S d ng tài li u l ch s đa ph ng vào trong bài gi ng L ch s Vi t Nam l p 12 giaiử ụ ệ ị ử ị ươ ả ị ử ệ ớ
đo n 1954-1965ạ
PH N I: ĐT V N Đ Ầ Ặ Ấ Ề
Trong d y h c l ch s hi n nay, vi c s d ng tài li u l ch s đa ph ng (LSĐP)ạ ọ ị ử ệ ệ ử ụ ệ ị ử ị ươ
trong d y h c l ch s có ý nghĩa quan tr ng trong vi c góp ph n th c hi n m c tiêu giáoạ ọ ị ử ọ ệ ầ ự ệ ụ
d c tr ng ph thông nói chung, m c tiêu c a b môn L ch s nói riêng. Thông quaụ ở ườ ổ ụ ủ ộ ị ử
vi c s d ng tài li u LSĐP ho t đng c a nhà tr ng có đi u ki n đ g n li n v i xãệ ử ụ ệ ạ ộ ủ ườ ề ệ ể ắ ề ớ
h i, lý lu n đi đôi v i th c hành.ộ ậ ớ ự
S d ng tài li u LSĐP trong d y h c còn b i d ng cho các em h c sinh (HS)ử ụ ệ ạ ọ ồ ưỡ ọ
nh ng k năng c n thi t trong vi c gi i quy t nh ng nhi m v c th mà th c ti nữ ỹ ầ ế ệ ả ế ữ ệ ụ ụ ể ự ễ
đang đòi h i, góp ph n rèn luy n và phát tri n năng l c h c t p, t duy sáng t o c aỏ ầ ệ ể ự ọ ậ ư ạ ủ
HS.
L ch s Vi t Nam (LSVN) giai đo n 1954 - 1965, có nhi u s ki n liên quan đnị ử ệ ạ ề ự ệ ế
t ng đa ph ng, có nh ng s ki n s di n ra ngay chính đa ph ng n i các em sinhừ ị ươ ữ ự ệ ẽ ễ ị ươ ơ
s ng. Do đó, s d ng tài li u LSĐP trong d y h c l ch s là c n thi t, giúp HS có số ử ụ ệ ạ ọ ị ử ầ ế ự
hình dung đa d ng v quá kh , t o đc bi u t ng sinh đng, chính xác v các sạ ề ứ ạ ượ ể ượ ộ ề ự
ki n, hi n t ng l ch s . Các em có th d dàng lĩnh h i các thu t ng , hình thành cácệ ệ ượ ị ử ể ễ ộ ậ ữ
khái ni m l ch s , n m đc nh ng k t lu n khoa h c mang tính khái quát. M t khác,ệ ị ử ắ ượ ữ ế ậ ọ ặ
tài li u LSĐP còn có tác d ng giáo d c t t ng, tình c m, đo đc cho HS. M i sệ ụ ụ ư ưở ả ạ ứ ỗ ự
ki n LSĐP đu g n li n v i t ng tên đt, tên ng i c th , g n gũi v i cu c s ng, tệ ề ắ ề ớ ừ ấ ườ ụ ể ầ ớ ộ ố ừ
đó g i cho các em ni m t hào, b i d ng tình yêu quê h ng, đt n c. ợ ề ự ồ ưỡ ươ ấ ướ
Qua th c ti n gi ng d y l ch s tr ng ph thông trong th i gian qua, tôi nh nự ễ ả ạ ị ử ở ườ ổ ờ ậ
th y r ng: m c dù có nhi u c g ng, nh ng vi c s d ng tài li u LSĐP trong d yấ ằ ặ ề ố ắ ư ệ ử ụ ệ ạ
h c b môn L ch s v n còn nhi u h n ch , ví d nh : tài li u LSĐP s u t m l u giọ ộ ị ử ẫ ề ạ ế ụ ư ệ ư ầ ư ữ
trong các nhà tr ng ph thông còn ít; giáo viên (GV) ch a th c s quan tâm, ít đu tườ ổ ư ự ự ầ ư
th i gian, công s c đ s u t m, l a ch n tài li u c n thi t đ s d ng... N u có sờ ứ ể ư ầ ự ọ ệ ầ ế ể ử ụ ế ử
d ng cũng ch d ng m c đ minh h a, làm rõ thêm các s ki n ch ch a xem đây làụ ỉ ừ ở ứ ộ ọ ự ệ ứ ư
ngu n ki n th c c n ph i có trong m i bài gi ng. Th m chí, các ti t LSĐP đc quyồ ế ứ ầ ả ỗ ả ậ ế ượ
đnh trong ch ng trình th ng n m nh ng ti t cu i năm h c nên còn b xem nh ,ị ươ ườ ằ ở ữ ế ố ọ ị ẹ
b qua hay gi ng d y ỏ ả ạ mang tính ch t hình th c; có GV còn s d ng các gi h cấ ứ ử ụ ờ ọ
Trang 1
S d ng tài li u l ch s đa ph ng vào trong bài gi ng L ch s Vi t Nam l p 12 giaiử ụ ệ ị ử ị ươ ả ị ử ệ ớ
đo n 1954-1965ạ
LSĐP đ d y bù, ôn t p. Vi c s d ng tài li u LSĐP ch a nâng cao ch t l ngể ạ ậ ệ ử ụ ệ ư ấ ượ
giáo d c b môn L ch s , ch a t o ra m i g n k t tình c m, xác đnh trách nhi mụ ộ ị ử ư ạ ố ắ ế ả ị ệ
c a HS đi v i quê h ng mìnhủ ố ớ ươ .
Nguyên nhân c a tình hình đó có nhi u; song ch y u là do GV ch a xem vi c sủ ề ủ ế ư ệ ử
d ng tài li u LSĐP trong d y h c LSDT là c n thi t, còn lúng túng trong xác đnh m cụ ệ ạ ọ ầ ế ị ụ
tiêu, l a ch n n i dung, th i l ng và m c đ v n d ng vào vi c d y h c t ng bài cự ọ ộ ờ ượ ứ ộ ậ ụ ệ ạ ọ ừ ụ
th . Vì v y, khi d y h c l ch s dân t c (LSDT) s khó t n d ng đc s phong phú,ể ậ ạ ọ ị ử ộ ẽ ậ ụ ượ ự
tính đa d ng c a các ngu n tài li u LSĐP đ hi u rõ h n LSDT. V n đ đt ra là làmạ ủ ồ ệ ể ể ơ ấ ề ặ
th nào đ HS có th hi u bi t đy đ, sâu s c v LSDT, LSĐP n i các em sinh ra,ế ể ể ể ế ầ ủ ắ ề ơ
l n lên? Làm sao đ khi ti n hành bài gi ng, GV có th k t h p m t cách nhu nớ ể ế ả ể ế ợ ộ ầ
nhuy n, sáng t o gi a tri th c LSĐP v i LSDT? Đây là m t yêu c u c n chú ý trongễ ạ ữ ứ ớ ộ ầ ầ
d y h c LSDT hi n nay.ạ ọ ệ
Ninh Thu n có v trí, đa bàn chi n l c h t s c quan tr ng đi v i vùng Namậ ị ị ế ượ ế ứ ọ ố ớ
Trung B trong cu c kháng chi n ch ng Mĩ xâm l c giai đo n 1954 - 1965. ộ ộ ế ố ượ ạ V n cóố
lòng yêu n c n ng nàn, tinh th n b t khu t ch ng gi c ngo i xâm, đng bào các dânướ ồ ầ ấ ấ ố ặ ạ ồ
t c Ninh Thu n d i s lãnh đo tr c ti p c a Đng b đã đoàn k t, m t lòng m tộ ậ ướ ự ạ ự ế ủ ả ộ ế ộ ộ
d theo Đng, đu tranh kiên c ng ch ng l i nh ng chính sách đàn áp c a k thù;ạ ả ấ ườ ố ạ ữ ủ ẻ
dũng c m v t qua muôn vàn khó khăn, th thách, hi sinh, l p nên nh ng chi n côngả ượ ử ậ ữ ế
v vang, góp ph n to l n vào th ng l i vĩ đi c a dân t c. Đc bi t, trong nh ng nămẻ ầ ớ ắ ợ ạ ủ ộ ặ ệ ữ
1959-1960 phong trào cách m ng Ninh Thu n phát tri n m nh m , Bác Ái là đaạ ở ậ ể ạ ẽ ị
ph ng có phong trào ươ “Đng kh i”ồ ở s m c a c n c - tháng 2/1959 và giành đcớ ủ ả ướ ượ
nhi u th ng l i to l n…ề ắ ợ ớ T đó, có th kh ng đnh vi c s d ng tài li u LSĐP trongừ ể ẳ ị ệ ử ụ ệ
d y h c LSDT tr ng ph thông có tác d ng r t l n trong vi c nâng cao hi uạ ọ ở ườ ổ ụ ấ ớ ệ ệ
qu d y h c b môn L ch s .ả ạ ọ ộ ị ử
Xu t phátấ t nh ng c s lí lu n và th c ti n d y và h c l ch s đa ph ng hi nừ ữ ơ ở ậ ự ễ ạ ọ ị ử ị ươ ệ
nay tr ng Trung h c ph thông, v i kh năng hi u bi t c a b n thân, tôi ch n v nở ườ ọ ổ ớ ả ể ế ủ ả ọ ấ
đ ề“S d ng tài li u l ch s đia ph ng vào trong bài gi ng L ch s Viêt Nam l p 12ử ụ ệ ị ử ươ ả ị ử ớ
Trang 2
S d ng tài li u l ch s đa ph ng vào trong bài gi ng L ch s Vi t Nam l p 12 giaiử ụ ệ ị ử ị ươ ả ị ử ệ ớ
đo n 1954-1965ạ
giai đoan 1954 -1965” làm đ tài vi t sáng ki n kinh nghi m v i hi v ng chia s , traoề ế ế ệ ớ ọ ẻ
đi v i các đng nghi p trong gi ng d y b môn L ch s t nh Ninh Thu n. ổ ớ ồ ệ ả ạ ộ ị ử ở ỉ ậ
PH N II: NH NG BI N PHÁP GI I QUY T V N ĐẦ Ữ Ệ Ả Ế Ấ Ề
1. C s lí lu n: ơ ở ậ
1.1. M i quan hố ệ gi a l ch s dân t c vàữ ị ử ộ l ch s đa ph ngị ử ị ươ
Quan h gi a LSĐP và LSDT là m i quan h bi n ch ng không th tách r i, n mệ ữ ố ệ ệ ứ ể ờ ằ
trong c p ph m trù “ặ ạ cái chung” (lich s dân tôc) ư và “cái riêng” (lich s đia ph ng). ư ươ
Chúng ta đu bi t LSĐP là m t b ph n c u thành có liên quan m t thi t v i LSDT.ề ế ộ ộ ậ ấ ậ ế ớ
Tri th c LSĐP là bi u hi n c th sinh đng, đa d ng c a tri th c LSDT. L ch s c aứ ể ệ ụ ể ộ ạ ủ ứ ị ử ủ
m i đa ph ng đu phong phú và có nét đc đáo nh ng đu n m trong tính th ngỗ ị ươ ề ộ ư ề ằ ố
nh t v i l ch s c a c n c. Do đó, nghiên c u LSĐP s góp ph n b sung ngu n sấ ớ ị ử ủ ả ướ ứ ẽ ầ ổ ồ ử
li u cho vi c xây d ng LSDT, làm rõ m i quan h h u c gi a các đa ph ng trongệ ệ ự ố ệ ữ ơ ữ ị ươ
m i qu c gia. Nói nh v y không có nghĩa là m t công trình nghiên c u LSDT là k tỗ ố ư ậ ộ ứ ế
qu c a phép tính c ng đn gi n các cu n LSĐP. LSDT đc hình thành trên n nả ủ ộ ơ ả ố ượ ề
t ng kh i l ng tri th c LSĐP đã đc khái quát và t ng h p m c đ cao.ả ố ượ ứ ượ ổ ợ ở ứ ộ
B t c m t s ki n, hi n t ng l ch s nào x y ra đu mang tính đa ph ng,ấ ứ ộ ự ệ ệ ượ ị ử ả ề ị ươ
b i nó g n li n v i m t v trí không gian c th m t ho c m t s đa ph ng nh tở ắ ề ớ ộ ị ụ ể ở ộ ặ ộ ố ị ươ ấ
đnh. Tuy nhiên, nh ng s ki n, hi n t ng đó có tính ch t qui mô, m c đ nhị ữ ự ệ ệ ượ ấ ứ ộ ả
h ng khác nhau. Có nh ng s ki n, hi n t ng ch có tác d ng, nh h ng đn m tưở ữ ự ệ ệ ượ ỉ ụ ả ưở ế ộ
ph m vi nh h p c a m t đa ph ng.ạ ỏ ẹ ủ ộ ị ươ
Nh ng có nh ng s ki n, hi n t ng x y ra có m c đ nh h ng v t ra ngoàiư ữ ự ệ ệ ượ ả ứ ộ ả ưở ượ
gi i h n đa ph ng, mang ý nghĩa r ng đi v i qu c gia, g n li n v i l ch s cớ ạ ị ươ ộ ố ớ ố ắ ề ớ ị ử ả
n c. Ví nh , s ki n quân và dân ta gi i phóng t nh Ninh Thu n vào ngày 16/4/1975.ướ ư ự ệ ả ỉ ậ
Trang 3
S d ng tài li u l ch s đa ph ng vào trong bài gi ng L ch s Vi t Nam l p 12 giaiử ụ ệ ị ử ị ươ ả ị ử ệ ớ
đo n 1954-1965ạ
B i, Ninh Thu n đc gi i phóng, thì ở ậ ượ ả “lá ch n Phan Rang”ắ tuy n phòng th Sài Gònế ủ
t xa c a đch hoàn toàn b ta v . M t Phan Rang, kho ng cách b o v Sài Gòn b thuừ ủ ị ị ỡ ấ ả ả ệ ị
h p d n, tinh th n chi n đu c a ng y quân, ng y quy n gi m sút, kh năng phòngẹ ầ ầ ế ấ ủ ụ ụ ề ả ả
th các v trí trên đng s 1 b y u h n. Gi i phóng đc Ninh Thu n đã mủ ở ị ườ ố ị ế ẳ ả ượ ậ ở
đng đ đi quân ta ti n v Sài Gòn theo đng s 1, gi i phóng Bình Thu n, Bìnhườ ể ạ ế ề ườ ố ả ậ
Tuy và ti n sát Xuân L c, uy hi p cánh c a phía đông c a Sài Gòn; th m chí, có nh ngế ộ ế ử ủ ậ ữ
s ki n hi n t ng l ch s x y ra có nh h ng đn l ch s c a nhi u qu c gia.ự ệ ệ ượ ị ử ả ả ưở ế ị ử ủ ề ố
Không ch đi v i các nhà s h c nói chung, m i ng i nh ng m c đ khác nhauỉ ố ớ ử ọ ỗ ườ ở ữ ứ ộ
đu có nhu c u tìm hi u v LSĐP c a mình ề ầ ể ề ủ
và l ch s đt n c, m i quan h gi a l ch s quê h ng v i LSDT. Tri th c l ch sị ử ấ ướ ố ệ ữ ị ử ươ ớ ứ ị ử
s làm giàu thêm tri th c cu c s ng con ng i. Bài h c l ch s luôn luôn là kinhẽ ứ ộ ố ườ ọ ị ử
nghi m đ cho con ng i bi t cách hành đng đúng đn. S am hi u v LSDT cònệ ể ườ ế ộ ắ ự ể ề
bao hàm c s hi u bi t c n thi t v LSĐP, hi u bi t v m i quan h gi a LSĐP vàả ự ể ế ầ ế ề ể ế ề ố ệ ữ
LSDT.
Nh ng tri th c v LSDT s góp ph n quan tr ng và h u ích vào vi c nghiên c u,ữ ứ ề ẽ ầ ọ ữ ệ ứ
biên so n, gi ng d y LSĐP m t cách đy đ, hoàn ch nh, sâu s c, sinh đng và khoaạ ả ạ ộ ầ ủ ỉ ắ ộ
h c h n. N u nghiên c u LSĐP mà tách r i, thoát li kh i l ch s c n c t c là táchọ ơ ế ứ ờ ỏ ị ử ả ướ ứ
r i hoàn c nh LSDT trong t ng giai đo n l ch s t ng ng có quan h v i LSĐP thìờ ả ừ ạ ị ử ươ ứ ệ ớ
s không sâu s c, thi u tính khoa h c. M t khác, tri th c LSĐP góp ph n quan tr ng,ẽ ắ ế ọ ặ ứ ầ ọ
b sung cho s hi u bi t đy đ v LSDT, đt n c; b sung t li u l ch s đ d yổ ự ể ế ầ ủ ề ấ ướ ổ ư ệ ị ử ể ạ
và h c LSDT, sinh đng, h p d n h n.ọ ộ ấ ẫ ơ
1.2. Ngu n tài li u l ch s đa ph ng trong d y h c l ch s dân t c tr ngồ ệ ị ử ị ươ ạ ọ ị ử ộ ở ườ
ph thôngổ
Tài li u l ch s đa ph ng r t phong phúệ ị ử ị ươ ấ đa d ng. Trong cu nạ ố “Giáo trình l chị
s đa ph ngử ị ươ ”, Nguy n C nh Minh, Đ H ng Thái, Hoàng Thanh H i, Nguy n Vănễ ả ỗ ồ ả ễ
Đng cho r ng ngu n tài li u LSĐP g m có: ằ ằ ồ ệ ồ S li u v t ch t hay s li u hi n v t, sử ệ ậ ấ ử ệ ệ ậ ử
li u thành văn.ệ
Trang 4
S d ng tài li u l ch s đa ph ng vào trong bài gi ng L ch s Vi t Nam l p 12 giaiử ụ ệ ị ử ị ươ ả ị ử ệ ớ
đo n 1954-1965ạ
Theo Phan Ng c Liên, Nguy n Th Côi, Tr nh Đình Tùng trong cu n “ọ ễ ị ị ố Ph ngươ
pháp d y h c l ch sạ ọ ị ử” ngu n tài li u LSĐP đc dùng trong d y h c l ch s bao g mồ ệ ượ ạ ọ ị ử ồ
tài li u thành văn hay s li u vi t, tài li u hi n v t hay tài li u v t ch t, tài li u dânệ ử ệ ế ệ ệ ậ ệ ậ ấ ệ
t c h c, tài li u ngôn ng h c, tài li u truy n mi ng.ộ ọ ệ ữ ọ ệ ề ệ
Do gi i h n c a đ tài, tôi ch y u s u t m, khai thác và s d ng tài li u thànhớ ạ ủ ề ủ ế ư ầ ử ụ ệ
văn va tai liêu tranh anh đa ph ng, bao g m: + , ở ị ươ ồ
+ L ch sị ử Đng b t nh, l ch s đu tranh cách m ng c a Đng b và nhân dânả ộ ỉ ị ử ấ ạ ủ ả ộ
huy n, xã, các ban ngành c a đa ph ng.ệ ủ ị ươ
+ Văn b n c aả ủ Đng b , chính quy n vàả ộ ề đoàn th đa ph ng.ể ị ươ
+ Các công trình sử h c cóọ liên quan đn đa ph ng trong t nh.ế ị ươ ỉ
1.3. Vai trò, ý nghĩa c a vi c s d ng tài li u l ch s đa ph ng trong d y h củ ệ ử ụ ệ ị ử ị ươ ạ ọ
l ch sị ử dân t c ộ ở tr ng Trung h c ph thôngườ ọ ổ
Tài li u l ch s đa ph ng có t m quan tr ng đc bi t trong vi c nh n th cệ ị ử ị ươ ầ ọ ặ ệ ệ ậ ứ
LSDT.
S d ng tài li u LSĐP giúp h c sinh hi u rõ h n v LSDT, làm cho HS h ng thúử ụ ệ ọ ể ơ ề ứ
h n đi v i vi c h c t p b môn L ch s . B i vì, LSĐP là hình nh thu nh , là sơ ố ớ ệ ọ ậ ộ ị ử ở ả ỏ ự
minh h a cho LSDT. L ch s đa ph ng không ch đóng góp s li u quý giá cho vi cọ ị ử ị ươ ỉ ử ệ ệ
xây d ng LSDT mà còn c th hóa m t s đi m c b n c a LSDT.ự ụ ể ộ ố ể ơ ả ủ
- V m t nh n th c:ề ặ ậ ứ
Trong d y h c l ch s Vi t Nam, ngu n tài li u LSĐP có v trí, vai trò đáng kạ ọ ị ử ệ ồ ệ ị ể
đi v i vi c nh n th c c a HS v s phát tri n toàn di n, đa d ng LSDT. S ki nố ớ ệ ậ ứ ủ ề ự ể ệ ạ ự ệ
LSDT nào cũng di n ra m t đa ph ng c th v i th i gian và không gian nh tễ ở ộ ị ươ ụ ể ớ ờ ấ
đnh, trong đó có nh ng s ki n LSĐP tr thành s ki n LSDT, nh phong trào ị ữ ự ệ ở ự ệ ư “Đngồ
kh i”ở n ra Bác Ái (2/1959)...; cũng có nh ng s ki n tuy ch a tr thành nh ng sổ ở ữ ự ệ ư ở ữ ự
ki n l n c a LSDT nh ng có tác đng, nh h ng nh t đnh đn LSDT, nh ng sệ ớ ủ ư ộ ả ưở ấ ị ế ữ ự
ki n mà trong đó s đóng góp c a nhân dân đa ph ng góp ph n không nh đi v iệ ự ủ ị ươ ầ ỏ ố ớ
LSDT.
Do đc tr ng c a b môn L ch s , đ có th giúp HS khôi ph c quá kh LSDTặ ư ủ ộ ị ử ể ể ụ ứ
m t cách t ng đi đy đ, toàn di n đòi h i GV ph i cân nh c khi l a ch n các tàiộ ươ ố ầ ủ ệ ỏ ả ắ ự ọ
Trang 5