1
MỤC LỤC
TT
NỘI DUNG
TRANG
PHẦN 1: MỞ ĐẦU
1
Lý do chọn đề tài
2
2
Mục đích, ý nghĩa của đề tài
3 – 4
3
Nhiệm vụ, phương pháp, tổ chức nghiên cứu
4
PHẦN 2: NỘI DUNG
4
Cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn của đề tài
4 – 8
5
Thực trạng của đề tài
8 – 12
6
Một số hạn chế, nhược điểm của phương pháp truyền thống
13
7
Phương pháp dạy học sân khấu hóa nội dung
13 – 14
8
Cách giải pháp nâng cao hiệu quả dạy học
15
9
Một số cốt truyện và kịch bản mẫu
16 – 27
10
Một số hình ảnh
28 - 38
11
Đánh giá kết quả của đề tài
39
12
Tiêu chuẩn đánh giá định tính
39 – 41
13
Tiêu chuẩn đánh giá định lượng
41 – 42
14
Đánh giá kết quả thực nghiệm về phía giáo viên
42 – 43
15
Đánh giá kết quả thực nghiệm về phía học sinh
43
16
Đánh giá chung
44
17
Kết luận thực nghiệm
44
PHẦN 3: KẾT LUẬN
18
Tính mới, khoa học, sáng tạo và thực tiễn
45
19
Bài học kinh nghiệm
46
20
Khả năng áp dụng và kiến nghị đề xuất
47
2
MỞ ĐẦU
PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ
I. Lý do chọn đề tài
Quốc phòng và an ninh liên quan đến sự tồn vong của một đất nước, thịnh
suy của một dân tộc. Chính vì vậy ngay khi đất nước giành được độc lập, tháng 9
năm 1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi thư cho các em học sinh nhân ngày khai
trường, trong đó có đoạn: “Đối riêng với các em lớn, tôi khuyên thêm một điều
này: Chúng ta đã đánh đuổi bọn thực dân. Nhưng giặc pháp còn lăm le quay lại.
Chúng ỷ vảo kẻ khác mạnh hơn mà gây sự với ta. Tất nhiên chúng sẽ bị bại, vì tất
cả quốc dân ta đoàn kết chặt chẽ và một lòng chiến đấu cho giang sơn Tổ quốc.
Phải sẵn sàng mà chống giặc cướp nước….Các em lớn chưa hẳn đến tuổi phải
gánh việc nặng nhọc ấy, nhưng các em cũng nên, ngoài giờ học ở trường, tham gia
vào các Hội cứu quốc để tập luyện cho quen với đời sống chiến sĩ và giúp đỡ một
vài việc nhẹ nhàng trong phòng thủ đất nước”. (Bác Hồ với Giáo dục, Nxb, Giáo
dục, Hà Nội 1991, tr 71,72). Và với những yêu cầu của thực tiễn cách mạng và lịch
sử mà môn học Giáo dục quốc phòng an ninh (GDQPAN) được hình thành, ngày
càng được quan tâm, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, các cấp bộ ngành, trở thành
môn học chính khóa trong trường trung học phổ thông (THPT). Với mục tiêu giáo
dục cho học sinh lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, niềm tự hào và sự trân trọng
đối với truyền thống dựng nước và giữ nước của dân tộc, với lực lượng vũ trang
nhân dân Việt Nam. Trang bị kiến thức, kỹ năng bảo vệ Tổ quốc trên lĩnh vực quốc
phòng - an ninh, làm cơ sở để học sinh thực hiện nhiệm vụ quân sự an ninh trong
nhà trường, góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện, tạo cho thế hệ trẻ có
điều kiện tu dưỡng phẩm chất, rèn luyện năng lực, tham gia có hiệu quả trong sự
nghiệp xây dựng, củng cố nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân.
Nhưng trong giai đoạn hiện nay, không chỉ tình hình an ninh chính trị, trật tự
an toàn xã hội, bất ổn, khó lường. Những hoạt động gây rối, chống phá của các thế
lực thù địch ngày càng tinh vi, xảo quyệt hơn. Mà hiện nay các tệ nạn xã hội cũng
trở nên phức tạp và phổ biến. Nó làm xói mòn đạo đức, lối sống của không ít bộ
phận thế hệ trẻ. Mang lại hệ lụy khôn lường cho xã hội và cho sự phát triển, ổn
định của đất nước. Chính vì vậy, nhiệm vụ của môn học GDQPAN còn cần phải
giáo dục các em có kỹ năng sống tốt hơn, tránh xa, bài trừ các tệ nạn xã hội. Trong
đó tệ nạn ma túy là vấn đề hết sức nghiêm trọng, nó xảy ra xung quanh chúng ta,
gây tác động to lớn đến thể chất và tinh thần của người sử dụng, làm khánh kiệt
kinh tế, hạnh phúc gia đình tan vỡ. Chính ma túy là nguyên nhân xô đẩy những
người lương thiện vào con đường phạm tội, gây mất ổn định tình hình an ninh trật
tự, thậm chí cướp của, giết người. Vì thỏa mãn cơn nghiện, chúng sẵn sàng lôi kéo,
dụ dỗ những học sinh còn thiếu kỹ năng sống, các em còn trong độ tuổi muốn thể
hiện mình, chưa hiểu hết tác hại của ma túy.
3
Chỉ trong vài thập niên qua, ma túy đã xâm nhập vào nhiều quốc gia trên thế giới,
gây tác hại nhiều mặt về kinh tế, chính trị, văn hóa xã hội. Tệ nạn ma túy là nguồn
gốc của nhiều loại tội phạm nghiêm trọng như cướp của, giết người, buôn bán phụ
nữ, trẻ em, rửa tiền, khủng bố. Việt Nam là nước chịu nhiều ảnh hưởng phức tạp,
nhiều loại tội phạm xuyên quốc gia hoạt động ngày càng táo bạo, quy mô, số lượng
lớn. Địa bàn huyện Thanh Chương là một trọng điểm khi tiếp giáp với nước bạn
Lào, có cửa khẩu Thanh Thủy và nhiều đường tắt lối mở... Vì vậy lượng ma túy
qua địa bàn huyện Thanh Chương ngày càng nhiều. Đây là một vấn đề hết sức cấp
thiết, nóng bỏng hiện nay.
Để giáo dục thể hệ trẻ về vấn đề này, chương trình GDQPAN lớp 10 đã đưa
bài học “Tác hại của ma túy và trách nhiệm của học sinh trong phòng chống ma
túy” vào nội dung giảng dạy. Đây là nội dung luôn có sự thay đổi, ngoài yêu cầu
người giáo viên phải luôn tìm hiểu, tiếp cận những thông tin mới, thì đòi hỏi giáo
viên cần có phương pháp truyền thụ kiến thức một cách phù hợp nội dung, lứa tuổi.
Với phương pháp truyền thụ kiến thức mang tính truyền thống như hiện nay của
một số không nhỏ giáo viên, đã không đạt được mục tiêu đề ra của môn học, bài
học. Lối truyền thụ “ Đọc - Chép” làm các em thấy hết sức nhàm chán và không
hứng thú. Thậm chí khi giáo viên truyền thụ kiến thức mang tính chủ quan, sơ sài
có thể gây tác hại ngược với mục tiêu đề ra. Làm các em tò mò để khám phá những
cảm giác lạ mà các đối tượng nghiện bên ngoài thường tác động, lôi kéo các em.
Chính những vấn đề bất cập nêu trên, nhiệm vụ cấp thiết của ngành giáo dục
nói chung và môn học GDQPAN nói riêng, cần có những giải pháp mới, những
phương pháp mới trong giảng dạy. Đặc biệt giảng dạy những nội dung mang tính
lịch sử, xã hội. Đây là một vấn đề hết sức đặc biệt quan tâm trong quá trình đổi
mới phương pháp, nâng cao hiệu quả dạy và học.
Qua những thử nghiệm, thực nghiệm tại trường THPT Thanh Chương 3,
việc sử dụng phương pháp, sân khấu hóa một số nội dung cụ thể trong môn học
GDQPAN đang mang lại nhiều kết quả hết sức tích cực. Qua quá trình dạy - học,
bản thân giáo viên cũng nhanh chóng truyền thụ kiến thức cho các em, các em tiếp
nhận kiến thức một cách nhẹ nhàng, hứng khởi. Các em được tự tìm hiểu, sáng tạo
và được hóa thân vào nội dung. Qua đó các em nhận biết, khám phá kiến thức một
cách tự nhiên, ghi nhớ bài học một cách sâu sắc, qua nhiều cách, nhiều hình thức
khác nhau.
Với những thành công bước đầu trong quá trình áp dụng, tôi mạnh dạn lựa
chọn đề tài Sân khấu hóa một số nội dung bài 7: “Tác hại của ma túy và trách
nhiệm của học sinh trong phòng chống ma túy”. Qua quá trình áp dụng và trình
bày rất mong nhận được sự góp ý chân thành từ các đồng nghiệp
II. Mục đích, ý nghĩa của đề tài:
1. Mục đích của đề tài
4
1.1. Nhằm đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ của môn học cũng như nâng cao
phương pháp truyền thụ, tiếp nhận, truyền tải thông tin phù hợp với đối tượng, lứa
tuổi, đặc thù môn học.
1.2. Qua phương pháp này giúp các em chủ động tiếp nhận các thông tin một
các nhẹ nhàng, hiệu quả, tinh thần hợp tác với nhau để hoàn thành nhiệm vụ được
giao.
1.3. Rèn luyện cho các em kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn một
cách linh hoạt, sáng tạo và hiệu quả.
1.4. Rèn luyện cho các em tính chủ động, tự tin, cách tiếp nhận thông tin,
kiến thức bằng nhiều phương pháp.
2. Ý nghĩa của đề tài
2.1. Tác động trực tiếp đến đối tượng là người học, tăng tính hấp dẫn, thu
hút được đông đảo học sinh tham gia.
2.2. Khả năng phối hợp giữa học sinh với người dạy được nâng cao từ đó
tăng tính hiệu quả môn học GDQP - AN trong nhà trường.
2.3. Nâng cao cho các em sự tự tin trong diễn đạt nội dung, tự tin trong đóng
góp ý kiến thông qua các tiểu phẩm mà các tiểu đội vừa biểu diễn.
2.4. Phát huy tính chủ động, sáng tạo của học sinh, các em được thể hiện bản
thân qua tiết học
III. Nhiệm vụ và phương pháp nghiên cứu
1. Nhiệm vụ
1.1. Nhiệm vụ 1: Nghiên cứu lý luận và thực tiễn của việc sân khấu hóa nội
dung bài “Tác hại của ma túy và trách nhiệm học sinh trong phòng chống ma túy”.
1.2. Nhiệm vụ 2: Ứng dụng thực tiễn và đánh giá hiệu quả của việc sân khấu
hóa nội dung bài ma túy vào tiết lỹ thuyết môn GDQP ở trường THPT Thanh
Chương 3
2. Phương Pháp
2.1. Phương pháp điều tra, phân loại
2.2.Phương pháp quan sát, thực nghiệm sư phạm
2.3. Phương pháp toán học thống kê
2.4. Phương pháp phân tích, tổng hợp
IV. Tổ chức nghiên cứu
1. Đối tượng nghiên cứu
Học sinh khối 10 đang học tại trường THPT Thanh Chương 3. Lớp thực
nghiệm 10A3, 10B, 10D5. Lớp đối chứng 10A2, 10D1, 10D3
5
2. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
- Sân khấu hóa một số nội dung trong bài 7: “Tác hại của ma túy và trách
nhiệm của học sinh trong phòng chống ma túy” sách GDQPAN lớp 10.
3. Thời gian nghiên cứu
Đề tài được tiến hành từ 15/9/2020 đến 7/3/2021
- Giai đoạn 1: Từ 15/9/2020 đến 05/10/2020: Chọn đề tài nghiên cứu
- Giai đoạn 2: Từ 05/10/2020 đến 30/10: Thu thập thông tin, viết đề cương
nghiên cứu.
- Giai đoạn 3: Từ 30/10/2020 đến 28/2/2021: Áp dụng đề tài vào thực tiễn
- Giai đoạn 4: Từ 28/2/2021 đến 7/3/2021: Đánh giá kiết quả, rút kinh
nghiệm và hoàn thiện đề tài.
PHẦN 2: NỘI DUNG
I. Cơ sở khoa học
1. Cơ sở lý luận
1.1. Một số khái niệm và đặc trưng của sân khấu
1.1.1. Khái niệm sân khấu
- Sân khấu là một hình thức hợp tác của nghệ thuật sử dụng biểu diễn trực
tiếp, thường bao gồm việc các diễn viên trình bày những trải nghiệm của một sự
kiện có thật hay tưởng tượng trước những đối tượng khán giả tại chỗ, ở một nơi cụ
thể, thường là nhà hát. Các diễn viên có thể truyền tải kinh nghiệm này đến với
khán giả thông qua sự kết hợp của cử chỉ, lời nói, bài hát, âm nhạc. Các yếu tố của
nghệ thuật, chẳng hạn như khung cảnh được dàn dựng và kịch nghệ như ánh sáng
được sử dụng để nâng cao tính biểu tượng, sự hiện diện và tính tức thời của trải
nghiệm. Nơi trình diễn sân khấu cũng được gọi tên là sân khấu.
- Sân khấu hiện đại ngày nay được định nghĩa rộng là các buổi biểu diễn của
các vở kịch và nhạc kịch có kết nối giữa sân khấu và các hình thức nghệ thuật ba
lê, opera (có sử dụng màn trình diễn được dàn dựng với trang phục đi kèm hát và
nhạc đệm của dàn nhạc) và các hình thức trình diễn khác nhau.
- Sân khấu hóa là hoạt động đại chúng (chính trị, văn hóa, giáo dục…) được
tiến hành theo đặc trưng của nghệ thuật sân khấu. Các nội dung sinh hoạt (có chủ
đề) được chuyển tải liên tục, chặt chẽ bằng dàn cảnh và biểu diễn.
1.1.2. Đặc trưng phân loại sân khấu
* Hoạt cảnh truyền thống: Nhằm tái hiện lại một sự kiện lịch sử, hình tượng
của một nhân vật, hình thành của một dân tộc…nhằm giáo dục truyền thống, ca
ngợi bản chất tốt đẹp của con người, đất nước.