Sử dụng in house elisa kít để điều tra tần suất nhiễm helicobacter pylori ở sinh viên trường Đại học Quốc tế - Quốc gia TP.HCM

SỬ DỤNG IN HOUSE ELISA KÍT ĐỂ ĐIỀU TRA TẦN SUẤT NHIỄM<br /> HELICOBACTER PYLORI Ở SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUỐC TẾ - ĐH<br /> QUỐC GIA TP. HCM<br /> Hà Mai Dung*<br /> * Trường Đại Học Quốc tế - Đại Học Quốc Gia TP. HCM<br /> Địa chỉ liên hệ: TS. BS. Hà Mai Dung. Điện thoại: 0937957058<br /> Email: hmdung@hcmiu.edu.vn, mdungha@yahoo.com.au<br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn ñề: Khoảng phân nửa dân số thế giới nhiễm Helicobacter pylori. Tỉ lệ nhiễm thay ñổi tùy theo<br /> vùng ñịa lý, dân số và ñiều kiện kinh tế. Những yếu tố liên quan ñến tỉ lệ nhiễm H. pylori bao gồm ñiều<br /> kiện sống và thói quen vệ sinh của người dân. Hiện tại có rất ít nghiên cứu về tỉ lệ nhiễm H. pylori trong<br /> cộng ñồng ở Việt Nam, ñặc biệt là nghiên cứu trên dân cư bình thường ở miền nam Việt Nam và với bộ kít<br /> sử dụng kháng nguyên là các chủng H. pylori phân lập tại chỗ trên người Việt.<br /> Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: 161 sinh viên trường Đại Học Quốc Tế - Đại Học Quốc gia TP.<br /> HCM ñược kiểm tra tình trạng nhiễm H. pylori với in house ELISA kít do Viện Vệ sinh Dịch Tễ Trung<br /> ương Hà Nội chế tạo và bộ kít này ñã ñược chuẩn hóa trên người Việt ñể có ñược ñộ nhạy cảm (94,1%) và<br /> ñộ chuyên biệt (97,8%) tốt nhất.<br /> Kết quả: Tỉ lệ nhiễm H. pylori của mẫu là 42,2%, không có sự khác biệt có ý nghĩa giữa nam và nữ hay<br /> giữa những vùng thường trú khác nhau trong miền Nam. So với những số liệu của các nghiên cứu khác ở<br /> Việt Nam, tỉ lệ này tương ñối thấp.<br /> Kết luận: Đây là một nghiên cứu về tỉ lệ nhiễm H. pylori trong cộng ñồng với bộ kít ñã ñược chuẩn hóa<br /> trên người Việt. Tỉ lệ nhiễm 42,2% của mẫu là tương ñối thấp so với các nghiên cứu khác do những ñặc<br /> ñiểm riêng biệt của mẫu.<br /> Từ khóa: Helicobacter pylori, in house ELISA, sinh viên trường Đại học Quốc Tế.<br /> ABSTRACT<br /> <br /> USING AN IN HOUSE ELISA TEST KIT TO EXAMINE THE PREVALENCE OF<br /> HELICOBACTER PYLORI INFECTION AMONG INTERNATIONAL<br /> UNIVERSITY - HCMC NATIONAL UNIVERSITY’S STUDENTS<br /> Ha Mai Dung<br /> Background: Helicobacter pylori has infected about a haft of the world population and this infection<br /> prevalence has been affected by many factors including economic status, geographical locations and<br /> populations. Those factors are supposed to affect the H. pylori prevalence by relating to hygienic conditions<br /> and habits. So far there were only few studies investigating the H. pylori prevalence in normal Vietnamese<br /> population especially in the South of Vietnam and with the kit developed with the local strains from<br /> Vietnamese.<br /> Subjects and methods: The in house ELISA test kit developed by National Institute of Hygiene and<br /> Epidemiology in Ha Noi was used to examine the H. pylori infection prevalence among 161 International<br /> University - HCMC National University’s students. The kit has been already validated in Vietnamese to get<br /> the highest values of sensitivity (94.1%) and specificity (97.8%).<br /> Results: The results showed that the overall rate of the infection was 42.2%; no significant differences were<br /> found between male and female subjects or between different resident locations in the South. Compare to<br /> other studies conducted in Vietnam, the low rate from this study may reflect the special features of the study<br /> subjects: Young, high economic and educational status.<br /> Conclusion: This study examined the rate of H. pylori infection in healthy population with the in house<br /> ELISA kit validated in Vietnamese. The rate of 42.2% was relatively low compare to other studies because<br /> of the special characteristics of the study subjects.<br /> Keywords: Helicobacter pylori, in house ELISA, International University students.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Từ lúc ñược phát hiện bởi Marshall and Warren vào năm 1982(11), H. pylori ñã ñược nghiên cứu sâu rộng<br /> trên thế giới. Ngày nay H. pylori có thể ñược xem như là một tác nhân gây bệnh quan trọng trong cơ chế<br /> bệnh sinh các bệnh lý viêm loét dạ dày tá tràng và cả ung thư dạ dày(6).<br /> Tỉ lệ nhiễm H. pylori trên thế giới trung bình khoảng 50%(13). Có thể nói việc nhiễm H. pylori thường xảy ra<br /> ở giai ñoạn niên thiếu và tình trạng nhiễm khuẩn này sẽ kéo dài suốt ñời trừ khi có liệu pháp ñiều trị diệt<br /> <br /> 215<br /> <br /> khuẩn tận gốc. Tỉ lệ nhiễm H. pylori gia tăng theo tuổi và cao hơn ở các nước ñang phát triển so với các<br /> nước ñã phát triển(12, 2, 8).<br /> Enzyme-Linked Immunosorbent Assay for Immunoglobulin G (ELISA IgG) là một kỹ thuật thích hợp trong<br /> việc ñiều tra dịch tễ học nhiễm H. pylori trong cộng ñồng vì ñộ nhạy cảm cao, dễ thực hiện với số lượng lớn<br /> bệnh phẩm và rẻ tiền hơn so với kỹ thuật Immunoblot. Tuy nhiên, kit ELISA ñược chuẩn bị với kháng<br /> nguyên từ chủng H. pylori tại chỗ và ñã qua chuẩn hóa với dân số tại chỗ sẽ cho kết quả chuẩn ñoán cao<br /> nhất về cả ñộ nhạy cảm và ñộ ñặc hiệu(3).<br /> Ở Việt Nam, có một số ñiều tra về tỉ lệ nhiễm H. pylori bằng kỹ thuật ELISA nhưng với những bộ kit<br /> thương mại từ những nước khác nhau và chưa ñược chuẩn hóa trên ñối tượng người Việt. Tác giả Hoàng<br /> Thị Thu Hà và cộng sự với sự giúp ñỡ của Viện Karolinska Thụy Điển ñã phát triển một ELISA in house<br /> test kit với chủng H. pylori phân lập từ bệnh nhân Việt Nam và ñược chuẩn hóa trên người Việt từ hai vùng<br /> dân cư ở phía bắc là Hà Nội và Hà Tây(4).<br /> Hiện tại hầu như tất cả các nghiên cứu về tần suất nhiễm H. pylori ở phía Nam ñều thực hiện trên ñối tượng<br /> có bệnh lý về dạ dày tá tràng và hầu như không có những nghiên cứu về nhiễm H. pylori trong cộng ñồng;<br /> ñặc biệt với với kít sử dụng kháng nguyên là chủng H. pylori từ người Việt Nam. Đó là những lý do chúng<br /> tôi muốn thực hiện nghiên cứu này: Sử dụng bộ kít với kháng nguyên từ bệnh nhân Việt Nam trên một mẫu<br /> dân số miền nam bình thường ñó là các sinh viên ñang theo học tại trường Đại Học Quốc Tế - Đại Học<br /> Quốc Gia TP. HCM ñể xem có sự khác biệt so với những nghiên cứu khác trong nước.<br /> ĐỐI TƯỢNG & PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> 161 sinh viên ñang theo học tại trường Đại Học Quốc Tế-Đại Học Quốc Gia TP. HCM ñược thông báo về<br /> ñề tài nghiên cứu, tự nguyện ký giấy tham gia nghiên cứu, ñiền thông tin cá nhân và cho máu. Tất cả mẫu<br /> ñược thu thập trong tháng 9/2009. Các mẫu máu ñược ly trích lấy huyết thanh và giữ ở -200C cho ñến lúc<br /> thử nghiệm.<br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Phản ứng ELISA phát hiện kháng thể IgG kháng H. pylori ñược thực hiện theo một tiến trình như sau:<br /> ELISA immunoassay ñược chuẩn bị với kháng nguyên toàn thân vi khuẩn bất hoạt bằng sóng siêu âm<br /> (sonicated) từ 5 loại chủng H. pylori phân lập ñược trên bệnh nhân viêm hoặc loét dạ dày tá tràng người<br /> Việt Nam và 01 chủng NCTC 11638. Kháng nguyên H. pylori ñược pha loãng trong dd PBS pH 7,4 theo<br /> nồng ñộ 80µg/ml. Dung dịch kháng nguyên ñã pha loãng ñược cho vào trong từng giếng của bản nhựa<br /> ELISA, phủ kín bản nhựa bằng giấy bạc và giữ ở nhiệt ñộ phòng qua ñêm. Huyết thanh bệnh nhân ñược pha<br /> loãng 1:100 trong dung dịch ñệm Phosphate buffered saline (PBS) with Bovine serum albumin (BSA) và<br /> tween-20, sau ñó tiếp tục pha loãng 1:10 trong PBS có chứa 90µg/ml của kháng nguyên Campylobacter<br /> jejuni (từ 4 chủng phân lập ñược trên lâm sàng) ñể loại bỏ phản ứng chéo giữa các kháng thể. Huyết thanh<br /> bệnh nhân ñã pha loãng ñược cho vào trong từng lỗ của bản nhựa ñã gắn kháng nguyên H. pylori. Có hai<br /> chứng dương và hai chứng âm (chuẩn quốc tế) ñược sử dụng và mỗi mẫu huyết thanh ñược làm hai lần trên<br /> cùng một bản nhựa. Cộng hợp men kháng thể dê kháng IgG người ñược sử dụng ñể phát hiện kháng thể IgG<br /> kháng H. pylori. Kết quả ñược ñọc bằng máy ñọc ELISA, sử dụng bước sóng 405nm. Giá trị cut-off value<br /> với OD (Optical Density) = 0,22 ñã ñược chuẩn hóa trước ñó trên ñối tượng người Việt trong một nghiên<br /> cứu trước ñó với ñộ nhạy cảm là 94,1% và ñộ chuyên biệt là 97,8%(4).<br /> Các kết quả ñược phân tích bằng phần mềm SPSS 17.<br /> KẾT QUẢ<br /> Đặc ñiểm mẫu nghiên cứu<br /> Tổng số sinh viên tham gia nghiên cứu là 161 với số lượng nam là 66 (41,0%) thấp hơn so với số lượng nữ<br /> là 95 (59,0%), tuy nhiên sự khác biệt này không có ý nghĩa thống kê (p=0,5; χ2 test). Tuổi của mẫu phân bố<br /> từ 19 ñến 28, tuy nhiên ña số nằm trong lứa tuổi từ 20 ñến 23 (86,3%) (bảng 1). Tuổi trung bình là 20,6.<br /> Bảng 1: Phân bố tuổi và giới của mẫu nghiên cứu (n=161)<br /> Tuổi<br /> Nam Nữ<br /> Tổng số Tỉ lệ %<br /> 19<br /> 1<br /> 4<br /> 5<br /> 3,1<br /> 20<br /> 26<br /> 48<br /> 74<br /> 46,0<br /> 21<br /> 10<br /> 14<br /> 24<br /> 14,9<br /> 22<br /> 8<br /> 12<br /> 20<br /> 12,4<br /> 23<br /> 11<br /> 9<br /> 20<br /> 12,4<br /> 24<br /> 5<br /> 5<br /> 10<br /> 6,2<br /> <br /> 216<br /> <br /> 25<br /> 3<br /> 2<br /> 5<br /> 3,1<br /> 26<br /> 1<br /> 0<br /> 1<br /> 0,6<br /> 27<br /> 0<br /> 1<br /> 1<br /> 0,6<br /> 28<br /> 1<br /> 0<br /> 1<br /> 0,6<br /> 95<br /> 161<br /> Tổng số 66<br /> 41,0<br /> 59,0 100<br /> 100<br /> (%)<br /> Tỉ lệ nhiễm H. pylori<br /> Tỉ lệ dương tính ở nam 43,9% không khác biệt mấy so với nữ 41,1%. Tỉ lệ dương tính chung là 42,2%.<br /> Bảng 2: Tỉ lệ nhiễm H. pylori<br /> Âm tính Dương tính Tổng cộng<br /> n<br /> %<br /> n<br /> %<br /> 37 56,1 29<br /> 43,9<br /> 66<br /> Nam<br /> 56 58,9 39<br /> 41,1<br /> 95<br /> Nữ<br /> 42,2<br /> 161<br /> Tổng cộng 93 57,8 67<br /> Mối liên hệ giữa tỉ lệ nhiễm H. pylori và nơi cư ngụ của sinh viên trong mẫu trước khi vào trường ñại<br /> học<br /> Trong tổng số 161 sinh viên của mẫu, số lượng cư ngụ tại TP Hồ Chí Minh là 89 chiếm 55,3%. Nếu gọi<br /> miền Nam nói chung bao gồm cả TPHCM, miền ñông và miền tây nam bộ, số lượng mẫu là 142 chiếm<br /> 88,2%. Miền Trung và miền Bắc chỉ chiếm một số lượng nhỏ 15 (9,3%) và 4 (2,5%). Tỉ lệ nhiễm H. pylori<br /> của miền nam nói chung là 41,6% không khác biệt so với tỉ lệ nhiễm chung của mẫu là 42,2% (bảng 2 và<br /> 3). Tỉ lệ nhiễm ở miền Đông Nam Bộ có hơi thấp 32,4% và miền Bắc có hơi cao 50% tuy nhiên do số lượng<br /> ñối tượng nghiên cứu ở khu vực này nhỏ nên sự khác biệt không có ý nghĩa thống kê. Nói chung sự khác<br /> biệt giữa tỉ lệ nhiễm H. pylori giữa các vùng khác nhau trong mẫu là không có ý nghĩa thống kê (p=0,7; χ2<br /> test) (bảng 3).<br /> Bảng 3: Mối liên hệ giữa tỉ lệ nhiễm H. pylori và nơi cư ngụ của sinh viên trong mẫu<br /> Nơi cư ngụ<br /> Số lượng<br /> Tỉ lệ nhiễm H.<br /> pylori<br /> TP. Hồ Chí Minh 89 (55,3%)<br /> 40 (44,9%)<br /> Miền Đông Nam 37 (23,0%)<br /> 12 (32,4%)<br /> bộ<br /> Miền Tây nam bộ 16 (9,9%)<br /> 7 (43,8%)<br /> Miền Trung<br /> 15 (9,3%)<br /> 7 (46,7%)<br /> Miền Bắc<br /> 4 (2,5%)<br /> 2 (50%)<br /> Miền Nam nói<br /> 142 (88,2%)<br /> 59 (41,6%)<br /> chung<br /> So sánh với một số các nghiên cứu khác trong và ngoài nước<br /> Tỉ lệ nhiễm H. pylori ở người bình thường ở các nước ñã phát triển thường nhỏ hơn 50% và các nước ñang<br /> phát triển thường lớn hơn 50%. So với các nghiên cứu khác thực hiện ở miền bắc và miền trung Việt Nam,<br /> kết quả của cuộc nghiên cứu này thấp hơn (42,2% so với 78,8%, 69,2%, 78%, 54,7%) (Bảng 4).<br /> Bảng 4: Tỉ lệ nhiễm H. pylori ở một số nghiên cứu trong và ngoài nước<br /> Địa ñiểm<br /> Số mẩu Khoảng Tỉ lệ dương<br /> XN<br /> tuổi<br /> (%)<br /> Các nước khác<br /> Mỹ (5)<br /> 1000<br /> 17-50<br /> 25<br /> Anh (20)<br /> 471<br /> 18-65<br /> 37<br /> Đức (17)<br /> 6748<br /> 18-79<br /> 40<br /> Úc (16)<br /> 500<br /> 39<br /> 32<br /> Ý (14)<br /> 930<br /> 35-74<br /> 45<br /> Brazil (18)<br /> 139<br /> 20-90<br /> 84,7<br /> Algeria (12)<br /> 277<br /> 5-65<br /> 43-92<br /> Nhật (7)<br /> 4361<br /> 19-69<br /> 30<br /> Đài Loan (9)<br /> 823<br />