SKKN: Một vài kinh nghiệm nhằm rèn kĩ năng nói cho học sinh thông qua tiết luyện nói môn Ngữ văn ở Trường THCS Lê Đình Chinh

Tên đề tài: Một vài kinh nghiệm nhằm rèn kĩ năng nói cho học sinh thông qua tiết luyện  <br /> nói    môn Ngữ văn ở Trường THCS Lê Đình Chinh<br /> ==========================================================================================================<br /> <br /> <br /> <br /> PHÒNG GD&ĐT KRÔNG ANA<br /> TRƯỜNG THCS LÊ ĐÌNH CHINH<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> TÊN SÁNG KIẾN<br /> <br /> MỘT VÀI KINH NGHIỆM NHẰM RÈN KĨ NĂNG NÓI <br /> CHO HỌC SINH THÔNG QUA TIẾT LUYỆN NÓI MÔN <br /> NGỮ VĂN Ở TRƯỜNG THCS LÊ ĐÌNH CHINH<br /> <br /> <br /> Họ và tên tác giả:  Nguyễn Thị Thùy Dung <br /> Chức danh:  Giáo viên<br /> Trình độ chuyên môn: Đại học <br /> Chuyên ngành đào tạo: Sư phạm Ngữ Văn<br /> <br /> <br /> <br /> 1<br /> ==========================================================================================================<br /> Người viết: Nguyễn Thị Thùy Dung                                              Tr ường THCS Lê Đình  <br /> Chinh<br /> Tên đề tài: Một vài kinh nghiệm nhằm rèn kĩ năng nói cho học sinh thông qua tiết luyện  <br /> nói    môn Ngữ văn ở Trường THCS Lê Đình Chinh<br /> ==========================================================================================================<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> MỤC LỤC<br /> <br /> Trang<br /> <br /> I. PHẦN MỞ ĐẦU...............................................................................................2<br /> <br /> 1. Lý do chọn đề tài:..............................................................................................2<br /> <br /> 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài:........................................................................4<br /> <br /> 3. Đối tượng nghiên cứu.......................................................................................5<br /> <br /> 4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu...........................................................................5<br /> <br /> 5. Phương pháp nghiên cứu...................................................................................5<br /> <br /> II. PHẦN NỘI DUNG..........................................................................................6<br /> <br /> 1. Cơ sở lí luận .....................................................................................................6<br /> <br /> 2. Thực trạng.........................................................................................................8<br /> <br /> 3. Nội dung và hình thức của giải pháp...............................................................11<br /> <br /> a) Mục tiêu của biện pháp ...................................................................................11<br /> <br /> b) Nội dung và cách thức thực hiện các giải pháp .............................................12<br /> <br /> c) Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp....................................................22<br /> <br /> d) Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu...................22<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 2<br /> ==========================================================================================================<br /> Người viết: Nguyễn Thị Thùy Dung                                              Tr ường THCS Lê Đình  <br /> Chinh<br /> Tên đề tài: Một vài kinh nghiệm nhằm rèn kĩ năng nói cho học sinh thông qua tiết luyện  <br /> nói    môn Ngữ văn ở Trường THCS Lê Đình Chinh<br /> ==========================================================================================================<br /> <br /> III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ...............................................................25<br /> <br /> 1. Kết luận............................................................................................................25<br /> <br /> 2. Kiến nghị...........................................................................................................26<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> I. PHẦN MỞ ĐẦU<br /> <br /> 1. Lý do chọn đề tài<br /> <br /> Dạy học theo quan điểm giao tiếp là một trong những tư  tưởng chủ  đạo  <br /> của chiến lược dạy học môn Ngữ  văn  ở  trường phổ  thông. Hiện nay các nước <br /> trên thế giới rất coi trọng quan điểm này, lấy hoạt động giao tiếp là một căn cứ <br /> để hình thành và phát triển các hoạt động ngôn ngữ mà cụ thể là năng lực nghe, <br /> nói, đọc, viết cho người học. Nếu như  nghe và đọc là hai kỹ  năng quan trọng  <br /> của hoạt động tiếp nhận thông tin, thì nói và viết là hai kỹ năng quan trọng của  <br /> hoạt động bộc lộ, truyền đạt thông tin cần được rèn luyện và phát triển trong  <br /> nhà trường. Nói là hoạt động sử dụng ngôn ngữ cùng các yếu tố kèm theo nhằm <br /> truyền đạt một thông tin nào đó tới người nghe.<br /> <br /> Từ  xưa đến nay, ngôn ngữ  ­ tiếng nói đã góp phần quan trọng trong giao  <br /> tiếp, trao đổi thông tin, biểu hiện tình cảm, trạng thái tâm lý và là một yếu tố <br /> quan trọng trong biểu lộ  văn hóa, tính cách con người. Vì thế, giáo dục lời nói <br /> trong giao tiếp từ xưa đã được ông cha ta rất coi trọng:<br /> <br />  “Lời nói không mất tiền mua<br /> <br />  Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”<br /> 3<br /> ==========================================================================================================<br /> Người viết: Nguyễn Thị Thùy Dung                                              Tr ường THCS Lê Đình  <br /> Chinh<br /> Tên đề tài: Một vài kinh nghiệm nhằm rèn kĩ năng nói cho học sinh thông qua tiết luyện  <br /> nói    môn Ngữ văn ở Trường THCS Lê Đình Chinh<br /> ==========================================================================================================<br /> <br /> Trong mục tiêu dạy học môn Ngữ  văn THCS, về  kỹ  năng, chương trình <br /> môn Ngữ  văn nhấn mạnh trọng tâm của việc rèn luyện kỹ  năng Ngữ  văn cho <br /> học sinh là làm cho học sinh có kỹ  năng nghe, nói, đọc, viết tiếng Việt thành <br /> thạo theo các kiểu văn bản và có kỹ năng sơ giản về phân tích tác phẩm văn học, <br /> bước đầu có năng lực cảm nhận và bình giá văn học. Chính vì thế, SGK Ngữ <br /> văn THCS đã chú trọng hơn tới việc hình thành và phát triển kỹ năng nói. Đây là <br /> một trong những điểm mới về quan điểm dạy học của môn học.<br /> <br /> Từ tình hình thực tế của việc rèn luyện kỹ năng nói cho học sinh trong giờ <br /> dạy Ngữ  văn nói chung và trong giờ  luyện nói của phân môn Tập làm văn nói  <br /> riêng là còn nhiều hạn chế. Nghịch lý của giờ  luyện nói vẫn thường xuyên xảy <br /> ra: giờ luyện nói là điều kiện tốt nhất để  học sinh bày tỏ  quan điểm, tình cảm, <br /> khả năng giao tiếp của mình trước bạn bè nhưng các em lại im phăng phắc, nép <br /> mình chờ  nghe giáo viên chỉ  định. Dường như  tính tự  tin, hoạt bát thường ngày <br /> của các em đã biến mất, giờ  học thật nặng nề. Đã có học sinh chân thành phát <br /> biểu rằng: “Một điều đáng sợ  là phải học giờ  luyện nói Tập làm văn!”. Không <br /> có hứng thú trong giờ  luyện nói thì làm sao rèn luyện kỹ  năng nói cho học sinh <br /> đây? Thiết nghĩ, đây không chỉ là sự  trăn trở  của riêng tôi mà là tất cả  của giáo <br /> viên dạy Ngữ văn hiện nay. <br /> <br /> Bên cạnh đó, đa số học sinh trường tôi là con em người địa phương có gốc <br /> Quảng Nam nên việc ảnh hưởng tiếng địa phương là điều không thể tránh khỏi.  <br /> Do chưa có sự quan tâm chu đáo, chặt chẽ của cha mẹ nên các em học sinh ở đây <br /> có một thực tế rất đáng quan tâm đó là các em ngại giao tiếp, giao tiếp kém hoặc <br /> có thì nói năng cộc lốc, không biết cách diễn đạt hết ý của mình. Trong giờ  ra <br /> chơi, các em nói chuyện với bạn bè rất lưu loát, tranh luận sôi nổi, có thể  tìm <br /> <br /> 4<br /> ==========================================================================================================<br /> Người viết: Nguyễn Thị Thùy Dung                                              Tr ường THCS Lê Đình  <br /> Chinh<br /> Tên đề tài: Một vài kinh nghiệm nhằm rèn kĩ năng nói cho học sinh thông qua tiết luyện  <br /> nói    môn Ngữ văn ở Trường THCS Lê Đình Chinh<br /> ==========================================================================================================<br /> <br /> được những lý lẽ bảo vệ ý kiến của mình. Nhưng trong giờ học, khi tôi gọi lên <br /> nói các em lúng túng, ngôn ngữ diễn đạt còn hạn chế. Điều đáng nói ở đây, trong  <br /> hai năm qua trường đã tổ chức thí điểm đổi mới phương pháp dạy học theo mô  <br /> hình Trường học mới nên việc phát triển kĩ năng trong giao tiếp là một nhu cầu  <br /> thiết yếu của mô hình này.  Đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực <br /> “thầy chủ đạo học trò chủ động” đã làm cho giờ học sôi nổi hơn, giáo viên thoải <br /> mái hơn so với trước đây: Thầy đọc, trò chép, trò thụ  động tiếp thu kiến thức. <br /> Thế nhưng trong thực tế trước kia và cả bây giờ, dù đã đổi mới nhiều nhưng chỉ <br /> chủ  yếu  ở  các phân môn: Văn học và Tiếng Việt còn Tập làm văn, đặc biệt là  <br /> các giờ  thực hành: Luyện viết đoạn văn, luyện nói trong giờ  Tập làm văn hay <br /> tiết trả  bài tính chủ  động của học sinh vẫn còn ít. Vì vậy, tôi băn khoăn đặt ra <br /> câu hỏi làm thế  nào để  các em mạnh dạn hơn trong giờ  học  đặc biệt là kể <br /> chuyện, tập làm văn nói và có hứng thú học tập.  Tiếp đó, rèn những kỹ  năng, <br /> thói quen dùng lời nói biểu cảm trong giao tiếp là một mảng vô cùng quan trọng <br /> trong dạy phân môn Tập làm văn.<br /> <br /> Xuất phát từ lý do trên tôi nhận thấy mình cần phải suy nghĩ tìm tòi để tìm <br /> ra những phương  pháp giảng dạy cho phù hợp nhằm thu hút  được  mọi  đối <br /> tượng học sinh góp phần nâng cao chất lượng dạy học trong nhà trường. Bởi <br /> vậy tôi xin đưa ra: “Một vài kinh nghiệm nhằm rèn kĩ năng nói cho học sinh  <br /> thông qua tiết luyện nói môn Ngữ văn ở Trường THCS  Lê Đình Chinh”. Đến <br /> nay tôi đã tạo được một bước đột phá trong chuyên môn của mình. <br /> <br /> 2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài<br /> <br /> a) Mục tiêu: <br /> <br /> <br /> 5<br /> ==========================================================================================================<br /> Người viết: Nguyễn Thị Thùy Dung                                              Tr ường THCS Lê Đình  <br /> Chinh<br /> Tên đề tài: Một vài kinh nghiệm nhằm rèn kĩ năng nói cho học sinh thông qua tiết luyện  <br /> nói    môn Ngữ văn ở Trường THCS Lê Đình Chinh<br /> ==========================================================================================================<br /> <br /> Với đề  tài này không những giúp học sinh nắm vững, nắm chắc các kiến <br /> thức về các kiểu bài làm văn trong chương trình mà qua đó còn rèn cho học sinh <br /> hình thành bốn kĩ năng cơ bản đó là nghe, nói, đọc, viết, đặc biệt là kĩ năng nói. <br /> Học sinh từ chỗ còn lo lắng, rụt rè, nói còn ngập ngừng vấp váp đến chỗ nói tốt <br /> hơn, lưu loát, ngừng nghỉ đúng chỗ. Hơn nữa nói có kết hợp với ánh mắt cử chỉ,  <br /> thái độ, tình cảm. Không những thế, qua tiết luyện nói còn phát hiện được chỗ <br /> yếu của học sinh, giúp học sinh khắc phục được những điểm yếu để viết tốt bài <br /> làm văn... Từ  đó có thể  rèn luyện cho học sinh khả  năng thể  hiện, bộc lộ  khả <br /> năng giao tiếp của mình trong nhà trường và ngoài xã hội góp phần nâng cao  <br /> chất lượng bộ môn cũng như chất lượng chung của toàn trường .<br /> <br /> Vì vậy vấn đề rèn luyện để nâng cao kĩ năng nói cho học sinh là việc làm  <br /> hết sức cần thiết đối với mỗi người giáo viên. Chính vì lẽ  đó tôi muốn đưa ra  <br /> một số biện pháp để giúp các em nói tốt hơn, nắm được các qui tắc cơ bản một <br /> cách sâu sắc, đồng thời tạo cho các em có lòng say mê học tập và làm việc có kế <br /> hoạch một cách cụ thể, có ý chí vượt khó vươn lên, tự tin trong học tập và giao <br /> tiếp.<br /> <br /> b) Nhiệm vụ:<br /> <br /> Nhận biết được tầm quan trọng của việc đổi mới chương trình và phương <br /> pháp giảng dạy, là một giáo viên được tiếp cận với những đổi mới đó tôi vừa  <br /> dạy vừa nghiên cứu để  tìm ra những cái mới nhằm nâng cao nghiệp vụ  chuyên <br /> môn và mong được góp sức giúp cho công tác giáo dục ngày càng phát triển và  <br /> đổi mới.<br /> <br /> 3. Đối tượng nghiên cứu<br /> <br /> 6<br /> ==========================================================================================================<br /> Người viết: Nguyễn Thị Thùy Dung                                              Tr ường THCS Lê Đình  <br /> Chinh<br /> Tên đề tài: Một vài kinh nghiệm nhằm rèn kĩ năng nói cho học sinh thông qua tiết luyện  <br /> nói    môn Ngữ văn ở Trường THCS Lê Đình Chinh<br /> ==========================================================================================================<br /> <br /> Một số  giải pháp nhằm rèn kĩ năng nói cho học sinh trong tiết luyện nói <br /> môn Ngữ văn ở trường THCS.<br /> <br /> 4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu<br /> <br /> Áp dụng đối với học sinh 6A2 (năm học 2015 – 2016) Trường THCS Lê  <br /> Đình Chinh nhằm giúp các em hoàn thiện hơn về kĩ năng nói, phát triển kĩ năng <br /> giao tiếp. Để  thực hiện được ý định “rèn kĩ năng nói cho học sinh THCS” của <br /> mình tôi đã vạch ra một số  biện pháp cụ  thể  ngay từ  đầu năm học khi bắt đầu  <br /> nhận lớp.<br /> <br /> 5. Phương pháp nghiên cứu<br /> <br /> Để  thực hiện mục tiêu và nhiệm vụ  của đề  tài đề  ra, tôi đã xây dựng <br /> nhóm phương pháp như sau:<br /> <br /> a) Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết: Nghiên cứu tài liệu, tư liệu có <br /> liên quan đến đề tài.<br /> <br /> b) Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn:<br /> <br /> ­ Phương pháp luyện tập thực hành: <br /> <br /> Đây là phương pháp chủ  đạo trong quá trình dạy và học môn Ngữ  văn. <br /> Qua luyện tập thực hành thì mới hình thành kĩ năng nói một cách có hiệu quả.<br /> <br /> ­ Phương pháp giao tiếp:<br /> <br /> Phương pháp này giúp học sinh mạnh dạn hơn để phát triển kĩ năng nói.<br /> <br /> ­ Phương pháp phân tích ngôn ngữ : <br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 7<br /> ==========================================================================================================<br /> Người viết: Nguyễn Thị Thùy Dung                                              Tr ường THCS Lê Đình  <br /> Chinh<br /> Tên đề tài: Một vài kinh nghiệm nhằm rèn kĩ năng nói cho học sinh thông qua tiết luyện  <br /> nói    môn Ngữ văn ở Trường THCS Lê Đình Chinh<br /> ==========================================================================================================<br /> <br /> Để  sử  dụng tốt phương pháp này, giáo viên phải chọn những từ  ngữ  dễ <br /> lẫn, tùy theo từng địa phương, tùy theo tình hình lớp. Cách phân tích phải dễ <br /> hiểu, không sử dụng thuật ngữ khó hiểu đối với học sinh.<br /> <br /> ­ Phương pháp quan sát :<br /> <br /> Đây là phương pháp mà đòi hỏi người giáo viên phải chuẩn bị một số đồ <br /> dùng học tập và một số  câu hỏi nhằm giúp học sinh tiếp thu bài một cách hiệu <br /> quả.<br /> <br /> ­ Phương pháp điều tra, thống kê kết quả: <br /> <br /> Phương pháp này nhằm kiểm tra chất lượng học tập của học sinh qua  <br /> từng giai đoạn.<br /> <br /> II. PHẦN NỘI DUNG <br /> <br /> 1. Cơ sở lý luận<br /> <br /> Nghe, nói, đọc, viết là bốn kỹ  năng rất quan trọng đối với bộ  môn Ngữ <br /> văn. Rèn kĩ năng nói cho học sinh không chỉ là công việc ngày một ngày hai, cũng  <br /> không phải một thầy cô giáo dạy môn Ngữ  văn rèn luyện là có thể  thành công <br /> đối với các em. Mà đó là một quá trình nỗ lực tự bản thân học sinh cố gắng rèn <br /> luyện, có người hướng dẫn là các giáo viên dạy môn Ngữ văn, sự giám sát nhắc  <br /> nhở  của các thầy cô giáo bộ  môn cùng phối hợp với cha mẹ  học sinh mới tạo  <br /> nên sự thành công ấy. Bởi vậy mà việc rèn luyện kĩ năng nói cho học sinh là một <br /> nhiệm vụ không thể thiếu đối với mỗi thầy cô giáo.<br /> <br /> Rèn luyện kỹ năng nói cho học sinh trong giờ dạy học Tập làm văn là tăng <br /> tính thực hành  ứng dụng cho chương trình Ngữ  văn đối với học sinh THCS và <br /> <br /> 8<br /> ==========================================================================================================<br /> Người viết: Nguyễn Thị Thùy Dung                                              Tr ường THCS Lê Đình  <br /> Chinh<br /> Tên đề tài: Một vài kinh nghiệm nhằm rèn kĩ năng nói cho học sinh thông qua tiết luyện  <br /> nói    môn Ngữ văn ở Trường THCS Lê Đình Chinh<br /> ==========================================================================================================<br /> <br /> khắc phục hạn chế  quá chú trọng đến việc đọc viết hơn nghe nói của chương <br /> trình và sách giáo khoa mới.<br /> <br /> Trọng tâm của việc rèn luyện kỹ  năng nói trong chương trình Ngữ  văn <br /> THCS là giúp cho học sinh có được kỹ  năng nghe, nói, đọc, viết Tiếng Việt  <br /> tương đối thành thạo. Đây cũng là sự cụ thể hoá tư tưởng dạy học theo lý thuyết <br /> giao tiếp và thực tiễn dạy học môn phân môn Tập làm văn ở trường phổ thông.  <br /> Điểm mới mẻ và cần lưu ý là chú trọng hơn tới cách tổ chức cho học sinh hoạt  <br /> động để phát triển kỹ năng nói trong giờ Tập làm văn. Luyện nói tốt sẽ giúp học <br /> sinh biết bộc lộ  tư  tưởng, truyền đạt thông tin trong hoàn cảnh giao tiếp khác <br /> nhau.<br /> <br /> Ngôn ngữ  là phương tiện giao tiếp chủ  yếu của con người. Trong giờ <br /> luyện nói hiệu quả  lao động của học sinh được cảm nhận trực tiếp qua ngôn <br /> ngữ. Giờ luyện nói có thế mạnh của một sinh hoạt giao tiếp tập thể, không như <br /> giờ  làm văn viết là một hoạt động tĩnh, cá nhân. Không khí giờ  làm văn miệng  <br /> dễ  kích thích hứng thú hoạt động của học sinh hơn, nếu giáo viên ý thức được  <br /> vấn đề  này. Về  tâm lý, con người trong hoạt động tập thể  bao giờ  cũng năng <br /> động hơn. Có thấy rõ đặc thù của hoạt động luyện nói và đặc điểm tâm lý học <br /> sinh thì giáo viên mới tiến hành có hiệu quả giờ học vốn rất sinh động, hấp dẫn  <br /> và hướng dẫn được những học sinh có tâm lý ngại ngùng phát biểu trước tập <br /> thể  lớp. Giờ  luyện nói là cơ  hội tốt nhất để  giáo viên hiểu về  con người, tư <br /> tưởng tình cảm học sinh qua cách nói năng, diễn đạt...<br /> <br /> Nếu người thầy đóng vai trò chủ đạo hướng dẫn học sinh chủ động khám <br /> phá chiếm lĩnh tác phẩm văn chương, thì người học (học sinh) phải tự mình bộc <br /> lộ  sự  hiểu biết, phải biết phát triển tư  duy thành lời ­ ngôn bản. Muốn cho <br /> 9<br /> ==========================================================================================================<br /> Người viết: Nguyễn Thị Thùy Dung                                              Tr ường THCS Lê Đình  <br /> Chinh<br /> Tên đề tài: Một vài kinh nghiệm nhằm rèn kĩ năng nói cho học sinh thông qua tiết luyện  <br /> nói    môn Ngữ văn ở Trường THCS Lê Đình Chinh<br /> ==========================================================================================================<br /> <br /> người nghe hiểu cho được thì người nói phải nói cho tốt, có nghĩa là nói phải  <br /> mạch lạc, logic, phải bảo đảm các qui tắc hội thoại, phải chú ý đến các cử  chỉ, <br /> nét mặt, âm lượng. Vì thế, luyện nói là việc rất quan trọng trong quá trình dạy  <br /> học văn, là biện pháp góp phần nâng cao chất lượng hiệu quả của giờ dạy học  <br /> Ngữ  văn. Luyện nói tốt sẽ  giúp người học sẽ  có được một công cụ  giao tiếp <br /> hiệu quả trong cuộc sống xã hội.         <br /> <br /> Chính vì lẽ  đó, tôi mạnh dạn đi sâu vào vấn đề  có thể  xem là vấn nạn  <br /> không chỉ   ở  học đường mà của toàn xã hội khi tình trạng các em nói chưa lưu <br /> loát, phát âm chưa chuẩn,… dẫn đến sự  lệch lạc về  lời ăn tiếng nói trong học  <br /> tập cũng như trong giao tiếp.<br /> <br /> 2. Thực trạng<br /> <br /> Chúng ta biết rằng: Mục tiêu của dạy học môn Ngữ  văn là hình thành <br /> những con người có ý thức, có tư tưởng tình cảm cao đẹp, có năng lực cảm thụ <br /> các giá trị  chân, thiện, mỹ  và đặc biệt là có khả  năng thích  ứng với cuộc sống  <br /> năng động trong xã hội hiện đại. Quan điểm tích hợp và tích cực luôn chi phối <br /> các hoạt động dạy học Ngữ  văn, nhất là  ở  phần dạy các kĩ năng làm văn. Một  <br /> tiết dạy học Ngữ  văn đạt hiệu quả  trước hết phải tạo nên không khí hứng thú <br /> cho mỗi giờ học. Không khí đó chỉ có được khi người dạy biết đa dạng hóa các <br /> hình thức, biện pháp dạy học. Mặt khác, với tinh thần quan điểm dạy học mới,  <br /> SGK Ngữ  văn không chỉ  chú trọng nội dung mà còn chú trọng hình thức nhằm <br /> phục vụ cho việc đổi mới phương pháp dạy học. Để  đạt được những mục tiêu <br /> trên và thực hiện theo yêu cầu của phương pháp dạy học mới, người dạy cần tổ <br /> chức cho học sinh học tập bằng các biện pháp nhằm rèn cho học sinh các kỹ <br /> năng nghe, nói, đọc, viết. Trong đó kĩ năng nói là vô cùng quan trọng. Nói sao cho <br /> 10<br /> ==========================================================================================================<br /> Người viết: Nguyễn Thị Thùy Dung                                              Tr ường THCS Lê Đình  <br /> Chinh<br /> Tên đề tài: Một vài kinh nghiệm nhằm rèn kĩ năng nói cho học sinh thông qua tiết luyện  <br /> nói    môn Ngữ văn ở Trường THCS Lê Đình Chinh<br /> ==========================================================================================================<br /> <br /> người nghe hiểu là điều không phải ai cũng thực hiện tốt. Người nói khi đã  <br /> chuẩn bị đầy đủ nội dung trong đầu sẽ  tìm cách bộc lộ, truyền đạt thông tin đó  <br /> chính là “nói”. Muốn hoạt động nói có hiệu quả  trong giờ  học Ngữ  văn, người  <br /> dạy phải hướng dẫn rèn luyện cho các em, tập cho các em mạnh dạn trước tập  <br /> thể. Nhiều khi các em có dự  kiến trong đầu nhưng lại không nói ra được và <br /> người thầy sẽ không nhận xét đánh giá đúng về sự tiếp thu, cảm thụ của các em <br /> trong giờ học Ngữ văn. Vậy rèn kĩ năng nói cho học sinh là việc làm thiết thực <br /> vừa góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn Ngữ văn vừa hình thành phong  <br /> cách cho học sinh giúp các em mạnh dạn trước tập thể, có kỹ  năng giao tiếp  <br /> trong cuộc sống. <br /> <br /> Mặc khác, ngôn ngữ  là phương  tiện giao tiêp ch<br /> ́ ủ  yêu c<br /> ́ ủa con người. <br /> Không phải ai cũng nói nhiều như  nói trong đời sống sinh hoạt xa h<br /> ̃ ội, nghề <br /> nghiệp của mình. Trong giờ luyện nói hiệu quả lao động của học sinh được cảm <br /> nhận trực tiêp.<br /> ́  Giờ  luyện nói có thê m<br /> ́ ạnh của một sinh hoạt giao tiêp t<br /> ́ ập thể, <br /> không như  giờ viêt văn là m<br /> ́ ột hoạt động tĩnh, cá nhân. Không khí giờ  làm văn <br /> miệng dễ kích thích hứng thu ho<br /> ́ ạt động của học sinh hơn, nêu giáo viên ý th<br /> ́ ức <br /> được vấn đề này. Về  tâm lý, con người trong hoạt động tập thể  bao giờ  cũng <br /> năng động hơn. Thấy rõ được đặc thù của hoạt động luyện nói và đặc điểm tâm <br /> lý học sinh thì giáo viên mới tiên hành có hi<br /> ́ ệu quả giờ dạy học được. Giờ luyện  <br /> nói là cơ  hội tốt nhất để  giáo viên hiểu về  con người, tư  tưởng tình cảm học <br /> sinh qua cách nói năng, diễn đạt... <br /> <br /> Hiện nay, việc nâng cao chất lượng dạy và học của giáo viên và học sinh  <br /> là mối quan tâm có tầm quan trọng hàng đầu bao trùm và chi phối mọi hoạt động  <br /> khác. Trong thực tế, khi giảng dạy tôi đã phát hiện có những học sinh mắc sai  <br /> <br /> 11<br /> ==========================================================================================================<br /> Người viết: Nguyễn Thị Thùy Dung                                              Tr ường THCS Lê Đình  <br /> Chinh<br /> Tên đề tài: Một vài kinh nghiệm nhằm rèn kĩ năng nói cho học sinh thông qua tiết luyện  <br /> nói    môn Ngữ văn ở Trường THCS Lê Đình Chinh<br /> ==========================================================================================================<br /> <br /> lỗi chính tả rất nhiều, có những học sinh viết sai hơn 10 lỗi ở một bài kiểm tra. <br /> Bên cạnh đó, 100% học sinh đều là con em địa phương gốc Quảng Nam nên thời  <br /> lượng các em sử dụng ngôn ngữ địa phương để giao tiếp sẽ chiếm nhiều hơn so <br /> với việc dùng ngôn ngữ  phổ  thông tại trường, nên việc phát âm  ở  nhà như  thế <br /> nào thì khi đến trường phát âm như thế ấy là điều không thể tránh khỏi. Điều ấy <br /> sẽ   ảnh hưởng đên ho<br /> ́ ạt động giao tiêp c<br /> ́ ủa các em trong cộng đồng xa h<br /> ̃ ội sau <br /> này. <br /> <br />   Khi  tham  gia luyện nói, lời nói của các  em không tự  nhiên, nói lủng  <br /> củng ngập ngừng không rõ ràng, không nói được điều muốn nói, không kêt h<br /> ́ ợp <br /> được các yêu t<br /> ́ ố phi ngôn ngữ như: cử chỉ, nét mặt, âm lượng… Một thực trạng <br /> nữa của giờ luyện nói trên lớp là học sinh thường nói như  đọc (học thuộc lòng <br /> bài nói rồi lên lớp đọc lại) làm cho việc nói, trình bày thiêú  tự nhiên, thiêu t<br /> ́ ư thế <br /> và tác phong của giờ luyện nói. Qua một số tiết học đầu năm, tôi đã thử kiểm tra <br /> và phân loại đối tượng học sinh một lớp theo khả năng nói với kết quả thu được  <br /> như sau:<br /> <br /> <br /> Lớp Sĩ Kĩ năng nói tốt Kĩ năng nói chưa tốt<br /> <br /> số Số lượng Tỉ lệ Số lượng Tỉ lệ<br /> <br /> 6A2 36 6 17% 30 83%<br /> <br /> Điều đáng nói  ở  đây là đối với học sinh lớp 6, là học sinh lớp đầu cấp,  <br /> vừa rời cấp tiểu học bước sang cấp Trung học cơ  sở  nên các em còn nhiều bỡ <br /> ngỡ trong việc tiếp cận các môn học, đặc biệt là môn Ngữ văn. Các em tiếp thu <br /> kiến thức còn thụ động, thiếu tích cực, thiếu chủ động sáng tạo. Ngay cả trong <br /> việc tiếp xúc với giáo viên các em vẫn cảm thấy lo sợ  khi phải nói, phải trình <br /> 12<br /> ==========================================================================================================<br /> Người viết: Nguyễn Thị Thùy Dung                                              Tr ường THCS Lê Đình  <br /> Chinh<br /> Tên đề tài: Một vài kinh nghiệm nhằm rèn kĩ năng nói cho học sinh thông qua tiết luyện  <br /> nói    môn Ngữ văn ở Trường THCS Lê Đình Chinh<br /> ==========================================================================================================<br /> <br /> bày một vấn đề  nào đó. Mặt khác, về  phía giáo viên đôi khi có tâm lí sợ  mất <br /> nhiều thời gian, chú trọng nhiều vào việc dạy các tri thức mà bỏ qua khâu luyện <br /> kĩ năng nói cho học sinh. <br /> <br /> Mặc dù nhiều giáo viên cũng đa c<br /> ̃ ố  gắng hêt s<br /> ́ ức nhưng cũng ít người  <br /> thành <br /> ́ ạy. Bởi vì kinh nghiệm rèn luyện kỹ năng nói cho học sinh chưa  <br /> công qua tiêt d<br /> nhiều so với rèn luyện kỹ  năng viêt. Th<br /> ́ ời gian luyện nói lại có hạn không  tạo <br /> được  điều kiện cho tất  cả  học sinh  được  nói. Và sách  giáo viên cũng chưa <br /> có hướng dẫn cụ thể cho việc dạy rèn luyện kỹ  năng nói cho học sinh. Do vậy  <br /> mà trong một tiêt luy<br /> ́ ện nói chỉ  tập trung vào những em khá, giỏi, chăm còn  <br /> những học sinh chậm tiến thì bị  thụ  động, không phát huy được khả  năng của <br /> mình. Dù có hoạt động thảo luận nhóm thì những em yêu cũng v<br /> ́ ẫn ngồi im. Kêt́ <br /> quả yêu v<br /> ́ ẫn yêu,<br /> ́  lười vẫn lười. <br /> <br /> Nhiều giáo viên có chú ý rèn kĩ năng nói cho học sinh song còn lúng túng  <br /> trong khâu soạn giảng cũng như qui trình các hoạt động lên lớp. Một phần cũng <br /> do sách giáo viên không có hướng dẫn cụ  thể. Khi  giáo viên có sự  đầu tư  cho <br /> tiết dạy và hướng dẫn cho học sinh chuẩn bị chu đáo thì việc tổ  chức cho học <br /> sinh luyện nói trong tiết luyện nói đạt hiệu quả cao. Không khí học tập của học <br /> sinh khác hẳn khi giáo viên thuyết giảng. Ở các em lộ rõ sự thích thú, tất cả như <br /> có một luồng điện vô hình nào đó được lan truyền cho cả  lớp làm nóng lên  <br /> không khí học tập. Nhiều em giơ tay xin được trình bày kết quả, cảm nhận tổng  <br /> hợp và thật là thoả  mãn với những kiến thức được chắt lọc rút ra từ  chính sự <br /> hiểu biết của các em. Đó cũng là lúc giáo viên có điều kiện để  điều chỉnh và  <br /> phấn khích các em học tập, thực tế niềm vui được giáo viên quan tâm sẽ cho các <br /> <br /> 13<br /> ==========================================================================================================<br /> Người viết: Nguyễn Thị Thùy Dung                                              Tr ường THCS Lê Đình  <br /> Chinh<br /> Tên đề tài: Một vài kinh nghiệm nhằm rèn kĩ năng nói cho học sinh thông qua tiết luyện  <br /> nói    môn Ngữ văn ở Trường THCS Lê Đình Chinh<br /> ==========================================================================================================<br /> <br /> em thêm sự tự tin vào khả năng của mình là phải học tập tốt hơn, cố gắng hơn  <br /> để được phát biểu, nói trước lớp trong lần sau. <br /> <br /> Để  tạo được động lực niềm tin nhằm kích thích ý thức học tập bộ  môn <br /> Ngữ văn của các em trước hết người thầy giáo phải là người tìm ra được những  <br /> biện pháp tối  ưu kích thích khả  bản năng nói để  học sinh nói ra được những <br /> điều mình tư duy, cảm thụ trong giờ học văn cũng như trong tiết luyện nói. Đây  <br /> cũng là kĩ năng vừa giúp các em thể  hiện mình, tự  bày tỏ  những suy nghĩ cảm  <br /> xúc những điều cảm thụ, phân tích, đánh giá một cách tự tin trước tập thể. Vừa  <br /> là biện pháp có khả năng khắc phục được những khó khăn, thực trạng mà chúng <br /> ta đang quan tâm. Từ đó nâng cao chất lượng dạy học môn Ngữ văn. <br /> <br /> Trước thềm nông thôn mới và đồng thời để  xây dựng Trường THCS Lê <br /> Đình Chinh phát triển hơn nữa khi đạt chuẩn quốc gia thì việc rèn kĩ năng nói <br /> cho học sinh cũng là việc làm hết sức cần thiết, có thể lồng ghép vào các tiết bộ <br /> môn sẽ tạo điều kiện để học sinh sửa chữa và rèn luyện về giọng nói một cách  <br /> tốt hơn.<br /> <br /> 3. Nội dung và hình thức của giải pháp <br /> <br /> a) Mục tiêu của giải pháp<br /> <br /> Giáo viên dạy Ngữ văn là người hiểu và nắm rõ vai trò của tiêt luy<br /> ́ ện nói <br /> trong môn Ngữ văn, nhằm phát triển đồng bộ  bốn kỹ  năng: nghe, nói, đọc, viêt́ <br /> của học sinh THCS. Qua cách diễn đạt, phong cách, điệu bộ  của học sinh trong <br /> giờ luyện nói, giáo viên có cơ hội giáo dục, uốn nắn về mặt  ứng xử, đồng thời  <br /> bổ  sung, điều chỉnh kiên th<br /> ́ ức cơ  bản về  kỹ  năng làm văn cho học sinh. Giờ <br /> luyện nói sẽ có ý nghĩa giáo dục toàn diện của nó, tuy trọng tâm vẫn là rèn luyện  <br /> <br /> 14<br /> ==========================================================================================================<br /> Người viết: Nguyễn Thị Thùy Dung                                              Tr ường THCS Lê Đình  <br /> Chinh<br /> Tên đề tài: Một vài kinh nghiệm nhằm rèn kĩ năng nói cho học sinh thông qua tiết luyện  <br /> nói    môn Ngữ văn ở Trường THCS Lê Đình Chinh<br /> ==========================================================================================================<br /> <br /> ngôn ngữ nói, phương pháp tư duy và nghệ thuật giao tiêp.<br /> ́  Cùng với sự đổi mới <br /> của cấu truc ch<br /> ́ ương trình đa nh<br /> ̃ ấn mạnh đên <br /> ́ ưu thế của tiêt luy<br /> ́ ện nói, đây là cơ <br /> sở  để  tôi mạnh dạn đề  xuất một số  giải pháp nhằm phát huy hiệu quả  đung<br /> ́  <br /> mức của tiêt luy<br /> ́ ện nói trong môn Ngữ văn.<br /> <br /> Sáng kiến kinh nghiệm này đã được áp dụng đối với học sinh lớp 6A2 tại <br /> Trường THCS Lê Đình Chinh năm học 2015 ­2016, với những cố  gắng của tôi <br /> trong việc rèn kĩ năng nói cho học sinh đã có những hiệu quả nhất định. Khi tiến <br /> hành nghiên cứu tôi chia đối tượng học sinh của mình thành 2 nhóm (Nhóm thực  <br /> nghiệm là đối tượng học sinh lớp 6A2, và nhóm đối chứng là các em học sinh <br /> lớp 6A1), mỗi nhóm gồm 36 em học sinh có trình độ  nhận thức tương đương  <br /> nhau. Với lớp 6A2 khi áp dụng kinh nghiệm này thì tình hình khác hẳn so với lớp  <br /> 6A1 (không áp dụng), các em tham gia phát biểu sôi nổi, có chiều hướng hứng  <br /> thú học môn Văn hơn, có tinh thần tập thể cao, có tinh thần tự giác, ý thức được  <br /> việc học tập. Với biện pháp thực hiện trên giúp học sinh mạnh dạn hơn khi nói <br /> trước đám đông, có thói quen tốt trong việc học. Và cũng giúp cho những em học  <br /> yếu, lười biếng không còn  ỷ  lại trông chờ  vào những em học khá. Từ  em khá  <br /> đến em yếu đều có thể nói được trước lớp.<br /> <br /> b) Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp<br /> <br /> Muốn thực hiện tốt tiết luyện nói này, giáo viên cần nắm vững mục tiêu <br /> bài dạy là luyện nói là chính, còn nội dung bài nói cần xếp loại thứ yếu, sau kĩ  <br /> năng nói. Giáo viên luyện từ chỗ học sinh nói còn ngập ngừng vấp váp đến chỗ <br /> nói lưu loát, ngừng nghỉ đúng chỗ, hơn nữa nói có kết hợp với ánh mắt cử  chỉ, <br /> thái độ, tình cảm... Đặc biệt,  ở  mỗi một lớp, mỗi khối học, giáo viên yêu cầu <br /> <br /> <br /> 15<br /> ==========================================================================================================<br /> Người viết: Nguyễn Thị Thùy Dung                                              Tr ường THCS Lê Đình  <br /> Chinh<br /> Tên đề tài: Một vài kinh nghiệm nhằm rèn kĩ năng nói cho học sinh thông qua tiết luyện  <br /> nói    môn Ngữ văn ở Trường THCS Lê Đình Chinh<br /> ==========================================================================================================<br /> <br /> mức độ nói khác nhau (lớp lớn yêu cầu cao hơn lớp nhỏ) để làm thế nào từ lớp <br /> 6 đến lớp 9 kĩ năng nói của các em được dần dần nâng cao hơn. <br /> <br /> Với   quan   điểm   dạy   học   theo   phương   pháp   mới   hiện   nay   đã  nhấn <br /> mạnh : “Thầy chủ  đạo, trò chủ  động”, “ Học sinh là chủ  thể  của sáng tạo”. <br /> Để phát huy tính tích cực của học sinh, thì giáo viên phải làm tốt vai trò của <br /> người nhạc trưởng. Cụ thể để dạy thành công được tiêt luy<br /> ́ ện nói môn Ngữ văn  <br /> đồng thời để thực hiện được ý định “rèn kĩ năng nói cho học sinh THCS trong  <br /> giờ luyện nói” của mình tôi đã vạch ra một số biện pháp nhằm giúp các em thay  <br /> đổi thói quen khi đọc cũng như khi viết, khi nói cũng như khi giao tiếp, đồng thời <br /> giúp các em hình thành kĩ năng rèn giọng nói, kĩ năng giao tiếp ngay từ đầu năm  <br /> học khi bắt đầu nhận lớp. Cụ thể theo từng bước như sau:<br /> <br /> * Bước 1: Chú trọng việc luyện nói của học sinh ngay từ đầu năm học.<br /> <br />  Giáo viên Ngữ văn khó có thể phát triển kỹ năng nói cho học sinh nếu chỉ <br /> trông chờ  vào số  tiết luyện nói trong chương trình sách giáo khoa. Mặc dù sách  <br /> giáo khoa đã đổi mới theo khuynh hướng quan tâm tới việc rèn luyên kỹ năng nói <br /> cho học sinh, phân phối mỗi khối lớp đều có tiết luyện nói ở cả hai học kỳ. Tuy  <br /> nhiên với số  lượng tiết rất khiêm tốn. Nếu không có sự  chuẩn bị  ngay từ  đầu  <br /> năm học thì chắc chắn giáo viên sẽ  gặp không ít trở  ngại khi tổ  chức các giờ <br /> học. Vậy nên chú trọng việc luyện nói cho học sinh mọi lúc, mọi nơi có thể thực <br /> hiện được vì việc này không quá khó nhất là khi giáo viên Ngữ  văn thực sự <br /> muốn đạt hiệu quả trong những giờ luyện nói. Chú trọng đến việc tập nói cho <br /> học sinh có thể thực hiện theo những cách như : <br /> <br /> ­ Tạo cho các em có nhu cầu muốn nói, muốn được bộc lộ. Khi tiếp xúc <br /> với các em lần đầu tiên, giáo viên Ngữ  văn cần thiết lập tốt mối quan hệ, giúp  <br /> 16<br /> ==========================================================================================================<br /> Người viết: Nguyễn Thị Thùy Dung                                              Tr ường THCS Lê Đình  <br /> Chinh<br /> Tên đề tài: Một vài kinh nghiệm nhằm rèn kĩ năng nói cho học sinh thông qua tiết luyện  <br /> nói    môn Ngữ văn ở Trường THCS Lê Đình Chinh<br /> ==========================================================================================================<br /> <br /> học sinh thấy được sự  gần gũi, thân tình nơi giáo viên Ngữ  văn, điều này là cơ <br /> sở giúp học sinh dễ dàng bộc lộ với giáo viên hơn trong những giờ học sau. Giáo  <br /> viên có thể làm quen với các em bằng cách giới thiệu về mình, cũng là cơ sở để <br /> các em theo đó mà tự  giới thiệu bản thân về  những điều đơn giản như  họ  tên,  <br /> tuổi, sở thích... Điều này không kém phần quan trọng, vì nếu làm được như vậy  <br /> thì giáo viên đã phần nào giúp học sinh bắt đầu tập làm quen với việc phát biểu  <br /> miệng. <br /> <br /> ­ Phát huy kỹ  năng nói trong các giờ  học, kết hợp với việc rèn luyện các <br /> kỹ  năng khác: Trong các tiết học, giáo viên nên chú trọng kỹ  năng nói cho học <br /> sinh thông qua những lần phát biểu đóng góp xây dựng bài. Đặt những câu hỏi <br /> kích thích óc tư  duy và sự  phản xạ. Những câu hỏi có ích lợi nhiều nhất là  <br /> những câu hỏi mà học sinh không thể  trả  lời một cách ngắn gọn là “có” hay <br /> “không” được, giáo viên nên dùng 6 loại vấn ngữ :  Ai? Tại sao? Như thế nào?  <br /> Ở đâu? Lúc nào? Cái gì?. Thực tế, nếu giáo viên đặt những câu hỏi quá khó thì <br /> học sinh khó trình bày ý kiến của mình một cách trọn vẹn. Câu hỏi nên đi từ đơn  <br /> giản đến phức tạp để  tập cho các em biết suy nghĩ trước khi nói, nói đúng vấn  <br /> đề cần trao đổi, khi nói cần bình tĩnh, tự tin... Giáo viên cần khuyến khích, động  <br /> viên học sinh phát biểu suy nghĩ trong khi phát biểu và cả trong thảo luận, ngay  <br /> cả  khi ý kiến đó là sai hoặc chưa hoàn toàn chính xác. Bên cạnh đánh giá việc  <br /> trình bày của học sinh, giáo viên cũng nên lưu ý cho học sinh những lỗi cần tránh <br /> trong nói Tiếng Việt về chính âm và hướng dẫn các em nói diễn cảm, ngắn gọn,  <br /> súc tích, hấp dẫn người nghe. Theo kinh nghiệm, hiệu quả của việc luyện nói <br /> cho học sinh cao hơn hẳn khi giáo viên quan tâm và tạo điều kiện cho các em <br /> được tập nói trong các giờ học như trên. <br /> <br /> 17<br /> ==========================================================================================================<br /> Người viết: Nguyễn Thị Thùy Dung                                              Tr ường THCS Lê Đình  <br /> Chinh<br /> Tên đề tài: Một vài kinh nghiệm nhằm rèn kĩ năng nói cho học sinh thông qua tiết luyện  <br /> nói    môn Ngữ văn ở Trường THCS Lê Đình Chinh<br /> ==========================================================================================================<br /> <br /> ­ Phát huy kỹ năng nói trong sinh hoạt hàng ngày: Ngoài việc chú trọng cho <br /> học sinh tập làm quen với việc trình bày miệng trong những giờ học, theo ý kiến <br /> của bản thân tôi, giáo viên cũng nên tiếp xúc với học sinh trong những lúc ngoài  <br /> giờ lên lớp. Đó là những trao đổi để  tìm hiểu tâm tư, nguyện vọng của các em,  <br /> ngoài ra còn nhằm mục đích khác là tạo cho các em thái độ  tự  tin, mạnh dạn.  <br /> Trên thực tế, khi giáo viên làm được việc đó thì các em vốn rất nhút nhát và <br /> không dám trao đổi với thầy cô trong cuộc sống đã có sự  thay đổi, các em dần <br /> dần bớt e ngại, rụt rè và trở nên mạnh dạn hơn, tiếp xúc với giáo viên một cách  <br /> tự nhiên hơn. Thiết nghĩ, mục đích của các tiết luyện nói nhằm giúp cho các em  <br /> có thể tự tin trình bày ý kiến của mình và chúng ta tập cho học sinh sự tự tin để <br /> các em khỏi ngỡ ngàng khi bắt đầu vào tìm hiểu các giờ luyện nói.<br /> <br /> * Bước 2: Thống kê lỗi khi phát âm<br /> <br /> Thống kê lỗi phát âm ở lớp mà các em hay sai, tôi qui về 3 loại sau đây: <br /> <br /> + Sai phụ âm đầu: ch/tr, s/x, l/n. <br /> <br /> + Sai phụ âm cuối: n/ng, t/c.<br /> <br /> + Sai vần: a /ai, au/ao, ao/ô. <br /> <br /> + Sai dấu thanh: dấu ngã đọc thành dấu hỏi. Ví dụ : “đã” đọc là “đả”, “ngã <br /> ba” đọc là “ngả ba” ... Để  dạy cho học sinh phát âm đúng, tôi không quên rèn kĩ <br /> năng nghe.  Ở  đây vai trò giọng đọc của giáo viên rất quan trọng, giữa nghe và  <br /> phát âm có mối quan hệ rất chặt chẽ cho nên rèn luyện kĩ năng nghe cũng hỗ trợ <br /> rất nhiều cho kĩ năng đọc. <br /> <br /> Lỗi mà học sinh còn phát âm sai do 2 nguyên nhân: <br /> <br /> <br /> 18<br /> ==========================================================================================================<br /> Người viết: Nguyễn Thị Thùy Dung                                              Tr ường THCS Lê Đình  <br /> Chinh<br /> Tên đề tài: Một vài kinh nghiệm nhằm rèn kĩ năng nói cho học sinh thông qua tiết luyện  <br /> nói    môn Ngữ văn ở Trường THCS Lê Đình Chinh<br /> ==========================================================================================================<br /> <br /> ­ Nguyên nhân chủ quan: như nói lắp, nói ngắn lưỡi ­ khó đọc do tật bẩm <br /> sinh. Ví dụ: s/x: sung / xung , sâu / xâu, ... <br /> <br /> ­ Nguyên nhân khách quan: do cách phát âm sai của phương ngữ  tạo cho  <br /> các em thói quen nghe và nói từ khi nhớ. Để  chữa lỗi phát âm sai, tôi dùng biện <br /> pháp giảng giải trên cơ  sở  lí thuyết ngữ  âm và ý nghĩa từ. Cho học sinh luyện <br /> đọc lại từ ngữ phát âm sai ngay lúc đó nhiều lần. <br /> <br /> Ví dụ: phát âm s/x: Khi phát âm s (sờ): phải uốn lưỡi, hơi thoát ra chân <br /> răng đầu lưỡi. Khi phát âm x (xờ): hơi ra ở mặt lưỡi và chân răng; Phát âm tr/ch: <br /> Phát âm tr (trờ): hơi ra qua động tác bật đầu lưỡi với chân răng. Mặt khác là việc <br /> sửa sai qua giải nghĩa từ. Ví dụ: “rộn rã” phân biệt với “rợn rả”, “cũ” phân biệt  <br /> với “củ”; ... “xâu / sâu”: “xâu kim” với “sâu trong lòng đất”.<br /> <br /> * Bước 3: Chữa phát âm sai<br /> <br /> Một trong những lỗi do phát âm sai phổ  biến nhất là khi phát âm không <br /> phân <br /> biệt được giữa thanh ngã và thanh hỏi. Ví dụ: Nguyễn Hữu Dũng thì các em lại  <br /> đọc thành Nguyển Hửu Dủng. Tôi đã chữa cho học sinh, học sinh đã có tiến bộ <br /> hơn, nhưng kết quả chưa đạt được như mong muốn. Để chữa sai nhầm lẫn giữa <br /> dấu hỏi và dấu ngã, tôi cũng hướng dẫn học  sinh cách đọc cụ  thể  và bắt học <br /> sinh đọc. <br /> <br /> Ví dụ: Nặng trĩu, ngày giỗ, lỗ  mỏng, cổ  lỗ, giục dã, dữ  dội, nói mãi lỗi  <br /> vẫn lỗi,... Ngoài hiện tượng đã nói trên, thì còn có hiện tượng phát âm không <br /> phân biệt giữa “gi – d”, “s – x”, “tr – ch”... Vì lỗi này chỉ có một số ít nên khi em <br /> nào bị  mắc lỗi này thì khi nói làm em đó ngượng ngập còn cả  lớp thì quan tâm <br /> <br /> 19<br /> ==========================================================================================================<br /> Người viết: Nguyễn Thị Thùy Dung                                              Tr ường THCS Lê Đình  <br /> Chinh<br /> Tên đề tài: Một vài kinh nghiệm nhằm rèn kĩ năng nói cho học sinh thông qua tiết luyện  <br /> nói    môn Ngữ văn ở Trường THCS Lê Đình Chinh<br /> ==========================================================================================================<br /> <br /> vào đó hơn là quan tâm bài học. Tôi ghi tên những em học sinh bị mắc lỗi này lại  <br /> đưa cho các giáo viên dạy ở lớp đó và nhờ họ khi học sinh nói ngọng, viết lẫn thì <br /> dành thời gian ít phút để  chữa giúp. Liên tục bị  nhắc nhở như  vậy, học sinh đó <br /> phải cố gắng để sửa chữa.<br /> <br /> * Bước 4: Chữa tư thế ngượng nghịu khi nói <br /> <br /> Lỗi này lớp nào cũng có, tôi tìm ra một số  lý do cắt nghĩa tại sao các em <br /> lại <br /> hay ngượng nghịu khi nói. Đó là do các em không hiểu bài, không hiểu câu hỏi.  <br /> Đó còn là do các em lớn quá, phải đứng trên lớp mãi rất ngượng, hoặc vì các em  <br /> không quen nói nên sinh ra nhút nhát đồng thời các em còn nghèo vốn từ vốn từ <br /> để  diễn đạt ý kiến của mình. Đối với những em không hiểu bài, không thuộc <br /> bài, tôi ghép vào nhóm những em giỏi văn. Yêu cầu những em giỏi này phải giúp <br /> đỡ  bạn bằng mọi cách như: việc chuẩn bị  bài, giảng lại những chỗ  bạn chưa  <br /> hiểu, chưa rõ, nghe bạn đọc thuộc bài trước khi đến lớp. Học sinh giỏi không <br /> phải chỉ được đánh giá ở khả năng đọc nói, viết của mình mà còn được đánh giá <br /> ở  chỗ  phát huy tác dụng trong lớp. Các em ít hiểu bài, ít thuộc bài được trả  lời <br /> những câu hỏi đơn giản mang tính chất gợi ý từng phần và đòi hỏi chỉ  nhắc <br /> được bài đã học. Đối với các em lớn tôi phải làm công tác tư tưởng, động viên là <br /> chính, tôi nhắc nhở  giáo viên dạy  ở  lớp đó luôn luôn giữ  uy tín cho các em. <br /> Những giáo viên thấp nhỏ, trẻ tuổi khi yêu cầu các em lên bảng trả lời thì càng <br /> phải giữ  gìn tư  thế  đàng hoàng, đúng mực của người  giáo viên (Cách ngồi, cử <br /> chỉ lời nói), nếu không sẽ dẫn đến một sự so sánh bất lợi giữa cô và trò làm cho <br /> học sinh lớn đã ngượng lại ngượng thêm và ý thức của học sinh đối với cô sẽ có <br /> thể  chỗ  lệch lạc. Đối với các em nhút nhát, tôi xếp các em tham gia vào các tổ <br /> <br /> 20<br /> ==========================================================================================================<br /> Người viết: Nguyễn Thị Thùy Dung                                              Tr ường THCS Lê Đình  <br /> Chinh<br /> Tên đề tài: Một vài kinh nghiệm nhằm rèn kĩ năng nói cho học sinh thông qua tiết luyện  <br /> nói    môn Ngữ văn ở Trường THCS Lê Đình Chinh<br /> ==========================================================================================================<br /> <br /> chức của lớp, của tập thể, trong hoạt động nội khoá và ngoại khoá. Vì phải luôn  <br /> luôn tiếp xúc với công việc, với các thầy, các bạn nên các em mạnh dạn dần.  <br /> Tôi quy ước với các em khi nói không được quay lưng lại, không được cúi đầu, <br /> chớp mắt, nghẹo cổ, thè lưỡi, gãi đầu gãi tai, hoặc xoay mắc ngón chân xuống <br /> đất,... Vì đó là những động tác thừa, làm giảm tác dụng của câu nói và thiếu lịch  <br /> sự. Còn   những   em   vì   nghèo   vốn   từ   nên   nói   năng   lúng   túng,   tư   thế   trở   nên <br /> ngượng nghịu, tôi đòi hỏi các em phải chịu khó nghe nhiều, xem nhiều, đi vào <br /> thực tế nhiều và phải tập nói nhiều. Phải nắm vững phương pháp tích luỹ  vốn <br /> từ  lựa chọn vốn từ. Với mô hình trường học mới tiêu chí đánh giá học sinh thì  <br /> không qua những thang điểm mà thay vào đó là nhận xét, nên tôi thường động  <br /> viên và tuyên dương những em có ý kiến hay, có giọng đọc tốt, có khả năng thể <br /> hiện trong giờ học... để khích lệ tinh thần cho các em.<br /> <br /> * Bước 5: Kiểm tra, phân loại kĩ năng nói<br /> <br /> Để giúp học sinh rèn luyện kĩ năng nói và phát triển khả năng diễn đạt ý <br /> phong phú, điều trước tiên tôi phải xác định và nắm rõ mục tiêu chính của chủ <br /> đề  cần luyện nói là gì? Chính chủ  đề  là điểm tựa, gợi ý cho phần luyện nói.  <br /> Giáo viên gợi ý sao để tất cả học sinh đều được nói, không đi quá xa với chủ đề.  <br /> Sau đó, tôi nắm bắt thực tế  về  khả  năng nói của từng em để  đưa ra phương  <br /> pháp, hình thức dạy luyện nói phù hợp với đối tượng. Dựa vào kết quả  phân