5
- Học sinh là chủ thể nhận thức nên khi giảng dạy giáo viên cần tích cực đổi
mới phương pháp, hình thức dạy học cho phù hợp với đặc điểm nhận thức của
lứa tuổi Tiểu học; tạo hứng thú cho học sinh phát triển ghi nhớ các kiến thức từ
tất cả các giác quan. Vì thế, người giáo viên cần thay đổi hình thức tổ chức các
hoạt động làm phong phú quá trình học tập, tăng cường khả năng quan sát, tri
giác của học sinh để giúp các em chủ động tiếp thu kiến thức, hứng thú học tập.
1.3. Đặc điểm và yêu cầu dạy học phát triển năng lực môn Tự nhiên và Xã hội
Cùng với các môn học khác và hoạt động giáo dục ở cấp Tiểu học, môn
TN&XH góp phần hình thành và phát triển các phẩm chất chủ yếu đã được quy
định trong chương trình Giáo dục phổ thông tổng thể.
* Dạy học phát triển năng lực thông qua dạy học môn TN&XH có đặc
điểm hình thành cho học sinh những phẩm chất chung là: yêu nước, nhân ái,
chăm chỉ, trung thực,trách nhiệm; đồng thời phát triển các năng lực chung như:
năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo, năng lực hợp tác,
năng lực giao tiếp…
* Những yêu cầu cụ thể trong dạy học phát triển năng lực môn Tự nhiên
và Xã hội đó là:
- Năng lực tự học: Trong dạy học giáo viên cần đưa ra các nhiệm vụ học
tập với hệ thống các yêu cầu, câu hỏi hợp lý, giúp học sinh tích cực tự chiếm
lĩnh kiến thức, giúp phát triển khả năng tự học của các em( Ví dụ: Yêu cầu học
sinh đọc tài liệu với những câu hỏi định hướng, ghi lại thông tin, yêu cầu tự
nhận xét, đánh giá về việc học, hướng dẫn khai thác các nguồn tư liệu bổ trợ…)
- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Năng lực giải quyết vấn đề và
sáng tạo được phát triển qua các hoạt động xây dựng kiến thức mới , luyện tập,
vận dụng vào các tình huống thực tiễn. Để phát triển năng lực này cần chú ý đưa
các câu hỏi, bài tập, tình huống có nội dung thực tiễn, tạo điều kiện cho học sinh
vận dụng phối hợp kiến thức, kĩ năng đã học vào thực tế cuộc sống, đặt ra các
câu hỏi mở, bài tập có nhiều cách giải, nhiệm vụ đòi hỏi sự sáng tạo; đồng thời
có câu hỏi phân hóa cho các nhóm đối tượng.
- Năng lực giao tiếp: Năng lực giao tiếp được phát triển qua các hoạt động
học tập trong đó học sinh cần đọc, nghe, thu thập thông tin, bước đầu ghi lại
hoặc đánh dấu vào phiếu quan sát, trình bày thông tin.
- Năng lực hợp tác: Để phát triển năng lực hợp tác trong dạy học, giáo viên
cần đưa ra các hoạt động, trong đó có các nhiệm vụ đòi hỏi sự hợp tác giữa các
học sinh để từ đó yêu cầu học sinh trao đổi, nhận xét, góp ý cho ý kiến của bạn.
2. Cơ sở thực tiễn: Thực trạng của việc dạy và học môn Tự nhiên và
Xã hội ở nhà trường.
