intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Sinh thái vật nuôi và ứng dụng trong chăn nuôi gia súc, gia cầm - Chương 1

Chia sẻ: Nguyen Nhi | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:25

Thêm vào BST
Báo xấu
160
lượt xem 50
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Định nghĩa sinh thái học: Sinh thái học là môn học nghiên cứu về mối quan hệ tương tác giữa sinh vật với sinh vật và sinh vật với môi trường tồn tại của nó ở những mức độ tổ chức khác nhau, từ cá thể, quần thể đến quần xã sinh vật và hệ sinh thái. Sinh thái học chỉ ra phương hướng và biện pháp sử dụng hợp lý các nguồn dự trữ của sinh quyển, nhằm không ngừng bảo vệ, cải thiện sự phát triển tài nguyên thiên nhiên và đưa lại năng suất cao,...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Sinh thái vật nuôi và ứng dụng trong chăn nuôi gia súc, gia cầm - Chương 1

  1. RUMENASIA.ORG/VIETNAM NguyÔn §¨ng Vang - Ph¹m Sü TiÖp ------------------------@---------------------- sinh th¸i vËt nu«i vµ øng dông trong ch¨n nu«i gia sóc, gia cÇm Hµ néi - 2005
  2. RUMENASIA.ORG/VIETNAM lêi nãi ®Çu Ch­¬ng I: PhÇn më ®Çu - C¸c kh¸i niÖm I. Sinh th¸i häc lµ g×? 1.1. §Þnh nghÜa sinh th¸i häc: Sinh th¸i häc lµ m«n häc nghiªn cøu vÒ mèi quan hÖ t­¬ng t¸c gi÷a sinh vËt víi sinh vËt vµ sinh vËt víi m«i tr­êng tån t¹i cña nã ë nh÷ng møc ®é tæ chøc kh¸c nhau, tõ c¸ thÓ, quÇn thÓ ®Õn quÇn x· sinh vËt vµ hÖ sinh th¸i. Sinh th¸i häc chØ ra ph­¬ng h­íng vµ biÖn ph¸p sö dông hîp lý c¸c nguån dù tr÷ cña sinh quyÓn, nh»m kh«ng ngõng b¶o vÖ, c¶i thiÖn sù ph¸t triÓn tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ ®­a l¹i n¨ng suÊt cao, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ tèt cña c¸ thÓ, quÇn thÓ, quÇn x·, hÖ sinh th¸i vµ sinh quyÓn. Nh÷ng hiÓu biÕt vÒ sinh th¸i häc xuÊt hiÖn tõ rÊt sím, ngay tõ khi con ng­êi ra ®êi, song sinh th¸i häc trë 2
  3. RUMENASIA.ORG/VIETNAM thµnh khoa häc thùc sù chØ trong kho¶ng h¬n 100 n¨m qua. N¨m 1866 nhµ sinh häc ng­êi §øc tªn lµ Haerkel E. ®· nªu lªn kh¸i niÖm vÒ sinh th¸i chØ mèi quan hÖ c¬ thÓ cña chóng ta víi m«i tr­êng. N¨m 1877, Mobius ®Ò xuÊt thuËt ng÷ sinh quÇn l¹c häc víi ý nghÜa sinh th¸i häc cô thÓ. Danh tõ sinh th¸i cã nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau. Theo tiÕng Hy l¹p, sinh th¸i gåm 2 tõ: tõ thø nhÊt lµ oikos = n¬i ë vµ tõ thø 2 gäi lµ logos = m«n häc nªn tõ chÝnh thèng cña nã lµ ecologia (sinh th¸i). Nh÷ng ngµy ®Çu khi míi ra ®êi, sinh th¸i häc tËp trung sù chó ý vµo lÞch sö ®êi sèng cña c¸c loµi ®éng, thùc vËtvµ vi sinh vËt. Nh÷ng h­íng nghiªn cøu nh­ vËy ®­îc gäi lµ Sinh th¸i häc c¸ thÓ (autoecology). Song, vµo nh÷ng n¨m sau, nhÊt lµ tõ cuèi thÕ kû XIX, sinh th¸i häc nhanh chãng tiÕp cËn víi h­íng nghiªn cøu vÒ cÊu tróc vµ ho¹t ®éng chøc n¨ng cña c¸c bËc tæ chøc cao h¬n nh­ quÇn x· sinh vËt vµ hÖ 3
  4. RUMENASIA.ORG/VIETNAM sinh th¸i. Ng­êi ta gäi h­íng nghiªn cøu ®ã lµ Tæng sing th¸i (synecology). ChÝmh v× vËy, sinh th¸i häc trë thµnh mét " khoa häc vÒ ®êi sèng cña tù nhiªn, vÒ cÊu tróc cña tù nhiªn, khoa häc vÒ sù sèng bao phñ trªn hµnh tinh ®ang ho¹t ®éng trong sù toµn vÑn cña m×nh" (Chvartch, 1975). Vµo nh÷ng n¨m ®Çu cña thÕ lû XX, sinh th¸i häc hiÖn ®¹i ®· ®i s©u vµo nghiªn cøu sinh th¸i häc øng dông trong c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt kh¸c nhau nh­: sinh th¸i häc n«ng nghiÖp, sinh th¸i häc l©m nghiÖp, sinh th¸i häc thuû vùc n­íc ngät, sinh th¸i häc biÓn, sinh th¸i häc ng­êi vµ x· héi cña hä.v.v.. Trong sinh th¸i häc n«ng nghiÖp, c¸c nhµ thùc vËt häc ®i s©u vµ nghiªn cøu sinh th¸i thùc vËt, c¸c nhµ ®éng vËt häc th× ®i s©u vµo nghiªn cøu sinh th¸i ®éng vËt, cßn c¸c nhµ khoa häc vËt nu«i th× nghiªn cøu s©u vÒ sinh th¸i vËt nu«i... 4
  5. RUMENASIA.ORG/VIETNAM Sinh th¸i ®éng vËt lµ mén häc nghiªn cøu vÒ mèi quan hÖ gi÷a c¬ thÓ ®éng vËt vµ ngo¹i c¶nh, vÒ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho sù tån t¹i cña chóng. Sinh th¸i vËt nu«i lµ m«n häc nghiªn cøu ®iÒu kiÖn sèng tèi ­u ®èi víi c¬ thÓ vÒ sinh tr­ëng, sinh s¶n còng nh­ ph¸t triÓn cña gia sóc, gia cÇm vµ c¸c lo¹i vËt nu«i kh¸c nh­ c¸c lo¹i c«n trïng (ong, t»m, dÕ mÌn...) hoÆc c¸c lo¹i bß s¸t nh­ c¸ sÊu, tr¨n..., c¸c lo¹i thó nh­ nhÝm, gÊu.v.v. Nh­ vËy, ngµy nay, sinh th¸i häc ®· trë thµnh mét khoa häc phôc vô trùc tiÕp cho s¶n xuÊt, b¶o vÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn, m«i tr­êng vµ chèng « nhiÔm sinh quyÓn cña tr¸i ®Êt. So víi c¸c lÜnh vùc khoa häc kh¸c, sinh th¸i häc cßn rÊt non trÎ, nh­ng do thõa kÕ nh÷ng thµnh tùu cña c¸c lÜnh vùc khoa häc trong sinh häc, ho¸ häc, vËt lý häc, khoa häc vÒ tr¸i ®Êt, to¸n häc, tin häc nªn ®· ®Ò suÊt ®­îc nh÷ng kh¸i niÖm, nh÷ng nguyªn lý vµ ph­¬ng ph¸p luËn khoa häc, ®ñ n¨ng lùc ®Ó qu¶n lý mäi 5
  6. RUMENASIA.ORG/VIETNAM tµi nguyªn, thiªn nhiªn vµ qu¶n lý c¶ hµnh vi cña con ng­êi ®èi víi thiªn nhiªn. Sinh th¸i häc, do ®ã, ®· vµ ®ang cã nh÷ng ®ãng gãp tÝch cùc cho sù bÒn v÷ng cña v¨n minh nh©n lo¹i, nhÊt lµ khi loµi ng­êi ®ang b­íc vµo thêi ®¹i cña nÒn v¨n minh trÝ tuÖ, trong ®iÒu kiÖn d©n sè ngµy mét gia t¨ng, tµi nguyªn thiªn nhiªn bÞ khai th¸c qu¸ m¹nh, m«i tr­êng bÞ x¸o ®éng ngµy cµng trë nªn « nhiÔm. 1.2. M«i tr­êng sinh th¸i: Trong sinh th¸i häc, m«i tr­êng ®­îc hiÓu lµ mét phÇn cña thÕ giíi bªn ngoµi, bao gåm c¸c hiÖn t­îng vµ c¸c thùc thÓ cña tù nhiªn mµ ë ®ã c¸ thÓ, quÇn thÓ, loµi cã quan hÖ trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp b»ng nh÷ng ph¶n øng thÝch nghi cña m×nh. Mçi lo¹i sinh vËt, kÓ c¶ con ng­êi, ®Òu sèng dùa vµo m«i tr­êng ®Æc tr­ng cña m×nh, ngoµi m«i tr­êng ®ã ra, sinh vËt kh«ng tån t¹i ®­îc. VÝ dô: C¸ sèng d­íc n­íc, chim thó sèng trong rõng, ngùa, bß, s¬n d­¬ng sèng trªn c¸c th¶o nguyªn ®ång cá, tr©u sèng ë vïng ®Çm 6
  7. RUMENASIA.ORG/VIETNAM lÇy, rõng Èm nhiÖt ®íi,v.v... NÕu m«i tr­êng sèng bÞ suy tho¸i th× sinh vËt còng bÞ suy gi¶m c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng: khi rõng nguyªn sinh bÞ tµn ph¸ nÆng nÒ th× sè l­îng voi ë T©y Nguyªn còng bÞ gi¶m ®¸ng kÓ, ®¹i ®a sè bÞ s¨n b¾n, sè cßn l¹i còng trë nªn hung d÷ h¬n vµ kh¶ n¨ng sinh s¶n cña chóng còng bÞ suy tho¸i dÇn. Nh­ vËy, tõ ®Þnh nghÜa trªn ta cã thÓ ph©n biÖt ®­îc lµ m«i tr­êng cña loµi nµy mµ kh«ng ph¶i lµ m«i tr­êng cña loµi kh¸c. Ch¼ng h¹n, mÆt n­íc hå lµ m«i tr­êng cña nh÷ng con bä gËy (sinh vËt mµng n­íc), nh­ng kh«ng ph¶i lµ m«i tr­êng cña nh÷ng lo¹i giun, èc,... sèng d­íi ®¸y hå, ng­îc l¹i, ®¸y hå dï ®­îc cÊu t¹o b»ng c¸t hay bïn, giµu hay nghÌo chÊt h÷u c¬, ®ñ hay thiÕu «xy... kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn ®êi sèng cña bä gËy hay sinh vËt mµng n­íc, hay nãi mét c¸ch kh¸c, nÒn ®¸y kh«ng ph¶i lµ m«i tr­êng cña sinh vËt mµng n­íc. Trong ch¨n nu«i còng vËy, viÖc x¸c ®Þnh m«i tr­êng cho tõng loµi gia sóc, gia cÇm cã ý nghÜa quyÕt 7
  8. RUMENASIA.ORG/VIETNAM ®Þnh cho n¨ng suÊt, chÊt l­îng cña con gièng. VÝ dô: bß s÷a thÝch hîp víi m«i tr­êng ®ång cá vïng khÝ hËu «n ®íi nªn cã thÓ cho n¨ng suÊt cao (trªn 5000 lÝt s÷a/chu kú) ë nh÷ng n¬i nh­ Méc Ch©u, L©m §ång vµ mét sè vïng cã khÝ hËu t­¬ng ®èi m¸t vµ kh« kh¸c, nh­ng nÕu ®­a bß vÒ nu«i t¹i c¸c vïng ®µm lÇy hoÆc nh÷ng vïng cã khÝ hËu qu¸ nãng vµ kh¾c nghiÖt nh­ Nam Trung Bé th× n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng s÷a gi¶m h¼n v× ®ã kh«ng ph¶i lµ m«i tr­êng thÝch hîp ®èi víi bß s÷a. Trªn hµnh tinh, m«i tr­êng lµ mét d¶i liªn tôc, tuy nhiªn, m«i tr­êng th­êng ®­îc ph©n chia thµnh m«i tr­êng h÷u sinh (m«i tr­êng sinh vËt) vµ m«i tr­êng v« sinh (m«i tr­êng kh«ng sèng). Tuú thuéc vµo kÝch th­íc vµ mËt ®é cña c¸c ph©n tö vËt chÊt cÊu t¹o nªn m«i tr­êng mµ m«i tr­êng cßn ®­îc chia thµnh m«i tr­êng ®Êt, m«i tr­êng n­íc vµ m«i tr­êng kh«ng khÝ. Mçi lo¹i m«i tr­êng nh­ vËy ®Òu cã nh÷ng ®Æc tÝnh riªng, khi c¸c 8
  9. RUMENASIA.ORG/VIETNAM yÕu tè cña nã t¸c ®éng lªn sinh vËt, sinh vËt buéc ph¶i tr¶ lêi l¹i b»ng nh÷ng ph¶n øng ®Æc tr­ng. M«i tr­êng, hay nãi ®óng h¬n lµ c¸c thµnh phÇn cÊu tróc cña nã th­êng xuyªn biÕn ®éng, lu«n lµm cho sinh vËt bÞ lÖch khái ng­ìng tèi ­u cña m×nh. DÜ nhiªn, sinh vËt ph¶i lu«n ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng chøc n¨ng cña c¬ thÓ ®Ó trë l¹i tr¹ng th¸i æn ®Þnh, g¾n víi ng­ìng tèi ­u vèn cã cña nã. NÕu sù biÕn ®éng qu¸ m¹nh, sinh vËt kh«ng cã kh¶ n¨ng tù ®iÒu chØnh tr¹ng th¸i c¬ thÓ cña m×nh thÝ nã sÏ l©m vµo c¶nh diÖt vong. Trong qu¸ tr×nh tiÕn ho¸, biÕt bao biÕn cè lín cña vá tr¸i ®Êt ®· tõng x¶y ra, nhiÒu nhãm, loµi ®éng thùc vËt ®· tõng bÞ tiªu diÖt, nhiÒu nhãm, loµi ®· cã c¬ may tho¸t n¹n do t×m ®­îc n¬i "Èn nÊp" nh­ hang hèc hay d­íi c¸c tÇng n­íc s©u vµ ®· trë thµnh nh÷ng loµi sãt l¹i, rÊt chuyªn ho¸. Mét sè loµi ®· kÞp biÕn ®æi c¶ vÒ h×nh thøc, kiÓu gen, sinh lý vµ tËp tÝnh ®Ó thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn míi, ®· trë thµnh nh÷ng loµi cã møc tiÕn ho¸ cao h¬n vµ ph¸t triÓn phong phó 9
  10. RUMENASIA.ORG/VIETNAM h¬n. LÞch sö sinh giíi chÝnh lµ qu¸ tr×nh ph©n ho¸ vµ tiÕn ho¸ liªn tôc cña c¸c lo¹i d­íi sù kiÓm so¸t ngÆt nghÌo cña quy luËt chän läc tù nhiªn. Nh­ vËy, sinh th¸i häc hiÖn ®¹i ®· chØ ra nh÷ng kh¸i niÖm vÒ sù thèng nhÊt mét c¸ch biÖn chøng gi÷a c¬ thÓ vµ m«i tr­êng. §­¬ng nhiªn, sinh vËt kh«ng chØ chÞu t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè m«i tr­êng mét c¸ch bÞ ®éng vµ chóng cßn chñ ®éng tr¶ lêi l¹i c¸c t¸c ®éng ®ã b»ng nh÷ng ph¶n øng thÝch nghi vÒ h×nh th¸i, tr¹ng th¸i sinh lý vµ c¸c tËp tÝnh sinh th¸i, nh»m gi¶m nhÑ hËu qu¶ c¸c t¸c ®éng, ®ång thêi cßn c¶i t¹o m«i tr­êng theo h­íng cã lîi cho c¸c ho¹t ®éng sèng cña m×nh. Cã thÓ dÉn chøng ra nhiÒu vÝ dô trong ®êi sèng sinh vËt. Ch¼ng h¹n, sèng d­íi n­íc, c¸c lo¹i thó ®Òu cã d¹ng h×nh thoi; cæ ®­îc rót ng¨n nªn ®Çu vµ th©n trë thµnh mét khèi; vµnh tai ngoµi mÊt ®i; da trÇn tr¬n l¸ng, d­íi da lµ líp mì dµy võa cã t¸c dông lµm gi¶m träng l­îng c¬ thÓ võa chèng rÐt; c¸c chi biÕn thµnh b¸nh l¸i hay v©y b¬i. C¸c lo¹i ®éng vËt ¨n 10
  11. RUMENASIA.ORG/VIETNAM cá sèng trªn th¶o nguyªn nh­ ngùa, tr©u, bß, h­¬u, nai,... cã tû lÖ ch©n dµi so víi chiÒu dµi c¬ thÓ vµ cã thÓ ®i lai, ch¹y nh¶y sau khi sinh ra kho¶ng mét giê. C¸c lo¹i ®éng vËt cã vó sèng trong hang hèc nh­ lîn rõng l¹i cã tû lÖ ch©n ng¾n h¬n, cßn c¸c ®éng vËt ¨n thÞt, sau khi sinh ra vµi tuÇn míi më m¾t vµ ®i l¹i ®­îc. Ii. mét sè ®Þnh luËt c¬ b¶n trong Sinh th¸i häc vËt nu«i 2.1. §Þnh luËt 1: §Þnh luËt "Giíi h¹n sinh th¸i" ®­îc Shelford lÇn ®Çu tiªn ®­a ra vµo n¨m1911. Sù phån vinh cña sinh vËt sèng trong hÖ sinh th¸i phô thuéc vµo tæ hîp c¸c ®iÒu kiÖn cña m«i tr­êng, m«i sinh. Mçi yÕu tè m«i tr­êng lµ mét d¶i biÕn thiªn liªn tôc, viÖc gi¶m hay t¨ng c­êng ®é t¸c ®éng cña 1 nh©n tè nµo ®ã ra ngoµi giíi h¹n thÝch hîp cña c¬ thÓ sÏ lµm gi¶m kh¶ n¨ng sèng cña c¬ thÓ ®ã cßn khi c­êng ®é t¸c ®éng lªn tíi ng­ìng cao nhÊt hoÆc xuèng ng­ìng thÊp nhÊt ®èi 11
  12. RUMENASIA.ORG/VIETNAM víi kh¶ n¨ng chÞu ®ùng cña c¬ thÓ th× sinh vËt ®ã sÏ kh«ng tån t¹i. VÝ dô: + YÕu tè nhiÖt ®é thÝch hîp ®Ó c¸ r« phi cã thÓ tån t¹i lµ tõ 5,6-41,50C . NÕu nhiÖt ®é thÊp h¬n 5,60C hoÆc cao h¬n 41,50C th× c¸ r« phi sÏ chÕt. Hîp lý Cã h¹i ¬ 50C /------------------\ 270C ® Cã h¹i + Bß s÷a: Cã h¹i ¬ 310C/------------------\330C ® Cã h¹i + Gµ con: + Lîn con s¬ sinh: Cã h¹i ¬ 300C/------------------\350C ® Cã h¹i Kho¶ng vïng chÞu ®ùng ®­îc cña c¸ thÓ cña 1 loµi víi 1 nh©n tè nµo ®ã (nhÊt ®Þnh) gäi lµ giíi h¹n sinh th¸i hay cßn gäi lµ sinh th¸i trÞ. VËy, giíi h¹n sinh th¸i hay giíi h¹n chÞu ®ùng cña c¸ thÓ loµi, lµ mét kho¶ng x¸c ®Þnh ®èi víi mét yÕu tè x¸c ®Þnh mµ ë ®ã c¸ thÓ loµi cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn mét c¸ch æn ®Þnh theo thêi gian vµ trong kh«ng gian. Kho¶ng x¸c ®Þnh ®ã cã ng­ìng trªn (maximum) vµ ng­ìng d­íi (minimum). §Êy lµ nh÷ng ®iÓm h¹i 12
  13. RUMENASIA.ORG/VIETNAM (pessium), khi v­ît ra khái ng­ìng ®ã, c¬ thÓ kh«ng thÓ tån t¹i ®­îc. Tuy nhiªn, trong giíi h¹n sinh th¸i bao giê còng cã mét kho¶ng x¸c ®Þnh, mµ ë ®ã, ®éng vËt cã thÓ sèng b×nh th­êng víi møc n¨ng l­îng cho c¸c ho¹t ®éng lµ thÊp nhÊt. §ã lµ ®iÓm cùc thuËn (®iÓm tèi ­u) nhÊt “optimum”. VÝ dô: + ë nhiÖt ®é 300C c¸ r« phi ph¸t triÓn nhanh nhÊt th× nhiÖt ®é = 300 C lµ ®iÓm cùc thuËn. Kh¶ n¨ng sèng Vïng chèng Vïng chèng chÞu thÊp chÞu cao t0 Min Optimum Max H×nh 1: M« t¶ giíi h¹n sinh th¸i cña ®éng vËt ®èi víi mét yÕu tè sinh th¸i. 13
  14. RUMENASIA.ORG/VIETNAM Ngoµi kho¶ng ®ã ra, ®éng vËt muèn sèng b×nh th­êng buéc ph¶i chi phÝ mét n¨ng l­îng nhiÒu h¬n. §ã lµ nh÷ng kho¶ng chèng chÞu (h×nh 1). Trªn ®©y lµ giíi h¹n sinh th¸i ®èi víi mét sè yÕu tè bÊt kú, song nÕu c¬ thÓ vËt nu«i chÞu t¸c ®éng tæ hîp cña 2 yÕu tè nh­ võa nhiÖt ®é, võa Èm ®é th× s¬ ®å giíi h¹n chÞu t¸c ®éng cña nã sÏ lµ mét mÆt ph¼ng khi ta dùng chóng trªn cïng 1 hÖ to¹ ®é th­êng (h×nh 2). Kh¶ n¨ng sèng cña vËt nu«i Yªó tè thø nhÊt Optimum Optimum YÕu tè thø hai H×nh 2: M« t¶ giíi h¹n sinh th¸i cña ®éng vËt ®èi víi hai yÕu tè sinh th¸i. 14
  15. RUMENASIA.ORG/VIETNAM NÕu ta thªm vµo yÕu tè thø 3, møc dinh d­ìng ch¼ng h¹n, vÝ dô víi møc dinh d­ìng thÊp, vËt nu«i chØ cã thÓ tån t¹i, ph¸t triÓn vµ cho n¨ng suÊt thÊp trong 1 giíi h¹n nhÊt ®Þnh. BiÓu diÔn giíi h¹n sinh th¸i cña c¶ 3 yÕu tè trªn cïng mét to¹ ®é, c¶ 3 yÕu tè ®Òu tho¶ m·n cho ®êi sèng, cho phÐp con vËt tån t¹i vµ ph¸t triÓn mét c¸ch æn ®Þnh theo thêi gian. NÕu kh«ng ph¶i lµ 3 mµ lµ n yÕu tè cïng ®­îc dùng lªn trªn mét trôc to¹ ®é, ta cã 1 siªu kh«ng gian hay mét kh«ng gian bÞ ch¾n bëi nhiÒu mÆt (kh«ng gian ®a chiÒu, kh«ng gian ®a diÖn). Kh«ng gian ®ã chÝnh lµ æ sinh th¸i. VËy æ sinh th¸i vËt nu«i lµ mét kh«ng gian sinh th¸i (hay siªu kh«ng gian) mµ trong ®ã c¸c yÕu tè m«i tr­êng cña nã quy ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn kh«ng ®Þnh cña c¸ thÓ vËt nu«i theo thêi gian vµ kh«ng gian (Hutchison,1957). Mçi ho¹t ®éng chøc n¨ng cña c¬ thÓ còng cã æ sinh th¸i riªng hay gäi lµ æ sinh th¸i thµnh 15
  16. RUMENASIA.ORG/VIETNAM phÇn. Tæ hîp cña c¸c æ sinh th¸i thµnh phÇn chÝnh lµ æ sinh th¸i chung cña c¬ thÓ. Sèng trong æ sinh th¸i nµo c¬ thÓ vËt nu«i ph¶i thÝch nghi víi æ sinh th¸i Êy. Tuy nhiªn, n¨ng suÊt vËt nu«i bÞ gi¶m ®¸ng kÓ nÕu c¸c yÕu tè trong æ sinh th¸i th­êng xuyªn bÞ thay ®æi. Tõ quy luËt giíi h¹n sinh th¸i chóng ta cã thÓ rót ra 5 nhËn xÐt sau ®©y: - Nh÷ng loµi ®éng vËt cã giíi h¹n sinh th¸i réng ®èi víi tÊt c¶ c¸c nh©n tè sinh th¸i th× lo¹i ®ã lµ loµi ph©n bè réng. VÝ dô: C¸c gièng lîn Landrace, Yorkshire; c¸c gièng vÞt CV Super M, CV Layer; ngan Ph¸p R31, R51, R71; c¸c gièng gµ l«ng mµu nh­ Kabir, Ai cËp, Isa Colour... lµ nh÷ng gièng cã kh¶ n¨ng thÝch nghi tèt ë tÊt c¶ c¸c vïng sinh th¸i nªn chóng ®­îc nu«i phæ biÕn ë hÇu hÕt c¸c n­íc trªn thÕ giíi. §ã lµ nh÷ng loµi ph©n bè réng. 16
  17. RUMENASIA.ORG/VIETNAM - Nh÷ng loµi ®éng vËt cã giíi h¹n sinh th¸i réng ®èi víi yÕu tè sinh th¸i nµy vµ cã giíi h¹n hÑp ®èi víi nh÷ng yÕu tè sinh th¸i kh¸c lµ nh÷ng loµi cã vïng ph©n bè h¹n chÕ. VÝ dô: Cõu cã thÓ chÞu ®­îc nhiÖt ®é rÊt thÊp (- 400C, nh­ ë Siberi, M«ng cæ... ) hoÆc cã thÓ chÞu ®­îc nhiÖt ®é cao (38 - 400C nh­ ë Ên ®é, Pakistan, Phan rang, Phan thiÕt - ViÖt nam) nh­ng chóng kh«ng thÓ chÞu ®­îc ë ®iÒu kiÖn ®é Èm lín h¬n 80% (nh­ ë Tam ®¶o, Sapa - ViÖt nam). Tr©u th­êng ph©n bã thÓ chñ yÕu ë c¸c vïng khÝ hËu nhiÖt ®íi, c¸c vïng ®Çm lÇy (nh­ ë c¸c n­íc §«ng nam ¸), nh­ng chóng kh«ng thÓ sèng ë c¸c vïng «n ®íi hoÆc c¸c vïng cã khÝ hËu kh« c»n, sa m¹c. Ng­îc l¹i, l¹c ®µ cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn tèt ë c¸c vïng c¸c sa m¹c nh­ng kh«ng thÓ tån t¹i ë c¸c vïng nhiÖt ®íi nãng Èm, m­a nhiÒu... - Nh÷ng loµi cã giíi h¹n sinh th¸i hÑp ®èi víi nhiÒu yÕu tè, ®­¬ng nhiªn chóng cã vïng sinh th¸i hÑp. 17
  18. RUMENASIA.ORG/VIETNAM VÝ dô: trong ®iÒu kiÖn tù nhiªn, loai nhÝm chØ cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong ®iÒu kiÖn khÝ hËu vµ thøc ¨n cña rõng nhiÖt ®íi, chóng kh«ng thÓ ph¸t triÓn tèt ë c¸c vïng ®ång b»ng, th¶o nguyªn hay vïng sa m¹c kh« c»n. - Khi 1 c¸ thÓ sèng trong ®iÒu kiÖn kh«ng thÝch hîp do 1 nh©n tè nµo ®ã th× giíi h¹n sinh th¸i ®èi víi nh÷ng nh©n tè kh¸c nhau cã thÓ bÞ co hÑp l¹i. VÝ dô: §èi víi gia cÇm, trong ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é m«i tr­êng qu¸ cao (>380C), nÕu ®é Èm chuång nu«i giao ®éng tõ 60 - 70% th× gia cÇm vÉn sinh tr­ëng vµ ph¸t triÓn b×nh th­êng nh­ng nÕu ®é Èm trªn 90% th× tû lÖ chÕt cña gia cÇm sÏ cao h¬n. Còng trong ®iÒu kiÖn Èm ®é cao (≥ 80%), kho¶ng chèng chÞu vÒ nhiÖt ®é cña lîn sÏ bÞ co l¹i: lîn sÏ ph¶i ®iÒu tiÕt th©n nhiÖt ë nhiÖt ®é ≤ 160C vµ ≥ 260C thay v× ë nhiÖt ®é ≤ 120C vµ ≥ 300C ë ®iÒu kiÖn ®é Èm thÊp (≤ 60%). - §èi víi c¸ thÓ cßn non hay c¬ thÓ tr­ëng thµnh ë giai ®o¹n sinh lý thay ®æi (mang trøng, mang thai, míi ®Î 18
  19. RUMENASIA.ORG/VIETNAM hay ®au èm...), giíi h¹n sinh th¸i ®èi víi c¸c nh©n tè th­êng hÑp h¬n ®èi víi c¸c c¬ thÓ khoÎ m¹nh ë giai ®o¹n tr­ëng thµnh. VÝ dô: Víi lîn tr­ëng thµnh, nhiÖt ®é giao ®éng trong kho¶ng tõ 10 ®Õn 380C c¬ thÓ chóng kh«ng cÇn ph¶i ®iÒu tiÕt th©n nhiÖt, nh­ng ®èi víi lîn con sau cai s÷a hoÆc lîn n¸i mang thai, trong ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é giao ®éng tõ 18 ®Õn 300C c¬ thÓ chóng ®· ph¶i huy ®éng rÊt nhiÒu n¨ng l­îng cho ®iÒu tiÕt th©n nhiÖt. VÒ dinh d­ìng còng th­êng gÆp nh÷ng tr­êng hîp t­¬ng tù, sù thay ®æi ®ét ngét vÒ thøc ¨n vµ møc dinh d­ìng sÏ dÉn ®Õn hiÖn t­îng Øa ch¶y ë gia sóc, gia cÇm non nh­ng Ýt thÊy xuÊt hiÖn ë nh÷ng con vËt tr­ëng thµnh. Do ®ã ®Þnh luËt giíi h¹n sinh th¸i rÊt cã ý nghÜa øng dông trong qu¶n lý, ch¨m sãc vµ nu«i d­ìng vËt nu«i. 19
  20. RUMENASIA.ORG/VIETNAM 2.2. §Þnh luËt 2: " Quy luËt l­îng thÊp nhÊt": mçi loµi vËt nu«i kh¸c nhau ®ßi hái ph¶i cã mét l­îng thÊp nhÊt ®èi víi mçi nh©n tè. VÝ dô: mét l­îng rÊt nhá nh©n tè kho¸ng vi l­îng, vitamin PP, vitamin A... nh­ng l¹i cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®èi víi kh¶ n¨ng sing tr­ëng, ph¸t triÓn vµ sinh s¶n cña vËt nu«i. Do ®ã quy luËt nµy cßn gäi lµ yÕu tè giíi h¹n. §Þnh luËt nµy cã tªn lµ: Liebig (ng­êi §øc). III. Sù ph©n chia c¸c m«n sinh th¸i häc. Sinh th¸i häc ®­îc chia thµnh 3 d¹ng: sinh th¸i häc c¸ thÓ (autoecology); sinh th¸i häc quÇn thÓ (population ecology) vµ sinh th¸i häc quÇn x· (biocenoecology). 3.1. Sinh th¸i häc c¸ thÓ: lµ mét m«n häc mµ nã: - Nghiªn cøu quan hÖ víi ngo¹i c¶nh cña mét loµi, gièng. - Nghiªn cøu giíi h¹n sinh th¸i. 20
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2