SKKN Nâng cao phẩm chất chăm học cho học sinh lớp 2 qua các bài học môn thể dục
1
Người thực hiện : Giáo viên Nguyễn Văn Thục – Trường tiểu học Trần Quốc Toản
I. PHẦN MỞ ĐẦU.
1. Lý do chọn đề tài:
Đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát triển phẩm chất năng lực học sinh là
bước chuyển từ chương trình giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận năng lực của
người học, nghĩa là từ chỗ quan tâm đến việc học sinh học được cái gì đến chỗ quan
tâm học sinh vận dụng được những gì qua việc học. Với cách dạy học này, học sinh
tiếp thu kiến thức và vận dụng kiến thức đó vào đời sống thực tiễn một cách khoa học
và hiệu quả. Đây là bước đổi mới hữu hiệu nhất của ngành giáo dục trong thời gian
qua nhằm đào tạo ra những con người thực tế, có kiến thức và vận dụng nó vào đời
sống sinh hoạt một cách có hiệu quả. Đặc biệt từ năm học 2016-2017, Bộ Giáo dục
đã ra Thông tư 22, bổ sung sửa đổi một số điều từ Thông tư 30 trước đây. Bộ Giáo
dục cũng đã nhấn mạnh về việc dạy học, kiểm tra đánh giá học sinh tiểu học theo
hướng phát triển phẩm chất năng lực. Bên cạnh đó trong những năm tiếp theo, Bộ
giáo dục và các cấp có nhiều văn bản chỉ đạo các cơ sở giáo dục trên cả nước thực
hiện việc dạy học và đánh giá học sinh theo phát triển phẩm chất, năng lực.
Đối với môn Thể dục ở tiểu học nói chung, ở lớp 2 nói riêng là một môn học
có vai trò rất quan trọng trong việc rèn luyện năng lực thể chất cho các em, qua đó
giúp các em có được một sức khỏe tốt, thể trạng minh mẫn, sáng tạo để học tập các
môn học khác. Chính vì thế mà trong những năm học qua, Ban giám hiệu trường tiểu
học Trần Quốc Toản đã liên tục có những điều chỉnh, chỉ đạo việc dạy học từ phương
pháp truyền thống sang dạy học theo hướng phát triển phẩm chất năng lực cho học
sinh , nhà trường luôn quan tâm sát sao đến việc dạy học phát triển phẩm chất năng
lực, nhà trường đã tổ chức nhiều đợt tập huấn chuyên môn, nhiều buổi sinh hoạt
chuyên đề theo nghiên cứu bài học nhằm giúp giáo viên trong trường từng bước tiếp
cận dạy học phát triển phẩm chất năng lực học sinh, qua đó thống nhất những phương
pháp, kĩ thuật dạy học phù hợp với đối tượng học sinh trong mỗi lớp.
Là một giáo viên trực tiếp giảng dạy môn Thể dục, tôi luôn chịu khó học tập,
lắng nghe đồng nghiệp, tham khảo tài liệu để nắm vững các phương pháp, các kĩ
thuật dạy học phát triển phẩm chất năng lực cho học sinh. Với mong muốn hiểu rõ
hơn cách dạy đổi mới này để giúp các em nắm được kiến thức và vận dụng nó vào
cuộc sống sinh hoạt một cách cụ thể và hiệu quả nhất. Trong quá trình nghiên cứu tôi
đã nhận thấy một điều hết sức quan trọng trong dạy học phát triển phẩm chất năng
lực, đó là tính chăm học chăm chỉ của học sinh. Bởi khi các em chăm học, chăm chỉ
các em mới bộc lộ được những tính cách của mình, thể hiện được những quan điểm
SKKN Nâng cao phẩm chất chăm học cho học sinh lớp 2 qua các bài học môn thể dục
2
Người thực hiện : Giáo viên Nguyễn Văn Thục – Trường tiểu học Trần Quốc Toản
học tập để từ đó tiếp thu kiến thức một cách chủ động và vận dụng vào thực tiễn.
Điều này khác hoàn toàn với cách dạy truyền thống trước đây, khi giáo viên giảng
bài, học sinh chỉ việc ngồi ngoan ngoãn nghe và lắng nghe những lời giảng của thầy
cô, sau đó thuộc những yêu cầu trong sách giáo khoa đưa ra. Do đó, việc làm thế nào
? để các em phát huy tính tự giác, tích cực trong quá trình học tập và rèn luyện là điều
tôi quan tấm nhất. Do đó, tôi đã tập trung nghiên cứu, tham khảo nhiều tài liệu và bạn
bè đồng nghiệp về dạy học phát triển phẩm chất năng lực nhằm đưa ra những định
hướng có tính khả thi để phát huy tính chăm học cho học sinh trong học tập.
Với tinh thần đó tôi quyết định chia sẻ những kinh nghiệm vừa qua của bản
thân tôi thông qua sáng kiến kinh nghiệm với tên gọi: “Nâng cao phẩm chất chăm
học cho học sinh lớp 2 qua các bài học môn thể dục”
2. Mục tiêu, nhiệm vụ đề tài.
a. Mục tiêu đề tài:
Đề tài có mục tiêu nâng cao phẩm chất chăm học cho học sinh lớp 2 thông qua
các bài học môn thể dục. Qua đó phát triển đức, trí, thể, mỹ một cách toàn diện để các
em học tập tốt các môn học khác.
b. Nhiệm vụ của đề tài:
Đề tài: “Nâng cao phẩm chất chăm học cho học sinh lớp 2 qua các bài học
thể dục” tập trung chủ yếu vào một số nhiệm vụ sau:
- Nghiên cứu các loại tài liệu về phương pháp, hình thức tổ chức dạy học môn
thể dục lớp 2 để có những căn cứ pháp lý khi xây dựng kế hoạch dạy học nội dung
này.
- Tìm hiểu về tâm sinh lý lứa tuổi học sinh lớp 2 về cách học của các em cũng
như sở thích, sở trường để từ đó hướng dẫn các em thực hiện những bài học để nâng
cao phẩm chất chăm học, qua đó giúp các em phát triển các phẩm chất, năng lực của
mình.
- Trao đổi cùng với đồng nghiệp có kinh nghiệm về dạy học môn thể dục để từ
đó tôi có cái nhìn một cách tổng thể trong quá trình xây dựng nội dung đề tài.
- Triển khai một số biện pháp được rút ra trong quá trình nghiên cứu về dạy
môn thể dục giúp học sinh nâng cao phẩm chất chăm học. Từ đó các em sẽ phát triển
được những phẩm chất, năng lực vốn có khác của mình.
3. Đối tượng nghiên cứu.
SKKN Nâng cao phẩm chất chăm học cho học sinh lớp 2 qua các bài học môn thể dục
3
Người thực hiện : Giáo viên Nguyễn Văn Thục – Trường tiểu học Trần Quốc Toản
Do tính chất của đề tài nên đối tượng nghiên cứu là các em học sinh khối lớp 2
trường tiểu học Trần Quốc Toản – Thị trấn Krông Năng – Huyện Krông Năng – Tỉnh
Đăk Lăk.
SKKN Nâng cao phẩm chất chăm học cho học sinh lớp 2 qua các bài học môn thể dục
4
Người thực hiện : Giáo viên Nguyễn Văn Thục – Trường tiểu học Trần Quốc Toản
4. Giới hạn của đề tài.
Với thời gian nghiên cứu hạn chế cũng như kiến thức của bản thân có hạn nên
đề tài chỉ nghiên cứu trong phạm vi môn Thể dục khối lớp 2 của trường tiểu học Trần
Quốc Toản.
5. Phương pháp nghiên cứu.
Để hoàn tất nội dung nghiên cứu của đề tài, tôi đã sử dụng một số phương pháp
nghiên cứu sau:
a. Phương pháp nghiên cứu tài liệu:
Là phương pháp nghiên cứu một số tài liệu, một số văn bản có liên quan đến
việc tổ chức dạy học môn thể dục lớp 2 theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực,
nhằm cung cấp thêm một số hiểu biết cũng như căn cứ pháp lý khi triển khai nội dung
đề tài.
b. Phương pháp khảo sát:
Là phương pháp khảo sát đối tượng học sinh, nhất là các em lớp 2 về đặc điểm
tâm sinh lý để xây dựng những hoạt động dạy học phù hợp với đối tượng các em để
nâng cao phẩm chất chăm học.
c. Phương pháp trao đổi kinh nghiệm:
Là phương pháp trao đổi với một số đồng nghiệp có kinh nghiệm về tổ chức
dạy học môn thể dục để từ đó tôi xem xét và điều chỉnh những biện pháp trong đề tài
một cách hợp lý nhằm mang lại tính hiệu quả cao hơn của nội dung nghiên cứu.
d. Phương pháp tổng kết:
Là phương pháp tổng kết những vấn đề đã nghiên cứu và khảo sát từ đó xây
dựng những biện pháp có tính khả thi cho kế hoạch bài dạy môn thể dục lớp 2 nhằm
nâng cao phẩm chất chăm học cho học sinh. Từ đó các em sẽ phát triển các phẩm
chất, năng lực còn lại của bản thân.
Ngoài ra tôi còn sử dụng thêm một số phương pháp khác để phục vụ cho việc
nghiên cứu và hoàn thiện đề tài.
SKKN Nâng cao phẩm chất chăm học cho học sinh lớp 2 qua các bài học môn thể dục
5
Người thực hiện : Giáo viên Nguyễn Văn Thục – Trường tiểu học Trần Quốc Toản
II. PHẦN NỘI DUNG.
1. Cơ sở lý luận
1.1. Các phẩm chất, năng lực cần đạt trong Thông Tư 22 của Bộ Giáo dục
và Đào tạo.
a) Năng lực: tự phục vụ, tự quản; hợp tác; tự học và giải quyết vấn đề;
b) Phẩm chất: chăm học, chăm làm; tự tin, trách nhiệm; trung thực, kỉ luật;
đoàn kết, yêu thương.”
Đây chính là 4 phẩm chất nền tảng giúp học sinh rèn luyện bản thân và hiểu
được những phẩm chất quý giá của dân tộc mình.
1.2. Vai trò của môn thể dục ở trường tiểu học
(Tài liệu tham khảo trên Internet – công ty cổ phần đầu tư và phát triển giáo
dục Bộ giáo dục … )
Mục tiêu của môn thể dục là phát triển kỹ năng vận động và phát triển thể chất
ở trẻ em, đưa ra các bài tập thể dục thích hợp và thói quen ăn uống của học sinh. Giáo
viên thể dục phải điều chỉnh chương trình giảng dạy của mình để thích ứng với học
sinh tiểu học nhất là lớp 2 vì lứa tuổi này chưa nhận thức được việc học thể dục để
làm gì ?cho nên vai trò của môn thể dục có vị trí khá quan trọng trong quá trình phát
triển trí lực của học sinh trong nhà trường.
* Rèn thể lực - nền tảng trau dồi trí lực
Khoa học cũng như thực tiễn cho thấy, chăm sóc và nâng cao sức khỏe của con
người bằng “phương tiện” là bài tập thể chất, là biện pháp chủ động nhất, tích cực
nhất, ít tốn kém nhất có khả năng thực thi, mà lại phù hợp với quy luật hoạt động
tâm, sinh lý của cơ thể và lứa tuổi, mang tính phòng ngừa bệnh tật, nâng cao sức
khỏe, làm đẹp hình thái, phát triển toàn diện các tố chất vận động một cách ưu thế
nhất!
Thông qua rèn luyện thân thể bằng những bài học trong môn thể dục, với
những yêu cầu cần đạt, có thể hình thành và giáo dục được những phẩm chất đạo đức
nhân cách của con người một cách tự nhiên như: Ý chí, chăm học, lòng dũng cảm, sự
tự tin, tính kiên trì và nhẫn nại, ý thức tổ chức kỷ luật, tinh thần tập thể ý thức đồng
đội...
Cùng với sự chăm lo tới đời sống vật chất và tinh thần của học sinh, môn thể
dục với bản chất là môn học vận động, có vai trò nâng cao sức khỏe, năng lực hoạt
