Ả ƯƠ Ỉ UBND T NH H I D NG
Ở Ụ Ạ S GIÁO D C VÀ ĐÀO T O
Ả
Ế
Ả B N MÔ T SÁNG KI N
Ộ Ố Ạ
Ạ
Ế
SÁNG KI N D Y M T S D NG TOÁN
Ế Ố
Ọ
Ế
CÓ LIÊN QUAN Đ N Y U T HÌNH H C
Ớ
Ọ
CHO H C SINH L P 4
ộ
B môn: TOAŃ
1
ọ Năm h c 2014 2015
Ề Ế THÔNG TIN CHUNG V SÁNG KI N
ộ ố ạ ế ế ố ế ạ 1. Tên sáng ki n: ế Sáng ki n d y m t s d ng Toán có liên quan đ n y u t
ọ ọ ớ hình h c cho h c sinh l p 4
́ ự ụ ế ̉ ̣ ̉ ̣ 2. Lĩnh v c áp d ng sáng ki n: Giang day môn Toan tiêu hoc
3. Tác gi : ả
̃ ọ ̣ H và tên: Nguyên Thi Kim Anh Nữ
Ngày tháng năm sinh: 15 – 11 – 1975
̣ ư ể ộ ̣ ̣ ọ Trình đ chuyên môn: Đai hoc s pham Ti u h c
ứ ụ ơ ị ườ ể ệ Ch c v , đ n v công tác: Giáo viên Tr ọ ng Ti u h c Nhân Hu
ệ ạ Đi n tho i: 0912687075
ủ ầ ư ạ ệ ế ị ị ỉ 4. Ch đ u t ạ ơ t o ra sáng ki n: Tên đ n v , đ a ch , đi n tho i
ườ ể ệ Tr ọ ng Ti u h c Nhân Hu
ả ươ ệ Nhân Hu Chí Linh – H i D ng
ệ ạ Đi n tho i: 0320388 1028
ế ầ ụ ầ ơ ị ườ ể ệ 5. Đ n v áp d ng sáng ki n l n đ u : Tr ọ ng Ti u h c Nhân Hu
ả ươ ệ Nhân Hu Chí Linh – H i D ng
ệ ầ ề ế ể ụ ườ ệ ạ 6. Các đi u ki n c n thi t đ áp d ng sáng ki n: ế Nhà tr ề ng t o đi u ki n v ề
ấ ể ế ượ ụ ậ ợ ơ ở ậ c s v t ch t đ GV áp d ng sáng ki n đ c thu n l ự i. GV tích c c, hăng say
trong công tác chuyên môn.
2
ế ầ ụ ầ ờ ̣ 7. Th i gian áp d ng sáng ki n l n đ u: Năm hoc 2014 2015
Ọ Ả Ậ H TÊN TÁC GI (KÍ TÊN) Ơ Ủ Ơ XÁC NH N C A C QUAN Đ N
Ụ Ế Ị V ÁP D NG SÁNG KI N
ị ễ Nguy n Th Kim Anh
Ắ Ế TÓM T T SÁNG KI N
́ ́ ̀ ̉ ̉ 1. Hoan canh nay sinh sang kiên:
ọ ở ể ố ờ ấ ớ ế ệ ọ Trong các môn h c Ti u h c, môn Toán chi m s gi r t l n. Vi c nâng
́ ̀ ́ ̀ ́ ́ ả ủ ạ ệ ọ ̣ cao hi u qu c a d y và h c môn Toán noi chung va cac yêu tô hinh hoc trong
́ ́ ề ượ ộ ề ấ ườ môn Toan noi riêng là m t chuyên đ đ c r t nhi u ng i quan tâm và tìm
hi u.ể
ế ố ể ậ ằ ọ ọ ộ ̣ Y u t hình h c b c ti u h c là m t dang toán hay và khó nh m phát
́ ể ư ứ ế ạ ạ ọ tri n t ắ duy và sáng t o cho h c sinh năng khiêu. Đây là m ch ki n th c g n
ự ế ể ượ ọ ơ ả ừ ớ ờ ố v i đ i s ng th c t , giúp các em có bi u t ng hình h c c b n, t đó, phát
ố ủ ộ ự ạ huy t i đa tính tích c c, ch đ ng sáng t o.
ớ ự ạ ố ọ ỹ ậ V i s say mê d y Toán và mong mu n giúp h c sinh có k năng nh n
́ ́ ́ ̀ ̀ ́ ̀ ́ ̃ ế ̉ ̣ ́ ạ d ng hinh, giai cac bai toan co liên quan đên yêu tô hinh hoc, bi ́ ̀ t ve hinh, xac
́ ́ ̀ ́ ể ắ ắ ọ ư ̣ ̣ đinh goc… Đ giúp h c sinh n m ch c các kiên th c hinh hoc trong ch ươ ng
̀ ́ ̀ ộ ố ả ̣ ơ ư ế ự ể trinh hinh hoc l p 4, tôi đã đ a ra m t s gi i pháp thi ụ t th c có th áp d ng
́ ế ạ ấ ượ ệ ộ trong cac ti ể t d y liên quan đ nâng cao ch t l ng b môn. Qua vi c nghiên
́ ươ ả ậ ủ ủ ớ ồ ứ c u ch ờ ọ ng trình môn Toan c a c b c h c và c a các l p 45, đ ng th i
̀ ứ ườ ứ ự ặ ạ ạ ̣ ạ nghiên c u các d ng bài hinh hoc th ng g p, nghiên c u th c tr ng d y và
ữ ư ệ ả ụ ừ ể ạ ọ h c hi n nay, tôi đã đ a ra nh ng gi ̣ ả i pháp đ áp d ng gi ng d y theo t ng nôi
́ ̀ ́ ́ ́ ̀ ́ ̀ ế ̣ ̣ ̣ dung hinh hoc, cac dang bai co liên quan đên yêu tô hinh hoc. Sáng ki n đã góp
ấ ượ ầ ế ụ ọ ầ ọ ồ ờ ph n nâng cao ch t l ng môn h c, đ ng th i giúp HS: ti p t c h c ph n hinh̀
̀ ́ ́ ̣ ở ớ ự ̣ ̣ ̣ hoc ́ l p trên, biêt vân dung vao cuôc sông th c tê.
3
ố ượ ờ ề ệ ụ 2. Đi u ki n, th i gian, đ i t ế ng áp d ng sáng ki n
́ ̃ ̀ ́ ̀ ̀ ́ ư ươ ̣ ̣ Điêu kiên: Giao viên cân nghiên c u ki nôi dung, ch ́ ng trinh sach giao khoa
́ ́ ̀ ươ ợ ơ ượ ơ ̣ ̣ ̣ ̣ ̀ va ph ́ ng phap day hoc phu h p v i moi đôi t ́ ng hoc sinh trong l p.
̀ơ ̣ Th i gian: Năm hoc 2014 2015
́ ́ ượ ơ ươ ̣ ̣ ̉ ́ Đôi t ng ap dung: Hoc sinh l p 4 cua tr ̀ ng tôi.
ộ ế 3. N i dung sáng ki n:
́ ́ ́ ́ ̀ ̃ ́ ư ơ ̣ ̣ ́ ̀ Trong sang kiên nay tôi đa đi sâu vao viêc day kiên th c m i thông qua kiên
́ ̀ ́ ̀ ̀ ̃ ̀ ự ứ ợ ợ ơ ơ ở ̣ ̣ th c cu đông th i kêt h p th c hanh, m rông, nâng cao phu h p v i nhân
́ ́ ̀ ̃ ư ợ ư ơ ươ ̉ ̣ ̣ th c cua hoc sinh cung nh phu h p v i đia ph ng.
̃ ́ ́ ́ ̃ ́ ́ ́ ̀ ự ơ ̣ ̣ ̣ ̉ ̣ ̀ V i sang kiên nay, tôi đa ap dung va thây s tiên bô ro rêt cua hoc sinh tr ̀ ươ ng
̃ ́ ́ ́ ́ ̃ ́ ́ ́ ̀ ̣ ̉ ̣ ̣ ̉ ́ tôi công tac. Chinh vi vây tôi nghi sang kiên co thê ap dung rông rai cho tât ca cac
̀ ́ ̀ ượ ươ ̣ ̣ ̣ ́ đôi t ng hoc sinh đang hoc ch ́ ng trinh sach giao khoa hiên hanh.
ả ạ ượ ủ ị ế ế ẳ ị 4. Kh ng đ nh giá tr , k t qu đ t đ c c a sáng ki n
́ ́ ̀ ̀ ́ ́ ́ ́ ̀ ượ ơ ̣ ̣ Sang kiên gop phân nâng cao chât l ̣ ng giao duc bô môn, đông th i giup hoc
́ ̀ ̉ ̣ sinh phat triên toan diên.
̀ ́ ́ ́ ́ ̀ ́ ́ ̃ ự ư ượ ư ̣ ̉ ̣ ̣ Hoc sinh t tim hiêu kham pha kiên th c va ap dung đ ̀ ́ c kiên th c đa hoc vao
́ ̣ cuôc sông.
ị ể ự ề ấ ở ộ ụ ệ ế ế ặ 5. Đ xu t ki n ngh đ th c hi n áp d ng ho c m r ng sáng ki n.
̀ ́ ́ ́ ̀ ̀ ́ ́ ̃ ự ̣ ̣ ̣ ̣ Sang kiên đa mang lai cho hoc sinh s say mê, tim toi va sang tao. No giup hoc
́ ̀ ̃ ́ ́ ́ ̀ ự ư ượ ̉ ̣ ̉ ̣ sinh biêt t ́ tim hiêu va linh hôi kiên th c. Sang kiên nên đ ̃ ́ c phô biên rông rai
́ ̀ ̀ ́ ̀ ̀ ươ ̣ ơ ượ ̉ ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ đê cho tât ca hoc sinh hoc ch ng trinh hinh hoc l p 4 đêu đ ́ c hoc tâp va phat
4
huy.
Ả Ế MÔ T SÁNG KI N
ế ả ả 1. Hoàn c nh n y sinh sáng ki n
́ ̣ ̉ ́ 1.1. Vi tri cua môn Toan 4:
ế ừ ữ ư ủ ể ươ Toán 4 k th a và phát huy nh ng u đi m c a các ph ạ ng pháp d y
ử ụ ở ướ ệ ứ ế ở ớ ọ h c toán đã s d ng ớ các l p tr ặ c, đ c bi t là ki n th c toán ằ l p 3 nh m
ế ụ ậ ụ ươ ạ ọ ự ti p t c v n d ng ph ọ ng pháp d y h c giúp h c sinh t ậ nêu các nh n xét các
ở ạ ứ ắ ơ ớ ớ ướ quy t c, các công th c ,… d ng khái quát h n (so v i các l p tr ặ c ); đ c bi ệ t
ướ ầ ế ệ ố ộ ố ứ ế ậ b c đ u bi ệ ữ ọ t h th ng hóa các ki n th c đã h c, nh n ra m t s quan h gi a
ộ ố ộ ế ụ ể ọ ự ơ ộ ể m t s n i dung đã h c …Đây là c h i đ các em ti p t c phát tri n năng l c
ừ ượ ọ ậ ở ớ tr u t ng hóa, khái quát hóa trong h c t p môn Toán ể ủ ấ l p 4 c a c p Ti u
ế ụ ủ ể ễ ả ạ ậ ậ ọ ọ h c; ti p t c phát tri n kh năng di n đ t và t p suy lu n c a h c sinh theo
ụ ủ ớ m c tiêu c a môn Toán l p 4.
̀ ̣ ̣ 1.2. Nôi dung hinh hoc 4:
̀ ọ ở ể ộ ọ ̣ Hinh hoc là n i dung c b n, ơ ả các bài toán hình h c ti u h c giúp các em
ể ư ề ạ ươ ể phát tri n t duy v hình d ng không gian. Trong ch ọ ng trình toán ti u h c,
ế ố ọ ượ ắ ế ừ ễ ế ừ ự các y u t hình h c đ c s p x p t d đ n khó, t tr c quan c th đ n t ụ ể ế ư
ừ ượ ồ ế ứ ề ế ấ ớ ọ duy tr u t ọ ng, r i đ n khái quát v n đ . Qua các l p h c, ki n th c hình h c
5
ượ ể ượ ầ ớ ề ệ đ ố ấ c nâng d n lên và cu i c p (l p 5) có bi u t ng v tính chu vi di n tích,
ể ớ ớ ệ ệ ề ọ th tích. L p 4 gi ẹ i thi u thêm cho các em các khái ni m v các góc: nh n, b t,
ườ ẳ ườ ẳ ổ ơ ề tù; v hai đ ng th ng vuông góc, hai đ ng th ng song song; b sung 3 đ n v ị
́ ́ ề ệ tính di n tích: đ ximet vuông, mét vuông, kilômet vuông. Hình thành công
ủ ữ ứ ệ ậ ậ th c tính chu vi và di n tích c a hình ch nh t và hình vuông qua các bài t p.
ớ ủ ệ ệ Gi i thi u thêm hình bình hành, hình thoi và cách tính di n tích c a 2 hình này.
ộ ọ ượ ứ ớ ọ Thông qua b môn hình h c các em đ c làm quen v i tên g i, công th c, ký
ữ ệ ố ơ ị ế ế ổ ị hi u, m i liên quan gi a các đ n v . Bi ơ t bi n đ i các đ n v đo. Qua đó bi ế ự t t
ệ ầ ả ọ phát hi n các sai l m khi gi i toán hình h c.
̃ ̀ ́ ư ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ 1.3. Nh ng han chê cua hoc sinh khi hoc nôi dung hinh hoc.
ở ậ ề ả ể ấ ầ ọ Môn toán b c ti u h c cung c p cho các em n n t ng ban đ u v s ề ố
ườ ệ ề ạ ượ ố ộ ố ạ ể ọ h c, đo l ng, m i quan h v các đ i l ng, m t s d ng toán đi n hình, …
ộ ư ứ ầ ụ ố ự ế ộ ố giúp các em nâng d n m c đ t ậ duy v n d ng t t vào th c t cu c s ng.
ế ố ọ ộ ỏ Trong đó y u t ớ hình h c đóng m t vai trò không nh giúp các em làm quen v i
ộ ố ệ ầ ữ ọ ớ ộ nh ng hình hình h c có quan h g n gũi v i cu c s ng m t cách th c t ự ế ơ h n.
ự ế ườ ơ ẻ ế ả Tuy nhiên trong th c t các em th ữ ng chú tâm đ n nh ng hình nh đ n l trên
ế ớ ứ ữ ư lí thuy t v i nh ng hình tròn, hình tam giác, hình vuông,… ch các em ch a
ượ ụ ể ớ ề ể ể ủ ấ ữ ộ ắ n m đ ộ ố c nh ng tinh túy c a v n đ đ hi u m t cách c th v i cu c s ng
ườ ế ườ ậ ớ ữ ẳ ờ đ i th ế ng. Nói đ n mi ng v n hình ch nh t v i các em cũng ch ng khác gì
ỉ ế ậ ụ ứ ữ ế ậ ộ m t mi ng bìa hình ch nh t. Các em ch bi ữ t v n d ng nh ng công th c đã
ượ ọ ở ớ ứ ư ể ế ả đ c h c ế l p đ tìm ra k t qu bài toán ch các em ch a có hình dung đ n
ế ườ ự ế ữ ế ớ ố ượ đ i t ộ ng là m t mi ng v n trên th c t ư ế . V i nh ng lí thuy t suông nh th ,
ố ườ ắ ấ ế ắ ẫ đa s các em th ề ộ ng không n m b t v n đ m t cách rõ ràng, d n đ n s ự
ẫ ầ ộ ươ nh m l n trong tính toán m t cách không đáng có. Trong ch ng trình môn toán
ở ậ ể ượ ề ế ố ọ ừ ớ ế ớ ọ b c Ti u h c các em đ c làm quen v y u t hình h c t l p 1 đ n l p 5,
ề ấ ạ ư ươ ờ ạ ườ ỉ ớ nh ng v c u t o ch ng tình đôi khi khá r i r c th ng thì ch gi ệ i thi u qua
ệ ộ ồ ượ ế ườ ế m t khái ni m nào đó r i các em không đ c ti p xúc th ự ng xuyên, thi u th c
6
ỉ ơ ồ ữ ứ ế ế hành khi n các em chóng quên, n u còn chăng ch m h nh ng công th c mà
ữ ề ạ ầ ượ ể ệ ớ th y cô đã d y trên l p. Nh ng đi u này đ ằ c bi u hi n qua các em b ng
̀ ổ ế ư ữ ệ ộ ạ ơ ị nh ng sai sót khá ph bi n nh : Tìm di n tích m t hình l i ghi nhâm đ n v đo
ụ ư ữ ệ ậ ế (ví d nh các em ghi di n tích hình ch nh t ộ đ dài mà không hay không bi t
ữ ự ộ ệ là 100m) hay khi th c hi n nh ng phép tính c ng, tr ừ ạ l ố ệ ữ i dùng nh ng s li u
ứ ề ơ ị ỏ ớ không cùng đ n v đo v i nhau, đi u này ch ng t các em không hi u đ ể ượ ấ c v n
đ .ề
̃ ́ ̀ ư ư ế ố ạ ọ ở ể T nh ng ly do trên, thông qua vi c " ệ D y các y u t hình h c ti u h c ọ "
ắ ượ ủ ổ ứ ế ề ầ giúp các em n m đ ợ c ki n th c đ y đ , t ng h p v môn Toán. Qua đó các
ượ ộ ố ị ự ủ ễ ấ em th y đ c giá tr th c ti n c a toán trong cu c s ng, làm cho các em càng
ể ư ầ ọ ơ ộ ừ yêu thích h c toán h n. T đó góp ph n phát tri n t duy cho các em m t cách
ứ ơ ả ệ ế ề ẹ ả ố ị ọ nh nhàng, có hi u qu , trang b cho các em v n ki n th c c b n v hình h c
ệ ọ ơ ở ọ ở ấ ể ẳ ọ ph ng, hình h c không gian đ làm c s cho vi c h c hình h c ọ c p h c trên.
ấ ượ ớ ố ế ố ạ V i mong mu n nâng cao ch t l ọ ng d y h c các y u t ọ hình h c nói
ở ớ ế ế ế riêng, môn Toán l p 4 nói chung, tôi đã ti n hành vi t sáng ki n: " Sáng ki nế
ộ ố ạ ế ế ố ọ ọ ạ d y m t s d ng Toán có liên quan đ n y u t ớ hình h c cho h c sinh l p
4"
ậ ủ ấ ơ ở ề 2. C s lý lu n c a v n đ
ư ượ ế ể ổ ậ ề ể ạ ọ ọ Nh chúng ta đ c bi t ti u h c là h c ph c p, t o ti n đ nâng cao
ế ệ ẻ ở ế ứ ơ ở ể ầ ạ ọ dân trí, là c s ban đ u h t s c quan tr ng đ đào t o th h tr tr thành
ữ ố ấ ạ ữ ố nh ng công dân t ủ ẩ t mang trong mình nh ng ph m ch t t o thành c t lõi c a
ộ ệ ữ ạ ẩ ấ ớ m t nhân cách Vi t Nam trong giai đo n m i: Nh ng ph m ch t đó là: Trí tuệ
ẹ ể ả phát tri n, ý chí cao, tình c m đ p.
ấ ừ ệ ầ ả ạ ở ậ ọ Xu t phát t yêu c u trên, vi c gi ng d y môn Toán ể b c ti u h c có
ủ ọ ọ vai trò quan tr ng trong quá trình hình thành nhân cách c a h c sinh. Trong
ươ ế ố ệ ậ ạ ọ ọ ữ ộ ch ể ng trình môn Toán b c ti u h c, vi c d y các y u t hình h c gi m t trí
7
ệ ượ ệ ề ứ ấ ố ẩ ư ẩ ầ tu , rèn luy n đ c nhi u đ c tính và ph m ch t t ậ t nh c n th n, c n cù, chu
ự ư ệ ế ạ ờ ồ ọ đáo, khéo léo, a thích s chính xác, làm vi c có k ho ch, đ ng th i giúp h c
ể ượ ữ ạ ượ ề ọ sinh hình thành nh ng bi u t ng v hình h c và đ i l ọ ng hình h c. Đó là
ế ứ ề ộ ị ướ ọ m t đi u h t s c quan tr ng. Nó giúp các em đ nh h ắ ng trong không gian, g n
ề ể ỗ ợ ệ ọ ớ ộ ố ề ề ọ li n vi c h c v i cu c s ng xung quanh, là ti n đ đ h tr các môn khoa h c
ứ ế ả ấ ờ ọ ọ ồ khác là m ng ki n th c quan tr ng cho các c p h c trên. Đ ng th i có th gi ể ả i
ự ế ữ ế quy t nh ng bài toán th c t xung quanh mình.
ả ả ế ố ệ ệ ậ ạ Chính vì v y vi c nâng cao hi u qu gi ng d y các y u t hình h c ọ ở
ể ọ ở ớ ệ ấ ầ ộ ế ủ ậ b c ti u h c nói chung và l p 4 nói riêng là m t vi c r t c n thi ỗ t c a m i
ả ạ ườ ả ọ ậ ủ ệ ể giáo viên gi ng d y trong nhà tr ọ ng đ nâng cao hi u qu h c t p c a h c
sinh.
ủ ấ ự ạ ề 3. Th c tr ng c a v n đ
́ ̣ ̣ ̉ 3.1. Viêc day cua giao viên:
3.1.1. Thu n l ậ ợ : i
ọ ỏ ề ế ứ ầ ẻ Giáo viên có lòng yêu ngh m n tr , có tinh th n h c h i, nghiên c u tài
ấ ượ ệ ể ả ạ li u đ nâng cao ch t l ng gi ng d y.
ế ố ề ả ạ ồ ọ ượ ườ Đ dùng gi ng d y v các y u t hình h c đ c nhà tr ng trang b ị
ươ t ố ầ ủ ng đ i đ y đ .
ế ố ự ọ ươ Các y u t hình h c không xây d ng thành ch ng trình riêng, đây là
ậ ợ ề ệ ạ ọ ủ ọ ệ đi u ki n thu n l i cho vi c d y h c c a giáo viên và h c sinh
ế ố ọ ở ớ ự ế ừ ổ ể Các y u t hình h c l p 4 có s k th a b sung và phát tri n các
ọ ở ứ ế ki n th c toán đã h c ớ các l p 1,2,3
3.1.2. Khó khăn:
ư ắ ủ ư ủ ể ắ ầ ộ ị Ch a n m b t m t cách đ y đ , ch a hi u sâu v trí, vai trò c a các
ọ ế ố y u t hình h c trong Toán 4 .
ạ ớ ỉ ớ ế ủ ọ ả ọ Trong d y h c m i ch quan tâm t i k t qu bài làm c a h c sinh mà
8
ư ớ ươ ể ế ế ả ch a quan tâm t i ph ng pháp tìm tòi, khám phá đ đi đ n k t qu đó.
ủ ộ ư ự ề ạ ặ ọ D y h c còn n ng ặ v áp đ t, ch a phát huy tính tích c c ch đ ng,
ạ ủ ọ sáng t o c a h c sinh
ượ ị ồ ả ạ ồ ỏ Tuy đã đ c trang b đ dùng gi ng d y, song đ dùng còn nh . Giáo
ử ụ ư ượ ệ ể ắ ọ ậ ẫ ồ viên s d ng đ dùng ch a đ c tri ệ t đ . Vì v y mà vi c d n d t h c sinh
ư ứ ế ớ ắ n m ki n th c m i ch a cao.
ờ ướ ư ủ ể ự ẫ Th i gian h ự ng d n th c hành còn ít, ch a đ đ các em tham gia th c
ế ể ể ầ ủ ắ ấ ắ t ề đ hi u và n m ch c v n đ theo yêu c u c a giáo viên.
̉ ọ ̣ ̣ 3.2. Viêc hoc cua h c sinh :
ố ớ ọ ậ ợ ề ơ ấ ọ Đ i v i h c sinh thì khó khăn nhi u h n thu n l i, nh t là h c sinh ở
ỉ ộ ố ọ ủ ụ ệ ế vùng nông thôn. Ch m t s ít ph huynh quan tâm đ n vi c h c c a con em
ố ạ ố ủ ộ ố ế mình, đa s còn l ạ ự ọ i do cu c s ng thi u th n c a gia đình làm gián đo n s h c
ụ ệ ậ (trong đó có ắ ậ ủ t p c a các em. Th m chí còn b t các em ph giúp vi c gia đình
ộ ố ả m t s còn ph i theo gia đình đi làm ăn xa) .
ự ậ ứ ế ể ặ ổ ọ ộ Do đ c đi m l a tu i, h c sinh còn hi u đ ng, s t p trung chú ý nghe
ế ạ ả ả ưở ượ ự ậ gi ng bài còn h n ch . Kh năng phân tích, trí t ng t ủ ng, s suy lu n c a
ư ố ẫ ớ ề ậ ạ ộ các em cũng còn ch a t t d n t ế i ng i làm các bài t p có n i dung v các y u
ố ọ t hình h c.
ọ ậ ề ầ ắ ọ ậ Trong quá trình h c t p h c sinh còn m c nhi u sai l m trong nh n
ọ ọ ả ẽ ạ d ng các hình hình h c, v hình, g i tên hình, mô t hình,…
ắ ọ ượ ứ ả ấ ắ H c sinh không n m đ c b n ch t các quy t c, công th c tính chu vi
ệ ọ và di n tích các hình hình h c.
ọ ậ ọ ở ả ả ầ ở ầ 18 Qua kh o sát kh năng h c t p ph n hình h c các em đ u năm (
̀ ọ h c sinh ̀ ) qua đê bai sau:
̃ ̀ ̀ ́ ̀ ́ ̀ ́ ư ̣ ̣ ̣ ̣ Môt hinh ch nhât co chu vi la 80cm. Biêt chiêu rông la 15cm. Tinh diên
9
̀ ́ ̃ ̣ ́ ư tich hinh ch nhât đo?
20142015
̉ ̉ ̉ Lớ Năm HS Điêm 910 Điêm 78 Điêm 56 D i 5́ươ
p 4b 18 2 11,1% 6 33,3% 8 44,5% 2 11,1%
ả ầ ư ừ ự ạ ặ ỗ T th c tr ng trên, đ t cho m i giáo viên chúng ta ph i đ u t thêm trong
ề ế ố ạ ả ư ế ể ệ ả ọ gi ng d y v y u t hình h c nh th nào đ có hi u qu cao.
ả ự ệ ệ 4. Các gi i pháp, bi n pháp th c hi n
̀ ́ ̀ ̀ ươ ̉ 4.1. Tim hiêu ch ́ ng trinh va sach giao khoa:
ươ ế ố ể ậ ọ ọ Trong ch ủ ng trình môn Toán c a b c Ti u h c, y u t hình h c đ ượ c
̉ ề ắ ừ ớ ế ớ ừ ứ ộ ơ ả ượ rai đ u kh p t l p 1 đ n l p 5, t m c đ đ n gi n đ ừ ầ c nâng d n qua t ng
̀ ́ ́ ̀ ́ ̀ ̀ ươ ̣ ̉ ̣ ̉ ̀ ấ ớ c p l p, vi vây giao viên cân tim hiêu va năm chăc nôi dung ch ng trinh cua ca ̉
́ ̣ câp hoc.
Ứ ươ ế ố ọ ở ớ ng v i ch ng trình môn Toán, y u t hình h c, sách giáo khoa các
ố ớ ỉ ớ ớ ữ ệ ệ ầ kh i l p 1 và l p 2 ch gi ằ i thi u cho các em nh ng khái ni m ban đ u b ng
ố ượ ữ ể ả ạ ẳ nh ng hình nh qua: đi m, đo n th ng, s l ng hình vuông, hình tròn, hình
ữ ậ ứ ữ ư ơ ộ ị tam giác, hình ch nh t, hình t giác,… nh ng đ n v đo đ dài nh : xăngti
ề ớ ệ ơ ộ met, đ ximét, mét, kílômét, milimét. Gi ề i thi u s nét v chu vi và đ dài
ườ ấ đ ng g p khúc.
Ở ớ ế ố ề ọ ượ ơ ộ ị l p 3, y u t v hình h c đ ả c nâng lên thành b ng đ n v đo d dài,
ữ ậ ượ ớ ấ ủ ệ ề hình ch nh t và hình vuông đ c gi i thi u thêm v tính ch t c a hình: Hình
ữ ậ ạ ạ ắ ằ ̀ ch nh t có 4 góc vuông, 2 c nh dài băng nhau và 2 c nh ng n b ng nhau; hình
ạ ằ ế ệ ẫ ớ ệ vuông có 4 góc vuông và có 4 c nh b ng nhau. D n đ n vi c gi i thi u cho các
ữ ệ ậ ư em cách tính chu vi và di n tích hình ch nh t, hình vuông ứ . (ch a có công th c)
2).
ỉ ớ ơ ị ệ ệ Đ n v đo di n tích ch gi i thi u xăngtimét vuông (cm
ớ ớ ệ ề ẹ ệ ọ L p 4 gi i thi u thêm cho các em các khái ni m v các góc: nh n, b t, tù;
10
ườ ẳ ườ ẳ ổ ơ ề v hai đ ng th ng vuông góc, hai đ ng th ng song song; b sung 3 đ n v ị
́ ́ ề ệ tính di n tích: đ ximet vuông, mét vuông, kilômet vuông. Hình thành công
ủ ữ ứ ệ ậ ậ th c tính chu vi và di n tích c a hình ch nh t và hình vuông qua các bài t p.
ớ ủ ệ ệ Gi i thi u thêm hình bình hành, hình thoi và cách tính di n tích c a 2 hình này.
ữ ứ ệ ậ Hình thành công th c tính chu vi, di n tích hình ch nh t, hình vuông qua các
bài t p.ậ
ề ế ố ọ ươ ở ể ọ ượ V y u t hình h c trong ch ng trình môn toán ti u h c đ c hoàn
ở ớ ệ ả ổ ơ ị ớ ệ thành l p 5. B sung và hoàn thành b ng đ n v đo di n tích. Gi i thi u thêm
ư ệ ệ cách tích di n tích các hình nh : hình tam giác, hình thang, hình tròn, di n tích
ầ ủ ữ ệ ậ ậ ộ ươ xung quanh và di n tích toàn ph n c a hình h p ch nh t và hình l p ph ng.
ộ ố ơ ữ ậ ể ể ậ ộ ị ươ M t s đ n v đo th tích, tính th tích hình h p ch nh t và hình l p ph ng.
̀ ́ ́ ́ ̃ ́ ́ ́ ư ư ợ ̣ ̣ ̣ ́ ơ 4.2. Kêt h p day kiên th c m i va ôn lai cac kiên th c đa hoc:
́ ̃ ổ ứ ấ ượ Sau khi t ả ch c kh o sát ch t l ̀ ạ ng môn Toan đâu năm, tôi đa so n
ộ ố ạ ề ề ể ể ạ ớ ọ thêm m t s lo i bài v nhi u d ng khác nhau đ tìm hi u h c sinh l p mình
ụ ữ ế ể ạ ặ ắ ộ ợ ố ệ còn h n ch nh ng m t nào đ tìm bi n pháp kh c ph c m t cách h p lý. Đ i
̀ ắ ượ ế ể ắ ọ ớ ế ố v i y u t ệ hình h c tôi quan tâm đ n vi c: Tìm hi u kĩ va n m ch c đ c khái
ư ề ệ ệ ệ ộ ni m v chu vi, di n tích m t hình, tìm chu vi hay di n tích; đ a vào bài toán có
ế ố ế ư ầ ọ ế ế liên quan đ n y u t hình h c; tìm thành ph n ch a bi t khi bi t chu vi hay
ử ụ ệ ầ ơ ị di n tích cùng các thành ph n khác, cách s d ng các đ n v đo…..
ạ ở ớ ỉ ế ậ ề ả ấ ọ Qua nhi u năm gi ng d y l p 4 cho th y, h c sinh ch bi ụ t v n d ng
ề ế ố ữ ề ọ ỉ ế ấ ọ ộ nh ng đi u đã h c v y u t hình h c m t cách máy móc. Ch bi ữ t l y nh ng
́ ́ ̀ ẵ ồ ư ế ả ứ ể ữ ệ d ki n có s n r i đ a vào công th c đ tìm ra k t qu . Đa sô cac em đêu gi ả i
ử ụ ệ ọ ộ ị ơ toán hình h c và s d ng đ n v đo m t cách tùy ti n.
ừ ầ ươ ạ ở ữ ớ Đi vào t ng ph n trong ch ng trình l p 4, ngoài nh ng bài d y sách
̀ ̀ ộ ố ư ả ạ ổ giáo khoa, b n thân tôi còn s u tâm va so n b sung thêm cho các em m t s bài
ề ự ể ỏ ấ ề ể ơ ậ t p v th c hành đ làm sáng t ề v n đ và giúp các em hi u rõ h n, làm n n
11
ứ ề ệ ế ả t ng cho vi c nâng cao ki n th c v sau cho các em.
ơ ị ơ ộ ̣ ̣ 4.2.1.Đ n v đo đ dài, đ n vi đo diên tich:́
́ ề ơ ầ ấ ộ ị ế ả ạ ệ ̣ V đ n v đo đ dài, diên tich tôi th y c n thi ề t ph i t o đi u ki n cho
ự ế ự ế ợ ữ ơ ớ ị ươ các em th c hành th c t và k t h p cùng lúc v i nh ng đ n v đo t ứ ng ng
ở ị ươ ườ ườ mà đ a ph ng các em th ng nghe, th ử ụ ng s d ng.
̀ ̀ ổ ứ ự ̣ ̉ ̣ ̣ ơ Khi day bai “Bang đ n vi đo đô dai”, tôi t ộ ch c cho các em xây d ng m t
́ ́ ́ ̀ ợ ơ ơ ọ ơ ị ̣ ̣ ̣ ́ ơ ả b ng đ n v đo đô dai, đ n vi đo diên tich mà các em đã h c kêt h p v i cac đ n
̀ ̀ ươ ́ ư ươ ươ ử ư ở ̣ ̣ ̣ ̉ vi đo t ng ng ma đia ph ́ ng cac em th ̀ ng s dung nh : quyên v nay dày
̀ ử ư ừ ơ ế ̣ ̣ 3 li, 5 li; th a ruông nay rông 5 th ́ ươ c… Còn xa h n nh : t ả đây đ n đó kho ng
ố 2 cây s …
dam
km Cây số hm 100 th cướ 10 th cướ m cướ Th dm T cấ cm Phân mm Li
ữ ề ả ặ Ngoài ra tôi còn cho các em đo nh ng kho ng cách hay chi u dài ho c b ề
̀ ồ ậ ụ ể ằ ữ ướ ướ ạ day nh ng đ v t c th b ng cây th ằ c (1m), b ng cây th c có v ch chia cm
ừ ướ ự ủ ậ ộ ồ r i mm…T ng b ộ ậ c tôi cũng t p cho các em th c hành đo đ cao c a m t v t,
̀ ̀ ́ ̀ ́ ữ ằ ầ ộ ơ ơ ̣ ữ ư ban đ u b ng nh ng đ cao vài mét nh : chiêu dai cai ban, l p hoc…H n n a
ướ ư ề ỏ ơ ữ ề ề ậ tôi cùng các em c đoán nh ng v t có chi u cao nh h n nh v chi u cao
̀ ́ ́ ́ ̀ ́ ́ ̉ ư ̀ ư ự ồ ơ ̣ ̉ ̣ ̣ ́ ̃ ươ c ghê ng i, đô dai cai bang l p … T viêc th c hanh cu thê nh thê cac em se
̀ ̀ ượ ượ ợ ̣ l ng đ c đô dai phu h p.
̀ ́ ́ ́ ̣ ̣ 4.2.2.Goc nhon, goc tu, goc bet
̃ ̀ ́ ̃ ́ ̀ ̀ ́ ̣ ở ơ ̣ ́ Khi day vê goc, tôi cho cac em ôn ki vê goc vuông đa hoc l p 3, rôi nêu
̃ ́ ̀ ́ ́ ư ọ ơ ̣ ̉ ̉ ̣ đăc điêm vê goc đê cac em dê nhân biêt nh : góc nh n bé h n góc vuông, góc tù
ẹ ằ ơ ớ l n h n góc vuông, góc b t b ng hai góc vuông
́ ̀ ́ ́ ́ ̀ ́ ́ ự ư ư ̣ ̉ ̀ T đo cho cac em nêu vi du vê hinh anh cac goc trong th c tê nh : Góc
ọ ạ ạ ở ồ ồ ở ờ ọ ạ nh n t o b i hai kim đ ng h , góc nh n t o b i hai c nh lá c đuôi nheo, cái ê
12
̀ ̀ ̀ ự ọ ộ ̣ ke có hai góc nh n và m t góc vuông…Rôi cung hoc sinh th c hanh “áp” góc
ể ọ ư ủ ọ ồ ậ vuông c a ê ke vào góc nh n (nh sách giáo khoa) đ h c sinh quan sát r i nh n
ớ ọ ơ ả ra: V i hình nh đó, ta bi ế ượ t đ c góc nh n bé h n góc vuông.
ể ố ọ ự ẽ ộ ố ấ ở Cu i cùng có th cho h c sinh t ọ v vào v (gi y nháp) m t s góc nh n
ồ ự ọ r i t ỗ đ c tên m i góc đó.
ươ ươ ̉ ̉ 4.2.3.Hai đ ̀ ng thăng song song, hai đ ́ ̀ ng thăng vuông goc
́ ̀ ̃ ̀ ̀ ư ̣ ̣ ̣ ̉ ̉ ̣ ́ Khi day bai nay, tôi cho cac em nhăc lai đăc điêm cua hinh ch nhât. V ẽ
ữ ậ ấ ạ ạ ạ hình ch nh t ABCD, nh n m nh hai c nh BC và DC là hai c nh có góc vuông
ề ể ề ạ ạ ậ ỉ đ nh C (dùng ê ke đ xác nh n đi u đó). Kéo dài c nh BC và c nh DC v hai
ạ ặ ồ ườ ẳ phía r i tô màu hai c nh BC và DC đã kéo dài đó. C p đ ng th ng BC và DC
ả ườ ẳ ớ cho ta hình nh hai đ ng th ng vuông góc v i nhau.
ể ẽ ườ ẳ ỏ Dùng ê ke đ v hai đ ng th ng vuông góc nào đó (tách ra kh i hình ch ữ
ậ ế ườ ẳ ố ồ nh t), r i cho bi t hai đ ạ ng th ng vuông góc đó t o thành b n góc vuông.
ậ ế ườ ẳ ớ ọ Tôi cho h c sinh nh n bi ả t hình nh hai đ ng th ng vuông góc v i nhau
ự ế ủ ụ ả ạ ớ có trong th c t . Ví d : Hai c nh c a góc b ng đen vuông góc v i nhau; hai
ườ ủ ể ắ ớ ộ đ ồ ng mép c t nhau c a m t bìa quy n sách vuông góc v i nhau; hai kim đ ng
ờ ằ ườ ẳ ớ ồ ỉ h ch lúc 3 gi đúng n m trên hai đ ng th ng vuông góc v i nhau.
ươ ự ơ ươ ữ ậ ̉ * T ng t ́ v i hai đ ̀ ẽ ng thăng song song : V hình ch nh t ABCD,
ẽ ấ ư l u ý góc A vuông, góc D vuông (đánh d u góc vuông trên hình v ). Kéo dài v ề
ạ ườ ẳ ạ hai phía c nh AB và c nh DC (tô màu hai đ ng th ng AB, DC đã kéo dài).Ta
ườ ẳ ớ ườ ẳ có hai đ ng th ng AB và DC song song v i nhau (hai đ ng th ng song song
̀ơ ắ không bao gi c t nhau).
́ ́ ự ữ ậ ờ ̣ Tiêp tuc cho cac em quan sát tr c quan (tách r i hình ch nh t) hai
ườ ườ ẳ ẳ ẳ đ ạ ng th ng song song nào đó, ch ng h n: Đ ng th ng MN và PQ song song
13
́ ́ ồ ớ ệ ườ ẳ ớ v i nhau, r i gi i thi u: Đây là hai đ ng th ng song song. Sau đo cho cac em
ế ườ ự ế ẳ ậ nh n bi ả t hình nh hai đ ớ ng th ng song song v i nhau có trong th c t ụ . Ví d :
ệ ủ ả ử ổ ấ ạ ớ ố ớ ọ Hai ch n song c a s song song v i nhau; hai c nh đ i di n c a b ng l p h c
ữ ậ ớ ườ ỏ ớ hình ch nh t song song v i nhau; hai đ ng ray tàu h a song song v i nhau,…
́ ự ẻ ẻ ẽ ạ ấ ặ ấ Cac em t sáng t o và v vào gi y k ô li (ho c gi y có k ô vuông) hai đ ườ ng
ự ẳ ườ ư ẻ ấ th ng song song (d a vào các đ ng k song song có trong gi y ô li nh là hai
ữ ậ ượ ủ ạ c nhc a hình ch nh t đ c kéo dài ra).
4.2.4.Chu vi :
ở ớ ớ ủ ệ ề Tuy l p 2 đã gi i thi u cho các em v chu vi c a hình tam giác và hình
ứ ư ả ầ ỉ ớ ệ t ữ giác nh ng đây ch là nh ng hình nh ban đ u gi i thi u cho các em b ướ c
ề ể ớ ượ ấ ầ đ u hi u v chu vi. Sang l p 3, các em đ c cung c p cách tính chu vi hình ch ữ
ậ . nh t, chu vi hình vuông
ợ ế ẳ ị ạ ằ ổ ố ộ G i ý cho các em bi t kh ng đ nh l i r ng chu vi m t hình là t ng s đo
́ ̀ ́ ̃ ́ ủ ạ ợ ̣ ̉ ́ (kêt h p ve cac hinh minh hoa đê khăc sâu cho cac ộ đ dài các c nh c a hình đó
̀ ̉ em hiêu vê chu vi) .
́ ữ ế ả ằ ườ ậ ủ B ng hình nh c a nh ng mi ng v ả n cho các em th o lu n nhom đi
ủ ướ ự ố ế đ n cách tính chu vi c a nó. Tr c tiên, tôi mu n nói cho các em có s hình
́ ́ ̀ ề ễ ượ ̣ ̉ dung v chu vi cai sân tr ̀ ươ ng, chu vi phong hoc đê cac em d hình dung đ c.
́ ́ ̀ ́ ́ ́ ́ ư ư ư ợ ả ậ ơ ̣ ̉ ̃ Cũng trong th o lu n nhom, kêt h p v i bai day biêu th c co ch a ch ,
ế ọ ợ tôi g i ý n u g i:
ữ ậ P là chu vi hình ch nh t.
ữ ậ ề a là chi u dài hình ch nh t.
ữ ậ ề ộ b là chi u r ng hình ch nh t.
ể ứ ự Đ các em xây d ng và hình thành l ạ ượ i đ c công th c tính chu vi hình
ữ ậ ch nh t là: P = (a + b) x 2
14
ươ ự ớ ượ T ng t v i hình vuông ta đ c P = a x 4.
̀ ́ ́ ́ ́ ̀ ̀ ̀ ̀ ̀ ́ ư ượ ư ̉ T đây cac em co thê rut ra đ c công th c tinh chu vi hinh binh hanh va hinh
thoi.
̀ ̀ ́ ̀ ́ ́ ̀ ̃ư ̣ Chu vi hinh binh hanh ́ : Giông cach tinh giông chu vi hinh ch nhât
̀ ́ ́ ́ ̀ Chu vi hinh thoi ́ : Co cach tinh giông chu vi hinh vuông
ệ 4.2.5.Di n tích :
ề ệ ể ệ ầ ơ ố Khái ni m v di n tích có ph n khó hi u h n chu vi. Mu n cho các em
ắ ượ ể ơ ổ ứ ự ắ hi u và n m ch c đ c cũng không khác h n là t ụ ể ch c th c hành c th .
ươ ự ư ớ ể ượ ề ể ầ ợ T ng t nh v i ph n nói v chu vi, tôi g i ý đ các em hi u đ ệ c di n
ề ặ ủ ủ ế ầ ộ ượ ằ tích c a m t hình “Là ph n mà b m t c a hình đó chi m đ c”. B ng hình v ẽ
ộ ố ư ệ ể ữ ớ (v i nh ng ô vuông ệ ể đ các em ki m nghi m di n tích m t s hình nh sau:
cm2).
2.
ễ ả ờ ữ ậ Các em d tr l i hình ch nh t có 24 ô cm
́ ́ ́ ́ ̀ ́ ̃ ́ ́ ̀ ư ư ơ ượ ư ̣ ̣ ̣ V i viêc ôn lai kiên th c vê diên tich nh thê nay cac em se năm đ ́ ́ c kiên th c
̀ ́ ̀ ̀ ́ ̃ ́ ̀ ́ ́ ư ơ ̣ ̣ ̣ ̀ sâu h n va giup cac em ap dung lam bai tâp cung nh hinh thanh cach tinh diên
̀ ̀ ̀ ́ ̀ ̀ tich hinh binh hanh va hinh thoi.
ự ứ ệ ể ắ 4.2.6.C t ghép hình đ xây d ng công th c tính di n tích
15
ớ ạ ướ ẫ ọ ướ V i d ng toán này giáo viên h ng d n h c sinh theo các b c sau :
ầ ờ ắ B c 1 ướ :Chia c t hình A đã cho thành các ph n r i nhau
ướ ể ượ ầ ộ ế B c 2 :Ghép các ph n đó (theo m t cách khác)đ đ c hình B đã bi t công
ứ ệ th c tính di n tích
ứ ừ ứ ệ B c 3 ướ :T công th c tính di n tích hình B suy ra công th c tính hình A
ứ ự ệ Ví d : ụ Xây d ng công th c tính di n tích hình bình hành(Toán 4trang 103)
ẽ Giác viên v hình bình hành ABCD
ẽ ớ ồ ớ ề ệ V AH vuông góc v i CD r i gi i thi u chi u cao AH và đáy DC
ệ ầ ọ Yêu c u h c sinh tính di n tích hình bình hành ABCD
G i ý:ợ
ắ ầ B c 1 ướ :C t ph n hình tam giác ADH
ữ ệ B c 2 ướ :Ghép l ạ ượ i đ c hình ch nh t ậ ABHC. Di n tích hình bình hành ABCD =
ệ di n tích hình ch nh t ữ ậ ABHC
ướ ữ ệ ệ ậ ậ B c 3 : Di n tích hình ch nh t ABHC là a×h. V y di n tích hình bình hành
ABCD là a x h
́ ́ ̀ ́ ́ ́ ̀ ̀ ̀ ở ̣ ̣ ̣ * Giao an minh hoa day tiêt diên tich hinh binh hanh( đinh kem ̀ phân phu ̣
̣ luc trang 26)
́ ́ ́ ̀ ̀ ̀ ̃ ươ ự ̣ * T ng t ta cung co cach hinh thanh diên tich hinh thoi.
ọ 4.2.7.Giúp h c sinh ỹ k năng ẽ v hình :
ẽ ầ ộ ọ ọ ượ ệ V hình là m t kĩ năng hình h c quan tr ng, c n đ c rèn luy n th ườ ng
16
ứ ộ ợ ừ ấ ế ề ọ ọ xuyên theo các m c đ thích h p, t th p đ n cao. Đi u quan tr ng là h c sinh
ế ử ụ ụ ườ ụ ụ ụ ự ọ ợ ị bi t s d ng các d ng c th ng dùng, l a ch n d ng c phù h p, xác đ nh
ượ ẽ ể ẽ ượ ươ ứ ọ đ c quy trình v đ v đ c các hình t ng ng đã h c.
Các b ướ ướ c h ẫ ng d n:
ẽ ọ Cho h c sinh quan sát hình v và các thao tác
ể ơ ở ủ ướ ẽ ẫ ọ H ng d n h c sinh tìm hi u c s c a cách v đó
ệ ầ ượ ự ầ ọ ẽ ướ ẫ Yêu c u h c sinh th c hi n l n l t các thao tác v theo h ng d n
ẽ ậ ồ ầ Toán 4 g m 2 ph n bài t p v hình:
ế ố ẽ ướ * V theo các y u t cho tr c:
ư ệ ự ữ ẽ ệ ầ ầ Lúc này vi c v hình có nh ng yêu c u g n nh vi c d ng hình. Giáo
ầ ướ ẽ ề ọ ồ ộ ướ viên c n h ng dân h c sinh v hình theo m t quy trình g m nhi u b c và s ử
ư ướ ọ ể ẽ ụ ụ d ng các công c hình h c nh th c, êke,… đ v
Ví d 1:ụ
ẽ ườ ẳ V hai đ ng th ng song song (Bài 1 trang 53 toán 4)
ẽ ườ ớ ườ ẳ Hãy v đ ể ng th ng AB đi qua đi m M và song song v i đ ẳ ng th ng CD
ướ ẫ H ng d n
ướ ế ẽ ọ Tr c h t cho h c sinh quan sát hình v thao tác
ể ơ ở ủ ẽ ọ ườ ẳ Cho h c sinh quan sát tìm hi u c s c a cách v hai đ ng th ng song song.
ẳ ả ườ ạ ố ̉ Ch ng h n ệ ng thăng AB và CD là hai c nh đ i di n ạ : Quan sát hình nh hai đ
ữ ậ ấ ườ ẳ ủ c a hình ch nh t ABCD kéo dài, Ta th y hai đ ng th ng đó cùng vuông góc
ẳ ượ ọ ườ ẳ ớ ớ ườ v i đ ng th ng CD và đ c g i là hai đ ng th ng song song v i nhau.
ừ ơ ở ể ẽ ườ ư ẳ T c s trên ta có th v hai đ ng th ng song song nh sau:
ẽ ườ ể ẳ ớ + V đ ng th ng PQ đi qua đi m M và vuông góc v i CD
ẽ ườ ể ẳ ớ ườ + V đ ng th ng AB đi qua đi m M và vuông góc v i PQ ta đ ẳ ng th ng AB
ớ ườ ư ậ ẳ ớ song song v i đ ng th ng CD. Nh v y CD và AB cùng vuông góc v i MN và
17
ớ song song v i nhau.
Ví d 2 :ụ
ề ộ ữ ề ẽ ậ V hình ch nh t ABCD có chi u dài 4cm, chi u r ng 3cm.(Bài 2–trang 54 –
Toán 4)
ữ ậ ư ẽ Quy trình v hình ch nh t trên nh sau:
ẽ ạ ướ B c 1: ẳ V đo n th ng DC dài 4cm
ẽ ườ ẳ ớ ạ ườ ẳ ướ B c 2: V đ ng th ng vuông góc v i CD t i D. Trên đ ấ ng th ng đó l y
ẳ ạ đo n th ng DA = 3cm
ẽ ườ ẳ ớ ạ ườ ẳ ướ B c 3: V đ ng th ng vuông góc v i DC t i C. Trên đ ấ ng th ng đó l y
ạ đo n CB= 3cm
ướ ố ượ ữ ậ ầ c 4: B ớ N i A v i B ta đ c hình ch nh t ABCD c n v ẽ
18
́ ́ ̉ ̣ ́ ( chinh ki hiêu goc vuông cho đung)
̀ ́ ư ở ̣ ́ 4.3. M rông va nâng cao kiên th c:
ư ầ ế ộ t trong m t hình) . 4.3.1.Tính ng cượ : (Tìm thành ph n ch a bi
ứ ệ ệ Vi c hình thành công th c tính chu vi, di n tích thì sách giáo khoa đã nêu
ỗ ườ ứ ề ệ ỉ ợ Duy ch có đi u, 4 công th c tính chu vi và di n tích ấ r t rõ cho m i tr ng h p.
ữ ượ ả ậ ủ c a hình ch nh t và hình vuông đ c hình thành r i rác trên các bài t p ậ ở ớ l p
4:
ậ Chu vi hình vuông (P = a x 4): Bài t p 4, trang 7, SGK 4.
ữ ậ ậ Chu vi hình ch nh t [P = (a + b) x 2]: Bài t p 5, trang 46, SGK 4.
ữ ậ ệ ậ Di n tích hình ch nh t (S = a x b): Bài t p 5, trang 74, SGK 4.
ệ ự ứ ở Di n tích hình vuông (S = a x a): Các em t hình thành công th c Bài
ậ t p 5, trang 75, SGK 4.
̀ ự ắ ả ở ạ ể ề ớ ơ Cân ph i nh c nh và xây d ng l i đ các em nh rõ h n v 4 công
ứ th c này.
ề ế ề ộ ướ ẫ M t đi u khi n tôi quan tâm nhi u, chính là cách h ng d n các em tìm
ượ ư ữ ầ ế ủ ế ầ đ c nh ng thành ph n ch a bi t c a hình đó khi bi t các thành ph n khác
ư ữ ề ậ ế ề ộ ệ (nh tìm chi u dài hình ch nh t khi bi t chu vi và chi u r ng hay di n tích và
ề ộ chi u r ng…)
̀ ớ ườ ự ư ầ ợ ế V i tr ng h p này, tôi d a vao cách tìm thành ph n ch a bi t trong phép
ộ ể ợ ế ế ả ọ ừ tính (c ngtr nhânchia) ộ đ g i ý giúp h c sinh tình ra k t qu . Đi đ n m t
ứ ắ ả quy t c và hình thành c công th c cho các em.
2 và chi u dài b ng ằ
ữ ệ ậ ộ ề Ví dụ: M t hình ch nh t có di n tích là 54 cm
ề ộ ữ ậ . 9 cm. Tính chi u r ng hình ch nh t
ữ ậ ừ ứ ệ T công th c tính di n tích hình ch nh t S = a x b, cho các em phân tích
ầ ế ẽ ầ ầ ị xem ph n nào đã bi t và ta c n tìm thành ph n nào? Các em s xác đ nh đ ượ c
ề ộ ầ ế ủ ệ ề ề đ bài yêu c u tìm chi u r ng khi bi ữ ậ t di n tích và chi u dài c a hình ch nh t.
19
ể ế ề ộ Đ đi đ n: ề 54 = 9 x b ( xem a là chi u dài và b là chi u r ng) . Sau đó các em
ượ ừ ố ư ế ế “Mu nố ị xác đ nh đ c “b” là th a s ch a bi ộ t trong m t tích và bi t cách tìm
ế ừ ố ấ ừ ố ư tìm th a s ch a bi t ta l y tích chia cho th a s đã bi ế . t”
b = 54 : 9
b = 6
ẽ ế ề ằ ề ộ ố ̣ ấ ắ “Mu n tìm chi u r ng ta l y ấ Các em s k t luân v n đ b ng quy t c
ề ệ ứ ợ di n tích chia cho chi u dài” (ng ượ ạ c l i). G i ý các em hình thành công th c:
ặ a = S : b ho c b = S : a
ươ ự ố ớ T ng t đ i v i chu vi :
* Hình vuông: ạ P = a x 4 Tìm c nh thì có: a = P : 4
ẽ ấ ạ ố ắ “ Mu n tìm c nh ta l y chu vi chia cho 4 Các em s có quy t c:
ữ ậ * Hình ch nh t: P = (a + b) x 2
̀ ề ố ử ắ ứ “Mu n tìm chi u dài N a chu vi băng P : 2 (Quy t c và công th c:
ấ ử ề ộ ừ ộ (r ng) ta l y n a chu vi tr đi chi u r ng (dài).
̃ ́ ́ ̀ ́ ́ ̃ ̀ ơ ươ ự ̣ ̣ ̉ * V i cac hinh khac tôi cung h ́ ươ ng dân cac em vân dung t ng t ́ đê tim ra cac
́ ̀ ̀ ư ́ thanh phân ch a biêt khac.
́ ̃ ́ ươ ộ ̣ ̉ ọ 4.3.2. H ng dân hoc sinh giai toan có n i dung hình h c
ươ ớ ả ộ Trong ch ng trình l p 4 các bài toán gi i có n i dung hình h c ọ ở ể ti u
ữ ẽ ậ ữ ụ ấ ọ ọ h c gi ộ vai trò r t quan tr ng, nh ng n i dung này các em s v n d ng đ ượ c
ộ ố ự ế ề ề ả ọ ấ r t nhi u đi u trong cu c s ng th c t . Khi gi ả i các bài toán này h c sinh ph i
ứ ế ể ổ ợ ề ậ ụ v n d ng t ng h p nhi u ki n th c và hi u bi ế ề t v :
ế ố ứ ứ ọ ượ + Y u t hình h c: Công th c tính P, S và các công th c ng c
ả ể ạ + Cách gi i các lo i toán đi n hình
ố ọ + Các phép tính s h c
ạ ượ ữ ị ụ ộ ố + Cách tính giá tr nh ng đ i l ng thông d ng trong cu c s ng xung
́ ̀ ố ạ ư ề ệ quanh nh tính: s g ch lat́ n n, tính di n tích quét vôi nhà, tính sô tiên mua
20
̣ gach....
ệ ằ ộ Ví d 1ụ : M t hình bình hành có di n tích b ng 86436 m2 và đ dài đáy ộ
ỏ ộ ấ ầ ủ ủ ề ấ ằ b ng 588m. H i đ dài đáy c a hình bình hành g p m y l n chi u cao c a nó ?
̀ ́ ể ả ọ ế ậ ụ ̣ Đ gi i bài toán này h c sinh bi ứ t v n d ng công th c tính diên tich hinh
́ ́ ̀ ̀ ̀ ̀ ́ ̀ ́ ̀ ư ́ ơ ượ ̉ ̣ ̀ binh hanh đê tim chiêu cao. T đo m i tinh đ ̀ ́ c đô dai đay gâp mây lân chiêu
cao.
ử ề ộ ộ ộ Ví d 2ụ : M t th a ru ng hình bình hành có đ dài đáy là 76m, chi u cao
2 thu
ườ ừ ử ế ứ là 48m. Ng ạ i ta thu ho ch thóc t ộ th a ru ng đó bi t trung bình c 4m
ượ ỏ ộ đ ử c 3kg thóc. H i th a ru ng đó thu đ ượ ấ ả c t t c bao nhiêu kilôgam thóc ?
́ ́ ố ớ ượ ệ ả ể Đ i v i bài toán này đ đi tính sô thoc thu đ ử c ph i tính di n tích th a
̀ ̀ ụ ệ ể ậ ả ̣ ắ ruông . V y các em ph i áp d ng quy t c tính di n tích hình binh hanh đ hoàn
thành bài toán.
ề ộ ộ ề ề ườ Ví d 3ụ : M t n n nhà có chi u r ng 4m, chi u dài 12 m, ng ố i ta mu n
́ ạ ạ ỏ ườ ề ầ lat g ch hoa hình vuông có c nh là 4dm. H i ng i ta c n bao nhiêu ti n đ ể
́ ủ ố ạ ể ế ằ ồ ỗ mua đ s g ch đ lat? Bi t r ng giá m i viên 32 000 đ ng.
2, di n tích ệ
ế ậ ụ ứ ệ ề ằ Các em bi t v n d ng công th c tính di n tích n n nhà b ng m
2. Bi
2 đ tính xem di n tích n n ề
ằ ạ ế ổ ơ ị ể ệ viên g ch b ng dm t đ i ra cùng đ n v đo dm
ứ ệ ấ ầ ạ ượ ố ạ ố nhà g p bao nhiêu l n di n tích viên g ch t c đã tính đ c s g ch. Cu i cùng
ượ ố ề ạ tính đ c s ti n mua g ch.
ư ậ ừ ứ ế ọ ọ ế ậ ụ Nh v y t các ki n th c đã h c, h c sinh đã bi ề t v n d ng vào nhi u
ự ế ộ ố ề đi u trong th c t cu c s ng.
ự ừ ư ệ ạ Trên đây tôi trình bày cách th c hi n theo t ng lo i bài. Nh ng trong quá
̃ ệ ậ ự ư ề ề ạ ạ trình luy n t p và th c hành, tôi so n xen ke đ u nhau nhi u lo i bài nh : chu
ư ệ ầ ế ể ừ ượ ậ vi, di n tích, tìm thành ph n ch a bi ạ t …. đ t ng lo i bài các em đ c l p đi
ư ế ề ầ ữ ứ ẽ ế ọ ậ ạ l p l i nhi u l n, nh th các em s không quên nh ng ki n th c đã h c.
ả ạ ượ ế 5. K t qu đ t đ c
21
́ ́ ̣ ̉ ́ 5.1. Muc đich cua sang kiên.
́ ộ ố ạ ế ạ Sang kiên ế ế ố ́ “Sáng ki n d y m t s d ng Toán có liên quan đ n y u t
ọ ọ hình h c cho h c sinh l p 4 ớ ”
̀ nhăm :
́ ́ ̀ ́ ́ ươ ợ ̣ ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ ̉ Giup GV co ph ng phap day hoc phu h p, chu đông, sang tao trong viêc chuân
́ ̀ ́ ̀ ̀ ử ư ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ ̀ bi bai giang, linh hoat trong s dung cac hinh th c day hoc. Đông th i ơ giúp các
ượ ứ ầ ủ ổ ế ấ ợ ắ em n m đ ề c ki n th c đ y đ , t ng h p v môn Toán. Qua đó các em th y
ượ ị ự ễ ủ đ ộ ố c giá tr th c ti n c a toán trong cu c s ng, làm cho các em càng yêu thích
ể ư ừ ầ ơ ộ ọ h c toán h n. T đó góp ph n phát tri n t ẹ duy cho các em m t cách nh
ứ ơ ả ệ ế ề ả ọ ố ị nhàng, có hi u qu , trang b cho các em v n ki n th c c b n v hình h c
ệ ọ ơ ở ọ ở ấ ể ẳ ọ ph ng, hình h c không gian đ làm c s cho vi c h c hình h c ọ c p h c trên.
́ ́ ́ ́ ơ ̣ ̉ ́ ́ 5.2. Tinh m i, tinh sang tao cua sang kiên
̃ ̀ ́ ́ ́ ̀ ́ ư ́ ơ ̣ ̣ Trong sang kiên nay tôi đa đi sâu vao viêc day kiên th c m i thông qua
̀ ́ ́ ́ ̃ ̀ ́ ̀ ơ ự ư ở ợ ợ ơ ̣ ̣ ̀ kiên th c cu đông th i kêt h p th c hanh, m rông, nâng cao phu h p v i nhân
́ ́ ̀ ̃ ư ợ ư ơ ươ ̉ ̣ ̣ th c cua hoc sinh cung nh phu h p v i đia ph ng.
̀ ̀ ́ ̀ ́ ́ ́ ươ ̣ ̣ ̣ Ap dung sang kiên nay giup GV không con phu thuôc vao h ̃ ́ ng dân
̀ ́ ́ ư ư ̉ ̣ ̉ ̣ ̣ ̉ ̉ giang day cua SGV, không d ng lai nh nôi dung cua SGK. Cac giai phap đ ượ c
́ ́ ́ ̃ ̀ ơ ở ự ̣ ̉ ̣ ̉ ̉ ̉ ư đ a ra trên c s muc tiêu cua cac tiêt hoc đam bao phat triên ki năng th c hanh
́ ̀ ự ơ ̣ ̣ ̉ cho HS. Day hoc phai đi đôi v i th c hanh.
́ ́ ̉ ̣ ̉ ́ 5.3. Kha năng ap dung cua sang kiên
̃ ́ ́ ̀ ́ ́ ̃ ́ ́ ̀ ự ơ ̣ ̣ ̣ ̉ ̣ V i sang kiên nay, tôi đa ap dung va thây s tiên bô ro rêt cua hoc sinh
̀ ́ ́ ́ ́ ̃ ́ ́ ̣ ̉ ̣ ̣ tr ̃ ̀ ươ ng tôi công tac. Chinh vi vây tôi nghi sang kiên co thê ap dung rông rai cho
́ ́ ̀ ́ ̀ ượ ươ ̉ ̣ ̣ ̣ ́ tât ca cac đôi t ng hoc sinh đang hoc ch ́ ng trinh sach giao khoa hiên hanh.
́ ợ ̉ ́ ́ 5.4. L i ich cua sang kiên
̃ ́ ́ ́ ́ ́ ̃ ư ̣ ̉ ̉ ̣ ̉ ̃ Sang kiên đa mang lai nh ng kêt qua kha quan. Cu thê sang kiên đa:
22
́ *Giup GV:
́ ́ ́ ̀ ́ ươ ợ ơ ượ ̣ ̣ ̣ ̉ ́ Co ph ng phap day hoc phu h p v i cac đôi t ́ ơ ng hoc sinh, đôi m i
́ ́ ́ ̀ ́ ́ ̀ ư ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ ̉ hinh th c day hoc, tâp trung vao hoc sinh, phat huy tinh sang tao cua cac em.
́ ̣ ử ̣ ơ ̣ ̣ ̣ ̣ ́ GV linh hoat h n trong viêc s dung SGK, sang tao trong day hoc, phat
́ ́ ́ ́ ̃ ượ ̣ ượ ự ̉ ̣ ̉ ̉ huy đ c tinh chu đông cua HS, liên hê đ ̀ c th c tê giup HS hiêu ro vân đê.
́ *Giup HS:
̀ ̀ ́ ̀ ́ ́ ́ ̃ ̀ ́ ự ư ̃ ư ́ ư ̀ ơ ̉ ̉ ̣ T tim hiêu, tich luy va lam chu kiên th c, năm v ng kiên th c đông th i vân
́ ́ ượ ự ̣ ̣ dung đ c trong th c tê cuôc sông.
́ ̀ ̀ ̀ ̀ ượ ự ̉ ̣ ̣ ̉ ̣ ̉ ̉ ́ Cac em đ ́ c th c hanh, tim hiêu bai hoc môt cach chu đông, hiêu vê ban chât
́ ́ ̀ ̉ ượ ư ̉ ̣ ́ cua cac biêu t ng hinh hoc, cac công th c liên quan.
́ ́ ́ ́ ́ ́ ư ượ ̣ ̣ ̣ ̀ HS năm chăc cac công th c hinh hoc, vân dung tinh xuôi, tinh ng c.
̀ ́ ́ ̀ ́ ượ ư ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ Nhiêu hoc sinh vân dung đ ́ c công th c môt cach thanh thao, chinh xac.
́ ́ ́ ́ ́ ́ ̀ ơ ̣ ̣ ̉ ̣ ̣ ́ Vân dung giai toan co l ́ ̀ i văn liên quan đên cac yêu tô hinh hoc môt cach chinh
́ ̣ xac, linh hoat.
́ ̀ ̀ ̀ ́ ́ ̣ ̣ ̣ Năm hoc 20142015 la năm hoc đâu tiên tôi ap dung sang kiên nay trong
́ ̀ ́ ́ ́ ơ ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ viêc giang day cac yêu tô hinh hoc cho hoc sinh. So v i năm hoc tr ́ ̣ ươ c, năm hoc
́ ́ ́ ́ ́ ̀ ̀ ́ ́ ư ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ ự nay nhiêu hoc sinh hoc rât tiên bô, năm chăc kiên th c, biêt vân dung trong th c
tê.́
̀ ́ ́ ượ ̣ ̉ ̣ ̉ Cu thê thông qua môt bai kiêm tra ngăn, tôi thu đ ̉ ư c kêt qua nh sau: (So
́ ́ ́ ̀ ̀ ơ ơ ̉ ̣ ́ sanh v i bai lam cua hoc sinh l p khac)
̀ ̀ ơ ́ ̀ Đê bai (th i gian 10 phut)
̃ ́ ̀ ̀ ̀ ̀ ̀ ươ ư ơ ̣ ̣ Môt khu v ̀ ̀ n hinh ch nhât co chiêu chu vi la 240m, chiêu dai h n chiêu
́ ̀ ́ ̃ ́ ử ươ ̣ ̣ rông 20m. Trên th a ruông đo ng ̀ ̀ i ta trông rau, biêt răng môi met vuông thu
́ ượ ử ượ ̣ ̉ ̣ ̣ hoach đ c 10kg rau. Hoi th a ruông đo thu hoach đ c bao nhiêu kg rau?
̀ ́ ́ ́ ́ ̀ ́ ợ ơ ̉ ̣ ̣ ̣ ́ ́ ư V i đê toan tông h p nay tôi muôn hoc sinh vân dung tôi đa cac kiên th c
23
̀ ̀ ̃ ́ ̣ ̣ ̉ ̉ ́ ̀ hinh hoc đa hoc đê tim ra kêt qua bai toan.
̉ ̉ ̉ Lớ Năm HS Điêm 910 Điêm 78 Điêm 56 D i 5́ươ
20142015 17
20142015
p 4a 0 7 41,2% 47,1% 2 11,7% 0 8
7 3 4b 18 38,9% 8 44,4% 16,7% 0 0
̀ ́ ử ụ ế ế ả ả ạ ̣ ́ Qua b ng k t qu trên, tôi thây s d ng sáng ki n này vào d y hoc vê yêu
́ ̀ ́ ọ ớ ạ ế ớ ơ ả ơ ̣ tô hinh hoc cho h c sinh l p 4 se ̃ ư ứ ẳ đ t k t qu cao h n h n so v i l p ch a ng
ươ ụ d ng ph ng pháp đó.
ế ả ở ớ ơ ế ọ ̣ S dĩ l p năm nay tôi day có k t qu cao h n là do các ti t h c các em
ượ ủ ộ ủ ự ệ ệ ắ ố đ c phát huy tính tích c c, ch đ ng trong vi c rèn luy n, c ng c , kh c sâu
ở ộ ế ắ ắ ươ ả ừ ạ ứ và m r ng ki n th c, n m ch c các ph ng pháp gi i t ng d ng bài khác
ậ ụ ả ố nhau nên kh năng v n d ng t t.
ư ậ ụ ̣ ̀ ́ Nh v y, khi tôi áp d ng biên phap trên, 100% các em có kĩ năng tim
́ ̀ ́ ̀ ́ ́ ́ ượ ự ư ơ ọ ̣ ̣ ̉ đ ắ c cac yêu tô hinh hoc ch a biêt d a vao dang toan c ban. H c sinh n m
́ ́ ụ ể ề ế ứ ữ ể ợ ơ ể ữ v ng, hi u sâu và chăc chăn h n v ki n th c. C th là trong nh ng đ t ki m
́ ́ ế ề ả ạ ạ ớ ̀ ự tra cuôi thang môn Toán, l p do tôi tr c ti p gi ng d y đ u đ t 100% hoan
̀ ́ ́ ư ỉ ệ ươ ư ươ ̉ thanh theo Thông t 30 (trong đó t l điêm t ơ ng ng v i 910 t ố ng đ i cao)
́ ́ ̃ ̀ ượ ̣ ợ ̣ ̣ ̣ ̉ ́ Sang kiên cung giup cho viêc day hoc đ c thuân l ́ i ma không phai tôn
̀ ̀ ̀ ̀ ́ ́ ́ ́ ơ ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ kem kinh phi cho viêc chuân bi đô dung. Đông th i, sang kiên mang lai cho hoc
́ ́ ́ ̀ ̣ ̣ ̣ ̣ ̉ ̉ ̣ ̣ ̣ ́ sinh môt điêu kiên hoc tâp tôt, đam bao tinh năng đông, sang tao cho cac em. Tao
́ ́ ́ ́ ́ ́ ươ ự ̣ ̣ ̣ ̉ ̣ cho cac em môt môi tr ́ ̀ ng hoc tâp tich c c giup cac em phat triên tri tuê. Cac em
́ ́ ̃ ́ ́ ̀ ́ ự ư ̣ ̣ ̣ ̣ hoc sinh co nh ng vân dung tôt trong th c tê, giup ich cho gia đinh, cho công
̀ đông.
6.
ế ượ ề ệ ộ : ể Đi u ki n đ sáng ki n đ c nhân r ng
ả ọ ị ượ ả ờ ả ủ ẩ H c sinh ph i chu n b bài chu đáo, đ c lên b ng trình bày l i gi i c a mình,
24
ế ủ ạ ể ư ế ậ ả bi t nh n xét cách trình bày, k t qu bài làm c a b n và có th đ a ra cách làm
ế ế ệ ậ ấ ả ọ ả ượ khác ( n u có) trong ti t Luy n t p t ả ớ t c h c sinh c l p ph i cùng đ c làm
vi c.ệ
̀ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ̀ ́ ̀ ́ ự ư ượ ̣ ̉ ̀ Giao viên cân tich c c nghiên c u, tim toi, sang tao va bam tât ca cac đôi t ng
̣ hoc sinh.
̀ ́ ́ ́ ́ ̣ ợ ự ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ ̀ Cac câp quan li cân tao điêu kiên thuân l i cho giao viên trong viêc th c hiên
́ ̀ ̀ ́ ̀ ́ ươ ử ơ ̉ ̣ ̣ ̣ ̉ ơ đôi m i ph ́ ng phap, s dung đô dung. Đông viên giao viên kip th i đê giao
́ ́ ́ ơ ư ̣ ̣ ̉ ̣ viên h ng thu h n trong viêc nâng cao, sang tao trong giang day.
25
Ậ Ế Ế Ị K T LU N VÀ KHUY N NGH
ậ ế 1. K t lu n
ự ế ả ượ ự ỡ ệ ủ ồ Qua th c t ạ gi ng d y và đ c s giúp đ nhi t tình c a các đ ng
́ ́ ư ứ ệ ạ ạ nghi p, tôi đã m nh d n nghiên c u và đ a ra " ́ Sang kiên nâng cao chât
́ ́ ́ ́ ượ ứ ̣ ̣ ". Qua qua trình nghiên c u, tôi l ̀ ng day cac yêu tô hinh hoc trong Toan 4
ấ ậ nh n th y:
ứ ộ ể ệ ọ ươ Là giáo viên ti u h c, vi c nghiên c u n i dung và ph ề ng pháp truy n
ệ ố ứ ố ơ ụ ẽ ế ặ ộ ệ ấ th có h th ng s giúp các em lĩnh h i ki n th c t t h n. Đ c bi ọ t l y h c
ố ượ ọ ế ọ ạ sinh làm trung tâm, d y h c phân hóa đ i t ng h c sinh, khuy n khích các em
ự ớ ỹ ế ậ ớ ớ tìm tòi và t ư ậ rút ra k t lu n cho mình. Có nh v y các em m i nh k , nh lâu
ữ ứ ế ặ ệ ể ấ ớ nh ng ki n th c m i khám phá. Đ c bi ờ t tôi r t chú ý th i đi m và th i l ờ ượ ng
ậ ổ ứ ậ ướ ầ ế ơ ợ tung ra các bài t p và t ch c các trò ch i phù h p. Vì v y b c đ u có k t qu ả
ả ạ trong gi ng d y môn Toán.
ạ ọ ớ Trong d y môn Toán l p 4 nói riêng và các môn h c khác nói chung giáo
ụ ầ ậ ươ ớ ố ượ ạ ọ ợ viên c n v n d ng các ph ng pháp d y h c phù h p v i đ i t ọ ng h c sinh
ứ ế ể ắ ắ ọ ế giúp h c sinh n m ch c ki n th c hi u sâu và bi ả t phát huy kh năng và gi ả i
toán thành th o.ạ
ả ầ ớ ả ườ Trong khi lên l p giáo viên c n nói ít, gi ng gi i ít, th ng xuyên làm
ể ự ớ ừ ệ ệ ọ ớ ọ ượ vi c v i t ng cá nhân h c sinh, nhóm h c sinh và l p. Đ th c hi n đ c các
ả ậ ụ ạ ươ ọ bài toán khó, giáo viên ph i v n d ng linh ho t các ph ể ớ ng pháp đ l p h c sôi
ứ ể ắ ắ ọ ọ ọ ể ổ n i hào h ng, h c sinh hăng hái phát bi u n m ch c bài h c, h c sinh hi u bài
̀ ớ ạ ế ạ ộ ư ậ ư ả ọ m i đ t k t qu cao. Nh v y môn toán h c khô khan nh ng nó la ho t đ ng trí
ự ế ố ớ ọ ệ ấ ạ ẫ tu sáng t o và h p d n th c t đ i v i h c sinh.
́ ự ể ệ ỏ ́ ữ Trong quá trình th c hi n sang kiên này không th tránh kh i nh ng
ủ ề ệ ế ế ồ khi m khuy t kính mong các đ ng nghi p tham gia góp ý cho đ tài c a tôi
26
ượ ơ đ ả c hoàn h o h n.
ế ị 2. Khuy n ngh
ố ớ 2.1. Đ i v i giáo viên
ứ ầ ươ ọ ệ ng trình sách giáo khoa, đ c thêm tài li u C n nghiêm túc nghiên c u ch
ể ể ứ ả ạ ộ ơ ậ tham kh o đ hi u sâu, r ng h n. Nghiên c u bài kĩ, chu đáo phân d ng bài t p
ự ừ ệ ạ và có cách th c hi n cho t ng d ng bài.
ế ợ ươ ạ ộ ọ K t h p các ph ng pháp d y h c m t cách khéo léo, t ổ ứ ố ch c t t các hình
ừ ứ ạ ậ ọ ớ ế ạ ụ ề ợ th c d y h c, phù h p v i bài t p, t ng ti t d y. Áp d ng thêm nhi u kinh
ố ượ ệ ả ạ ạ ợ ọ ớ nghi m gi ng d y, d y h c phân hóa, phù h p v i các đ i t ọ ng h c sinh
trong l p.ớ
ả ượ ự ầ Giáo viên c n ph i kiên trì v ớ ạ t khó, tìm tòi, sáng t o, th c say mê v i
ấ ượ ề ầ ặ ọ ệ ngh , có tinh th n trách nhi m cao, luôn luôn đ t ch t l ng h c sinh lên hàng
ề ẹ ạ ở ầ ả ầ đ u. T o nên hình nh đ p và ni m tin th y cô cho các em.
ố ớ ấ ả 2.2. Đ i v i các c p qu n lí
ườ ổ ề ể ứ ạ Th ng xuyên t ch c các chuyên đ đ cùng nhau bàn b c tháo g ỡ
ữ ấ ươ ố ố nh ng khó khăn, th ng nh t, tìm ra ph ng pháp t ấ t nh t.
ữ ệ ớ ế ự ả V i nh ng kinh nghi m có tính thi ấ t th c cao, các c p qu n lí nên t ổ
ứ ổ ế ộ ể ọ ổ ch c các bu i báo cáo Sáng ki n ế đ ph bi n r ng rãi cho m i giáo viên tham
ọ ậ ư ậ ệ ổ ả ế ớ kh o và h c t p. Có nh v y vi c t ứ ch c vi t SK hàng năm m i có ý nghĩa
27
ế ự ộ thi t th c và sâu r ng.
́ ́ ̣ Ụ Ụ PH L C GIAO AN MINH HOA
̀ ̀ ̀ ́ ̀ ̣ Bai : DIÊN TICH HINH BINH HANH
ụ I. M c tiêu
ủ ứ ệ Hình thành công th c tính di n tích c a hình bình hành
ế ậ ụ ể ả ứ ướ ầ B c đ u bi ệ t v n d ng công th c tính di n tích hình bình hành đ gi i các
bài toán có liên quan.
̀ ́ ̀ ́ ́ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ̣ Vân dung tinh toan trong cuôc sông, phat huy tim toi, sang tao.
ồ II. Đ dùng:
̀ ̀ ̀ ẩ ọ ̣ ́ ị ồ Giáo viên và h c sinh chu n b đ dùng : Môt hinh binh hanh, keo.
ạ ọ ạ ộ III. Các ho t đ ng d y h c
ắ ọ ̉ ư ị ̉ H c sinh l ng nghe 1. Ôn đ nh tô ch c:́
ầ ớ Yêu c u l p hát .
ể : 2. Ki m tra bài cũ
ộ ọ ả ờ ữ ậ M t h c sinh tr l i: hình ch nh t ữ ậ ư ộ Giáo viên đ a ra m t hình ch nh t và
và hình bình hành ỏ ọ hình bình hành và h i h c sinh. Đây là
ữ nh ng hình gì ?
ỏ ậ Giáo viên nh n xét và h i :
ộ ọ M t h c sinh nêu ữ ậ ệ ố + Mu n tính di n tích hình ch nh t ta
ế làm th nào?
ộ ọ ậ M t h c sinh nh n xét ọ ọ ậ Giáo viên g i h c sinh nh n xét
ộ ọ M t h c sinh tr l ả ờ i ữ ậ ư ộ + Giáo viên đ a ra m t hình ch nh t có
28
ỏ ọ ề ề ộ chi u dài là a, chi u r ng là h và h i h c
ữ ậ ệ sinh tính di n tích hình ch nh t
ọ ọ ậ ậ ộ G i h c sinh nh n xét M t HS nh n xét
́ ́ ậ ớ ắ ̀ Giáo viên nh n xét, chôt vân đê L p l ng nghe
3. Bài m i ớ
ớ ệ ờ ọ a, Gi i thi u bài: Gi h c này chúng ta
ả ớ ắ HS c l p l ng nghe ứ cùng nhau hình thành công th c và cách
ệ tính di n tích hình bình hành.
ọ ọ Giáo viên ghi tên bài và g i h c sinh
ọ Hai HS đ c tên bài ọ đ c tên bài
ớ ủ ề ệ b, Gi i thi u chi u cao, đáy c a hình
Ba HS nêu: Hình bình hành ABCD bình hành
ầ ọ Giáo yêu c u h c sinh nêu tên hình bình
3 HS nêu hành ABCD
ủ ộ Giáo viên nêu: DC là đ dài đáy c a
ọ ọ ắ ạ hình bình hành và g i h c sinh nh c l i.
ả ớ ắ C l p l ng nghe ậ (GV b t máy)
ẻ ớ ộ GV nêu: k AH vuông góc v i DC, đ
ượ ọ ủ ề dài AH đ c g i là chi u cao c a hình
ớ 3 HS nêu, l p theo dõi bình hành.
3 HS nh c l ắ ạ i ắ ạ ọ G i HS nh c l i.
ắ ạ ọ G i HS nh c l ộ i toàn b .
ứ ắ c, Hình thành công th c, quy t c tính
ả ớ ắ C l p theo dõi, l ng nghe ệ di n tích hình bình hành.
ừ ớ ệ GV nêu: Cô v a gi ớ i thi u v i các em
ề ạ ươ ứ ủ chi u cao và c nh đáy t ng ng c a
hình bình hành.
29
ờ ệ Bây gi chúng ta tìm cách tính di n tích
ệ ể ọ ủ c a hình bình hành này, đ cho ti n g i
ề ộ chi u cao là h, đ dài đáy là a.
ậ ầ ả ặ ọ Yêu c u h c sinh th o lu n theo c p ắ HS l ng nghe
ắ tìm cách c t ghép hình bình hành thành
ệ ộ ọ ể m t hình đã h c đ tính di n tích.
ậ ả Các nhóm th o lu n, GV quan sát.
ả ậ ặ HS th o lu n theo c p tìm cách
ả ả ế ọ G i các nhóm báo cáo k t qu th o ắ c t,ghép
ế ả lu nậ HS các nhóm báo cáo k t qu , nhóm
ậ ổ khác nh n xét, b sung.
ậ ọ ố GV nh n xét, ch t và khen h c sinh.
ờ ả ớ GV nêu: bây gi c l p quan sát cô ả ớ ắ HS c l p l ng nghe
ạ ạ ướ ắ minh ho l i các b c c t, ghép hình
ẽ ướ ̣ ằ b ng hình v .(GV minh hoa). Tr c tiên,
ề ượ ộ ắ c t theo chi u cao h, đ c m t hình tam
ứ ạ ớ giác và 1 hình t giác ghép l i v i nhau
ượ ữ ậ đ c hình ch nh t..
ữ ậ ọ ọ G i HS đ c tên hình ch nh t.
ể ữ Hình bình hành chuy n thành hình ch
ậ ồ ề ả ờ ậ nh t r i, em có nh n xét gì v 2 hình HS tr l ữ ậ i: hình ch nh t ABHC
ả ờ ậ này? ố ế HS n i ti p tr l i, HS khác nh n xét
ủ ề ậ ố GV nh n xét, ch t: Chi u cao c a hình ổ b sung
ề ộ ủ bình hành chính là chi u r ng c a hình
ữ ậ ủ ộ ch nh t và đ dài đáy c a hình bình ả ớ ắ HS c l p l ng nghe
ủ ữ ề hành chính là chi u dài c a hình ch
nh t.ậ
30
ế ữ ậ ề Bi ề t chi u dài hình ch nh t là a, chi u
ệ ữ ộ r ng là h. Hãy tính di n tích hình ch
ậ ả ờ ậ nh t ABHC? ố ế HS n i ti p tr l i, HS khác nh n xét
ượ ữ ậ ủ ệ Tính đ c di n tích c a hình ch nh t ổ b sung: S = a x h
ệ ậ ABHC. V y di n tích hình bình hành
ả ờ ậ ABCD là bao nhiêu? 2 HS tr l ổ i, HS khác nh n xét, b
ệ ố GV ch t di n tích hình bình hành sung
ABCD là a x h và ghi S = a x h.
ỉ ắ ạ ọ GV ch hình bình hành và nói: nhìn vào G i 3 HS nh c l i
ẽ ấ ộ hình v ta th y a chính là đ dài đáy, h là
ứ ề ả ớ ắ chi u cao và S = a x h chính là công th c HS c l p theo dõi l ng nghe
ệ tính di n tích hình bình hành.
ắ ạ ọ ứ GV g i HS nh c l i công th c.
ế ầ ư ứ Khi vi t công th c này ta c n l u ý
ề ố ế đi u gì? HS n i ti p nhau tr l ả ờ i
ứ ầ ố ế Yêu c u HS nêu công th c và nêu tên HS n i ti p nhau tr l ả ờ i
ứ ệ các ký hi u trong công th c
ể ờ ệ ả ờ Hãy phát bi u thành l i cách tính di n 2 HS tr l i
ế ề tích hình bình hành khi bi t chi u cao và
ố ế ể ậ ộ đ dài đáy. HS n i ti p phát bi u, HS khác nh n
ậ ố GV nh n xét, ch t . ổ xét, b sung
ự GV nói: cô trò mình đã xây d ng xong
ứ ệ công th c và cách tính di n tích hình bình ả ớ ắ HS c l p l ng nghe
ờ ụ ẽ hành. Bây gi chúng ta s áp d ng làm ả ớ ắ HS c l p l ng nghe
ộ ố ậ m t s bài t p.
ự e, Th c hành
Bài t p 1ậ
31
ọ ọ ư ậ GV đ a ra bài t p 1 và g i h c sinh nêu
ậ ầ yêu c u bài t p.
ệ ầ ỗ ộ ả ờ ả ớ GV yêu c u m i dãy tính di n tích m t 1 HS tr l i, HS c l p theo dõi
hình.
ọ ậ GV g i HS nêu bài làm sau đó GV nh n
ữ xét ch a bài cho HS.
ố ầ ư ề ậ ầ ượ ặ ả ớ ể Đ làm t t bài t p 1em c n l u ý đi u HS l n l t đ t bài làm, c l p theo
dõi tr l iả ờ gì ?
ậ Bài t p 2
ậ ầ Nêu yêu c u bài t p?
ự HS t làm bài
ầ ọ ớ 1 HS nêu, l p đ c th m
ữ ậ ọ ở ừ ầ ả ớ ấ G i HS nh n xét ch a bài t ng ph n ầ 1 HS làm gi y ph n b, c l p làm bài
vào v ở
ầ ớ ộ ậ ọ Ph n a m t HS đ c bài làm, l p nh n
ả ở ế ầ ầ Nhìn vào k t qu ph n a và ph n b ữ xét, ch a bài
ể ầ ậ em có nh n xét gì? Ph n b 1 HS mang bài làm GV ki m
ệ ằ ữ ậ ớ Vì sao di n tích 2 hình này b ng nhau? tra, l p nh n xét ch a bài.
ố GV ch t: HCN và HBH mà có CR=CC, 1 HS tr l iả ờ
ề ằ ặ ề ộ đ dài đáy b ng chi u dài ho c chi u
ề ề ằ ộ ộ r ng = đ dài đáy, chi u dài b ng chi u 1 HS tr l iả ờ
ệ ằ ủ cao thì di n tích c a 2 hình b ng nhau.
ậ Bài t p 3 ả ớ ắ HS c l p l ng nghe
ậ ọ ộ ầ G i HS nêu yêu c u n i dung bài t p
ầ ầ Yêu c u HS làm bài ph n 3a
ữ ậ GV nh n xét, ch a bài.
ố ổ ầ ọ ọ GV ch t cách làm đúng và cho HS đ i ớ 1 HS đ c, l p đ c th m
32
bài soát .
̃ ầ ầ ả ớ ư Yêu c u HS làm bài ph n b . ̀ HS c l p làm nháp, Hs ch a bai.
ữ ướ ế ậ b, Khoanh vào ch cái tr ả c k t qu 1 HS nêu cách làm, HS khác nh n xét,
đúng: ổ b sung.
ả ờ A. 52dm2 ố ế HS n i ti p tr l i
B. 520 dm2
ắ C. 520 dm HS l ng nghe.
ể ế ầ ả Yêu c u HS suy nghĩ đ nêu k t qu
ầ Yêu c u HS nêu cách làm
̀ ̀ ậ ả ố GV nh n xét, ch t, trinh bay bài gi i
ư ề ậ ả ờ Khi làm bài t p 3em l u ý đi u gì? 2 HS tr l i
ả ổ ộ ố ầ GV ch t c n ph i đ i đ dài đáy và
ề ề ơ ị ướ chi u cao v cùng 1 đ n v đo tr c khi ắ HS l ng nghe
ệ tính di n tích.
ố ủ 5/ C ng c
ệ ố Mu n tính di n tích hình bình hành ta
ế làm th nào?
33
ế ọ ặ ậ GV nh n xét ti t h c, d n dò
Ả Ệ TÀI LI U THAM KH O
1 Ph
ươ ạ ọ ấ ả ụ ở ể ọ – Nhà xu t b n Giáo d c Tác ng pháp d y h c Toán Ti u h c
ả ỗ ế ạ ầ ố ọ gi : Vũ Qu c Chung, Đào Thái Lai, Đ Ti n Đ t, Tr n Ng c Lan.
2 Sách giáo khoa, sách giáo viên, V bài t p Toán t
́ ́ ở ậ ́ ơ ̀ ư ơ l p 1 đên l p 5
ấ ả ụ Nhà xu t b n Giáo d c.
3 Tài li u chu n ki n th c kĩ năng các môn h c
ọ ở ể ứ ế ệ ẩ ộ ọ . ( B Giáo Ti u h c
ạ ụ d c và đào t o)
ế ớ ạ 4 T p chí Th gi i trong ta
ổ ạ ơ 5 T p chí Toán tu i th
34
ụ ề ể ọ 6 Chuyên đ giáo d c Ti u h c
7 Khai thác t
ư ệ ạ li u liên quan qua m ng Internet.
Môc lôc
ộ STT N i dung Trang
ắ 1 2 ế Thông tin chung v sáng ki n Tóm t ề ế t sáng ki n 2 3
̉
̉ ̉
́ ̣ ̉
̣ ̉
̀ ́ ự ̣ ̉ ̣
̉ c
35
̀ ơ ở ự ́ ́ ̀ ́ ượ ̣ ̉ ̣ 1 2 3 4 5 6 ́ ́ Mô ta sang kiên ́ ́ Hoan canh nay sinh sang kiên ̀ ́ C s ly luân cua vân đê ̀ ́ Th c trang cua vân đê ́ Cac biên phap, giai phap cân th c hiên ̣ ượ Kêt qua đat đ ́ Điêu kiên đê sang kiên đ c nhân rông 5 7 7 9 20 23
́ ́ ̣ ̣ ̀ Kêt luân va khuyên nghi
ề ị ậ ế 3.1 K t lu n ấ ế 3.2 Khuy n ngh đ xu t
Ụ Ụ PH L C
́ ́ ̣
36
̀ ̣ ̉ Giao an minh hoa Tai liêu tham khao 24 24 26 26 32
