1
Së GI¸O DôC & §µO T¹O NGHÖ AN
Tr-êng thpt ®« l-¬ng 2
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
®Ò tµi:
VẬN DỤNG MÔ HÌNH “LỚP HỌC ĐẢO NGƯỢC” (FLIPPED
CLASSROOM) VÀO DẠY HỌC ĐỊA LÍ LỚP 10 NHẰM PHÁT TRIỂN
NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO HỌC SINH THPT
LĨNH VỰC: ĐỊA LÍ
Tác giả: Nguyễn Thị Kim Nhung – ĐL2
Đoàn Thị Thắng – ĐL3
Tổ: Koa học xã hội
Thời gian thưc hiên: 2018 – 2021
Số điện thoại: 0986 069 230
0973 443 567
Nghệ An, tháng 3 năm 2021
2
MỤC LỤC
NỘI DUNG
Trang
PHẦN I – ĐẶT VẤN ĐỀ
1
1. Lý do chọn đề tài
1
2. Mục đích nghiên cứu
2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
2
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
2
5. Phương pháp nghiên cứu
3
6. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu của đề tài
3
PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
5
Chương 1: Cơ sở lí luận và thực tiễn sử dụng mô hình lớp học đảo
ngược trong dạy học nhằm phát triển năng lực tự học cho học sinh
5
1.1.Tổng quan các công trình liên quan đến đề tài.
5
1.2. Năng lực tự học
5
1.2.1.Khái niệm tự học và năng lực tự học
5
1.2.2. Cấu trúc của năng lực tự học
6
1.2.3. Các hình thức tự học
6
1.3. Mô hình lớp học đảo ngược (Flipped Classroom)
7
1.3.1. Khái niệm mô hình lớp học đảo ngược
7
1.3.2. Vai trò, đặc điểm mô hình lớp học đảo ngược
8
1.3.3. Nguyên tắc tổ chức hoạt động học tập theo mô hình lớp học đảo
ngược
9
1.3.4. Một số công cụ hỗ trợ xây dựng lớp học đảo ngược
9
1.4. Thực trạng dạy học áp dụng mô hình lớp học đảo ngược nhằm phát
triển năng lực tự học ở một số trường THPT trên địa bàn.
10
1.4.1. Kết quả điều tra học sinh
10
1.4.2. Kết quả điều tra giáo viên
12
3
1.4.3. Nhận xét, kết luận khảo sát
13
Chương 2: Thiết kế kế hoạch dạy học theo mô hình lớp học đảo
ngược nhằm phát triển năng lực tự học cho học sinh trong dạy học
Địa Lí 10
14
2.1. Đặc điểm chương trình và sách giáo khoa Địa Lí 10
14
2.1.1. Về chương trình Địa lí 10
14
2.1.2. Về sách giáo khoa Địa lí 10
15
2.2. Nguyên tắc lựa chọn nôi dung dạy học theo mô hình lớp học đảo
ngược
16
2.3. Quy trình tổ chức dạy học theo mô hình “lớp học đảo ngược”trong
dạy học Địa Lí 10 nhằm phát triển NLTH cho HS
17
2.4. Thiết kế một số bài giảng theo mô hình LHĐN
18
2.4.1. Kế hoạch dạy học 1
18
2.4.2. Kế hoạch dạy học 2
28
2.5. Đánh giá NLTH của HS trong dạy học theo mô hình LHĐN
37
2.5.1. Bảng mô tả các mức độ tương ứng với các biểu hiện của năng lực
tự học.
37
2.5.2. Một số công cụ hỗ trợ đánh giá năng lực tự học
38
Chương 3: Thực nghiệm sư phạm
41
3.1.Thực nghiệm dạy học theo mô hình “lớp học đảo ngược”
41
3.1.1. Mục đích của thực nghiệm
41
3.1.2. Nội dung thực nghiệm
41
3.1.3. Đối tượng, địa bàn thực nghiệm
41
3.1.4. Tiến hành thực nghiệm
41
3.1.5. Kết quả thực nghiệm
42
3.1.6. Phân tích kết quả thực nghiệm sư phạm
44
3.2. Kết luận thực nghiệm
45
PHẦN III. KẾT LUẬN
46
4
1. Kết luận
46
2. Ý nghĩa của đề tàiđối với hoạt động giáo dục
46
2.1. Đối với học sinh
46
2.2. Về phía giáo viên
47
3. Hướng phát triển của đề tài
47
4. Đề xuất, kiến nghị
48
Tài liệu tham khảo
49
DANH MỤC CHỮ CÁI VIẾT TẮT
Chữ cái viết tắt
Chữ đầy đủ
HS
Học sinh
GV
Giáo viên
GD&ĐT
Giáo dục và Đào tạo
NV
Nhiệm vụ
SGK
Sách giáo khoa
CNTT
Công nghệt thông tin và truyền thông
ĐC
Đối chứng
TN
Thực nghiệm
TL
Tài liệu
NL
Năng lực
NLTH
Năng lực tự học
LHĐN
Lớp học đảo ngược
THPT
Trung học phổ thông
5
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lí do chọn đề tài
Thế kỉ XXI với sự bùng nổ của khoa học và công nghệ, lượng tri thức của
nhân loại tăng lên nhanh chóng. Cho dù nhà trường tốt đến mấy cũng không thể
dạy đủ và dạy hết tri thức cho học sinh (HS), không thể đáp ứng hết nhu cầu học
tập của người học cũng như đòi hỏi ngày càng cao của đời sống xã hội. Xã hội hiện
đại đòi hỏi mỗi cá nhân phải chuẩn bị cho mình những hành trang nhất định để hội
nhập và phát triển. Trong đó năng lực tự học (NLTH) là năng lực cốt lõi cần hình
thành từ sớm cho mỗi cá nhân, nhất là trong độ tuổi HS. Vì vậy, bồi dưỡng tự học
cho HS là một công việc có vị trí cực kì quan trọng trong các nhà trường phổ
thông. Chỉ có tự học, tự bồi đắp tri thức bằng nhiều con đường, nhiều cách thức
khác nhau thì mỗi HS mới có thể bù đắp được những thiếu khuyết về tri thức khoa
học. Do vậy, nhà trường phải giúp cho từng HS thay đổi triệt để quan niệm và
phương pháp học tập phù hợp với yêu cầu của thời đại, góp phần giúp các em hình
thành và rèn luyện khả năng tự nghiên cứu và tự học suốt đời.
Nghị quyết số 29-NQ/TW, Hội nghị Trung ương 8 khoá XI về đổi mới căn
bản, toàn diện giáo dục và đào tạo cũng đã nêu lên mục tiêu cụ thể: “Tiếp tục đổi
mới mạnh mẽ phương pháp dạy học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực
chủ động sáng tạo và vận dụng kiến thức kĩ năng của người học; khắc phục lối
truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ,
khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhập và đổi mới tri thức, kĩ
năng, phát triển năng lực”. Để thực hiện tốt mục tiêu trên giáo viên (GV) cần thay
đổi phương pháp dạy học để HS có thể tự học, tự nghiên cứu tri thức và phát triển
năng lực của từng cá nhân.
Trên thực tế dạy học ở các trường phổ thông vẫn chưa thay đổi hoàn toàn lối
dạy một chiều để phục vụ cho việc thi cử. Chính vì thế việc tiếp thu kiến thức của
HS cũng trở nên thụ động và nhàm chán. GV chú trọng việc dạy kiến thức mới và
luyện giải bài tập mà chưa chú trọng việc phát triển năng lực cho HS. Từ đó dẫn
đến việc sau khi học xong HS không biết vận dụng kiến thức vào thực hành, không
biết kết nối những kiến thức liên quan… Cùng với đó, HS sử dụng các thiết bị
công nghệ khá phổ biến nhưng lại ít dùng cho việc học mà dùng cho giải trí, vì thế
HS bị nghiện máy tính, điện thoại, dẫn đến HS học tập chưa hiệu quả. Từ thực
trạng này, GV có thể thay đổi cách dạy học của mình, sử dụng những phương pháp
học tập hiện đại để thêm hứng thú cho người học.
Dạy học theo mô hình lớp học đảo ngược - Flipped Classroom là một trong
những phương pháp dạy học hiện đại và đáp ứng được những yêu cầu nêu trên.
Qua phương pháp dạy học này, người học sẽ phải tự tiếp cận kiến thức ở nhà, tự
mình trải nghiệm, khám phá, tìm tòi các thông tin liên quan về bài học thay vì tiếp
thu kiến thức một cách thụ động từ giáo viên. Mô hình này giúp việc học tập hiệu