Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 học tốt phần phần số
A.PHẦN MỞ ĐẦU
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Trong chương trình Tiểu học môn toán là môn học chiếm nhiều thời gian và
cung cấp lượng kiến thức rộng, đòi hỏi chính xác cao, vì vậy học sinh phải tích
cực, chủ động tiếp thu kiến thức. Việc dạy học Toán theo chương trình sách giáo
khoa và giải các bài toán nâng cao đối với học sinh là hết sức cần thiết, nó giúp cho
việc rèn luyện tư duy, làm quen với cách phân tích, tổng hợp. Tao điều kiện cho
học sinh hoạt động học tập một cách chủ động, linh hoạt, sáng tạo. Từ đó học sinh
mới có thể tự mình tìm tòi, phát hiện, tri thức mới, có hứng thú, tự tin trong học
tập.
Phân số được đưa vào trương trình toán phổ thông như một công cụ biểu
diễn số đo các đại lượng. Phép toán phân số xuất hiện nhằm giải quyết tích đóng
kín đối với phép chia.
Trong tập hợp số tự nhiên, Phép chia không phải lúc nào cũng thực hiện
được. Để phép chia luôn luôn thực hiện được, cần mở rộng tập hợp số tự nhiên
bằng cách thu nhận thêm những số có dạng
b
a
, trong đó a và b là những số tự nhin
với b
0. Số cĩ dạng
b
a
như thế gọi là phân số.
Song trước tình hình học sinh đã học lớp 5 mà khi ôn tập đến phần phân số
các em không chú ý và học một cách máy móc, bản chất và kỹ thuật tính chưa
hiểu, đặc biệt là các quy tắc thực hiện phép tính mang yếu tố cơ bản mà học sinh
không hiểu sâu sắc,thường mắc nhiều sai lầm, đó là mối quan tâm lo ngại của giáo
viên chủ nhiệm.Từ thực tế trên, tôi đi sâu nghiên cứu đề tài: “ Một số biện pháp
giúp học sinh lớp 5 học tốt phần phân số ”.
II. MỤC ĐÍCH, NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU:
1.Mục đích:
- Giáo viên: Giúp học sinh hiểu sâu hơn về phân số, nhất là học sinh lớp 5 phải đạt
yêu cầu về nắm bắt tính chất cơ bản của phân số, phải thành thạo khi thực hiện bốn
phép tính trên phân số trong tập hợp số tự nhiên mang tính khép kín.
- Học sinh: Hiểu được bản chất của phân số trên cơ sở sách giáo khoa hiện hành
mà các em đã được học từ lớp 4.
2.Nhiệm vụ:
- Tìm cơ sơ lý luận của vấn đề nghiên cứu.
---1/26---
Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 học tốt phần phần số
- Điều tra thực trạng dạy học phần phân số của một số giáo viên và học sinh ở
một số trường Tiểu học.
- Đề xuất cách dạy phân số ở lớp 5.
III.ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:
Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 học tốt phần phần số
IV.ĐỐI TƯỢNG KHẢO SÁT THỰC NGHIỆM:
Học sinh lớp 5 ở ba đối tượng : Hoàn thành tốt,Hoàn thành,Chưa hoàn thành
V.PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
Để hoàn thành sáng kiến kinh nghiệm này tôi đã sử dụng các phương pháp:
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu.
- Phương pháp điều tra khảo sát.
- Phương pháp thử nghiệm.
- Phương pháp kiểm tra đánh giá.
- Phương pháp phân tích tổng hợp.
VI. PHẠM VI VÀ THỜI GIAN THỰC HIỆN:
- Phạm vi: Chương trình môn Toán lớp 5
- Thời gian: Từ tháng 8 / 2017 đến tháng 5 / 2018 . Năm học 2017 – 2018.
B.NỘI DUNG CỦA ĐỀ TÀI
Đề tài này bao gồm các biện pháp giúp học sinh học tốt về phân số mà tôi
đã thực hiện trong năm học trước ở lớp tôi và năm học này, các em chỉ ôn tập về
phân số. Nhưng qua khảo sát đầu năm, tôi nhận thấy còn không ít em học chưa tốt
về phân số. Được sự cho phép của Ban giám hiệu, Tôi thực hiện đề tài này cho đối
tượng học sinh lớp 5B, nhất là đối với học sinh học cò yếu môn toán.
I.CƠ SƠ LÝ LUẬN:
Qua nghiên cứu các tài liệu, tôi thấy đề tài này cũng đã được đề cập đến ít
nhiều trong các giáo trình về phương pháp giảng dạy môn toán ở trường sư phạm.
Tuy nhiên, các phương pháp nêu trong giáo trình là những giải pháp giúp học sinh
thực hiện tốt bốn phép tính trên phân số cho cấp tiểu học nói chung. Ở đây, tôi đi
sâu thống kê thực trạng, tìm nguyên nhân, thể nghiệm những giải pháp cụ thể đối
với học sinh lớp 5B, nhằm giúp học sinh hiểu rõ tính chất cơ bản và thuật toán theo
yêu cầu chuẩn kiến thức của chương trình tiểu học.
II.CƠ SƠ THỰC TIỄN:
1.Học sinh:
---2/26---
Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 học tốt phần phần số
Tâm lý hiện nay, việc học về phân số, các em rất ngại hay nói đúng hơn là
sợ do còn yếu và ít làm toán về phân số. Thời gian tập trung cho việc học phần
phân số còn ít.
Do vậy, học sinh không phát triển được năng lực tư duy, tìm tòi sáng tạo
trong khi học phần phân số, không hình thành được kĩ năng khái quát hóa, trừu
tượng hóa của trí lực học sinh.
2. Giáo viên :
Đầu năm học, tôi ra đề kiểm tra tổng hợp các kiến thức về phân số. Kết quả : Lớp
5B của tôi có gồm 34 học sinh, với 34 bài, được thống kê đánh giá ở các mặt như
sau:
- Khái niệm về phân số:
+ Chưa đạt yêu cầu: 7/34 bài (20,6%).
+ Đạt yêu cầu: 27/34 bài (79,4%).
- Về so sánh phân số:
+ Chưa đạt yêu cầu: 9/34 bài (26,5%).
+ Đạt yêu cầu: 25/34 bài (73,5%).
- Qui tắc thực hiện phép tính:
+ Chưa đạt yêu cầu: 10/34 bài (29,4%).
+ Đạt yêu cầu: 24/34 bài (70,6%).
Qua thống kê nêu trên, tôi nhận thấy học sinh lớp tôi học chưa tốt về phân
số do những nguyên nhân sau:
- Chưa hiểu đầy đủ khái niệm phân số.
Ví dụ: Đánh dấu (X) vào ô trống kết quả nào đúng:
+ Phân số
3
2
là một số
+ Phân số
3
2
là hai số
Có em không biết đây là một số.
- Chưa nắm vững quy tắc so sánh phân số:
Ví dụ 1:
So sánh hai phân số
3
1
và
3
2
, có em thực hiện như sau:
9
3
33
31
3
1
;
9
6
33
32
3
2
---3/26---
Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 học tốt phần phần số
9
3
và
9
6
vì 3<6 nên
9
6
9
3
vậy
3
2
3
1
(Trường hợp này không sai nhưng cho thấy các em chưa nắm vững qui tắc
so sánh mà chỉ lạm dụng qui tắc qui đồng mẫu số hai phân số.)
Ví dụ 2:
So sánh hai phân số
9
5
và
4
3
, có em làm như sau:
9
5
và
4
3
vì 5>3 nên
4
3
9
5
(Các em không qui đồng mẫu số hai phân số).
Ví dụ 3 :
Sắp xếp các phân số sau theo thứ tự lớn dần:
2
5
;
3
7
;
3
8
;
2
3
;
5
6
Do không hiểu bản chất của phân số nên các em xếp như sau: (Các em chỉ
nhận xét riêng tử số hoặc mẫu số, số nào lớn hơn thì cho phân số đó lớn hơn mà
không nhận xét về cả tử số và mẫu số).
2
3
;
2
5
;
3
7
;
3
8
;
5
6
- Lẫn lộn qui tắc về thực hiện các phép tính:
Ví dụ:
Thực hiện các phép tính sau:
8
7
6
5
;
2
1
4
3
;
3
1
3
2
;
:
4
3
Có em thực hiện như sau:
7
6
14
12
86
75
8
7
6
5
4
1
8
2
24
13
2
1
4
3
3
2
3
12
3
1
3
2
3
5
4:12
3:15
4
3
:
12
15
III.BIỆN PHÁP THỰC HIỆN:
---4/26---
Một số biện pháp giúp học sinh lớp 5 học tốt phần phần số
Từ thực trạng của học sinh ở lớp và tìm ra được nguyên nhân, tôi giải quyết
những thực trạng đó bằng các biện pháp sau:
- Giúp học sinh nắm vững về khái niệm phân số.
- Giúp học sinh nắm vững quy tắc khi so sánh phân số.
- Giúp học sinh nắm vững các quy tắc để không lẫn lộn khi thực hiện các
phép tính trên phân số.
- Giúp học sinh hệ thống kiến thức cơ bản và mở rộng kiến thức cho khi giải
các dạng toán về phân số.
1. Rèn luyện cho học sinh nắm vững khái niệm về phân số:
Khi ôn phần khái niệm về phân số, giáo viên cần cho học sinh hiểu rõ
thêm:Số biểu thị một cặp số tự nhiên (a,b), trong đó b chỉ số phần bằng nhau của
một đơn vị và a chỉ số phần bằng nhau lấy ra, được gọi là phân số. Số đó được biểu
diễn dưới dạng
b
a
. Nếu học sinh hiểu được như vậy thì các em sẽ biết ngay phân
số
b
a
là một số.
Mặt khác, giáo viên cần giúp cho học sinh khắc sâu: Tất cả các phép chia hai
số tự nhiên, kết quả có thể biểu diễn dưới dạng phân số hoặc hỗn số. Như: 7 : 8 =
8
7
; hoặc: 8 : 7 =
7
1
1
7
8
; . ..
Tất cả các số tự nhiên đều có thể biểu diễn dưới dạng phân số, có mẫu số là
1, như: 7 =
1
7
; …
Điều quan trọng nữa là: Giáo viên cần sử dụng phương tiện trực quan sinh
động để học sinh tiếp thu nhanh, nhớ lâu.
Ví dụ: Hình thành phân số
5
3
:
Giáo viên dùng 1 băng giấy và chia làm 5 phần bằng nhau, cho học sinh tìm
hiểu và nêu 5 phần của băng giấy là số phần bằng nhau được chia đều và làm mẫu
số.
---5/26---