1
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài
Sinh thời Bác Hồ đã dạy: “Mỗi người dân khỏe mạnh sẽ làm cho xã hội
khỏe, mỗi người dân yếu ớt sẽ làm cho xã hội yếu đi một phần. Vì vậy, tất cả
mọi người dân hãy hăng hái tham gia hoạt động thể dục thể thao để nâng cao
sức khỏe”. Chính lời dạy của Bác đã thúc đẩy phong trào thể dục thể thao của
nước ta phát triển mạnh mẽ.
Khẩu hiệu “Khỏe để học tập, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” đã được Đảng
và nhà nước ta quan tâm sâu sát. Ngoài việc học tập văn hóa thì phong trào thể
dục thể thao trong các nhà trường từ bậc học mầm non đến bậc đại học đã được
các nhà trường chú trọng đào tạo hơn rất nhiều.
Đặc biệt, theo chương trình Giáo dục phổ thông 2018(Thông tư số
32/2018/TT-BGDĐT ngày 26/12/2018)Theo kế hoạch giáo dụcTiểu học, một
năm học có 35 tuầntương ứng với 70 tiết học, mỗi tuần có 2 tiết trong tất cả các
khối lớp ở Tiểu học. Bên cạnh đó Phòng giáo dục năm nào cũng phối hợp với
Trung tâm văn hóa thông tin thể thao huyện để có kế hoạch tổ chức Hội khỏe
Phù Đổng từ cấp trường đến cấp huyện nhằm rèn luyện phong trào thể dục thể
thao và tuyển chọn đội tuyển đi thi Thành phố. Từ những hoạt động thực tế đó,
bản thân tôi đã nhận thấy được tầm quan trọng của hoạt động thể thao trong nhà
trường. Nhưng làm thế nào để học sinh tham gia tập luyện thể dục thể thao trong
giờ học đạt chất lượng. Học sinh Tiểu học còn rất hiếu động, nếu chỉ tập luyện
thì các em sẽ thấy rất nhanh chán. Qua thực tế giảng dạy môn Giáo dục thể chất
nhiều năm trong trường Tiểu học Vĩnh Quỳnh, tôi luôn băn khoăn, trăn trở làm
thế nào để tăng thêm hứng thú học tập cho học sinh và nâng cao chất lượng các
giờ dạy Giáo dục thể chất của nhà trường. Vì vậy tôi đã chọn đề tài “Một số
biện pháp tổ chức trò chơi trong môn Giáo dục thể chất lớp 3 - chương trình
Giáo dục phổ thông 2018 đạt hiệu quả cao”.
2. Mục đích nghiên cứu đề tài
-Đưa trò chơi vào tiết học giúp học sinh yêu thích môn học và nâng cao chất
lượng giảng dạy, huấn luyện cho học sinh.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu:Quá trình dạy học học sinh lớp 3 - năm học
2022 - 2023, trường Tiểu học Vĩnh Quỳnh, huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội.
3.2. Đối tượng nghiên cứu:Một số biện pháp tổ chức trò chơitrong môn Giáo
dục thể chất lớp 3 chương trình Giáo dục phổ thông 2018 đạt hiệu quả cao.
4. Phương pháp nghiên cứu
Với đề tài này, khi nghiên cứu tôi đã vận dụng các phương pháp sau:
- Phương pháp điều tra;
- Phương pháp làm mẫu;
- Phương pháp quan sát;
- Phương pháp nghiên cứu lý luận;
- Phương pháp thực tiễn:Khảo sát thực tế đối tượng học sinh lớp 3 năm
học 2022 – 2023.
5. Phạm vi - thời gian nghiên cứu
Tôi đã thực hiện nghiên cứu đề tài này từ đầu tháng 9 năm 2022 đến đầu
tháng 4 năm 2023.
3
B.GIẢI QUYÊT VẤN ĐỀ
1. Cơ sở lí luận
1.1. Mục tiêu của tổ chức trò chơi vận động trong dạy học môn Giáo dục
thể chất:
Trong lịch sử xã hội loài người, đã có một thời kỳ dài con người phải sống
bằng săn bắt và hái lượm; đồng thời để tồn tại và phát triển con người còn phải
chiến đấu chống lại sự tấn công của muông thú và đấu tranh với các hiện tượng
tự nhiên như bão tố lũ lụt, nóng rét, bệnh tật,…. Trong cuộc sống lao động và
đấu tranh để sinh tồn ấy có những lúc rất gay go, gian khổ, đôi khi khốc liệt mà
con người phải trả giá bằng cả sinh mạng của mình. Nhưng cũng chính trong
điều kiện đó, con người đã vươn lên, đã thể hiện tài trí và sức mạnh của mình,
mà nhờ đó xã hội loài người đã tồn tại và phát triển như ngày nay.
Cũng nhờ khả năng tư duy, ngôn ngữ phát triển mà con người biết tích lũy
trong cuộc sống. Nhờ vậy, người ta dần dần nhận thấy được tầm quan trọng của
sự chuẩn bị trước về các công cụ lao động, sức khỏe và sự tập luyện những thao
tác cơ bản để nhờ đó mà hiệu quả lao động cao hơn. Lúc đầu sự chuẩn bị các
thao tác đó mang tính chất tự nhiên dưới hình thức vui chơi và tập luyện, tập
luyện mà vui chơi, sau đó người ta dùng trò chơi để dạy cho con cháu, dạy cho
lớp người trẻ chuẩn bị cho họ tiếp bước cha anh tham gia tích cực, có hiệu quả
vào cuộc sống lao động, đấu tranh cho sự sinh tồn và phát triển của mình. Như
vậy sau khi ra đời, trò chơi đã mang ý nghĩa giáo dục rất cao và có một vai trò
rất quan trọng trong đời sống xã hội loài người.
Khi xã hội phát triển ở mức cao hơn, trường học được hình thành và mở
rộng. Trường học đã trở thành trung tâm thu hút những mầm non của xã hội, ở
đây người ta sử dụng nhiều nội dung, phương pháp để giáo dục, rèn luyện thế hệ
trẻ trong đó có trò chơi. Ngày nay cũng vậy, trò chơi trở thành một trong những
nội dung, phương tiện, phương pháp giáo dục, rèn luyện thế hệ trẻ nhanh nhất,
có hiệu quả nhất đặc biệt ở lứa tuổi nhà trẻ, mẫu giáo và tiểu học.
1.2. Vai trò của trò chơi vận động trong môn học Giáo dục thể chất cho học
sinh Tiểu học:
Hầu hết, những trò chơi vận động được sử dụng trong môn học giáo dục
thể chất ở trường tiểu học đã mang sẵn tính mục đích một cách rõ ràng, trong
quá trình chơi, học sinh tiếp xúc với nhau, cá nhân phải hoàn thành nhiệm vụ
của mình trước tập thể ở mức độ cao, tập thể có trách nhiệm động viên, giúp đỡ
cá nhân hoàn thành nhiệm vụ của mình, vì tình bạn, lòng nhân ái, tinh thần tập
thể, … được hình thành. Cũng trong quá trình chơi, đã xây dựng cho học sinh
tác phong khẩn trương, nhanh nhẹn, tính kỷ luật, sự sáng tạo để hoàn thành
nhiệm vụ với chất lượng cao, … góp phần giáo dục đạo đức và hình thành nhân
cách cho học sinh. Do vậy có thể nói trò chơi mang tính tư tưởng rất cao.
Chơi là một yêu cầu mang tính sinh học của trẻ em, nhất là tuổi mẫu giáo và
học sinh Tiểu học. Có thể nói, vui chơi cần thiết và quan trọng như ăn, ngủ, học tập,
… trong đời sống thường ngày của các em. Chính vì vậy, dù được hướng dẫn hay
không hướng dẫn, các em vẫn tìm mọi cách và tranh thủ thời gian, điều kiện chơi.
Khi được chơi, các em tham gia hết sức tự giác và chủ động, đây là một yếu tố rất
quan trọng trong công tác giáo dục thể chất cho thế hệ trẻ.
Trong quá trình tham gia trò chơi, các em biểu lộ tình cảm rất rõ ràng, như
niềm vui khi thắng lợi và buồn khi thất bại, vui mừng khi thấy đồng đội hoàn
thành nhiệm vụ, bản thân thấy có lỗi khi không làm tốt nhiệm vụ của mình, …
Vì tập thể mà các em phải khắc phục khó khăn, phấn đấu hết khả năng để
mang lại thắng lợi cho đội trong đó có bản thân mình, đây chính là đặc tính thi
đua rất cao của trò chơi vận động.
Mỗi trò chơi thường có những quy tắc, luật lệ nhất định, nhưng cách thức
để đạt mục đích lại rất đa dạng. Trong khi đó bản thân trò chơi lại mang tính thi
đua và sự tự giác rất cao. Vì vậy khi đã tham gia trò chơi, học sinh thường vận
dụng hết khả năng và sức lực, tập trung sự chú ý, trí thông minh và sự sáng tạo
của mình. Nhưng cũng có một khía cạnh mà các giáo viên phải quan tâm đó là
tránh để các em ham chơi quá, chơi đến mức độ quên cả ăn, học, chơi đến mức
quá sức dẫn đến mệt mỏi, trong trường hợp như vậy không những không có lợi
cho sức khỏe mà ngược lại còn có hại cho sức khỏe. Đây là một đặc điểm quan
trọng theo khía cạnh không hay mà giáo viên phải rất chú ý khi tổ chức cho các
em chơi ở trường và hướng dẫn cho các em chơi ở gia đình sao cho hợp lý.
2.Cơ sở thực tiễn
2.1. Thực trạng của việc tổ chức trò chơi vận động trong giờ Giáo dục thể
chất cho học sinh Tiểu học.
Qua thực tế giảng dạy, điều tra việc dạy của giáo viên và việc học của học
sinh tôi nhận thấy một số thực trạng như sau:
2.1.1.Thuận lợi
Trong cuộc sống hiện nay, nhu cầu thư giãn tinh thần thoải mái thật cần
thiết, không phải ngẫu nhiên mà Đài truyền hình Việt Nam lại có biên tập truyền
hình giải trí của VTV3 như: Trò chơi âm nhạc, Chiếc nón kì diệu, Hãy chọn giá
đúng, Đấu trường 100, … mà mục đích chính vẫn là giúp cho con người được
thư giãn sau một ngày làm việc vất vả.
Trò chơi là một nhu cầu tâm sinh lí tự nhiên của con người và đặc biệt rất
quan trọng đối với tuổi thiếu niên nhi đồng. Về mặt sinh lí, trò chơi đối với các
5
em là một điều kiện cần thiết để tiếp thu và điều hòa cân bằng những nguồn sinh
lực - một đứa trẻ không muốn chơi là hiện tượng sa sút về sức khỏe, ốm yếu về
sinh lí.
Đứng trên quan điểm giáo dục, trò chơi là một phương tiện giáo dục hấp
dẫn thoải mái, giúp các em được phát triển toàn diện về thể chất và tinh thần.
Điều đó rất cần cho cuộc sống tương lai của các em khi các em bước vào đời.
Trong thực tiễn: “Trò chơi có một tác dụng rất lớn trong công tác giáo dục
nói chung và Giáo dục thể chất nói riêng, trò chơi giúp con người rèn luyện thể
chất, rèn luyện tinh thần và các tố chất nhanh, mạnh, khỏe, khéo và tính xã hội”.
Về mặtnhà trường: luôn quan tâm hỗ trợ, tạo điều kiện cho việc giảng dạy, học tập
của giáo viên và học sinh như cung cấp mọi trang thiết bị dạy học như: sách giáo
khoa, dụng cụ sân bãi, đồ dùng dạy học cần thiết nhất cho tiết dạy.
Ngay từ đầu năm học Phòng giáo dục đã quan tâm tổ chức chuyên đề môn
Giáo dục thể chất cho toàn bộ giáo viên trong huyện tạo điều kiện cho giáo
viênhọc hỏi kinh nghiệm về phương pháp giảng dạy cũng như tổ chức một nội
dung hay trò chơi có hiệu quả trong một giờ học.
Về cơ sở vật chất tương đối đầy đủ, phục vụ tốt cho việc dạy học lớp 3
theo chương trình Giáo dục phổ thông 2018.
Giáo viêncó trình độ chuyên môn, được đào tạo đạt chuẩn, tuổi đời còn
trẻ, có tinh thần trách nhiệm cao, nhiệt tình, năng động, tâm huyết với nghề.
Học sinh đa số ngoan, có ý thức học tập tốt, tích cực tham gia các hoạt
động của lớp, của nhà trường.
Đa số các bậc phụ huynh quan tâm đến tình hình học tập của con như
chuẩn bị đầy đủ sách vở, đồ dùng cần thiết với từng bài học cụ thể,…
2.1.2.Khó khăn:
Năm học 2022-2023 trường Tiểu học Vĩnh Quỳnh được đầu tư xây dựng
trường mới, trường phải học nhờ và chia thành hai cơ sở. Do thiếu phòng học
nhà thể chất đã được sử dụng chia thành các lớp học, sân trường rộng cũng bị
thu hẹp, cây cối bị chặt đi nên thiếu bóng mát cho nhiều lớp cùng một lúc học
môn giáo dục thể chất ở ngoài trời.
Trong trường có rất nhiều học sinh có hoàn cảnh khó khăn, trong diện hộ
nghèo, cận nghèo nên các em không được quan tâm dẫn đến trình độ, thể lực
học sinh không đồng đều do đó việc tiếp thu kiến thức cũng như hoàn thành một
bài tập vận động sẽ khác nhau.
