1
SỞ GD&ĐT NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT MƯỜNG QUẠ
--------------
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI:
VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY - HỌC THỰC HÀNH
VÀO MÔN TIN HỌC 11,
CHỦ ĐỀ 7, BÀI 29
“KHÁM PHÁ PHẦN MỀM LÀM PHIM”
Lĩnh vực: Tin học
Tác giả: Nguyễn Thị Tùng
Tổ: Toán - Tin
Năm học: 2023 – 2024
Số điện thoại: 0353.157.688
2
A.ĐẶT VẤN ĐỀ:
I.LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Sau khi Bộ GD&ĐT công bố phương án thi tốt nghiệp từ năm 2025, trong đó môn
Tin học là một trong các môn tự chọn mà Bộ GD&ĐT đề ra ,học sinh, phụ huynh nói
riêng, toàn xã hội nói chung đã có cái nhìn khác, đã nhận thấy tầm quan trọng của môn
Tin học đối với sự phát triển của xã hội. Qua đó giáo viên giảng dạy cũng phải luôn tìm
tòi, nghiên cứu làm thế nào để tìm ra các phương pháp dạy học phù hợp với từng bài
học và đặc điểm từng vùng miền của học sinh.
Một trong những thách thức lớn nhất đối với giáo viên Tin học ở trường THPT
Mường Quạ đó chính là phương pháp dạy học phù hợp tạo động lực cho học sinh, đặc
biệt là trong bối cảnh hiện nay môn học này ngày càng trở nên quan trọng trong sự phát
triển toàn diện của các em. Ngày nay, với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ,
việc giáo dục về tin học không chỉ là việc truyền đạt kiến thức mà còn là việc khuyến
khích tư duy sáng tạo và phát triển kỹ năng quan trọng cho tương lai.
Môn tin học không chỉ giúp học sinh có những hiểu biết về máy tính mà còn là
chìa khóa mở ra một thế giới mới. Từ những hiểu biết cơ bản về máy tính đến lập trình
và giải quyết vấn đề, tin học đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển toàn diện của
học sinh. Đặc biệt, với sự đổi mới không ngừng, phương pháp giảng dạy cần phải được
điều chỉnh một cách phù hợp để tạo động lực và mang lại hiệu quả trong việc tiếp thu
kiến thức, kỹ năng của học sinh.
Việc áp dụng đúng phương pháp giảng dạy phù hợp với từng bài học sẽ giúp học
sinh phát triển khả năng tư duy, nhận thức, có sự chủ động và tích cực trong học tập.
Phương pháp dạy học cần phải giúp cho học sinh phát huy được tính chủ động, tích
cực, khả năng sáng tạo và tự giác trong học tập.Tuỳ vào điều kiện học tập của từng
trường,từng lớp, môn học, khả năng ứng dụng kiến thức thực tế… để đưa ra nội dung
và định hướng phù hợp.
Định hướng mới cho phương pháp dạy học Tin học là khai thác những ưu thế có
tính đặc thù của Tin học, tổ chức cho học sinh hoạt động giải quyết các vấn đề thực
tiễn, chủ động cập nhật kiến thức trong môi trường số. Nói cách khác, phương pháp
dạy học sẽ coi trọng dạy học trực quan và thực hành, thực hành giúp phát triển năng
lực sử dụng công cụ, phần mềm kĩ thuật số…
Trong bài khuôn khổ đề tài này, tôi xin được mạnh dạn trình bày phương pháp dạy học
thực hành 4 bước theo hướng phát triển năng lực người học trong bộ môn Tin học với
mục đích trình bày một số vấn đề liên quan đến dạy học thực hành Tin học cũng như
đưa ra một số lưu ý để quá trình dạy thực hành đạt được hiệu quả tốt trong việc phát
triển năng lực cho học sinh miền núi.
Phương pháp dạy học thực hành không còn mới, nhưng để khai thác triệt để và
3
áp dụng một cách thành thạo, có khoa học thì ít giáo viên làm được. Đối với chương
trình GDPT 2018, phương pháp này rất ý nghĩa và quan trọng, nó khơi gợi cho học sinh
tính ham học, tự nghiên cứu và hoàn thành bài học một cách có hiệu quả dưới sự dẫn
dắt của giáo viên giảng dạy. Nhận thấy tầm quan trọng và lợi ích của phương pháp, tôi
đã mạnh dạn áp dụng vào giảng dạy một số bài học ở lớp 10 và lớp 11 theo chương
trình GDPT 2018, cụ thể trong đề tài này tôi áp dụng vào chủ đề 7, bài 29 “KHÁM
PHÁ PHẦN MỀM LÀM PHIM” trong chương trình lớp 11, theo định hướng ICT.
II. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
1. Mục đích nghiên cứu: Xây dựng giải pháp áp dụng hiệu quả Phương pháp học thực
hành vào môn Tin học 11.
- Nghiên cứu cách hoạt động của phần mềmVideoPad., thực hành thành thạo các
thao tác trong phần mềm.
- Góp phần đổi mới phương pháp dạy học theo định hướng phát triển phẩm chất,
năng lực cho học sinh.
- Áp dụng kiến thức CNTT vào thực tế phục vụ việc học tập, quảng bá hình ảnh
nhà trường, địa phương qua các video mà các em tự tạo ra.
2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
-Học sinh khối 11 trường THPT Mường Quạ
- Phần mềm thiết làm phim: VideoPad
-Các ứng dụng công nghệ thông tin trong việc dạy và học của bài học: “KHÁM
PHÁ PHẦN MỀM LÀM PHIM”
- Học sinh vận dụng kiến thức đã học về phần mềm VideoPad. để xây dựng các
đoạn video về tập quán, phong tục, cuộc sống của địa phương.
- Từ phần mềm VideoPad các em có thể tìm hiểu phát triển để xây dựng các video
thực tế về cuộc sống của các em.
3. Phương pháp nghiên cứu:
Để nghiên cứu và thực hiện đề tài này tôi đã sử dụng một số nhóm phương pháp
nghiên cứu sau:
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Thường xuyên sưu tầm tra cứu sách báo tài
liệu có liên quan đến nội dung đề tài, qua đó phân tích tổng hợp hệ thống hóa theo mục
đích nghiên cứu.
- Phương pháp quan sát: Thực hiện quan sát quá trình giảng dạy của đồng nghiệp,
các video liên quan tới nội dung đề tài trên Internet… Quan sát học sinh trong quá trình
học tập trong lớp, ngoài giờ học tập, đặc biệt là theo dõi trong những giờ thảo luận của
4
học sinh nhằm đánh giá thực trạng, tìm hiểu nguyên nhân, giải pháp nhằm nâng cao
hiệu quả của việc dạy học tích cực, định hướng và phát triển năng lực cho học sinh.
- Phương pháp điều tra phỏng vấn: Tiến hành thiết lập một số câu hỏi dạng trắc
nghiệm và tự luận cho một số nhóm học sinh và điều tra qua phiếu liên quan đến việc
phân tích đánh giá việc học của học sinh, hay thông qua phỏng vấn trực tiếp qua đó
nắm bắt được thực trạng.
- Phương pháp nghiên cứu sản phẩm: Thông qua các sản phẩm làm ra của học sinh
như các sản phẩm, kết quả thực hành, bài tập tự học, làm việc theo nhóm, theo chủ đề,
bài kiểm tra của học sinh hoặc bài làm cá nhân nhằm để phân tích, đánh giá sản phẩm
và nhận định đưa kết luận đúng khi dạy học.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Qua các hoạt động, Giáo viên ghi chép qua
đó đúc rút kinh nghiệm về những kết quả đã đạt được và chưa đạt được từ đó rút ra bài
học kinh nghiệm, hướng khắc phục để đạt được kết quả tốt hơn.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Giúp học sinh tạo hứng thú học tập tốt môn Tin học ở trường THPT.
- Giúp các em hiểu rõ hơn về đạc điểm, sinh thái nơi mình sinh sống, từ đó có ý
thức bảo vệ, xây dựng và khơi dậy lòng yêu quê hương đất nước.
- Rèn luyện kĩ năng lập sử dụng mạng internet, kỹ năng sử dụng các phần mềm để
hoàn chỉnh một đoạn phim…
B. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU:
I. Cơ sở thực tiễn:
Trường THPT Mường Quạ thuộc xã Môn Sơn, huyện Con Cuông. Là địa bàn
thuộc vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, kinh tế đặc biệt khó khăn. Số dân hộ nghèo
và cận nghèo theo tiêu chí mới chiếm 72,8%. Nơi đây, có đến 99% con em học sinh là
dân tộc thiểu số như: Thái, Thanh, Đan Lai... Đa số người dân sinh sống trên địa bàn
chủ yếu sản xuất nông nghiệp, khai thác lâm sản nên đời sống còn nghèo nàn khó khăn,
trình độ dân trí còn thấp.
Trong những năm qua được sự quan tâm giúp đỡ của Bộ GD&ĐT, Sở GD&ĐT,
sự quan tâm giúp đỡ của chính quyền các cấp nhiều chế độ chính sách được Đảng và
Nhà nước hỗ trợ cho học sinh dân tộc thiểu số có hoàn cảnh khó khăn như hỗ trợ gạo,
tiền đi lại ăn ở... Nhưng hiểu biết về khoa học đời sống, về công nghệ thông tin còn rất
thấp. Vì gia đình không có điều kiện sắm máy vi tính hay có điều kiện cho các em được
tiếp xúc nhiều với máy tính, khả năng tiếp cận với nền công nghệ tri thức mới.
Thực tế qua những năm trực tiếp giảng dạy bộ môn cũng như trao đổi với đồng
nghiệp tôi nhận thấy: hầu hết học sinh đều rất yêu thích và hứng thú với môn Tin học
5
nói chung,đặc biệt là phần về mạng máy tính toàn cầu Internet. Môn học này đã tạo cho
các em bước đầu có động lực và hào hứng chờ mong giờ học. Tuy nhiên, chất lượng bộ
môn qua các năm học chưa cao, đặc biệt là kĩ năng thực hành trên máy tính thông qua
các bài lập trình của học sinh còn yếu, thậm chí một số học sinh còn rất ngại khi sử
dụng máy tính để rèn luyện kĩ năng.
Về phía giáo viên: Chất lượng đội ngũ giáo viên chưa đồng đều, nhiều giáo viên
chưa thấy rõ lợi ích to lớn của việc sử dụng phương pháp dạy học theo dự án đặc biệt
là chưa nắm vững nguyên tắc, phương pháp, hình thức thiết kế và tổ chức dạy học theo
dự án. Bên cạnh đó còn có một số giáo viên chưa thật sự tâm huyết với nghề dạy học,
ngại đổi mới, cho rằng việc thiết kế và tổ chức dạy học chủ đề Tin học theo các phương
pháp mới như PPDHTH phải tốn nhiều thời gian, kinh phí. Thực tế ở trường THPT
Mường Quạ và một số trường THPT lân cận qua khảo sát việc giáo viên chúng tôi vận
dụng phương pháp DHTH rất ít, khoảng 2-3 dự án trên một năm, chủ yếu qua các tiết
dạy học nghiên cứu bài học, dạy học chủ đề, hoặc là qua các kỳ thi giáo viên dạy giỏi
cấp trường...
Với ý kiến khảo sát từ đồng nghiệp về tính khả thi và cấp thiết trong việc áp dụng
phương pháp DHTH môn tin học 11, kết quả như sau: (Nội dung phiếu khảo sát ở phụ
lục 1)
Giáo viên
được khảo sát
Câu hỏi 1
Câu hỏi 2
SL
Tỉ lệ
(%)
Có
khả
thi
ÍT
khả
thi
Tỉ lệ
(%)
Không
cấp
thiết
Ít
cấp
thiết
cấp
thiết
Rất
cấp
thiết
Tỉ lệ
(%)
6
100
6
0
100
0
0
1
5
100
Về phía học sinh: Nhiều học sinh không thích học môn Tin học hoặc coi
môn tin học chỉ là quá khó và phức tạp. Chưa thật sự nhận thức được tầm quan trọng
của môn tin học trong thời đại 4.0, thời kỳ của công nghệ số. Đặc biệt đối với trường
THPT Mường Quạ là một ngôi trường ở vùng miền núi, vùng sâu, vùng xa, 99% học
sinh là dân tộc thiểu số nhận thức, ý thức còn nhiều hạn chế, điều kiện kinh tế rất khó
khăn. Vì vậy mà tình trạng học đối phó hoặc không hợp tác với giáo viên trong quá
trình học diễn ra khá phổ biến. Chính các em trước cuộc sống hiện đại và thực dụng đã
làm giảm hứng thú đối với môn học. Các em đa số học tập bị động, chưa xác định mục
tiêu, định hướng rõ ràng nên đã làm cho các em xao nhãng đối với việc học nói chung
và môn tin học nói riêng.
Để thấy được sự hứng thú của học sinh đối với môn Tin học, chúng tôi làm phiếu
khảo sát về mức độ quan tâm và hứng thủ của học sinh khi tổ chức học tin học.