1
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƢỜNG THPT PHAN THÚC TRỰC
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
NÂNG CAO HIỆU QUẢ BÀI THI THPT
MÔN LỊCH SỬ 12 BẰNG ĐỔI MỚI PHƢƠNG
PHÁP HƢỚNG DẪN ÔN LUYỆN
(Lĩnh vực: Lịch sử)
Tác giả: Nguyễn Thị Hằng
Tổ: KHXH
Năm học 2021 - 2022
2
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
CÁC TỪ VIẾT TẮT
NỘI DUNG
SKKK
Sáng kiến kinh nghiệm
GV
Giáo viên
SGK
Sách giáo khoa
THPT
Trung học phổ thông
HS
Học sinh
KHXH
Khoa học xã hội
KHTN
Khoa học tự nhiên
ĐH – CD
Đại học – Cao đẳng
CNXH
Chủ nghĩa xã hội
GDCD
Giáo dục công dân
3
MỤC LỤC
Trang
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ:……………………………………………………...
1
1. Lí do chọn đề tài……………….……………………………………….......
1
2. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu………………...……………………….....
1
3. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu………………...……………………….....
2
4. Đóng góp của đề tài……………………………………......………….........
5. Tính mới của đề tài.......................................................................................
2
2
PHẦN II. NỘI DUNG:………………………………………………………..
4
Chƣơng 1. Cơ sở lí luận và cơ sở thực tiễn………………………………….
4
1. Cơ sở lí
luận………………………………………………………………...
4
2. Cơ sở thực tiễn………………………………………………………….......
5
2.1. Đánh giá kết quả bài thi THPT môn Lịch Sử năm học 2020- 2021……......
5
2.2. Thực trạng học tập và ôn thi THPT môn Lịch Sử ở các trường THPT trên
địa bàn Yên Thành…………………………………………………….............
7
Chƣơng 2. Các phƣơng pháp và kĩ thuật đã thực hiện trong quá trình
dạy học nhằm nâng cao hiệu quả bài thi THPT môn Sử 12…......................
9
1. Xây dựng kế hoạch dạy học phù hợp với đối tƣợng học sinh cụ
thể:……..............................................................................................................
9
2. Hƣớng dẫn học sinh học tập bám sát sách giáo khoa là chìa khóa để
chắc kiến thức.……………...…………………………………………………
19
3. Thiết kế các chủ đề, nội dung học tập để ôn luyện sau khi đã hoàn
thành kiến thức cơ bản.………………………………………………………
22
4. Ôn tập bằng các bảng biểu so sánh nội dung kiến thức.………………...
24
5. Hƣớng dẫn học sinh các phƣơng pháp tự học……………………………
27
6. Hƣớng dẫn kĩ năng làm bài………………………..……………………....
29
Chƣơng 3. Thực nghiệm sƣ phạm……………………………………..…….
33
PHẦN III. KẾT LUẬN:……………………………………………………....
37
1. Kết luận...........................................................................................................
37
2. Kinh nghiệm rút ra.………………………………………………………….
3. Ý kiến đề xuất..………………………...……………………………………
38
38
4
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ:
1. Lí do chọn đề tài
Bác Hồ đã từng nói: “Dân ta phải biết sử ta cho tường gốc tích nước nhà
Việt Nam”, điều đó cho thấy Lịch sử là một môn học đóng vai trò vô cùng quan
trọng trong việc hình thành nhân cách, tư tưởng và tinh thần của mỗi người.
Tuy nhiên, hiện nay vị trí của môn Lịch sử ở trường phổ thông chưa thật sự
được coi trọng. Nhiều HS chưa thực sự hứng thú đối với môn học, thái độ học tập
mang tính đối phó, nặng về ghi nhớ máy móc, không hiểu bản chất của sự
kiện...nên trong nhiều năm qua, Lịch Sử là môn học, môn thi luôn gây “nóng” trên
các phương tiện truyền thông và tạo nên sự quan tâm, chú ý bởi dư luận xã hội.
Môn Lịch sử nói riêng và các môn khoa học xã hội đang bị quay lưng trong việc
lựa chọn khối thi, ngành thi của nhiều HS. Việc HS bây giờ ngại học Lịch sử, ngán
thi môn này là một sự thật xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ đó ảnh
hưởng trực tiếp đến chất lượng dạy và học trong các trường THPT.
Năm 2017, Bộ Giáo dục và Đào tạo thực hiện “Đổi mới kì thi tốt nghiệp
THPT, kì thi tuyển sinh Đại học, Cao đẳng theo hướng đảm bảo tính thiết thực,
hiệu quả, khách quan và công bằng; kết hợp kiểm tra đánh giá trong quá trình giáo
dục với kết quả thi”, do đó môn Lịch sử chính thức chuyển từ thi tự luận sang hình
thức trắc nghiệm khách quan. Với tinh thần chủ động, Ban giám hiệu trường THPT
Phan Thúc Trực đã chỉ đạo tổ nhóm chuyên môn xây dựng kế hoạch đưa ra những
giải pháp tối ưu nhằm đảm bảo, nâng cao chất lượng dạy và học đáp ứng yêu cầu
của việc đổi mới thi cử. Thực hiện chủ trương của Ban giám hiệu với trách nhiệm
cao, tổ nhóm chuyên môn chúng tôi đã xây dựng kế hoạch, đề ra những giải pháp,
rút kinh nghiệm sau mỗi kì thi, năm thi và điều chỉnh kịp thời, đúng hướng. Do đó,
chúng tôi đã đúc rút được những kinh nghiệm góp phần ổn định và nâng cao chất
lượng bộ môn qua các năm thi. Dù chất lượng bộ môn được nâng cao, đặc biệt là
chất lượng bài thi THPT môn Lịch sử của trường THPT Phan Thúc Trực có kết
quả vượt trội so với các trường trên địa bàn huyện Yên Thành và có vị trí cao trong
xếp hạng của Sở giáo dục và đào tạo Nghệ An, nhưng so với các bộ môn khác,
điểm số môn Lịch sử vẫn còn thấp. Vì vậy, làm thế nào để nâng cao hiệu quả ôn thi
THPT môn Lịch sử vẫn luôn là điều trăn trở đối với mỗi GV bộ môn.
Với tư cách là một GV nhiều năm dạy ôn thi khối 12, tôi xin mạnh dạn đưa
ra một số giải pháp hướng dẫn nhằm nâng cao hiệu quả bài thi THPT môn Lịch Sử
bằng đổi mới phương pháp hướng dẫn ôn luyện.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu
a. Mục tiêu
5
Xác lập luận cứ khoa học và cơ sở thực tiễn trong nghiên cứu thực trạng bài
thi THPT môn Lịch Sử khối 12. Trên cơ sở đó, tiến hành đề xuất các phương pháp,
kĩ thuật để nâng cao hiệu quả bài thi THPT môn Sử 12.
b. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để hoàn thành nhiệm vụ trên, các nhiệm vụ nghiên cứu được đặt ra như sau:
- Nghiên cứu cơ sở lí luận, cơ sở thực tiễn của việc đổi mới phương pháp
dạy học, phương pháp ôn thi THPTở bộ môn Lịch Sử khối 12.
- Đề xuất các phương pháp, kĩ thuật để nâng cao hiệu quả bài thi THPT môn
Lịch sử 12.
- Tổ chức thực nghiệm đánh giá hiệu quả của các phương pháp, kĩ thuật ôn
thi đã tiến hành.
3. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu
a. Đối tượng nghiên cứu
- Đề tài nghiên cứu: Nâng cao hiệu quả bài thi THPT môn Lịch Sử 12 bằng
đổi mới phương pháp hướng dẫn ôn luyện.
- HS các lớp 12 trường THPT Phan Thúc Trực, Yên Thành, Nghệ An.
b. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi không gian: Một số trường THPT trên địa bàn huyện Yên Thành,
Nghệ An.
- Phạm vi thời gian: Nghiên cứu được thực hiện từ năm học 2020 - 2021 đến
năm học 2021 - 2022.
- Phạm vi nội dung: Một số phương pháp và kĩ thuật ôn thi nhằm nâng cao
hiệu quả bài thi THPT môn Lịch Sử 12.
4. Đóng góp của đề tài
Việc đề xuất một số phương pháp và kĩ thuật hướng dẫn ôn thi THPT đã
được chúng tôi tiến hành triển khai có hiệu quả ở trường THPT Phan Thúc Trực sẽ
góp phần vào việc nâng cao hiệu quả ôn thi tốt nghiệp THPT nói riêng, nâng cao
chất lượng dạy và học môn Lịch sử nói chung không chỉ ở trường THPT Phan
Thúc Trực mà còn có thể áp dụng ở các trường THPT khác.
5. Tính mới của đề tài
Qua nghiên cứu, tổng hợp tài liệu, chúng tôi thấy vấn đề làm sao nâng cao
chất lượng, hiệu quả ôn thi THPT môn Lịch sử cho khối 12 là một vấn đề được
nhiều chuyên gia, GV và HS quan tâm trong những năm gần đây. Vì vậy có khá
nhiều bài viết, đề tài sáng kiến kinh nghiệm đề cập đến vấn đề này. Tuy nhiên các
bài viết chủ yếu chỉ đề cập đến các kĩ năng ôn luyện mang tính chất thủ thuật riêng
chứ chưa có bài viết nào mang tính chất hệ thống, bài bản dành cho HS. Bên cạnh
