Ấ ƯỢ Ệ Ỹ Ế BI N PHÁP NÂNG CAO CH T L
Ố Ả NG K NĂNG VI T VĂN MIÊU Ọ Ớ T CÂY C I CHO H C SINH L P 4
Ễ NG
ượ ầ ả ạ Ị ƯƠ : Gi ng d y Toán, TV, CN 4A Giáo viên d thiự : NGUY N TH H Ph n hành đ c giao
ạ
ệ ỉ ạ
ả
ọ ạ ề ủ ề ị ầ c trang b đ y đ tài li u d y h c, các ph
ượ ộ
ủ ề ạ ệ ự ủ ộ
ệ
ả ờ ừ ớ ệ ậ ỏ ể
ế ẫ ủ c luy n t p quan sát và tr l ệ ậ ướ ự ướ i s h t cách luy n t p d ng d n c a giáo viên đ t i câu h i đ làm quen ể ự
ọ ả , đã bi ứ
ố ầ ả ớ ọ cây c i khá g n gũi v i h c sinh nông thôn (cây bàng, cây
ơ ọ ọ
ng, ...) ể ứ
ố ế ạ ữ i b n thân thi
ả ủ ơ ợ ở ậ ợ ệ
ờ ị ồ ế ớ ổ ầ ấ b t ng , thú v ,...
ừ ể ạ ậ ầ
̀ ượ ợ ̣ ̉ ̉ ̉
́ ́ ̣ ự ̉ ̉ ̉ ̉ ̉ ̣ ̣ ̉ ̣
́ ́ ̀ ng đ giáo viên d y T p làm văn trong t ng tu n là không nhi u. ̀ ́ ự ̉ ̣ ̉
̃ ̉ ̣ ́ ng dân chung chung đê hoc sinh t
́ ̃ ư ̣ ̣ ̣
ọ ề
ượ ự Ở ầ ậ nhà, nhi u em không nh n đ
ề ặ ị
ẹ ỗ ả t bài văn miêu t ế ấ ạ ệ ả ả ưở ng
ả
t bài văn miêu t ế ậ ế ế ế còn r t h n ch , thi u tài li u tham kh o nên nh h ố cây c i. ả ờ t t p quan sát và tr l
ế l p 2,3 các em đã bi ố ỏ ể i câu h i đ làm quen vi ọ ư ả ậ ớ
ả
ế t thành đo n văn hoàn ch nh. H n n a, kh năng ngôn ng ạ ạ ỗ ế ả ạ ả ỏ ự 1. Đánh giá th c tr ng: ậ ợ : 1.1 Thu n l i ệ ự ườ ng luôn quan tâm, ch đ o th c hi n công tác chuyên môn có hi u Nhà tr ầ qu , góp ph n nâng cao tay ngh cho GV. ạ ệ ươ ng ti n d y Giáo viên đ u đ ụ ỗ ợ ươ ọ ng h c h tr khác. Đ i ngũ giáo viên có năng l c, yêu ngh đã áp d ng ph ộ ọ ự ạ ọ pháp d y h c phát huy tính tích c c, ch đ ng, sáng t o c a h c sinh m t ả ạ cách linh ho t và hi u qu . ượ T l p 2, 3 h c sinh đã đ ớ v i văn miêu t ế chi m lĩnh tri th c. ố ượ Đ i t ng miêu t ượ ph ả ể ặ Đ c đi m tâm lí h c sinh ti u h c có tâm h n trong sáng, th ngây, giàu c m ữ ế ớ ủ ồ ậ i c tích. Nh ng đ v t, con xúc và s c sáng t o. Th gi i c a các em là th gi ự ể ườ ạ ậ t, g n gũi, các em có th tâm s , chia v t, cây c i là nh ng ng ể ặ ẻ s tình c m c a mình. Đ c đi m tâm lí này r t thu n l các i cho vi c kh i g i ả ấ ả ữ em nh ng c m xúc miêu t 1.2 Khó khăn: ề * V phía giáo viên: ờ ượ ề Th i l ́ ́ ́ ư ậ c kiên th c, T p làm văn la môt phân môn kho, đoi hoi phai tông h p đ ́ phai thê hiên s rung cam ca nhân, phai biêt thê hiên tiêng me đe môt cach trong ̀ ́ ươ sang. Trong qua trinh giang day, hai thai c c th ng xay ra: ̀ ̀ ̣ ươ ự + Hoăc h may mo. ́ ̀ + Hoăc dung “văn mâu”, hoc sinh c viêc sao chep. * V phía h c sinh: Các em là con nhà thu n nông. c s giúp ỡ ủ ặ đ c a anh ch ho c cha m m i khi các em g p khó khăn trong quá trình quan ậ . sát, l p dàn ý hay vi ộ ố ố ừ M t s em v n t ấ ệ ế ề r t nhi u đ n vi c vi Ở ớ t văn cây c i. Nh ng lên l p 4, các em m i b t đ u h c cách l p dàn ý, miêu t ữ ỉ ạ ự d ng đo n và vi ưở ủ ng c a các em còn h n ch . M i bài văn miêu t ớ ắ ầ ơ ữ hay l i đòi h i kh năng t
ậ ự ế ữ ễ ng và s d ng ngôn ng di n đ t th t sinh đ ng. Th c t
ộ ả ử ụ ớ ấ ố cho th y, đa s ư ợ ả ch a hay, hình nh trong bài văn ch a g i t
ả
ả ố ủ
ườ ọ ề ỷ ệ ầ cây c i c a h c sinh đ u ủ ắ ớ ng g n v i nhi u k ni m c a
ượ ạ t ả ư ế ọ t văn miêu t h c sinh l p 4 vi ữ ẫ ặ ho c là sao chép nh ng bài văn m u. ự ế * Kh o sát th c t : ề ố Qua th ng kê v ch t l ọ ớ ề Hãy t năm h c v i đ bài: ượ ế em; tôi thu đ ấ ượ ế t văn miêu t ng vi ở ả ộ sân tr m t cây ả ụ ể ư c k t qu c th nh sau :
ạ ạ ạ ạ ể Đ t đi m 910 ể Đ t đi m 78 ể Đ t đi m <5 ể Đ t đi m 5 6
SL % SL % SL % SL % S HSố 24
1 4,2 7 29,1 15 62,5 1 4,2
ọ ả
ế ộ ả ượ ố ượ ấ đ c a các em, tôi th y các em vi t t
ố ắ ề c đ i t ơ
ệ ư t còn nghèo c m xúc, ả . ng miêu t ệ ử ụ c cho bài văn hay h n đã s d ng bi n pháp so Cây bàng hiên ngang nh siêu nhân.....
ễ
ọ ấ ử ụ ư ợ và s d ng d u câu ch a h p lý.
ỗ ạ
ề
ọ ạ
ả c s ham h c, yêu thích miêu t ậ c h ng thú cho h c sinh khi d y phân môn T p làm ố cây c i, ...
ọ các em.
ữ ộ ố
ỹ ư
ế ự ự ế ề ế ớ ự i t t v th gi ượ ố ừ c v n t ậ ự ư ế ệ ạ ậ ọ
ộ ố ộ
̣
ề ặ ề ọ ế ệ ậ ạ t là làm bài t p v đ t câu, vi t đo n văn và
ữ ể ố ố ỹ ế ề ế ớ ự t v th gi i t
ộ ố ọ
ạ ệ ự ạ ắ
c th c hành luy n vi ế ế ặ ề ệ
ế
ủ ọ ế ẫ t 2, 3 và vi ạ h c sinh còn nghèo nàn d n đ n vi c s d ng t
ệ ử ụ ộ ư ỏ
ộ ố ọ ế ấ ạ ọ ậ t câu giàu giá tr ngh thu t. H c sinh còn r t h n ch
ị ể ế ệ ậ ạ ế ạ ạ ố ỉ ả ủ Đ c bài văn miêu t ủ ủ lan man, dài dòng, l ng c ng, không l ướ Nhi u em mu n b t ch ộ sánh, nhân hóa m t cách tùy ti n. VD : ư ữ R cây to nh nh ng con sâu đang bò. ề ả H c sinh còn sai nhi u m i chính t ự 1.3 Nguyên nhân th c tr ng * V phía giáo viên: ượ ứ ư ạ Giáo viên ch a t o đ ơ ợ ượ ự ư văn. Giáo viên ch a kh i g i đ ả ở ơ ọ ư ạ ượ ộ c đ ng c h c văn miêu t ch a t o đ ệ ư Giáo viên ch a th c s chú ý đ n vi c hình thành cho các em thói quen tích ọ ể nhiên trong cu c s ng và trong văn h c, lu nh ng hi u bi ch a giúp các em tích lũy đ . M t s giáo viên ch a th t s chú ý đ n vi c d y h c sinh cách l p dàn ý cho m t bài văn. * V phía hoc sinh: ặ ạ ọ H c sinh ng i h c văn đ c bi ậ ọ h c phân môn T p làm văn. ả V n s ng, thói quen và kh năng tích lu nh ng hi u bi nhiên trong cu c s ng và trong văn h c còn h n ch . ượ ọ M c dù h c sinh đã đ ươ ng trình Ti ng Vi nhi u trong ch ủ ệ ệ ế ư c a Ti ng Vi t 4 nh ng vi c vi ố ừ ọ ụ ể ế ch . C th : V n t ư ặ l p, ch a đúng. M t s h c sinh khá gi ế ứ m c” đ n vi c t p vi khi n i câu, t o đo n, liên k t đo n đ vi ế ế t câu, đo n văn ng n khá ầ ấ ạ t bài văn có c u t o ba ph n ấ ạ t câu văn, đo n văn c a h c sinh còn r t h n ừ còn i cũng ch a chú ý m t cách “đúng ế ệ t thành bài văn hoàn ch nh.
ộ ệ : 2. N i dung bi n pháp
ệ ơ ứ ạ ộ
ạ ề ọ ế ọ ả cho h c sinh. ứ : T o đ ng c , h ng thú h c văn miêu t ố
ứ ng miêu t
ấ
ệ ượ ể
ọ ể ủ ươ ướ ồ ng đ ng c a b
ẽ ớ
ư ư ặ ướ ưở , s liên t ậ ng và t
ớ ố ả ạ
ồ ố Bi n pháp 1 ướ ế c h t, hãy t o tình hu ng khi n các em háo h c khám phá đi u thú Tr ố ượ ả ị . VD: Giáo viên cho các em quan sát b c tranh cây v trong đ i t ỏ Quan sát tranh, em th y cây hoa có ỏ ự ng đang ra hoa đ r c và h i : hoa ph ắ ặ đ c đi m gì mà nhà văn Xuân Di u đã ví “ nh muôn ngàn con b m th m ộ ậ đ u khít nhau.”? H c sinh s phân tích tìm ra đ c đi m t ủ ậ ph n nào đó c a cây hoa v i muôn ngàn con b m đ u khít nhau. Qua đây ế ự cũng rèn cho các em óc quan sát tinh t duy phân tích, kích thích các em suy lu n.ậ ế ọ D y h c sinh vi ữ
ả
ả ả ữ
ế ữ t văn miêu t ư ạ ọ ừ t.
ọ ỹ ố ừ ả miêu t
ọ
ủ ỹ ừ ọ ỹ ố ừ ả . V n t
ọ ế ng c a các em trong làm văn miêu t ồ ả miêu t và làm giàu t ố ừ ượ c tích lu t đ ề
ổ ớ ạ ề
ấ ề ườ ướ V n đ tích lu v n t i nhi u hình th c: Thông qua các gi ng xuyên và d
c ti n hành th ệ ế
ả ọ
ả ệ ừ ủ ế ệ i văn miêu t ọ t: T p đ c, Luy n t
ủ ừ ề ạ
ể
ủ ể ữ ố ừ ữ ụ ẽ ộ
ữ ọ
ừ ệ ề ả ắ cây c i ph i g n li n v i vi c hình thành ọ ổ ứ ch c cho h c sinh tr ng, nh ng kĩ năng s ng khác nh d y các em yêu quý, t ế ồ ố ố ượ ệ c trau d i v n s ng, bi chăm sóc và b o v cây... H c sinh đ t suy nghĩ, có ể ệ ớ ạ nh ng c m xúc, tình c m. T đó, m i d y các em cách th hi n suy nghĩ, tình ả ằ c m b ng ngôn ng nói, vi ệ Giúp h c sinh hình thành thói quen tích lu v n t Bi n pháp 2: ự ế và thông qua các môn h c. thông qua th c t ưở ầ ng Giáo viên c n giúp h c sinh tích lu v n t ề ượ nhi u t ề ngu n: giao ti p hàng ngày; đ c sách, báo; xem, nghe truy n hình truy n ấ ỹ ố ừ ầ c n thanh; trao đ i v i b n bè; cô giáo cung c p; … ờ ọ ượ ứ ế đ h c ườ ế ng, thông qua giao ti p hàng ngày, thông qua quá Ti ng Vi t trong nhà tr ủ ư ớ ệ ọ trình đ c sách, đ c tài li u tham kh o có liên quan t . Nh ng ch ậ ế y u thông qua các phân môn c a Ti ng Vi và câu, .ả Chính t ụ ở ộ ọ ệ ừ ủ và câu là giúp h c sinh m r ng M c tiêu chính c a phân môn Luy n t ộ ế ử ụ ố ừ t câu đ ý. Khi d y v các n i ; cách s d ng t v n t chính xác, cách vi ừ ọ ở ộ theo ch đi m, tôi giúp h c sinh hi u rõ nghĩa các t dung m r ng v n t ử ữ ng , các thành ng , các t c ng thu c ch đi m đó. T đó s giúp các em s ừ ụ d ng các t cho h c sinh tôi cho ọ h c sinh tìm thêm các t
ồ Ví d :ụ Bên c nh tính t
ạ ữ ng khác nh : ự ậ ề ừ ừ ữ ọ ừ ủ ể ố ừ ợ ể ng đó chính xác, h p lý. Đ tích lũy v n t ừ ừ ầ trái nghĩa. g n nghĩa, t cùng nghĩa, t ả ể ượ ừ “đ ”ỏ dùng đ miêu t ng) hoa h ng (hoa ph ư ỏ ư đ r c, đ t ỏ ỏ ẫ ỏ ươ ỏ ự i, đ th m, đ chót, đ nh ừ ọ ể ự ng nào cho tùy t ng s v t mà h c sinh có th l a ch n nên dùng t
ệ ừ t Luy n t
ế
ế ộ t câu đúng, tôi luôn tìm cách d y các em cách vi ặ ạ ừ ặ ả ậ ộ ệ ạ ề ữ và câu có n i dung v ng pháp, ngoài vi c d y t câu văn có đ t câu, tôi luôn đ t m t câu văn
t c các bài t p dùng t ư ể ạ ả
ố ừ
ủ ả ờ Chính t ử ụ và cách s d ng chúng. ́ ̃ ̀ ữ ệ còn có nhi u t l a…ử phù h p..ợ Trong các ti ế các em cách vi ấ ả hình nh. Trong t ộ ủ đ ý bên c nh m t câu văn khác đ ý nh ng có hình nh đ các em so sánh. , tôi cũng giúp các em tích lũy thêm v n t Ngoài ra thông qua gi ả ng miêu t Bi n pháp 3: ́ Ren ky năng quan sat cây côi .
́ ́ ̀ ́ ́ ̉ ̣ ̣ ̣
̀ ́ ́ ́ ̀ ̀ ̀
́ ̃ ̀ ̀ ́ ượ ̣ ̉ ̉ c ̀ cua đôi t
̀ ậ ượ ̣ ̣ ̣ ̉
ỉ ỉ ọ ả ẫ ầ ́ ́ , giáo viên c n h
ế ự ợ ướ h p lí. K t qu c a quan sát đ
ượ
ặ ắ ủ ế t, đ c s c c a loài cây mình đ nh t
ớ ố
ượ ữ ể ệ ể c nh ng nét riêng bi
ư ự ợ ỷ ỷ ỹ ủ m các b ph n c a cây theo trình t h p lý: Các em có thể
ể ủ
ậ ủ
ờ ỳ ự ừ t ng th i k phát tri n c a cây. ộ ự ừ t ng b ph n c a cây. ờ ỳ ự ừ ộ ộ ủ ể ậ ́ Trong văn miêu ta, quan sat rât quan trong. Viêc quan sat va vi tri quan sat ợ tôt, goc quan sat phu h p: xa hay gân, trong hay ngoai, ban ngay hay ban đêm, ́ ́ ượ cai thân ng, cam mua xuân hay mua ha, … se giup ta năm đ ̃ ́ ̀ ạ ơ Vì v y khi d y văn nhân đôi t ng môt cach ro rang, cu thê va tinh tê h n. ậ ộ ng d n h c sinh quan sát t m các b ph n theo miêu t ể ệ ừ ượ ả ủ ộ c th hi n rõ trong t ng bài làm m t trình t ố ủ ọ ữ ậ ẽ c nh ng nét riêng c a h c sinh. Em nào quan sát t t thì em đó s nh n ra đ ừ ả ể ể ệ ị ệ t. T quan sát đ th hi n trong bài vi bi ả ự ế ư ể các và ghi chép các em m i có v n đ làm văn miêu t . Nh ng trong th c t ệ ượ ự ậ ự ệ các em ít quan sát, không có thói quen đ ý các s v t, s vi c, hi n t ng ể quanh mình. Đ giúp các em tìm ra đ t, tiêu bi u cho ọ ừ t ng l ai cây tôi giúp các em rèn k năng quan sát nh sau: ậ ộ Quan sát t ự sau: quan sát theo các trình t Quan sát theo trình t Quan sát theo trình t Quan sát theo trình t t ng th i k phát tri n c a m t b ph n trên
ự ượ ướ : ng d n các em quan sát theo trình t
ừ xa. ẫ ng. Tôi h ủ xa: Hình dáng c a cây khi nhìn t
ầ ế
ố
ế ả ắ
ậ ườ i…) ố ằ ề
ư ẫ ng d n nh sau:
ư ế ắ ể
ố ổ ớ
cây Ví d :ụ Quan sát cây ph ừ + Quan sát t + Quan sát khi đ n g n: ả ễ G c, r , thân, cành, lá, hoa, qu . ộ C nh v t xung quanh tác đ ng đ n cây (n ng, gió, chim chóc, ong ướ b m, con ng Quan sát cây c i b ng nhi u giác quan: Ví d :ụ Quan sát cây bàng: Tôi h ướ ừ ủ xa xem hình dáng c a nó nh th nào? Các em dùng m t đ quan sát t ồ , chi c l ng l n) trông nó gi ng cái gì?…(cái ô kh ng l ỏ ế ọ ủ ư ế ể ờ ầ Em hãy dùng tay đ s xem v cây c a cây bàng nh th nào (s n sùi,
ơ h i nham nhám)
ắ ắ Em hãy dùng m t và tai đ quan sát và l ng nghe xem trên cây có
ỉ ữ
ệ ữ ủ
ệ ể ấ ậ ể ố ượ ng miêu t
ự ị ướ ể ọ ng cho h c sinh bi
ự ế ứ ể ế ể ồ
ữ ề ả
ữ ị ữ ẩ ậ ọ
ố ồ ẽ ắ ắ
ế ả ề ẹ ừ ề ự ế ế ứ h t s c phong phú. ậ ỹ Rèn k năng l p dàn bài chi ti t cho bài văn miêu t cây
ể nh ng loài v t nào? Chúng làm g ? … Quan sát đ phát hi n, tìm ra nh ng đi m riêng c a cây ộ ế ả ế N u đ i t không xu t hi n tr c ti p hàng ngày trong cu c ế ủ ố s ng c a các em thì làm sao có th quan sát? Tôi đ nh h t ậ ề cho mình. Các em có th quan có nhi u ngu n đ thu th p ki n th c th c t ứ sát qua nh ng hình nh trên truy n hình, quan sát qua nh ng b c tranh phong ả ệ ả ả c nh, nh đ p v cây c i, đ c nh ng tác ph m có giá tr ngh thu t miêu t ặ ắ ộ ố đ c s c ...T nhi u ngu n khác nhau đó, các em ch c ch n s có m t v n ứ ế ki n th c th c t ệ Bi n pháp 4 : c iố .
ộ ầ ậ t đ
ẫ
ộ ắ ọ ọ ượ t. Vì v y sau khi h ế ướ t quan sát đ
ọ ằ ầ ẫ ố ụ ủ
ắ ế ủ ư ế
ầ ấ ầ ữ
ọ ẫ ủ ừ ầ ở ị
ế ọ
ế ệ ậ
ử ỗ ể ễ ọ ầ ấ ị TV nh t đ nh liên quan đ n yêu c u ừ t và trình bày mi ng dàn ý v a ệ ạ , đ t câu, di n đ t,... đ hoàn thi n
ơ ả ấ
ộ ố ừ ậ i dùng t ầ ủ ề ả ớ ề
ọ ọ ượ ế ế ế c các chi ti
ả ể ế ượ Đ vi c m t bài văn hay, thì h c sinh c n ph i có thói quen l p dàn ế ậ bài chi ti ng d n h c sinh quan sát, tôi giúp các em có ế ọ ọ thói quen ch n l c các chi ti c và s p x p chúng thành m t dàn t. ế bài chi ti ướ Giáo viên c n h ng d n h c sinh trình bày b c c c a bài văn b ng câu ầ ỏ ẫ h i d n d t : Em c n trình bày bài vi t c a mình nh th nào ? (Trình bày theo m y ph n? Đó là nh ng ph n nào ?) ộ ướ H ng d n h c sinh xác đ nh đúng n i dung c a t ng ph n (m bài, thân bài ế và k t bài) Sau khi h c sinh đã có m t v n t ọ ủ c a bài t p, GV cho h c sinh l p dàn ý chi ti ừ ặ ậ l p. GV giúp h c sinh s a l ữ nh ng ý c b n nh t theo yêu c u c a đ bài. ả Ví dụ: V i đ bài: T cây ăn qu mà em thích. Sau khi ch n l c đ ủ t, n u các em không bi ể ộ ẽ ủ ộ
ư ắ ọ
ế ắ t các s p x p ố ỹ ủ ý thì bài văn c a các em s l ng c ng, l n x n. Đ giúp các em làm t t k ủ ộ năng này tôi luôn l u ý h c sinh: m t bài văn cho dù dài hay ng n thì luôn đ ba ph n:ầ
ớ ặ ằ ế ẽ ả ự ế : Gi . (b ng cách tr c ti p ho c gián ti p)
ệ ả ở + M bài + Thân bài: Miêu t
ộ
ả gia đình.)
ặ ả ế ở ộ i thi u cây s t cây: ầ ế xa đ n g n) ậ ủ t: (t ng b ph n c a cây) ả ể i c a cây: (cho ta qu đ ăn, c i thi n kinh t ề ở ệ : Nêu c m nghĩ v cây (theo cách m r ng ho c không m
ế . t bài văn cho h c sinh
ố ả
ậ ệ ế ượ ọ ủ ọ ế Kĩ năng vi ướ ạ t đo n văn tr
ỉ ế ế ủ ọ t c a h c ộ ế t m t c khi vi ầ t, giáo viên c n giúp
ệ ố ự ầ t nh ng yêu c u sau:
ế ế ộ ị ắ t; tìm ý, s p x p ý đ ể
ế ệ ẩ ạ
ẽ ề
ướ ạ ả ế ế ế ặ ự ầ t các đo n ph n thân bài, vi
ở ở ộ ộ ở ộ ạ ễ ả ượ ự ộ ạ ạ ự ề ề ộ theo m t trình t
ằ
c di n t ở ầ ẽ ế ợ ể ờ ặ ớ ố ụ t bài văn có b c c ch t ch , có l ầ i văn phù h p v i yêu c u
ế ớ ố ụ ồ ộ ở ườ ầ ộ ả ả c nh th ỉ M t bài văn t
- T bao quát: (t ả ừ - T chi ti ừ ế ả - ợ ủ Ích l ế + K t bài ộ r ng.) ệ Bi n pháp 5: Rèn kĩ năng vi ẩ t bài văn là s n ph m cu i cùng c a h c sinh. Vi ủ ế c rèn luy n ch y u qua các bài t p vi sinh đ ậ bài văn hoàn ch nh. Do v y, trong quá trình rèn kĩ năng vi ữ ọ h c sinh th c hi n t ướ ề B c1: Phân tích đ bài, xác đ nh n i dung vi ầ ị ự t (đo n văn, bài văn). chu n b th c hi n yêu c u vi ế ụ ể ả ế ạ ậ t đo n văn b o đ m s liên k t ch t ch v ý. C th , B c 2: T p vi ạ ự ế ế t đo n t đo n m bài (tr c ti p, gián ti p), vi vi ờ ế k t bài (m r ng, không m r ng) sao cho có s li n m ch v ý (không r i ấ ị ạ r c, l n x n), các ý trong đo n đ nh t đ nh ạ ụ ể nh m minh ho c th hoá ý chính (có m đ u, tri n khai và k t thúc). ế ướ B c 3: Vi ể ạ ụ ể ộ n i dung và th lo i, c th : ả ả ạ Các đo n văn trong m t bài ph i liên k t v i nhau thành m t văn b n ộ hoàn ch nh. ng có b c c g m ba ph n: m bài, thân ế bài, k t bài.
ớ
ủ t ng b ph n c a cây, chú ý miêu t ả ỹ k ệ ở i thi u đ i t M bài: Gi ầ ượ Thân bài: L n l
ẹ ữ ố ượ t miêu t ể ầ ng c n miêu t ộ ả ừ ổ ậ ủ
ả ế
ả . ệ K t bài: Nêu c m nghĩ v đ i t Theo mô hình này thì văn miêu t
ề ố ượ ả ở ấ ọ
ả ậ ơ h n nh ng nét đ p, nét tiêu bi u n i b t c a cây. ng miêu t ơ ể ắ ạ ậ ầ khác nhau. Vì v y, giáo viên c n d y cho các em vi ậ ậ tr nên đ n đi u, r p khuôn, th m chí có ấ ả t c các bài văn ế t theo các cách
ộ ố ẫ ọ ầ ướ ạ ơ ng d n h c sinh m t s cách m ở
ở ộ ế
ộ ố m t s em h c sinh dùng cái khuôn y đ l p ghép cho t ả miêu t khác nhau. ạ ế ở * D y cách m bài, k t bài. ể Đ bài văn sáng t o h n, giáo viên c n h ế bài gián ti p và k t thúc m r ng. ể ở ộ ờ ọ ở ắ
ố ấ ắ ừ ằ ể ẫ các tình hu ng khác nhau đ i thông báo ng n g n, đi ể
ờ . Cũng có th k t bài ượ c miêu t ể ế ả . ằ ự ế i tâm tình tr c ti p v i đ i t
ị ầ ế ữ
ố
ọ ả ự ờ
ạ ả ạ th i gian: H c sinh đ t đ i t ố
ố ộ ư i.
ự ừ ề ọ ố ượ ng t
ừ ạ ừ i, t ề nhi u trong nhìn ra, nhìn toàn không gian : H c sinh quan sát đ i t ngoài nhìn vào, t
ng khác nhau: T xa nhìn l ế ừ t,...
ư ả ố ố ượ ượ ả g c, thân, cành lá, hoa : Ví nh t c miêu t ng đ
ả ả
ể
ừ ặ ắ ạ Có thể ừ ế ng n i ho c cách s p x p ý theo
ọ
ấ ố ữ ể ả ệ ng bi u c m và các bi n
ả ữ ố ằ ầ ộ ế ế ạ t h t m t đo n văn, c n ch m xu ng dòng. ừ ử ụ ỹ d ng các t Rèn k năng s ậ
́ ́ ̀ ̉ ̣ ̣ ̀ ng xuât hiên cac l p t
́ ơ ư ́ ượ ́ ́ ̀ ́ ̀ co gia tri hinh t ư ư ư ̣ ̉ ̉ ̣ ̣ ̉
̣ ̉ ̣ ̉
́ ́ ng, co ̀ ̣ ư . Chung la thê manh đăc tr ng cua Tiêng Viêt ng tiên miêu ta hiêu qua. ́ ́ ̀ ́ ̃ ̀ ́ ̣ ư ̣ ợ ̉
̀ ̀ ̀ ́ ̉ ̣ ̣ ̣ ̉ ̣
̀ ̃ ̉ ̣ ̣ ̉ ̃ ́ ̀ ư ượ t
̉ ̀ ng hinh nh :
́ ́ ̀ ́ ̀ ́ ́ ư ̉ ̣ ̉ Cac tinh t
́ ́ ̀ ̀ ̣ ̣ ̉
́ ́ ̀ ́ ́ ́ ́ ́ ́ ̀ư ̉ ̉ ̉ - Cách m bài : Có th m bài b ng m t l ề ẳ th ng vào v n đ . Cũng có th d n d t t ự ậ ượ ả ẫ c t d n vào s v t đ . - Cách k t bài: Có th k t bài b ng m t câu văn t ộ ả ế ể ế ớ ố ượ ộ ằ ng đ b ng m t vài l ọ ả ạ t ph n thân bài: Giáo viên ph i giúp h c sinh xác đ nh nh ng ý *D y vi ể ạ ả ể ộ ầ c n tri n khai trong n i dung bài văn miêu t đ chia thân bài thành các đo n ả ể ề ươ ứ ng ng. Có nhi u cách đ chia đo n trong bài văn t văn t cây c i. ạ ặ ố ượ Chia đo n theo trình t vào các ng miêu t ộ ờ kho ng th i gian khác nhau trong m t năm thì theo b n mùa: xuân, h , thu đông; trong m t ngày thì có sáng, tr a, chi u, t ạ Chia đo n theo trình t ướ h ộ b hay nhìn chi ti ạ Chia đo n theo đ i t ậ qu , c nh v t xung quanh,... ạ ồ Chia đo n r i thì ph i suy nghĩ cách tri n khai ý trong t ng đo n. ế ạ liên k t các đo n văn b ng cách dùng t ự trình t đã h c. Khi vi ệ Bi n pháp 6: ệ pháp ngh thu t . ươ Trong văn miêu ta, th ́ ̀ ́ ́ lay, tinh t gia tri biêu cam nh t ̀ ̀ ươ va la ph ́ ́ ̀ ́ ư T lay luôn co gia tri g i ta, đo chinh la môi quan hê gi a âm va nghia. No co kha năng tao nên nhip điêu va hinh anh cho bai văn. Khi day HS viêt văn ́ ́ ́ ̀ ́ ử ươ ng dân HS khai thac va s dung co hiêu qua cac t miêu ta, GV cân h ng ́ ư đo chon chot, sâu hun hut, xanh ượ ngăn ngăt, sâu thăm thanh, t ̀ ̀ ư vang ong, vang hoe, thăm, rông mênh mông,… chi mau săc nh : ̀ vang xuôm, vang lim, vang ôi,…; xanh um, xanh thăm, xanh trong, xanh let,…; ́ ́ ̉ đo ôi, đo chon chot, đo hoe,… tim ngăt, tim biêc, chi tim hoa ca,… Cac tinh t
ơ ơ ơ ư ̉ th m ngan ngat,…́
̀ ́ ̀ ́ ̣ th m ngat, th m n c, th m thoang thoang, ̀ ̣ ̉ ̉ ́ơ ́ i Thê gi ̣ ơ ng va mau săc tao cho bai văn miêu ta cua cac em thât h n,
̀ ơ ́ ̀ ́ ượ ́ ̣ ̣ ̉ ̉ ̣
́ ́ ệ ̣ , đi p ng …
̀ ́ ̀ ̣ ̣ ̣ ̉ ̣
́ ́ ̉ ̉
̀ ́ ả ́ ươ ̉ ̉ ̀ ́ ̀ ̃ ữ cung la thê ̀ ư . Trong ả ụ ́ i canh trông giông ́ ̀ ́ Trai sâu riêng lung lăng d
́ ̉
ộ
ướ ế ủ ư c khi vi
ả ể ế ự ậ
t c a mình. Tr t, s v t nào có th miêu t ớ ự c cái m i cái riêng cho bài vi ữ ượ ự ậ ồ ườ ế ạ i tìm i vi t l ả ọ t, h c sinh ph i theo cách so sánh hay ớ ọ c s v t r i ta m i l a ch n xem so sánh v i cái gì và
ả ả ắ Hoa cam màu tr ng, th m nh cây ăn qu : Câu văn : “
ữ ậ
ắ
” H c sinh có th vi ố Mùa hoa n ,ở h ậ ọ tr ng mu t. ườ ế ẹ. ơ ể ế t thành: ươ ng cam n th t thanh mát, trong i thành chùm, bông hoa ẹ dâng lên khi n không khí khu v
ề ọ
ỗ ợ ẫ t c các môn h c đ u b sung cho nhau, h tr ự ấ ấ ả ế ệ ạ ổ t thì phân môn T p làm văn l
ậ i. Các em h c t
t c phân môn còn l ả ấ ế ậ ạ và câu, Chính t … thì các em s h c t
ệ ừ ế ủ ừ ế l n nhau. ợ i là s “tích h p” ư t các phân môn nh : ậ t phân môn T p ề ệ t tôi đ u chú ý
ộ
ạ ả
ượ ậ ộ ố ệ ọ ừ ặ
ử ụ ộ ữ ế ạ ờ ọ
ạ ạ
ư ầ ọ
ề ả ươ ệ ẹ ể ớ ị
̀ mui vi: ̀ âm thanh, hinh t ́ ơ sinh đông h n đong gop môt phân không nho lam nên ve đep bai văn. ̀ ư nhân hoa, so sanh, đi p t ệ ừ : Cac biên phap tu t ́ ́ ư ươ ư ng tiên miêu ta, la cach th c lam đep ngôn t manh đăc tr ng, la ph ̀ ́ ́ ̀ văn miêu ta co rât nhiêu hinh anh so sanh, cach so sanh khac nhau. Ví d khi t ́ ̀ ầ trái s u riêng, tác gi dùng: “ ̃ ư ư nh nh ng tô kiên.” ờ Nh có so sánh và nhân hoá mà cùng m t dàn ý nh ng ng ế ượ ớ đ ọ ượ ự c nh ng chi ti l a ch n đ ọ nhân hoá. Ch n đ ư ế nhân hóa nh th nào ? Ví d :ụ Trong bài t Nh ng chùm cam chín vàng trông th t là ngon. ế ạ “Hoa cam k t l ị ngan ngát d u nh ễ ị lành, d ch u.” Tôi th y t Nh t là trong môn Ti ng Vi ọ ố ứ ủ ấ ả ki n th c c a t ẽ ọ ố ọ T p đ c, Luy n t làm văn. Vì th thông qua t ng phân môn c a môn Ti ng Vi giúp các em khai thác n i dung này. ẹ ậ c cái hay, cái đ p Khi d y T p đ c tôi luôn giúp các em c m nh n đ ệ ậ ủ c a bài, cách dùng t , đ t câu, cách s d ng m t s bi n pháp ngh thu t ữ ồ đ ng th i khuy n khích các em h c thu c lòng nh ng đo n văn, nh ng bài ổ ứ ổ ữ ơ th hay mà các em yêu thích. Nh ng bu i sinh ho t ngo i khoá tôi t ch c cho ượ ơ ữ các em thi đ c nh ng bài văn, bài th hay mà các em s u t m đ c ngoài ồ ả sách giáo khoa, gi ng, đ trau d i c m xúc cho i thi u v c nh đ p đ a ph các em.
ệ ạ
ế Ti ng vi ượ Ví d ụ : Khi d y đ n bài ầ
ậ ể i đ c c m nh n đ
ạ ượ ọ “Hoa h c trò” ậ ả ườ ọ ả ộ ử ụ ể ệ ừ ủ c a Xuân Di u. Đ giúp ng ấ ẹ ng ra nhi u và r t đ p, ông đã s d ng m t lo t các đi p t ậ t 4 – T p 2/43. Trong ộ c cái hay, cái đ c đáo qua ượ ố ượ ng c s l ệ ệ ừ , đi p
ề ữ ể ễ ả ề đi u đó:
ộ ượ
, c m t góc tr i đ r c ươ ế ả ộ c m t ầ ử ủ c a , đ nế
i ta quên đóa hoa, ch nghĩ ư ậ không ph iả vài cành. Ph ng đây là ờ ỏ ự . M i hoa ch là m t ph n t ỉ ộ ỗ ỉ ườ ế đ n cây , đ n hàng ắ ướ nh muôn ngàn con b m th m đ u khít nhau”.
ữ ệ ế ph n tìm hi u bài tôi giúp các em c m nh n đ cách dùng t hoa ph ng đ di n t không ph iả là m t đóa, ượ ng “Ph lo tạ , c m t vùng ả ộ ả ộ ắ ộ cái xã h i th m t i, ng ớ nh ng tán hoa l n xòe ra ố ế t ti Bi n pháp 7: Làm t ả t tr bài.
ọ ố ế ố
ấ ậ t tr ộ bài.
ủ ụ
ả ẩ ủ ừ ượ ừ ạ ả t văn miêu t cây c i là ư ượ Ch m bài và nh n xét bài chính là đánh giá cái đ c, cái ch a ế ế ệ t ị ố ể ự t ấ c c a h c sinh. M c đích c a vi c ch m bài là đánh giá k t qu bài vi ế t văn c a t ng em đ chu n b t c năng l c vi
ắ đó n m đ ế ữ M t khâu cu i cùng trong khi d y h c sinh vi ả ế ti ượ ủ ọ đ ủ ọ c a h c sinh t ơ h n cho nh ng bài vi
ấ
Chính vì th khi ch m bài tôi ch m k , s a l ữ ế ờ ừ ạ ệ ể ồ t sau. ỹ ử ỗ ấ ọ ạ i nh ng ý có sáng t o, cách s d ng t ộ i cho h c sinh m t cách ả ử ụ , hình nh có t đ , đ ng th i ghi l
ể tri giá tr c a h c sinh đ các em phát huy.
ượ ư ượ ủ ỉ c, cái ch a đ ề ừ c c a bài v t ng
ủ ầ
ế ị ủ ọ ậ Khi nh n xét bài, tôi đã ch rõ cái đ ư ạ khía c nh nh : ế + Bài vi + Cách dùng t
ư
ọ ạ ừ ạ ử ụ ể t l ộ ầ t đúng n i dung, đ ba ph n, đúng theo yêu c u ch a. ừ ế ừ ch nào; nào, câu nào vi , vi t câu ra sao (t ử ế ư ợ t ch a đúng thì yêu c u h c sinh s a nào s d ng ch a h p lý, câu nào vi i. Có th cho h c sinh ghi l ư ở ỗ t hay, hay ọ ầ i nh ng câu văn hay đ h c t p).
ệ ể ọ ậ ư ợ
ề t tôi yêu c u các em v nhà vi ế ế t ch a t ế t
ữ ế + Vi c liên k t các câu, liên k t đo n đã phù h p ch a? ố ớ Sau đó, đ i v i nh ng bài vi ẫ
ể ờ ả ế tr bài vi
ữ ế ụ i bài, giáo viên v n ti p t c ki m tra, c n khích l t, trong các gi ữ ọ ạ ư ố ầ ầ ệ ọ h c sinh. ậ t, sau khi nh n xét và h ể ướ ọ
ủ ọ ả ớ ặ ọ ệ ẫ ng d n h c ạ i, tôi ch n nh ng bài văn hay, đ t đi m cao c a h c sinh trong ng, sau đó đ c cho c l p cùng nghe. Đ c xong, tôi đ t ra
i.
ạ l ặ Đ c bi ữ ỗ sinh ch a l ọ ươ ớ ể ể l p đ bi u d ả ờ ỏ ể ộ ố m t s câu h i đ các em tr l Ví d :ụ
ch nào? ch nào? Sáng t o
ừ
- Bài làm c a b n hay ở ỗ - Em h c t p đ ữ c nh ng gì t ỏ ủ ủ ạ ọ ậ ượ i đúng các câu h i c a giáo viên đ t ra là h c sinh đã h c t p đ
ạ ủ ạ ở ỗ ủ ạ bài làm c a b n?... ọ ặ ọ
ọ ề ữ ủ ướ
ồ ầ
ệ ọ
ẫ ử ụ ể ổ ọ
ậ ổ ữ ậ ặ ắ ử ụ ệ ệ
ả ọ ượ ươ ố ừ ữ ủ ệ ạ ộ ố ng c a các em s
ả ủ ệ ệ ệ ượ ọ ậ ả ờ c Tr l ượ ấ ạ c r t chính b n c a mình. Ngoài ra trong quá trình d y h c, tôi tích lũy đ ọ ọ c, tôi đ c cho nhi u nh ng bài văn hay c a h c sinh trong các năm h c tr ừ ọ ậ các em nghe r i cùng các em phân tích cái hay, cái c n h c t p trong t ng bài văn. ế Ngoài các bi n pháp trên, tôi khuy n khích các em l p s tay văn h c và ướ ng d n các em cách s d ng. S tay văn h c đ ghi nh ng câu văn hay, h giàu hình nh, các câu văn s d ng các bi n pháp ngh thu t đ c s c… mà ả c trong sách báo, sách tham kh o, trong cu c s ng hàng ngày các em đ c đ ẽ ừ ng ti n thông tin đ i chúng. T đó, v n t và trên các ph ngày càng giàu lên. ụ 3. Hi u qu c a vi c áp d ng bi n pháp trong th c t
ự ệ
ệ ể
ấ ạ ề ấ ậ
ề ế
ọ ậ ụ ệ ế ả ố ố ự ế ạ ọ : d y h c ậ ừ ọ Sau khi th c hi n các bi n pháp trên trong năm h c v a qua tôi nh n ấ ế ự ề ặ tin, không còn th y t thêm nhi u và t th y v m t chuyên môn, tôi hi u bi ố ả ọ ờ ạ cây c i. Tôi càng d y T p làm văn cho h c sinh nh t là văn t ng i trong gi ọ ứ ữ ủ ấ ơ vui h n khi th y h c sinh c a mình có nhi u ti n b , nh ng ki n th c đã h c ắ ầ ớ cây c i, các em đã b t ph n l n các em v n d ng t ộ ế t văn t t trong vi c vi
ấ ượ ế ủ ọ ng các bài văn c a h c sinh
ượ h c văn. Chính vì th ch t l ệ
ờ ọ ộ c nâng lên m t cách rõ r t. ế ọ
ả ắ ườ ủ ế ớ ượ ố ả ề ỷ ệ ng g n v i nhi u k ni m c a em. ụ ể ở sân tr ớ ề ả K t qu thu đ Hãy tả ư c nh
ầ đ u yêu thích gi đã đ C th : Qua kh o sát k t qu cu i năm h c cũng v i đ bài: ộ m t cây sau:
ể đi m ạ ạ ạ ể Đ t đi m 910 ể Đ t đi m 78 ể Đ t đi m 56 ạ Đ t <5
SL % SL % SL % SL % S HSố 24
5 20,8 14 58,4 5 20,8 0 0
ộ ọ ấ ế
ơ ế ệ ấ ế ớ ề ơ
ặ ộ
ỏ ạ ệ ể ồ ố ượ t là s l
́ ́ ́ ầ ọ t đã có h c sinh vi ớ ả ệ i nâng lên rõ r t. ư ̣ ̣ ̉
̀ ́ ́ ̀ ́ ̣ ̉ ̣ ̉ ̣
́ ́ ̃ ̉ ̣
̀ ̃ ̀ ́ ư ̃ ̀ ́ ư ́ ọ ử ụ ̣ ̣ ̉
ệ ọ ̃ Mu n h c và v n d ng t t, phân môn T p làm văn, h c sinh ph i tích lũy ki n th c t
́ ̃ ̀ ậ ả ữ ữ ố
ố ả ườ ứ ừ ươ ắ ở ậ ế ng s c; ki n th c t i r p mát, hoa r c r khoe h
ữ ự ỡ và câu,…
ả nói chung và văn miêu t ắ ố ớ ế
t, giúp các em g n bó v i thiên nhiên, v i ng ả ế ắ
ả ạ ượ ng l p, b n bè thân quen (cây bàng, cây ph
ớ ướ ả ọ cây c i nói riêng giúp h c sinh s n ườ ớ i và ớ t tha g n bó v i quê ng sân ữ n…). Đó chính là nh ng c nhà, cây cam sau v
ẻ ườ ng, thôn xóm, tr ng, cây hoa mai ông tr ọ ố ẹ ố Cũng v i đ bài y, qua m t năm h c, tôi th y h u h t các em trình bày t bài t câu đúng và hay h n; đ c bi bài văn rõ ràng h n, vi ậ ấ ữ ấ ớ văn r t có “h n” v i nh ng câu văn r t sinh đ ng, v i c m xúc chân th t . ặ Đ c bi ng bài đ t đi m khá, gi Phân môn TLV la môn hoc sang tao ch không phai sao chep,…Đó la môn ̀ ợ ̉ cac môn hoc khac va kiên th c cua cuôc sông, la hoc tông h p kiên th c cua ́ ợ môn tông h p cac ki năng (ki năng sông, ki năng giao tiêp, ki năng s dung ̃ ư ố ậ t ngôn ng , ki năng trinh bay va tao lâp văn ban,...). ứ ừ ế ế môn Ti ng Vi ộ ố cu c s ng quanh ta, nh ng c nh v t, nh ng con ng i, nh ng cây c i xanh ươ ợ t sách v qua các bài ệ ừ ọ ậ T p đ c, Luy n t ả Văn miêu t ả sinh văn b n nói và vi ữ ệ vi c xung quanh tr , nh ng c m xúc tình c m thi ươ h ườ tr nhân t ườ t đ p cho các em. quan tr ng hình thành nhân cách t
