1
LỜI CÁM ƠN
Tôi xin chân thành cám ơn Ban giám hiệu, sự hợp tác giúp đỡ nhiệt
tình của các đồng chí giáo viên trong nhà trường đã tạo điều kiện
cho tôi khảo sát thực tế, thu thập số liệu, góp nhiều ý kiến cho tôi
hoàn thành đề tài sáng kiến này. Với sự nỗ lực của bản thân và kinh
nghiệm trong giảng dạy, tôi có đóng góp nhỏ của mình với đề tài: “
Giúp học sinh lớp 5 làm tốt bài toán về tỉ số phần trăm từ cơ bản
đến bài toán ứng dụng thực tiễn”. Tuy do điều kiện nghiên cứu,
thời gian, phạm vi có hạn nên sáng kiến không thể tránh khỏi những
thiếu sót, kính mong sự góp ý chân thành của đồng nghiệp, của Hội
đồng khoa học cấp trường và cấp ngành để Sáng kiến kinh nghiệm
của tôi được hoàn thiện hơn và có giá trị ứng dụng trong thực tiễn.
Tôi xin chân thành cám ơn.
Hoàng Thị Hiền
ĐT: Giúp học sinh lớp 5 làm tốt bài toán về tỉ số phần trăm từ cơ bản đến bài toán ứng dụng thực tiễn
1
PHẦN I: MỞ ĐẦU
1.Lí do chọn đề tài và lịch sử vấn đề nghiên cứu.
Đất nước ta đã và đang bước vào thời kì hội nhập với tất cả các nước tiên tiến trên
toàn thế giới. Mỗi chúng ta đều nhận thấy sự chuyển biến của mọi mặt trong đời sống
xã hội theo từng ngày, từng giờ. Để đất nước trở nên phồn thịnh, xoá bỏ nghèo nàn lạc
hậu, chúng ta cần lắm những bàn tay nắm lấy bàn tay, những người công dân có đức,
có tài. Bác Hồ kính yêu đã nói “ Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm
trồng người”. Trồng người là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân, trong đó nghành
Giáo dục đóng vai trò quan trọng hàng đầu. Làm thế nào để sự nghiệp trồng người
mang lại nhiều kết quả tốt? Yếu tố này chính là mục tiêu của một nền giáo dục đổi
mới, là trách nhiệm của hệ thống Giáo dục quốc dân.
Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo với
mục tiêu: “Tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào
tạo; Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng,
khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào; sống tốt
và làm việc hiệu quả.” Để đáp ứng được mục tiêu trên thì việc kết hợp dạy chữ, dạy
người, giúp học sinh phát triển toàn diện cả về phẩm chất, năng lực, hài hòa cả về đức,
trí, thể, mĩ và phát huy tốt nhất tiềm năng của mỗi học sinh. Vậy giúp học sinh làm chủ
kiến thức, biết và vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học vào thực tế cuộc sống đó là mục
tiêu của một nền giáo dục đổi mới đặt nền móng cho sự phát triển hài hòa về thể chất
và tinh thần, phẩm chất và năng lực của mỗi em học sinh.
1.1. Sự kết nối giữa toán học với ứng dụng thiết thực vào thực tế cuộc sống.
- Trong chương trình Tiểu học thì môn Toán là một trong những viên gạch để xây
dựng toà nhà tri thức ở mỗi em học sinh. Mỗi học sinh đều phải thể hiện được hoạt
động học tập tích cực, chủ động, sáng tạo. Để đáp ứng đổi mới của giáo dục hiện nay,
toán học ngày càng có nhiều ứng dụng trong cuộc sống, những kiến thức và kĩ năng
toán học cơ bản đã giúp con người giải quyết các vấn đề trong thực tế cuộc sống một
cách có hệ thống và chính xác, góp phần thúc đẩy xã hội phát triển.
- Môn toán góp phần hình thành và phát triển các phẩm chất chủ yếu, năng lực
chung và năng lực toán học cho học sinh; phát triển kiến thức, kĩ năng then chốt và tạo
cơ hội để học sinh được trải nghiệm, vận dụng toán học vào thực tiễn; tạo lập sự kết
nối giữa Toán học với thực tiễn; giữa Toán học với các môn học và hoạt động giáo dục
ĐT: Giúp học sinh lớp 5 làm tốt bài toán về tỉ số phần trăm từ cơ bản đến bài toán ứng dụng thực tiễn
2
khác. Để đạt được kết quả như vậy thì ngay từ bậc Tiểu học, việc đổi mới phương
pháp dạy học nói chung, dạy học toán nói riêng, đưa ứng dụng toán học vào thực tế là
hết sức cần thiết.
1.2. Ứng dụng giải toán tỉ số phần trăm vào thực tế.
Dạy – học về “ tỉ số phần trăm” và “ giải toán về tỉ số phần trăm” không chỉ củng
cố kiến thức toán học có liên quan mà còn giúp học sinh gắn học với hành, gắn nhà
trường với thực tế cuộc sống lao động và sản xuất của xã hội mang tính ứng dụng cao.
Qua việc học các bài toán về Tỉ số phần trăm, học sinh có hiểu biết thêm về thực tế,
vận dụng được vào việc tính toán trong thực tế như: Tính tỉ số phần trăm học sinh
(theo giới tính hoặc theo học lực, …..), thực hành tính tiền lãi, lỗ trong mua bán; tính
lãi suất trong tiền gửi tiết kiệm; tính sản phẩm làm được theo kế hoạch dự định, ...Bên
cạnh nâng cao năng lực trong tính toán học sinh còn hiểu biết những vấn đề thực tiễn
xung quanh các em.
Những bài toán về tỉ số phần trăm thiết thực song lại rất trừu tượng, học sinh phải
làm quen với nhiều thuật ngữ mới như: “ đạt một số phần trăm chỉ tiêu ; vượt kế
hoạch; vượt chỉ tiêu; vốn; lãi; lãi suất”…, đòi hỏi phải có năng lực tư duy, khả năng
suy luận hợp lí, cách phát hiện và giải quyết các vấn đề ...Vậy để học sinh giải tốt được
các dạng toán cơ bản về tỉ số phần trăm, trên cơ sở đó các em biết vận dụng kiến thức
để làm các bài toán tỉ số phần trăm có ứng dụng thực tế. Sau đây, tôi xin trình bày sáng
kiến với đề tài: “Giúp học sinh lớp 5 làm tốt bài toán về tỉ số phần trăm từ cơ bản
đến bài toán ứng dụng thực tiễn”
2. Mục tiêu và phạm vi nghiên cứu đề tài.
2.1. Mục tiêu: Nâng cao chất lượng dạy và học “Giải toán về tỉ số phần trăm cho
học sinh lớp 5”
2.2. Phạm vi nghiên cứu.
- Nội dung: Hướng dẫn học sinh biết và vận dụng được cách giải các dạng toán về
tỉ số phần trăm từ cơ bản đến bài toán có nội dung ứng dụng thực tiễn.
- Thời gian: Qua quá trình giảng dạy, tôi tích lũy kinh nghiệm và làm đề tài trong
thời gian từ năm học 2016 -2017 đến hết học kì I năm học 2018-2019.
3. Đối tượng nghiên cứu: Giúp học sinh lớp 5 biết và vận dụng được cách giải các
dạng toán về tỉ số phần trăm từ cơ bản đến bài toán có nội dung ứng dụng thực tiễn.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu:
ĐT: Giúp học sinh lớp 5 làm tốt bài toán về tỉ số phần trăm từ cơ bản đến bài toán ứng dụng thực tiễn
3
Để đạt dược mục tiêu nêu trên, tôi đã xác định cho mình những nhiệm vụ nghiên
cứu sau đây:
a. Tìm hiểu thực trạng.
b. Các biện pháp thực hiện.
5. Phương pháp nghiên cứu:
Để thực hiện được mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu mà đề tài đề ra, tôi xây dựng
các phương pháp nghiên cứu sau đây:
a. Nhóm các phương pháp nghiên cứu lí thuyết: Tìm hiểu sách giáo khoa lớp 5 và
các tài liệu, sách tham khảo liên quan đến toán lớp 5.
b. Nhóm các phương pháp thực tiễn:
- Phương pháp điều tra.
- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp phỏng vấn.
- Phương pháp thực nghiệm.
PHẦN II: CẤU TRÚC CỦA ĐỀ TÀI
CHƢƠNG I: THỰC TRẠNG CỦA VIỆC DẠY VÀ HỌC TOÁN
VỀ TỈ SỐ PHẦN TRĂM
1. Thuận lợi:
a. Giáo viên:
- Được sự quan tâm của Ban giám hiệu nhà trường luôn sâu sát và chỉ đạo, tư vấn
kịp thời về chuyên môn, về phương pháp dạy học cũng như những vướng mắc trong
quá trình dạy học của giáo viên.
- Giáo viên nhiệt tình trong giảng dạy, tích cực đổi mới phương pháp dạy học phù
hợp với đối tượng học sinh, vận dụng phương pháp dạy học phát huy năng lực học tập
của mỗi học sinh. Ngoài ra, bản thân nắm vững nội dung chương trình môn Toán lớp 5
nói chung và mảng kiến thức về tỉ số phần trăm và giải toán về tỉ số phần trăm nói
riêng góp phần cung cấp kiến thức cho học sinh chính xác, có hệ thống.
b. Học sinh:
- Qua thực tế giảng dạy, tôi nhận thấy học sinh có ý thức tốt trong học tập, yêu
thích môn học, góp phần thuận lợi cho việc giảng dạy của giáo viên cũng như quá trình
học tập của các em.
ĐT: Giúp học sinh lớp 5 làm tốt bài toán về tỉ số phần trăm từ cơ bản đến bài toán ứng dụng thực tiễn
4
- Học sinh học tập tích cực, chủ động chiếm lĩnh kiến thức trong chương trình
học.
Đặc biệt, với dạng toán giải về tỉ số phần trăm, một số em có thể phân biệt tốt 3
dạng toán cơ bản để giải thành thạo.
2. Khó khăn:
a. Giáo viên:
Có những bài toán về tỉ số phần trăm khá trừu tượng, đặc biệt những bài có ứng
dụng thực tiễn, đòi hỏi giáo viên phải có phương pháp giảng dạy sao cho học sinh dễ
hiểu nhất, hướng các em đến những giá trị thực tế để bài toán trở về những dạng cơ
bản.
b. Học sinh:
Giải toán về tỉ số phần trăm có 3 dạng bài cơ bản sau:
+ Tìm tỉ số phần trăm của hai số.
+ Tìm giá trị một số phần trăm của một số.
+ Tìm một số khi biết giá trị một số phần trăm của số đó.
- Muốn tìm tỉ số phần trăm của hai số, đối với dạng toán này học sinh thường hay
quên nhân nhẩm thương với 100 (chỉ tìm thương của hai số rồi viết thêm kí hiệu % vào
bên phải thương) hoặc các em tìm thương rồi thực hiện phép nhân với 100 mà không
chia cho 100 do không hiểu được bản chất của vấn đề.
- Giải toán về tỉ số phần trăm đối với một số học sinh khá trừu tượng. Dẫn đến khi
giải toán một số em còn nhiều lúng túng do chưa phân biệt được các dạng toán và vận
dụng quy tắc một cách máy móc. Ngoài ra học sinh còn chưa hiểu một số thuật ngữ
thường gặp khi giải toán về tỉ số phần trăm.
VD 1: Cửa hàng bán hoa được 1 800 000 đồng. Tính ra tiền lãi bằng 20% tiền mua.
Hỏi tiền vốn để mua số hoa quả đó là bao nhiêu tiền?
VD 2: Một người bán hàng bị lỗ 70 000 đồng và số tiền đó bằng 7% tiền vốn bỏ ra.
Tính tiền vốn của người đó.
- Học sinh không hiểu tiền lãi bằng 20% tiền mua - hay lỗ bằng 7% tiền vốn nghĩa
là thế nào?
