“ Một số biện pháp rèn kỹ năng đọc trong phân môn Tập đọc cho học sinh
lớp 2 miền núi
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
A. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Tập đọc một ý nghĩa rất to lớn trong chương trình tiểu học. Bởi
ngay từ khi bắt đầu đến trường các em phải học đọc, sau đó các em phải biết
đọc đhọc. Khi biết đọc sẽ công cụ, chìa khóa, phương tiện đgiúp các
em tiếp cận với những môn học khác. Không những chỉ có vậy, mà đọc còn giúp
các em chiếm được một thứ ngôn ngữ dùng để giao tiếp. Đọc còn tạo ra hứng
thú học tập, tạo điều kiện đ các em khả năng tinh thần học tập cả đời
đồng thời tiếp nhận nền văn minh của nhân loại. lẽ đó, trường Tiểu học
giáo viên nhiệm vụ dạy cho học sinh mộtch hệ thống các phương pháp
để hình thành và phát triển năng lực đọc cho học sinh .
Tập đọc một phân môn thực hành mang tính tổng hợp, nhiệm vụ quan
trọng nhất hình thành năng lực đọc cho học sinh. Qua bài tập đọc học sinh
làm quen với ngôn ngữ văn học, các nhân vật trong các i tập đọc, các thông
điệp nội dung bài học cần thông báo... Tập đọc giúp các em phát triển kỹ
năng nghe, nói, đọc, viết, bồi dưỡng cho các em cảm nhận được vẻ đẹp của ngôn
ngữ qua bài đọc, từ đó giáo dục cho các em những tình cảm trong sáng tốt đẹp .
Đối với học sinh lớp 2, mục đích yêu cầu đặt ra đối với việc học đọc là hình
thành phát triển học sinh các kỹ năng sử dụng Tiếng Việt ( đọc, nghe, nói,
viết ) để học tập giao tiếp trong các môi trường hoạt động của lứa tuổi. Sau
khi các em đã đọc tốt là sẽ trau dồi được vốn Tiếng Việt, vốn văn học, phát triển
duy, mở rộng sự hiểu biết của các em về cuộc sống xung quanh. Làm giàu
tích cực hóa vốn từ, vốn diễn đạt cho các em. Bồi dưỡng vốn văn học ban đầu,
mở rộng hiểu biết về cuộc sống, cung cấp mẫu hình để hình thành một số
năng phục vụ cho đời sống việc học tập của các em. Phát triển một số thao
tác duy bản qua vệc tìm hiểu nội dung bài. Qua đó bồi dưỡng tưởng,
tình cảm và tâm hồn lành mạnh, trong sáng, tình yêu cái đẹp, cái thiện và thái độ
ứng xử đúng mức trong cuộc sống. Các em biết thể hiện sự kính trọng, biết ơn
ông bà, cha mẹ, thầy của mình. c em còn biết yêu trường; yêu lớp; đoàn
kết giúp đỡ bạn bè; lòng vị tha nhân hậu. Không những các em biết thể hiện
tình cảm các em còn ý thức năng lực thể hiện những phép giao tối
thiểu thông qua những mẩu chuyện, bài văn, bài thơ hấp dẫn trong chương trình
tập đọc các em được học. Hơn nữa, sau khi đọc tốt các em sẽ có lòng ham muốn
đọc sách, khả năng cảm thụ văn học, cảm thụ vẻ đẹp của Tiếng Việt tình yêu
Tiếng Việt.
Năm học 2019 – 2020, tôi được làm công tác giảng dạy lớp 2A5. Lớp học
38 học sinh, độ tuổi tương đối đồng đều nhưng lực học nhiều khả năng khác
nhau. Ngay tuần đầu năm học qua một số giờ học, tôi nhận thấy việc đọc của
nhiều học sinh còn ngọng, đọc chưa trôi chảy, ngắt nghỉ hơi chưa hợp lý... Sẽ
ảnh hưởng đến sự tiếp thu các môn học khác .
Xuất phát từ những suy nghĩ về tầm quan trọng của việc dạy đọc, đồng thời
nhận thức được yêu cầu, nhiệm vụ vai trò của phân môn tập đọc lớp 2 đề ra,
1/18
2
tôi đã quyết định lựa chọn đề tài Một số biện pháp rèn kỹ năng đọc trong
phân môn Tập đọc cho học sinh lớp 2 miền núi” để nghiên cứu.
B. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CU
Rèn đọc tốt giúp cho học sinh đọc đúng, đọc diễn cảm các bài tập đọc, i
văn, i thơ các em hiểu đúng nội dung của từng bài. Từ đó học sinh chiếm
lĩnh được ngôn ngữ dùng trong giao tiếp và học tập. Học sinh đọc tốt sẽ giúp các
em hiểu biết rộng hơn, sâu hơn, các em dễ dàng tiếp thu được văn minh của
nhân loại, hướng tới các em lòng yêu cái thiện, yêu các đẹp, dạy cho các em
biết suy nghĩ một các lôgic. Khi các em đọc đúng thì mới có thể học tốt các phân
môn của Tiếng Việt ( Chính tả, tập làm văn, luyện từ và câu ), các môn học khác
bậc Tiểu học nói chung lớp 2 nói riêng một các chắc chắn. Từ đó học sinh
mới hoàn thành được năng lực giao tiếp của chính mình .
Khi nghiên cứu đề này, i mong muốn học sinh đọc đúng, nhiều em đọc
hay, đọc diễn cảm, đọc phân vai theo đúng nội dung yêu cầu củai. Thông
qua đó đáp ứng được nhu cầu đổi mới hiện nay, đưa rac phương pháp tối ưu
nhất nhằm nâng cao hiệu quả dạy học phân môn tập đọc trong chương trình lớp
2.
C. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Đối tượng nghiên cứu thực trạng dạy đọc của lớp 2 trường tiểu học
hiện nay nói chung và HS lớp 2A5 Trường Tiểu học Ba Trại B nói riêng
- Thời gian: Đề tài đưc nghiên cu và áp dng trong năm hc 2019 - 2020
- Phạm vi: Trong tất cả các tiết Tập đọc .
D. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Để thực hiện đề tài này tôi đã sử dụng những phương pháp sau :
- Phương pháp thu nhận tài liệu.
- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế.
- Phương pháp dạy thực nghiệm.
- Phương pháp trao đổi, toạ đàm với đồng nghiệp, tổng kết kinh nghiệm.
II. NỘI DUNG VÀ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
A. CƠ SỞ LÝ LUẬN
Đọc năng quan trọng hàng đầu của con người. Không biết đọc con
người không tiếp thu được nền văn minh của nhân loại. Nhờ biết đọc con người
mới tự học, tự rèn, mới thực hiện được: “Học, học nữa, học mãi”. Đọc thông thì
viết thạo, đọc thạo thì viết mới đúng. Đó vấn đề quan trọng cần suy nghĩ
cần tìm cách để dạy Tập đọc cho học sinh Tiểu học.
Tập đọc với cách một phân môn của bộ môn Tiếng Việt nhiệm vụ
vô cùng quan trọng đó là hình thành kỹ năng đọc cho học sinh. Việc rèn kỹ năng
đọc tìm hiểu nội dung bài sở giúp học sinh lĩnh hội tiếp thu các kiến
thức của các môn học khác trong chương trình. đọc đúng, đọc trôi chảy mới
cảm thụ được bài văn đọc đúng sẽ hiểu được tất cả các văn bản khác. Những
năng lực này không phải tự nhiên có, được hình thành thông qua quá
trình học tập lĩnh hội tri thức của học sinh trong nhà trường phổ thông và trường
Tiểu học nhận nhiệm vụ đặt viên gạch đầu tiên. Tập đọc một phân môn thực
hành,
2
“ Một số biện pháp rèn kỹ năng đọc trong phân môn Tập đọc cho học sinh
lớp 2 miền núi
nhiệm vụ quan trọng nhất hình thành năng lực đọc cho học sinh từ 4 yêu cầu
về chất lượng đọc: Đọc đúng, đọc nhanh, đọc có ý thức và đọc diễn cảm :
- Đọc đúng, đọc nhanh là đọc lưu loát trôi chảy .
- Đọc có ý thức là đọc thông, hiểu được nội dung .
- Đọc diễn cảm ngắt, nghỉ hợp lý, giọng đọc phù hợp với từng nội dung,
câu đọc, bài đọc, thể hiện nội tâm trong từng lời nói nhân vật hay nội tâm toàn
bộ bài đọc Các kỹ năng đọc tác động tích cực qua lại lẫn nhau. Vì vậy trong dạy
học không thể xem nhẹ yếu tố nào. Phân môn Tập đọc còn hình thành các em
phương pháp thói quen làm việc với văn bản, giúp các em thấy được ích lợi
của việc đọc trong học tập cuộc sống. Ngoài ra, phân môn Tập đọc còn
nhiệm vụ :
- Làm giàu kiến thức về ngôn ngữ, đời sống kiến thức văn học cho học
sinh
- Phát triển ngôn ngữ và tư duy cho học sinh .
- Giáo dục tư tưởng, đạo đức, thị hiếu cho học sinh
Trước yêu cầu về nội dung kiến thức kỹ năng như vậy. Tôi luôn suy
nghĩ phải làm sao cho các em thấy được ràng những yêu cầu, nhiệm vụ quan
trọng của môn Tập đọc đồng thời tạo cho các em hứng thú, niềm say đối với
môn học này.
B. CƠ SỞ THỰC TIỄN
1. Thuận lợi
- Nhà trường luôn tao mọi điều kiện tốt nhất để giáo viên giảng dạy. Thư
viện cung cấp đầy đủ sách giáo khoa, sách giáo viên, một số tranh ảnh cũng n
tài liệu để giáo viên tham khảo phục vụ bài dạy.
- Giáo viên tinh thần trách nhiệm, thường xuyên trau dồi chuyên môn
nghiệp vụ qua những tiết dự giờ của đồng nghiệp, những buổi sinh hoạt chuyên
môn của nhà trường, của tổ khối
- Học sinh chăm ngoan, cùng độ tuổi, sức khỏe tốt. Đa số các em đã
đọc được.
- Gia đình các em quan tâm, trang bị đầy đủ cho các em sách giáo khoa
đồ dùng học tập.
2. Khó khăn
Trong lớp 11 em đọc chậm, 3 học sinh đọc ngọng, phát âm không
chuẩn. Đa số các em còn nhút nhát, đọc bài nhỏ, chưa ngắt nghỉ đúng chỗ, trình
độ nhận thức chênh lệch. c em chưa biết đọc diễn cảm, giọng đọc còn đều
đều, chưa biết thể hiện lên giọng, hạ giọng hay kéo dài giọng câu thơ, câu văn
để người nghe cảm thụ được cái hay cái đẹp trong câu văn, câu thơ. Nếu các em
không đọc thông viết thạo, thì việc học các môn khác cũng khó khăn. Như vậy
các em học lên lớp trên sẽ bị hổng kiến thức.
3/18
4
C. KHẢO SÁT THỰC TẾ
Qua khảo sát điều tra tôi thấy trình độ học sinh không đồng đều, các
em thụ động tiếp thu, không biết cách đọc, cách đọc thiên về ghi nhớ, không
phát huy được năng lực sáng tạo, năng lực duy, không điều kiện gắn
hoạt động học tập với thực tế.
Cụ thể ở lớp 2A5 tôi đang giảng dạy
Tổng
số
học
sinh
Đọc
chưa
đúng
phát
âm sai
Đọc
chậm
Đọc
chưa
diễn
cảm
Đọc diễn cảm
SL TL SL TL SL TL SL TL
38 em 3 7,9% 11 29% 15 39,5% 9 23,6%
D. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
Trước khi đưa ra những biện pháp thực hiện, người giáo viên cần nắm bắt
xác định mục tiêu của mỗi bài tập đọc. mỗi bài tập đọc hai yêu cầu lớn
hướng dẫn tập đọc tìm hiểu nội dung - ý nghĩa của văn bản. Nhưng trong
hai yêu cầu đó thì yêu cầu hướng dẫn đọc trọng tâm, bởi thời lượng dành cho
rèn đọc, rèn kĩ năng đọc chiếm khá lớn trong mỗi tiết học đọc.
Yêu cầu của mỗi tiết tập đọc lớp 2 bao gồm: Đọc đúng, đọc ngắt, nghỉ hơi
đúng, đọc trôi chảy, hiểu nghĩa của từ khó trong i hiểu được nôi dung văn
bản. Những năng này phải được giáo viên từng bước hình thành cho học sinh
trong quá trình giảng dạy.
Để rèn kỹ năng đọc cho học sinh đạt hiệu quả, tôi đã thực hiện theo các biện
pháp sau:
Biện pháp 1: Phân loại học sinh
Ngay sau khi nhận lớp, qua tuần học đầu tiên tôi đã phân loại học sinh theo 3
đối tượng:
* Đối với học sinh đọc nhỏ, ngọng, ngắt ngứ :
Với đối tượng học sinh này tâm các em y rất ngại đọc nhất các i
dài, thế không thể ép các em đọc nhiều. Tôi chỉ gọi các em đọc từng câu của
mỗi bài sau đó năng dần lên đọc đoạn. Tôi kiên quyết sửa trên lớp bằng hình
thức: cho các em luyện đọc nhân nhiều lần để các em làm quen với mặt chữ;
luyện đọc tiếng khó, từ khó nhiều lần để học sinh đọc đúng. thể đọc nhiều
lần yêu cầu bài tập, nội dungi tập trong các phân môn khác( Toán, Tập làm
văn, Luyện từ và câu …)
i còn sắp xếp chỗ ngồi cho học sinh: Một học sinh đọc khá hoặc đọc tốt
ngồi cạnh một học sinh yếu hơn, xây dựng đội bạn cùng tiến, cùng giúp đỡ nhau
trong học tập, trong giờ đọc nhóm. Nghĩa là khi đọc nhóm những em khá hơn
thể theo dõi, giúp đỡ, hỗ trợ những học sinh học yếu hơn. Chẳng hạn: phân đọc
nhóm để em đọc tốt, đọc khá kèm cặp các em đọc yếu trong các tiết đọc sách thư
4
“ Một số biện pháp rèn kỹ năng đọc trong phân môn Tập đọc cho học sinh
lớp 2 miền núi
viện, trong các bài tập đọc khi đọc nhóm …Tôi còn gặp trực tiếp phụ huynh
trao đổi về lực học của con mình để gia đình quan tâm hơn nữa về việc đọc
nhà, thể mua thêmc loại truyện thiếu nhi để tạo hứng thú cho các em thích
đọc ….
Tôi giao cho các em giúp đỡ nhau, nhưng hằng ngày tôi luôn nhắc nhở
động viên tuyên dương, khuyết khích sự tiến bộ của các em.
* Đối với học sinh trung bình:
Tâm các em ngại thể hiện, nên các em nghĩ biết đọc được. Đối tượng
này i khuyến khích như khen gợi để các em mạnh dạn hơn. Ngoài ra cho các
em tham gia đóng vai nhân vật trong các giờ tập đọc hoặc kể chuyện để lôi
cuốn các em thích đọc.
* Đối với học sinh đọc tốt:
Tâm lý các em thích bộc lộ tự tin, tôi đăt ra yêu các em ở mức độ cao hơn là
đọc diễn cảm, đọc theo vai nhân vật, lấy các em làm nhân tố tích cực từ đó phát
triển thêm các em khác.
Biện pháp 2 : Chuẩn bị cho việc đọc.
a. Chuẩn bị của học sinh:
Đối với học sinh tôi yêu cầu phải đọc trước bài ở nhà từ 3 đến 5 lần và tự suy
nghĩ trả lời các câu hỏi trong sách giáo khoa. Đọc ngắt, nghỉ hơi và tự gạch chân
từ cần nhấn giọng bằng bút chì. Học sinh chuẩn bị được như vậy đến lớp các em
sẽ đọc bài tốt hơn, lưu loát hơn, học sinh tự tìm hiểu bài ở nhà coi như các em đã
được vỡ trước kiến thức một lần. Hôm sau nghe giáo giảng bài các em sẽ
một chút kiến thức do chính các em khám phá, điều đó khiến các em hứng thú
học hơn. Lúc này, lớp giáo người đưa ra đáp án còn học sinh sẽ tự kiểm
tra xem mình đúng hay sai.
Học sinh cần được rèn thói quen cho tâm thế ngồi đọc, đứng đọc. Khi ngồi
đọc các em cần ngồi ngay ngắn, khoảng cách từ mắt đến sách từ 30cm -
35cm, cổ đầu phải thẳng. Khi đọc thành tiếng học sinh phải hiểu rằng đọc
không chỉ cho mình giáo nghe để cho cả lớp cùng nghe, nên cần đọc đ
lớn cho mọi người cùng nghe.Tư thế đứng đọc phải đàng hoàng, thoải mái, sách
được mở rộng và được cầm bằng hai tay.
b. Chuẩn bị của giáo viên:
- Giáo viên cần nghiên cứu kỹ bài đọc, đọc trước i đ hiểu nội dung,
nghệ thuật của bài đọc tìm hiểu kỹ tưởng, tình cảm tác giả gửi gắm
trong bài. Tìm ra giọng đọc phù hợp nhất cho nội dungi học. Từ đó đưa ra hệ
thống câu hỏi logic, khoa học giúp học sinh tự trả lời tìm ra kiến thức nội dung
bài đọc.
- Chuẩn bị đồ dùng dạy học như: tranh ảnh, vật thật cụ thể cho từngi để
giúp học sinh quan sát, tìm nghĩa của từ, nội dung bài qua đó gây hứng thú học,
đồng thời giúp học sinh dễ nhớ, dễ hiểu nội dung văn bản đọc.
Vídụ : Khi dạy bài Bưu thiếp Tiếng Việt 2 tập 1 trang 80. Giáo viên thể
chuẩn bị những tấm u thiếp : Thiếp chúc mừng m mới, Thiếp chúc mừng
sinh nhật, Thiếp chúc mừng Ngày n giáo Việt Nam…hoặc các bưu thiếp qua
5/18