BÁO CÁO K T QUẾ Ả
NGHIÊN C U, NG D NG SÁNG KI NỨ Ứ Ụ Ế
1. L i gi i thi uờ ớ ệ
Toán h c là môn khoa h c c b n, có vai trò quan tr ng không ch trong nhàọ ọ ơ ả ọ ỉ
tr ng mà còn trong đi s ng c a con ng i. D y và h c toán nói chung và v iườ ờ ố ủ ườ ạ ọ ớ
đi t ng h c sinh ti u h c nói riêng yêu c u ph i s d ng linh ho t và h p líố ượ ọ ể ọ ầ ả ử ụ ạ ợ
các ph ng pháp d y h c t truy n th ng đn hi n đi.ươ ạ ọ ừ ề ố ế ệ ạ Vi c ph i h p s d ngệ ố ợ ử ụ
các ph ng pháp d y h c theo h ng tích c c hóa ho t đng c a h c sinh sươ ạ ọ ướ ự ạ ộ ủ ọ ẽ
nâng cao đc ch t l ng d y h c b môn và đáp ng nhu c u phát tri n c a xãượ ấ ượ ạ ọ ộ ứ ầ ể ủ
h i. Nh n th c đc đi u đó, t p th giáo viên tr ng Ti u h c Ch n H ngộ ậ ứ ượ ề ậ ể ườ ể ọ ấ ư
chúng tôi luôn luôn tìm tòi, v n d ng các ph ng pháp và các hình th c t ch cậ ụ ươ ứ ổ ứ
d y h c m i m t cách phù h p t t c các b môn trong đó có môn Toán. ạ ọ ớ ộ ợ ở ấ ả ộ
Nhi m v gi ng d y môn Toán trong nhà tr ng là trang b cho h c sinhệ ụ ả ạ ườ ị ọ
nh ng ki n th c n n t ng, c b n nh t. Đ h c sinh h c t p m t cách chữ ế ứ ề ả ơ ả ấ ể ọ ọ ậ ộ ủ
đng, linh ho t; và sáng t o, bi t v n d ng ki n th c lí thuy t sách v vào th cộ ạ ạ ế ậ ụ ế ứ ế ở ự
ti n thì giáo viên ph i s d ng nhi u ph ng pháp, hình th c t ch c d y h cễ ả ử ụ ề ươ ứ ổ ứ ạ ọ
linh ho t đ kích thích s tò mò, ham khám phá, chi m lĩnh ki n th c c a h cạ ể ự ế ế ứ ủ ọ
sinh.
Qua nhi u năm gi ng d y và b i d ng h c sinh l p 5 – l p cu i b c Ti uề ả ạ ồ ưỡ ọ ớ ớ ố ậ ể
h c, tôi nh n th y vi c giúp h c sinh hi u và v n d ng ki n th c m t cách hi uọ ậ ấ ệ ọ ể ậ ụ ế ứ ộ ệ
qu c a các môn h c nói chung và môn Toán nói riêng là v n đ không đn gi nả ủ ọ ấ ề ơ ả
v i m i giáo viên. H c toán đòi h i m i h c sinh s huy đng t duy vàoớ ỗ ọ ỏ ở ỗ ọ ự ộ ư
chi m lĩnh ki n th c vào vi c gi i toán và hình thành các kĩ năng h c toán. Th cế ế ứ ệ ả ọ ự
t gi ng d y cho th y, nh ng em có kh năng nh n th c t t thì say mê h c t p.ế ả ạ ấ ữ ả ậ ứ ố ọ ậ
Nh ng em y u kém thì l i h c, s h c và chán h c môn toán nên d n đn k tữ ế ườ ọ ợ ọ ọ ẫ ế ế
qu h c t p h n ch . Ch ng trình môn Toán 5 có n i dung đc s p x p thànhả ọ ậ ạ ế ươ ộ ượ ắ ế
các d ng toán đi n hình nh : S th p phân – các phép tính v i s th p phân; Sạ ể ư ố ậ ớ ố ậ ố
đo th i gian – toán chuy n đng đu; ... Trong đó d ng toán v chuy n đngờ ể ộ ề ạ ề ể ộ
đu là d ng toán t ng đi khó và m i m v i h c sinh, nhi u em g p khó khănề ạ ươ ố ớ ẻ ớ ọ ề ặ
khi h c d ng toán này. Th c t cho th y, kh năng hi u, n m b t n i dung vàọ ạ ự ế ấ ả ể ắ ắ ộ
trình bày bài toán v chuy n đng c a h c sinh còn nhi u h n ch ( nhi u m cề ể ộ ủ ọ ề ạ ế ở ề ứ
đ khác nhau). H c sinh ch gi i đc các bài toán này khi các d ki n đc choộ ọ ỉ ả ượ ữ ệ ượ
m t cách t ng minh. Vì v y h c sinh thi u đi s t duy lo-gic, v n d ng ki nộ ườ ậ ọ ế ự ư ậ ụ ế
-3-
th c m t cách sáng t o. M t ph n n a nhi u giáo viên ch a có ph ng phápứ ộ ạ ộ ầ ữ ề ư ươ
h ng d n c th , ch a giúp h c sinh hi u b n ch t và cách gi i c a bài toán.ướ ẫ ụ ể ư ọ ể ả ấ ả ủ
Đ góp ph n nâng cao cao hi u qu d y và h c môn toán l p 5 nói chungể ầ ệ ả ạ ọ ớ
và d ng toán chuy n đng đu nói riêng, tôi đã đu t th i gian nghiên c u vàạ ể ộ ề ầ ư ờ ứ
m nh d n đa ra sáng ki n kinh nghi m “ạ ạ ư ế ệ M t s bi n pháp rèn kĩ năng gi iộ ố ệ ả
toán chuy n đng đu cho h c sinh l p 5ể ộ ề ọ ớ ”. Tôi mu n giúp h c sinh bi t t duyố ọ ế ư
m t cách tích c c và linh ho t, huy đng h t các ki n th c và kh năng s n cóộ ự ạ ộ ế ế ứ ả ẵ
vào các tình hu ng khác nhau, trong đi u ki n ph i bi t phát hi n nh ng d ki nố ề ệ ả ế ệ ữ ữ ệ
hay đi u ki n ch a đc nêu ra m t cách t ng minh và ch ng m c nào đó,ề ệ ư ượ ộ ườ ở ừ ự
ph i bi t suy nghĩ, v n d ng vào phân tích, tìm l i gi i cho các bài toán có n iả ế ậ ụ ờ ả ộ
dung phát tri n cao h n. Đ đt đc nh ng m c tiêu đ ra c a môn h c, đi uể ơ ể ạ ượ ữ ụ ề ủ ọ ề
đu tiên là m i giáo viên ph i n m ch c m c tiêu, n i dung ki n th c có thầ ỗ ả ắ ắ ụ ộ ế ứ ể
khai thác trong t ng bài h c, ph n n i dung. M t y u t n a không kém ph nừ ọ ầ ộ ộ ế ố ữ ầ
quan tr ng là giáo viên ph i s d ng nh ng ph ng pháp d y và h c tích c c,ọ ả ử ụ ữ ươ ạ ọ ự
t o h ng thú cho h c sinh trong h c toán. Góp ph n phát tri n năng l c t duy,ạ ứ ọ ọ ầ ể ự ư
phân tích t ng h p các d ng bài nói chung và d ng toán chuy n đng đu nóiổ ợ ạ ạ ể ộ ề
riêng.
2. Tên sáng ki n:ế “M t s bi n pháp rèn kĩ năng gi i toán chuy n đng đuộ ố ệ ả ể ộ ề
cho h c sinh l p 5”ọ ớ
3. Tác gi sáng ki n:ả ế
- H và tên: Nguy n Phú Thọ ễ ọ
-Đa ch tác gi sáng ki n: Trị ỉ ả ế ư ng Ti u h c Ch n H ngờ ể ọ ấ ư
- S đi n tho i: 0978112235ố ệ ạ
- Email: nguyenphutho.c1chanhung@vinhphuc.edu.vn
4. Ch đu t t o ra sáng ki n:ủ ầ ư ạ ế
- H và tên: Nguy n Phú Thọ ễ ọ
- Ch c v : Giáo viênứ ụ
-Đa ch : Trị ỉ ư ng Ti u h c Ch n H ng, Vĩnh T ng, Vĩnh Phúc.ờ ể ọ ấ ư ườ
5. Lĩnh v c áp d ng sáng ki nự ụ ế
5.1. Lĩnh v c áp d ng sáng ki nự ụ ế
- Sáng ki n có thế ể áp d ng đ rèn kĩ năng gi i các bài toán có n i dung liên quanụ ể ả ộ
đn d ng toán chuy n đng đu cho h c sinh kh i l p 5 trong nhà tr ng Ti u h c. ế ạ ể ộ ề ọ ố ớ ườ ể ọ
4
- Áp d ng b i d ng h c sinh năng khi u, các câu l c b toán h c trong và ngoàiụ ồ ưỡ ọ ế ạ ộ ọ
nhà tr ng.ườ
- B i d ng h c sinh tham gia các sân ch i trí tu , các cu c thi h c sinh năngồ ưỡ ọ ơ ệ ộ ọ
khi u môn Toán.ế
5.2. V n đ mà sáng ki n gi i quy tấ ề ế ả ế
- Giúp h c sinh có kĩ năng trong vi c tìm hi u, phân tích bài toán và ph ngọ ệ ể ươ
pháp gi i d ng toán m t cách nhanh và chính xác. ả ạ ộ
- H c sinh bi t nh n di n d ng toán, phân tích các d ki n đã có và yêu c uọ ế ậ ệ ạ ữ ệ ầ
tính c a đ toán đ tìm l i gi i cho bài toán bài toán.ủ ề ể ờ ả
- Đ xu t m t s n i dung và ý ki n đ góp ph n nâng cao ch t l ng d yề ấ ộ ố ộ ế ể ầ ấ ượ ạ
– h c d ng toán chuy n đng đu trong môn Toán l p 5.ọ ạ ể ộ ề ớ
- Góp ph n nâng cao k t qu h c t p môn toán c a h c sinh l p 5 nói chungầ ế ả ọ ậ ủ ọ ớ
và ph n toán chuy n đng nói riêng. T đó nâng cao ch t l ng d y và h c,ầ ể ộ ừ ấ ượ ạ ọ
tránh tr ng h p h c sinh ng i ườ ợ ọ ồ nh mầ l p. ớ
6. Ngày sáng ki n đc áp d ng l n đu ho c áp d ng thế ượ ụ ầ ầ ặ ụ ử
Sáng ki n b t đu đc áp d ng ế ắ ầ ượ ụ t tháng 04 năm 2019ừ
7. Mô t b n ch t c a sáng ki nả ả ấ ủ ế
7.1. C s lí lu n và th c ti nơ ở ậ ự ễ
7.1.1. C s lí lu n:ơ ở ậ
Toán h c luôn g n li n v i th c t c a cu c s ng con ng i t x a đnọ ắ ề ớ ự ế ủ ộ ố ườ ừ ư ế
nay. M c tiêu hàng đu c a d y h c toán là trang b ki n th c, kĩ năng, ph ngụ ầ ủ ạ ọ ị ế ứ ươ
pháp h c t p khoa h c và sáng t o, góp ph n quan tr ng trong vi c xây d ngọ ậ ọ ạ ầ ọ ệ ự
kh năng t duy cho h c sinh nh t là v i h c sinh ti u h c. D y và h c toán ả ư ọ ấ ớ ọ ể ọ ạ ọ ở
Ti u h c đòi h i v n d ng linh ho t các ph ng pháp, hình th c t ch c d yể ọ ỏ ậ ụ ạ ươ ứ ổ ứ ạ
h c cho phù h p v i m c tiêu, n i dung và kh năng nh n th c, đc đi m tâmọ ợ ớ ụ ộ ả ậ ứ ặ ể
sinh lí c a h c sinh. Toán h c mang tính tr u t ng, khái quát cao nh ng nh ngủ ọ ọ ừ ượ ư ư
l i có m t ý nghĩa v n d ng vào th c ti n r t l n. Các bài toán có n i dungạ ộ ậ ụ ự ễ ấ ớ ộ
chuy n đng cũng đóng m t vai trò vô cùng quan tr ng v i cu c s ng con ng iể ộ ộ ọ ớ ộ ố ườ
cũng nh trong nghiên c u khoa h c. Khi d y h c d ng toán chuy n đng đu,ư ứ ọ ạ ọ ạ ể ộ ề
giáo viên c n v n d ng các ki n th c, kĩ năng đã h c, n m đc m i quan hầ ậ ụ ế ứ ọ ắ ượ ố ệ
gi a toán h c và th c t đi s ng. Giúp h c sinh có kĩ năng gi i quy t các bàiữ ọ ự ế ờ ố ọ ả ế
toán m t cách hi u qu .ộ ệ ả
5
7.1.2. C s th c ti n:ơ ở ự ễ
Đ h c sinh gi i quy t đc các bài toán có n i dung v chuy n đngể ọ ả ế ượ ộ ề ể ộ
đu, giáo viên ph i giúp các em n m ch c các đi l ng ề ả ắ ắ ạ ượ v n t cậ ố , quãng đngườ ,
th i gian ờvà m i quan h gi a các đi l ng đó. B n ch t c a bài toán là d aố ệ ữ ạ ượ ả ấ ủ ự
vào các d ki n đã cho đ tìm ra l i gi i qua m i quan h c a các đi l ngữ ệ ể ờ ả ố ệ ủ ạ ượ
nh :ư
v = s : t ; s = v × t ; t = s : v
(Trong đó: s là kí hi u c a quãng đng; ệ ủ ườ v là kí hi u c a v n t c; ệ ủ ậ ố t là kí
hi u c a th i gian)ệ ủ ờ
Đ phù h p v i nh n th c c a h c sinh ti u h c, giáo viên c n hình thànhể ợ ớ ậ ứ ủ ọ ể ọ ầ
cho h c sinh kĩ năng gi i toán b ng ph ng pháp s h c. H c sinh hi u đc ọ ả ằ ươ ố ọ ọ ể ượ
n i dung bài toán, tóm t t bài toán b ng s đ đo n th ng (là ph ng pháp tr c ộ ắ ằ ơ ồ ạ ẳ ươ ự
quan hi u qu nh t) và tìm ra các b c gi i cho bài toán.ệ ả ấ ướ ả
Ví d c th minh h a cho c s th c ti n: M t ô tô đi đc quãng đng dài ụ ụ ể ọ ơ ở ự ễ ộ ượ ườ
170km h t 4 gi . H i trung bình m i gi ô tô đó đi đc bao nhiêu ki-lô-mét ?ế ờ ỏ ỗ ờ ượ
Đ gi i bài toán này giáo viên giúp h c sinh tìm hi u đ bài, g i ý cho h cể ả ọ ể ề ợ ọ
sinh v đc s đ đo n th ng minh h a và gi i bài toán nh sau:ẽ ượ ơ ồ ạ ẳ ọ ả ư
Phân tích: Ta coi quãng đng ôtô đi trong 4 gi là m t đo n th ng ( ng ườ ờ ộ ạ ẳ ứ
v i 170 km), chia đo n th ng thành 4 ph n b ng nhau. Nh v y đ dài c a m i ớ ạ ẳ ầ ằ ư ậ ộ ủ ỗ
ph n là quãng đng trung bình ôtô đi trong m t gi .ầ ườ ộ ờ
Bài gi i:ả
Trung bình m i gi ô tô đó đi đc s km làỗ ờ ượ ố
: 170 : 4 = 42,5 (km)
Đáp s : 42,5km.ố
Nh v y, khi d y d ng toán này giáo viên c n h ng d n h c sinh hi u cácư ậ ạ ạ ầ ướ ẫ ọ ể
d li u và yêu c u c a đ. Phân tích, tóm t t đ toán và tìm ra các b c gi i ữ ệ ầ ủ ề ắ ề ướ ả
m t cách sáng t o và h p lí.ộ ạ ợ
7.2. V n i dung sáng ki nề ộ ế
7.2.1. Th c tr ng d y và h c d ng toán chuy n đng đu l p 5ự ạ ạ ọ ạ ể ộ ề ở ớ
6
7.2.1.1. Th c tr ngự ạ
Trong ch ng trình toán l p 5, n i dung v toán chuy n đng đu đcươ ớ ộ ề ể ộ ề ượ
đánh giá là khá ph c t p.ứ ạ Khi gi ng d y, chúng tôi luôn th c hi n nghiêm túc vàả ạ ự ệ
đy đ n i dung đng th i tìm tòi thêm các n i dung các bài luy n t p giúp h cầ ủ ộ ồ ờ ộ ệ ậ ọ
sinh c ng c n m v ng ki n th c. Đ n m đc k t qu d y và h c d ng toánủ ố ắ ữ ế ứ ể ắ ượ ế ả ạ ọ ạ
chuy n đng đu tr ng mình, khi các em h c v d ng toán này tôi đã ti nể ộ ề ở ườ ọ ề ạ ế
hành d gi thăm l p, đng th i cho các em làm m t bài ki m tra ng n g m 3ự ờ ớ ồ ờ ộ ể ắ ồ
bài t p v d ng toán này. Đ ki m tra đc thi t k đm b o n i dung trongậ ề ạ ề ể ượ ế ế ả ả ộ
ch ng trình sách giáo khoa, các bài đc s p x p theo th t t d đn khó.ươ ượ ắ ế ứ ự ừ ễ ế
Bài 1: M t chi c ca nô đi v i v n t c trung bình là 15,2 km/gi . Tính quãngộ ế ớ ậ ố ờ
đng đi đc c a ca nô đó trong 3 gi . ườ ượ ủ ờ (BT1 – trang 141, SGK Toán 5).
Bài 2: M t chi c xe máy đi qua m t chi c c u dài 1520m h t 2 phút. Tính v nộ ế ộ ế ầ ế ậ
t c c a chi c xe máy đó v i đn v đo là km/gi . ố ủ ế ớ ơ ị ờ (BT2 – trang 144, SGK Toán 5).
Bài 3: M t xe máy đi t A lúc 7 gi 35 phút v i v n t c 36 km/gi . Đn 10 gi 5ộ ừ ờ ớ ậ ố ờ ế ờ
phút m t ô tô cũng đi t A đu i theo xe máy v i v n t c 54 km/gi . H i ô tô đóộ ừ ổ ớ ậ ố ờ ỏ
đu i k p xe máy vào lúc m y gi ? ổ ị ấ ờ (BT3 – trang 146, SGK Toán 5).
Sau khi t ng h p s li u, k t qu thu đc các l p nh sau:ổ ợ ố ệ ế ả ượ ở ớ ư
Bài toán
Tóm t t chính xácắGi i chính xácả
L pớL pớ
5A 5B 5C 5A 5B 5C
Bài 1 86% 80.5% 82% 86% 78.5% 80%
Bài 2 77.5% 70.5% 68% 75% 67% 63%
Bài 3 52% 37.6% 30% 45.5% 32% 24.5%
Qua k t qu thu đc tôi nh n th y trình đ nh n th c c a các l p khôngế ả ượ ậ ấ ộ ậ ứ ủ ớ
chênh l ch nhi u nh ng so v i yêu c u v kĩ năng gi i toán thì còn r t th p. ệ ề ư ớ ầ ề ả ấ ấ Qua
phân tích k t qu thu đc, tôi th y có m t s nguyên nhân n i b t sau :ế ả ượ ấ ộ ố ổ ậ
* V h c sinh: ề ọ
7
