đề tài: " tác động của hiệp định thương mại tự do ASEAN- hàn quốc tới quan hệ thương mại VN hàn quốc"

Bé c«ng th−¬ng ViÖn Nghiªn cøu Th−¬ng m¹i

§Ò tµi nghiªn cøu Khoa häc CÊp Bé

M· sè: 75.08.RD

T¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN-Hµn Quèc (AKFTA) Tíi quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc

7156 06/3/2009

Hµ néi, 2008

Bé c«ng th−¬ng ViÖn Nghiªn cøu Th−¬ng m¹i

§Ò tµi nghiªn cøu Khoa häc CÊp Bé M· sè: 75.08.RD

T¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc (AKFTA) Tíi quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn quèc

C¬ quan chñ qu¶n: C¬ quan chñ tr×: Chñ nhiÖm ®Ò tµi: C¸c thµnh viªn:

Bé C«ng Th−¬ng ViÖn Nghiªn cøu Th−¬ng m¹i Ths. Ph¹m ThÞ C¶i TS. NguyÔn ThÞ NhiÔu Ths. §ç Kim Chi Ths. Hoµng ThÞ V©n Anh Ths. Lª Huy Kh«i CN. Ph¹m Hång Lam CN. Hoµng ThÞ H−¬ng Lan

Hµ néi, 2008

ASEAN

HiÖp héi c¸c quèc gia §«ng Nam ¸

Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN

AFTA

Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN - Hµn Quèc

AKFTA

Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN - Trung Quèc

ACFTA

APEC

DiÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D−¬ng

FOB

Mét thuËt ng÷ dïng trong ngo¹i th−¬ng: Ng−êi mua hµng giµnh ®−îc quyÒn vËn chuyÓn

CIF

Mét thuËt ng÷ dïng trong ngo¹i th−¬ng: Ng−êi b¸n hµng giµnh ®−îc quyÒn vËn chuyÓn hµng ho¸

C¬ quan Xóc tiÕn th−¬ng m¹i vµ ®Çu t− Hµn Quèc

KOTRA

Phßng Th−¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam

VCCI

Lé tr×nh Th«ng th−êng

Lé tr×nh Nh¹y c¶m

Lé tr×nh Nh¹y c¶m th−êng

Lé tr×nh Nh¹y c¶m cao

HSL

ThuÕ tèi huÖ quèc

MFN

§Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi

FDI

UBQGVHTKTQT

ñy ban quèc gia vÒ Hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ

CLMV

C¸c n−íc Campuchia, Lµo, Myanmar, ViÖt Nam

Liªn minh Ch©u ©u

GDP

Tæng s¶n phÈm quèc néi Hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc

ODA

Tæ chøc Th−¬ng m¹i ThÕ giíi

WTO

USD

§« la Mü

Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t

Trang Môc Lôc

Lêi më ®Çu

Ch−¬ng 1: Tæng Quan vÒ sù ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt

Nam - Hµn quèc

1.1 Kh¸i qu¸t vÒ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn 5

1.2. C¸c nh©n tè t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn

1.2.1. C¸c nh©n tè bªn ngoµi 7

1.2.2. C¸c nh©n tè bªn trong 8

1.2.3. VÞ trÝ cña ViÖt nam trong quan hÖ th−¬ng m¹i Asean-Hµn Quèc 10

1.3. Thùc tr¹ng quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc 14

1.3.1. VÒ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu 14

1.3.2. VÒ tèc ®é t¨ng tr−ëng kim ng¹ch mËu dÞch ViÖt Nam - Hµn Quèc 20

1.3.3. VÒ c¬ cÊu hµng hãa xuÊt nhËp khÈu gi÷a hai n−íc 21

CH¦¥NG 2: HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc Vµ t¸c

®éng cña nã ®Õn ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn

2.1. Kh¸i qu¸t chung vÒ HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc 27

2.1.1. Bèi c¶nh ra ®êi cña HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc 27

(AKFTA)

2.1.2 Môc tiªu cña HiÖp ®Þnh 30

2.1.3. Néi dung chÝnh cña HiÖp ®Þnh 31

2.1.4. So s¸nh møc cam kÕt cña HiÖp ®Þnh AKFTA víi c¸c HiÖp ®Þnh thÕ giíi 38

vµ khu vùc kh¸c ViÖt Nam tham gia

2.2. T¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc ®Õn 40 ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈuViÖt - Hµn

2.2.1. Nh÷ng cam kÕt thùc hiÖn AKFTA cña ViÖt Nam vµ cña Hµn Quèc 40

2.2.2.T¸c ®éng cña viÖc thùc hiÖn AKFTA ®Õn kh¶ n¨ng ph¸t triÓn quan hÖ 44

th−¬ng m¹i cña ViÖt Nam víi Hµn Quèc

2.2.3. Mét sè t¸c ®éng kh¸c 58

2.3. §¸nh gi¸ chung vÒ t¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do AKFTA 61 ®Õn viÖc ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn

2.3.1. Nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc 61

2.3.2. Nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc

62 65

CH¦¥NG 3: C¬ héi, Th¸ch thøc vµ nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc trong bèi c¶nh thùc hiÖn AKFTA

65 3.1. C¬ héi vµ th¸ch thøc cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn HiÖp

®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc (AKFTA)

65 3.1.1. C¬ héi cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn AKFTA

3.1.2. Th¸ch thøc cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn AKFTA 69

71 3.2. C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam

- Hµn Quèc trong bèi c¶nh thùc hiÖn AKFTA

3.2.1. Nhãm c¸c gi¶i ph¸p vÜ m« nh»m ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt - 71

Hµn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn AKFTA

3.2.2. Nhãm c¸c gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy xuÊt khÈu trªn c¬ së thùc hiÖn 74

AKFTA

3.2.3. Nhãm c¸c gi¶i ph¸p ®Þnh h−íng ho¹t ®éng nhËp khÈu trªn c¬ së thùc 80

hiÖn AKFTA ®Ó h¹n chÕ nhËp siªu tõ Hµn Quèc

3.3. Mét sè kiÕn nghÞ 3.3.1. C¸c kiÕn nghÞ ®èi víi ChÝnh phñ vµ c¸c Bé, Ngµnh 3.3.2. C¸c kiÕn nghÞ ®èi víi doanh nghiÖp 3.3.3. C¸c kiÕn nghÞ ®èi víi c¸c tæ chøc hç trî xuÊt khÈu, hiÖp héi doanh 82 82 83 84

nghiÖp, hiÖp héi ngµnh hµng

KÕt luËn

Phô lôc

Tµi liÖu tham kh¶o

Lêi më ®Çu

Hµn Quèc hiÖn lµ mét trong nh÷ng ®èi t¸c th−¬ng m¹i quan träng cña ViÖt

Nam (®øng thø 9 vÒ xuÊt khÈu vµ thø 5 vÒ nhËp khÈu). Quy m« th−¬ng m¹i gi÷a

ViÖt Nam vµ Hµn Quèc t¨ng kh¸ nhanh víi tæng kim ng¹ch th−¬ng m¹i hai chiÒu

t¨ng tõ 4,71 tû USD n¨m 2006 lªn 6,58 tû USD n¨m 2007 vµ ®¹t 4,766 tû USD

trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 2008.

Tuy nhiªn, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc n¨m 2007

míi chØ chiÕm kho¶ng 2,76% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµ kim

ng¹ch nhËp khÈu tõ Hµn Quèc míi chiÕm kho¶ng 8,7% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu

cña ViÖt Nam. §©y lµ con sè qu¸ nhá, ch−a xøng ®¸ng víi tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh

cña hai n−íc.

§iÒu ®¸ng quan t©m lµ trong quan hÖ th−¬ng m¹i víi Hµn Quèc, ViÖt Nam

lu«n ë trong t×nh tr¹ng nhËp siªu vµ t×nh tr¹ng nhËp siªu t¨ng liªn tôc trong nh÷ng

n¨m qua. NÕu n¨m 1995, ViÖt Nam nhËp siªu tõ Hµn Quèc h¬n 1 tû USD th× con sè

nµy n¨m 2001 lªn tíi 1,5 tû USD, n¨m 2006 lµ trªn 3 tû USD, n¨m 2007 lµ 4,081

tû USD vµ 6 th¸ng ®Çu n¨m 2008 lµ 2,765 tû USD.

Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy lµ do c¸c nhµ ®Çu t− Hµn

Quèc nhËp khÈu thiÕt bÞ m¸y mãc ®Ó h×nh thµnh c¬ së vËt chÊt phôc vô cho c¸c

ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ ®Çu t− t¹i ViÖt Nam. Víi xu h−íng ®Çu t− cña Hµn Quèc vµo

ViÖt Nam ngµy cµng t¨ng vµ c¸c nhµ m¸y ®· ®Çu t− t¹i ViÖt Nam ®ang më réng s¶n

xuÊt th× nhu cÇu nhËp khÈu sÏ kh«ng gi¶m mµ cã nhiÒu kh¶ n¨ng t¨ng m¹nh trong

c¸c n¨m tíi. §Ó c¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n, ViÖt Nam kh«ng chñ tr−¬ng h¹n chÕ

nhËp khÈu mµ ph¶i t×m biÖn ph¸p t¨ng c−êng xuÊt khÈu sang Hµn Quèc.

Ngµy 24/08/2006, t¹i Ku-a-la L¨m - p¬, Malaysia, c¸c Bé tr−ëng Th−¬ng

m¹i ASEAN (trõ Th¸i Lan) vµ Hµn Quèc ®· ký HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do

ASEAN - Hµn Quèc (AKFTA). Theo ®ã, c¸c bªn sÏ c¾t gi¶m thuÕ ®èi víi 90% c¸c

mÆt hµng nhËp khÈu vµo n¨m 2010. HiÖp ®Þnh nµy ®−îc ®¸nh gi¸ lµ cã thÓ t¹o cho

ViÖt Nam nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó thóc ®Èy t¨ng tr−ëng xuÊt khÈu sang Hµn Quèc. Víi

c¬ cÊu kinh tÕ gi÷a hai n−íc mang tÝnh bæ sung nhiÒu h¬n lµ c¹nh tranh, AKFTA sÏ

t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy h¬n n÷a quan hÖ th−¬ng m¹i vµ ®Çu t− gi÷a ViÖt Nam vµ

Hµn Quèc, gióp ViÖt Nam tõng b−íc gi¶i quyÕt ®−îc vÊn ®Ò nhËp siªu tõ Hµn Quèc

b»ng c¸ch t¨ng c−êng xuÊt khÈu mµ kh«ng h¹n chÕ nhËp khÈu. Cïng víi viÖc Th¸i

Lan ch−a tham gia ký kÕt AKFTA, ®©y lµ c¬ héi ®Ó ViÖt Nam t¨ng c−êng kh¶ n¨ng

c¹nh tranh víi hµng xuÊt khÈu cña Trung Quèc vµ Th¸i Lan trªn thÞ tr−êng Hµn

Quèc.

Bªn c¹nh nh÷ng lîi Ých thu ®−îc tõ viÖc thùc hiÖn AKFTA, xuÊt khÈu cña

c¸c n−íc thµnh viªn míi cña ASEAN (trong ®ã cã ViÖt Nam) ch¾c ch¾n sÏ ph¶i ®èi

mÆt víi søc Ðp c¹nh tranh tõ nh÷ng n−íc ph¸t triÓn h¬n trong khu vùc nh−

Singapore, Malaysia, In®«nªxia, Philippines...trªn thÞ tr−êng Hµn Quèc. Kinh

nghiÖm thùc hiÖn HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Trung Quèc (ACFTA)

cho thÊy: Trong khi nhiÒu n−íc ASEAN ®· cã ®−îc nh÷ng lîi Ých do ACFTA mang

l¹i th× ViÖt Nam l¹i ch−a tËn dông ®−îc nh÷ng c¬ héi nµy.

Tõ nh÷ng lý do c¬ b¶n nªu trªn, viÖc tæ chøc nghiªn cøu §Ò tµi: “T¸c ®éng

cña HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc (AKFTA) tíi quan hÖ

th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc” nh»m ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p ®Ó tËn dông c¸c c¬

héi, v−ît qua th¸ch thøc do viÖc thùc hiÖn AKFTA, c¶i thiÖn t×nh tr¹ng th©m hôt

c¸n c©n th−¬ng m¹i trong quan hÖ th−¬ng m¹i víi Hµn Quèc cña ViÖt Nam lµ rÊt

cÇn thiÕt.

HiÖn nay, ®· cã mét sè tµi liÖu, c«ng tr×nh nghiªn cøu ë trong n−íc vµ n−íc

ngoµi ®Ò cËp ®Õn c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn

Quèc d−íi c¸c gãc ®é kh¸c nhau nh−:

• TrÇn B¸ C−êng, Nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt c¬ b¶n gi÷a quy t¾c xuÊt xø trong HiÖp

®Þnh khu vùc th−¬ng m¹i tù do ASEAN-Hµn Quèc (AKFTA) vµ HiÖp ®Þnh khu

vùc th−¬ng m¹i tù do ASEAN (AFTA), UBQG vÒ HTKTQT n¨m 2006.

• T« CÈn, HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do d−íi gèc ®é cña Hµn Quèc (theo tµi liÖu

nghiªn cøu cña KOICA).

• T« CÈn, Héi nhËp kinh tÕ ASEAN vµ hîp t¸c ASEAN - Hµn Quèc (theo

nghiªn cøu cña ViÖn ChÝnh s¸ch kinh tÕ quèc tÕ Hµn Quèc).

• §Æng ThÞ H¶i Hµ, Ph©n tÝch vÒ HiÖp ®Þnh Th−¬ng m¹i hµng ho¸ trong khu«n

khæ AKFTA, Vô CSTM ®a biªn - Bé Th−¬ng m¹i 5/2006.

• §Æng ThÞ H¶i Hµ, §¸nh gi¸ t¸c ®éng ®èi víi ViÖt Nam khi tham gia HiÖp

®Þnh th−¬ng m¹i hµng ho¸ ASEAN - Hµn Quèc, Vô CSTM ®a biªn - Bé

Th−¬ng m¹i 7/2006.

• §Æng ThÞ H¶i Hµ, ChÝnh s¸ch khu vùc mËu dÞch tù do cña Hµn Quèc vµ nç lùc

®Èy nhanh c¸c ®µm ph¸n khu vùc m©u dÞch tù do, Vô CSTM ®a biªn, Bé

Th−¬ng m¹i 3/2007.

• NguyÔn Hång Nhung, Chu Th¾ng Trung, Thùc tr¹ng quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt

Nam-Hµn Quèc, Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi sè 6 n¨m 2005.

• CÈm Th¬, ChÝnh s¸ch FTA cña Hµn Quèc, bµi häc tõ FTA Hµn Quèc - Chi

Lª - UBQG vÒ HTKTQT 11/2006.

• Côc Qu¶n lý c¹nh tranh - Bé C«ng Th−¬ng, Kinh nghiÖm thùc thi LuËt c¹nh

tranh cña Hµn Quèc, Hµ Néi th¸ng 11/2007.

• UBQG vÒ HTKTQT, §¸nh gi¸ t¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh khu vùc th−¬ng m¹i tù

do AKFTA, Hµ Néi 1/2007.

• UBQG vÒ HTKTQT, Cam kÕt c¾t gi¶m thuÕ quan trong khu«n khæ HiÖp ®Þnh

th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc, Hµ Néi 2007.

Tuy nhiªn, ch−a cã c«ng tr×nh nµo ®i s©u nghiªn cøu vÒ t¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh

th−¬ng m¹i tù do AKFTA tíi quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc vµ ®Ò xuÊt

®−îc c¸c gi¶i ph¸p ®Ó tËn dông c¬ héi, v−ît qua th¸ch thøc do viÖc thùc hiÖn c¸c

cam kÕt trong khu«n khæ AKFTA ®em l¹i nh»m ph¸t triÓn h¬n n÷a quan hÖ th−¬ng

m¹i ViÖt - Hµn.

Môc tiªu chÝnh cña ®Ò tµi lµ nghiªn cøu t¸c ®éng, ¶nh h−ëng cña HiÖp ®Þnh

th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc (AKFTA) tíi quan hÖ th−¬ng m¹i hai n−íc,

ph©n tÝch c¸c c¬ héi vµ c¸c th¸ch thøc ®Æt ra víi th−¬ng m¹i ViÖt Nam trong lé

tr×nh thùc hiÖn c¸c cam kÕt AKFTA vµ t×m c¸c gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn quan hÖ

th−¬ng m¹i song ph−¬ng vµ c¶i thiÖn t×nh tr¹ng nhËp siªu víi Hµn Quèc.

§èi t−îng nghiªn cøu cña §Ò tµi lµ c¸c néi dung cña HiÖp ®Þnh khu vùc

th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc (AKFTA), quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam -

Hµn Quèc vµ c¸c t¸c ®éng tÝch cùc vµ tiªu cùc do viÖc thùc hiÖn AKFTA ®em l¹i

cho ViÖt Nam trong ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i hµng hãa ViÖt - Hµn.

Do giíi h¹n vÒ nhiÒu mÆt, §Ò tµi tËp trung nghiªn cøu t¸c ®éng cña HiÖp

®Þnh khu vùc mËu dÞch tù do AKFTA ®Õn th−¬ng m¹i hµng ho¸ gi÷a hai n−íc giai

®o¹n tr−íc khi ký kÕt HiÖp ®Þnh, tõ khi ký HiÖp ®Þnh ®Õn nay vµ triÓn väng trong

nh÷ng n¨m tiÕp theo. C¸c lÜnh vùc kh¸c nh−: Th−¬ng m¹i dÞch vô, vÊn ®Ò vÒ ®Çu t−,

së h÷u trÝ tuÖ...chØ ®−îc xem xÐt nh− yÕu tè bæ sung, hç trî cho th−¬ng m¹i hµng

ho¸ gi÷a hai n−íc ph¸t triÓn.

§Ó thùc hiÖn §Ò tµi, mét sè ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu chñ yÕu ®−îc sö dông kÕt

hîp lµ: Ph−¬ng ph¸p thu thËp sè liÖu, tµi liÖu, kh¶o s¸t thùc chøng, ph−¬ng ph¸p

ph©n tÝch, so s¸nh, tæng hîp, ph−¬ng ph¸p chuyªn gia vµ héi th¶o chuyªn ®Ò…

Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn vµ tµi liÖu tham kh¶o, §Ò tµi ®−îc kÕt cÊu thµnh

3 ch−¬ng nh− sau:

Ch−¬ng 1: Tæng quan vÒ sù ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc

Ch−¬ng 2: HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc vµ t¸c ®éng cña nã ®Õn

quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn

Ch−¬ng 3: C¬ héi, th¸ch thøc vµ nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn quan

hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc trong bèi c¶nh thùc hiÖn AKFTA

Ch−¬ng 1

Tæng quan vÒ sù ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i

ViÖt Nam - Hµn quèc

1.1. kh¸I qu¸t vÒ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt

Nam - Hµn Quèc

Quan hÖ kinh tÕ ViÖt Nam - Hµn Quèc ®−îc b¾t ®Çu tõ ®Çu thËp kû 80, chñ yÕu th«ng qua trao ®æi hµng ho¸ mét c¸ch tù ph¸t. Vµo thêi ®iÓm nµy, ë Hµn Quèc ®· xuÊt hiÖn nh÷ng nhu cÇu míi, ®ßi hái ChÝnh phñ ph¶i c¶i c¸ch nÒn kinh tÕ theo h−íng më cöa vµ t¨ng c−êng héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ. §©y còng lµ thêi ®iÓm c«ng cuéc “§æi míi” nÒn kinh tÕ ®−îc b¾t ®Çu ë ViÖt Nam.

§Õn 22/12/1992, quan hÖ ngo¹i giao gi÷a ViÖt Nam vµ Hµn Quèc chÝnh thøc ®−îc thiÕt lËp, nhiÒu HiÖp ®Þnh cÊp ChÝnh phñ ®−îc ký kÕt t¹o c¬ së ph¸p lý quan träng cho viÖc thóc ®Èy quan hÖ hîp t¸c gi÷a hai n−íc nh−: HiÖp ®Þnh hîp t¸c kinh tÕ - khoa häc kü thuËt (02/1993), HiÖp ®Þnh khuyÕn khÝch vµ b¶o hé ®Çu t− söa ®æi (9/2003), HiÖp ®Þnh Hµng kh«ng (5/1993), HiÖp ®Þnh tr¸nh ®¸nh thuÕ 2 lÇn (5/1994), HiÖp ®Þnh VËn t¶i biÓn (4/1995), HiÖp ®Þnh H¶i quan (3/1995), HiÖp ®Þnh vÒ viÖn trî kh«ng hoµn l¹i vµ hîp t¸c kü thuËt (4/2005)…

Riªng trong lÜnh vùc th−¬ng m¹i: N¨m 1992, kim ng¹ch th−¬ng m¹i hai chiÒu ViÖt Nam - Hµn Quèc ®¹t 493,5 triÖu USD, ®Õn n¨m 2006, con sè nµy ®¹t gÇn 4,714 tû USD, n¨m 2007 t¨ng ®Õn 6,587 tû USD (gÊp 13,2 lÇn so víi 1992). N¨m 2008, tæng kim ng¹ch th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn dù kiÕn ®¹t kho¶ng 7 tû USD.

Bªn c¹nh viÖc t¨ng kim ng¹ch th−¬ng m¹i, dßng vèn ®Çu t− tõ Hµn Quèc vµo ViÖt Nam còng t¨ng nhanh. Theo sè liÖu cña Côc §Çu t− n−íc ngoµi (Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t−), trong giai ®o¹n 1998 - 2007, Hµn Quèc cã 1.655 dù ¸n ®Çu t− t¹i ViÖt Nam víi tæng vèn ®¨ng ký ®¹t h¬n 11.546,03 triÖu USD (Sè vèn ®Çu t− trung b×nh cña mçi doanh nghiÖp Hµn Quèc t¹i ViÖt Nam ®¹t trªn 3 triÖu USD), ®øng ®Çu trong sè 79 quèc gia vµ vïng l·nh thæ ®Çu t− vµo ViÖt Nam. §iÒu ®¸ng l−u ý lµ cã tíi 55,6% doanh nghiÖp Hµn Quèc ®Çu t− t¹i ViÖt Nam ®ang ho¹t ®éng cã l·i, gãp phÇn quan träng vµo viÖc gi¶i quyÕt viÖc lµm, t¹o nguån hµng xuÊt khÈu, lµm t¨ng thu ng©n s¸ch, ®−a kü thuËt c«ng nghÖ míi vµo ViÖt Nam.

C¬ cÊu ®Çu t− cña c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc vµo ViÖt Nam còng ®ang cã sù thay ®æi rÊt lín tõ viÖc tËp trung ®Çu t− vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp sö dông nhiÒu lao ®éng nh−: DÖt may, giµy dÐp... ®· më réng sang c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chñ chèt nh−: N¨ng l−îng, hãa chÊt, hãa dÇu, s¶n xuÊt thÐp...vµ cã sù gia t¨ng ®¸ng kÓ sè dù ¸n vµ sè vèn ®Çu t− vµo lÜnh vùc bÊt ®éng s¶n. C¬ quan Xóc tiÕn th−¬ng m¹i vµ ®Çu t− Hµn Quèc (KOTRA) ®· nghiªn cøu vµ cho r»ng: ViÖt Nam hiÖn ®ang trë thµnh ®iÓm ®Õn hÊp dÉn cña nhiÒu nhµ ®Çu t− n−íc ngoµi vµ lµ ®Þa chØ ®Çu t− hÊp dÉn thø hai ®èi víi doanh nghiÖp Hµn Quèc (chØ sau Trung Quèc) do nh÷ng lîi thÕ vÒ gi¸ nh©n c«ng thÊp, m«i tr−êng ®Çu t− ngµy cµng ®−îc c¶i thiÖn, nÒn kinh tÕ ®¹t tèc ®é t¨ng tr−ëng cao vµ cã vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi - lµ trung t©m cña ASEAN. NhiÒu tËp ®oµn s¶n xuÊt, kinh doanh lín cña Hµn Quèc nh−: Posco, Samsung, Lotte, Kumho Asiana... ®· cã mÆt t¹i ViÖt Nam.

Cã thÓ nãi, nh÷ng c¶i c¸ch kinh tÕ, tù do ho¸ xuÊt nhËp khÈu ®· t¹o ra mét m«i tr−êng thuËn lîi h¬n cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trong viÖc t×m kiÕm thÞ tr−êng xuÊt khÈu vµ c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc còng nh− doanh nghiÖp tõ c¸c n−íc kh¸c quan t©m h¬n ®Õn thÞ tr−êng ViÖt Nam.

Nh− vËy, ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc võa lµ nhu cÇu, võa lµ lîi Ých, mong muèn cña c¶ hai bªn trªn c¬ së ph¸t huy tiÒm n¨ng cña mçi bªn vµ vÞ trÝ ®Þa lý hÕt søc thuËn lîi cña hai quèc gia cïng ë ch©u ¸.

Trªn c¬ së c¸c chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ ChÝnh phñ ViÖt Nam còng nh− cña ChÝnh phñ Hµn Quèc vÒ héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ, cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng c¶ hai n−íc ®Òu giµnh sù quan t©m rÊt lín ®èi víi ho¹t ®éng liªn kÕt kinh tÕ song ph−¬ng vµ khu vùc. HiÖp ®Þnh vÒ Th−¬ng m¹i hµng ho¸ ASEAN - Hµn Quèc ký kÕt ngµy 24 th¸ng 8 n¨m 2006 t¹i Ku-a-la L¨m - p¬ - Malaysia nh»m môc ®Ých thiÕt lËp Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN - Hµn Quèc (AKFTA) cã hiÖu lùc tõ 01/07/2006 lµ biÓu hiÖn quan träng cña sù liªn kÕt kinh tÕ khu vùc gi÷a c¸c thµnh viªn ASEAN (trõ Th¸i Lan) nãi chung vµ cña ViÖt Nam nãi riªng víi Hµn Quèc.

Theo HiÖp ®Þnh nµy, Hµn Quèc vµ c¸c n−íc ASEAN (trõ Th¸i Lan) sÏ c¾t gi¶m thuÕ ®èi víi 90% c¸c mÆt hµng nhËp khÈu vµo n¨m 2010. Hµn Quèc vµ c¸c n−íc ASEAN ®Òu hy väng r»ng viÖc thùc hiÖn HiÖp ®Þnh nµy sÏ më réng c¬ héi bu«n b¸n hµng hãa, thóc ®Èy hîp t¸c th−¬ng m¹i vµ ®Çu t− gi÷a ASEAN vµ Hµn Quèc, cã lîi cho tÊt c¶ c¸c ®èi t¸c liªn quan, trong ®ã cã ViÖt Nam. ViÖc c¾t gi¶m

thuÕ quan vµ dì bá hµng rµo phi thuÕ theo HiÖp ®Þnh sÏ t¹o søc Ðp, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy c¸c n−íc tham gia HiÖp ®Þnh triÓn khai c¸c biÖn ph¸p nh»m gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng c−êng hiÖu qu¶ vµ tÝnh c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ.

Nãi tãm l¹i, trong bèi c¶nh hiÖn nay, ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i song ph−¬ng ViÖt Nam - Hµn Quèc lµ vÊn ®Ò quan träng ®Ó c¶ hai n−íc cã thÓ ph¸t huy ®−îc thÕ m¹nh cña m×nh trong ph¸t triÓn kinh tÕ. Trong mèi quan hÖ nµy, Hµn Quèc chñ yÕu cung cÊp vèn vµ c«ng nghÖ, cßn ViÖt Nam chñ yÕu cung cÊp nguån lùc lao ®éng vµ tµi nguyªn. Còng cÇn nhÊn m¹nh r»ng: ViÖc ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ víi n−íc ngoµi kh«ng chØ lµ chñ tr−¬ng cña ChÝnh phñ mµ b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc còng muèn më réng ®Çu t− ra n−íc ngoµi ®Ó t×m kiÕm nguån lao ®éng rÎ, t×m kiÕm thÞ tr−êng tiªu thô hµng hãa, tr¸nh nh÷ng rµo c¶n th−¬ng m¹i ®ang tån t¹i. Tuy nhiªn, trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, khi mµ gi¸ quèc tÕ cña vèn vµ c«ng nghÖ ®ang ë møc cao, gi¸ cña lao ®éng vµ tµi nguyªn l¹i ®ang ë møc thÊp th× ViÖt Nam ®ang trong t×nh tr¹ng nhËp siªu trong quan hÖ th−¬ng m¹i víi Hµn Quèc.

1.2. C¸c nh©n tè t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng

m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc

1.2.1. C¸c nh©n tè bªn ngoµi

C¸c nh©n tè mang tÝnh toµn cÇu

Cã hai yÕu tè quan träng t¸c ®éng lªn toµn bé nÒn kinh tÕ thÕ giíi lµ c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ vµ xu h−íng tù do ho¸ vµ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ. Nh÷ng thµnh tùu to lín cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ, ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ th«ng tin vµ c«ng nghÖ sinh häc ®ang lµm thay ®æi vµ lµm xuÊt hiÖn c¸c ph−¬ng thøc kinh doanh vµ qu¶n lý míi cña nÒn kinh tÕ tri thøc buéc c¸c quèc gia, c¸c nÒn kinh tÕ ph¶i thÝch øng. Lµn sãng tù do ho¸ kinh tÕ (bao gåm tù do ho¸ th−¬ng m¹i, ®Çu t− vµ tµi chÝnh) ®−îc diÔn ra réng kh¾p víi mäi cÊp ®é kh¸c nhau ®ang lµm cho sù l−u chuyÓn c¸c dßng hµng ho¸, dÞch vô, vèn vµ lao ®éng ngµy cµng ®−îc tù do h¬n trªn toµn thÕ giíi. NhiÒu khèi kinh tÕ - th−¬ng m¹i khu vùc víi m¹ng l−íi s¶n xuÊt vµ thÞ tr−êng réng lín sÏ lµ nh÷ng chñ thÓ quan träng tham gia vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ chóng sÏ t¸c ®éng trë l¹i ®Õn quan hÖ néi bé gi÷a c¸c thµnh viªn.

C¸c nh©n tè mang tÝnh khu vùc

Thêi gian võa qua, Ch©u ¸ ®−îc coi lµ khu vùc ph¸t triÓn n¨ng ®éng nhÊt thÕ giíi víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña Trung Quèc, sù v÷ng m¹nh cña c¸c NIEs vµ sù ph¸t triÓn víi tèc ®é cao cña c¸c nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi.

ViÖc Trung Quèc trë thµnh thµnh viªn cña WTO ®· t¹o nªn nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ trong quan hÖ cña n−íc nµy víi NhËt B¶n, Hµn Quèc vµ ®Æt ra cho c¸c n−íc ASEAN (trong ®ã cã ViÖt Nam) nhiÒu c¬ héi vµ th¸ch thøc lín trong viÖc thu hót nguån FDI cÇn thiÕt cho ph¸t triÓn kinh tÕ.

Mét nh©n tè kh¸c t¹o sù n¨ng ®éng ®èi víi c¸c nÒn kinh tÕ ch©u ¸ lµ sù lín m¹nh cña c¸c NIEs thÕ hÖ thø nhÊt lµ Hång K«ng, §µi Loan, Hµn Quèc vµ Singapor. Nh÷ng c¶i c¸ch tÝch cùc cña hä sau cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ khu vùc ®· lµm cho t¨ng tr−ëng kinh tÕ dÇn phôc håi, c¸n c©n th−¬ng m¹i ®−îc c¶i thiÖn, dù tr÷ ngo¹i tÖ vµ c¸c dßng vèn ®Çu t− tõ bªn ngoµi gia t¨ng. Ngoµi ra, nhãm c¸c n−íc ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi sang nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng nh− ViÖt Nam, C¨mpuchia, Lµo... ®ang cã nhiÒu høa hÑn trong t−¬ng lai.

Mét ®iÒu hÕt søc quan träng lµ hiÖn nay hÇu hÕt c¸c n−íc ch©u ¸ ®ang cã xu h−íng t×m kiÕm c¸c HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i song ph−¬ng –FTAs (trõ B¾c TriÒu Tiªn vµ M«ng Cæ). Singapor hiÖn ®· ký HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do song ph−¬ng víi NhËt B¶n, Hoa Kú vµ ®ang ®µm ph¸n ®Ó ký kÕt víi c¸c n−íc kh¸c. Ngoµi Singapor, nhiÒu n−íc kh¸c ®· thµnh c«ng trong lÜnh vùc nµy nh−: Th¸i Lan, Malayxia, Philippin, Trung Quèc, Hµn Quèc, NhËt B¶n…Riªng ®èi víi Hµn Quèc (quèc gia ®øng thø 12 vÒ khèi l−îng th−¬ng m¹i quèc tÕ vµ t¨ng tr−ëng kinh tÕ phô thuéc rÊt lín vµo ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu), viÖc ký kÕt HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i song ph−¬ng víi c¸c ®èi t¸c trong khu vùc vµ HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do víi ASEAN lµ rÊt cÇn thiÕt bëi AKFTA sÏ lµ c¬ héi tèt cho c¸c n−íc ASEAN vµ cho c¶ Hµn Quèc trong ph¸t triÓn th−¬ng m¹i.

1.2.2. C¸c nh©n tè bªn trong

Ngoµi viÖc chÞu t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè bªn ngoµi, sù ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc cßn phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn néi t¹i cña nÒn kinh tÕ cña mçi n−íc.

§èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam

Thùc hiÖn ®−êng lèi ®èi ngo¹i cña §¶ng, ViÖt Nam ®· ph¸t triÓn quan hÖ toµn diÖn vµ më cöa bu«n b¸n víi c¸c n−íc trªn thÕ giíi. HiÖn t¹i, ViÖt Nam ®· cã quan hÖ kinh tÕ th−¬ng m¹i víi gÇn 200 n−íc vµ vïng l·nh thæ trªn thÕ giíi.

Víi lîi thÕ vÒ vÞ trÝ ®Þa lý cïng n»m ë ch©u ¸ vµ c¬ cÊu hµng hãa cã thÓ bæ sung cho nhau, cïng víi chÝnh s¸ch më cöa kinh tÕ cña ChÝnh phñ Hµn Quèc, viÖc ViÖt Nam tham gia HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc lµ nh÷ng b»ng chøng cô thÓ cña viÖc thùc hiÖn chñ tr−¬ng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i víi c¸c n−íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.

§Æc biÖt, viÖc ViÖt Nam ký kÕt vµ thùc hiÖn HiÖp ®Þnh sÏ ®−a quan hÖ hîp t¸c gi÷a ViÖt Nam vµ Hµn Quèc lªn mét tÇm cao míi, t¹o lËp nÒn t¶ng v÷ng ch¾c h¬n cho quan hÖ th−¬ng m¹i song ph−¬ng, më ra nhiÒu c¬ héi hîp t¸c míi gi÷a hai n−íc trong t−¬ng lai.

§èi víi nÒn kinh tÕ Hµn Quèc

Sau cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ n¨m 1997 - 98, vÊn ®Ò träng t©m ®−îc chÝnh phñ vµ giíi kinh doanh Hµn Quèc quan t©m lµ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña toµn quèc gia, tõng ngµnh, còng nh− cña tõng s¶n phÈm trªn thÞ tr−êng quèc tÕ. Víi môc ®Ých ®ã, Ch−¬ng tr×nh c¶i c¸ch nÒn kinh tÕ sau khñng ho¶ng cña Hµn Quèc gåm 4 néi dung chÝnh lµ: C¶i c¸ch tµi chÝnh, c¶i c¸ch khu vùc doanh nghiÖp nhµ n−íc vµ t− nh©n, c¶i c¸ch hµnh chÝnh vµ thÞ tr−êng lao ®éng.

Trong nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû 21, ChÝnh phñ n−íc nµy chñ tr−¬ng ®Çu t− 1.000

tû won ®Ó t¨ng c−êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho 8 ngµnh c«ng nghiÖp then chèt cña quèc gia lµ: Ngµnh c«ng nghiÖp xe h¬i, b¸n dÉn, chÕ t¹o m¸y, ®iÖn tö, dÖt, ho¸ chÊt, ®ãng tµu vµ ngµnh thÐp víi hy väng sÏ cã ®−îc c¸c s¶n phÈm míi cã søc c¹nh tranh cao trªn thÞ tr−êng quèc tÕ (trong ®ã 4 ngµnh: C«ng nghiÖp xe h¬i, ®iÖn tö, b¸n dÉn vµ chÕ t¹o m¸y ®ang lµ nh÷ng ngµnh xuÊt khÈu hµng ®Çu cña Hµn Quèc) vµ x¸c ®Þnh 12 ngµnh c«ng nghiÖp míi gi÷ vai trß lµ ®éng lùc t¨ng tr−ëng cho nÒn kinh tÕ n−íc nµy trong t−¬ng lai lµ: Ngµnh c«ng nghiÖp truyÒn th«ng, c«ng nghiÖp vò trô, n−íc gi¶i kh¸t, m¸y tÝnh, s¶n xuÊt hµng t¹p ho¸, dÇu khÝ, d−îc phÈm, c«ng nghiÖp phÇn mÒm, b¶o hiÓm, mü phÈm...

Trong giai ®o¹n tíi, ®Ó gia t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh cho nÒn kinh tÕ, ChÝnh phñ Hµn Quèc chñ tr−¬ng sÏ t¹o thªm nhiÒu lo¹i h×nh dÞch vô míi, lo¹i bá trªn 800 lo¹i ngµnh nghÒ ho¹t ®éng kÐm hoÆc kh«ng hiÖu qu¶ trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp. §Æc biÖt, ChÝnh phñ Hµn Quèc ®· c«ng bè kÕ ho¹ch ph¸t triÓn ®Êt n−íc ®Õn n¨m 2020 víi c¸c môc tiªu chiÕn l−îc lµ: X©y dùng ®Êt n−íc theo h−íng c¶i c¸ch nhiÒu trung t©m (tr¸nh tËp trung vµo mét khu vùc), liªn kÕt c¸c vïng kinh tÕ trong n−íc víi nhau vµ c¸c vïng trong n−íc víi thÕ giíi, ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ ph¸t triÓn phï hîp víi xu thÕ khu vùc ho¸ vµ quèc tÕ ho¸.

1.2.3. VÞ trÝ cña ViÖt Nam trong quan hÖ th−¬ng m¹i ASEAN - Hµn Quèc

Tõ nhiÒu n¨m nay, ViÖt Nam ®−îc ®¸nh gi¸ lµ quèc gia cã vÞ trÝ quan träng trong ASEAN vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ th−¬ng m¹i. Riªng trong quan hÖ th−¬ng m¹i víi Hµn Quèc, tõ n¨m 2003 ®Õn nay, ViÖt Nam lu«n ®¹t kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu t−¬ng ®èi cao (chØ sau In®«nªxia, Malaysia, Singapore vµ Philipin). Cho ®Õn n¨m 2007, ViÖt Nam ®øng ë vÞ trÝ thø 5 trong ASEAN vÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu sang Hµn Quèc vµ ë vÞ trÝ thø 3 vÒ kim ng¹ch nhËp khÈu tõ thÞ tr−êng nµy.

VÒ xuÊt khÈu

Theo sè liÖu thèng kª cña UN Comtrade, n¨m 2003, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc ®¹t møc 510 triÖu USD. Trong cïng thêi ®iÓm ®ã, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña In®«nªxia sang Hµn Quèc ®¹t 5,21 tû USD (gÊp 10,2 lÇn so víi ViÖt Nam), kim ng¹ch xuÊt khÈu cña Malaysia sang Hµn Quèc ®¹t 4,24 tû USD (gÊp 8,3 lÇn), tiÕp ®Õn lµ Singapor ®¹t 4,08 tû (gÊp 8 lÇn) vµ Philipin ®¹t 1,96

tû USD (gÊp 3,8 lÇn). Nãi chung, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc ®ang cßn ë møc qu¸ nhá bÐ so víi sè liÖu cïng chØ tiªu cña mét sè n−íc ASEAN vµ ch−a t−¬ng xøng víi tiÒm n¨ng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam.

Trong suèt nh÷ng n¨m 2004 - 2007, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc liªn tôc t¨ng nhanh (n¨m 2004 ®¹t 673,3 triÖu USD, n¨m 2005 ®¹t 694,034 triÖu USD, n¨m 2006 ®¹t 924,856 triÖu USD). Riªng n¨m 2007, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc ®· ®¹t trªn 1,391 tû USD. §©y ®−îc coi lµ thµnh c«ng ®¸ng kÓ cña ViÖt Nam trong viÖc ph¸t triÓn xuÊt khÈu hµng hãa sang Hµn Quèc.

§¬n vÞ:1.000 USD

B¶ng 1.1: Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c n−íc ASEAN* sang Hµn Quèc

TT

N−íc

2003

2004

2005

2006

2007

In®«nªxia

5.212.309

6.368.131

8.184.433

8.848.554

9.133.842

Malaysia

4.249.131

5.678.676

6.011.638

7.242.456

8.442.220

Singapor

4.089.745

4.460.492

5.317.580

5.886.659

6.859.610

Philippine

1.963.978

2.119.960

2.316.026

2.186.564

2.438.244

5 ViÖt Nam

510.700

673.300

694.034

924.856

1.391.587

Brun©y

501.182

693.266

786.884

1.205.629

934.959

Myamar

29.297

30.093

56.257

96.433

80.688

Lµo

150

1.438

2.110

17.760

70.335

Campuchia

4.199

6.948

5.961

5.461

8.872

Tæng ASEAN

16.560.691

20.032.304

23.374.923

26.414.372

29.360.357

* Kh«ng tÝnh Th¸i Lan Nguån: UN Comtrade

Tuy nhiªn, so víi c¸c n−íc kh¸c trong khèi ASEAN th× kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc hiÖn vÉn ë møc thÊp. Cô thÓ, n¨m 2007, khi kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc ®¹t trªn 1,391 tû USD th× kim ng¹ch xuÊt khÈu cña In®«nªxia sang thÞ tr−êng nµy ®¹t 9,1 tû USD (gÊp 7,2 lÇn so

víi ViÖt Nam), Malaysia ®¹t 8,4 tû USD (gÊp 6,0 lÇn), Singapor ®¹t 6,8 tû USD (gÊp 4,8 lÇn) vµ Philipin ®¹t 2,4 tû (gÊp 1,7 lÇn).

Nh− vËy, ngay sau khi HiÖp ®Þnh AKFTA cã hiÖu lùc (1/7/2006), kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ASEAN sang Hµn Quèc t¨ng nhanh ®¹t 26, 414 tû USD n¨m 2006 vµ ®¹t 29,36 tû USD n¨m 2007. Riªng ®èi víi ViÖt Nam, xuÊt khÈu sang Hµn Quèc n¨m 2007 ®· ®¹t møc trªn 1,391 tû USD (t¨ng 50,46% so víi n¨m 2006). Víi kÕt qu¶ trªn, ViÖt Nam ®· v−¬n lªn vÞ trÝ thø 5 trong sè 9 n−íc ASEAN xuÊt khÈu sang Hµn Quèc.

BiÓu ®å 1.1: Tû träng kim ng¹ch xuÊt khÈu

Brunei 3,18%

Lào 0,24%

Myanmar 0,27%

Campuchia 0,05%

Việt Nam 4,74%

Philippin 8,30%

Indonesia 31,11%

Singapor 26,36%

Malaysia 28,75%

cña c¸c n−íc asean* sang Hµn Quèc n¨m 2007

* Kh«ng tÝnh Th¸i Lan Nguån: UN Comtrade

MÆc dï vËy, so víi In®«nªxia, Malaysia, Singapor vµ Philippin th× kim ng¹ch xuÊt khÈu ViÖt Nam - Hµn Quèc vÉn chiÕm tû träng nhá trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña toµn ASEAN sang thÞ tr−êng nµy. Cô thÓ, n¨m 2007, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc ®· ®¹t møc trªn 1,391 tû USD nh−ng còng chØ chiÕm 4,74% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ASEAN sang Hµn Quèc. Trong khi ®ã, con sè nµy cïng thêi ®iÓm cña In®«nªxia chiÕm 31,11%, cña Malaysia

chiÕm 28,75%, cña Singapor chiÕm 23,36% vµ cña Philippin chiÕm 8,3%, cña 4 n−íc Brun©y, Myamar, Lµo, Campuchia míi chØ chiÕm 3,74%.

VÒ nhËp khÈu

Còng theo sè liÖu thèng kª cña UN Comtrade, n¨m 2003, c¸c n−íc ASEAN ®· nhËp khÈu 14,35 tû USD hµng ho¸ tõ Hµn Quèc. Trong sè ®ã, kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc ®¹t 2,56 tû USD (®øng thø 5 trong sè 9 n−íc ASEAN sau Singapor, In®«nªxia, Malaysia, Philippin. Trong nh÷ng n¨m 2004 - 2006, kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc t¨ng m¹nh .

B¶ng 1.2: Kim ng¹ch NK cña c¸c n−íc ASEAN* tõ Hµn Quèc 2003 - 2007

§¬n vÞ tÝnh: 1.000 USD

TT N−íc

2003

2004

2005

2006

2007

Singapore

4.635.988

5.653.508

7.406.632

9.489. 299

11.949.480

In®«nªxia

3.337.626

3.677.739

5.045.580

4.872.321

5.770.618

3 ViÖt Nam

2.561.234

3.255.573

3.431.653

3.927.476

5.760.054

4 Malaysia

3.851.761

4.480.344

4.608.170

5.227.173

5.704.247

Philippin

2.975.010

3.379.196

3.219.714

3.930.517

4.420.333

Campuchia

105.563

126.321

114.280

205.092

281.425

7 Myamar

184.011

161.960

120.013

121.310

291.981

Lµo

7.889

8.982

13.929

23.327

55.652

Brun©y

30.460

31.591

61.398

22.434

26.612

Tæng

14.351.916

20.775.214

24.021.369

18.329.650

34.260.402

* Kh«ng tÝnh Th¸i Lan Nguån: UN Comtrade

Riªng n¨m 2007, sau 1,5 n¨m kÓ tõ khi HiÖp ®Þnh vÒ Th−¬ng m¹i hµng ho¸ ASEAN - Hµn Quèc cã hiÖu lùc, kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc t¨ng m¹nh (®¹t 5,76 tû USD, t¨ng 46,9% so víi con sè cïng chØ tiªu n¨m 2006) vµ Hµn Quèc ®ang trë thµnh thÞ tr−êng nhËp khÈu quan träng cña ViÖt Nam.

So víi c¸c n−íc ASEAN kh¸c, ngay tõ n¨m 2003, kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc ®· chiÕm 17,83% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu cña toµn

ASEAN tõ thÞ tr−êng nµy. N¨m 2004, con sè nµy ®¹t trªn 3,25 tû USD (chiÕm tû träng 15,7%), n¨m 2005 ®¹t 3,4 tû USD (chiÕm 14,2%), n¨m 2006 ®¹t 3,92 tû USD (chiÕm 21,42%) vµ n¨m 2007 ®¹t 5,76 tû USD (chiÕm 16,81%).

Myanmar 0,85%

Lào 0,16%

Brunây

Campuchia 0,82%

0,09%

Philippines 12,9%

Singapore 34,88%

Malaysia 16,65%

BiÓu ®å 1.2: Tû träng kim ng¹ch NK cña c¸c n−íc asean* tõ Hµn Quèc 2007

Việt Nam 16,81%

Indonesia 16,84%

* Kh«ng tÝnh Th¸i Lan Nguån: UN Comtrade

1.3. Thùc tr¹ng quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc

1.3.1 - VÒ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu

Theo sè liÖu cña Bé C«ng Th−¬ng, n¨m 2003, tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp

khÈu cña ViÖt Nam ®¹t 45,405 tû USD, trong ®ã kim ng¹ch th−¬ng m¹i hai chiÒu

ViÖt - Hµn ®¹t trªn 3,116 tû USD (chiÕm 6,86%). C¸c con sè t−¬ng øng n¨m 2004

lµ 58,5 tû USD vµ 3,943 tû USD (chiÕm 6,73%); n¨m 2005 lµ 69,104 tû USD vµ

4,26 tû USD (chiÕm 6,16%); n¨m 2006 lµ 84 tû USD vµ 4,7 tû USD (chiÕm 5,61%)

vµ n¨m 2007 lµ 106,6 tû USD vµ 6,58 tû USD (chiÕm 6,17%).

B¶ng 1.3: Kim ng¹ch XNK ViÖt - Hµn trong tæng KN XNK ViÖt Nam 2003- 2007

N¨m Tæng KNXNK ViÖt Nam Kim ng¹ch XNK ViÖt - Hµn Tû träng

(%) (1.000 USD) (1.000 USD)

2003 45.405.120 3.116.685 6,86

2004 58.578.243 3.943.581 6,73

2005 69.104.540 4.260.267 6,16

2006 4.713.518 5,61 84.015.356

2007 106.650.285 6.586.725 6,17

Nguån: Bé C«ng Th−¬ng

So víi n¨m 1992, kim ng¹ch th−¬ng m¹i hai chiÒu ViÖt - Hµn n¨m 2007 ®· t¨ng 13,2 lÇn. §©y lµ møc t¨ng nhanh so víi c¸c thÞ tr−êng kh¸c ë ch©u ¸ vµ trªn thÕ giíi.

VÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu

Theo sè liÖu cña Bé C«ng Th−¬ng, n¨m 2006, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng hãa cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc ®¹t 842,892 triÖu USD. N¨m 2007, con sè nµy ®¹t 1,252 tû USD, t¨ng 48,6% so víi n¨m 2006, chiÕm 2,76% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. HiÖn Hµn Quèc ®ang ®øng thø vÞ trÝ thø 9 trong sè c¸c thÞ tr−êng xuÊt khÈu chÝnh cña ViÖt Nam.

§¬n vÞ:1.000 USD

B¶ng 1.4 : Kim ng¹ch xuÊt khÈu ViÖt Nam - Hµn Quèc 2003 - 2007

2007

N¨m

2003

2004

2005

2006

1 KNXK ViÖt - Hµn

492.127

603.496

630.853

842.892

1.252.745

Tæng KNXK VN

20.149.000

26.503.000

32.223.000

39.605.000

48.600.000

XK ViÖt - Hµn/

2,44

2,28

1,96

2,13

2,76

KNXK ViÖt Nam (%)

Nguån: Bé C«ng Th−¬ng vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

Nh− vËy, tû träng Hµn Quèc trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam hiÖn míi ®¹t møc 2,76%, kÐm xa so víi møc 22,25% cña thÞ tr−êng Hoa Kú, møc 13,38% cña thÞ tr−êng NhËt, møc 7,84% cña thÞ tr−êng óc, møc 7,4% cña thÞ tr−êng Trung Quèc, møc 4,86% cña thÞ tr−êng Singapor…

TT khác 26,14%

Mỹ 22,25%

Đài loan 2,51%

Nhật 13,38%

Hàn Quốc 2,76%

Hà lan 2,61%

Malaysia 3,00%

Úc 7,84%

Anh 3,16%

Trung Quốc 7,4%

Đức 4,09%

singapor 4,86%

BiÓu ®å 1.3: ThÞ tr−êng xuÊt khÈu chÝnh cña ViÖt Nam n¨m 2007

Nguån: Bé C«ng Th−¬ng

C¬ së ®Ó Hµn Quèc trë thµnh mét trong nh÷ng thÞ tr−êng xuÊt khÈu chÝnh cña ViÖt Nam lµ: (1) Hµn Quèc lµ thÞ tr−êng cã søc mua t−¬ng ®èi lín, GDP tÝnh theo ®Çu ng−êi cña Hµn Quèc n¨m 2007 ®¹t tíi 19.624 USD/ng−êi; (2) Yªu cÇu vÒ chÊt l−îng hµng ho¸ nhËp khÈu cña Hµn Quèc kh«ng cao nh− thÞ tr−êng Hoa Kú, NhËt B¶n, EU…vµ v× thÕ, hµng ho¸ ViÖt Nam cã thÓ th©m nhËp mét c¸ch t−¬ng ®èi dÔ dµng; (3) Hµn Quèc cã vÞ trÝ ®Þa lý gÇn víi ViÖt Nam, tËp qu¸n vµ thÞ hiÕu tiªu dïng cã nhiÒu nÐt t−¬ng ®ång nªn nhiÒu s¶n phÈm, hµng hãa cña ViÖt Nam ®−îc thÞ tr−êng Hµn Quèc chÊp nhËn.

Víi nh÷ng thuËn lîi nªu trªn, nhiÒu n¨m qua, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc ®· ®¹t møc t¨ng tr−ëng cao. C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc lµ thñy h¶i s¶n, dÇu th«, than ®¸, m¸y mãc thiÕt bÞ

®iÖn vµ phô tïng, giÇy dÐp, ®å gç, thñy s¶n chÕ biÕn, cao su, ®å gia dông, quÇn ¸o may s½n, s¾n l¸t, cµ phª, cao su…

VÒ kim ng¹ch nhËp khÈu

Tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2006, Hµn Quèc lµ thÞ tr−êng nhËp khÈu lín thø 4 cña ViÖt Nam sau Singapore, NhËt B¶n vµ §µi Loan. §Õn n¨m 2007, kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc ®¹t trªn 5,3 tû USD (t¨ng 37,7% so víi møc 3,8 tû USD n¨m 2006) vµ Hµn Quèc lµ b¹n hµng nhËp khÈu lín thø 5 cña ViÖt Nam sau Trung Quèc, Singapore, §µi Loan vµ NhËt B¶n.

§¬n vÞ:1.000 USD

B¶ng 1.5: Kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc 2003 - 2007

N¨m

2003

2004

2005

2006

2007

2.624.435

3.340.086

3.600.533

3.870.626

5.333.980

1 KNNK Hµn- ViÖt

2 Tæng KNNK VN

25.256.000

32.075.000

36.881.000

44.410.000

60.800.000

3 KNNK Hµn- ViÖt/ KN

10,39

10,41

9,76

8,72

8,70

NK ViÖt Nam (%)

Nguån: Bé C«ng Th−¬ng vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

Nguyªn nh©n khiÕn kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc lu«n ë møc cao lµ do ViÖt Nam lµ n−íc ®ang ph¸t triÓn, nhu cÇu m¸y mãc thiÕt bÞ, c«ng nghÖ phôc vô sù nghiÖp CNH, H§H rÊt lín. Trong khi ®ã, Hµn Quèc l¹i lµ n−íc c«ng nghiÖp míi, cã kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu nµy mét c¸ch nhanh chãng. V× vËy, hµng ho¸ ViÖt Nam nhËp khÈu tõ Hµn Quèc chñ yÕu lµ c¸c lo¹i m¸y mãc, thiÕt bÞ, c«ng nghÖ vµ nguyªn phô liÖu cho c¸c ngµnh dÖt may, da giµy, hãa chÊt…H¬n thÕ, hÇu hÕt c¸c mÆt hµng nªu trªn ®Òu cã gi¸ nhËp khÈu cao nªn ®· ®Èy nhanh tèc ®é t¨ng kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc. §Æc biÖt, tõ khi ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn cña Tæ chøc th−¬ng m¹i ThÕ giíi vµ HiÖp ®Þnh AKFTA cã hiÖu lùc, hµng hãa cña Hµn Quèc nhËp khÈu vµo ViÖt Nam ®−îc thuËn lîi h¬n so víi tr−íc ®©y nªn kim ng¹ch nhËp khÈu ViÖt - Hµn cµng gia t¨ng nhanh.

Riªng n¨m 2007, kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc ®¹t tíi trªn 5,33 tû USD, ®−a Hµn Quèc trë thµnh n−íc nhËp khÈu lín thø 5 cña ViÖt Nam. Tuy nhiªn, tû träng Hµn Quèc trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam hiÖn míi

®¹t møc 8,7%, kÐm xa so víi møc 20,39% cña thÞ tr−êng Trung Quèc, møc 12,41% cña thÞ tr−êng Singapore, møc 11,28% cña thÞ tr−êng §µi Loan vµ møc 10,08% cña thÞ tr−êng NhËt B¶n.

Trung Quốc 20,39%

TT khác 16,94%

Indonexia 2,20%

Ấn Độ 2,21%

Singapor 12,41%

Mỹ 2,77%

Hồng công 3,17%

Malaixia 3,74%

Đài loan 11,28%

Thái Lan 6,1%

Nhật bản 10,08%

BiÓu ®å 1.4: ThÞ tr−êng nhËp khÈu chÝnh cña ViÖt Nam n¨m 2007

Hàn Quốc 8,7%

Nguån: Bé C«ng Th−¬ng

C¸c mÆt hµng ViÖt Nam nhËp khÈu tõ Hµn Quèc chñ yÕu lµ m¸y mãc, thiÕt bÞ, c«ng nghÖ (nh÷ng mÆt hµng do c¸c dù ¸n FDI nhËp vÒ ®Ó h×nh thµnh c¬ së vËt chÊt kü thuËt) hoÆc nh÷ng mÆt hµng trong n−íc ch−a ®¸p øng ®ñ nh−: X¨ng dÇu, s¾t thÐp, ph−¬ng tiÖn vËn t¶i, thiÕt bÞ ®iÖn vµ phô kiÖn, nhùa vµ s¶n phÈm tõ nhùa, t¬ sîi nh©n t¹o, v¶i c¸c lo¹i, s¾t thÐp, nh«m, giÇy dÐp, dÖt may vµ nguyªn phô liÖu, giÊy, t©n d−îc...

VÊn ®Ò nhËp siªu

Theo thèng kª cña Bé C«ng Th−¬ng, n¨m 2004, xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc ®¹t 603 triÖu USD (t¨ng 31,8% so víi n¨m 2003), trong khi ®ã nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc ®¹t 3.340 triÖu USD (t¨ng 26,8% so víi 2003) ®−a tæng kim ng¹ch mËu dÞch hai chiÒu ViÖt - Hµn lªn tíi h¬n 3,9 tû USD. vµ nhËp siªu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc n¨m 2004 lªn tíi h¬n 2,7 tû USD.

B¶ng 1.6: NhËp siªu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc giai ®o¹n 2003 - 2007

NhËp siªu/

§¬n vÞ: 1.000 USD

xuÊt khÈu (%)

K.ng¹ch XNK ViÖt - Hµn

Trong ®ã NhËp siªu N¨m XuÊt khÈu NhËp khÈu

2003 3.116.685 492.250 2.624.435 2.132.185 433,15

2004 3.943.581 603.495 3.340.086 2.736.591 453,45

2005 4.260.267 659.734 3.600.533 2.940.799 445,65

2006 4.713.518 842.892 3.870.626 3.027.734 359,21

2007 6.586.725 1.252.745 5.333.980 4.081.235 325,78

6 th¸ng ®Çu 2008

4.765.446 1.000.112 3.765.334 2.765.222 276,49

Nguån: Bé C«ng Th−¬ng vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

Th−¬ng m¹i gi÷a hai n−íc n¨m 2005 vÉn tiÕp tôc t¨ng tr−ëng vµ ViÖt Nam

vÉn lµ n−íc nhËp siªu lín. N¨m 2006, kim ng¹ch th−¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ

Hµn Quèc ®¹t 4,7 tû USD (t¨ng 12% so víi n¨m 2005), trong ®ã ViÖt Nam xuÊt

khÈu sang Hµn Quèc ®¹t 842,89 triÖu USD vµ nhËp khÈu tõ Hµn Quèc ®¹t 3,87 tû

USD (nhËp siªu tíi h¬n 3 tû USD). N¨m 2007, kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu ViÖt -

Hµn ®¹t 6,586 tû USD, trong ®ã xuÊt khÈu ®¹t 1,252 tû USD vµ nhËp khÈu ®¹t

5,333 tû USD, ®−a gi¸ trÞ nhËp siªu t¨ng tíi 4,081 tû USD.

Theo tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶, gi¸ trÞ nhËp siªu cña ViÖt Nam tõ Hµn

Quèc n¨m 2003 so víi kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng hãa cïng thêi kú lµ 433,3%. Con

sè nµy n¨m 2004 lµ 453,7%, n¨m 2005 lµ 446,1%. Tõ n¨m 2006 ®Õn nay, ®Ó c¶i

thiÖn c¸n c©n thanh to¸n, h¹n chÕ nhËp siªu tõ Hµn Quèc, ChÝnh phñ ViÖt Nam

kh«ng chñ tr−¬ng h¹n chÕ nhËp khÈu mµ ®· cã nhiÒu biÖn ph¸p nh−: §Èy m¹nh

xuÊt khÈu sang Hµn Quèc, ban hµnh tû lÖ xuÊt khÈu trë l¹i n−íc xuÊt xø ®èi víi c¸c

hµng hãa lµ b¸n thµnh phÈm, nguyªn phô liÖu mµ c¸c doanh nghiÖp FDI Hµn Quèc

®−a vµo ®Ó s¶n xuÊt/gia c«ng hµng hãa t¹i ViÖt Nam, h¹n chÕ nhËp khÈu hµng tiªu

dïng tõ thÞ tr−êng nµy…KÕt qu¶ lµ, tû lÖ gi÷a gi¸ trÞ nhËp siªu so víi kim ng¹ch

xuÊt khÈu gi¶m xuèng møc 359,5 % n¨m 2006, 325,9% n¨m 2007 vµ 276,49%

trong 6 th¸ng ®Çu 2008.

1.3.2. VÒ tèc ®é t¨ng tr−ëng kim ng¹ch mËu dÞch ViÖt Nam - Hµn Quèc

Nh− ta ®· biÕt, trong nh÷ng n¨m 2003 - 2007 tèc ®é tr−ëng kim ng¹ch

th−¬ng m¹i cña ViÖt Nam t−¬ng ®èi ®Òu (trung b×nh 24,0%/n¨m). Tuy nhiªn, tèc

®é t¨ng tr−ëng th−¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam - Hµn Quèc giai ®o¹n 2003 - 2007 chØ

®¹t møc 19,65%/n¨m (Tèc ®é t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t møc 22,78%/n¨m vµ tèc ®é t¨ng kim ng¹ch nhËp khÈu ®¹t møc 19,04%/n¨m). B¶ng 1.7: Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu ViÖt - Hµn giai ®o¹n 2003 - 2007

(§¬n vÞ: 1.000 USD, %)

N¨m

Kim ng¹ch xuÊt nhËp

Trong ®ã

khÈu ViÖt - Hµn

XuÊt khÈu

NhËp khÈu

Kim ng¹ch Tèc ®é

Kim ng¹ch

Tèc ®é

Kim

t¨ng/gi¶m

Tèc ®é t¨ng/gi¶m

t¨ng/gi¶m

ng¹ch

2003

3.116.685

13,3

492.250

2.624.435

14,83

5,63

603.495

3.340.086

27,26

22,59

2004

3.943.581

26,53

2005

4.260.267

8,03

659.734

3.600.533

7,79

9,31

2006

4.713.518

10,63

842.892

3.870.626

7,50

27,76

2007

6.586.725

39,74

1.252.745

5.333.980

37,80

48,62

03- 07

19,65

19,04

22,78

Nguån: Trung t©m tin häc vµ thèng kª H¶i quan vµ Bé C«ng Th−¬ng

N¨m 2003, tèc ®é t¨ng tr−ëng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu ViÖt - Hµn ®¹t 13,3%, trong ®ã tèc ®é t¨ng tr−ëng xuÊt khÈu chØ ®¹t 5,63%, nhËp khÈu ®¹t

14,83%. C¸c con sè trªn n¨m 2004 thø tù lµ 26,53%; 22,59% vµ 27,26%, n¨m 2005 thø tù lµ 8,03%; 9,31% vµ 7,79%. §Õn n¨m 2007, tèc ®é t¨ng tr−ëng kim ng¹ch cña ViÖt Nam - Hµn Quèc ®· t¨ng m¹nh lªn 39,74%, trong ®ã tèc ®é t¨ng cña kim ng¹ch xuÊt khÈu lµ 48,62%, nhËp khÈu lµ 37,80.

1.3.3. VÒ c¬ cÊu hµng hãa xuÊt nhËp khÈu gi÷a hai n−íc

VÒ c¬ cÊu hµng hãa xuÊt khÈu ViÖt - Hµn

Trong giai ®o¹n tõ 2003 - 2007, c¬ cÊu hµng ho¸ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc cã nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc. C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam sang thÞ tr−êng nµy lµ: Hµng thñy h¶i s¶n, hµng dÖt may, giµy dÐp c¸c lo¹i, m¸y vi tÝnh, d©y vµ c¸p ®iÖn, s¶n phÈm gç, cao su vµ s¶n phÈm tõ cao su, cµ phª, than ®¸, s¶n phÈm tõ chÊt dÎo vµ mét sè mÆt hµng kh¸c.

§¬n vÞ: 1000 USD

B¶ng 1.8: C¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu ViÖt - Hµn 2003 - 2007

6 th¸ng/2008

TT

MÆt hµng

2003

2004

2005

2006

2007

1 Hµng thñy h¶i s¶n 127.953 142.147 162.109 210.787

274.968

142.439

2 Hµng dÖt may

67.472

63.237

49.678

82.900

85.250

54.056

S¶n phÈm gç

24.360

32.004

49.477

65.718

84.443

48.739

4 Cao su

21.336

27.203

32.067

50.768

66.700

29.503

5 Giµy dÐp c¸c lo¹i

20.476

20.983

28.674

37.150

50.514

29.055

6 Cµ phª

23.176

16.211

18.184

38.518

45.674

47.456

7 D©y vµ c¸p ®iÖn

3.364

3.363

2.125

8.628

43.028

30.005

8 M¸y vi tÝnh

337

4.421

37.626

40.583

44.202

30.273

9 Than ®¸

17.530 18.950

21.664

33.709

39.800

33.080

10 SP tõ chÊt dÎo

8.248

11.340

12.356

12.772

12.688

9.441

11 C¸c mÆt hµngkh¸c

77.994 263.636 245.774 261.355

506.647

546.065

492.250 603.495 659.734 842.892 1.252.745 1.000.112

Tæng

Nguån: Trung t©m tin häc vµ thèng kª H¶i quan

Trong nh÷ng mÆt hµng nªu trªn, c¸c mÆt hµng cã kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¸ng kÓ lµ: Hµng dÖt may, thñy h¶i s¶n, giµy dÐp, gç vµ s¶n phÈm gç…§©y lµ

nh÷ng mÆt hµng ViÖt Nam cã thÕ m¹nh s¶n xuÊt, xuÊt khÈu vµ ®−îc ng−êi tiªu dïng Hµn Quèc −a chuéng.

§iÒu ®¸ng quan t©m lµ nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c¬ cÊu xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc cã sù chuyÓn dÞch theo h−íng gi¶m dÇn tû träng nguyªn, nhiªn liÖu, c¸c s¶n phÈm cã hµm l−îng lao ®éng cao, ®ång thêi t¨ng tû träng c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn, chÕ t¹o, c¸c mÆt hµng cã hµm l−îng chÊt s¸m cao.

C¸c s¶n phÈm thñy s¶n (nhãm hµng quen thuéc vµ ®ang ®−îc ng−êi tiªu dïng Hµn Quèc chÊp nhËn) hiÖn ®ang chiÕm tû träng lín nhÊt trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu ViÖt - Hµn vµ chiÕm thÞ phÇn quan träng trong tæng s¶n l−îng thñy s¶n nhËp khÈu cña Hµn Quèc. N¨m 2003, ViÖt Nam xuÊt khÈu thñy s¶n sang Hµn Quèc ®¹t 127.953 ngµn USD (chiÕm 25,9% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu ViÖt - Hµn). C¸c con sè t−¬ng øng n¨m 2006 lµ 210.780 ngµn USD vµ 25%. §Õn hÕt n¨m 2007, 342 doanh nghiÖp ViÖt Nam ®−îc phÐp xuÊt khÈu thñy s¶n sang Hµn Quèc ®· xuÊt khÈu ®¹t 274.968 ngµn USD (t¨ng 30,45% so víi n¨m 2006 vµ chiÕm 21,9% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu ViÖt - Hµn).

HiÖn nay, nhu cÇu tiªu thô thñy s¶n t¹i Hµn Quèc t¨ng nhanh, c¸c ngµnh c«ng nghiÖp thùc phÈm tiÖn lîi (cung cÊp thøc ¨n chÕ biÕn s½n) ngµy cµng ph¸t triÓn nªn nhu cÇu sö dông thuû s¶n t−¬i vµ ®«ng l¹nh - s¶n phÈm c¹nh tranh cao cña ViÖt Nam - sÏ ngµy cµng t¨ng trong t−¬ng lai. Ngoµi ra, theo cam kÕt thùc hiÖn HiÖp ®Þnh Th−¬ng m¹i Hµng ho¸ khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN - Hµn Quèc (AKFTA), c¸c n−íc thµnh viªn ASEAN (trong ®ã cã ViÖt Nam) sÏ ®−îc miÔn thuÕ nhËp khÈu 9.300 tÊn thñy s¶n sang Hµn Quèc (cã hiÖu lùc thi hµnh tõ 1/1/2007). §©y lµ c¬ héi tèt gióp c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ tiÕp cËn vµ n©ng cao thÞ phÇn ®èi víi c¸c mÆt hµng thñy s¶n trªn thÞ tr−êng nµy.

MÆt hµng cã kim ng¹ch xuÊt khÈu sang thÞ tr−êng Hµn Quèc lín thø hai sau thuû h¶i s¶n lµ hµng dÖt may. Tuy nhiªn, trong 4 n¨m tõ 2004 - 2007, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc cã tèc ®é t¨ng tr−ëng thÊp. N¨m 2003, kim ng¹ch kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo Hµn Quèc ®¹t 67.472 ngµn USD, n¨m 2004 ®¹t 63.237 ngµn USD. N¨m 2007, con sè nµy ®¹t 85.250 ngµn USD (chiÕm 6,8% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu ViÖt - Hµn), chØ t¨ng 2,835% so víi møc 82.900 ngµn USD n¨m 2006.

C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu sang Hµn Quèc cã kim ng¹ch lín vµ tèc ®é t¨ng ®¸ng kÓ kh¸c lµ: Giµy dÐp c¸c lo¹i (t¨ng tõ 20.476 ngµn USD n¨m 2003 lªn 37.150 ngµn USD n¨m 2006 vµ 50.514 ngµn USD n¨m 2007), s¶n phÈm gç (t¨ng tõ 24.360 ngµn USD n¨m 2003 lªn 65.718 ngµn USD n¨m 2006 vµ 84.443ngµn USD n¨m 2007), cao su vµ s¶n phÈm tõ cao su (t¨ng tõ 21.336 ngµn USD n¨m 2003 lªn 50.768 ngµn USD n¨m 2006 vµ 66.700 ngµn USD n¨m 2007), cµ phª (t¨ng tõ 23.176 ngµn USD n¨m 2003 lªn 38.518 ngµn USD n¨m 2006 vµ 45.674 ngµn USD n¨m 2007)…

Hàng hải sản 21,93%

Mặt hàng khác 40,41 %

Hàng dệt may 6,8%

Gỗ và sản phẩm gỗ 6,73 %

SP chất dẻo 1,01%

Cao su 5,32%

Dây điện 3,43%

Cà phê 3,64%

Giày dép các loại 4,03%

Than đá 3,17%

Máy vi tính 3,53% Nguån: Trung t©m tin häc vµ thèng kª H¶i quan

BiÓu ®å 1.5: C¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu ViÖt - Hµn n¨m 2007

Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c¸c mÆt hµng thuéc c¸c ngµnh chÕ t¹o nh−: M¸y vi tÝnh, s¶n phÈm ®iÖn tö vµ linh kiÖn…còng chiÕm tû träng ®¸ng kÓ trong c¬ cÊu xuÊt khÈu ViÖt - Hµn (chñ yÕu do c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI thùc hiÖn). Riªng mÆt hµng m¸y vi tÝnh n¨m 2003 chØ ®¹t kim ng¹ch xuÊt khÈu 337 ngµn USD ®· t¨ng lªn 40.583 ngµn USD n¨m 2006 vµ 44.202 ngµn USD n¨m 2007.

So s¸nh c¬ cÊu xuÊt khÈu cña ViÖt Nam víi c¸c n−íc ASEAN kh¸c cã thÓ thÊy cã nh÷ng kh¸c biÖt. Hai nhãm mÆt hµng xuÊt khÈu cã kim ng¹ch lín nhÊt cña

ViÖt Nam sang thÞ tr−êng Hµn Quèc lµ thuû h¶i s¶n vµ hµng dÖt may, trong khi ®ã linh kiÖn vµ ®å ®iÖn tö…lµ nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña Singapore, Malaysia, Philippin vµ dÇu má, khÝ ®èt lµ nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña Ind®«nªxia vµ Brun©y sang thÞ tr−êng nµy. Nh− vËy, c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®ang trë thµnh bé phËn cÊu thµnh vµ bæ sung cho c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu cña ASEAN trªn thÞ tr−êng Hµn Quèc.

VÒ c¬ cÊu hµng hãa nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc C¬ cÊu nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc chñ yÕu lµ c¸c mÆt hµng chÕ t¹o, m¸y mãc thiÕt bÞ vµ nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nh−: DÖt may, da giµy vµ nhiÒu s¶n phÈm c«ng nghiÖp nh−: S¾t thÐp, ®iÖn tö vµ ®iÖn d©n dông, thiÕt bÞ viÔn th«ng, « t«, xe m¸y, hãa chÊt… B¶ng 1.9: C¬ cÊu mÆt hµng nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc 2003 - 2007 §¬n vÞ: 1.000 USD

6 th¸ng

MÆt hàng

2003

2004

2005

2006

2007

®Çu 2008

1 M¸y mãc, thiÕt bÞ &

394.622

526.956

416.25

456.631

841.529

489.133

469.657 -

500.931 -

521.006 443.304

620.717 487.200

812.692 761.808

442.421 708.671

2 V¶i c¸c lo¹i 3 X¨ng dÇu c¸c lo¹i 4 Nguyªn phô liÖu dÖt

323.330

318.890

445.635

384.940

389.126

198.656

may, da giµy

42.758 70.676 112.849 -

203.700 84.863 165.513 -

213.649 125.425 231.017 127.999

254.066 239.929 213.733 43.434

348.118 329.855 289.819 143.639

238.172 161.567 376.861 136.087

76.680

99.576

113.209

103.780

135.869

89.241

5 ChÊt dÎo nguyªn liÖu 6 Kim lo¹i th−êng kh¸c 7 S¾t thÐp c¸c lo¹i 8 Linh kiÖn « t« 9 M¸y tÝnh, s¶n phÈm ®iÖn tö & linh kiÖn

51.208 1.084.641

52.775 1.397.882

70.151 1.308.658

119.545 94.494 1.947.622 1.161.980

83.585 1.002.507

10 C¸c SP ho¸ chÊt 11 MÆt hµng kh¸c

Tæng

2.625.435

3.340.086

3.600.053 3.870.626 5.333.980 3.765.334

Nguån: Trung t©m tin häc vµ thèng kª H¶i quan

V¶i sîi c¸c lo¹i lµ nhãm mÆt hµng cã kim ng¹ch nhËp khÈu lín nhÊt ®¹t 521.006

ngµn USD n¨m 2006 (chiÕm 14,5% trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam

tõ Hµn Quèc), tiÕp ®ã lµ nguyªn phô liÖu dÖt may, da giµy ®¹t 445.635 ngµn USD

(chiÕm 12,35% vµ x¨ng dÇu c¸c lo¹i ®¹t 443.304 ngµn USD (chiÕm 12,30%).

N¨m 2006, kim ng¹ch nhËp khÈu tõ Hµn Quèc cña n−íc ta ®¹t tíi 3,87 tû USD

(t¨ng 7,5% so víi n¨m 2005). N¨m 2007, khi AKFTA cã hiÖu lùc, con sè nµy ®·

®¹t 5,3 tû USD (t¨ng 37,7% so víi n¨m 2006). MÆt hµng cã kim ng¹ch nhËp khÈu

lín nhÊt cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc n¨m 2007 lµ m¸y mãc thiÕt bÞ, dông cô & phô

tïng (®¹t 841.529 ngµn USD, chiÕm 15,8% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu tõ Hµn

Quèc). C¸c con sè t−¬ng øng ®èi víi nguyªn phô liÖu dÖt may, da giµy lµ 812.692

ngµn USD vµ 15,2%; víi x¨ng dÇu c¸c lo¹i lµ 761.808 ngµn USD vµ 14,2%...

Mặt hàng khác 21,78%

Máy móc thiết bị, dụng cụ và phụ tùng 15,78%

Vải các loại 15,24%

Các sản phẩm hoá chất 2,24%

Máy vi tính & linh kiện điện tử 2,69%

Linh kiện ô tô 2,69%

Sắt t hép các loại 5,43%

Xăng dầu các loại 14,28%

Nguyên phụ liệu, dệt may, da giày 7,3%

Kim loại khác 6,18%

Chất dẻo nguyên liệu 6,53%

BiÓu ®å 1.6: C¬ cÊu mÆt hµng nhËp khÈu Hµn Quèc - ViÖt Nam n¨m 2007

Nguån: Trung t©m tin häc vµ thèng kª H¶i quan

Cã thÓ nãi, nhiÒu n¨m qua, quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn ®¹t møc t¨ng tr−ëng kh¸ cao. Hµn Quèc cã thÓ nhËp khÈu tõ ViÖt Nam nh÷ng mÆt hµng n«ng

thñy s¶n cÇn thiÕt cho nhu cÇu tiªu dïng cña d©n c−. Luång hµng hãa nhËp khÈu tõ Hµn Quèc vµo ViÖt Nam chñ yÕu ®Ó ®Çu t− vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp sö dông nhiÒu lao ®éng nh−: DÖt may, giµy dÐp, chÕ biÕn thñy h¶i s¶n…vµ c¸c mÆt hµng ®iÖn, ®iÖn tö vµ linh kiÖn nh−: Linh kiÖn « t«, m¸y tÝnh, ti vi, tñ l¹nh, ®iÒu hßa nhiÖt ®é… Do c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu mang tÝnh bæ sung nhiÒu h¬n so víi tÝnh t−¬ng ®ång nªn hiÖn t−îng nhËp siªu tõ Hµn Quèc cña ViÖt Nam vÉn xuÊt hiÖn. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, biÖn ph¸p tèt nhÊt lµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu nh»m c©n b»ng c¸n c©n th−¬ng m¹i gi÷a hai n−íc.

Ch−¬ng 2

HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc vµ t¸c ®éng cña nã ®Õn ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn

2.1. Kh¸i qu¸t chung vÒ HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do

ASEAN - Hµn Quèc

2.1.1. Bèi c¶nh ra ®êi cña HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn

Quèc (AKFTA)

Liªn kÕt kinh tÕ khu vùc lµ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, chÝnh trÞ dÉn ®Õn viÖc gi¶m hoÆc lo¹i bá c¸c hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan cña c¸c n−íc thµnh viªn nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho c¸c quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c n−íc thµnh viªn th«ng qua c¸c HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do (FTA) vµ liªn minh thuÕ quan. §iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng th−¬ng m¹i ®−îc thùc hiÖn th«ng qua ®èi xö −u ®·i thuÕ quan dµnh cho s¶n phÈm cña n−íc thµnh viªn do cã sù ®èi xö ph©n biÖt ®èi víi s¶n phÈm cña n−íc kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn th«ng qua viÖc gi¶m thuÕ hoÆc hµng rµo th−¬ng m¹i ®èi víi hµng nhËp khÈu. FTA còng t¹o kh¶ n¨ng t¨ng tr−ëng kinh tÕ tiÒm n¨ng th«ng qua viÖc cung cÊp cho nÒn kinh tÕ víi t¸c nh©n bæ sung cho th−¬ng m¹i quèc tÕ vµ cho phÐp ph©n bæ c¸c nh©n tè tèt h¬n, ®¹t ®−îc b»ng viÖc më réng thÞ tr−êng cho c¸c s¶n phÈm.

C¸c n−íc t×m kiÕm tíi c¸c liªn kÕt khu vùc tr−íc hÕt v× sù liªn kÕt nµy cã thÓ trë thµnh mét lùa chän chiÕn l−îc ®èi víi bÊt kú n−íc nµo ph¶i ®èi mÆt víi sù bÊt lîi tiÒm tµng tõ nh÷ng liªn kÕt kh¸c. Hai lµ, c¸c n−íc cã thÓ th«ng qua liªn kÕt khu vùc nh− lµ mét lùa chän chÝnh s¸ch ®Ó ®èi mÆt víi khã kh¨n trong qu¸ tr×nh tù do hãa ®a ph−¬ng, c¸c n−íc th−êng muèn gÆt h¸i ®−îc lîi Ých cña tù do hãa víi sè l−îng thµnh viªn h¹n chÕ tr−íc khi thÊy kÕt qu¶ thµnh c«ng cña ®µm ph¸n th−¬ng m¹i ®a ph−¬ng.

HiÖn nay, c¸c tháa thuËn liªn kÕt khu vùc ®ang ®−îc chó ý nhiÒu h¬n ë c¸c n−íc ch©u ¸. Trong sè 21 nÒn kinh tÕ thµnh viªn APEC, kh«ng cã n−íc nµo kh«ng tham gia vµo c¸c tháa thuËn th−¬ng m¹i khu vùc. NhËt B¶n ®· thùc hiÖn tháa thuËn FTA víi Singapore n¨m 2002, Hµn Quèc ®· tiÕn hµnh ®µm ph¸n FTA víi Chi Lª n¨m 1999 vµ hiÖp ®Þnh nµy ®· chÝnh thøc cã hiÖu lùc n¨m 2004...FTA gi÷a Hµn

Quèc vµ Chi Lª ®· ®¸nh dÊu mét sù khëi ®Çu trong chiÕn l−îc FTA cña Hµn Quèc. HiÖn nay, Hµn Quèc ®ang theo ®uæi chÝnh s¸ch FTA ®a luång víi hÇu hÕt c¸c n−íc. Hµn Quèc ®ang lùa chän c¸c ®èi t¸c FTA dùa trªn c¸c c©n nh¾c thËn träng víi mong muèn tèi ®a hãa lîi Ých vµ gi¶m thiÓu c¸c tæn thÊt cña FTA .

Còng nh− nhiÒu n−íc kh¸c, Hµn Quèc hy väng ®¹t møc t¨ng tr−ëng kinh tÕ cao h¬n nhê viÖc t¨ng kim ng¹ch th−¬ng m¹i trong c¸c tháa thuËn FTA vµ FTA còng sÏ ®ãng gãp vµo viÖc t¨ng c−êng søc c¹nh tranh, t¨ng ®Çu t− n−íc ngoµi vµ tÝch lòy vèn.

Cam kÕt thiÕt lËp Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN (AFTA) lµ biÓu hiÖn cña liªn kÕt khu vùc gi÷a c¸c n−íc §«ng Nam ¸. Tuy vÉn cßn nhá vÒ qui m« kinh tÕ so víi EU vµ NAFTA vµ nh÷ng h¹n chÕ vÒ c¬ cÊu liªn quan tíi hîp t¸c Nam - Nam nh−ng AFTA c¬ b¶n ®¹i diÖn cho sù liªn kÕt chung gi÷a c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn vµ ch−a ®ñ kh¶ n¨ng kh¼ng ®Þnh sù ®oµn kÕt kinh tÕ m¹nh mÏ do thiÕu v¾ng nÒn kinh tÕ dÉn ®Çu còng nh− sù ®ång thuËn vµ æn ®Þnh chÝnh trÞ. §Ó gi¶i quyÕt nh÷ng yÕu kÐm vÒ c¬ cÊu, ASEAN ®· cè g¾ng më réng hîp t¸c kinh tÕ víi c¸c n−íc §«ng B¾c ¸, ®−a ra nhiÒu tháa thuËn hîp t¸c v−ît ra khái §«ng Nam ¸.

Sau khñng ho¶ng tµi chÝnh tµi chÝnh n¨m 1997, ASEAN ®· nç lùc ®Ó t¨ng c−êng héi nhËp cïng víi viÖc më réng vµ t¨ng c−êng liªn kÕt kinh tÕ víi c¸c n−íc §«ng B¾c ¸ h−íng tíi héi nhËp khu vùc th«ng qua s¸ng kiÕn ASEAN + 3 vµ coi ®©y lµ nh©n tè quan träng nh»m thóc ®Èy hîp t¸c khu vùc ë §«ng ¸. Héi nghÞ th−îng ®Ønh ASEAN+3 ®Çu tiªn ®−îc tæ chøc vµo th¸ng 12/1997 vµ sù hîp t¸c nµy tiÕp tôc ph¸t triÓn m¹nh tõ n¨m 1998. T¹i héi nghÞ Th−îng ®Ønh ASEAN+3 t¹i Singapore vµo n¨m 2000, Trung Quèc ®· ®−a ra ®Ò nghÞ h×nh thµnh FTA víi ASEAN vµ FTA ASEAN-Trung Quèc (ACFTA) ®· chÝnh thøc ®−îc tháa thuËn t¹i héi nghÞ Th−îng ®Ønh vµo th¸ng 11/2002 t¹i Campuchia. Nh»m ph¶n øng víi tháa thuËn nµy, NhËt B¶n còng muèn theo ®uæi hîp t¸c víi ASEAN vµ sau ®ã FTA gi÷a NhËt B¶n vµ Singapore ®· ®−îc ký kÕt vµo th¸ng 1/2002 vµ trong n¨m 2003, NhËt B¶n ®· thóc ®Èy FTA víi c¸c n−íc thµnh viªn ASEAN vµ ký tháa thuËn khung vÒ ®èi t¸c kinh tÕ toµn diÖn víi ASEAN t¹i Héi nghÞ th−îng ®Þnh Bali, Indonesia.

Hµn Quèc còng cã sù quan t©m chÆt chÏ víi qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ ASEAN còng nh− nç lùc cña ASEAN nh»m x©y dùng hîp t¸c kinh tÕ toµn diÖn víi

c¸c n−íc NhËt B¶n, Trung Quèc, Ên §é. Trong nh÷ng thËp kû qua, ASEAN vµ Hµn Quèc lµ nh÷ng ®èi t¸c kinh tÕ quan träng, th−¬ng m¹i vµ ®Çu t− song ph−¬ng gi÷a Hµn Quèc vµ ASEAN t¨ng nhanh. HiÖn nay, ASEAN ®øng thø 3 trong nguån ®Çu t− FDI tõ Hµn Quèc vµ ®øng thø 5 vÒ th−¬ng m¹i víi quèc gia nµy.

TriÓn khai quyÕt ®Þnh cña c¸c Nhµ l·nh ®¹o t¹i Héi nghÞ CÊp cao ASEAN lÇn thø X diÔn ra trong th¸ng 11/2004 t¹i Viªn Ch¨n, Lµo, b¾t ®Çu tõ n¨m 2005, ñy ban §µm ph¸n Th−¬ng m¹i ASEAN-Hµn Quèc (AKTNC) ®· ®µm ph¸n HiÖp ®Þnh khung vÒ Hîp t¸c Kinh tÕ Toµn diÖn ASEAN-Hµn Quèc, ®ång thêi ®µm ph¸n HiÖp ®Þnh vÒ Th−¬ng m¹i Hµng ho¸ ASEAN -Hµn Quèc víi môc ®Ých thiÕt lËp Khu vùc MËu dÞch Tù do ASEAN - Hµn Quèc.

Ngµy 16 th¸ng 5 n¨m 2006, t¹i Manila, Phi-lÝp-pin, c¸c Bé tr−ëng Th−¬ng m¹i ASEAN (trõ Th¸i Lan) vµ Hµn Quèc ®· ký HiÖp ®Þnh khu vùc th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc (AKFTA). Theo ®ã, Hµn Quèc sÏ lo¹i bá hoµn toµn thuÕ ®èi víi Ýt nhÊt 95% dßng thuÕ trong danh môc th«ng th−êng vµo n¨m 2008, trong khi ASEAN-6 sÏ lo¹i bá tÊt c¶ thuÕ ®èi víi Ýt nhÊt 90% dßng thuÕ trong danh môc th«ng th−êng vµo n¨m 2009. Vµo n¨m 2010, Hµn Quèc sÏ lo¹i bá hoµn toµn thuÕ ®èi víi c¸c dßng thuÕ trong danh môc th«ng th−êng vµ ®èi víi ASEAN-6 lµ 2012. Hai bªn nhËn ®Þnh r»ng HiÖp ®Þnh nµy sÏ më réng c¬ héi bu«n b¸n hµng hãa, thóc ®Èy hîp t¸c th−¬ng m¹i vµ ®Çu t− gi÷a ASEAN vµ Hµn Quèc, cã lîi cho tÊt c¶ c¸c ®èi t¸c liªn quan.

Theo AKFTA, HiÖp ®Þnh vÒ th−¬ng m¹i hµng hãa bao gåm c¸c qui ®Þnh vÒ ®èi xö ®Æc biÖt vµ kh¸c biÖt, sù linh ho¹t bæ sung dµnh cho c¸c thµnh viªn míi cña ASEAN (CLMV). AKFTA cã khung thêi gian kh¸c nhau ®èi víi Hµn Quèc, ASEAN-6 vµ c¸c n−íc CLMV. CLMV sÏ cã ®èi xö −u ®·i do tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ thÊp víi thêi h¹n gi¶m thuÕ trong danh môc th«ng th−êng, vÝ dô víi Campuchia vµo 2018.

2.1.2. Môc tiªu cña HiÖp ®Þnh

HiÖp ®Þnh Th−¬ng m¹i Hµng ho¸ ASEAN - Hµn Quèc ®iÒu chØnh c¸c khÝa

c¹nh nh»m thiÕt lËp Khu vùc MËu dÞch Tù do gi÷a ASEAN vµ Hµn Quèc. ViÖc ký

kÕt HiÖp ®Þnh Th−¬ng m¹i Hµng ho¸ ASEAN-Hµn Quèc ®¸nh dÊu mét mèc quan

träng trong qu¸ tr×nh x©y dùng mèi quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ toµn diÖn gi÷a ASEAN

vµ Hµn Quèc, t¹o lËp mét kh«ng gian kinh tÕ æn ®Þnh vµ n¨ng ®éng phôc vô ph¸t

triÓn kinh tÕ. ViÖc ký kÕt HiÖp ®Þnh còng t¹o ra thÕ vµ lùc míi cña ASEAN trong

quan hÖ víi Hµn Quèc vµ víi c¸c ®èi t¸c kinh tÕ quan träng kh¸c nh− Trung Quèc, NhËt B¶n, Ên §é, Australia vµ Niu Di-l©n, EU vµ Hoa Kú. §èi víi ViÖt Nam, viÖc ký kÕt vµ thùc hiÖn HiÖp ®Þnh ®· ®−a quan hÖ hîp t¸c gi÷a ViÖt Nam vµ Hµn Quèc

lªn mét tÇm cao míi, t¹o lËp nÒn t¶ng v÷ng ch¾c h¬n cho quan hÖ song ph−¬ng,

®ång thêi më ra nhiÒu c¬ héi vµ h−íng hîp t¸c míi gi÷a hai n−íc trong t−¬ng lai.

ASEAN vµ Hµn Quèc ®· thiÕt lËp quan hÖ ®èi t¸c ®èi tho¹i toµn diÖn tõ n¨m

1991 vµ hiÖn ®ang lµ nh÷ng ®èi t¸c th−¬ng m¹i quan träng cña nhau do nÒn kinh tÕ

c¸c n−íc ASEAN vµ Hµn Quèc cã nhiÒu ®iÓm kh¸c biÖt vµ cã kh¶ n¨ng bæ trî cho

nhau. ASEAN vµ Hµn Quèc hiÖn ®ang lµ ®èi t¸c th−¬ng m¹i lín cña nhau vµ

ASEAN hiÖn ®ang ®øng thø 3 vÒ thu hót ®Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi cña Hµn Quèc.

ViÖc thiÕt lËp Khu vùc MËu dÞch Tù do ASEAN-Hµn Quèc sÏ ®em l¹i nh÷ng

lîi Ých ®¸ng kÓ cho c¸c nÒn kinh tÕ ASEAN, trong ®ã cã ViÖt Nam. §Õn n¨m 2010,

Khu vùc MËu dÞch Tù do ASEAN-Hµn Quèc sÏ c¨n b¶n trë thµnh mét thÞ tr−êng

khu vùc mËu dÞch réng më, t¹o c¬ héi lín cho doanh nghiÖp vµ c¸c nhµ ®Çu t−

trong khu vùc. ViÖc c¾t gi¶m thuÕ quan vµ dì bá hµng rµo phi thuÕ theo HiÖp ®Þnh

sÏ t¹o søc Ðp, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy c¸c n−íc tham gia HiÖp ®Þnh triÓn

khai c¸c biÖn ph¸p nh»m gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng c−êng hiÖu qu¶ vµ tÝnh

c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ. Khu vùc MËu dÞch Tù do ASEAN-Hµn Quèc ®−îc h×nh thµnh sÏ thóc ®Èy tù do th−¬ng m¹i vµ ph¸t triÓn kinh tÕ t¹i khu vùc §«ng Nam ¸ vµ c¸c khu vùc kinh tÕ kh¸c trªn thÕ giíi.

ViÖc ViÖt Nam cïng c¸c n−íc ASEAN thóc ®Èy ®µm ph¸n FTA víi c¸c n−íc

®èi t¸c xuÊt ph¸t tõ nhiÒu ®éng lùc, trong ®ã bao gåm c¶ c¸c ®éng lùc kinh tÕ vµ

®éng lùc chÝnh trÞ. XÐt vÒ ®éng lùc kinh tÕ, ViÖt Nam còng nh− c¸c n−íc ASEAN ®Òu mong muèn t¨ng c−êng xuÊt khÈu, më réng kh¶ n¨ng th©m nhËp vµo thÞ tr−êng

c¸c n−íc thµnh viªn, t¨ng c−êng th−¬ng m¹i. Bªn c¹nh ®ã, mét hiÖu øng kh¸c t¸c

®éng tõ FTA lµ t¹o ra mét søc hÊp dÉn ®Ó thu hót vèn ®Çu t− n−íc ngoµi vµo khu vùc còng nh− thu hót ®Çu t− lÉn nhau tõ c¸c n−íc thµnh viªn. XÐt vÒ mÆt chÝnh trÞ, lµ thµnh viªn cña ASEAN, ViÖt Nam tham gia cïng ASEAN ®Ó ®µm ph¸n ký kÕt

c¸c FTA ®ã ®Ó cã thÓ th¾t chÆt mèi liªn kÕt chÝnh trÞ trong khu vùc, t¨ng c−êng vÞ

thÕ vµ quan hÖ ngo¹i giao víi c¸c ®èi t¸c, g©y dùng h×nh ¶nh cña ViÖt Nam trªn

tr−êng quèc tÕ nh»m ®¹t nh÷ng môc tiªu ph¸t triÓn trong t−¬ng lai.

2.1.3. Néi dung chÝnh cña HiÖp ®Þnh

AKFTA lµ HiÖp ®Þnh khu vùc th−¬ng m¹i tù do (FTA) thø 3 ViÖt Nam tham

gia ký kÕt sau HiÖp ®Þnh Khu vùc th−¬ng m¹i tù do ASEAN (AFTA) vµ HiÖp ®Þnh

khu vùc th−¬ng m¹i tù do ASEAN-Trung Quèc (ACFTA). HiÖp ®Þnh nµy ®−îc xem

nh− lµ mét hy väng cho ViÖt Nam thóc ®Èy t¨ng tr−ëng m¹nh kim ng¹ch xuÊt khÈu

cña m×nh sang Hµn Quèc - mét trong nh÷ng ®èi t¸c th−¬ng m¹i quan träng nh−ng

trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ViÖt Nam lu«n ë trong thÕ th©m hôt mËu dÞch.

Ngoµi phÇn më ®Çu, HiÖp ®Þnh gåm 21 §iÒu vµ 4 Phô lôc: Phô lôc 1 -

Ph−¬ng thøc c¾t gi¶m vµ Lo¹i bá thuÕ quan ®èi víi c¸c dßng thuÕ n»m trong Lé

tr×nh th«ng th−êng (NT); Phô lôc 2 - Ph−¬ng thøc c¾t gi¶m vµ Lo¹i bá ThuÕ quan

®èi víi c¸c dßng thuÕ n»m trong Lé tr×nh Nh¹y c¶m (ST); Phô lôc 3 - Quy t¾c xuÊt

xø vµ Phô lôc 4 - Danh môc c¸c HiÖp ®Þnh §a ph−¬ng vÒ Th−¬ng m¹i Hµng ho¸ vµ

HiÖp ®Þnh vÒ c¸c KhÝa c¹nh liªn quan ®Õn Th−¬ng m¹i cña QuyÒn Së h÷u TrÝ tuÖ

nh− quy ®Þnh t¹i c¸c Phô lôc 1A vµ 1C cña HiÖp ®Þnh WTO.

C¸c néi dung chÝnh cña HiÖp ®Þnh ®−îc tãm t¾t nh− sau:

(1) LÞch tr×nh c¾t gi¶m vµ lo¹i bá thuÕ quan

LÞch tr×nh c¾t gi¶m vµ lo¹i bá thuÕ quan lµ phÇn träng t©m cña HiÖp ®Þnh,

®−îc quy ®Þnh chi tiÕt t¹i §iÒu 3 (C¾t gi¶m vµ Lo¹i bá thuÕ quan), §iÒu 6 (Söa ®æi

c¸c ¦u ®·i) vµ Phô lôc 1,2 cña HiÖp ®Þnh.

Theo quy ®Þnh, thuÕ quan cña toµn bé s¶n phÈm sÏ ®−îc gi¶m vµ lo¹i bá theo

hai lé tr×nh chÝnh lµ Lé tr×nh Th«ng th−êng (NT) vµ Lé tr×nh Nh¹y c¶m (ST). ThuÕ

suÊt cña c¸c mÆt hµng theo Lé tr×nh NT sÏ gi¶m dÇn xuèng 0% vµo n¨m 2010, thêi

®iÓm hoµn thµnh Khu vùc MËu dÞch Tù do ASEAN-Hµn Quèc. C¸c mÆt hµng trong

Lé tr×nh ST kh«ng bÞ rµng buéc gi¶m thuÕ theo lé tr×nh mµ chØ ph¶i ®¸p øng vÒ møc

thuÕ suÊt cuèi cïng vµo mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. Campuchia, Lµo, Myanmar vµ

ViÖt Nam (CLMV) ®−îc linh ho¹t vÒ lé tr×nh vµ thêi h¹n hoµn thµnh c¾t gi¶m vµ

lo¹i bá thuÕ quan.

a) Lé tr×nh Th«ng th−êng (NT)

Theo HiÖp ®Þnh, ASEAN-6 (bao gåm Brunei, Malaysia, Indonesia,

Philippines, Singapore vµ Th¸i Lan) vµ Hµn Quèc ph¶i lo¹i bá thuÕ quan cña hÇu

hÕt c¸c mÆt hµng thuéc Lé tr×nh NT xuèng 0% vµo 2010, víi mét sè dßng thuÕ linh

ho¹t ®Õn 2012. Cô thÓ nh− sau:

B¶ng 2.1.LÞch tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan cña Hµn Quèc vµ ASEAN 6 theo lé

tr×nh NT

Nhãm thuÕ suÊt MFN ( X%)

ThuÕ suÊt −u ®·i Khu vùc MËu dÞch Tù do ASEAN-Hµn Quèc (kh«ng muén h¬n ngµy 1 th¸ng 1) 2008 2007 10 13 2006* 20 2010 0 2009 5 X ≥ 20%

15 10 8 5 0 15% < X < 20%

10 8 5 3 0 10% < X < 15%

5 5 3 0 0 5% < X < 10%

0 0 X < 5% Gi÷ nguyªn

Ghi chó: - X: thuÕ suÊt MFN ¸p dông t¹i thêi ®iÓm 1/1/2005 * Thêi ®iÓm b¾t ®Çu thùc hiÖn c¾t gi¶m lµ 1/10/2006

Thêi h¹n thùc hiÖn Lé tr×nh NT cña ViÖt Nam chËm h¬n 6 n¨m so víi c¸c n−íc ASEAN 6. Theo ®ã, ViÖt Nam sÏ hoµn thµnh lo¹i bá thuÕ quan ®èi víi toµn bé c¸c dßng thuÕ thuéc Lé tr×nh NT vµo 2016, víi mét sè dßng thuÕ linh ho¹t ®Õn 2018, cô thÓ nh− sau:

B¶ng 2.2. LÞch tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan cña ViÖt Nam theo lé tr×nh NT

Thuế suất ưu đ·i trong Khu vùc MËu dÞch tù do ASEAN - Hµn Quốc

X = thuÕ suÊt

(kh«ng muộn hơn ngµy 1 th¸ng 1)

MFN ¸p dụng

2006*

2007

2008

2009

2011

2013

2015

2016

X ≥ 60%

40% ≤ X <60%

0-5

35% ≤ X <40%

0-5

30% ≤ X <35%

0-5

25% ≤ X <30%

0-5

20% ≤ X <25%

0-5

15% ≤ X <20%

0-5

10% ≤ X <15%

0-5

7% ≤ X <10%

0-5

5% ≤ X <7%

X <5%

Giữ nguyªn

* Thêi ®iÓm b¾t ®Çu thùc hiÖn c¾t gi¶m lµ 1/10/2006

Ghi chó: X: thuÕ suÊt MFN t¹i thêi ®iÓm 1/1/2005

Nguån: ñy ban quèc gia vÒ Hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ

b) Lé tr×nh Nh¹y c¶m (ST)

C¸c mÆt hµng thuéc Lé tr×nh ST ®−îc chia thµnh Danh môc Nh¹y c¶m th−êng (SL) vµ Danh môc Nh¹y c¶m cao (HSL). §èi víi Danh môc Nh¹y c¶m cao (HSL), c¸c bªn thèng nhÊt giíi h¹n ë møc 200 dßng thuÕ HS 6 sè hoÆc 3% tæng sè c¸c dßng thuÕ theo cÊp ®é HS tuú chän vµ 3% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu tõ Hµn

Quèc hoÆc tõ c¸c n−íc ASEAN dùa trªn sè liÖu n¨m 2005 ®èi víi ASEAN 6 vµ Hµn Quèc. Riªng c¸c n−íc CLMV cã møc ng−ìng linh ho¹t vµ kh¸c biÖt.

§èi víi Danh môc Nh¹y c¶m th−êng (SL), c¸c bªn chØ cam kÕt c¾t gi¶m thuÕ suÊt cña c¸c dßng thuÕ xuèng 0-5%. ViÖc c¾t gi¶m thuÕ quan ®èi víi c¸c dßng thuÕ thuéc Danh môc Nh¹y c¶m cao ®−îc thùc hiÖn theo 5 nhãm:

(i) Nhãm A: C¾t gi¶m xuèng møc thuÕ suÊt kh«ng qu¸ 50%;

(ii) Nhãm B: C¾t gi¶m 20% møc thuÕ suÊt hiÖn hµnh;

(iii) Nhãm C: C¾t gi¶m 50% møc thuÕ suÊt hiÖn hµnh;

(iv) Nhãm D: H¹n ng¹ch thuÕ quan ®−îc ¸p dông trªn c¬ së song ph−¬ng; vµ

(v) Nhãm E: Lo¹i trõ 40 dßng thuÕ HS 6 sè kh«ng thùc hiÖn c¾t gi¶m hoÆc

lo¹i bá thuÕ quan.

Thêi h¹n thùc hiÖn gi¶m thuÕ trong ST cña ViÖt Nam chËm h¬n 5 n¨m so víi c¸c n−íc ASEAN 6 vµ x¸c ®Þnh møc giíi h¹n ®èi víi c¸c dßng thuÕ thuéc Lé tr×nh ST b»ng 2 tiªu chÝ lµ: (1) 10% tæng sè dßng thuÕ vµ (2) 25% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu tõ Hµn Quèc theo sè liÖu n¨m 2004.

- ThuÕ tèi huÖ quèc (MFN) trªn 20% sÏ gi¶m cßn 13% trong n¨m nay t¹i 6

quèc gia nµy, gi¶m tiÕp cßn 10% vµo 2008 vµ 5% cho n¨m sau ®ã.

- ThuÕ suÊt tõ 15-20% ®−îc c¾t tõ 10% n¨m nay xuèng cßn 8, råi 5% cho 2

n¨m tiÕp theo.

- §èi víi c¸c dßng thuÕ nh¹y c¶m, ASEAN 6 cïng Hµn Quèc c¾t gi¶m

xuèng 20% vµo n¨m 2012 vµ 0-5% n¨m 2016.

Cô thÓ, cam kÕt cña c¸c n−íc vÒ Lé tr×nh ST nh− sau:

B¶ng 2.3. LÞch tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan theo lé tr×nh ST

Sè l−îng mÆt hµng thuéc ST

Kh«ng ®−îc v−ît qu¸ 10% tæng sè dßng thuÕ

Kh«ng ®−îc v−ît qu¸ 10% tæng sè dßng thuÕ vµ 10% tæng kim ng¹ch NK song ph−¬ng gi÷a H.Quèc víi tõng n−íc ASEAN 6 vµ ng−îc l¹i, dùa trªn sè liÖu 2004

Kh«ng ®−îc v−ît qu¸ 10% tæng sè dßng thuÕ tæng kim vµ 25% ng¹ch song NK ph−¬ng gi÷a VN víi H.Quèc vµ ng−îc l¹i, dùa trªn sè liÖu 2004

Sè l−îng mÆt hµng thuéc HSL

Kh«ng v−ît qu¸ 200 dßng thuÕ HS 6 sè hoÆc 3% tæng sè dßng thuÕ theo cÊp ®é HS tuú chän

Kh«ng v−ît qu¸ 200 dßng thuÕ HS 6 sè hoÆc 3% tæng sè dßng thuÕ theo cÊp ®é HS theo tõng n−íc tuú chän

Kh«ng v−ît qu¸ 200 dßng thuÕ HS 6 sè hoÆc 3% tæng sè dßng thuÕ theo cÊp ®é HS theo tõng n−íc tuú chän vµ 3% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu song ph−¬ng gi÷a tõng n−íc ASEAN 6 víi HQ vµ ng−îc l¹i, dùa trªn sè liÖu n¨m 2004

(cid:131) 2012: 20%

(cid:131) 2017: 20%

(cid:131) 2020: 20%

(cid:131) 2016: 0-5%

(cid:131) 2021: 0-5%

(cid:131) 2024: 0-5%

ThuÕ suÊt cuèi cïng cña SL

(cid:131) Nhãm A: 2016

(cid:131) Nhãm A: 2021

(cid:131) Nhãm A: 2024

(cid:131) Nhãm B: 2016

(cid:131) Nhãm B: 2021

(cid:131) Nhãm B: 2024

(cid:131) Nhãm C: 2016

(cid:131) Nhãm C: 2021

(cid:131) Nhãm C: 2024

Thêi h¹n c¾t gi¶m thuÕ quan cña HSL

(cid:131) Nhãm D: tuú theo quy ®Þnh vµ tho¶ thuËn cña tõng n−íc

(cid:131) Nhãm E: kh«ng thùc hiÖn c¾t gi¶m, lo¹i bá thuÕ quan

Néi dung ViÖt Nam ASEAN 6 vµ Hµn Quèc Campuchia, Lµo, Myanma cam kÕt

Nguån: ñy ban quèc gia vÒ Hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ

Thêi ®iÓm gi¶m thuÕ AKFTA cña ViÖt Nam cã lé tr×nh dµi h¬n. Trong ®ã, c¸c mÆt hµng cã thuÕ suÊt trªn 60% cña n¨m 2006 ®−îc gi¶m cßn 50% n¨m nay, sau ®ã cø gi¶m tiÕp 10% mçi n¨m cho ®Õn 2016 cßn 0%. ThuÕ suÊt hiÖn t¹i ë møc 40-60% sÏ ®−îc c¾t gi¶m cßn 35% n¨m tíi, 25% cho 2009, 20 råi 15 vµ 10% lÇn l−ît vµo c¸c n¨m 2011, 2013 vµ 2015. Vµo n¨m 2015, ViÖt Nam sÏ c¾t gi¶m hÇu hÕt danh môc thuÕ quan AKFTA xuèng cßn 0-5%.

Nh− vËy, theo lé tr×nh thùc hiÖn AKFTA, cã tíi 8.900 dßng thuÕ n»m trong danh môc th«ng th−êng (NT), t−¬ng øng víi 90% dßng thuÕ sÏ ®−îc c¾t gi¶m ngay tõ ngµy 1/6/2007. Cô thÓ, ®èi víi c¸c n−íc ASEAN 6 (trõ Th¸i Lan), møc thuÕ suÊt hiÖn hµnh (MFN) sÏ ®−îc gi¶m m¹nh b×nh qu©n tõ 5% - 7% trong giai ®o¹n tõ n¨m 2007 ®Õn n¨m 2009. §Õn n¨m 2010, danh môc NT sÏ gi¶m xuèng cßn 0%.

Riªng víi ViÖt Nam, do tham gia vµo khèi ASEAN muén h¬n, ®Ó tiÕn tíi viÖc dì bá hoµn toµn thuÕ quan gi÷a 2 n−íc ViÖt Nam - Hµn Quèc vµo n¨m 2016, ViÖt Nam còng sÏ thùc hiÖn theo lé tr×nh 10 n¨m. Theo ®ã, ®èi víi nh÷ng dßng thuÕ trªn 60% theo thuÕ suÊt MFN sÏ cßn 50% n¨m 2007, 40% n¨m 2008, 20% n¨m 2011 vµ 10% vµo n¨m 2015. §èi víi dßng thuÕ 35% - 40% sÏ c¾t gi¶m xuèng cßn 30% n¨m 2008, 15% n¨m 2011 vµ 0% - 5% n¨m 2015. Cßn nh÷ng dßng thuÕ tõ 15% - 20% sÏ gi¶m xuèng cßn 10% vµo 2009, 5% n¨m 2013. Riªng c¸c mÆt hµng n»m trong danh môc nh¹y c¶m (SL), møc thuÕ sÏ gi¶m xuèng cßn 20% vµo n¨m 2017 vµ tiÕp tôc gi¶m xuèng cßn tõ 0% - 5% ®Õn n¨m 2021.

ViÖc c¾t gi¶m thuÕ quan ®èi víi c¸c dßng thuÕ thuéc danh môc nh¹y c¶m cao ®−îc thùc hiÖn theo 5 nhãm: C¾t gi¶m xuèng møc thuÕ suÊt kh«ng qu¸ 50% (nhãm A), mçi n−íc chØ ®−îc ®Ó 5 mÆt hµng cã thuÕ MFN thÊp h¬n hoÆc b»ng 50%; c¾t gi¶m 20% møc thuÕ suÊt hiÖn hµnh (nhãm B); c¾t gi¶m 50% møc thuÕ suÊt hiÖn hµnh (nhãm C); h¹n ng¹ch thuÕ quan ®−îc tho¶ thuËn song ph−¬ng (nhãm D); lo¹i trõ 40 dßng thuÕ HS 6 sè kh«ng thùc hiÖn c¾t gi¶m thuÕ quan (nhãm E).

tiÖn vËn t¶i, x¨ng dÇu, s¾t thÐp, vËt liÖu x©y dùng, s¶n phÈm ®iÖn tö ®iÖn l¹nh, giÊy, dÖt may...) vµ c¸c mÆt hµng lo¹i trõ theo ®óng quy ®Þnh cña WTO.

(2) C¸c h¹n chÕ ®Þnh l−îng, biÖn ph¸p phi thuÕ quan vµ biÖn ph¸p vÖ sinh

vµ kiÓm dÞch

C¸c bªn cam kÕt ngay tõ khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc sÏ kh«ng ¸p dông hoÆc duy tr× bÊt cø h¹n chÕ ®Þnh l−îng nµo nh− giÊy phÐp, h¹n ng¹ch, v.v. ®èi víi viÖc nhËp khÈu bÊt kú mÆt hµng nµo cña c¸c bªn kh¸c hoÆc ®èi víi viÖc xuÊt khÈu bÊt kú mÆt hµng nµo ®−îc xuÊt sang l·nh thæ cña c¸c bªn kh¸c. Riªng ViÖt Nam vµ Lµo sÏ lo¹i bá c¸c h¹n chÕ ®Þnh l−îng theo c¸c cam kÕt khi gia nhËp WTO.

ASEAN vµ Hµn Quèc sÏ thµnh lËp Tæ c«ng t¸c vÒ c¸c biÖn ph¸p vÖ sinh vµ kiÓm dÞch (SPS) vµ c¸c hµng rµo kü thuËt ®èi víi th−¬ng m¹i (TBT) ®Ó hîp t¸c vµ x¸c ®Þnh nh÷ng biÖn ph¸p nµo lµ hµng rµo phi thuÕ ph¶i lo¹i bá vµ sÏ ®µm ph¸n lÞch tr×nh c¾t gi¶m c¸c hµng rµo phi thuÕ ®ã ngay sau khi HiÖp ®Þnh nµy cã hiÖu lùc.

(3) Quy t¾c xuÊt xø hµng ho¸

Quy t¾c xuÊt xø (ROO) quy ®Þnh chi tiÕt tiªu chÝ xuÊt xø chung, tiªu chÝ xuÊt xø riªng ®èi víi s¶n phÈm cô thÓ, tiªu chÝ xuÊt xø mét sè s¶n phÈm ®Æc biÖt vµ mét sè quy ®Þnh kh¸c cã liªn quan trùc tiÕp, gi¸n tiÕp ®Õn viÖc x¸c ®Þnh xuÊt xø cña hµng hãa còng nh− quy ®Þnh vÒ GiÊy chøng nhËn xuÊt xø (®−îc viÕt t¾t lµ C/O MÉu AK) ®Ó ®−îc h−ëng −u ®·i thuÕ quan AKFTA. Nh÷ng tiªu chÝ c¬ b¶n ®Ó x¸c ®Þnh xuÊt xø bao gåm quy t¾c XuÊt xø thuÇn tóy (WO), XuÊt xø thuÇn tóy tõ bÊt k× mét n−íc AKFTA nµo (WOA), ChuyÓn ®æi dßng thuÕ (CTC) vµ tiªu chÝ Hµm l−îng gi¸ trÞ khu vùc (RVC).

(4) C¬ chÕ tù vÖ khÈn cÊp

Do tiÕn tr×nh tù do ho¸ th−¬ng m¹i hµng ho¸ trong khu«n khæ AKFTA cã thÓ g©y t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn mét sè ngµnh s¶n xuÊt néi ®Þa, ASEAN vµ Hµn Quèc thèng nhÊt thiÕt lËp c¬ chÕ tù vÖ trong giai ®o¹n chuyÓn ®æi cña AKFTA (Transition Safeguard). C¬ chÕ nµy cã môc ®Ých ng¨n chÆn c¸c t¸c ®éng tiªu cùc ng¾n h¹n tõ lé tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan cña AKFTA. So víi viÖc ¸p dông c¬ chÕ tù vÖ khÈn cÊp cña WTO th× c¬ chÕ tù vÖ chuyÓn ®æi trong AKFTA ®−îc ¸p dông ®¬n

gi¶n h¬n ®Ó ng¨n chÆn hoÆc gi¶m t¸c ®éng tiªu cùc trùc tiÕp cña qu¸ tr×nh tù do ho¸ th−¬ng m¹i trong khu«n khæ AKFTA. Cô thÓ nh− sau:

- C¬ chÕ nµy chØ cã tÝnh chÊt t¹m thêi, ¸p dông trong kho¶ng thêi gian tõ khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc ®Õn thêi ®iÓm 7 n¨m sau khi thuÕ cña mét mÆt hµng ®−îc lo¹i bá;

- BiÖn ph¸p tù vÖ sÏ ®−îc ¸p dông d−íi h×nh thøc t¨ng thuÕ lªn b»ng møc

MFN t¹i thêi ®iÓm ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ;

- Mét biÖn ph¸p tù vÖ ®−îc ¸p dông trong giai ®o¹n ban ®Çu kh«ng qu¸ ba

(3) n¨m vµ cã thÓ ®−îc gia h¹n thªm mét (1) n¨m;

- BiÖn ph¸p tù vÖ sÏ kh«ng ¸p dông víi hµng nhËp khÈu tõ mét n−íc mµ tû lÖ

nhËp khÈu mÆt hµng tõ n−íc ®ã kh«ng qu¸ 3% tæng nhËp khÈu mÆt hµng ®ã;

Khi biÖn ph¸p tù vÖ chÊm døt, thuÕ suÊt ¸p dông sÏ lµ møc thuÕ theo lÞch

tr×nh c¾t gi¶m thuÕ ®· thèng nhÊt t¹i thêi ®iÓm biÖn ph¸p tù vÖ chÊm døt.

2.1.4. So s¸nh møc cam kÕt cña HiÖp ®Þnh AKFTA víi c¸c HiÖp ®Þnh thÕ

giíi vµ khu vùc kh¸c ViÖt Nam tham gia

§èi víi c¸c HiÖp ®Þnh kh¸c, møc ®é cam kÕt vµ do ®ã lµ ph¹m vi ¶nh h−ëng ®Õn quan hÖ th−¬ng m¹i cña ViÖt Nam còng kh¸c nhau. B¶ng 2.4 m« t¶ nh÷ng cam kÕt trong khu«n khæ WTO, AFTA, khu vùc th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Trung Quèc, ASEAN - Hµn Quèc.

B¶ng 2.4. Ph¹m vi c¸c HiÖp ®Þnh khu vùc ViÖt Nam tham gia

(tÝnh ®Õn 1/1/2008)

LÜnh vùc ASEAN/ ASEAN/ WTO AFTA TQ HQ

C¾t gi¶m vµ lo¹i bá thuÕ quan (cid:51)* (cid:51) (cid:51) (cid:51)

Quy t¾c xuÊt xø (cid:51) (cid:51) (cid:51) (cid:51)

Quy tr×nh h¶i quan (cid:51) (cid:51) (cid:51) (cid:51)

C¸c biÖn ph¸p vÖ sinh dÞch tÕ (cid:51) (cid:51) (cid:51) (cid:51)

C¸c rµo c¶n ®èi víi th−¬ng m¹i (cid:51) (cid:51) (cid:51) (cid:51)

C¸c bÞªn ph¸p kh¾c phôc th−¬ng m¹i (cid:51)** (cid:51) (cid:51) (cid:51)

QuyÒn së h÷u trÝ tuÖ (cid:51) (cid:51) (cid:51) (cid:51)

Gi¶i quyÕt tranh chÊp (cid:51) (cid:51) (cid:51) (cid:51)

C¸c qui ®Þnh vÒ HC vµ thÓ chÕ (cid:51) (cid:51) (cid:51)

ThuËn lîi ho¸ th−¬ng m¹i (cid:51) (cid:51) (cid:51)

§Çu t− (cid:51) BC BC

(cid:51) (cid:51) (cid:51) (cid:51)

Th−¬ng m¹i dÞch vô Ghi chó: (cid:51) Cã cam kÕt.

BC (Being considered) §ang ®µm ph¸n. *: ThuÕ quan rµng buéc trong WTO (cid:51)**: Cã thÒ bao gåm trî cÊp trong WTO

Nguån: ñy ban quèc gia vÒ Hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ

Tr−íc m¾t, møc thuÕ trung b×nh ¸p dông trong WTO (cña ViÖt Nam) thÊp h¬n møc thuÕ cam kÕt vµ ¸p dông tõ n¨m 2007 trong khu vùc th−¬ng m¹i tù do víi Trung Quèc vµ Hµn Quèc. Do ®ã nh÷ng −u ®·i/1îi Ých (mµ c¸c khu vùc th−¬ng m¹i tù do nµy) mang l¹i (cho ViÖt Nam) kh¸ h¹n chÕ hoÆc ch−a mang l¹i gi¸ trÞ nh− mong muèn. Tuy nhiªn, vÒ l©u dµi, khi viÖc gi¶m thuÕ trong khu«n khæ HiÖp ®Þnh Khu vùc th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Trung Quèc, ASEAN - Hµn Quèc ®−îc thùc

hiÖn ®Çy ®ñ, vÒ tæng thÓ møc thuÕ quan sÏ thÊp h¬n nhiÒu so víi møc hiÖn ®ang ¸p dông trong WTO.

B¶ng 2.5. Tæng quan vÒ møc thuÕ trung b×nh ViÖt Nam cam kÕt trong c¸c HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i khu vùc vµ quèc tÕ

WTO AFTA ASEAN/TQ ASEAN/HQ

2007 2018 2007 2020 2007 2021

LÜnh vùc/N¨m MFN 2006 23,5 N«ng nghiÖp MFN 2014 21,0 4,4 0,8 17,3 1,2 23,1 3,3

29,3 18,0 Thuû s¶n 4,7 0,0 9,9 0,0 29,3 0,0

DÇu khÝ 3,6 3,6 5,6 5,6 15,2 11,7 8,4 1,4

Gç, giÊy 15,6 10,5 2,1 0,0 12,9 0,3 15,7 1,1

DÖt may 37,3 13,7 4,3 0,0 27,3 0,6 33,4 0,3

Da giÇy, cao su 18,6 14,6 5,2 3,1 12,5 1,0 17,6 3,6

¤t«/ThiÕt bÞ GT 35,3 35,3 3,8 29,2 41,9 19,6 43,0 36,1

M¸y mãc 7,1 7,1 1,2 0,0 6,6 1,4 7,4 2,0

9,5 M.mãc/TB®iÖntö 12,4 2,5 0,0 11,1 0,8 13,2 2,3

C¸c SP chÕ biÕn 14,0 10,2 2,0 0,3 11,1 0,0 13,8 0,4

Ghi chó: MFN 2014 lµ møc ViÖt Nam sÏ ¸p dông dùa trªn c¬ së MFN vµ møc thuÕ

Trung b×nh 17,4 13,4 4,5 0,6 14,4 2,3 17,0 4,1

rµng buéc cuèi cïng.

Nguån: ñy ban quèc gia vÒ Hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

2.2.T¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn

Quèc ®Õn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ViÖt - Hµn

2.2.1. Nh÷ng cam kÕt thùc hiÖn AKFTA cña ViÖt Nam vµ cña Hµn Quèc

§Ó tháa thuËn ®−îc HiÖp ®Þnh vÒ Th−¬ng m¹i hµng hãa, Hµn Quèc ®· cã nh÷ng nh−îng bé quan träng, theo ®ã Hµn Quèc sÏ hoµn tÊt Danh môc th«ng th−êng (NT) nhanh h¬n 2 n¨m so víi ASEAN 6 vµ lo¹i bá ngay 70% tæng sè dßng thuÕ ngay trong n¨m 2006. C¸c n−íc CLM (Campuchia, Lµo vµ Myanmar) ®−îc

c¾t gi¶m thuÕ quan chËm h¬n 8 n¨m so víi ASEAN 6, kÓ c¶ ®èi víi Danh môc Nh¹y c¶m (ST). MÆt kh¸c, Hµn Quèc ®· ®ång ý dµnh cho ViÖt Nam thêi h¹n thùc hiÖn Danh môc NT chËm h¬n 6 n¨m so víi ASEAN 6 (theo ACFTA lµ 5 n¨m), thùc hiÖn Danh môc ST chËm h¬n 5 n¨m so víi ASEAN 6 (theo ACFTA lµ 3 n¨m) vµ ®−îc giíi h¹n c¸c mÆt hµng nh¹y c¶m b»ng 2 tiªu chÝ 10% tæng sè c¸c dßng thuÕ vµ 25% gi¸ trÞ nhËp khÈu theo sè liÖu n¨m 2004.

§Ó ViÖt Nam chÊp nhËn ph−¬ng thøc c¾t gi¶m thuÕ quan cã Nhãm E gåm 40 mÆt hµng ®−îc lo¹i trõ c¾t gi¶m thuÕ quan, Hµn Quèc ®· chän ®−a 50 trong tæng sè 90 mÆt hµng mµ ViÖt Nam quan t©m xuÊt khÈu sang Hµn Quèc vµo Danh môc Th«ng th−êng (NT) lµ Danh môc sÏ lo¹i bá thuÕ quan vµo n¨m 2010. Ngoµi ra, Hµn Quèc ®· ®iÒu chØnh Danh môc Nh¹y c¶m (ST) b»ng c¸ch ®−a mét sè mÆt hµng n«ng s¶n, h¶i s¶n, dÖt may, ®iÖn tö, hãa chÊt...mµ ViÖt Nam ®ang xuÊt khÈu sang Hµn Quèc vµo Danh môc NT vµ do ®ã ®· gi¶m gi¸ trÞ nhËp khÈu tõ ViÖt Nam trong Danh môc ST cña Hµn Quèc tõ 25% xuèng cßn kho¶ng 15,2%.

Do gi¸ trÞ nhËp khÈu tõ ViÖt Nam trong Danh môc ST cña Hµn Quèc vÉn cßn cao (15,2% so víi tiªu chÝ chung cho c¶ 10 n−íc ASEAN lµ 10%) nªn theo yªu cÇu cña ViÖt Nam, Hµn Quèc ®· chÊp nhËn chuyÓn 4 dßng thuÕ m· HS 6 sè mÆt hµng thÞt lîn tõ Nhãm E (lo¹i trõ) sang Nhãm B (gi¶m 20% møc thuÕ MFN) vµ bæ sung h¹n ng¹ch thuÕ quan (TRQs) riªng cho c¸c n−íc ASEAN nh− sau:

- T«m ®«ng l¹nh (HS 0306131000, 0306139000): 5.000 tÊn miÔn thuÕ;

- T«m t−¬i (HS 0306231000): 300 tÊn miÔn thuÕ;

- Mùc nang (HS 0307491010): 2.000 tÊn miÔn thuÕ;

- T«m luéc (HS 1605209090): 2.000 tÊn miÔn thuÕ;

- S¾n (HS 0714101000, 0714102010, 0714102090, 0714103000,

0714104000): 25.000 tÊn víi thuÕ suÊt 20%;

- Tinh bét s¾n (HS 1108140000): 9.600 tÊn víi thuÕ suÊt 9%.

H¹n ng¹ch nµy ®−îc ¸p dông ngay khi HiÖp ®Þnh vÒ Th−¬ng m¹i hµng hãa cã hiÖu lùc vµ Hµn Quèc ®· x¸c nhËn sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt

Nam tËn dông c¸c TRQs vÒ t«m vµ mùc, ®ång thêi cam kÕt hµng n¨m sÏ ®µm ph¸n l¹i víi ViÖt Nam vÒ møc TRQs theo t×nh h×nh xuÊt khÈu thùc tÕ cña ViÖt Nam.

TRQs ®¶m b¶o kh¶ n¨ng tiÕp cËn thÞ tr−êng ngay trong n¨m 2006 ®èi víi mét sè l−îng nhÊt ®Þnh hµng ho¸ cña ViÖt Nam (kh«ng thÊp h¬n møc xuÊt khÈu hiÖn nay), trong khi nÕu ®−îc ®−a vµo Danh môc Th«ng th−êng (NT) th× thuÕ quan ®èi víi c¸c mÆt hµng nµy còng chØ ®−îc c¾t gi¶m vµo n¨m 2010. Nh− vËy, nÕu tËn dông ®−îc TRQs, ViÖt Nam sÏ cã c¬ héi tiÕp cËn thÞ tr−êng kh«ng kÐm thuËn lîi h¬n so víi Danh môc NT. Do c¸c mÆt hµng s¾n, t«m vµ mùc chiÕm kho¶ng trªn 6% gi¸ trÞ nhËp khÈu cña Hµn Quèc tõ ViÖt Nam nªn tuy Danh môc ST cña Hµn Quèc chiÕm 15,2% gi¸ trÞ nhËp khÈu tõ ViÖt Nam nh−ng sù b¶o hé c¸c mÆt hµng nh¹y c¶m cña Hµn Quèc ®èi víi ViÖt Nam trong thùc tÕ cã thÓ coi lµ kh«ng qu¸ 10%. Danh môc ST cña ViÖt Nam ®· ®¸p øng ®−îc c¸c tiªu chÝ cña Ph−¬ng thøc c¾t gi¶m vµ lo¹i bá thuÕ quan ®· ®−îc tháa thuËn, ®ång thêi ®¶m b¶o ®−îc sù b¶o hé cÇn thiÕt ®èi víi mét sè ngµnh s¶n xuÊt trong n−íc.

§èi víi Hµn Quèc, viÖc b¶o hé ngµnh n«ng nghiÖp lµ vÊn ®Ò chÝnh trÞ hÕt søc nh¹y c¶m nªn ViÖt Nam ®· ph¶i ®ång thuËn cïng c¸c n−íc ASEAN chÊp nhËn cho Hµn Quèc ®−îc lo¹i trõ 40 mÆt hµng, trong ®ã cã mÆt hµng g¹o. §æi l¹i, ViÖt Nam còng cã Danh môc lo¹i trõ vµ Nh¹y c¶m cao (HSL) t−¬ng øng. ViÖt Nam ®· ®¶m b¶o ®−îc ®iÒu kiÖn cã thÓ b¶o hé s¶n xuÊt trong n−íc, kÓ c¶ ®èi víi c¸c mÆt hµng Hµn Quèc rÊt quan t©m nh− s¾t thÐp, m¸y mãc thiÕt bÞ, « t«... trong khi ®· yªu cÇu ®−îc Hµn Quèc ph¶i më cöa thÞ tr−êng ë møc hîp lý cho mét sè hµng hãa ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ n«ng s¶n vµ h¶i s¶n.

Hµn Quèc ®· nh−îng bé rÊt lín trong vÊn ®Ò kiÓm dÞch ®éng thùc vËt (SPS) lµ chÊp nhËn (i) §−a néi dung hîp t¸c ®èi víi c¸c tháa thuËn c«ng nhËn lÉn nhau vÒ SPS vµo Phô lôc cña HiÖp ®Þnh khung; (ii) Cã ®iÒu kho¶n vÒ TBT vµ SPS trong HiÖp ®Þnh vÒ Th−¬ng m¹i hµng hãa; (iii) Thµnh lËp Tæ c«ng t¸c vÒ TBT vµ SPS ®Ó xem xÐt c¸c vÊn ®Ò thùc thi.

Nh− vËy c¸c yªu cÇu c¬ b¶n cña ViÖt Nam ®èi víi AKFTA vÒ lé tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan vµ yªu cÇu Hµn Quèc “më cöa” cho hµng hãa ViÖt Nam (c¾t gi¶m thuÕ quan vµ dì bá c¸c rµo c¶n phi thuÕ quan, ®Æc biÖt lµ SPS) ®· ®¹t ®−îc yªu cÇu ë møc cao.

VÒ quy t¾c xuÊt xø, ViÖt Nam ®· kÕt hîp ®µm ph¸n vÒ Danh môc ST víi ®µm ph¸n tiªu chÝ xuÊt xø ®èi víi c¸c nhãm hµng cô thÓ (product specific rule - PSR) mµ ViÖt Nam quan t©m nªn ®· ®¹t ®−îc kÕt qu¶ tèt vÒ PSR, t¹o ®−îc thuËn lîi cho viÖc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu mét sè hµng h¶i s¶n vµ c«ng nghiÖp sang thÞ tr−êng Hµn Quèc. §Æc biÖt, hai mÆt hµng t«m, cua chÕ biÕn (HS 160510, 160520) ®· ®¹t ®−îc PSR quy ®Þnh hµm l−îng néi ®Þa lµ 35% (møc chung lµ 40%) rÊt cã lîi cho xuÊt khÈu cña ViÖt Nam.

Riªng ViÖt Nam chØ ban hµnh møc thuÕ suÊt AKFTA cho tõng n¨m mét, cßn Hµn Quèc ban hµnh møc thuÕ suÊt AKFTA theo lé tr×nh1 (theo ®ã Hµn Quèc miÔn thuÕ cho gÇn 8.000 dßng thuÕ tõ ASEAN vµ ASEAN còng sÏ gi¶m thuÕ cßn 0-5% cho 45% danh môc hµng hãa cã xuÊt xø tõ Hµn Quèc).

§Ó thùc hiÖn AKFTA, Bé Tµi chÝnh ®· cã QuyÕt ®Þnh sè 41/2007/Q§-BTC vÒ viÖc ban hµnh Danh môc hµng ho¸ vµ thuÕ suÊt nhËp khÈu −u ®·i ®Æc biÖt cña ViÖt Nam cho n¨m 2007 (BiÓu thuÕ AKFTA 2007 cña ViÖt Nam). Lé tr×nh gi¶m thuÕ tõ n¨m 2008 trë ®i sÏ ®−îc x©y dùng trªn c¬ së Danh môc hµi hoµ thuÕ quan ASEAN phiªn b¶n 2007.

1 HiÖp ®Þnh nµy sÏ cã hiÖu lùc ®èi víi c¸c n−íc Brunei, Campuchia, Lµo vµ Philippines

khi c¸c n−íc nµy hoµn tÊt c¸c thñ tôc phª duyÖt trong n−íc vµ b¾t ®Çu thùc thi c¸c cam kÕt.

Bé Th−¬ng m¹i (nay lµ Bé C«ng Th−¬ng) ®· ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 02/2007/Q§-BTM vÒ Quy chÕ cÊp GiÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng ho¸ mÉu AK. Hµng ho¸ nhËp khÈu vµo AKFTA sÏ ®−îc cÊp chøng nhËn xuÊt xø vµ ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó ®−îc h−ëng −u ®·i thuÕ quan theo C/O mÉu AK ph¶i ®¸p øng mét trong ba tiªu chÝ sau ®©y:

Thø nhÊt: “S¶n phÈm thuÇn tuý cã xuÊt xø hoÆc ®−îc s¶n xuÊt toµn bé t¹i l·nh thæ cña mét n−íc thµnh viªn. C¸c s¶n phÈm nµy hoµn toµn ®−îc trång, ch¨n nu«i, ®¸nh b¾t, khai kho¸ng...theo quy ®Þnh Quy t¾c c¸c s¶n phÈm thuÇn tuý;

Thø hai: Tiªu chÝ vÒ hµm l−îng. Theo tiªu chÝ nµy, tæng gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu cã xuÊt xø ngoµi AKFTA hoÆc kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc xuÊt xø kh«ng ®−îc v−ît qu¸ 60%. Tr−êng hîp nhËp khÈu nguyªn vËt liÖu tõ mét hoÆc nhiÒu n−íc thuéc AKFTA th× ®−îc céng gép toµn bé gi¸ trÞ cña nguyªn vËt liÖu nÕu hµm l−îng AKFTA cña nguyªn vËt liÖu ®ã b»ng hoÆc lín h¬n 40% (khi céng gép kh«ng ®−îc tÝnh phÇn xuÊt xø Th¸i Lan v× Th¸i Lan ch−a ph¶i lµ thµnh viªn cña AKFTA);

Thø ba: Tiªu chÝ s¶n phÈm cô thÓ (®−îc sö dông bæ sung cho hai tiªu chÝ trªn). §©y lµ quy t¾c c¸c bªn ®µm ph¸n vµ thèng nhÊt cho tõng mÆt hµng cô thÓ vµ ®−îc coi lµ ®· qua qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ b¶n nªn cã xuÊt xø AKFTA. ë ViÖt Nam, ngµy 05 th¸ng 05 n¨m 2008, Bé Tµi chÝnh ®· ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 21/2008/Q§-BTC vÒ viÖc ban hµnh BiÓu thuÕ nhËp khÈu −u ®·i ®Æc biÖt cña ViÖt Nam ®Ó thùc hiÖn AKFTA. Khi QuyÕt ®Þnh nµy cã hiÖu lùc thi hµnh sÏ thay thÕ QuyÕt ®Þnh sè 41/2007/Q§-BTC ngµy 31/5/2007 cña Bé tr−ëng Bé Tµi chÝnh vÒ viÖc ban hµnh BiÓu thuÕ nhËp khÈu −u ®·i ®Æc biÖt cña ViÖt Nam ®Ó thùc hiÖn Khu vùc MËu dÞch Tù do ASEAN - Hµn Quèc.

BiÓu thuÕ nµy ®−îc ¸p dông cho c¸c tê khai hµng ho¸ nhËp khÈu tõ khu vùc AKFTA ®¨ng ký víi c¬ quan h¶i quan kÓ tõ ngµy 1/1/2008 vµ ph¶i ®¸p øng ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn: (1) §−îc nhËp khÈu vµo ViÖt Nam tõ c¸c n−íc ASEAN hoÆc Hµn Quèc; (2) §−îc vËn chuyÓn th¼ng tõ n−íc xuÊt khÈu ®Õn ViÖt Nam; (3) Tho¶ m·n yªu cÇu xuÊt xø hµng hãa ASEAN - Hµn Quèc (®−îc x¸c nhËn b»ng GiÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng ho¸ ASEAN - Hµn Quèc theo mÉu AK do c¬ quan cã thÈm quyÒn cña c¸c n−íc thuéc khu vùc AKFTA cÊp).

2.2.2. T¸c ®éng cña viÖc thùc hiÖn AKFTA ®Õn kh¶ n¨ng ph¸t triÓn

quan hÖ th−¬ng m¹i cña ViÖt Nam víi Hµn Quèc

- T¸c ®éng ®Õn kh¶ n¨ng c¶i thiÖn c¸n c©n th−¬ng m¹i

Tõ sau khi thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao (1992), quan hÖ th−¬ng m¹i gi÷a ViÖt

Nam vµ Hµn Quèc ®· ph¸t triÓn nhanh chãng. Quy m« th−¬ng m¹i gi÷a hai n−íc ®·

thùc sù cã b−íc t¨ng tr−ëng ®¸ng kÓ nh−ng trong nhiÒu n¨m qua, nhËp siªu cña

ViÖt Nam víi Hµn Quèc vÉn ë møc cao. Nguyªn nh©n cña vÊn ®Ò nªu trªn lµ do c¸c

nhµ ®Çu t− Hµn Quèc nhËp thiÕt bÞ m¸y mãc ®Ó h×nh thµnh c¬ së vËt chÊt phôc vô

cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ ®Çu t− t¹i ViÖt Nam. Ngoµi ra, ngµy cµng cã nhiÒu

c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc ®Æt c¬ së s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam råi b¸n s¶n phÈm trªn

thÞ tr−êng ViÖt Nam hoÆc xuÊt ®i c¸c n−íc thø 3, chØ mét phÇn nhá c¸c s¶n phÈm

nµy ®−îc xuÊt khÈu trë l¹i Hµn Quèc. C¸c mÆt hµng Hµn Quèc xuÊt khÈu sang ViÖt

Nam chñ yÕu lµ x¨ng dÇu, s¾t thÐp, «t«, m¸y mãc thiÕt bÞ, nguyªn phô liÖu cã sè

l−îng lín vµ gi¸ trÞ cao, chiÕm kho¶ng 40% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt

Nam tõ Hµn Quèc. Trong khi ®ã, c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hµn

Quèc chñ yÕu lµ hµng n«ng, l©m, thñy s¶n...ch−a ®−îc chÕ biÕn s©u, cã gi¸ trÞ nhá,

sè l−îng kh«ng lín.

Víi xu h−íng ®Çu t− cña Hµn Quèc vµo ViÖt Nam ngµy cµng t¨ng vµ c¸c nhµ

m¸y ®· ®Çu t− t¹i ViÖt Nam ®ang më réng s¶n xuÊt th× nhu cÇu nhËp khÈu sÏ kh«ng

gi¶m mµ cã nhiÒu kh¶ n¨ng t¨ng m¹nh trong c¸c n¨m tíi do t×nh h×nh gia t¨ng ®Çu

t− cña Hµn Quèc vµo ViÖt Nam.

Do vËy, ®Ó c¶i thiÖn c¸n c©n th−¬ng m¹i, ViÖt Nam kh«ng chñ tr−¬ng h¹n

chÕ nhËp khÈu mµ cÇn t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó t¨ng c−êng vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu

sang thÞ tr−êng Hµn Quèc. Víi c¬ cÊu kinh tÕ gi÷a hai n−íc mang tÝnh bæ sung

nhiÒu h¬n lµ c¹nh tranh, AKFTA sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy h¬n n÷a quan hÖ th−¬ng

m¹i vµ ®Çu t− gi÷a ViÖt Nam vµ Hµn Quèc, gióp ViÖt Nam tõng b−íc gi¶i quyÕt

vÊn ®Ò nhËp siªu tõ thÞ tr−êng nµy nhê ®Èy m¹nh ®−îc xuÊt khÈu.

Theo c¸c cam kÕt AKFTA, mét sè mÆt hµng ViÖt Nam cã lîi thÕ nh− c¸c mÆt hµng thuéc HS 03, HS 06, HS 11, HS 14, HS 15, HS 35…®· ®−îc chuyÓn tõ danh môc ST sang danh môc NT víi lé tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan ®−îc thùc hiÖn

ngay tõ n¨m 2007 hoÆc ®−îc bæ sung TQRs, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho xuÊt khÈu

nh÷ng nhãm hµng nµy cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc khi thùc hiÖn AKFTA.

Hµn Quèc ®· c¾t gi¶m thuÕ nhËp khÈu tõ ViÖt Nam theo lé tr×nh c¾t gi¶m

thuÕ quan víi HS 01 tõ 18% (thuÕ MFN) xuèng 0%, HS 03 tõ 10% (thuÕ MFN)

xuèng 5% - 0%, HS 61 tõ 35% (thuÕ MFN) xuèng 5%...Nh− vËy, xuÊt khÈu c¸c

nhãm hµng nµy cña ViÖt Nam sang thÞ tr−êng Hµn Quèc ®· trë nªn thuËn lîi h¬n tõ

n¨m 2007.

B¶ng 2.6. Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc 2007 theo m· HS

KNXK (1000 USD)

IPT*

Tèc ®é t¨ng (%)

2007/06

M« t¶ s¶n phÈm

2006

2007

M· HS

Bq 02-06

Tæng kim ng¹ch

50,47

1.391.588

924.85 6 0 0

163.708

01 02 03

- - 34,51

10.987 11.017 549.017

14 6 220.196

127

12,60

5.045

143

110

-50

80,91

8.409

199

152,50

3.586

202

15.685

-33,73

43.870

10.394

6.429

177

-27,66

38.400

4.651

52.431

30,33

117.743

68.333

51.397

1.948

111,60

12.113

4.122

3.002

4,76

10.067

-2

3.145

1.653

§éng vËt sèng ThÞt vµ phô phÈm d¹ng thÞt ¨n ®−îc Thñy h¶i s¶n S÷a; trøng; mËt ong; s¶n phÈm gèc ®éng vËt, ch−a ®−îc chi tiÕt hoÆc ghi ë n¬i kh¸c C¸c s¶n phÈm gèc ®éng vËt, ch−a ®−îc chi tiÕt hoÆc ghi ë c¸c ch−¬ng kh¸c C©y sèng,hoa rêi vµ c¸c lo¹i cµnh l¸ trang trÝ Rau vµ mét sè lo¹i cñ, th©n cñ, rÔ ¨n ®−îc Rau vµ qu¶ h¹ch ¨n ®−îc, vá qu¶ thuéc chi cam quýt hoÆc c¸c lo¹i d−a Cµ phª, chÌ, chÌ Paragoay vµ c¸c lo¹i gia vÞ Ngò cèc C¸c s¶n phÈm xay x¸t; malt; tinh bét; inulin;gluten lóa m× H¹t vµ qu¶ cã dÇu; c¸c lo¹i ngò cèc, h¹t vµ qu¶ kh¸c Nhùa c¸nh kiÕn ®á; g«m, nhùa c©y, nhùa g«m, nhùa dÇu Nguyªn liÖu thùc vËt dïng ®Ó tÕt bÖn

14 15 Mì vµ dÇu ®éng vËt hoÆc thùc vËt C¸c chÕ phÈm tõ thÞt, c¸ 16 §−íng vµ c¸c lo¹i kÑo ®−êng 17 Cacao vµ c¸c chÕ phÈm tõ cacao 18

193,98 523,33 11,37 72,14 59,57

1.207 6.123 137.806 10.389 814

8 5 -1 -5

166 30 42.674 359 47

488 187 47.524 618 75

3.535

29,19

59.294

4.567

1.908

4,25

77.804

1.989

263

36.433

417

ChÕ phÈm tõ ngò cèc, bét, tinh bét hoÆc s÷a; c¸c lo¹i b¸nh ChÕ phÈm tõ rau, qu¶, qu¶ h¹ch hoÆc c¸c phÇn kh¸c cña c©y C¸c chÕ phÈm ¨n ®−îc kh¸c §å uèng, r−îu vµ dÊm

16.982

1.175

58,56 1578,5 7

1.058

132,42

16.899

2.459

196

-97,96

12.301

50,48

25.637

11.879

17.876

26 27

105 26

156.515 1,38 324,79 8.428.315

2.391 46.511

2.424 197.576

369

-92,27

23.754

4.269

330

29 30 31

7 10

86,26 -49,96 -

39.340 13.001 3.695

1.012 1.143 0

1.885 572 2.589

-44,37

8.268

284

158

5.350

87,92

29.627

10.054

11,03

43.848

145

161

429,21

14.319

267

1.413

-35,48

685

37 38

- -3,47

6.247 51.660

0 4.639

0 4.478

-18,58

337.923

8.994

7.323

31,84

447.875

52.360

69.031

26,98

28.811

1.905

2.419

15.343

16,20

249.917

17.828

129

-5,43

3.259

122

PhÕ liÖu vµ phÕ th¶i tõ ngµnh c«ng nghiÖp thùc phÈm; thøc ¨n gia sóc ®· chÕ biÕn Thuèc l¸ vµ nguyªn liÖu thay thÕ thuèc l¸ l¸ ®· chÕ biÕn Muèi; l−u huúnh; ®Êt vµ ®¸; th¹ch cao, v«i vµ xi m¨ng QuÆng, xi vµ tro Nhiªn liÖu kho¸ng, dÇu kho¸ng Ho¸ chÊt v« c¬, c¸c hîp chÊt v« c¬ hay h÷u c¬ Ho¸ chÊt h÷u c¬ D−îc phÈm Ph©n bãn C¸c chÊt chiÕt suÊt lµm thuèc nhuém hoÆc thuéc da vµ c¸c chÊt dÉn xuÊt Tinh dÇu, c¸c chÊt tùa nhùa; n−íc hoa, mü phÈm hoÆc c¸c chÕ phÈm dïng cho vÖ sinh Xµ phßng, c¸c chÊt h÷u c¬ ho¹t ®éng bÒ mÆt C¸c chÊt chøa anbumin, c¸c d¹ng tinh bét biÕn tÝnh; keo hå; enzim ChÊt næ; c¸c s¶n phÈm ph¸o; diªm; c¸c hîp kim tù ch¸y, c¸c chÕ phÈm dÔ ch¸y kh¸c VËt liÖu ¶nh hoÆc ®iÖn ¶nh C¸c s¶n phÈm ho¸ chÊt kh¸c Plastic vµ c¸c s¶n phÈm b»ng plastic; cao su vµ c¸c s¶n phÈm b»ng cao su Cao su vµ c¸c s¶n phÈm b»ng cao su Da sèng, da thuéc, da l«ng vµ c¸c s¶n phÈm tõ da C¸c s¶n phÈm b»ng da thuéc; c¸c mÆt hµng du lÞch, tói x¸ch Da l«ng vµ da l«ng nh©n t¹o; c¸c s¶n phÈm lµm tõ da l«ng vµ da l«ng nh©n t¹o

20.729

55,85

237.178

32.306

200,00

470

-3,32

29.105

4.400

4.254

539

46,57

81.375

790

29,89

5.865

113

7.235

107

-5,35

14.607

6.848

2.956

320

140,39

689

7.106

30.894

14,39

37.958

35.341

1.358

220

104,71

1.527

2.780

54 55

17.452 35.709

109 46

4,05 66,52

73.340 57.229

18.158 59.463

4.435

39,53

23.876

6.188

45,07

11.502

103

2.524

-55,55

10.894

-6

1.122

3.566

20,78

8.525

4.307

1.476

36,45

11.686

2.014

7.474

119,48

700.178

16.404

48.665

4,31

1.756.050

50.762

16.746

72,09

178.907

28.818

74.913

36,56

677.790

102.303

2.387

26,10

44.009

3.010

-57,14

1.844

1.253

19,95

2.959

1.503

-35,13

35.478

1.056

685

Gç vµ c¸c mÆt hµng b»ng gç; than tõ gç Than cèc C¸c lo¹i vËt liÖu tÕt bÖn, s¶n phÈm b»ng liÔu gai vµ song m©y Bét giÊy tõ gç hoÆc tõ vËt liÖu x¬ sîi xenlulo kh¸c; giÊy lo¹i hoÆc c¸ct«ng GiÊy vµ c¸ct«ng; c¸c s¶n phÈm lµm b»ngbét giÊy,giÊyhoÆc b»ng c¸ct«ng S¸ch, b¸o, tranh ¶nh vµ c¸c s¶n phÈm kh¸c cña c«ng nghiÖp in T¬ t»m L«ng cõu, l«ng ®éng vËt lo¹i mÞn hoÆc lo¹i th« B«ng X¬ dÖt tõ gèc thùc vËt kh¸c, sîi giÊy vµ v¶i dÖt thoi tõ sîi giÊy Sîi filament nh©n t¹o X¬, sîi staple nh©n t¹o MÒn x¬, phít vµ c¸c s¶n phÈm kh«ng dÖt; c¸c lo¹i sîi ®Æc biÖt, sîi xe Th¶m vµ c¸c lo¹i hµng dÖt tr¶i sµn kh¸c C¸c lo¹i v¶i dÖt thoi ®Æc biÖt, c¸c lo¹i v¶i dÖt chÈn sîi vßng C¸c lo¹i v¶i dÖt ®· ®−îc ng©m tÈm, tr¸ng, phñ hoÆc Ðp lín C¸c lo¹i hµng dÖt kim hoÆc mãc QuÇn ¸o vµ hµng may mÆc phô trî, dÖt kim hoÆc mãc QuÇn ¸o vµ hµng may mÆc phô trî, kh«ng dÖt kim hoÆc mãc C¸c mÆt hµng dÖt ®· hoµn thiÖn kh¸c Giµy, dÐp, mò vµ c¸c vËt ®éi ®Çu kh¸c, «, dï, ba toong Mò vµ c¸c vËt ®éi ®Çu kh¸c vµ c¸c bé phËn cña chóng «, dï che, ba toong, gËy tay cÇm cã thÓ chuyÓn thµnh ghÕ L«ng vò vµ l«ng t¬ chÕ biÕn, c¸c s¶n phÈm b»ng l«ng vò S¶n phÈm lµm b»ng ®¸, th¹ch cao, xi m¨ng, ami¨ng, mica §å gèm, sø

-2,21

96.764

10.971

10.728

833

75,15

114.635

-2

1.459

7.654

-23,95

193.250

5.821

72 73 74 75 76

4.447 5.247 578 0 3.898

73 78 97 75

44.047 268.103 24.555 68 43.611

17.270 12.293 366 0 10.502

Thuû tinh vµ c¸c s¶n phÈm b»ng thuû tinh Ngäc trai tù nhiªn hoÆc nu«i cÊy, ®¸ quý hoÆc ®¸ b¸n quý Gang vµ thÐp C¸c s¶n phÈm b»ng s¾t hoÆc thÐp §ång vµ c¸c s¶n phÈm b»ng ®ång Niken vµ c¸c s¶n phÈm b»ng niken Nh«m vµ c¸c s¶n phÈm b»ng nh«m Ch× vµ c¸c s¶n phÈm b»ng ch×

4.602

1.035

79 80

243 137

150 5

288,35 134,29 -36,68 - 169,42 1.035,0 0 134,57 -

6.765 28.499

570 0

108

-62,04

22.660

920

125,54

47.856

2.075

396

108,08

25.194

824

20.811

80,01

1.508.368

37.462

60.766

-9

87,52

2.164.422

113.946

1.276

609

112,64

244.868

1.295

1,82

21.152

103

-39

126,21

37.131

233

2.625

171,96

218.446

7.139

-15

-64,71

14.477

136

207,35

7.354

418

421

57.181

18,58

850.701

67.804

7.778

-26,15

167.438

5.744

KÏm vµ c¸c s¶n phÈm b»ng kÏm ThiÕc vµ c¸c s¶n phÈm b»ng thiÕc Kim lo¹i c¬ b¶n kh¸c; gåm kim lo¹i, c¸c s¶n phÈm cña chóng Dông cô, ®å nghÒ, dao, kÐo vµ c¸c bé ®å ¨n lµm tõ kim lo¹i c¬ b¶n Hµng t¹p ho¸ lµm tõ kim lo¹i c¬ b¶n Lß ph¶n øng h¹t nh©n, nåi h¬i, m¸y vµ trang thiÕt bÞ c¬ khÝ, c¸c bé phËn cña chóng M¸y ®iÖn vµ thiÕt bÞ ®iÖn vµ c¸c bé phËn cña chóng; m¸y ghi sao ©m thanh §Çu m¸y xe löa hoÆc xe ®iÖn vµ thiÕt bÞ Xe cé trõ thiÕt bÞ ch¹y trªn ®−êng xe löa hoÆc xe ®iÖn Ph−¬ng tiÖn bay, tµu vò trô vµ c¸c bé phËn cña chóng Tµu thuû, thuyÒn vµ c¸c kÕt cÊu nèi Dông cô, thiÕt bÞ vµ m¸y quang häc, nhiÕp ¶nh, ®iÖn ¶nh, ®o l−êng, kiÓm tra §ång hå c¸ nh©n vµ ®ång hå thêi gian kh¸c vµ c¸c bé phËn cña chóng Nh¹c cô vµ c¸c bé phËn vµ phô tïng Vò khÝ vµ ®¹n; c¸c bé phËn vµ phô tïng cña chóng §å néi thÊt (gi−êng, tñ, bµn ghÕ…); bé ®å gi−êng, ®Öm, khung ®Öm §å ch¬i cã b¸nh xe ®−îc thiÕt kÕ dïng cho trÎ em ®iÒu khiÓn C¸c s¶n phÈm chÕ t¹o kh¸c

2.868

-1

-2,30

76.297

2.802

213,64

3.495

C¸c t¸c phÈm nghÖ thuËt, ®å s−u tÇm vµ ®å cæ C¸c mÆt hµng kh¸c

1.597

Ghi chó:

ChØ sè tiÒm n¨ng th−¬ng m¹i (Indicative potential trade) x¸c ®Þnh tiÒm n¨ng

ph¸t triÓn xuÊt khÈu mét mÆt hµng (nhãm hµng) cô thÓ gi÷a 2 n−íc trªn c¬ së so

s¸nh kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu thùc tÕ gi÷a 2 n−íc víi kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña

n−íc xuÊt khÈu (tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña n−íc ®ã ra thÞ tr−êng thÕ giíi)

vµ kh¶ n¨ng hÊp thô nguån hµng nhËp khÈu (tæng kim ng¹ch nhËp khÈu mÆt

hµng ®ã tõ thÞ tr−êng thÕ giíi cña n−íc nhËp khÈu).

IPT ijk = min (Xik, Xjk) - Xijk Trong ®ã:

- Xik lµ tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng X cña n−íc i ra thÞ tr−êng thÕ giíi; - Xjk lµ tæng kim ng¹ch nhËp khÈu mÆt hµng X cña n−íc j tõ thÞ tr−êng thÕ giíi vµ - Xijk lµ kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng X cña n−íc i sang n−íc j.

Nguån: Trung t©m Th−¬ng m¹i quèc tÕ, 2008

Kh¸c víi xuÊt khÈu, trong c¬ cÊu hµng ViÖt Nam nhËp khÈu tõ Hµn Quèc Ýt

cã mÆt hµng cã tèc ®é t¨ng ®ét biÕn trong n¨m 2007. ViÖc thùc hiÖn c¸c cam kÕt

AKFTA còng Ýt cã thÓ t¸c ®éng ®Õn kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hµn

Quèc trong n¨m 2007 do ViÖt Nam míi thùc hiÖn c¾t gi¶m thuÕ quan nhËp khÈu

th¸ng 7/2007 víi lé tr×nh chËm h¬n Hµn Quèc vµ c¸c n−íc ASEAN 6.

B¶ng d−íi ®©y thÓ hiÖn t¸c ®éng cña viÖc thùc hiÖn c¸c cam kÕt c¾t gi¶m

thuÕ quan nhËp khÈu theo AKFTA cña c¸c mÆt hµng nhËp khÈu (theo m· HS) cña

ViÖt Nam sau 1,5 n¨m HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc.

B¶ng 2.7. Kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc 2007 theo m· HS

KNXK (1000 USD)

Tèc ®é t¨ng (%)

IPT

M« t¶ s¶n phÈm

2007/06

KNNK 2006

KNNK 2007

Bq 2002-06

M· HS

5.760.054

Tæng kim ng¹ch

3.927.476

46,66

§éng vËt sèng

430

4.253

ThÞt vµ phô phÈm d¹ng thÞt ¨n ®−îc

24.332

18391,30

Thñy h¶i s¶n

2.208

87.167

1.494

47,79

5.491

S÷a; trøng; mËt ong; s¶n phÈm gèc ®éng vËt, ch−a ®−îc chi tiÕt hoÆc ghi ë n¬i kh¸c

3.411

4.384

8.753

-22,19

C¸c s¶n phÈm gèc ®éng vËt, ch−a ®−îc chi tiÕt hoÆc ghi ë c¸c ch−¬ng kh¸c

C©y sèng,hoa rêi vµ c¸c lo¹i cµnh l¸ trang trÝ

1.427

Rau vµ mét sè lo¹i cñ, th©n cñ, rÔ ¨n ®−îc

320

6.141

220

-6

45,45

103

23.797

30,38

Rau vµ qu¶ h¹ch ¨n ®−îc, vá qu¶ thuéc chi cam quýt hoÆc c¸c lo¹i d−a

Cµ phª, chÌ, chÌ Paragoay vµ c¸c lo¹i gia vÞ

3.648

-41

36,67

Ngò cèc

286

1.280

tinh bét;

16.624

224

-4

471,43

C¸c s¶n phÈm xay x¸t; malt; inulin;gluten lóa m×

2.911

17.698

1.947

49,51

H¹t vµ qu¶ cã dÇu; c¸c lo¹i ngò cèc, h¹t vµ qu¶ kh¸c

2.524

2.138

949

165,96

Nhùa c¸nh kiÕn ®á; g«m, nhùa c©y, nhùa g«m, nhùa dÇu

Nguyªn liÖu thùc vËt dïng ®Ó tÕt bÖn

109

Mì vµ dÇu ®éng vËt hoÆc thùc vËt

3.984

5.403

1.444

175,90

C¸c chÕ phÈm tõ thÞt, c¸

166

10.423

110,13

§−íng vµ c¸c lo¹i kÑo ®−êng

1.490

51.743

1.650

-9,70

Cacao vµ c¸c chÕ phÈm tõ cacao

105

7.359

ChÕ phÈm tõ ngò cèc, bét, tinh bét hoÆc s÷a;

8.606

48.495

5.698

51,04

197

10.268

106

85,85

ChÕ phÈm tõ rau, qu¶, qu¶ h¹ch hoÆc c¸c phÇn kh¸c cña c©y

C¸c chÕ phÈm ¨n ®−îc kh¸c

7.881

92.167

4.658

69,19

§å uèng, r−îu vµ dÊm

1.462

106.627

1.053

38,84

6.603

4.622

40.851

42,86

PhÕ liÖu vµ phÕ th¶i tõ ngµnh c«ng nghiÖp thùc phÈm; thøc ¨n gia sóc ®· chÕ biÕn

1.231

194.813

685

79,71

Thuèc l¸ vµ nguyªn liÖu thay thÕ thuèc l¸ ®· chÕ biÕn

2.049

79.124

1.083

-8

89,20

Muèi; l−u huúnh; ®Êt vµ ®¸; th¹ch cao, v«i vµ xi m¨ng

QuÆng, xi vµ tro

2.461

5.907

5.603

-56,08

Nhiªn liÖu kho¸ng, dÇu kho¸ng

1.294.326

181.329

527.477

145,38

Ho¸ chÊt v« c¬, c¸c hîp chÊt v« c¬ hay h÷u c¬

22.105

110.283

15.155

45,86

Ho¸ chÊt h÷u c¬

68.583

455.231

49.813

37,68

D−îc phÈm

72.170

228.701

60.611

19,07

Ph©n bãn

32.918

115.688

24.722

33,15

46.806

232.990

35.594

31,50

C¸c chÊt chiÕt suÊt lµm thuèc nhuém hoÆc thuéc da vµ c¸c chÊt dÉn xuÊt

11.448

77.780

11.069

3,42

Tinh dÇu, c¸c chÊt tùa nhùa; n−íc hoa, mü phÈm hoÆc c¸c chÕ phÈm dïng cho vÖ sinh

Xµ phßng, c¸c chÊt h÷u c¬ ho¹t ®éng bÒ mÆt

10.518

82.400

8.800

19,52

10.676

42.110

11.488

-7,07

C¸c chÊt chøa anbumin, c¸c d¹ng tinh bét biÕn tÝnh; keo hå; enzim

3.437

ChÊt næ; c¸c s¶n phÈm ph¸o; diªm; c¸c hîp kim tù ch¸y, c¸c chÕ phÈm dÔ ch¸y kh¸c

VËt liÖu ¶nh hoÆc ®iÖn ¶nh

1.792

32.378

675

-2

165,48

C¸c s¶n phÈm ho¸ chÊt kh¸c

51.047

269.705

40.460

26,17

Plastic vµ c¸c s¶n phÈm b»ng plastic;

402.140

1.447.044

311.774

28,98

Cao su vµ c¸c s¶n phÈm b»ng cao su

56.087

228.778

35.228

59,21

Da sèng, da thuéc, da l«ng vµ c¸c s¶n phÈm tõ da

93.899

312.829

93.361

0,58

2.259

2.128

17.375

6,16

C¸c s¶n phÈm b»ng da thuéc; c¸c mÆt hµng du lÞch, tói x¸ch

1.237

8.604

1.108

11,64

Da l«ng vµ da l«ng nh©n t¹o; c¸c s¶n phÈm lµm tõ da l«ng vµ da l«ng nh©n t¹o

Gç vµ c¸c mÆt hµng b»ng gç; than tõ gç

983

35.599

1.687

-41,73

Than cèc

127

1.434

140,00

C¸c lo¹i vËt liÖu tÕt bÖn, s¶n phÈm b»ng liÔu gai vµ song m©y

5.817

12.727

1.254

164

363,88

Bét giÊy tõ gç hoÆc tõ vËt liÖu x¬ sîi xenlulo kh¸c; giÊy lo¹i hoÆc c¸ct«ng

64.422

305.273

59.988

7,39

GiÊy vµ c¸ct«ng; c¸c s¶n phÈm lµm b»ng bét giÊy, b»ng giÊy hoÆc b»ng c¸ct«ng

789

510

22.916

54,71

S¸ch, b¸o, tranh ¶nh vµ c¸c s¶n phÈm kh¸c cña c«ng nghiÖp in

T¬ t»m

656

74.199

854

-23,19

L«ng cõu, l«ng ®éng vËt lo¹i mÞn hoÆc lo¹i th«

7.125

57.001

4.782

49,00

B«ng

52.547

279.078

43.352

21,21

1.014

12.465

648

-2

56,48

X¬ dÖt tõ gèc thùc vËt kh¸c, sîi giÊy vµ v¶i dÖt thoi tõ sîi giÊy

Sîi filament nh©n t¹o

167.678

349.434

153.473

9,26

X¬, sîi staple nh©n t¹o

83.729

219.371

75.228

11,30

64.721

62.565

108.772

3,45

MÒn x¬, phít vµ c¸c s¶n phÈm kh«ng dÖt; c¸c lo¹i sîi ®Æc biÖt, sîi xe

Th¶m vµ c¸c lo¹i hµng dÖt tr¶i sµn kh¸c

6.118

-61,86

63.883

57.105

104.546

C¸c lo¹i v¶i dÖt thoi ®Æc biÖt, c¸c lo¹i v¶i dÖt chÈn sîi vßng

11,87

136.232

123.658

113.903

C¸c lo¹i v¶i dÖt ®· ®−îc ng©m tÈm, tr¸ng, phñ hoÆc Ðp lín

10,17

C¸c lo¹i hµng dÖt kim hoÆc mãc

412.177

434.121

260.942

57,96

4.187

5.040

51.091

QuÇn ¸o vµ hµng may mÆc phô trî, dÖt kim hoÆc mãc

-16,92

49.355

44.329

46.152

QuÇn ¸o vµ hµng may mÆc phô trî, kh«ng dÖt kim hoÆc mãc

11,34

C¸c mÆt hµng dÖt ®· hoµn thiÖn kh¸c

17.213

15.512

12.419

38,60

72.612

77.003

103.268

Giµy, dÐp, mò vµ c¸c vËt ®éi ®Çu kh¸c, «, dï, ba toong

-5,70

5.309

3.949

1.183

Mò vµ c¸c vËt ®éi ®Çu kh¸c vµ c¸c bé phËn cña chóng

34,44

399

«, dï che, ba toong, gËy tay cÇm cã thÓ chuyÓn thµnh ghÕ

350

260

482

34,62

L«ng vò vµ l«ng t¬ chÕ biÕn, c¸c s¶n phÈm b»ng l«ng vò

8.303

8.996

58.468

S¶n phÈm lµm b»ng ®¸, th¹ch cao, xi m¨ng, ami¨ng, mica

-7,70

§å gèm, sø

452

32.145

141

-9

220,57

Thuû tinh vµ c¸c s¶n phÈm b»ng thuû tinh

7.887

109.490

4.975

-14

58,53

Ngäc trai tù nhiªn/nu«i cÊy, ®¸ quý/®¸ b¸n quý

15.722

282.023

14.801

6,22

Gang vµ thÐp

272.098

1.468.275

189.563

43,54

C¸c s¶n phÈm b»ng s¾t hoÆc thÐp

91.186

625.466

163.998

-44,40

§ång vµ c¸c s¶n phÈm b»ng ®ång

104.996

422.411

83.777

25,33

Niken vµ c¸c s¶n phÈm b»ng niken

284

14.792

124

-6

129,03

Nh«m vµ c¸c s¶n phÈm b»ng nh«m

104.832

204.015

67.680

54,89

Ch× vµ c¸c s¶n phÈm b»ng ch×

12.966

17.019

5.135

152,50

KÏm vµ c¸c s¶n phÈm b»ng kÏm

101.110

50.701

54.614

85,14

ThiÕc vµ c¸c s¶n phÈm b»ng thiÕc

7.632

124,00

972

1.157

6.822

-1

-15,99

Kim lo¹i c¬ b¶n kh¸c; gåm kim lo¹i, c¸c SP cña chóng

7.231

4.617

86.335

Dông cô, ®å nghÒ, dao, kÐo vµ c¸c bé ®å ¨n lµm tõ kim lo¹i c¬ b¶n

56,62

Hµng t¹p ho¸ lµm tõ kim lo¹i c¬ b¶n

17.706

84.969

15.733

-4

12,54

544.273

383.643

3.547.123

41,87

Lß ph¶n øng h¹t nh©n, nåi h¬i, m¸y vµ trang thiÕt bÞ c¬ khÝ, c¸c bé phËn cña chóng

458.709

430.380

2.813.776

6,58

M¸y ®iÖn vµ thiÕt bÞ ®iÖn vµ c¸c bé phËn cña chóng; m¸y ghi sao ©m thanh

27.146

§Çu m¸y xe löa hoÆc xe ®iÖn, thiÕt bÞ ch¸y trªn ®−êng xe löa hay xe ®iÖn

63,33

455.179

161.308

784.308

-10

Xe cé trõ TB ch¹y trªn ®−êng xe löa hoÆc xe ®iÖn

182,18

Ph−¬ng tiÖn bay, tµu vò trô vµ c¸c bé phËn

258

131.551

109

138

136,70

Tµu thuû, thuyÒn vµ c¸c kÕt cÊu nèi

13.575

419.453

1.261

-48

976,53

29.773

18.778

551.754

Dông cô, thiÕt bÞ vµ m¸y quang häc, nhiÕp ¶nh, ®iÖn ¶nh, ®o l−êng, kiÓm tra

58,55

346

308

13.036

-44

12,34

§ång hå c¸ nh©n vµ ®ång hå thêi gian kh¸c vµ c¸c bé phËn cña chóng

Nh¹c cô; c¸c bé phËn vµ phô tïng cña chóng

1.706

13.560

1.163

46,69

Vò khÝ, ®¹n; c¸c bé phËn vµ phô tïng cña chóng

631

642

388

62,63

3.445

4.308

109.258

§å néi thÊt (gi−êng, tñ, bµn ghÕ…); bé ®å gi−êng, ®Öm, khung ®Öm

-20,03

4.214

4.104

33.867

§å ch¬i cã b¸nh xe ®−îc thiÕt kÕ dïng cho trÎ em ®iÒu khiÓn

2,68

C¸c s¶n phÈm chÕ t¹o kh¸c

59.896

175.436

51.697

15,86

C¸c t¸c phÈm nghÖ thuËt, ®å s−u tÇm vµ ®å cæ

602

-40,00

C¸c mÆt hµng kh¸c

Nguån: Trung t©m th−¬ng m¹i quèc tÕ, 2008

C«ng cô th−¬ng m¹i ®Ó thùc hiÖn c¸c HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i vÒ hµng hãa

trong khu«n khæ AKFTA lµ c¸c quy t¾c xuÊt xø. T×nh tr¹ng sö dông MÉu C/O

AKFTA (MÉu AK) sÏ lµ mét trong nh÷ng th−íc ®o quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh

hiÖu qu¶ vµ lîi Ých cña n−íc thµnh viªn tham gia FTA.

Theo sè liÖu cña Vô XuÊt NhËp khÈu, Bé C«ng Th−¬ng, kim ng¹ch xuÊt

khÈu hµng hãa cã sö dông GiÊy chøng nhËn xuÊt xø MÉu AK cña ViÖt Nam tÝnh tõ

th¸ng 6 n¨m 2007 (khi HiÖp ®Þnh AKFTA cã hiÖu lùc) ®Õn hÕt n¨m 2007 ®¹t 359

triÖu USD (víi 8.471 bé hå s¬ ®¨ng ký sö dông), chiÕm kho¶ng 48% tæng kim

ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc cïng thêi kú.

TÝnh tõ th¸ng 1/2008 ®Õn hÕt th¸ng 6/2008, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng hãa

cã sö dông MÉu AK cña ViÖt Nam ®¹t 405 triÖu USD (víi 10.790 bé hå s¬ ®¨ng ký

sö dông). Nh− vËy, chØ 1 n¨m sau khi sö dông GiÊy chøng nhËn xuÊt xø MÉu AK,

®· cã ®Õn 19.261 bé hå s¬ ®¨ng ký sö dông víi kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 764 triÖu

USD. Dù kiÕn ®Õn hÕt n¨m 2008, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng hãa cã sö dông MÉu

AK cña ViÖt Nam ®¹t kho¶ng 800 triÖu USD (víi kho¶ng 22.000 - 25.000 bé hå s¬

®¨ng ký sö dông).

Theo nhËn ®Þnh cña c¸c chuyªn gia, tuy thêi gian sö dông GiÊy chøng nhËn

xuÊt xø MÉu AK chØ b»ng nöa thêi gian thùc hiÖn GiÊy chøng nhËn xuÊt xø MÉu D

vµ MÉu E nh−ng tØ träng xuÊt khÈu sang Hµn Quèc cã sö dông MÉu AK ®Ó h−ëng

−u ®·i thuÕ quan l¹i rÊt cao.

Còng trong 6 th¸ng ®Çu 2008, sè hå s¬ ®¨ng ký sö dông GiÊy chøng nhËn

xuÊt xø MÉu D lµ 8.726 bé víi trÞ gi¸ 320 triÖu USD vµ sè hå s¬ ®¨ng ký sö dông

GiÊy chøng nhËn xuÊt xø MÉu E lµ 13.307 bé víi trÞ gi¸ 194 triÖu USD.

Dù kiÕn ®Õn hÕt n¨m 2008, tØ lÖ nµy cã thÓ sÏ lín h¬n bëi tØ träng sö dông

MÉu AK trong th¸ng 8 vµ th¸ng 9 cao h¬n nhiÒu so víi th¸ng 6 vµ th¸ng 7.

C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu sang Hµn Quèc cã sö dông MÉu AK chñ yÕu lµ

hµng n«ng thñy s¶n, thøc ¨n gia sóc, tói x¸ch, vÝ da, bao ®iÖn tho¹i di ®éng, dÖt

may, giµy dÐp, ®å dïng nhµ bÕp b»ng thÐp, linh kiÖn m¸y tÝnh, ®iÖn tö, ®å néi thÊt

b»ng gç, s¶n phÈm nhùa. Së dÜ tØ träng sö dông MÉu AK cao h¬n h¼n so víi tØ träng

sö dông MÉu D vµ E lµ do ViÖt Nam vµ Hµn Quèc cã c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu t−¬ng

®èi kh¸c nhau, cã tiÒm n¨ng th−¬ng m¹i cao. Nh÷ng mÆt hµng mµ ViÖt Nam cã thÕ

m¹nh xuÊt khÈu th× Hµn Quèc ®Òu cÇn nhËp khÈu víi sè l−îng lín. §©y lµ ®iÓm kh¸c biÖt so víi tr−êng hîp MÉu D vµ MÉu E2.

B¶ng 2.8. Kim ng¹ch xuÊt khÈu sang Hµn Quèc cã sö dông C/O MÉu AK

2005 2006

32,4 630,7 39,8 842 6 th¸ng 6 th¸ng ®Çu cuèi 2008 2007* 6,172 16,49 407,84 1.000,11

1,95 2,11 2,47 6,17

N/A N/A 178,57 405

N/A N/A 48 40,5

6,07 7,10 9,74**

N/A 8,89 7,90** Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu (Tû USD) Tæng kim ng¹ch XK sang Hµn Quèc (Tr USD) Tû lÖ % so víi tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n−íc (%) Kim ng¹ch sö dông C/O mÉu AK (triÖu USD) Tû lÖ XK sö dông MÉu AK so víi tæng kim ng¹ch XK sang Hµn Quèc (%) Tû lÖ % XK sö dông MÉu D so víi tæng kim ng¹ch XK sang ASEAN (%) Tû lÖ % XK sö dông MÉu E so víi tæng kim ng¹ch XK sang Trung Quèc (%)

*MÉu AK chØ ®−îc cÊp tõ th¸ng 6 n¨m 2007 nªn chØ tÝnh tõ th¸ng 6 ®Õn th¸ng 12

n¨m 2007

** Sè liÖu c¶ n¨m 2007 Nguån: Bé C«ng Th−¬ng

2 Hå Quang Trung - Vô XNK - Bé C«ng Th−¬ng, CÊp C/O −u ®·i trong khu«n khæ thùc hiÖn c¸c FTA vµ mét sè gi¶i ph¸p kiÕn nghÞ

Ph©n tÝch sè liÖu ë b¶ng trªn cã thÓ thÊy, tû lÖ sö dông C/O MÉu D trong xuÊt khÈu sang ASEAN trong nh÷ng n¨m qua ®¹t ®−îc nh÷ng con sè rÊt khiªm tèn. N¨m 2005, tû lÖ sö dông C/O MÉu D ®Ó h−ëng −u ®·i thuÕ quan ®Æc biÖt theo lé tr×nh gi¶m thuÕ CEPT chØ chiÕm 6,07% so víi tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu sang ASEAN víi kim ng¹ch ®¹t 305,7 triÖu USD. N¨m 2006, con sè nµy ®¹t møc 7,1% víi kim ng¹ch lµ 450,2 triÖu USD vµ n¨m 2007, xuÊt khÈu cã sö dông C/O MÉu D ®¹t 574,3 triÖu USD, chiÕm 9,74% tû träng xuÊt khÈu sang ASEAN.

Nh− vËy, viÖc tËn dông C/O MÉu D cña ViÖt Nam ch−a thùc sù ®¹t ®−îc nh− kú väng ban ®Çu khi ViÖt Nam tham gia cam kÕt c¾t gi¶m thuÕ quan, thùc hiÖn lé tr×nh gi¶m thuÕ CEPT vµ tiÕn tíi h×nh thµnh Khu vùc th−¬ng m¹i tù do AFTA.

T×nh h×nh sö dông C/O mÉu E còng t−¬ng tù. Theo sè liÖu cña c¸c Phßng qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu khu vùc thuéc Bé C«ng Th−¬ng, kim ng¹ch xuÊt khÈu cã sö dông MÉu E cña ViÖt Nam n¨m 2006 ®¹t 269,5 triÖu ®« la Mü, chiÕm 8,89% tæng sè kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Trung Quèc. N¨m 2007, kim ng¹ch xuÊt khÈu cã sö dông MÉu E cña ViÖt Nam ®¹t 187,3 triÖu ®« la Mü, chiÕm 7,90% tæng sè kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Trung Quèc. Tû träng sö dông MÉu E ch−a cao, hÇu nh− chØ t−¬ng ®−¬ng víi tØ träng sö dông MÉu D. Lý do cã thÓ ®−îc gi¶i thÝch t−¬ng tù nh− tr−êng hîp MÉu D ®· ph©n tÝch ë trªn, trong ®ã ®Æc biÖt lµ do viÖc xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Trung Quèc lµ c¸c mÆt hµng nguyªn liÖu, nhiªn liÖu (than ®¸, dÇu th«), kho¸ng s¶n (®¸, quÆng s¾t, quÆng kim lo¹i mµu). §©y lµ nh÷ng mÆt hµng nguyªn liÖu nªn cã thuÕ suÊt MFN b»ng 0 nªn kh«ng cÇn sö dông C/O MÉu E. Trong khi ®ã, tû lÖ sö dông MÉu AK chiÕm tíi gÇn 50% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc kÓ tõ khi thùc hiÖn AKFTA, chøng tá sù quan t©m cña c¸c doanh nghiÖp tíi xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng thuéc diÖn c¾t gi¶m thuÕ quan theo AKFTA.

Nh− vËy, tõ nh÷ng kÕt qu¶ ban ®Çu cã thÓ nhËn ®Þnh r»ng AKFTA cã thÓ ®em l¹i nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc ®èi víi viÖc t¨ng c−êng xuÊt khÈu hµng hãa cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc vµ sÏ gãp phÇn c¶i thiÖn t×nh h×nh th©m hôt cña ViÖt Nam trong c¸n c©n th−¬ng m¹i víi Hµn Quèc.

- T¸c ®éng ®Õn c¬ cÊu xuÊt nhËp khÈu

Tham gia AKFTA, ViÖt Nam cã c¬ héi ph¸t triÓn xuÊt khÈu nhiÒu mÆt hµng n«ng thñy s¶n, trong ®ã cã chÌ, cµ phª, tr¸i c©y nhiÖt ®íi... sang thÞ tr−êng Hµn Quèc víi møc thuÕ −u ®·i. Do ngµnh chÕ biÕn thùc phÈm cña Hµn Quèc ch−a ®ñ kh¶ n¨ng cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c s¶n phÈm, thªm vµo ®ã, s¶n l−îng n«ng nghiÖp trong n−íc ch−a ®ñ ®¸p øng nguyªn liÖu cho nhu cÇu ®Çu vµo cña ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn ®Þa ph−¬ng, Hµn Quèc hµng n¨m ph¶i nhËp khÈu tõ 60-70% c¸c lo¹i l−¬ng thùc, thùc phÈm. V× vËy, ®©y sÏ lµ thÞ tr−êng xuÊt khÈu cã nhiÒu tiÒm n¨ng cho c¸c

s¶n phÈm n«ng s¶n, thuû s¶n chÕ biÕn nh−: C¸, mùc, b¹ch tuéc, t«m, cµ phª, rau qu¶ ®«ng l¹nh, thÞt vµ s¶n phÈm thÞt , thùc phÈm c«ng nghÖ...cña ViÖt Nam.

Tuy nhiªn, Hµn Quèc cã nh÷ng quy ®Þnh rÊt chÆt chÏ vµ phøc t¹p vÒ kiÓm dÞch ®èi víi c¸c mÆt hµng n«ng s¶n, thùc phÈm nh− c¸c yªu cÇu vÒ b¸o c¸o qu¸ tr×nh nu«i trång, b¶o qu¶n, kiÓm tra t¹i chç... HiÖn nay chØ cã mÆt hµng thñy s¶n ®· ®¹t ®−îc sù c«ng nhËn lÉn nhau trong viÖc cÊp giÊy chøng nhËn kiÓm dÞch.

Thñy s¶n lµ mét trong nh÷ng nhãm hµng cã nhiÒu c¬ héi ®Ó ph¸t triÓn xuÊt khÈu sang Hµn Quèc khi thùc hiÖn AKFTA. Theo tho¶ thuËn AKFTA, c¸c n−íc thµnh viªn ASEAN trong ®ã cã ViÖt Nam sÏ ®−îc miÔn thuÕ nhËp khÈu 10.000 tÊn thñy s¶n sang thÞ tr−êng Hµn Quèc, tho¶ thuËn trªn cã hiÖu lùc thi hµnh tõ ngµy 1/1/2007. Do vËy, kh¶ n¨ng ViÖt Nam n©ng cao ®−îc thÞ phÇn nhËp khÈu vµo Hµn Quèc. Kim ng¹ch xuÊt khÈu thñy h¶i s¶n cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc ®· t¨ng 35% trong n¨m 2007 so víi møc 17% cña n¨m 2006.

Bªn c¹nh nh÷ng mÆt hµng n«ng, l©m, thuû s¶n, viÖc tham gia vµo Khu vùc MËu dÞch Tù do ASEAN - Hµn Quèc sÏ ®em l¹i cho ViÖt Nam c¬ héi tiÕp tôc ph¸t triÓn xuÊt khÈu mét sè mÆt hµng chÕ t¹o nh−: DÖt may, giµy dÐp, s¶n phÈm c¬ khÝ, s¶n phÈm ®iÖn vµ ®iÖn tö...- nh÷ng mÆt hµng ViÖt Nam ®ang cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn xuÊt khÈu sang Hµn Quèc.

Thùc thi cam kÕt AKFTA, Hµn Quèc miÔn thuÕ ®èi víi 70% mÆt hµng nhËp khÈu, trong ®ã cã s¶n phÈm may mÆc, giÇy dÐp, ®iÖn vµ ®iÖn tö sÏ t¹o c¬ héi cho ViÖt Nam xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm nµy. Trong n¨m 2007, xuÊt khÈu hµng may mÆc (HS61) cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc ®· t¨ng 119,48% so víi tèc ®é t¨ng 1% b×nh qu©n cña giai ®o¹n 2002 - 2006. Do Hµn Quèc ®· më cöa hoµn toµn cho hµng dÖt may nhËp khÈu tõ n¨m 1997 nªn hµng may mÆc nhËp khÈu ®· t¨ng m¹nh trªn thÞ tr−êng Hµn Quèc (c¶ nh÷ng mÆt hµng cã gi¸ trÞ cao vµ nh·n m¸c næi tiÕng cña Italia, Ph¸p vµ c¸c mÆt hµng cã gi¸ trÞ thÊp nhËp khÈu tõ Hång K«ng, Trung Quèc, ViÖt Nam) nªn søc Ðp c¹nh tranh ®èi víi hµng may mÆc trªn thÞ tr−êng nµy lµ rÊt lín.

Bªn c¹nh nh÷ng lîi Ých nªu trªn, khi tham gia vµo Khu vùc MËu dÞch Tù do ASEAN - Hµn Quèc, ViÖt Nam còng sÏ ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng th¸ch thøc kh«ng nhá. Gièng nh− trong c¸c khu vùc mËu dÞch tù do kh¸c, nh− AFTA hay ACFTA,

ASEAN gåm c¸c nÒn kinh tÕ cã c¬ cÊu vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn kh¸c biÖt nªn lîi Ých cña AKFTA sÏ kh«ng san ®Òu cho mäi thµnh viªn. Nh÷ng n−íc ph¸t triÓn h¬n trong khu vùc nh− Singapore, Malaysia, Th¸i Lan, Philippines sÏ lµ nh÷ng n−íc cã nhiÒu c¬ héi h¬n ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh tõ AKFTA nhê cã nÒn t¶ng c«ng nghiÖp tiªn tiÕn. C¸c n−íc thµnh viªn míi, trong ®ã cã ViÖt Nam, ch¾c ch¾n sÏ ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu th¸ch thøc bªn c¹nh nh÷ng lîi Ých thu ®−îc tõ Khu vùc MËu dÞch tù do nµy.

MÆc dï Hµn Quèc ®· chÊp nhËn dµnh h¹n ng¹ch thuÕ quan cho c¸c mÆt hµng s¾n, t«m vµ mùc nh−ng do Hµn Quèc ph¶i ¸p dông nguyªn t¾c tèi huÖ quèc cho tÊt c¶ c¸c n−íc ASEAN nªn c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i hÕt søc n¨ng ®éng míi cã thÓ tËn dông tèi ®a ®−îc c¸c h¹n ng¹ch thuÕ quan nµy (vÝ dô, n¨m 2007, Hµn Quèc ®· t¨ng TRQ ®èi víi mÆt hµng s¾n - HS 0714 - cho ViÖt Nam nh−ng ViÖt Nam ch−a tËn dông ®−îc c¬ héi nµy).

Hµn Quèc còng ®Æc biÖt b¶o hé ®èi víi mÆt hµng g¹o, mÆt hµng ®−îc xem lµ nh¹y c¶m cao ®èi víi thÞ tr−êng nµy, còng nh− ch−a cam kÕt ®èi víi s¶n phÈm thÞt. Trong n¨m 2007, ViÖt Nam vÉn ch−a xuÊt khÈu ®−îc mÆt hµng g¹o (HS 10), thÞt vµ s¶n phÈm thÞt (HS 02) sang Hµn Quèc, kim ng¹ch xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng thuéc nhãm rau qu¶ (HS 07, HS 08, HS 20) còng kh«ng ®−îc c¶i thiÖn, mÆc dï thuÕ suÊt ®èi víi c¸c nhãm s¶n phÈm nµy ®· gi¶m ®i ®¸ng kÓ.

Trong khu«n khæ AKFTA, Hµn Quèc ®· chÊp nhËn ®−a néi dung hîp t¸c ®èi víi c¸c tháa thuËn c«ng nhËn lÉn nhau vÒ SPS vµo Phô lôc cña HiÖp ®Þnh khung vµ cã ®iÒu kho¶n vÒ TBT vµ SPS trong HiÖp ®Þnh vÒ th−¬ng m¹i hµng hãa nh−ng c¸c mÆt hµng thùc vËt, thÞt gia sóc, gia cÇm... míi chØ ®¹t ®−îc tháa thuËn hîp t¸c kü thuËt vµ trao ®æi th«ng tin gi÷a hai bªn nªn hÇu hÕt c¸c mÆt hµng rau, qu¶ t−¬i (trõ dõa, døa, chuèi) vµ thÞt gia sóc, gia cÇm vÉn ch−a thÓ xuÊt khÈu ®−îc sang Hµn Quèc.

VÒ c¬ cÊu hµng nhËp khÈu, phô tïng « t«, v¶i sîi, da nh©n t¹o, hãa mü phÈm, giÊy, xe m¸y, v¨n phßng phÈm, hµng gia dông lµ nh÷ng mÆt hµng Hµn Quèc cã c¬ héi c¹nh tranh nhiÒu h¬n do ®−îc h−ëng møc thuÕ −u ®·i ®Ó xuÊt khÈu vµo ViÖt Nam. Tuy nhiªn, ®©y cã thÓ coi lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ViÖt nam nhËp khÈu c¸c mÆt hµng nguyªn phô liÖu - ®−îc ®¸nh gi¸ lµ cã chÊt l−îng cao - cña Hµn Quèc ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp gia c«ng, chÕ biÕn trong n−íc.

2.2.3. Mét sè t¸c ®éng kh¸c

- T¸c ®éng ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ:

Trong dµi h¹n, viÖc thùc thi AKFTA cã nh÷ng t¸c ®éng ®Õn viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu cña c¸c ngµnh kinh tÕ n−íc ta. Bªn c¹nh lîi Ých xuÊt khÈu, doanh nghiÖp ViÖt Nam còng cã ®iÒu kiÖn tiÕp cËn c¸c nguån nguyªn liÖu, m¸y mãc, c«ng nghÖ phôc vô s¶n xuÊt, kinh doanh cã hiÖu qu¶ h¬n, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng. Ngoµi ra, doanh nghiÖp trong n−íc còng buéc ph¶i n¨ng ®éng h¬n ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh, cñng cè thÞ phÇn ngay trªn thÞ tr−êng néi ®Þa tr−íc søc Ðp c¹nh tranh ngµy mét t¨ng. Trong bèi c¶nh nh− vËy, viÖc s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm chÕ biÕn nh−: Hµng tiªu dïng, thùc phÈm chÕ biÕn, hµng may mÆc, giµy dÐp... cña ViÖt Nam cã tiÒm n¨ng xuÊt khÈu lín vµo thÞ tr−êng Hµn Quèc sÏ ®−îc ph¸t triÓn. KÕt qu¶ nghiªn cøu cña Ng©n hµng thÕ giíi n¨m 2008 vÒ t¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc ®Õn c¬ cÊu s¶n xuÊt néi ®Þa vµ c¬ cÊu xuÊt nhËp khÈu cña ASEAN (trong ®ã cã ViÖt Nam) vµ Hµn Quèc nh− sau:

B¶ng 2.9. T¸c ®éng cña AKFTA tíi c¬ cÊu kinh tÕ cña c¸c thµnh viªn

(% thay ®æi so víi kh«ng cã HiÖp ®Þnh)

T.®éng ®Õn CCSX

ASEAN NK

XNK néi

T¸c ®éng ®Õn xuÊt nhËp khÈu

sang HQ

tõ Hµn Quèc

ASEAN

C¸c ngµnh kinh tÕ ASEAN H.Quèc ASEAN XK

-1,31 -0,51 -3,19 6,06 3,46 -0,66 0,63 0,48 3,69 -1,86 -0,79 1,48 155,58 131,02 21,65 93,23 114,39 26,01 33,63 37,93 23,84 5,21 62,79 78,84 29,93 152,08 8,26 127,90 64,53 44,92 41,26 33,62 224,96 5,88 44,25 71,76 100,88 86,80 1,83 31,01 32,74 22,29 19,04 26,70 94,56 4,97 27,23 23,82 C¸c ngµnh th©m dông ®Êt ChÕ biÕn thùc phÈm C¸cngµnhth©mdôngtµinguyªn DÖt may Da giÇy Gç vµ giÊy DÇu th« vµ kim lo¹i Cao su vµ s¶n phÈm nhùa Ph−¬ng tiÖn giao th«ng ThiÕt bÞ ®iÖn M¸y mãc thiÕt bÞ C¸c ngµnh chÕ t¹o kh¸c 2,28 2,28 -2,84 0,38 -0,48 -0,25 0,54 2,67 2,37 0,53 6,02 -0,13

Giao th«ng C¸c dÞch vô kh¸c -0,16 -0,11 -0,49 0,06 -0,90 -1,53 -1,08 -0,94 -0,57 -1,30

Nguån: Anyarath K, 2008, Quantitative impact of Alternative East Asia Free

Trade Areas: A CGE Assessment

- T¸c ®éng ®Õn thu hót ®Çu t− n−íc ngoµi:

- Trong mét thêi gian dµi, Hµn Quèc lu«n lµ mét trong nh÷ng n−íc vµ vïng l·nh thæ ®Çu t− trùc tiÕp lín nhÊt vµo ViÖt Nam. N¨m 2005, Hµn Quèc ®øng thø 3 trong sè 43 n−íc cã dù ¸n ®Çu t− n−íc ngoµi t¹i ViÖt Nam. N¨m 2006, Hµn Quèc ®· trë thµnh n−íc ®øng ®Çu trong sè c¸c n−íc vµ vïng l·nh thæ ®Çu t− vµo ViÖt Nam víi 207 dù ¸n gi¸ trÞ 2,78 tû USD. XÐt theo c¬ cÊu ngµnh, ®Çu t− cña Hµn Quèc vµo ViÖt Nam n¨m 2006 dÉn ®Çu lµ c«ng nghiÖp nÆng (chiÕm 55%), x©y dùng khu ®« thÞ míi (chiÕm 20%), x©y dùng kh¸ch s¹n vµ chung c− (10%). N¨m 2007, Hµn Quèc vÉn tiÕp tôc ®øng ®Çu danh s¸ch c¸c nhµ ®Çu t− n−íc ngoµi t¹i ViÖt Nam víi 403 dù ¸n vµ tæng vèn ®¨ng ký gÇn 4,2 tû USD. Ngoµi vèn ®Çu t− míi, trong n¨m 2007, c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc cßn ®Çu t− bæ sung 467 triÖu USD cho c¸c dù ¸n ®ang triÓn khai t¹i ViÖt Nam.

- C¬ cÊu ®Çu t− cña Hµn Quèc vµo ViÖt Nam còng ®ang cã sù thay ®æi lín. NÕu nh− tr−íc ®©y, c¸c nhµ ®Çu t− Hµn Quèc chØ tËp trung ®Çu t− vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ nh−: DÖt may, giµy dÐp...nay ®· cã sù gia t¨ng ®¸ng kÓ c¸c dù ¸n vµ sè vèn vµo lÜnh vùc bÊt ®éng s¶n vµ më réng sang c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chñ chèt cña ViÖt Nam nh−: N¨ng l−îng, hãa chÊt, hãa dÇu, s¶n xuÊt thÐp...

- Quy m« vèn dù ¸n cña c¸c nhµ ®Çu t− Hµn Quèc còng cã sù ®ét ph¸. Hµng lo¹t dù ¸n cã vèn ®Çu t− lín ®ang triÓn khai nh− dù ¸n x©y dùng tæ hîp v¨n phßng vµ kh¸ch s¹n Landmark Tower cña TËp ®oµn Keangnam víi tæng vèn ®Çu t− 1 tû USD, dù ¸n x©y dùng côm th¸p ®«i kh¸ch s¹n 5 sao Hµ Néi Plaza vµ khu v¨n phßng cao cÊp víi tæng vèn ®Çu t− 500 triÖu USD cña TËp ®oµn Charmvit…

H¬n n÷a, viÖc ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña Tæ chøc Th−¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO) vµ HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do Hµn Quèc-ASEAN cã hiÖu lùc

tõ th¸ng 6/2007 còng ®· gãp phÇn ®−a ViÖt Nam trë thµnh ®Þa chØ ®Çu t− hÊp dÉn thø hai ®èi víi doanh nghiÖp Hµn Quèc (chØ sau Trung Quèc).

Theo Bé Tµi chÝnh Hµn Quèc, n¨m 2007, ViÖt Nam ®øng thø ba trong sè c¸c n−íc vµ vïng l·nh thæ thu hót ®Çu t− lín nhÊt cña Hµn Quèc. Víi tû lÖ 9,2%, ViÖt Nam chØ ®øng sau Trung Quèc (víi 23,5%) vµ Mü (víi 15,7%).

TÝnh ®Õn hÕt th¸ng 6/2008, Hµn Quèc cã 1.970 dù ¸n cßn hiÖu lùc víi tæng vèn ®Çu t− ®¨ng ký trªn 15 tû USD. Giai ®o¹n ®Çu c¸c nhµ ®Çu t− Hµn Quèc tËp trung vµo c¸c dù ¸n, c¸c ch−¬ng tr×nh võa vµ nhá nh−ng cïng víi thêi gian, c¸c nhµ ®Çu t− Hµn Quèc ®· tham gia ngay tõ ®Çu vµo c¸c lÜnh vùc ®Çy tÝnh hiÖu qu¶ nh− lÜnh vùc s¶n xuÊt hµng ho¸, l¾p r¸p «t«, c«ng nghiÖp thÐp, c¬ khÝ, ®iÖn tö, giÇy dÐp, dÖt may, giao th«ng vËn t¶i, b−u ®iÖn, c«ng nghiÖp nÆng...

Ngoµi ra, viÖc t¨ng c−êng quan hÖ kinh tÕ, th−¬ng m¹i víi Hµn Quèc cßn gióp ViÖt Nam tranh thñ ®−îc sù trî gióp kü thuËt cña Hµn Quèc th«ng qua c¸c ho¹t ®éng hîp t¸c trong c¸c lÜnh vùc nh− c«ng nghiÖp, hîp t¸c ph¸t triÓn, lao ®éng, b¶o vÖ m«i tr−êng... Trong thêi gian qua, Hµn Quèc ®· hç trî kinh phÝ cho lÜnh vùc nghiªn cøu ph¸t triÓn ®iÖn vµ ®iÖn tö cña ViÖt Nam, tiÕp tôc cÊp vèn cho ViÖt Nam trong c¸c dù ¸n x©y dùng c¸c nhµ m¸y xö lý r¸c th¶i, x©y dùng c¸c tr−êng d¹y nghÒ vµ viÖn trî kh«ng hoµn l¹i ®Ó hç trî ViÖt Nam trong c¸c lÜnh vùc n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, y tÕ, d¹y nghÒ, n©ng cao n¨ng lùc nghiªn cøu, ®µo t¹o chuyªn gia...

2.3. §¸nh gi¸ chung vÒ t¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù

do AKFTA ®Õn viÖc ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn

2.3.1. Nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc

- Tham gia vµo AKFTA, víi c¸c tháa thuËn vÒ −u ®·i thuÕ quan vµ dì bá rµo c¶n phi thuÕ quan lµ c¬ héi ®Ó ViÖt Nam t¨ng c−êng xuÊt khÈu sang thÞ tr−êng Hµn Quèc. §Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn n¨ng lùc c¹nh tranh cña s¶n phÈm vµ doanh nghiÖp xuÊt khÈu cña ViÖt nam ch−a cao, c¸c −u ®·i nµy lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ViÖt Nam tranh thñ th©m nhËp vµ t¹o dùng vÞ trÝ cña m×nh trªn thÞ tr−êng Hµn Quèc. Trong ®iÒu kiÖn Th¸i Lan - n−íc cã nhiÒu lîi thÕ so s¸nh t−¬ng ®ång víi ViÖt Nam - ch−a tham gia AKFTA, ViÖt Nam cã thÓ tËn dông c¬ héi nµy ®Ó ph¸t triÓn xuÊt

khÈu sang Hµn Quèc (C¹nh tranh víi Th¸i Lan cã thÓ coi lµ mét trong nh÷ng khã kh¨n lín cña ViÖt Nam trong tËn dông c¸c c¬ héi mµ HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i ASEAN - Trung Quèc - ACFTA mang l¹i do víi cïng møc −u ®·i thuÕ quan, c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cã søc c¹nh tranh cao h¬n cña Th¸i Lan ®· nhanh chãng chiÕm lÜnh thÞ tr−êng Trung Quèc).

- C¾t gi¶m thuÕ quan ®èi víi nhiÒu mÆt hµng nhËp khÈu theo c¸c cam kÕt AKFTA ®· gióp c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ nhËp khÈu nguyªn phô liÖu, m¸y mãc, thiÕt bÞ...víi chi phÝ thÊp h¬n ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp trong n−íc.

- Thùc hiÖn c¸c tháa thuËn theo AKFTA sÏ t¹o cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ tiÕp cËn víi c¸c ®èi t¸c nh»m t¨ng c−êng trao ®æi th−¬ng m¹i trong khu vùc.

- Bªn c¹nh xuÊt khÈu sang c¸c thÞ tr−êng ASEAN, ViÖt Nam cã thÓ ®¹t ®−îc lîi Ých chiÕn l−îc tõ viÖc ®a d¹ng ho¸ vµ h−íng xuÊt khÈu sang c¸c ®èi t¸c th−¬ng m¹i lín.

2.3.2. Nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc

- Ngoµi nh÷ng lîi Ých râ rµng mang l¹i cho c¸c n−íc thµnh viªn, qu¸ tr×nh héi nhËp khu vùc còng lµm n¶y sinh mét sè rñi ro. Mét trong nh÷ng m©u thuÉn/nghÞch lý chÝnh cña c¸c HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do lµ, mÆc dï t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng c−êng trao ®æi th−¬ng m¹i gi÷a c¸c n−íc tham gia, c¸c tháa thuËn nµy cã thÓ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng chÖch h−íng th−¬ng m¹i, ®Èy viÖc trao ®æi th−¬ng m¹i xa rêi nh÷ng nhµ cung cÊp hiÖu qu¶.

Theo nghiªn cøu cña Anyarath K vÒ t¸c ®éng cña FTA tíi c¸c n−íc thµnh

viªn ®· nªu trªn, t¸c ®éng lµm chÖch h−íng th−¬ng m¹i cña AKFTA nh− sau:

XuÊt khÈu (%)

NhËp khÈu (%)

C¸c n−íc kh¸c

Sang c¸c n−íc thµnh viªn 20,90

C¸c n−íc kh¸c -6,38

Tõ c¸c n−íc thµnh viªn 24,72

ASEAN

-10,11

Hµn Quèc

7,88

-4,69

4,07

-0,35

Nguån: Anyarath K, 2008, Quantitative impact of Alternative East Asia Free

Trade Areas: A CGE Assessment.

Nghiªn cøu nµy còng chØ ra r»ng, do t¸c ®éng chÖch h−íng th−¬ng m¹i, mÆc dï ®iÒu kiÖn th−¬ng m¹i3 cña ASEAN vµ Hµn Quèc ®Òu ®−îc c¶i thiÖn tõ AKFTA (t¨ng t−¬ng øng 0,25% vµ 0,42 % so víi kh«ng cã AKFTA) nh−ng t¸c ®éng cña AKFTA tíi ®iÒu kiÖn th−¬ng m¹i cña c¸c n−íc thµnh viªn rÊt kh¸c nhau, trong ®ã ®iÒu kiÖn th−¬ng m¹i cña Indonesia, Philippin vµ Singapo t¨ng t−¬ng øng 0,46%, 0,25% vµ 0,81% trong khi ®iÒu kiÖn th−¬ng m¹i cña ViÖt Nam l¹i gi¶m 1,42% vµ cña c¸c n−íc ASEAN kh¸c gi¶m 1%.

- Khi tham gia ký kÕt AKFTA, ViÖt Nam vµ c¸c n−íc ®èi t¸c ph¶i cïng nhau

thùc hiÖn cam kÕt gi¶m thuÕ ®èi víi nh÷ng hµng ho¸ n»m trong danh môc gi¶m

thuÕ theo lé tr×nh. Khi ®ã, c¬ héi xuÊt khÈu hµng hãa vµo c¸c n−íc thµnh viªn cña

ViÖt Nam sÏ thuËn lîi h¬n do ®−îc h−ëng c¸c −u ®·i th−¬ng m¹i, dÉn ®Õn chi phÝ

®Çu vµo thÊp h¬n so víi nh÷ng n−íc kh¸c kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn cña AKFTA.

Tuy nhiªn, mét t¸c ®éng ng−îc l¹i cña AKFTA lµ lµm t¨ng nguy c¬ nhËp siªu do

ViÖt Nam còng ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô gi¶m thuÕ theo lé tr×nh. §iÒu nµy sÏ khiÕn

cho hµng ho¸ trong n−íc ph¶i chÞu nhiÒu ¸p lùc c¹nh tranh h¬n bëi hµng ho¸ nhËp

khÈu tõ c¸c n−íc thµnh viªn trong AKFTA ®−îc h−ëng møc thuÕ quan −u ®·i thÊp.

- Mong muèn t¨ng c−êng tham gia cña c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn vµo th−¬ng

m¹i quèc tÕ ®· dÉn tíi nh÷ng ngo¹i lÖ trong viÖc ¸p dông nguyªn t¾c kh«ng ph©n

biÖt ®èi xö cña WTO. C¸c quy ®Þnh cho phÐp c¸c n−íc ®ang ph¸t triÕn thµnh lËp

khu vùc th−¬ng m¹i tù do theo mét ®iÒu kiÖn duy nhÊt lµ c¸c tháa thuËn nµy “ph¶i

nh»m môc ®Ých thuËn lîi hãa vµ thóc ®Èy th−¬ng m¹i cña c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn

vµ kh«ng lµm t¨ng c¸c rµo c¶n th−¬ng m¹i hoÆc g©y khã kh¨n cho th−¬ng m¹i cña

bÊt kú n−íc nµo kh¸c”. Trªn c¬ së ph¸p lý ®ã, viÖc ViÖt Nam tham gia c¸c HiÖp

®Þnh th−¬ng m¹i khu vùc kh«ng vi ph¹m c¸c quy t¾c cña WTO, ®ång thêi WTO

còng kh«ng coi ®ã lµ mèi ®e däa hoÆc c¹nh tranh víi c¸c cuéc ®µm ph¸n trong

WTO. 3 Terms of trade, ®o b»ng quan hÖ gi÷a gi¸ t−¬ng ®èi cña xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu. Mét n−íc cã ®iÒu kiÖn th−¬ng m¹i d−¬ng cã nghÜa lµ gi¸ xuÊt khÈu t¨ng t−¬ng ®èi so víi gi¸ nhËp khÈu, n−íc ®ã sÏ cã ®iÒu kiÖn tiÕp cËn nguån nhËp khÈu gi¸ rÎ h¬n vµ cã ®iÒu kiÖn c¶i thiÖn phóc lîi.

- ViÖc tham gia nhiÒu hiÖp ®Þnh kh¸c nhau sÏ dÉn tíi viÖc t¨ng g¸nh nÆng vÒ thñ tôc h¶i quan, quy t¾c xuÊt xø, thµnh lËp c¸c nhãm c«ng t¸c kh¸c nhau, lµm suy gi¶m nguån lùc vµ lµm t¨ng g¸nh nÆng/chi phÝ giao dÞch.

Mét vÊn ®Ò chÝnh n¶y sinh tõ nh÷ng khu vùc th−¬ng m¹i tù do lµ cÇn ®¶m b¶o hµng hãa xuÊt khÈu tõ khu vùc nµy ®−îc s¶n xuÊt bëi mét hoÆc nhiÒu n−íc thµnh viªn chø kh«ng ph¶i ®−îc s¶n xuÊt vµ nhËp khÈu tõ mét n−íc thø 3 råi kª khèng r»ng ®−îc s¶n xuÊt trong khu vùc. §Ó ®Ò phßng tr−êng hîp nµy, quy t¾c vÒ xuÊt xø ®· ®−îc x©y dùng, trong ®ã yªu cÇu cô thÓ hµm l−îng gi¸ trÞ ®−îc s¶n xuÊt/cung cÊp bëi mét Thµnh viªn. §èi víi AFTA, yªu cÇu lµ Ýt nhÊt 40% hµm l−îng gi¸ trÞ ph¶i ®−îc s¶n xuÊt/cung cÊp trong khèi. Yªu cÇu vµ thñ tôc hµnh chÝnh liªn quan ®Õn quy t¾c vÒ xuÊt xø kh¸c nhau tïy thuéc vµo tõng HiÖp ®Þnh/tháa thuËn, vµ chÝnh nh÷ng quy t¾c vÒ xuÊt xø mang tÝnh h¹n chÕ, ®«i khi kh«ng nhÊt qu¸n nµy g©y t¸c ®éng ®èi víi viÖc thùc thi −u ®·i cho c¸c thµnh viªn trong khèi.

- Mét vÊn ®Ò cã thÓ n¶y sinh trong viÖc thùc hiÖn c¸c HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do lµ kh¶ n¨ng m©u thuÉn vÒ chÝnh s¸ch. Trong FTA, mét Thµnh viªn cã thÓ ¸p ®Æt thuÕ bæ sung ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu v× bÊt kú mét lý do nµo ®ã, mÆc dï viÖc nµy cã thÓ dÉn tíi hµnh ®éng tr¶ ®òa cña nh÷ng thµnh viªn bÞ ¶nh h−ëng trong khi theo WTO, c¸c thµnh viªn ph¶i tu©n thñ cam kÕt vÒ møc thuÕ rµng buéc vµ kh«ng ®−îc phÐp n©ng møc thuÕ nµy cao h¬n møc ®· cam kÕt. Khi møc thuÕ ¸p dông thÊp h¬n nhiÒu so víi møc rµng buéc, mét thµnh viªn cã thÓ n©ng møc thuÕ nµy lªn ®¸ng kÓ (tiÕn tíi møc rµng buéc) vµ t¹o nªn sù kh«ng ch¾c ch¾n (kh¶ n¨ng tiªn ®o¸n tr−íc) trong chÝnh s¸ch th−¬ng m¹i. §©y lµ vÊn ®Ò cã thÓ x¶y ra víi viÖc thùc hiÖn AKFTA do hiÖn Hµn Quèc vµ mét sè thµnh viªn trong ASEAN- 6 cã møc chªnh lÖch gi÷a møc thuÕ MFN vµ møc thuÕ rµng buéc kh¸ lín, ®ång thêi cã nhiÒu dßng thuÕ kh«ng cã cam kÕt.

Ch−¬ng 3

C¬ héi, th¸ch thøc vµ Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc trong bèi c¶nh thùc hiÖn AKFTA

3.1. C¬ héi vµ th¸ch thøc cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn HiÖp

®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc (AKFTA)

3.1.1. C¬ héi cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn AKFTA

a/ C¬ héi ®Ó t¨ng xuÊt khÈu, më réng thÞ tr−êng

Nh− ta ®· biÕt, hiÖn nay, ASEAN ®ang lµ mét trong n¨m ®èi t¸c th−¬ng m¹i

lín nhÊt cña Hµn Quèc. Víi tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ nhanh chãng, ASEAN ®ang

næi lªn lµ thÞ tr−êng xuÊt khÈu chñ yÕu cña Hµn Quèc vµ ng−îc l¹i, Hµn Quèc còng

lµ thÞ tr−êng rÊt quan träng cña ASEAN nãi chung vµ ViÖt Nam nãi riªng.

Theo cam kÕt thùc hiÖn AKFTA, Hµn Quèc vµ c¸c n−íc ASEAN (trõ Th¸i

Lan ch−a tham gia) sÏ dì bá hµng rµo thuÕ quan ®èi víi h¬n 90% mÆt hµng nhËp

khÈu vµo n¨m 2010. Riªng c¸c n−íc CLMV ®−îc linh ho¹t c¾t gi¶m thuÕ chËm h¬n

tõ 6 ®Õn 8 n¨m so víi ASEAN 6 vµ Hµn Quèc. Nh− vËy, tõ 1/7/2006, Hµn Quèc

thùc hiÖn miÔn thuÕ nhËp khÈu ®èi víi 7.991 mÆt hµng trong tæng sè 12.063 mÆt

hµng ®−îc miÔn gi¶m thuÕ, trong khi c¸c n−íc ASEAN gi¶m thuÕ cßn tõ 0 - 5% ®èi

víi 45% sè mÆt hµng cña Hµn Quèc.

Víi viÖc cam kÕt c¾t gi¶m vµ/hoÆc lo¹i bá thuÕ quan cña c¸c bªn tham gia

HiÖp ®Þnh, AKFTA më ra triÓn väng rÊt lín cho viÖc t¨ng xuÊt khÈu cña ASEAN

vµo thÞ tr−êng Hµn Quèc còng nh− t¨ng nhanh n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng hãa vµ

doanh nghiÖp Hµn Quèc trªn thÞ tr−êng ASEAN. Hay nãi c¸ch kh¸c, khu vùc mËu

dÞch tù do AKFTA ®−îc thiÕt lËp sÏ mang l¹i cho c¶ Hµn Quèc vµ c¸c n−íc

ASEAN nh÷ng c¬ héi ®Ó t¨ng xuÊt khÈu, më réng thÞ tr−êng.

ViÖt Nam, víi vÞ trÝ vµ vai trß ®Æc biÖt trong ASEAN, c¬ héi më réng thÞ

tr−êng xuÊt khÈu vµ gia t¨ng thÞ phÇn trªn thÞ tr−êng Hµn Quèc vµ c¸c thµnh viªn

kh¸c cña ASEAN khi hoµn thµnh AKFTA sÏ lín h¬n rÊt nhiÒu. ViÖc thùc hiÖn cam

kÕt c¾t gi¶m thuÕ nhËp khÈu nh»m hoµn thµnh AKFTA kh«ng chØ gióp c¸c doanh

nghiÖp cã thÓ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng hãa sang Hµn Quèc mµ cßn lµ c¬ héi ®Ó

xuÊt khÈu hµng hãa sang c¸c thµnh viªn kh¸c cña AKFTA, nhÊt lµ c¸c mÆt hµng

thñy s¶n vµ c¸c mÆt hµng thùc phÈm chÕ biÕn s½n.

Tuy nhiªn, hiÖu qu¶ cña viÖc ph¸t triÓn xuÊt khÈu vµ më réng thÞ tr−êng sang

Hµn Quèc cao hay thÊp lµ hoµn toµn phô thuéc vµo sù linh ho¹t trong viÖc n¾m b¾t

thêi c¬, tËn dông vËn héi cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trªn thÞ tr−êng.

Tãm l¹i, c¬ héi ®Ó ViÖt Nam cã thÓ t¨ng xuÊt khÈu cña sang Hµn Quèc trªn c¬

së thùc hiÖn AKFTA ®−îc thÓ hiÖn ë mét sè ®iÓm cô thÓ sau:

- Thùc hiÖn c¸c cam kÕt ®Ó hoµn thµnh AKFTA, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam

sÏ ®−îc h−ëng lîi Ých tõ viÖc c¾t gi¶m/lo¹i bá thuÕ nhËp khÈu ®èi víi hµng hãa xuÊt

khÈu sang Hµn Quèc. §©y lµ vÊn ®Ò rÊt quan träng trong viÖc t¨ng c−êng kh¶ n¨ng

c¹nh tranh vÒ gi¸ cña hµng hãa ViÖt Nam khi th©m nhËp vµo thÞ tr−êng nµy. §©y

còng lµ c¬ héi ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam thùc hiÖn ph©n c«ng l¹i s¶n xuÊt mét

c¸ch hîp lý, tæ chøc s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng cã lîi thÕ th−¬ng m¹i, t¹o ®iÒu kiÖn cho

c¸c doanh nghiÖp më réng s¶n xuÊt, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu.

- C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®−îc h−ëng lîi thÕ tõ viÖc nhËp khÈu vËt t−,

nguyªn liÖu, phô liÖu phôc vô ph¸t triÓn s¶n xuÊt tõ Hµn Quèc víi møc thuÕ suÊt

thuÕ nhËp khÈu thÊp. §iÒu nµy cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc gi¶m chi phÝ

s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm tõ ®ã thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt, tiªu dïng vµ ®Èy

m¹nh xuÊt khÈu.

- Thùc hiÖn AKFTA sÏ cã t¸c dông thu hót nguån vèn ®Çu t− trùc tiÕp cña

c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc vµo ViÖt Nam. C¸c doanh nghiÖp nµy hµng n¨m cung

cÊp mét khèi l−îng lín hµng hãa phôc vô ng−êi tiªu dïng ViÖt Nam vµ ®ãng gãp

®¸ng kÓ vµo viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng hãa cña ViÖt Nam th«ng qua ho¹t ®éng

xuÊt khÈu trë l¹i n−íc ®Çu t− còng nh− xuÊt khÈu sang c¸c n−íc kh¸c trong khu vùc

vµ trªn thÕ giíi.

b/ C¬ héi ®Ó gi¶m nhËp siªu

Thùc hiÖn cam kÕt c¾t gi¶m thuÕ nhËp khÈu nh»m hoµn thµnh AKFTA sÏ t¹o

c¬ héi lín cho c¸c doanh nghiÖp ASEAN vµ doanh nghiÖp Hµn Quèc cã thªm ®iÒu

kiÖn thuËn lîi ®Ó t¨ng ®Çu t−, liªn kÕt s¶n xuÊt phôc vô cho xuÊt khÈu gi÷a c¸c n−íc

thµnh viªn vµ c¸c n−íc kh¸c.

Trªn thùc tÕ, viÖc thóc ®Èy t¨ng tr−ëng xuÊt khÈu nh»m c©n b»ng c¸n c©n

thanh to¸n ®−îc coi lµ gi¶i ph¸p chñ yÕu, l©u dµi ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nhËp siªu, c¶i

thiÖn c¸n c©n th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn. Tuy nhiªn, víi møc nhËp siªu ®ang kho¶ng

gÇn 4 tû USD/n¨m nh− hiÖn nay th× viÖc gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a t¨ng tr−ëng

xuÊt khÈu vµ h¹n chÕ nhËp siªu l¹i kh«ng ®¬n gi¶n.

§Ó thùc hiÖn cam kÕt nh»m hoµn thµnh AKFTA, thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu sÏ

®−îc c¾t gi¶m hoÆc lo¹i bá theo lé tr×nh ®èi víi nhiÒu mÆt hµng vµ nh− vËy, l−îng

vµ gi¸ trÞ hµng hãa nhËp khÈu sÏ khã gi¶m mµ thËm chÝ cßn cã xu h−íng t¨ng lªn.

VÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ cÇn ®Þnh h−íng ho¹t ®éng nhËp khÈu mét c¸ch hîp lý ®Ó

l−îng hµng hãa do c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc ph¶i nhËp khÈu nguyªn phô liÖu ®Ó

s¶n xuÊt ®−îc xuÊt khÈu sang Hµn Quèc vµ c¸c n−íc kh¸c nhiÒu nhÊt. Cã nh− vËy,

ViÖt Nam míi phÇn nµo h¹n chÕ ®−îc nhËp siªu tõ Hµn Quèc ®ang ë møc qu¸ lín

nh− hiÖn nay.

Mét biÖn ph¸p kh¶ thi h¬n ®Ó gi¶m nhËp siªu tõ Hµn Quèc lµ c¸c doanh

nghiÖp ViÖt Nam cÇn gi¶m nhËp khÈu b»ng viÖc ®Èy m¹nh s¶n xuÊt ë trong n−íc

c¸c lo¹i nguyªn liÖu, c¸c mÆt hµng phô trî phôc vô cho s¶n xuÊt cña c¸c doanh

nghiÖp Hµn Quèc t¹i ViÖt Nam nh−: Nguyªn phô liÖu phôc vô s¶n xuÊt c¸c s¶n

phÈm dÖt may, giµy dÐp, c¸c mÆt hµng phô trî phôc vô cho s¶n xuÊt « t«, xe m¸y…

NÕu biÖn ph¸p nµy ®−îc thùc hiÖn mét c¸ch hiÖu qu¶ th× mét mÆt chóng ta sÏ

gi¶m bít ®−îc l−îng nguyªn vËt liÖu do c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc ph¶i nhËp

khÈu vµo ViÖt Nam ®Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña hä. §ång thêi, ViÖt Nam

còng tranh thñ xuÊt khÈu ®−îc mét l−îng ®¸ng kÓ nguyªn, phô liÖu do chóng ®·

tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp Hµn

Quèc.

c/ C¬ héi thu hót ®Çu t− tõ Hµn Quèc

Bªn c¹nh c¬ héi ®Ó t¨ng xuÊt khÈu, më réng thÞ tr−êng, viÖc h×nh thµnh Khu vùc

mËu dÞch tù do AKFTA sÏ thóc ®Èy vµ lµm gia t¨ng dßng vèn ®Çu t− cña c¸c doanh

nghiÖp vµ tËp ®oµn kinh tÕ Hµn Quèc vµo c¸c n−íc ASEAN. Trong bèi c¶nh ®ã,

ViÖt Nam sÏ cã thªm nhiÒu c¬ héi ®Ó tiÕp nhËn ®Çu t− tõ c¸c doanh nghiÖp Hµn

Quèc mÆc dï hiÖn nay Hµn Quèc ®ang lµ n−íc ®øng thø 4 vÒ l−îng vèn ®Çu t− vµo

ViÖt Nam.

d/ C¬ héi ®Ó nhËp khÈu thiÕt bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i, tiÕp nhËn c«ng nghÖ tiªn

tiÕn vµ häc hái kinh nghiÖm qu¶n lý hiÖn ®¹i tõ c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc

Bªn c¹nh c¬ héi t¨ng thu hót ®Çu t−, t¨ng xuÊt khÈu, më réng thÞ tr−êng...,

ph¸t triÓn th−¬ng m¹i víi Hµn Quèc, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam còng cã thªm c¬

héi míi ®Ó nhËp khÈu vµ øng dông c«ng nghÖ s¶n xuÊt tiªn tiÕn, m¸y mãc, thiÕt bÞ

hiÖn ®¹i phôc vô s¶n xuÊt, kinh doanh. §©y lµ ®iÒu kiÖn tèt gióp c¸c doanh nghiÖp

ViÖt Nam cã thÓ “®i t¾t, ®ãn ®Çu” ®Ó nhanh chãng cã ®−îc kü thuËt vµ c«ng nghÖ

hiÖn ®¹i øng dông trong s¶n xuÊt, kinh doanh mµ kh«ng tèn thêi gian vµ chi phÝ ®Ó

nghiªn cøu triÓn khai.

MÆt kh¸c, viÖc t¨ng c−êng quan hÖ kinh tÕ, th−¬ng m¹i víi Hµn Quèc cßn gióp

ta tranh thñ ®−îc sù trî gióp kü thuËt cña Hµn Quèc th«ng qua c¸c ho¹t ®éng hîp

t¸c trong c¸c lÜnh vùc: C«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, hîp t¸c ph¸t triÓn, lao ®éng...

H¬n thÕ, c¸c nhµ ®Çu t− cña Hµn Quèc vµo ViÖt Nam hiÖn chñ yÕu lµ c¸c doanh

nghiÖp vµ tËp ®oµn kinh tÕ lín. Th«ng qua ho¹t ®éng liªn kÕt, liªn doanh, hîp t¸c

trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm, c¸c doanh nghiÖp n−íc ta sÏ cã thªm nhiÒu c¬

héi ®Ó häc hái kinh nghiÖm qu¶n lý hiÖn ®¹i tõ c¸c doanh nghiÖp vµ tËp ®oµn kinh

tÕ Hµn Quèc.

§©y lµ yÕu tè hÕt søc quan träng gióp c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam n©ng cao kh¶

n¨ng c¹nh tranh vµ thÝch øng nhanh víi nh÷ng ®ßi hái cña qu¸ tr×nh tù do hãa

th−¬ng m¹i trong khu«n khæ AKFTA nãi riªng vµ cña qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ

khu vùc vµ quèc tÕ nãi chung.

3.1.2. Th¸ch thøc cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn AKFTA

Thùc hiÖn cam kÕt nh»m hoµn thµnh AKFTA, bªn c¹nh nh÷ng c¬ héi lín nªu trªn th× nh÷ng th¸ch thøc ®Æt ra cho ChÝnh phñ vµ doanh nghiÖp ViÖt Nam còng hÕt søc lín. Cô thÓ lµ:

a/ Th¸ch thøc do gia t¨ng ¸p lùc c¹nh tranh

- Khi khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN - Hµn Quèc ®−îc thiÕt lËp, mét khèi thÞ

tr−êng réng lín sÏ ®−îc h×nh thµnh, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam kh«ng chØ ph¶i

c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp cña c¸c n−íc ASEAN vµ c¸c doanh nghiÖp cña

Hµn Quèc trªn thÞ tr−êng khu vùc mµ cßn ph¶i c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp

nªu trªn ngay trªn thÞ tr−êng ViÖt Nam.

¸p lùc c¹nh tranh sÏ ngµy cµng trë nªn gay g¾t khi phÇn lín c¸c doanh nghiÖp

FDI tõ c¸c n−íc kh¸c cña ASEAN vµ Hµn Quèc ®Õn ®Çu t− t¹i ViÖt Nam ®Òu cã

tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ cao, cã kinh nghiÖm qu¶n lý vµ kh¶ n¨ng thÝch øng

linh ho¹t víi nh÷ng biÕn ®éng cña kinh tÕ thÞ tr−êng…Tuy nhiªn, hä chØ ph¶i chÞu

chi phÝ nh©n c«ng, chi phÝ thuª mÆt b»ng…nh− c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. §iÒu

nµy cã nghÜa lµ c¸c doanh nghiÖp n−íc ngoµi khi th©m nhËp vµo thÞ tr−êng ViÖt

Nam, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt trùc tiÕp sÏ tËn dông nh÷ng lîi thÕ cña

ViÖt Nam gièng nh− c¸c doanh nghiÖp trong n−íc.

- Trªn thÕ giíi ®ang cã cuéc c¹nh tranh ®Çu t− rÊt khèc liÖt vµ ViÖt Nam cÇn

ph¶i nh×n nhËn r»ng m«i tr−êng ®Çu t− cña ViÖt Nam ch−a hÊp dÉn. Khi hµng rµo

thuÕ quan ®−îc b·i bá, c¸c c«ng ty ®a quèc gia sÏ tËp trung s¶n xuÊt t¹i nh÷ng n−íc

cã chi phÝ thÊp nhÊt trong AKFTA. Th¸ch thøc cña ViÖt Nam lµ lµm sao gi÷ ch©n

®−îc c¸c c«ng ty ®a quèc gia vµ t¹o c¬ héi ®Ó c¸c c«ng ty nµy tham gia ®Çu t− t¹i

ViÖt Nam.

b/ Th¸ch thøc v× lµ quèc gia cã tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ thÊp

Trong khèi ASEAN, ViÖt Nam lµ n−íc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ thÊp víi

tr×nh ®é khoa häc vµ c«ng nghÖ, tr×nh ®é lao ®éng, c¬ së h¹ tÇng, hÖ thèng tµi

chÝnh, ng©n hµng, qu¶n trÞ doanh nghiÖp, møc thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng−êi...ch−a

®¹t møc cao.

Nh÷ng yÕu kÐm nãi trªn sÏ h¹n chÕ hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh héi nhËp cña ViÖt

Nam vµo hÖ thèng th−¬ng m¹i khu vùc nãi chung vµ kh¶ n¨ng tham gia vµo

AKFTA nãi riªng. Mét sè nghiªn cøu ®· chØ ra r»ng, víi tr×nh ®é ph¸t triÓn thÊp

nh− hiÖn nay, khi tham gia AKFTA, ViÖt Nam sÏ nhËn ®−îc Ýt lîi Ých h¬n c¸c n−íc

cã tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cao h¬n nh−: Singapore, Th¸i Lan, Malaysia…§iÒu

nµy hoµn toµn cã thÓ lý gi¶i ®−îc v× tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ thÊp sÏ lµ rµo c¶n

kh«ng nhá ®èi víi ViÖt Nam tham gia vµo chuçi gi¸ trÞ khu vùc ASEAN +3, ®Æc

biÖt lµ viÖc tiÕp nhËn chuyÓn giao c«ng nghÖ tõ c¸c n−íc cã tr×nh ®é cao h¬n nh−

Hµn Quèc.

c/ Th¸ch thøc do ph¶i ®èi phã víi c¸c biÕn cè cña héi nhËp kinh tÕ khu

vùc vµ quèc tÕ

Nh− ta ®· biÕt, trong héi nhËp kinh tÕ khu vùc, mét khi liªn kÕt gi÷a c¸c n−íc

cµng chÆt chÏ th× nÕu cã biÕn cè xuÊt hiÖn ë mét n−íc sÏ lËp tøc g©y ¶nh h−ëng ®Õn

c¸c n−íc kh¸c. Møc ®é liªn kÕt cµng cao th× kh¶ n¨ng ¶nh h−ëng l¹i cµng lín, møc

®é cµng nghiªm träng vµ cã tÇm ¶nh h−ëng ®Õn c¸c lÜnh vùc kh¸c trong ®êi sèng

chÝnh trÞ, kinh tÕ, x· héi cña mçi n−íc. ¶nh h−ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh

Ch©u ¸ n¨m 1997 lµ mét vÝ dô râ rµng vÒ vÊn ®Ò nµy. Mét khi c¸c biÕn cè x¶y ra,

ph¹m vi ¶nh h−ëng cña nã lµ s©u réng trªn mäi khÝa c¹nh ®êi sèng, trªn c¸c lÜnh

vùc kinh tÕ, chÝnh trÞ cña mçi quèc gia thµnh viªn. V× vËy, mét khi chóng ta cã sù

hîp t¸c chÆt chÏ vÒ kinh tÕ mµ kh«ng cã sù hîp t¸c chÆt chÏ vÒ c¸c chÕ tµi, vÒ c¬

chÕ phèi hîp gi¶i quyÕt c¸c lÜnh vùc kh¸c nh−: N«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, an ninh

khu vùc…th× kh¶ n¨ng chÞu ¶nh h−ëng cña nh÷ng biÕn cè do héi nhËp kinh tÕ khu

vùc ngµy cµng lín. Trong khi khñng ho¶ng tµi chÝnh ¶nh h−ëng réng tíi c¶ s¶n

xuÊt, ®Çu t−, gi¸ c¶ hµng ho¸, qua ®ã ¶nh h−ëng tíi c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp, dÉn

tíi ¶nh h−ëng tíi c¶ nÒn n«ng nghiÖp cña c¸c n−íc xuÊt khÈu, ¶nh h−ëng qua ng−êi

n«ng d©n, c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc nµy, nh− vËy, sÏ ¶nh h−áng

tíi c¶ ngµnh n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp hay nh÷ng ngµnh kh¸c cña c¸c quèc gia

trong khu vùc.

3.2. C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam -

Hµn Quèc trong bèi c¶nh thùc hiÖn AKFTA

Trªn c¬ së thùc hiÖn AKFTA, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, qu¸ tr×nh tù do

hãa kinh tÕ, th−¬ng m¹i vµ ®Çu t− ASEAN - Hµn Quèc ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn.

ViÖt Nam, víi vai trß ®Æc biÖt trong ASEAN vµ truyÒn thèng hîp t¸c l©u ®êi víi

Hµn Quèc th× viÖc ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n n÷a quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn

trong bèi c¶nh hiÖn nay lµ hÕt søc quan träng.

§Ó thùc hiÖn môc tiªu tù do hãa th−¬ng m¹i khu vùc gi÷a c¸c n−íc

ASEAN vµ Hµn Quèc vµ ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn trong bèi c¶nh

thùc hiÖn AKFTA, trong thêi gian s¾p tíi, ChÝnh phñ vµ doanh nghiÖp ViÖt Nam

cÇn thùc hiÖn ®ång bé vµ hiÖu qu¶ c¸c nhãm gi¶i ph¸p chñ yÕu sau ®©y:

3.2.1. Nhãm c¸c gi¶i ph¸p vÜ m« nh»m ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i

ViÖt - Hµn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn AKFTA

§©y lµ nhãm c¸c gi¶i ph¸p cã tÝnh chÊt vÜ m« nh»m t¹o lËp m«i tr−êng

ph¸p lý thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc

trong bèi c¶nh tù do c¹nh tranh vµ thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña AKFTA ®−îc ký

kÕt gi÷a ChÝnh phñ hai n−íc.

ViÖc thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p nµy sÏ cã t¸c ®éng quan träng thóc ®Èy ph¸t

triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i song ph−¬ng ViÖt Nam - Hµn Quèc vµ còng cã t¸c ®éng

kh«ng nhá ®Õn viÖc ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i cña n−íc ta víi c¸c n−íc kh¸c

trong khu vùc ASEAN vµ ASEAN +.

§Ó nhanh chãng hoµn thµnh AKFTA, trong nh÷ng n¨m tíi ®©y, mét sè gi¶i

ph¸p vÜ m« cÇn ®−îc thùc hiÖn lµ:

- Trªn c¬ së HiÖp ®Þnh vÒ AKFTA ®· ®−îc ký kÕt, ChÝnh phñ cÇn cã c¸c biÖn

ph¸p tuyªn truyÒn, phæ biÕn cho doanh nghiÖp vµ c«ng chóng vÒ môc tiªu, néi

dung, lîi Ých, c¬ héi, th¸ch thøc cña viÖc thùc hiÖn AKFTA, c«ng bè lé tr×nh thùc

hiÖn AKFTA trªn c¸c ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng nh−: S¸ch b¸o, c¸c b¶n tin,

c¸c website, c¸c tµi liÖu chuyªn ngµnh…

Ngoµi ra, ChÝnh phñ còng cÇn tæ chøc c¸c ®iÓm hái ®¸p vµ hç trî doanh

nghiÖp trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn AKFTA hay t− vÊn, cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn

thiÕt vÒ thÞ tr−êng Hµn Quèc, vÒ AKFTA gióp cho doanh nghiÖp cã ®ñ kiÕn thøc vµ

th«ng tin ®Ó kinh doanh hiÖu qu¶ trªn thÞ tr−êng Hµn Quèc.

- Rµ so¸t l¹i tÊt c¶ c¸c hiÖp ®Þnh, c¸c v¨n b¶n ph¸p lý ®iÒu chØnh ho¹t ®éng

ngo¹i th−¬ng gi÷a ViÖt Nam vµ Hµn Quèc, lo¹i bá nh÷ng v¨n b¶n kh«ng phï hîp,

c¶n trë sù ph¸t triÓn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu gi÷a hai n−íc, ban hµnh nh÷ng v¨n

b¶n míi phï hîp víi yªu cÇu vµ lé tr×nh thiÕt lËp Khu vùc mËu dÞch tù do AKFTA.

- Thùc hiÖn c¶i c¸ch hµnh chÝnh, ®¬n gi¶n hãa vµ thuËn lîi hãa c¸c thñ tôc

®Çu t− vµ kinh doanh, hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt, ®¸p øng c¸c tiªu chuÈn vµ cam

kÕt quèc tÕ, ®¶m b¶o tÝnh minh b¹ch…nh»m t¹o lËp m«i tr−êng ®Çu t− th«ng

tho¸ng, hÊp dÉn, gi¶m c¸c thñ tôc, phiÒn hµ, s¸ch nhiÔu khi cÊp phÐp ®Çu t− ®Ó thu

hót l−îng vèn ®Çu t− lín h¬n vµ cã chÊt l−îng h¬n tõ c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc

vµo ViÖt Nam.

MÆc dï l−îng vèn ®Çu t− cña c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc ®· chiÕm tû

träng kh¸ lín (12,56%) trong tæng vèn FDI vµo ViÖt Nam giai ®o¹n 1995 - 2005

vµ liªn tôc t¨ng trong nh÷ng n¨m 2006 - 2008, song c¸c doanh nghiÖp n−íc nµy

vÉn coi ViÖt Nam lµ thÞ tr−êng ®Çu t− tiÒm n¨ng.

NÕu m«i tr−êng ®Çu t− ë ViÖt Nam thuËn lîi, th«ng tho¸ng, dßng vèn tõ

c¸c tËp ®oµn kinh tÕ vµ c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc sÏ ®æ vµo n−íc ta thay v× ®Çu

t− vµo c¸c thÞ tr−êng kh¸c nh−: Trung Quèc, c¸c n−íc kh¸c thuéc ASEAN…

§Ó n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý vµ sö dông vèn FDI tõ Hµn Quèc, ®ång thêi

n©ng cao uy tÝn cña m«i tr−êng ®Çu t− ViÖt Nam, chóng ta cÇn thùc hiÖn mét sè

gi¶i ph¸p nh−:

(1) §Èy m¹nh ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t− tõ Hµn Quèc, t¨ng c−êng trao

®æi, tiÕp xóc gi÷a c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch cña hai n−íc ®Ó t×m

gi¶i ph¸p th¸o gì v−íng m¾c trong thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®ang triÓn khai

vµ xóc tiÕn c¸c dù ¸n trong c¸c lÜnh vùc mµ hai bªn cã nhiÒu tiÒm

n¨ng…

(2) ThiÕt lËp danh môc dù ¸n ®Çu t− trùc tiÕp n−íc ngoµi nãi chung vµ

danh môc dù ¸n ®Çu t− trùc tiÕp tõ Hµn Quèc nãi riªng mét c¸ch râ

rµng, cô thÓ víi ®a d¹ng ngµnh nghÒ ®Çu t−, cã chÝnh s¸ch −u tiªn ®èi

víi c¸c tËp ®oµn ®a quèc gia ®Çu t− vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ

t¹o, c¸c ngµnh sö dông c«ng nghÖ cao, c¸c ngµnh dÞch vô...

(3) ChÝnh phñ cÇn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n n÷a cho céng ®ång doanh

nghiÖp hai n−íc trao ®æi, tiÕp xóc nh»m thóc ®Èy qu¸ tr×nh giao

th−¬ng, liªn doanh, liªn kÕt ®Ó s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu cã gi¸

trÞ gia t¨ng cao.

(4) KhuyÕn khÝch c¸c ®Þa ph−¬ng c¹nh tranh thu hót FDI tõ Hµn Quèc,

t¨ng c−êng c¸c biÖn ph¸p hç trî c¸c doanh nghiÖp FDI ®Èy m¹nh xuÊt

khÈu.

- CÇn ®Çu t− x©y dùng hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng hiÖn ®¹i (hÖ thèng ®−êng s¸,

hÖ thèng c¶ng biÓn…) nh»m gi¶m thiÓu c¸c chi phÝ ®ang ®−îc xem lµ cao h¬n c¸c

quèc gia cïng khu vùc nh− chi phÝ vËn t¶i, chi phÝ giao nhËn…®Ó gi¶m chi phÝ xuÊt

khÈu hµng hãa.

- ChÝnh phñ cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch hç trî c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trong

viÖc t×m hiÓu v¨n hãa vµ tËp qu¸n tiªu dïng cña ng−êi d©n Hµn Quèc, t×m hiÓu

c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt cña Hµn Quèc cã liªn quan ®Õn nhËp khÈu vµ tiªu thô s¶n

phÈm ViÖt Nam trªn thÞ tr−êng Hµn Quèc nh−: C¸c quy ®Þnh cã liªn quan ®Õn

viÖc kiÓm tra chÊt l−îng hµng hãa vµ VSATTP, c¸c quy ®Þnh vÒ kiÓm tra h¶i

quan…§iÒu nµy ®Æc biÖt cã lîi cho c¸c nhµ xuÊt khÈu n«ng, thuû s¶n ViÖt Nam,

v× tõ tr−íc tíi nay khi xuÊt khÈu sang thÞ tr−êng Hµn Quèc, hä gÆp trë ng¹i ®¸ng

kÓ bëi c¸c hµng rµo kiÓm dÞch ®éng thùc vËt vµ c¸c tiªu chuÈn cña n−íc nµy.

Khi cã ®Çy ®ñ hiÓu biÕt vÒ c¸c vÊn ®Ò nªu trªn, doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ

linh ho¹t h¬n trong viÖc tËn dông c¬ héi, ®¸p øng c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt Hµn

Quèc vÒ nhËp khÈu ®Ó ®−a hµng hãa cña hä th©m nhËp hiÖu qu¶ vµ t¨ng nhanh thÞ

phÇn trªn thÞ tr−êng ®Çy tiÒm n¨ng nµy.

- Bªn c¹nh nç lùc cña b¶n th©n doanh nghiÖp, ChÝnh phñ cÇn t¨ng c−êng

hç trî cho hä trong viÖc ®µo t¹o nguån nh©n lùc cho héi nhËp nãi chung vµ cho

viÖc thùc hiÖn AKFTA nãi riªng. §©y lµ gi¶i ph¸p hÕt søc quan träng nh»m gióp

doanh nghiÖp x©y dùng ®−îc ®éi ngò c¸n bé nghiÖp vô vµ c¸n bé qu¶n lý giái, cã

kh¶ n¨ng øng xö linh ho¹t tr−íc nh÷ng biÕn ®éng phøc t¹p cña kinh tÕ thÞ tr−êng

vµ cña qu¸ tr×nh héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ.

3.2.2. Nhãm c¸c gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy xuÊt khÈu trªn c¬ së thùc

hiÖn AKFTA

Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ViÖt Nam lu«n ë vµo t×nh tr¹ng nhËp siªu trong

c¸n c©n th−¬ng m¹i víi Hµn Quèc vµ møc nhËp siªu lu«n gia t¨ng. Tuy vËy, kim

ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc vÉn ®¹t ®−îc tèc ®é gia t¨ng hµng

n¨m kh¸ cao (n¨m 2004 ®¹t 603,50 triÖu USD, n¨m 2005 ®¹t 630,85 triÖu USD,

n¨m 2006 ®¹t 842,89 triÖu USD, n¨m 2007 ®¹t 1.252,75 triÖu USD vµ dù kiÕn 2008 ®¹t 1.500 - 1.600 triÖu USD).

Thùc tÕ ®ã céng víi tiÒm n¨ng xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng mµ trong n−íc cã

kh¶ n¨ng s¶n xuÊt vµ thÞ tr−êng Hµn Quèc cã nhu cÇu cao lµ c¬ së cho thÊy ViÖt

Nam vÉn cã thÓ tiÕp tôc gia t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu vµo thÞ tr−êng nµy trong

thêi gian tíi.

Tuy nhiªn, trong ®iÒu kiÖn thùc hiÖn AKFTA, hµng hãa ViÖt Nam xuÊt khÈu

sang Hµn Quèc sÏ ph¶i chÞu søc Ðp tù do c¹nh tranh tõ c¸c n−íc kh¸c cïng tham

gia HiÖp ®Þnh. VÊn ®Ò ®Æt ra hiÖn nay lµ ®Ó thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng hãa cña ViÖt

Nam sang thÞ tr−êng Hµn Quèc, chóng ta kh«ng chØ tËp trung vµo c¸c mÆt hµng

mµ trong n−íc cã tiÒm n¨ng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu mµ cÇn chó ý ®Õn nguån hµng

hãa do c¸c doanh nghiÖp FDI Hµn Quèc s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam vµ xuÊt khÈu trë

l¹i thÞ tr−êng nµy.

§Ó thóc ®Èy xuÊt khÈu trong bèi c¶nh thùc hiÖn c¸c cam kÕt c¾t gi¶m thuÕ

quan vµ c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ theo lé tr×nh cña AKFTA, mét sè gi¶i ph¸p cÇn

®−îc thùc hiÖn lµ:

- CÇn t¨ng c−êng ®Çu t− vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng mµ ViÖt Nam

cã thÕ m¹nh nh−: Than ®¸, hµng dÖt may, giµy dÐp, h¶i s¶n, rau qu¶, d−îc

liÖu…§èi víi c¸c mÆt hµng n«ng, l©m, thñy s¶n xuÊt khÈu sang Hµn Quèc, cÇn

t¨ng c−êng ®Çu t− ®Ó s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn phôc vô xuÊt khÈu nh»m ®¹t

kim ng¹ch vµ lîi nhuËn cao.

- Doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn tranh thñ kho¶ng thêi gian mµ Th¸i Lan ch−a

tham gia AKFTA ®Ó t¨ng c−êng xuÊt khÈu sang Hµn Quèc nh÷ng mÆt hµng mµ

Th¸i Lan còng cã tiÒm n¨ng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu sang thÞ tr−êng nµy nh−: Hµng

thñy s¶n, dÖt may, giµy dÐp…Hay nãi c¸ch kh¸c, khi Th¸i Lan ch−a tham gia

AKFTA b×nh ®¼ng nh− ViÖt Nam vµ c¸c n−íc ASEAN kh¸c, doanh nghiÖp ViÖt

Nam cÇn tranh thñ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sang Hµn Quèc nh÷ng mÆt hµng t−¬ng tù

vµ ph¶i c¹nh tranh víi Th¸i Lan trªn thÞ tr−êng nµy.

- Doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p thiÕt thùc ®Ó n©ng cao

chÊt l−îng hµng hãa khi xuÊt khÈu sang thÞ tr−êng Hµn Quèc.

Nh− ta ®· biÕt, Hµn Quèc lµ mét thÞ tr−êng rÊt khã tÝnh vµ lu«n cã ®ßi hái

cao vÒ chÊt l−îng hµng ho¸. Ng−êi tiªu dïng Hµn Quèc rÊt quan t©m ®Õn chÊt

l−îng hµng hãa vµ ph¸p luËt n−íc nµy còng cã c¸c quy ®Þnh nghiªm ngÆt vÒ chÊt

l−îng vµ c¸c tiªu chuÈn vÒ VSATTP ®èi víi hµng hãa nhËp khÈu, nhÊt lµ hµng

n«ng, l©m, thñy s¶n.

Hµng hãa cña ViÖt Nam hiÖn ch−a chiÕm lÜnh ®−îc thÞ phÇn cao trªn thÞ

tr−êng Hµn Quèc do ph¶i c¹nh tranh víi c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i ®Õn tõ Trung Quèc, Th¸i Lan vµ mét sè n−íc §«ng ¸ kh¸c. §Ó cã thÓ c¹nh tranh hiÖu qu¶ khi xuÊt khÈu vµo thÞ tr−êng Hµn Quèc, gi¶i ph¸p quan träng nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp

cña ViÖt Nam cÇn n©ng cao chÊt l−îng s¶n phÈm, c¶i tiÕn h×nh thøc, mÉu m· bao b×

®ãng gãi vµ phÊn ®Êu gi¶m gi¸ thµnh ®Ó cã gi¸ xuÊt khÈu thÊp, ®−îc ng−êi tiªu

dïng chÊp nhËn.

- Doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn cã biÖn ph¸p thiÕt thùc ®Ó liªn kÕt víi doanh

nghiÖp Hµn Quèc ®Ó s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng hãa d−íi h×nh thøc: PhÝa Hµn

Quèc gãp vèn, thiÕt bÞ, c«ng nghÖ, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®ãng gãp nguyªn

phô liÖu vµ nh©n lùc. S¶n phÈm s¶n xuÊt ra mét phÇn ®−îc tiªu thô ë ViÖt Nam,

mét phÇn lín ®−îc xuÊt khÈu trë l¹i Hµn Quèc hoÆc sang c¸c n−íc kh¸c. Thùc hiÖn

liªn kÕt theo h×nh thøc nµy, doanh nghiÖp vµ ng−êi lao ®éng ViÖt Nam sÏ cã c¬ héi

nhanh chãng tiÕp cËn víi khoa häc c«ng nghÖ vµ kinh nghiÖm qu¶n lý hiÖn ®¹i cña

doanh nghiÖp Hµn Quèc ®ång thêi víi viÖc t¨ng xuÊt khÈu sang thÞ tr−êng nµy.

- KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn quan hÖ th−¬ng m¹i hai chiÒu

víi c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc, ¸p dông nh÷ng rµng buéc vÒ xuÊt - nhËp khÈu ®Ó

gi¶m bít sù mÊt c©n b»ng trong c¸n c©n th−¬ng m¹i gi÷a hai n−íc.

§iÒu nµy cã nghÜa lµ: C¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc ®Çu t− s¶n xuÊt hµng

hãa t¹i ViÖt Nam khi nhËp khÈu nguyªn phô liÖu phôc vô ph¸t triÓn s¶n xuÊt ph¶i

kÌm theo rµng buéc xuÊt khÈu mét sè l−îng nhÊt ®Þnh hµng hãa trë l¹i ®Ó tiªu thô

trªn thÞ tr−êng Hµn Quèc. Cã nh− vËy míi dÇn c¶i thiÖn ®−îc c¸n c©n th−¬ng m¹i

gi÷a hai n−íc mµ ViÖt Nam ®ang trong t×nh tr¹ng nhËp siªu.

- §Ó ph¸t triÓn xuÊt khÈu sang thÞ tr−êng Hµn Quèc, c¸c doanh nghiÖp ViÖt

Nam cÇn tháa thuËn c¸c ®iÒu kiÖn giao nhËn hµng hãa mét c¸ch linh ho¹t víi

nh÷ng l« hµng kh«ng lín nh−ng giao nhiÒu l« trong n¨m. §iÒu nµy rÊt phï hîp

víi nhu cÇu mua hµng víi khèi l−îng nhá cña doanh nghiÖp Hµn Quèc v× tham

gia trªn thÞ tr−êng n−íc nµy chñ yÕu lµ doanh nghiÖp nhá vµ võa.

- Khi xuÊt khÈu vµo Hµn Quèc, doanh nghiÖp trong n−íc nªn sö dông c¸c

®¹i lý hoÆc b¸n hµng th«ng qua hÖ thèng ph©n phèi cña n−íc b¶n ®Þa ®Ó tr¸nh gÆp

rñi ro hoÆc r¾c rèi trong kinh doanh nh−: Giao hµng råi nh−ng kh«ng thanh to¸n

®−îc tiÒn hoÆc hµng ®· giao vµ ®−îc chuyªn chë ®Õn Hµn Quèc nh−ng kh«ng t×m ®−îc ng−êi nhËn…bëi hä lµ ng−êi am hiÓu thÞ tr−êng vµ thÞ hiÕu cña ng−êi tiªu dïng Hµn Quèc h¬n ai hÕt. §Æc biÖt, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nªn sö dông ®¹i

lý b¸n hµng lµ c¸c c«ng ty thuéc thµnh viªn cña HiÖp héi c¸c nhµ nhËp khÈu Hµn

Quèc (AFTAK). §©y lµ ph−¬ng thøc ®−îc ¸p dông phæ biÕn vµ hiÖu qu¶ h¬n c¶ v×

90% (kho¶ng trªn 100 tû USD) gi¸ trÞ hµng hãa nhËp khÈu cña Hµn Quèc ®−îc

thùc hiÖn th«ng qua HiÖp héi nµy.

- §Ó hµng hãa cã thÓ th©m nhËp hiÖu qu¶ vµo thÞ tr−êng Hµn Quèc vµ ®−îc

ng−êi tiªu dïng ë ®©y chÊp nhËn, doanh nghiÖp cÇn hÕt søc quan t©m ®Õn ®Æc ®iÓm

tiªu dïng cña ng−êi Hµn Quèc nh−: Yªu cÇu cao vÒ chÊt l−îng hµng hãa vµ bao b×, thÝch ¨n cay…nªn c¸c s¶n phÈm thùc phÈm nh−: C¸ kh«, mùc kh«, m× ¨n liÒn…khi xuÊt khÈu sang Hµn Quèc cÇn ®−îc tÈm gia vÞ cay h¬n th× míi c¹nh tranh ®−îc víi c¸c mÆt hµng cïng lo¹i cña Trung Quèc, Th¸i Lan…

- T¨ng c−êng h¬n n÷a c«ng t¸c qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ ®Ó giíi thiÖu, qu¶ng b¸ vÒ

c¸c s¶n phÈm ViÖt Nam cho ng−êi tiªu dïng Hµn Quèc.

§©y lµ vÊn ®Ò hÕt søc quan träng vµ nÕu c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam kh«ng

lµm tèt viÖc nµy th× viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sang thÞ tr−êng Hµn Quèc trong ®iÒu

kiÖn thùc hiÖn AKFTA lµ rÊt khã kh¨n.

HiÖn nay, cã kh«ng Ýt c¸c mÆt hµng do doanh nghiÖp ViÖt Nam s¶n xuÊt cã

chÊt l−îng, mÉu m· vµ h×nh thøc kh«ng thua kÐm so víi hµng ho¸ xuÊt khÈu sang

Hµn Quèc cña c¸c n−íc kh¸c nh−ng ch−a ®−îc ng−êi tiªu dïng n−íc nµy chÊp

nhËn. Nguyªn nh©n chÝnh khiÕn hµng hãa ViÖt Nam ch−a th©m nhËp s©u ®−îc vµo

thÞ tr−êng Hµn Quèc lµ do chóng ta ch−a lµm tèt kh©u qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ ®Ó giíi

thiÖu s¶n phÈm.

§Ó kh¾c phôc h¹n chÕ nªu trªn, bªn c¹nh sù nç lùc cña b¶n th©n doanh

nghiÖp, ChÝnh phñ cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ nh»m hç trî, t¹o thuËn lîi ®Ó hä

cã c¬ héi tham gia c¸c héi chî, triÓn l·m hµng ho¸ t¹i Hµn Quèc.

§Æc biÖt, nhu cÇu tiªu dïng thøc ¨n chÕ biÕn s½n cña ng−êi Hµn Quèc lµ rÊt

cao (chiÕm 40% doanh sè b¸n lÎ c¸c mÆt hµng tiªu dïng ë Hµn Quèc). HiÖn cã kh¸

nhiÒu lo¹i thùc phÈm chÕ biÕn s½n cña ViÖt Nam ®−îc ng−êi tiªu dïng Hµn Quèc

biÕt ®Õn vµ −a thÝch. ChÝnh v× vËy, c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn thùc phÈm xuÊt khÈu

cña ViÖt Nam cÇn ®Èy m¹nh h¬n n÷a viÖc qu¶ng b¸, giíi thiÖu c¸c mÆt hµng thùc

phÈm cña ViÖt Nam, ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng thùc phÈm chÕ biÕn s½n, c¶i tiÕn

chÊt l−îng bao b× vµ kü thuËt bao gãi ®Ó nhanh chãng chiÕm lÜnh vµ ®¹t thÞ phÇn

cao trªn thÞ tr−êng Hµn Quèc.

- T¨ng c−êng c«ng t¸c xóc tiÕn th−¬ng m¹i, ®Æc biÖt lµ xóc tiÕn xuÊt khÈu.

Thêi gian võa qua, ChÝnh phñ vµ doanh nghiÖp ViÖt Nam ®· quan t©m nhiÒu ®Õn

ho¹t ®éng xóc tiÕn th−¬ng m¹i nãi chung vµ xóc tiÕn xuÊt khÈu sang Hµn Quèc

nãi riªng nh−ng ch−a ®¹t hiÖu qu¶ ë møc cao.

Nguyªn nh©n cña vÊn ®Ò nªu trªn mét phÇn do nhËn thøc vÒ ho¹t ®éng xóc

tiÕn xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp ViÖt Nam ch−a thËt ®Çy ®ñ. Th«ng th−êng,

doanh nghiÖp vÉn coi xóc tiÕn xuÊt khÈu lµ c¸c ho¹t ®éng ®−îc thiÕt kÕ ®Ó lµm

t¨ng khèi l−îng vµ gi¸ trÞ hµng hãa xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp hay cña quèc

gia. HiÖn ho¹t ®éng xóc tiÕn th−¬ng m¹i cña ViÖt Nam míi tËp trung chñ yÕu vµo

c¸c ho¹t ®éng qu¶ng c¸o, khuyÕn m¹i, tæ chøc c¸c héi chî, triÓn l·m, t×m kiÕm

th«ng tin th«ng qua c¸c trang web, c¸c b¶n tin, t¹p chÝ chuyªn ngµnh th−¬ng

m¹i… ®Ó giíi thiÖu s¶n phÈm víi ng−êi tiªu dïng trong vµ ngoµi n−íc nªn t¸c

®éng qu¶ng b¸ s¶n phÈm ViÖt Nam ®Õn ng−êi tiªu dïng n−íc ngoµi thÊp.

MÆt kh¸c, do ch−a x¸c ®Þnh râ vai trß vµ tiÒm n¨ng cña thÞ tr−êng Hµn

Quèc ®èi víi hµng hãa vµ doanh nghiÖp ViÖt Nam nªn viÖc ®Çu t− c¸c nguån lùc

phôc vô ho¹t ®éng xóc tiÕn xuÊt khÈu cña ta sang thÞ tr−êng nµy ch−a lín. Trong

sè 182 Dù ¸n thuéc Ch−¬ng tr×nh Xóc tiÕn th−¬ng m¹i quèc gia n¨m 2003, chØ cã

1 dù ¸n do Côc Xóc tiÕn Th−¬ng m¹i (Bé Th−¬ng m¹i - nay lµ Bé C«ng Th−¬ng)

thùc hiÖn lµ giµnh riªng cho viÖc nghiªn cøu vÒ thÞ tr−êng Hµn Quèc.

H¬n thÕ, m«i tr−êng ph¸p lý cho ho¹t ®éng xóc tiÕn xuÊt khÈu cßn ch−a

hoµn thiÖn, ch−a ®¹t ®−îc sù ®ång bé gi÷a c¸c bé luËt, c«ng t¸c ®iÒu phèi ho¹t

®éng xóc tiÕn xuÊt khÈu cña ChÝnh phñ cßn nhiÒu bÊt cËp, nguån lùc cho ho¹t

®éng xóc tiÕn xuÊt khÈu ch−a ®−îc ®Çu t− vµ khai th¸c mét c¸ch hiÖu qu¶.

§Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng xóc tiÕn xuÊt khÈu sang Hµn Quèc trong bèi c¶nh tù do hãa th−¬ng m¹i gi÷a ASEAN - Hµn Quèc ®−îc thùc hiÖn (khi ®· hoµn thµnh AKFTA), sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a ChÝnh phñ vµ doanh nghiÖp trong ho¹t ®éng nµy lµ hÕt søc cÇn thiÕt.

C¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn xuÊt khÈu sang Hµn Quèc cña ChÝnh phñ bao gåm:

- Trî gióp cho doanh nghiÖp trong ho¹t ®éng nghiªn cøu triÓn khai, hç trî cho ho¹t ®éng s¸ng t¹o khoa häc c«ng nghÖ, c¶i tiÕn kü thuËt, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng.

- Hç trî ®Ó më réng c«ng suÊt s¶n xuÊt hay t¹o ra n¨ng lùc s¶n xuÊt míi cho

xuÊt khÈu sang Hµn Quèc.

- T¨ng c−êng c«ng t¸c xóc tiÕn th−¬ng m¹i, h−íng dÉn vµ hç trî c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn th−¬ng hiÖu vµ ®¨ng ký th−¬ng hiÖu hµng ho¸. Coi träng c«ng t¸c qu¶ng b¸ s¶n phÈm nh»m ®Èy m¹nh xuÊt khÈu.

- ThiÕt lËp c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn th−¬ng m¹i cña ViÖt Nam ë Hµn Quèc ®Ó giíi thiÖu, qu¶ng b¸ s¶n phÈm s¶n xuÊt ë ViÖt Nam cho ng−êi tiªu dïng n−íc nµy vµ thùc hiÖn c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr−êng Hµn Quèc ®Ó gióp doanh nghiÖp ViÖt Nam t×m kiÕm ®èi t¸c kinh doanh.

- X©y dùng vµ tæ chøc m¹ng l−íi th«ng tin quèc gia nh»m ®¸p øng yªu cÇu vÒ

th«ng tin th−¬ng m¹i cho c¸c nhµ xuÊt khÈu.

C¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp bao gåm:

- T¨ng c−êng c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr−êng (thu thËp th«ng tin, dù b¸o ph©n tÝch vÒ quan hÖ cung - cÇu, diÔn biÕn gi¸ c¶, ®é tin cËy cña c¸c ®èi t¸c…®èi víi nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña doanh nghiÖp), n¾m b¾t nhanh c¸c chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ Hµn Quèc cã ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp…

- T¨ng c−êng giíi thiÖu, qu¶ng b¸ cho s¶n phÈm cña m×nh th«ng qua c¸c héi

chî, triÓn l·m quèc tÕ tæ chøc ë ViÖt Nam vµ ë n−íc ngoµi.

- LËp c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn, c¸c phßng tr−ng bµy t¹i c¸c Trung t©m th−¬ng

m¹i quèc tÕ ®Ó giíi thiÖu vµ b¸n s¶n phÈm.

- ThiÕt lËp m¹ng l−íi kh¸ch hµng æn ®Þnh nhÊt lµ nh÷ng kh¸ch hµng lín ®Ó qua ®ã th©m nhËp s©u vµo m¹ng l−íi ph©n phèi hµng hãa trªn thÞ tr−êng Hµn Quèc, chñ ®éng t¨ng nhanh kim ng¹ch xuÊt khÈu ®èi víi nh÷ng mÆt hµng ®ang chiÕm gi÷ thÞ phÇn lín.

3.2.3 - Nhãm c¸c gi¶i ph¸p nh»m ®Þnh h−íng ho¹t ®éng nhËp khÈu trªn c¬ së thùc hiÖn AKFTA ®Ó h¹n chÕ nhËp siªu tõ Hµn Quèc

Trong bèi c¶nh nhËp siªu ®ang cã xu h−íng gia t¨ng trong c¸n c©n th−¬ng

m¹i ViÖt - Hµn, viÖc ®Þnh h−íng ho¹t ®éng nhËp khÈu mét c¸ch hîp lý lµ mét trong

nh÷ng biÖn ph¸p cã ý nghÜa ®Ó c¶i thiÖn c¸n c©n th−¬ng m¹i gi÷a hai n−íc.

HiÖn t¹i, møc nhËp siªu cña ViÖt Nam nãi chung vµ cña ViÖt Nam víi Hµn

Quèc nãi riªng vÉn trong giíi h¹n cã thÓ kiÓm so¸t ®−îc nªn c¸c biÖn ph¸p chñ

yÕu ®Ó h¹n chÕ nhËp siªu tõ thÞ tr−êng Hµn Quèc lµ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch nhËp

khÈu ®Ó khuyÕn khÝch nhËp khÈu, ®æi míi c«ng nghÖ, ph¸t triÓn c«ng nghiÖp phô

trî, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng nhËp khÈu vµ hµng s¶n xuÊt thay thÕ

nhËp khÈu. §©y cã thÓ coi lµ ®Þnh h−íng chiÕn l−îc ®èi víi ho¹t ®éng nhËp khÈu

cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc trong nh÷ng n¨m tíi. §Æc biÖt, trong bèi c¶nh thùc

hiÖn c¸c cam kÕt nh»m hoµn thµnh AKFTA, h¹n chÕ nhËp siªu tõ Hµn Quèc, mét

sè biÖn ph¸p cÇn thùc hiÖn nh»m gãp phÇn lµnh m¹nh ho¸ c¸n c©n th−¬ng m¹i

ViÖt - Hµn lµ:

a/ Gi¶i ph¸p vÒ vÊn ®Ò ®Þnh h−íng nhËp khÈu

- §Ó h¹n chÕ nhËp siªu tõ Hµn Quèc trªn c¬ së thùc hiÖn AKFTA, ChÝnh phñ

cÇn cã ®Þnh h−íng nhËp khÈu mét c¸ch râ rµng lµ: ChØ nhËp khÈu nh÷ng nguyªn

liÖu mµ trong n−íc ch−a cã kh¶ n¨ng cung cÊp hoÆc cung cÊp kh«ng ®ñ phôc vô

nhu cÇu.

Thùc hiÖn gi¶i ph¸p nµy, Bé C«ng Th−¬ng cÇn: (1) Chñ ®éng rµ so¸t nh÷ng

mÆt hµng nhËp khÈu ®ang cã xu h−íng t¨ng m¹nh do viÖc c¾t gi¶m thuÕ quan theo

cam kÕt thùc hiÖn AKFTA mµ trong n−íc cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ®Ó cã biÖn ph¸p

h¹n chÕ nhËp khÈu vµ khuyÕn khÝch s¶n xuÊt trong n−íc; (2) Quy ®Þnh râ sè l−îng

hµng hãa xuÊt khÈu trong t−¬ng quan víi sè l−îng nguyªn phô liÖu nhËp khÈu. §©y

lµ gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i hai chiÒu gi÷a ViÖt Nam vµ Hµn

Quèc (T¨ng nhËp khÈu nguyªn liÖu ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng hãa xuÊt khÈu vµ tõ

®ã t¨ng sè l−îng vµ gi¸ trÞ hµng hãa xuÊt khÈu. §iÒu nµy cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn

viÖc h¹n chÕ nhËp siªu); (3) H¹n chÕ nhËp khÈu hµng hãa tiªu dïng mµ trong n−íc

cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt hoÆc cã thÓ nhËp khÈu tõ n−íc kh¸c víi gi¸ rÎ h¬n ®Ó h¹n chÕ

nhËp siªu tõ Hµn Quèc.

- §Þnh h−íng dßng vèn ®Çu t− cña c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc vµo ph¸t

triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp phô trî cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chñ yÕu

Nh− ta ®· biÕt, sù gia t¨ng nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc chñ yÕu

do dßng FDI tõ n−íc nµy ch¶y vµo, mµ dßng FDI ®ã l¹i cã vai trß kh¸ quan träng

trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam nªn chóng ta kh«ng thÓ ¸p dông c¸c biÖn

ph¸p gi¶m nhËp khÈu tõ Hµn Quèc ®Ó c©n b»ng c¸n c©n th−¬ng m¹i ®−îc.

Trong ®iÒu kiÖn cô thÓ hiÖn nay, ViÖt Nam chØ cã thÓ ®−a ra nh÷ng gi¶i

ph¸p nh»m ®Þnh h−íng dßng hµng ho¸ nhËp khÈu tõ Hµn Quèc th«ng qua ®Þnh

h−íng ®Çu t− vµo ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp phô trî cho c«ng nghiÖp chñ

yÕu, qua ®ã h¹n chÕ nhËp khÈu nguyªn liÖu tõ thÞ tr−êng nµy.

- KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp FDI Hµn Quèc t¨ng ®Çu t− ®Ó s¶n xuÊt

hµng hãa ë ViÖt Nam råi xuÊt khÈu sang c¸c thÞ tr−êng thuéc AKFTA vµ c¸c

n−íc kh¸c.

Tr−íc thùc tr¹ng quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn nh− hiÖn nay, c¸c gi¶i ph¸p

®−îc thùc hiÖn trong n¨m 2008 ®Ó kiÒm chÕ nhËp siªu lµ:

- §èi víi nh÷ng mÆt hµng nhËp khÈu ®ang cã xu h−íng t¨ng m¹nh do viÖc

c¾t gi¶m thuÕ quan theo cam kÕt thùc hiÖn AKFTA mµ trong n−íc cã kh¶ n¨ng s¶n

xuÊt, cÇn h¹n chÕ nhËp khÈu vµ khuyÕn khÝch s¶n xuÊt, tiªu dïng trong n−íc.

- CÇn cã c¬ chÕ qu¶n lý nhËp khÈu hiÖu qu¶ nh»m tõng b−íc gi¶m kim ng¹ch

nhËp khÈu hoÆc t¨ng kim ng¹ch nhËp khÈu ®ång thêi víi viÖc t¨ng kim ng¹ch xuÊt

khÈu nh−ng cÇn ®¶m b¶o tèc ®é t¨ng tr−ëng kim ng¹ch xuÊt khÈu ph¶i cao h¬n tèc

®é t¨ng kim ng¹ch nhËp khÈu.

- TriÓn khai ®ång bé c¸c ch−¬ng tr×nh n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña s¶n

phÈm c«ng nghiÖp, c¸c lo¹i nguyªn liÖu vËt t− s¶n xuÊt trong n−íc ®Ó gi¶m nhËp

khÈu.

- X©y dùng hµng rµo tiªu chuÈn kü thuËt phï hîp ®Þnh chÕ quèc tÕ ®èi víi

hµng nhËp khÈu ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy s¶n xuÊt trong n−íc.

b/ Gi¶i ph¸p vÒ viÖc t¨ng c−êng ho¹t ®éng xuÊt khÈu t¹i chç

§Ó h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt viÖc nhËp khÈu hµng hãa tiªu dïng phôc vô

cho c¸n bé, chuyªn gia Hµn Quèc sang lµm viÖc ë c¸c doanh nghiÖp FDI t¹i ViÖt

Nam vµ ng−êi Hµn Quèc sang häc tËp, bu«n b¸n, du lÞch t¹i ViÖt Nam, cÇn t¨ng

c−êng ho¹t ®éng xuÊt khÈu t¹i chç ®Ó cung cÊp hµng thùc phÈm vµ hµng tiªu dïng

®¹t chÊt l−îng cao, phï hîp víi khÈu vÞ vµ tËp qu¸n tiªu dïng cña ng−êi Hµn

Quèc.

NÕu lµm ®−îc nh− vËy, ng−êi Hµn Quèc t¹i ViÖt Nam kh«ng ph¶i ®−a thùc

phÈm vµ hµng tiªu dïng tõ Hµn Quèc sang ViÖt Nam ®Ó phôc vô ®êi sèng hµng

ngµy cña hä vµ ®©y còng lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p gãp phÇn h¹n chÕ nhËp

siªu.

3.3. Mét sè kiÕn nghÞ 3.3.1. C¸c kiÕn nghÞ ®èi víi ChÝnh phñ vµ c¸c Bé, Ngµnh

- §Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn m¹nh h¬n n÷a ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ gi÷a hai n−íc, ChÝnh phñ ViÖt Nam cÇn phèi hîp chÆt chÏ víi ChÝnh phñ Hµn Quèc trong viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch th−¬ng m¹i vµ c¬ chÕ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch ®ã mét c¸ch phï hîp nh»m xo¸ bá nh÷ng h¹n chÕ vµ bÊt cËp, t¹o cho doanh nghiÖp hai n−íc c¸c ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng mua b¸n, trao ®æi hµng hãa.

- ChÝnh phñ cÇn cã c¸c biÖn ph¸p tÝch cùc trong viÖc phæ biÕn, tuyªn truyÒn cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu vÒ chÝnh s¸ch, ph¸p luËt cña ViÖt Nam vµ Hµn Quèc liªn quan ®Õn ho¹t ®éng ngo¹i th−¬ng gi÷a hai n−íc, vÒ lé tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan vµ c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ nh»m thùc hiÖn AKFTA ®Ó hä chuÈn bÞ nh÷ng ®iÒu kiÖn phï hîp khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng mua b¸n hµng hãa víi c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc.

- ChÝnh phñ ViÖt Nam cÇn −u tiªn ®Çu t− cho ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin, ®¨ng t¶i vµ phæ biÕn réng r·i c¸c chÝnh s¸ch, c¸c quy ®Þnh cã liªn quan ®Õn vÊn ®Ò vÒ ®Çu t− cña ViÖt Nam lªn m¹ng th«ng tin toµn cÇu.

§iÒu nµy sÏ gióp c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc nãi riªng vµ c¸c doanh nghiÖp cña c¸c n−íc kh¸c trªn thÕ giíi nãi chung cã ®−îc hiÓu biÕt ®Çy ®ñ vÒ nh÷ng quy ®Þnh ph¸p lý liªn quan ®Õn ®Çu t− n−íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, tõ ®ã cã nh÷ng øng xö vµ ®Þnh h−íng ®Çu t− thÝch hîp vµo ViÖt Nam.

- ChÝnh phñ ViÖt Nam cÇn t¨ng c−êng h¬n n÷a ho¹t ®éng hîp t¸c víi c¸c c¬ quan ChÝnh phñ vµ c¬ quan chuyªn ngµnh cña Hµn Quèc nh»m tËn dông sù gióp ®ì cña hä vÒ tµi chÝnh, cung cÊp th«ng tin, trao ®æi kinh nghiÖm vµ hîp t¸c ®Ó cïng ph¸t triÓn…

- ChÝnh phñ cÇn phª duyÖt quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn tõng ngµnh c«ng nghiÖp phô trî, víi lé tr×nh vµ chÝnh s¸ch æn ®Þnh l©u dµi, chÝnh s¸ch thuÕ cÇn h−íng ®Õn nh÷ng −u ®·i cho doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng phô trî, sö dông nguyªn phô liÖu trong n−íc ®Ó s¶n xuÊt, gia c«ng hµng xuÊt khÈu.

Cã nh− vËy míi thu hót ®−îc c¸c nhµ ®Çu t− Hµn Quèc ®−a vèn, thiÕt bÞ, c«ng nghÖ sang ViÖt Nam, sö dông nguån nguyªn liÖu s½n cã trong n−íc ®Ó t¹o ra s¶n phÈm hoµn chØnh phôc vô xuÊt khÈu.

3.3.2. C¸c kiÕn nghÞ ®èi víi doanh nghiÖp - C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ cÇn t¨ng c−êng sù liªn kÕt víi c¸c doanh nghiÖp FDI cña Hµn Quèc ®Ó nhanh chãng tiÕp nhËn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i tõ c¸c doanh nghiÖp n−íc nµy nh»m t¨ng c−êng kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®Ó ®−a sang tiªu thô trªn thÞ tr−êng Hµn Quèc vµ c¸c thÞ tr−êng kh¸c trªn thÕ giíi.

MÆt kh¸c, cÇn khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp FDI cña Hµn Quèc t¨ng c−êng sö dông nguyªn liÖu vµ c¸c s¶n phÈm phô trî do c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam s¶n xuÊt ®Ó gi¶m nhËp khÈu nguyªn liÖu ®Çu vµo tõ n−íc hä hoÆc tõ c¸c n−íc kh¸c. §©y lµ vÊn ®Ò rÊt cÇn thiÕt bëi hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp trong n−íc ®ang rÊt quan t©m ph¸t triÓn c«ng nghiÖp phô trî nh−ng vÉn ch−a x¸c ®Þnh ®−îc mét chiÕn l−îc, quy ho¹ch râ rµng ®Ó chuyªn m«n hãa s¶n xuÊt nh÷ng nguyªn liÖu, phô liÖu, c¸c s¶n phÈm trung gian tõ nguån nguyªn liÖu s½n cã ë trong n−íc ®Ó hç trî cho s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm hoµn chØnh trong c¸c doanh nghiÖp FDI cña Hµn Quèc.

- §Ó ®èi phã víi nh÷ng diÔn biÕn thÞ tr−êng do ph¶i tù do c¹nh tranh khi hoµn thµnh AKFTA, trong thêi gian tíi, doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn cã nh÷ng quyÕt ®Þnh mang tÝnh ®ét ph¸ trong viÖc ®æi míi c«ng nghÖ nh»m n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt, c¶i tiÕn mÉu m·, ®a d¹ng hãa chñng lo¹i s¶n phÈm vµ ®Æc biÖt lµ n©ng cao chÊt l−îng hµng hãa ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sang Hµn Quèc, h¹n chÕ xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng ph¶i c¹nh tranh víi hµng hãa cña c¸c n−íc kh¸c hoÆc víi hµng hãa cña chÝnh c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc trªn thÞ tr−êng.

- T¨ng c−êng ho¹t ®éng tiÕp thÞ vµ qu¶ng c¸o cho nh÷ng mÆt hµng míi th©m nhËp ®−îc vµo thÞ tr−êng Hµn Quèc nh−ng hiÖn ®ang ®−îc ng−êi tiªu dïng n−íc nµy −a thÝch. PhÊn ®Êu ®Ó trong thêi gian tíi, mét sè mÆt hµng míi nh−: C¸c s¶n phÈm c«ng nghÖ phÇn mÒm, c¸c dÞch vô t− vÊn cã hµm l−îng trÝ tuÖ cao… cña doanh nghiÖp ViÖt Nam ®−îc xuÊt khÈu sang Hµn Quèc vµ ®−îc ng−êi tiªu dïng ë ®©y chÊp nhËn.

- Doanh nghiÖp cÇn x©y dùng chiÕn l−îc vµ kÕ ho¹ch xuÊt khÈu cho tõng mÆt hµng vµ tõng khu vùc thÞ tr−êng cô thÓ cña Hµn Quèc c¶ cho tr−íc m¾t vµ trong dµi h¹n. Tuy nhiªn, cÇn t×m hiÓu râ vÒ ®èi t¸c Hµn Quèc tr−íc khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng mua b¸n hµng hãa víi hä th«ng qua c¬ quan th−¬ng vô ViÖt Nam t¹i Hµn Quèc, VCCI, Trung t©m Th«ng tin Th−¬ng m¹i, ViÖn Nghiªn cøu Th−¬ng m¹i hoÆc qua c¸c nguån th«ng tin tin cËy kh¸c ®Ó tr¸nh gÆp rñi ro trªn th−¬ng tr−êng.

- Trang bÞ hÖ thèng m¸y tÝnh, t¨ng c−êng kh¶ n¨ng thùc hiÖn giao dÞch ®iÖn tö ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vµ c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc cã thÓ trao ®æi th«ng tin, t×m kiÕm ®èi t¸c qua m¹ng th«ng tin chÝnh thèng cña hai n−íc ®Ó ®¶m b¶o ®é tin cËy lÉn nhau.

3.3.3. C¸c kiÕn nghÞ ®èi víi c¸c tæ chøc hç trî xuÊt khÈu, hiÖp héi doanh

nghiÖp, hiÖp héi ngµnh hµng

- §èi víi c¸c tæ chøc hç trî xuÊt khÈu

HÖ thèng c¸c c¬ quan hç trî xuÊt khÈu rÊt ®a d¹ng bao gåm c¸c tæ chøc vµ ®¬n vÞ nh−: Côc xóc tiÕn th−¬ng m¹i, ViÖn Nghiªn cøu Th−¬ng m¹i, Trung t©m Th«ng tin Th−¬ng m¹i (thuéc Bé C«ng Th−¬ng), Phßng Th−¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam, c¸c hiÖp héi doanh nghiÖp, hiÖp héi ngµnh hµng…

Mçi ®¬n vÞ cã lîi thÕ vµ kh¶ n¨ng chuyªn m«n hãa mét hoÆc mét sè dÞch vô hç trî xuÊt khÈu nh−: Nghiªn cøu thÞ tr−êng, thùc hiÖn marketing xuÊt khÈu, cung cÊp dÞch vô t− vÊn ph¸p lý, tµi trî xuÊt khÈu, giao nhËn vËn t¶i hµng hãa xuÊt khÈu, dÞch vô m¹ng…

Sù ®ãng gãp cña c¸c tæ chøc hç trî xuÊt khÈu sÏ gãp phÇn lµm gi¶m chi phÝ cho c¸c dÞch vô th−¬ng m¹i, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng ho¸ ra thÞ tr−êng n−íc ngoµi.

Ngoµi ra, c¸c tæ chøc hç trî xuÊt khÈu cßn phèi hîp ®µo t¹o lùc l−îng lao ®éng cho c¸c doanh nghiÖp th−¬ng m¹i nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu nãi riªng.

- §èi víi c¸c hiÖp héi doanh nghiÖp vµ hiÖp héi ngµnh hµng

- T¨ng c−êng h¬n n÷a viÖc x©y dùng, qu¶ng b¸ h×nh ¶nh cña c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam trªn thÞ tr−êng Hµn Quèc còng nh− thÞ tr−êng c¸c n−íc kh¸c trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, nhÊt lµ c¸c mÆt hµng ®−îc x¸c ®Þnh lµ mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam sang thÞ tr−êng Hµn Quèc trong giai ®o¹n ®Õn khi hoµn thµnh AKFTA.

- Cïng víi Bé C«ng Th−¬ng vµ c¸c tæ chøc hç trî xuÊt khÈu trong vµ ngoµi n−íc tæ chøc c¸c ch−¬ng tr×nh xóc tiÕn th−¬ng m¹i cho c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam sang thÞ tr−êng Hµn Quèc trong giai ®o¹n ®Õn khi hoµn thµnh AKFTA, c¸c ch−¬ng tr×nh tuyªn truyÒn, qu¶ng b¸, x©y dùng th−¬ng hiÖu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn nh»m gióp hä th©m nhËp hiÖu qu¶ vµo thÞ tr−êng Hµn Quèc.

- T¨ng c−êng hç trî doanh nghiÖp trong viÖc ®µo t¹o, n©ng cao tr×nh ®é cho ®éi ngò c¸n bé kü thuËt vµ c¸n bé qu¶n lý ®Ó hä cã thÓ tiÕp nhËn, sö dông khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ thÝch øng nhanh víi nh÷ng biÕn ®éng cña kinh tÕ thÞ tr−êng, nhÊt lµ khi hoµn thµnh AKFTA, ho¹t ®éng tù do hãa th−¬ng m¹i ®· ®−îc thùc hiÖn trong toµn bé khu vùc ASEAN vµ Hµn Quèc.

KÕt luËn

Cïng víi qu¸ tr×nh toµn cÇu hãa vµ khu vùc hãa c¸c quan hÖ kinh tÕ th−¬ng

m¹i, xu h−íng h×nh thµnh c¸c HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do song ph−¬ng vµ khu

vùc nh»m môc tiªu c¾t gi¶m tèi ®a møc thuÕ nhËp khÈu theo lé tr×nh lùa chän vµ

dì bá c¸c hµng rµo phi thuÕ ®ang trë thµnh phæ biÕn.

HiÖp ®Þnh vÒ th−¬ng m¹i hµng ho¸ ASEAN - Hµn Quèc ®−îc ký kÕt còng

nh»m môc ®Ých thùc hiÖn tù do hãa th−¬ng m¹i trong ph¹m vi khu vùc - thiÕt lËp

Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN - Hµn Quèc (AKFTA). ViÖc h×nh thµnh AKFTA

®· vµ ®ang ®em l¹i nh÷ng lîi Ých ®¸ng kÓ cho c¸c nÒn kinh tÕ ASEAN trong ph¸t

triÓn kinh tÕ, th−¬ng m¹i víi Hµn Quèc.

Riªng ®èi víi ViÖt Nam, chØ sau 2 n¨m thùc hiÖn AKFTA, quan hÖ kinh tÕ -

th−¬ng m¹i song ph−¬ng ViÖt Nam - Hµn Quèc ®· cã nh÷ng biÕn ®æi tÝch cùc. §Õn

nay, Hµn Quèc ®· trë thµnh thÞ tr−êng xuÊt khÈu lín thø 9, lµ n−íc cung cÊp hµng

hãa nhËp khÈu lín thø 5 vµ lµ ®èi t¸c ®Çu t− lín thø 4 cña ViÖt Nam.

B¸m s¸t c¸c môc tiªu, yªu cÇu vµ néi dung nghiªn cøu ®· ®−îc phª duyÖt,

Ban chñ nhiÖm ®Ò tµi ®· hoµn thµnh ®−îc mét sè nhiÖm vô sau:

quan hÖ kinh tÕ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc vµ vÞ trÝ, vai trß cña ViÖt Nam

trong quan hÖ th−¬ng m¹i gi÷a ASEAN - Hµn Quèc.

2/ §Ò tµi ®· nghiªn cøu vµ lµm râ t¸c ®éng cña viÖc thùc hiÖn AKFTA ®Õn

c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam trong quan hÖ th−¬ng m¹i víi Hµn

Quèc vµ mét sè t¸c ®éng kh¸c nh−: T¸c ®éng ®Õn viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu cña c¸c

ngµnh kinh tÕ trong dµi h¹n, ®Õn viÖc thu hót ®Çu t− n−íc ngoµi cña ViÖt Nam...vµ

hÖ th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn trong bèi c¶nh thùc hiÖn AKFTA.

triÓn väng ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn

AKFTA, §Ò tµi ®· ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p vÜ m« nh»m ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng

nh»m t¹o lËp m«i tr−êng ph¸p lý thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i

ViÖt Nam - Hµn Quèc trong bèi c¶nh tù do c¹nh tranh vµ thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh

cña AKFTA ®−îc ký kÕt gi÷a ChÝnh phñ hai n−íc nh−: (1) Rµ so¸t l¹i c¸c hiÖp

®Þnh, c¸c v¨n b¶n ph¸p lý ®iÒu chØnh ho¹t ®éng ngo¹i th−¬ng gi÷a ViÖt Nam vµ

Hµn Quèc, lo¹i bá nh÷ng v¨n b¶n kh«ng phï hîp, ban hµnh nh÷ng v¨n b¶n míi

phï hîp víi yªu cÇu vµ lé tr×nh thiÕt lËp Khu vùc mËu dÞch tù do AKFTA,

(2) Thùc hiÖn c¶i c¸ch hµnh chÝnh, ®¬n gi¶n hãa vµ thuËn lîi hãa c¸c thñ tôc ®Çu

t− vµ kinh doanh, hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt, ®¸p øng c¸c tiªu chuÈn vµ cam

kÕt quèc tÕ, ®¶m b¶o tÝnh minh b¹ch…nh»m t¹o lËp m«i tr−êng ®Çu t− th«ng

tho¸ng, hÊp dÉn, gi¶m c¸c thñ tôc, phiÒn hµ, s¸ch nhiÔu khi cÊp phÐp ®Çu t− ®Ó

thu hót l−îng vèn ®Çu t− lín h¬n vµ cã chÊt l−îng h¬n tõ c¸c doanh nghiÖp Hµn

Quèc vµo ViÖt Nam, (3) Tuyªn truyÒn, phæ biÕn cho doanh nghiÖp vµ c«ng chóng

vÒ môc tiªu, néi dung, lîi Ých, c¬ héi, th¸ch thøc cña viÖc thùc hiÖn AKFTA, c«ng

bè lé tr×nh thùc hiÖn AKFTA trªn c¸c ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, tæ chøc

c¸c ®iÓm hái ®¸p vµ hç trî doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn AKFTA hay t−

vÊn, cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ thÞ tr−êng Hµn Quèc, vÒ AKFTA gióp

cho doanh nghiÖp cã ®ñ kiÕn thøc vµ th«ng tin ®Ó kinh doanh hiÖu qu¶ trªn thÞ

tr−êng Hµn Quèc.

4/ §Ò tµi còng ®Ò xuÊt nhãm c¸c gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy xuÊt khÈu trªn c¬

tiÕn h×nh thøc, mÉu m· bao b× ®ãng gãi vµ phÊn ®Êu gi¶m gi¸ thµnh, khuyÕn

khÝch c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn quan hÖ th−¬ng m¹i hai chiÒu víi c¸c doanh

nghiÖp Hµn Quèc, ¸p dông nh÷ng rµng buéc vÒ xuÊt - nhËp khÈu ®Ó gi¶m bít sù

th−¬ng m¹i, qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ ®Ó giíi thiÖu, qu¶ng b¸ vÒ c¸c s¶n phÈm ViÖt Nam

cho ng−êi tiªu dïng Hµn Quèc.

5/ Bªn c¹nh nhãm c¸c gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy xuÊt khÈu, §Ò tµi còng ®Ò

xuÊt nhãm c¸c gi¶i ph¸p kiÓm so¸t vµ ®iÒu tiÕt nhËp khÈu hîp lý trªn c¬ së thùc

hiÖn AKFTA ®Ó h¹n chÕ nhËp siªu tõ Hµn Quèc nh−: Quy ®Þnh râ sè l−îng hµng

hãa xuÊt khÈu trong t−¬ng quan víi sè l−îng nguyªn phô liÖu nhËp khÈu, chØ

nhËp khÈu nh÷ng nguyªn liÖu mµ trong n−íc ch−a cã kh¶ n¨ng cung cÊp hoÆc

cung cÊp kh«ng ®ñ, h¹n chÕ nhËp khÈu hµng hãa tiªu dïng, khuyÕn khÝch c¸c

doanh nghiÖp FDI Hµn Quèc t¨ng ®Çu t− ®Ó s¶n xuÊt hµng hãa ë ViÖt Nam råi

xuÊt khÈu sang c¸c thÞ tr−êng Hµn Quèc vµ c¸c n−íc ASEAN kh¸c.

6/ §Ò tµi ®· ®−a ra c¸c kiÕn nghÞ víi ChÝnh phñ vµ c¸c Bé, Ngµnh, víi c¸c

doanh nghiÖp, víi c¸c Tæ chøc xóc tiÕn th−¬ng m¹i, HiÖp héi doanh nghiÖp, HiÖp

héi ngµnh hµng... ®Ó thùc hiÖn mét c¸ch hiÖu qu¶ c¸c nhãm gi¶i ph¸p nh»m ph¸t

triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc trong bèi c¶nh thùc hiÖn AKFTA.

Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, nhãm t¸c gi¶ ®· cè g¾ng ®¸p øng c¸c môc tiªu

®Ò tµi ®Æt ra. Tuy nhiªn, do h¹n chÕ vÒ nhiÒu mÆt, kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi

kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt vµ khiÕm khuyÕt, chóng t«i kÝnh mong ®−îc

sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c nhµ khoa häc, c¸c vÞ ®¹i biÓu...

c¸c nhµ khoa häc, c¸c ®ång nghiÖp ®· gióp ®ì ®Ó chóng t«i hoµn thµnh viÖc nghiªn

cøu §Ò tµi.

Phô lôc 1: Tèc ®é t¨ng tr−ëng kim ng¹ch XNK cña ViÖt Nam 2003 - 2007

§¬n vÞ: 1.000 USD

Tæng kim ng¹ch XNK Tèc ®é t¨ng (%) N¨m

45.405.120 24,6 2003

58.578.243 29,0 2004

69.104.540 17,96 2005

84.015.356 21,5 2006

106.650.285 26,94 2007

Trung b×nh 24,0

Nguån: Bé C«ng Th−¬ng

Phô lôc 2: T×nh h×nh ®Çu t− cña c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc t¹i ViÖt Nam

N¨m 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Sè dù ¸n

75 149 171 170 190 499 1.655

Vèn ®Çu t−

7.187,0 11.546,0

109,3 269,5 343,6 377,4 551,6 (triÖu USD)

Phô lôc 3: ThÞ tr−êng xuÊt khÈu chÝnh cña ViÖt Nam n¨m 2007

TT ThÞ tr−êng Tû träng (%) Kim ng¹ch (1.000 USD)

Trung Quèc Singapo

1 Mỹ 2 NhËt 3 Úc 4 5 6 §øc 7 Anh 8 Malaixia 9 Hµn Quèc 10 Hµ Lan 11 §µi loan 12 Kh¸c Tæng 10.089.127 6.069.757 3.556.918 3.356.676 2.202.004 1.855.056 1.431.424 1.359.950 1.252.745 1.182.144 1.139.386 11.853.542 45.348.735 22,25 13,38 7,84 7,40 4,86 4,09 3,16 3,00 2,76 2,61 2,51 26,14 100,00

Phô lôc 4: ThÞ tr−êng nhËp khÈu chÝnh cña ViÖt Nam n¨m 2007

TT ThÞ tr−êng

Trung Quèc 1 Singapor 2 §µi Loan 3 NhËt b¶n 4 Hµn Quèc 5 Th¸i Lan 6 Malaixia 7 Hång C«ng 8 Mü 9 Ên §é 10 In®«nªxia 11 12 C¸c n−íc kh¸c Tæng kim ng¹ch nhËp khÈu Kim ng¹ch (1.000 USD) 12.502.003 7.608.599 6.916.598 6.177.698 5.333.980 3.737.219 2.289.697 1.941.400 1.699.675 1.356.931 1.353.939 10.383.805 61.301.550 Tû träng (%) 20,39 12,41 11,28 10,08 8,70 6,10 3,74 3,17 2,77 2,21 2,20 16,94 100,00

Tµi liÖu tham kh¶o

TiÕng ViÖt • TrÇn B¸ C−êng, Nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt c¬ b¶n gi÷a quy t¾c xuÊt xø trong HiÖp ®Þnh khu vùc th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc (AKFTA) vµ HiÖp ®Þnh khu vùc th−¬ng m¹i tù do ASEAN (AFTA), UBQG vÒ HTKTQT n¨m 2006.

• T« CÈn, HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do d−íi gèc ®é cña Hµn Quèc (theo tµi liÖu

nghiªn cøu cña KOICA).

• T« CÈn, Héi nhËp kinh tÕ ASEAN vµ hîp t¸c ASEAN - Hµn Quèc (theo

nghiªn cøu cña ViÖn ChÝnh s¸ch kinh tÕ quèc tÕ Hµn Quèc).

khæ AKFTA, Vô CSTM ®a biªn - Bé Th−¬ng m¹i 5/2006.

• §Æng ThÞ H¶i Hµ, §¸nh gi¸ t¸c ®éng ®èi víi ViÖt Nam khi tham gia HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i hµng ho¸ ASEAN - Hµn Quèc, Vô CSTM ®a biªn - Bé Th−¬ng m¹i 7/2006.

• §Æng ThÞ H¶i Hµ, ChÝnh s¸ch khu vùc mËu dÞch tù do cña Hµn Quèc vµ nç lùc ®Èy nhanh c¸c ®µm ph¸n khu vùc m©u dÞch tù do, Vô CSTM ®a biªn, Bé Th−¬ng m¹i 3/2007.

• NguyÔn Hång Nhung, Chu Th¾ng Trung, Thùc tr¹ng quan hÖ th−¬ng m¹i

ViÖt Nam - Hµn Quèc, Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi sè 6 n¨m 2005.

• ViÖn Nghiªn cøu Th−¬ng m¹i, Kh¶ n¨ng vµ gi¶i ph¸p cho viÖc thiÕt lËp khu th−¬ng m¹i tù do gi÷a ViÖt Nam vµ mét sè n−íc ®Õn n¨m 2010, §Ò tµi nghiªn cøu khoa häc cÊp Bé, m· sè: 2004 - 78 - 015, Hµ Néi th¸ng 12 n¨m 2005.

• ViÖn Nghiªn cøu Th−¬ng m¹i, Th«ng tin chuyªn ®Ò: Quan hÖ th−¬ng m¹i

ViÖt Nam Hµn Quèc, Hµ Néi th¸ng 10 n¨m 2002.

• GS. TrÇn V¨n Hãa, TS. NguyÔn V¨n LÞch, HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN + 3 vµ t¸c ®éng tíi kinh tÕ - th−¬ng m¹i ViÖt Nam, Nxb. ThÕ giíi, 8/2006.

• CÈm Th¬, ChÝnh s¸ch FTA cña Hµn Quèc, bµi häc tõ FTA Hµn Quèc - Chi

Lª - UBQG vÒ HTKTQT 11/2006

• UBQG vÒ HTKTQT, §¸nh gi¸ t¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh khu vùc th−¬ng m¹i

tù do AKFTA, Hµ Néi 1/2007

• ñy ban quèc gia vÒ hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ, Cam kÕt c¾t gi¶m thuÕ quan trong khu«n khæ HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc, Hµ Néi, 2007.

TiÕng Anh • Country Commercial Guide: Korea, Fiscal Year 2004, US Embasy in Seoul

Korea.

• Korea Trade and Investment, c¸c sè n¨m 2003, 2004, 2005. • Koica- Partnership Building with ASEAN coutries • Korea Trade Policy Review, th¸ng 8/2000 (Rµ so¸t chÝnh s¸ch th−¬ng m¹i

cña Hµn Quèc trong WTO).

• Korea’s Individual Action Plan 2003 (KÕ ho¹ch hµnh ®éng quèc gia APEC

cña Hµn Quèc 2003).

Bé c«ng th−¬ng ViÖn Nghiªn cøu Th−¬ng m¹i

§Ò tµi nghiªn cøu Khoa häc CÊp Bé

M· sè: 75.08.RD

T¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN-Hµn Quèc (AKFTA) Tíi quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc

(b¸o c¸o tãm t¾t)

Hµ néi, 2008

Bé c«ng th−¬ng ViÖn Nghiªn cøu Th−¬ng m¹i

§Ò tµi nghiªn cøu Khoa häc CÊp Bé M· sè: 75.08.RD

T¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc (AKFTA) Tíi quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn quèc

(b¸o c¸o tãm t¾t)

C¬ quan chñ qu¶n: C¬ quan chñ tr×: Chñ nhiÖm ®Ò tµi: C¸c thµnh viªn:

Bé C«ng Th−¬ng ViÖn Nghiªn cøu Th−¬ng m¹i Ths. Ph¹m ThÞ C¶i TS. NguyÔn ThÞ NhiÔu Ths. §ç Kim Chi Ths. Hoµng ThÞ V©n Anh Ths. Lª Huy Kh«i CN. Ph¹m Hång Lam CN. Hoµng ThÞ H−¬ng Lan

Hµ néi, 2008

Trang

Môc Lôc

Lêi më ®Çu

Ch−¬ng 1:Tæng quan vÒ sù ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i

ViÖt Nam - Hµn quèc

1.1 Kh¸i qu¸t vÒ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc

1.2.3. VÞ trÝ cña ViÖt Nam trong quan hÖ th−¬ng m¹i ASEAN - Hµn Quèc

1.3. Thùc tr¹ng quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc

1.3.1. VÒ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu

1.3.2. VÒ tèc ®é t¨ng tr−ëng kim ng¹ch mËu dÞch ViÖt Nam - Hµn Quèc

1.3.3. VÒ c¬ cÊu hµng hãa xuÊt nhËp khÈu gi÷a hai n−íc

CH¦¥NG 2: HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc vµ t¸c ®éng cña nã ®Õn ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn

2.1. Kh¸i qu¸t chung vÒ HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc

2.1.1. Bèi c¶nh ra ®êi cña HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc (AKFTA)

2.1.2 Môc tiªu cña HiÖp ®Þnh

2.1.3. Néi dung chÝnh cña HiÖp ®Þnh

2.1.4. So s¸nh møc cam kÕt cña HiÖp ®Þnh AKFTA víi c¸c HiÖp ®Þnh thÕ giíi vµ khu vùc kh¸c ViÖt Nam tham gia

2.2. T¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc ®Õn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ViÖt - Hµn

2.2.1. Nh÷ng cam kÕt thùc hiÖn AKFTA cña ViÖt Nam vµ cña Hµn Quèc

2.2.2. T¸c ®éng cña viÖc thùc hiÖn AKFTA ®Õn kh¶ n¨ng ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam víi Hµn Quèc

2.2.3. Mét sè t¸c ®éng kh¸c

2.3. §¸nh gi¸ chung vÒ t¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do AKFTA ®Õn viÖc ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn

2.3.1. Nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc

2.3.2. Nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc

27 28

CH¦¥NG 3: C¬ héi, th¸ch thøc vµ Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc trong bèi c¶nh thùc hiÖn AKFTA

3.1. C¬ héi vµ th¸ch thøc cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc (AKFTA)

3.1.1. C¬ héi cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn AKFTA

3.1.2. Th¸ch thøc cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn AKFTA

3.2. C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc trong bèi c¶nh thùc hiÖn AKFTA

3.2.1 Nhãm c¸c gi¶i ph¸p vÜ m« nh»m ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn AKFTA

3.2.2. Nhãm c¸c gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy xuÊt khÈu trªn c¬ së thùc hiÖn AKFTA

32 32 33 34

3.2.3. Nhãm c¸c gi¶i ph¸p ®Þnh h−íng ho¹t ®éng nhËp khÈu trªn c¬ së thùc hiÖn AKFTA ®Ó h¹n chÕ nhËp siªu tõ Hµn Quèc 3.3. Mét sè kiÕn nghÞ 3.3.1. C¸c kiÕn nghÞ ®èi víi ChÝnh phñ vµ c¸c Bé, Ngµnh 3.3.2. C¸c kiÕn nghÞ ®èi víi doanh nghiÖp 3.3.3. C¸c kiÕn nghÞ ®èi víi c¸c tæ chøc hç trî xuÊt khÈu, hiÖp héi doanh nghiÖp, hiÖp héi ngµnh hµng

KÕt luËn

Tµi liÖu tham kh¶o

Lêi më ®Çu

Hµn Quèc hiÖn lµ mét trong nh÷ng ®èi t¸c th−¬ng m¹i quan träng cña ViÖt Nam (®øng thø 9 vÒ xuÊt khÈu vµ thø 5 vÒ nhËp khÈu). Quy m« th−¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Hµn Quèc t¨ng kh¸ nhanh víi tæng kim ng¹ch th−¬ng m¹i hai chiÒu t¨ng tõ 4,71 tû USD n¨m 2006 lªn 6,58 tû USD n¨m 2007 vµ ®¹t 4,766 tû USD trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 2008.

Tuy nhiªn, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc n¨m 2007 míi chØ chiÕm kho¶ng 2,76% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµ kim ng¹ch nhËp khÈu tõ Hµn Quèc míi chiÕm kho¶ng 8,7% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam. §©y lµ con sè qu¸ nhá, ch−a xøng ®¸ng víi tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh cña hai n−íc.

§iÒu ®¸ng quan t©m lµ trong quan hÖ th−¬ng m¹i víi Hµn Quèc, ViÖt Nam lu«n ë trong t×nh tr¹ng nhËp siªu vµ t×nh tr¹ng nhËp siªu t¨ng liªn tôc trong nh÷ng n¨m qua. NÕu n¨m 1995, ViÖt Nam nhËp siªu tõ Hµn Quèc h¬n 1 tû USD th× con sè nµy n¨m 2001 lªn tíi 1,5 tû USD, n¨m 2006 lµ trªn 3 tû USD, n¨m 2007 lµ 4,081 tû USD vµ 6 th¸ng ®Çu n¨m 2008 lµ 2,765 tû USD.

Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy lµ do c¸c nhµ ®Çu t− Hµn Quèc nhËp khÈu thiÕt bÞ m¸y mãc ®Ó h×nh thµnh c¬ së vËt chÊt phôc vô cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ ®Çu t− t¹i ViÖt Nam. Víi xu h−íng ®Çu t− cña Hµn Quèc vµo ViÖt Nam ngµy cµng t¨ng vµ c¸c nhµ m¸y ®· ®Çu t− t¹i ViÖt Nam ®ang më réng s¶n xuÊt th× nhu cÇu nhËp khÈu sÏ kh«ng gi¶m mµ cã nhiÒu kh¶ n¨ng t¨ng m¹nh trong c¸c n¨m tíi. §Ó c¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n, ViÖt Nam kh«ng chñ tr−¬ng h¹n chÕ nhËp khÈu mµ ph¶i t×m biÖn ph¸p t¨ng c−êng xuÊt khÈu sang Hµn Quèc.

Ngµy 24/08/2006, t¹i Ku-a-la L¨m - p¬, Malaysia, c¸c Bé tr−ëng Th−¬ng m¹i ASEAN (trõ Th¸i Lan) vµ Hµn Quèc ®· ký HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc (AKFTA). Theo ®ã, c¸c bªn sÏ c¾t gi¶m thuÕ ®èi víi 90% c¸c mÆt hµng nhËp khÈu vµo n¨m 2010. HiÖp ®Þnh nµy ®−îc ®¸nh gi¸ lµ cã thÓ t¹o cho ViÖt Nam nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó thóc ®Èy t¨ng tr−ëng xuÊt khÈu sang Hµn Quèc. Víi c¬ cÊu kinh tÕ gi÷a hai n−íc mang tÝnh bæ sung nhiÒu h¬n lµ c¹nh tranh, AKFTA sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy h¬n n÷a quan hÖ th−¬ng m¹i vµ ®Çu t− gi÷a ViÖt Nam vµ Hµn Quèc, gióp ViÖt Nam tõng b−íc gi¶i quyÕt ®−îc vÊn ®Ò nhËp siªu tõ Hµn Quèc b»ng c¸ch t¨ng c−êng xuÊt khÈu mµ kh«ng h¹n chÕ nhËp khÈu. Cïng víi viÖc Th¸i Lan ch−a tham gia ký kÕt AKFTA, ®©y lµ c¬ héi ®Ó ViÖt Nam t¨ng c−êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi hµng xuÊt khÈu cña Trung Quèc vµ Th¸i Lan trªn thÞ tr−êng Hµn Quèc.

Bªn c¹nh nh÷ng lîi Ých thu ®−îc tõ viÖc thùc hiÖn AKFTA, xuÊt khÈu cña c¸c n−íc thµnh viªn míi cña ASEAN (trong ®ã cã ViÖt Nam) ch¾c ch¾n sÏ ph¶i ®èi mÆt víi søc Ðp c¹nh tranh tõ nh÷ng n−íc ph¸t triÓn h¬n trong khu vùc nh− Singapore, Malaysia, In®«nªxia, Philippines...trªn thÞ tr−êng Hµn Quèc. Kinh nghiÖm thùc hiÖn HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Trung Quèc (ACFTA) cho thÊy: Trong khi nhiÒu n−íc ASEAN ®· cã ®−îc nh÷ng lîi Ých do ACFTA mang l¹i th× ViÖt Nam l¹i ch−a tËn dông ®−îc nh÷ng c¬ héi nµy.

Tõ nh÷ng lý do c¬ b¶n nªu trªn, viÖc tæ chøc nghiªn cøu §Ò tµi: “T¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc (AKFTA) tíi quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc” nh»m ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p ®Ó tËn dông c¸c c¬ héi, v−ît qua th¸ch thøc do viÖc thùc hiÖn AKFTA, c¶i thiÖn t×nh tr¹ng th©m hôt c¸n c©n th−¬ng m¹i trong quan hÖ th−¬ng m¹i víi Hµn Quèc cña ViÖt Nam lµ rÊt cÇn thiÕt.

HiÖn nay, ®· cã mét sè tµi liÖu, c«ng tr×nh nghiªn cøu ë trong n−íc vµ n−íc ngoµi ®Ò cËp ®Õn c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc d−íi c¸c gãc ®é kh¸c nhau nh−:

• TrÇn B¸ C−êng, Nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt c¬ b¶n gi÷a quy t¾c xuÊt xø trong HiÖp ®Þnh khu vùc th−¬ng m¹i tù do ASEAN-Hµn Quèc (AKFTA) vµ HiÖp ®Þnh khu vùc th−¬ng m¹i tù do ASEAN (AFTA), UBQG vÒ HTKTQT n¨m 2006.

• T« CÈn, HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do d−íi gèc ®é cña Hµn Quèc (theo tµi liÖu nghiªn

cøu cña KOICA).

• T« CÈn, Héi nhËp kinh tÕ ASEAN vµ hîp t¸c ASEAN - Hµn Quèc (theo nghiªn cøu

cña ViÖn ChÝnh s¸ch kinh tÕ quèc tÕ Hµn Quèc).

AKFTA, Vô CSTM ®a biªn - Bé Th−¬ng m¹i 5/2006.

• §Æng ThÞ H¶i Hµ, §¸nh gi¸ t¸c ®éng ®èi víi ViÖt Nam khi tham gia HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i hµng ho¸ ASEAN - Hµn Quèc, Vô CSTM ®a biªn - Bé Th−¬ng m¹i 7/2006.

• §Æng ThÞ H¶i Hµ, ChÝnh s¸ch khu vùc mËu dÞch tù do cña Hµn Quèc vµ nç lùc ®Èy nhanh c¸c ®µm ph¸n khu vùc m©u dÞch tù do, Vô CSTM ®a biªn, Bé Th−¬ng m¹i 3/2007.

• NguyÔn Hång Nhung, Chu Th¾ng Trung, Thùc tr¹ng quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt

Nam-Hµn Quèc, Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi sè 6 n¨m 2005.

• CÈm Th¬, ChÝnh s¸ch FTA cña Hµn Quèc, bµi häc tõ FTA Hµn Quèc - Chi Lª -

UBQG vÒ HTKTQT 11/2006.

• Côc Qu¶n lý c¹nh tranh - Bé C«ng Th−¬ng, Kinh nghiÖm thùc thi LuËt c¹nh tranh

cña Hµn Quèc, Hµ Néi th¸ng 11/2007.

• UBQG vÒ HTKTQT, §¸nh gi¸ t¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh khu vùc th−¬ng m¹i tù do

AKFTA, Hµ Néi 1/2007.

• UBQG vÒ HTKTQT, Cam kÕt c¾t gi¶m thuÕ quan trong khu«n khæ HiÖp ®Þnh

th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc, Hµ Néi 2007.

Tuy nhiªn, ch−a cã c«ng tr×nh nµo ®i s©u nghiªn cøu vÒ t¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do AKFTA tíi quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc vµ ®Ò xuÊt ®−îc c¸c gi¶i ph¸p ®Ó tËn dông c¬ héi, v−ît qua th¸ch thøc do viÖc thùc hiÖn c¸c cam kÕt trong khu«n khæ AKFTA ®em l¹i nh»m ph¸t triÓn h¬n n÷a quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn.

Môc tiªu chÝnh cña ®Ò tµi lµ nghiªn cøu t¸c ®éng, ¶nh h−ëng cña HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc (AKFTA) tíi quan hÖ th−¬ng m¹i hai n−íc, ph©n tÝch c¸c c¬ héi vµ c¸c th¸ch thøc ®Æt ra víi th−¬ng m¹i ViÖt Nam trong lé tr×nh thùc hiÖn c¸c cam

kÕt AKFTA vµ t×m c¸c gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i song ph−¬ng vµ c¶i thiÖn t×nh tr¹ng nhËp siªu víi Hµn Quèc.

§èi t−îng nghiªn cøu cña §Ò tµi lµ c¸c néi dung cña HiÖp ®Þnh khu vùc th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc (AKFTA), quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc vµ c¸c t¸c ®éng tÝch cùc vµ tiªu cùc do viÖc thùc hiÖn AKFTA ®em l¹i cho ViÖt Nam trong ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i hµng hãa ViÖt - Hµn.

Do giíi h¹n vÒ nhiÒu mÆt, §Ò tµi tËp trung nghiªn cøu t¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh khu vùc mËu dÞch tù do AKFTA ®Õn th−¬ng m¹i hµng ho¸ gi÷a hai n−íc giai ®o¹n tr−íc khi ký kÕt HiÖp ®Þnh, tõ khi ký HiÖp ®Þnh ®Õn nay vµ triÓn väng trong nh÷ng n¨m tiÕp theo. C¸c lÜnh vùc kh¸c nh−: Th−¬ng m¹i dÞch vô, vÊn ®Ò vÒ ®Çu t−, së h÷u trÝ tuÖ...chØ ®−îc xem xÐt nh− yÕu tè bæ sung, hç trî cho th−¬ng m¹i hµng ho¸ gi÷a hai n−íc ph¸t triÓn.

§Ó thùc hiÖn §Ò tµi, mét sè ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu chñ yÕu ®−îc sö dông kÕt hîp lµ: Ph−¬ng ph¸p thu thËp sè liÖu, tµi liÖu, kh¶o s¸t thùc chøng, ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch, so s¸nh, tæng hîp, ph−¬ng ph¸p chuyªn gia vµ héi th¶o chuyªn ®Ò…

Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn vµ tµi liÖu tham kh¶o, §Ò tµi ®−îc kÕt cÊu thµnh 3

ch−¬ng nh− sau:

Ch−¬ng 1: Tæng quan vÒ sù ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc

Ch−¬ng 2: HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc vµ t¸c ®éng cña nã ®Õn quan

hÖ th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn

Ch−¬ng 3: C¬ héi, th¸ch thøc vµ nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc trong bèi c¶nh thùc hiÖn AKFTA

Ch−¬ng 1

Tæng quan vÒ sù ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i

ViÖt Nam - Hµn quèc

1.1. kh¸I qu¸t vÒ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc

thuËn lîi - lµ trung t©m cña ASEAN. NhiÒu tËp ®oµn s¶n xuÊt, kinh doanh lín cña Hµn Quèc nh−: Posco, Samsung, Lotte, Kumho Asiana... ®· cã mÆt t¹i ViÖt Nam.

thµnh viªn.

§èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam: Thùc hiÖn ®−êng lèi ®èi ngo¹i cña §¶ng, ViÖt Nam ®· ph¸t triÓn quan hÖ toµn diÖn vµ më cöa bu«n b¸n víi c¸c n−íc trªn thÕ giíi vµ hiÖn ®ang cã quan hÖ kinh tÕ th−¬ng m¹i víi gÇn 200 n−íc vµ vïng l·nh thæ trªn thÕ giíi.

MÆt kh¸c, ViÖt Nam ®ang thùc hiÖn c«ng cuéc “§æi míi” kinh tÕ, nhu cÇu vÒ kü thuËt vµ c«ng nghÖ ®Ó ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chñ yÕu lµ rÊt lín. Trong khi ®ã, Hµn Quèc l¹i lµ n−íc cã c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ph¸t triÓn nªn viÖc t¨ng c−êng quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ, th−¬ng m¹i víi quèc gia nµy sÏ t¹o c¬ héi ®Ó ViÖt Nam cã thÓ tranh thñ ®−îc sù trî gióp kü thuËt cña hä th«ng qua c¸c ho¹t ®éng hîp t¸c trong c¸c lÜnh vùc nh−: C«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, ®µo t¹o, nghiªn cøu ph¸t triÓn…§Æc biÖt, viÖc ViÖt Nam ký kÕt vµ thùc hiÖn HiÖp ®Þnh sÏ ®−a quan hÖ hîp t¸c gi÷a ViÖt Nam vµ Hµn Quèc lªn mét tÇm cao míi, t¹o lËp nÒn t¶ng v÷ng ch¾c h¬n cho quan hÖ th−¬ng m¹i song ph−¬ng, më ra nhiÒu c¬ héi hîp t¸c míi gi÷a hai n−íc trong t−¬ng lai.

§èi víi nÒn kinh tÕ Hµn Quèc: Sau cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh - tiÒn tÖ n¨m 1997 - 98, Hµn Quèc ®· thùc hiÖn Ch−¬ng tr×nh c¶i c¸ch nÒn kinh tÕ sau khñng ho¶ng gåm 4 néi dung chÝnh lµ: C¶i c¸ch tµi chÝnh, c¶i c¸ch khu vùc doanh nghiÖp nhµ n−íc vµ t− nh©n, c¶i c¸ch hµnh chÝnh vµ thÞ tr−êng lao ®éng. Trong nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû 21, ChÝnh phñ n−íc nµy ®· ®Çu t− 1.000 tû won ®Ó ph¸t triÓn 8 ngµnh c«ng nghiÖp then chèt cña quèc gia lµ: Ngµnh c«ng nghiÖp xe h¬i, b¸n dÉn, chÕ t¹o m¸y, ®iÖn tö, dÖt, ho¸ chÊt, ®ãng tµu vµ ngµnh thÐp vµ x¸c ®Þnh 12 ngµnh c«ng nghiÖp míi gi÷ vai trß lµ ®éng lùc t¨ng tr−ëng cho nÒn kinh tÕ n−íc nµy trong t−¬ng lai lµ: TruyÒn th«ng, vò trô, n−íc gi¶i kh¸t, m¸y tÝnh, dÇu khÝ, d−îc phÈm, c«ng nghÖ phÇn mÒm, b¶o hiÓm…

1.2.3. VÞ trÝ cña ViÖt Nam trong quan hÖ th−¬ng m¹i ASEAN - Hµn Quèc

VÒ xuÊt khÈu: Theo sè liÖu thèng kª cña UN Comtrade, trong giai ®o¹n 2004 - 2007, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc liªn tôc t¨ng nhanh. Riªng n¨m 2007, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc ®· ®¹t trªn 1,391 tû USD.

TT 1 2 3 4 5 6 7 8 9

Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c n−íc ASEAN* sang Hµn Quèc (1.000 USD) 2004 6.368.131 5.678.676 4.460.492 2.119.960 673.300 693.266 30.093 1.438 6.948 20.032.304

2005 8.184.433 6.011.638 5.317.580 2.316.026 694.034 786.884 56.257 2.110 5.961 23.374.923

2006 8.848.554 7.242.456 5.886.659 2.186.564 924.856 1.205.629 96.433 17.760 5.461 26.414.372

2003 5.212.309 4.249.131 4.089.745 1.963.978 510.700 501.182 29.297 150 4.199 16.560.691

2007 9.133.842 8.442.220 6.859.610 2.438.244 1.391.587 934.959 80.688 70.335 8.872 29.360.357

Tæng ASEAN

* Kh«ng tÝnh Th¸i Lan Nguån: UN Comtrade

Tuy nhiªn, so víi c¸c n−íc kh¸c trong khèi ASEAN th× kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc hiÖn vÉn ë møc thÊp. N¨m 2007, khi kim ng¹ch xuÊt khÈu ViÖt - Hµn ®¹t trªn 1,391 tû USD th× kim ng¹ch xuÊt khÈu cña In®«nªxia sang thÞ tr−êng nµy ®¹t 9,1 tû USD (gÊp 7,2 lÇn so víi ViÖt Nam), Malaysia ®¹t 8,4 tû USD (gÊp 6,0 lÇn), Singapor ®¹t 6,8 tû USD (gÊp 4,8 lÇn) vµ Philipin ®¹t 2,4 tû (gÊp 1,7 lÇn).

Nh− vËy, ngay sau khi HiÖp ®Þnh AKFTA cã hiÖu lùc (1/7/2006), kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ASEAN sang Hµn Quèc t¨ng nhanh ®¹t 26, 414 tû USD n¨m 2006 vµ ®¹t 29,36 tû USD n¨m 2007. Riªng ViÖt Nam, xuÊt khÈu sang Hµn Quèc n¨m 2007 ®· ®¹t møc trªn 1,391 tû USD (t¨ng 50,46% so víi n¨m 2006), v−¬n lªn vÞ trÝ thø 5 trong sè 9 n−íc ASEAN xuÊt khÈu sang Hµn Quèc. MÆc dï vËy, kim ng¹ch xuÊt khÈu ViÖt - Hµn vÉn chiÕm tû träng nhá trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña toµn ASEAN sang thÞ tr−êng nµy. (chØ chiÕm 4,74% n¨m 2007).

VÒ nhËp khÈu: Theo sè liÖu thèng kª cña UN Comtrade, n¨m 2003, c¸c n−íc ASEAN ®· nhËp khÈu 14,35 tû USD hµng ho¸ tõ Hµn Quèc. Trong sè ®ã, ViÖt Nam ®¹t 2,56 tû USD, ®øng thø 5 trong sè 9 n−íc ASEAN sau Singapor, In®«nªxia, Malaysia, Philippin. Trong nh÷ng n¨m 2004 - 2006, kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc t¨ng m¹nh . Riªng n¨m 2007, sau 1,5 n¨m kÓ tõ khi HiÖp ®Þnh vÒ Th−¬ng m¹i hµng ho¸ ASEAN - Hµn Quèc cã hiÖu lùc, kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc t¨ng m¹nh (®¹t 5,76 tû USD, t¨ng 46,9% so víi con sè cïng chØ tiªu n¨m 2006) vµ Hµn Quèc ®ang trë thµnh thÞ tr−êng nhËp khÈu quan träng cña ViÖt Nam. Kim ng¹ch NK cña c¸c n−íc ASEAN* tõ Hµn Quèc 2003 - 2007 (1.000 USD)

TT N−íc

Singapore In®«nªxia

2003 4.635.988 3.337.626

2004 5.653.508 3.677.739

1 2

2005 7.406.632 5.045.580

2006 9.489. 299 4.872.321

2007 11.949.480 5.770.618

ViÖt Nam

2.561.234

3.255.573

3

3.431.653

3.927.476

5.760.054

4 Malaysia Philippin 5

3.851.761 2.975.010

4.480.344 3.379.196

4.608.170 3.219.714

5.227.173 3.930.517

5.704.247 4.420.333

Campuchia

105.563

126.321

114.280

205.092

281.425

7 Myamar

184.011

161.960

120.013

121.310

291.981

Lµo Brun©y

7.889 30.460

8.982 31.591

8 9

13.929 61.398

23.327 22.434

55.652 26.612

Tæng

14.351.916

20.775.214

24.021.369

18.329.650

34.260.402

* Kh«ng tÝnh Th¸i Lan Nguån: UN Comtrade

So víi c¸c n−íc ASEAN kh¸c, ngay tõ n¨m 2003, kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc ®· chiÕm 17,83% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu cña toµn ASEAN tõ thÞ tr−êng nµy. N¨m 2004, con sè nµy ®¹t trªn 3,25 tû USD (chiÕm tû träng 15,7%), n¨m 2005 ®¹t 3,4 tû USD (chiÕm 14,2%), n¨m 2006 ®¹t 3,92 tû USD (chiÕm 21,42%) vµ n¨m 2007 ®¹t 5,76 tû USD (chiÕm 16,81%).

1.3. Thùc tr¹ng quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc

1.3.1 - VÒ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu

N¨m 2003, tæng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam ®¹t 45,405 tû USD, trong ®ã kim ng¹ch th−¬ng m¹i hai chiÒu ViÖt - Hµn ®¹t trªn 3,116 tû USD (chiÕm 6,86%). C¸c con sè t−¬ng øng n¨m 2004 lµ 58,5 tû USD vµ 3,943 tû USD (chiÕm 6,73%);

n¨m 2005 lµ 69,104 tû USD vµ 4,26 tû USD (chiÕm 6,16%); n¨m 2006 lµ 84 tû USD vµ 4,7 tû USD (chiÕm 5,61%) vµ n¨m 2007 lµ 106,6 tû USD vµ 6,58 tû USD (chiÕm 6,17%). So víi n¨m 1992, kim ng¹ch th−¬ng m¹i hai chiÒu ViÖt - Hµn n¨m 2007 ®· t¨ng 13,2 lÇn.

VÒ kim ng¹ch xuÊt khÈu: Theo sè liÖu cña Bé C«ng Th−¬ng, n¨m 2006, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng hãa cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc ®¹t 842,892 triÖu USD. N¨m 2007, con sè nµy ®¹t 1,252 tû USD, t¨ng 48,6% so víi n¨m 2006, chiÕm 2,76% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. HiÖn Hµn Quèc ®ang ®øng thø vÞ trÝ thø 9 trong sè c¸c thÞ tr−êng xuÊt khÈu chÝnh cña ViÖt Nam.

Kim ng¹ch xuÊt khÈu ViÖt Nam - Hµn Quèc 2003 - 2007 (1.000 USD) 2004 N¨m

2006

2003

2005

2007

1 KNXK ViÖt - Hµn

492.127

603.496

630.853

842.892

1.252.745

20.149.000

26.503.000

32.223.000

39.605.000

48.600.000

2,44

2,28

1,96

2,13

2,76

Tæng KNXK VN XK ViÖt - Hµn/ KNXK ViÖt Nam (%)

Nguån: Bé C«ng Th−¬ng vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

Nh− vËy, tû träng Hµn Quèc trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam hiÖn míi ®¹t møc 2,76%, kÐm xa so víi møc 22,25% cña Hoa Kú, 13,38% cña NhËt, 7,84% cña óc, møc 7,4% cña thÞ tr−êng Trung Quèc, møc 4,86% cña thÞ tr−êng Singapor…

VÒ kim ng¹ch nhËp khÈu: Tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2006, Hµn Quèc lµ thÞ tr−êng nhËp khÈu lín thø 4 cña ViÖt Nam sau Singapore, NhËt B¶n vµ §µi Loan. §Õn n¨m 2007, kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc ®¹t trªn 5,3 tû USD (t¨ng 37,7% so víi møc 3,8 tû USD n¨m 2006) vµ Hµn Quèc lµ b¹n hµng nhËp khÈu lín thø 5 cña ViÖt Nam sau Trung Quèc, Singapore, §µi Loan vµ NhËt B¶n.

N¨m

Kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc 2003 - 2007 (1.000 USD) 2004 3.340.086

2003 2.624.435

2006 3.870.626

2005 3.600.533

2007 5.333.980

1 KNNK Hµn- ViÖt

25.256.000

32.075.000

36.881.000

44.410.000

60.800.000

2 Tæng KNNK VN

10,39

10,41

9,76

8,72

8,70

KNNK Hµn- ViÖt/ KN NK ViÖt Nam (%)

Nguån: Bé C«ng Th−¬ng vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

Nguyªn nh©n khiÕn kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc lu«n ë møc cao lµ do ViÖt Nam lµ n−íc ®ang ph¸t triÓn, nhu cÇu m¸y mãc thiÕt bÞ, c«ng nghÖ phôc vô sù nghiÖp CNH, H§H rÊt lín. Trong khi ®ã, Hµn Quèc l¹i lµ n−íc c«ng nghiÖp míi, cã kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu nµy mét c¸ch nhanh chãng. Riªng n¨m 2007, kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc ®¹t tíi trªn 5,33 tû USD (chiÕm 8,7% trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam). C¸c mÆt hµng ViÖt Nam nhËp khÈu tõ Hµn Quèc chñ yÕu lµ m¸y mãc, thiÕt bÞ, c«ng nghÖ nh−: X¨ng dÇu, s¾t thÐp, ph−¬ng tiÖn vËn t¶i, thiÕt bÞ ®iÖn, nh«m, nguyªn phô liÖu cho ngµnh dÖt may, giµy dÐp...

VÊn ®Ò nhËp siªu: Theo tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶, gi¸ trÞ nhËp siªu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc n¨m 2003 so víi kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng hãa cïng thêi kú lµ 433,3%. Con sè nµy n¨m 2004 lµ 453,7%, n¨m 2005 lµ 446,1%. Tõ n¨m 2006 ®Õn nay, ®Ó c¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n, h¹n chÕ nhËp siªu tõ Hµn Quèc, ChÝnh phñ ViÖt Nam kh«ng chñ tr−¬ng h¹n chÕ nhËp khÈu mµ ®· cã nhiÒu biÖn ph¸p nh−: §Èy m¹nh xuÊt khÈu sang Hµn Quèc, ban hµnh tû lÖ xuÊt khÈu trë l¹i n−íc xuÊt xø ®èi víi c¸c hµng hãa lµ b¸n thµnh phÈm, nguyªn phô liÖu mµ c¸c doanh nghiÖp FDI Hµn Quèc ®−a vµo ®Ó s¶n xuÊt/gia c«ng hµng hãa t¹i ViÖt Nam, h¹n chÕ nhËp khÈu hµng tiªu dïng.

NhËp siªu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc giai ®o¹n 2003 - 2007 ( 1.000 USD)

Trong ®ã

N¨m

NhËp siªu

K.ng¹ch XNK ViÖt - Hµn

NhËp siªu/ xuÊt khÈu (%)

XuÊt khÈu

NhËp khÈu

2003

3.116.685

492.250

2.624.435

2.132.185

433,15

2004

3.943.581

603.495

3.340.086

2.736.591

453,45

2005

4.260.267

659.734

3.600.533

2.940.799

445,65

2006

4.713.518

842.892

3.870.626

3.027.734

359,21

2007

6.586.725

1.252.745

5.333.980

4.081.235

325,78

4.765.446

1.000.112

3.765.334

2.765.222

276,49

6 th¸ng ®Çu 2008

Nguån: Bé C«ng Th−¬ng vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

1.3.2. VÒ tèc ®é t¨ng tr−ëng kim ng¹ch mËu dÞch ViÖt Nam - Hµn Quèc Nh− ta ®· biÕt, trong nh÷ng n¨m 2003 - 2007 tèc ®é tr−ëng kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam ®¹t trung b×nh 24,0%/n¨m. Tuy nhiªn, tèc ®é t¨ng tr−ëng th−¬ng m¹i gi÷a ViÖt - Hµn giai ®o¹n 2003 - 2007 chØ ®¹t møc 19,65%/n¨m (Tèc ®é t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu lµ 22,78%/n¨m, tèc ®é t¨ng kim ng¹ch nhËp khÈu ®¹t møc 19,04%/n¨m).

Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu ViÖt - Hµn giai ®o¹n 2003 - 2007 (1.000 USD, %)

N¨m

Trong ®ã

Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu ViÖt - Hµn

XuÊt khÈu

NhËp khÈu

Kim ng¹ch

T. ®é t¨ng Kim ng¹ch

Tèc ®é t¨ng

Kim ng¹ch

Tèc ®é t¨ng

2003

3.116.685

13,3

492.250

5,63

2.624.435

14,83

2004

3.943.581

26,53

603.495

22,59

3.340.086

27,26

2005

4.260.267

8,03

659.734

9,31

3.600.533

7,79

2006

4.713.518

10,63

842.892

27,76

3.870.626

7,50

2007

6.586.725

39,74

1.252.745

48,62

5.333.980

37,80

1.3.3. VÒ c¬ cÊu hµng hãa xuÊt nhËp khÈu gi÷a hai n−íc

VÒ c¬ cÊu hµng hãa xuÊt khÈu ViÖt - Hµn

Trong giai ®o¹n tõ 2003 - 2007, c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam sang thÞ tr−êng nµy lµ: Hµng thñy h¶i s¶n, hµng dÖt may, giµy dÐp c¸c lo¹i, m¸y vi tÝnh, d©y vµ c¸p ®iÖn, s¶n phÈm gç, cao su vµ s¶n phÈm tõ cao su, cµ phª, than ®¸, s¶n phÈm tõ chÊt dÎo vµ mét sè mÆt hµng kh¸c. §Æc biÖt, mét sè mÆt hµng thuéc c¸c ngµnh chÕ t¹o nh−: M¸y vi tÝnh, s¶n phÈm ®iÖn tö vµ linh kiÖn… còng chiÕm tû träng ®¸ng kÓ trong c¬ cÊu xuÊt khÈu ViÖt - Hµn (chñ yÕu do c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI thùc hiÖn).

So s¸nh c¬ cÊu xuÊt khÈu cña ViÖt Nam víi c¸c n−íc ASEAN kh¸c cã thÓ thÊy: Hai nhãm mÆt hµng xuÊt khÈu cã kim ng¹ch lín nhÊt cña ViÖt Nam sang thÞ tr−êng Hµn Quèc lµ thuû h¶i s¶n vµ hµng dÖt may, trong khi ®ã linh kiÖn vµ ®å ®iÖn tö…lµ nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña Singapore, Malaysia, Philippin vµ dÇu má, khÝ ®èt lµ nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña Ind®«nªxia vµ Brun©y sang thÞ tr−êng nµy. Nh− vËy, c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®ang trë thµnh bé phËn cÊu thµnh vµ bæ sung cho c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu cña ASEAN trªn thÞ tr−êng Hµn Quèc.

VÒ c¬ cÊu hµng hãa nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc C¬ cÊu nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc chñ yÕu lµ c¸c mÆt hµng chÕ t¹o, m¸y mãc thiÕt bÞ vµ nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nh−: DÖt may, da giµy vµ nhiÒu s¶n phÈm c«ng nghiÖp nh−: S¾t thÐp, ®iÖn tö vµ ®iÖn d©n dông, thiÕt bÞ viÔn th«ng, « t«, xe m¸y, hãa chÊt…

MÆt hµng cã kim ng¹ch nhËp khÈu lín nhÊt cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc n¨m 2007 lµ m¸y mãc thiÕt bÞ, dông cô & phô tïng (®¹t 841.529 ngµn USD, chiÕm 15,8% tæng kim ng¹ch nhËp khÈu tõ Hµn Quèc). Con sè t−¬ng øng víi nguyªn phô liÖu dÖt may, da giµy lµ 812.692 ngµn USD vµ 15,2%; x¨ng dÇu c¸c lo¹i lµ 761.808 ngµn USD vµ 14,2%…

Cã thÓ nãi, nhiÒu n¨m qua, quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn ®¹t møc t¨ng tr−ëng kh¸ cao. Do c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu mang tÝnh bæ sung nhiÒu h¬n so víi tÝnh t−¬ng ®ång nªn hiÖn t−îng nhËp siªu tõ Hµn Quèc cña ViÖt Nam vÉn xuÊt hiÖn. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, biÖn ph¸p tèt nhÊt lµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu nh»m c©n b»ng c¸n c©n th−¬ng m¹i gi÷a hai n−íc.

Ch−¬ng 2

HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc vµ t¸c ®éng cña nã ®Õn ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn

2.1. Kh¸i qu¸t chung vÒ HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN

- Hµn Quèc

2.1.1. Bèi c¶nh ra ®êi cña HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc

T¹i héi nghÞ tham vÊn gi÷a c¸c Bé tr−ëng kinh tÕ ASEAN vµ Hµn Quèc vµo th¸ng 9/2004 t¹i Jakarta, Indonesia, c¸c Bé tr−ëng ®· hoan nghªnh ®Ò xuÊt thiÕt lËp Khu vùc th−¬ng m¹i tù do ASEAN-Hµn Quèc (AKFTA). C¸c nhµ l·nh ®¹o ®· ®−a ra Tuyªn bè chung vÒ hîp t¸c toµn diÖn gi÷a ASEAN vµ Hµn Quèc vµ quyÕt ®Þnh tiÕn hµnh ®µm ph¸n AKFTA t¹i Héi nghÞ th−îng ®Ønh ASEAN-Hµn Quèc t¹i Lµo vµo th¸ng 11/2004. Ngµy 16 th¸ng 5 n¨m 2006, t¹i Manila, Phi-lÝp-pin, c¸c Bé tr−ëng Th−¬ng m¹i ASEAN (trõ Th¸i Lan) vµ Hµn Quèc ®· ký HiÖp ®Þnh khu vùc th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc (AKFTA). Theo ®ã, Hµn Quèc sÏ lo¹i bá hoµn toµn thuÕ ®èi víi Ýt nhÊt 95% dßng thuÕ trong danh môc th«ng th−êng vµo n¨m 2008, trong khi ASEAN-6 sÏ lo¹i bá tÊt c¶ thuÕ ®èi víi Ýt nhÊt 90% dßng thuÕ trong danh môc th«ng th−êng vµo n¨m 2009. Vµo n¨m 2010, Hµn Quèc sÏ lo¹i bá hoµn toµn thuÕ ®èi víi c¸c dßng thuÕ trong danh môc th«ng th−êng vµ ®èi víi ASEAN-6 lµ 2012.

2.1.2. Môc tiªu cña HiÖp ®Þnh

HiÖp ®Þnh Th−¬ng m¹i Hµng ho¸ ASEAN - Hµn Quèc ®iÒu chØnh c¸c khÝa c¹nh nh»m thiÕt lËp Khu vùc mËu dÞch tù do gi÷a ASEAN vµ Hµn Quèc. ViÖc ký kÕt HiÖp ®Þnh AKFTA ®¸nh dÊu mèc quan träng trong qu¸ tr×nh x©y dùng quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ toµn diÖn gi÷a ASEAN vµ Hµn Quèc, t¹o lËp mét kh«ng gian kinh tÕ æn ®Þnh vµ n¨ng ®éng phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ. §èi víi ViÖt Nam, viÖc ký kÕt vµ thùc hiÖn HiÖp ®Þnh ®· ®−a quan hÖ hîp t¸c gi÷a ViÖt Nam vµ Hµn Quèc lªn mét tÇm cao míi, t¹o lËp nÒn t¶ng v÷ng ch¾c h¬n cho quan hÖ song ph−¬ng, ®ång thêi më ra nhiÒu c¬ héi vµ h−íng hîp t¸c míi gi÷a hai n−íc trong t−¬ng lai.

2.1.3. Néi dung chÝnh cña HiÖp ®Þnh

(1) LÞch tr×nh c¾t gi¶m vµ lo¹i bá thuÕ quan

a) Lé tr×nh Th«ng th−êng (NT)

Theo HiÖp ®Þnh, ASEAN-6 (bao gåm Brunei, Malaysia, Indonesia, Philippines, Singapore) vµ Hµn Quèc ph¶i lo¹i bá thuÕ quan cña hÇu hÕt c¸c mÆt hµng thuéc Lé tr×nh NT xuèng 0% vµo 2010, víi mét sè dßng thuÕ linh ho¹t ®Õn 2012.

ThuÕ suÊt −u ®·i Khu vùc MËu dÞch Tù do ASEAN-Hµn Quèc

Nhãm thuÕ suÊt MFN ( X%)

LÞch tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan cña Hµn Quèc vµ ASEAN- 6 theo lé tr×nh NT

2006* 20 15 10 5

2009 5 5 3 0 0

2010 0 0 0 0 0

(kh«ng muén h¬n ngµy 1 th¸ng 1) 2008 2007 10 13 X ≥ 20% 8 10 15% < X < 20% 5 8 10% < X < 15% 5 3 5% < X < 10% Gi÷ nguyªn X < 5% Ghi chó: - X: thuÕ suÊt MFN ¸p dông t¹i thêi ®iÓm 1/1/2005 * Thêi ®iÓm b¾t ®Çu thùc hiÖn c¾t gi¶m lµ 1/10/2006

LÞch tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan cña ViÖt Nam theo lé tr×nh NT

X = thuÕ suÊt MFN ¸p dụng

Thuế suất ưu đ·i trong Khu vùc MËu dÞch tù do ASEAN - Hµn Quốc (kh«ng muộn hơn ngµy 1 th¸ng 1) 2013 15 15 10 10 7 7 5 0-5 0-5 0-5

2011 20 20 15 15 10 10 7 5 5 5

2009 30 25 20 20 20 15 10 8 7 5

2015 10 10 0-5 0-5 0-5 0-5 0-5 0-5 0-5 0

2008 40 35 30 25 20 15 15 10 7 5

2016 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

2006* 60 45 35 30 25 20 15 10 7 5

X ≥ 60% 40% ≤ X <60% 35% ≤ X <40% 30% ≤ X <35% 25% ≤ X <30% 20% ≤ X <25% 15% ≤ X <20% 10% ≤ X <15% 7% ≤ X <10% 5% ≤ X <7% X <5%

2007 50 40 30 30 25 20 15 10 7 5 Giữ nguyªn

Ghi chó: X: thuÕ suÊt MFN t¹i thêi ®iÓm 1/1/2005;

Nguån: ñy ban quèc gia vÒ Hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ

b) Lé tr×nh Nh¹y c¶m (ST)

* Thêi ®iÓm b¾t ®Çu thùc hiÖn c¾t gi¶m lµ 1/10/2006

ASEAN dùa trªn sè liÖu n¨m 2005 ®èi víi ASEAN 6 vµ Hµn Quèc. Riªng c¸c n−íc CLMV cã møc ng−ìng linh ho¹t vµ kh¸c biÖt.

Cô thÓ, cam kÕt cña c¸c n−íc vÒ Lé tr×nh ST nh− sau:

LÞch tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan theo lé tr×nh ST

Néi dung

ViÖt Nam

ASEAN 6 vµ Hµn Quèc

Campuchia, Lµo, Myanma

cam kÕt

Sè l−îng mÆt hµng thuéc ST

Kh«ng ®−îc v−ît qu¸ 10% tæng sè dßng thuÕ

Kh«ng ®−îc v−ît qu¸ 10% tæng sè dßng thuÕ vµ 10% tæng kim ng¹ch NK song ph−¬ng gi÷a H.Quèc víi tõng n−íc ASEAN 6 vµ ng−îc l¹i, dùa trªn sè liÖu 2004

Kh«ng ®−îc v−ît qu¸ 10% tæng sè dßng thuÕ tæng kim vµ 25% ng¹ch song NK ph−¬ng gi÷a VN víi H.Quèc vµ ng−îc l¹i, dùa trªn sè liÖu 2004

Sè l−îng mÆt hµng thuéc HSL

Kh«ng v−ît qu¸ 200 dßng thuÕ HS 6 sè hoÆc 3% tæng sè dßng thuÕ theo cÊp ®é HS tuú chän

Kh«ng v−ît qu¸ 200 dßng thuÕ HS 6 sè hoÆc 3% tæng sè dßng thuÕ theo cÊp ®é HS theo tõng n−íc tuú chän

(cid:131) 2012: 20%

(cid:131) 2017: 20%

(cid:131) 2020: 20%

(cid:131) 2016: 0-5%

(cid:131) 2021: 0-5%

(cid:131) 2024: 0-5%

ThuÕ suÊt cuèi cïng cña SL

(cid:131) Nhãm A: 2024

(cid:131) Nhãm A: 2021

(cid:131) Nhãm A: 2016

(cid:131) Nhãm B: 2024

(cid:131) Nhãm B: 2021

(cid:131) Nhãm B: 2016

(cid:131) Nhãm C: 2024

(cid:131) Nhãm C: 2021

(cid:131) Nhãm C: 2016

Thêi h¹n c¾t gi¶m thuÕ quan cña HSL

(cid:131) Nhãm D: tuú theo quy ®Þnh vµ tho¶ thuËn cña tõng n−íc

(cid:131) Nhãm E: kh«ng thùc hiÖn c¾t gi¶m, lo¹i bá thuÕ quan

Nguån: ñy ban quèc gia vÒ Hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ

Nh− vËy, theo Cam kÕt c¾t gi¶m thuÕ quan AKFTA, thuÕ suÊt cña kh«ng d−íi 90% tæng dßng thuÕ trong biÓu nhËp khÈu mçi n−íc ASEAN 6 sÏ ph¶i gi¶m dÇn vµ lo¹i bá hoµn toµn vµo 2010, mét sè dßng thuÕ linh ho¹t ®Õn 2012. Trong khi ®ã, ViÖt Nam ®−îc c¾t gi¶m thuÕ quan chËm h¬n 6 n¨m nªn thêi h¹n t−¬ng øng lµ 2016 vµ 2018. Thêi ®iÓm gi¶m thuÕ AKFTA cña ViÖt Nam cã lé tr×nh dµi h¬n. Trong ®ã, c¸c mÆt hµng cã thuÕ suÊt trªn 60% cña n¨m 2006 ®−îc gi¶m cßn 50% n¨m nay, sau ®ã cø gi¶m tiÕp 10% mçi n¨m cho ®Õn 2016 cßn 0%. ThuÕ suÊt hiÖn t¹i ë møc 40-60% sÏ ®−îc c¾t gi¶m cßn 35% n¨m tíi, 25% cho 2009, 20 råi 15 vµ 10% lÇn l−ît vµo c¸c n¨m 2011, 2013 vµ 2015. Vµo n¨m 2015, ViÖt Nam sÏ c¾t gi¶m hÇu hÕt danh môc thuÕ quan AKFTA xuèng cßn 0-5%.

BiÓu thuÕ AKFTA cña ViÖt Nam bao gåm toµn bé c¸c mÆt hµng cßn l¹i sau khi trõ ®i c¸c mÆt hµng thuéc Danh môc ST (gåm 2.137 mÆt hµng ë cÊp ®é HS 10 sè, chñ yÕu lµ c¸c s¶n phÈm nh− trøng gia cÇm, ®−êng, thuèc l¸, ®éng c¬, ph−¬ng tiÖn vËn t¶i, x¨ng dÇu, s¾t thÐp, vËt liÖu x©y dùng, s¶n phÈm ®iÖn tö ®iÖn l¹nh, giÊy, dÖt may...) vµ c¸c mÆt hµng lo¹i trõ theo ®óng quy ®Þnh cña WTO.

(2) C¸c h¹n chÕ ®Þnh l−îng, biÖn ph¸p phi thuÕ quan, vÖ sinh vµ kiÓm dÞch

C¸c bªn cam kÕt ngay tõ khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc sÏ kh«ng ¸p dông hoÆc duy tr× bÊt cø h¹n chÕ ®Þnh l−îng nµo nh− giÊy phÐp, h¹n ng¹ch... ®èi víi viÖc nhËp khÈu bÊt kú mÆt hµng nµo cña c¸c bªn kh¸c hoÆc ®èi víi viÖc xuÊt khÈu bÊt kú mÆt hµng nµo ®−îc

xuÊt sang l·nh thæ cña c¸c bªn kh¸c. Riªng ViÖt Nam vµ Lµo sÏ lo¹i bá c¸c h¹n chÕ ®Þnh l−îng theo c¸c cam kÕt khi gia nhËp WTO. ASEAN vµ Hµn Quèc sÏ thµnh lËp Tæ c«ng t¸c vÒ SPS vµ TBT ®Ó hîp t¸c vµ x¸c ®Þnh nh÷ng biÖn ph¸p nµo lµ hµng rµo phi thuÕ ph¶i lo¹i bá vµ ®µm ph¸n lÞch tr×nh c¾t gi¶m ngay sau khi HiÖp ®Þnh nµy cã hiÖu lùc.

(3) Quy t¾c xuÊt xø hµng ho¸

(4) C¬ chÕ tù vÖ khÈn cÊp

Do tiÕn tr×nh tù do ho¸ th−¬ng m¹i hµng ho¸ trong khu«n khæ AKFTA cã thÓ g©y t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn mét sè ngµnh s¶n xuÊt néi ®Þa, ASEAN vµ Hµn Quèc thèng nhÊt thiÕt lËp c¬ chÕ tù vÖ trong giai ®o¹n chuyÓn ®æi cña AKFTA nh− sau: (1) C¬ chÕ nµy chØ cã tÝnh chÊt t¹m thêi, ¸p dông trong kho¶ng thêi gian tõ khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc ®Õn thêi ®iÓm 7 n¨m sau khi thuÕ cña mét mÆt hµng ®−îc lo¹i bá; (2) BiÖn ph¸p tù vÖ sÏ ®−îc ¸p dông d−íi h×nh thøc t¨ng thuÕ lªn b»ng møc MFN t¹i thêi ®iÓm ¸p dông biÖn ph¸p tù vÖ; (3) Mét biÖn ph¸p tù vÖ ®−îc ¸p dông trong giai ®o¹n ban ®Çu kh«ng qu¸ ba (3) n¨m vµ cã thÓ ®−îc gia h¹n thªm mét (1) n¨m; (4) BiÖn ph¸p tù vÖ sÏ kh«ng ¸p dông víi hµng nhËp khÈu tõ mét n−íc mµ tû lÖ nhËp khÈu mÆt hµng tõ n−íc ®ã kh«ng qu¸ 3% tæng nhËp khÈu mÆt hµng ®ã. Khi biÖn ph¸p tù vÖ chÊm døt, thuÕ suÊt ¸p dông sÏ lµ møc thuÕ theo lÞch tr×nh c¾t gi¶m thuÕ ®· thèng nhÊt t¹i thêi ®iÓm biÖn ph¸p tù vÖ chÊm døt.

2.1.4. So s¸nh møc cam kÕt cña HiÖp ®Þnh AKFTA víi c¸c HiÖp ®Þnh thÕ giíi

vµ khu vùc kh¸c ViÖt Nam tham gia

Nh− ta ®· biÕt, tham gia WTO, AFTA, khu vùc th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Trung Quèc, ASEAN - Hµn Quèc…, ViÖt Nam cam kÕt c¾t gi¶m thuÕ quan ë c¸c møc ®é kh¸c nhau. Víi ViÖt Nam, do Lé tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan theo AKFTA chËm h¬n Lé tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan theo CEPT/AFTA trong ASEAN nªn vÒ c¬ b¶n AKFTA kh«ng lµm thay ®æi nghÜa vô cña ViÖt Nam víi c¸c n−íc ASEAN. §èi víi c¸c HiÖp ®Þnh kh¸c, møc ®é cam kÕt vµ do ®ã lµ ph¹m vi ¶nh h−ëng ®Õn quan hÖ th−¬ng m¹i cña ViÖt Nam còng kh¸c nhau. Tr−íc m¾t, møc thuÕ trung b×nh ¸p dông trong WTO (cña ViÖt Nam) thÊp h¬n møc thuÕ cam kÕt vµ ¸p dông tõ n¨m 2007 trong khu vùc th−¬ng m¹i tù do víi Trung Quèc vµ Hµn Quèc. Do ®ã nh÷ng −u ®·i/1îi Ých (mµ c¸c khu vùc th−¬ng m¹i tù do nµy) mang l¹i (cho ViÖt Nam) kh¸ h¹n chÕ hoÆc ch−a mang l¹i gi¸ trÞ nh− mong muèn. Tuy nhiªn, vÒ l©u dµi, khi viÖc gi¶m thuÕ trong khu«n khæ HiÖp ®Þnh Khu vùc th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Trung Quèc, ASEAN - Hµn Quèc ®−îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ, vÒ tæng thÓ møc thuÕ quan sÏ thÊp h¬n nhiÒu so víi møc hiÖn ®ang ¸p dông trong WTO.

Tæng quan vÒ møc thuÕ trung b×nh ViÖt Nam cam kÕt trong c¸c HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i khu vùc vµ quèc tÕ

WTO

AFTA

ASEAN/TQ

ASEAN/HQ

2007

2018

2021

2007

2020

LÜnh vùc/N¨m MFN 2006 23,5 29,3 3,6 15,6 37,3 18,6 35,3 7,1 12,4 14,0 17,4

N«ng nghiÖp Thuû s¶n DÇu khÝ Gç, giÊy DÖt may Da giÇy, cao su ¤t«/ThiÕt bÞ GT M¸y mãc M.mãc/TB®iÖntö C¸c SP chÕ biÕn Trung b×nh

MFN 2014 21,0 18,0 3,6 10,5 13,7 14,6 35,3 7,1 9,5 10,2 13,4

17,3 9,9 15,2 12,9 27,3 12,5 41,9 6,6 11,1 11,1 14,4

23,1 29,3 8,4 15,7 33,4 17,6 43,0 7,4 13,2 13,8 17,0

1,2 0,0 11,7 0,3 0,6 1,0 19,6 1,4 0,8 0,0 2,3

4,4 4,7 5,6 2,1 4,3 5,2 29,2 1,2 2,5 2,0 4,5

0,8 0,0 5,6 0,0 0,0 3,1 3,8 0,0 0,0 0,3 0,6

3,3 0,0 1,4 1,1 0,3 3,6 36,1 2,0 2,3 0,4 4,1 Ghi chó: MFN 2014 lµ møc ViÖt Nam sÏ ¸p dông dùa trªn c¬ së MFN vµ møc thuÕ rµng

buéc cuèi cïng.

Nguån: ñy ban quèc gia vÒ Hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ vµ tÝnh to¸n cña nhãm t¸c gi¶

2.2. T¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc

®Õn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ViÖt - Hµn

2.2.1. Nh÷ng cam kÕt thùc hiÖn AKFTA cña ViÖt Nam vµ cña Hµn Quèc

- §Ó tháa thuËn ®−îc HiÖp ®Þnh vÒ Th−¬ng m¹i hµng hãa, Hµn Quèc ®· cã nh÷ng nh−îng bé quan träng, theo ®ã Hµn Quèc sÏ hoµn tÊt Danh môc th«ng th−êng (NT) nhanh h¬n 2 n¨m so víi ASEAN 6 vµ lo¹i bá ngay 70% tæng sè dßng thuÕ ngay trong n¨m 2006. C¸c n−íc CLM (Campuchia, Lµo vµ Myanmar) ®−îc c¾t gi¶m thuÕ quan chËm h¬n 8 n¨m so víi ASEAN 6, kÓ c¶ ®èi víi Danh môc Nh¹y c¶m (ST). MÆt kh¸c, Hµn Quèc ®· ®ång ý dµnh cho ViÖt Nam thêi h¹n thùc hiÖn Danh môc NT chËm h¬n 6 n¨m so víi ASEAN 6 (theo ACFTA lµ 5 n¨m), thùc hiÖn Danh môc ST chËm h¬n 5 n¨m so víi ASEAN 6 (theo ACFTA lµ 3 n¨m) vµ ®−îc giíi h¹n c¸c mÆt hµng nh¹y c¶m b»ng 2 tiªu chÝ 10% tæng sè c¸c dßng thuÕ vµ 25% gi¸ trÞ nhËp khÈu theo sè liÖu n¨m 2004.

- §èi víi Hµn Quèc, viÖc b¶o hé ngµnh n«ng nghiÖp lµ vÊn ®Ò chÝnh trÞ hÕt søc nh¹y c¶m nªn ViÖt Nam ®· cïng c¸c n−íc ASEAN chÊp nhËn cho Hµn Quèc ®−îc lo¹i trõ 40 mÆt hµng, trong ®ã cã mÆt hµng g¹o. §æi l¹i, ViÖt Nam còng cã Danh môc lo¹i trõ vµ Nh¹y c¶m cao (HSL) t−¬ng øng. ViÖt Nam ®· ®¶m b¶o ®−îc ®iÒu kiÖn cã thÓ b¶o hé s¶n xuÊt trong n−íc, kÓ c¶ ®èi víi c¸c mÆt hµng Hµn Quèc rÊt quan t©m nh− s¾t thÐp, m¸y mãc thiÕt bÞ, « t«... trong khi ®· yªu cÇu ®−îc Hµn Quèc ph¶i më cöa thÞ tr−êng ë møc hîp lý cho mét sè hµng hãa ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ n«ng s¶n vµ h¶i s¶n.

Nh− vËy, tõ ngµy 1/6/2007, AKFTA chÝnh thøc cã hiÖu lùc ®èi víi Hµn Quèc vµ 5 n−íc ASEAN. Tuy nhiªn, ®Õn th¸ng 6/2007, míi chØ cã 4 n−íc (Hµn Quèc, Malaysia, Singapore vµ ViÖt Nam) ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p lý trong n−íc vÒ c¾t gi¶m thuÕ. Riªng ViÖt Nam chØ ban hµnh møc thuÕ suÊt AKFTA cho tõng n¨m mét, cßn Hµn Quèc ban hµnh møc thuÕ suÊt AKFTA theo lé tr×nh1 (theo ®ã Hµn Quèc miÔn thuÕ cho gÇn 8.000 dßng thuÕ tõ ASEAN vµ ASEAN còng sÏ gi¶m thuÕ cßn 0-5% cho 45% danh môc hµng hãa cã xuÊt xø tõ Hµn Quèc).

- §Ó thùc hiÖn AKFTA, Bé Tµi chÝnh ®· cã QuyÕt ®Þnh sè 41/2007/Q§-BTC vÒ viÖc ban hµnh Danh môc hµng ho¸ vµ thuÕ suÊt nhËp khÈu −u ®·i ®Æc biÖt cña ViÖt Nam cho n¨m 2007 (BiÓu thuÕ AKFTA 2007 cña ViÖt Nam). Lé tr×nh gi¶m thuÕ tõ n¨m 2008 trë ®i sÏ ®−îc x©y dùng trªn c¬ së Danh môc hµi hoµ thuÕ quan ASEAN phiªn b¶n 2007.

Bé Th−¬ng m¹i (nay lµ Bé C«ng Th−¬ng) ®· ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 02/2007/Q§- BTM vÒ Quy chÕ cÊp GiÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng ho¸ mÉu AK cho nh÷ng hµng hãa ®¸p øng ®−îc c¸c tiªu chÝ sau vÒ xuÊt xø, tiªu chÝ vÒ hµm l−îng, tiªu chÝ s¶n phÈm cô thÓ.

Ngµy 05/05/2008, Bé Tµi chÝnh ®· ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 21/2008/Q§-BTC vÒ viÖc ban hµnh BiÓu thuÕ nhËp khÈu −u ®·i ®Æc biÖt cña ViÖt Nam ®Ó thùc hiÖn AKFTA. Khi QuyÕt ®Þnh nµy cã hiÖu lùc thi hµnh sÏ thay thÕ QuyÕt ®Þnh sè 41/2007/Q§-BTC ngµy 31/5/2007 cña Bé tr−ëng Bé Tµi chÝnh vÒ viÖc ban hµnh BiÓu thuÕ nhËp khÈu −u ®·i ®Æc biÖt cña ViÖt Nam ®Ó thùc hiÖnA KFTA (¸p dông cho c¸c tê khai hµng ho¸ nhËp khÈu tõ khu vùc AKFTA ®¨ng ký víi c¬ quan h¶i quan kÓ tõ ngµy 1/1/2008 vµ ph¶i ®¸p øng ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn: (1) §−îc nhËp khÈu vµo ViÖt Nam tõ c¸c n−íc ASEAN hoÆc Hµn Quèc; (2) §−îc vËn chuyÓn th¼ng tõ n−íc xuÊt khÈu ®Õn ViÖt Nam; (3) Tho¶ m·n yªu cÇu xuÊt xø hµng hãa ASEAN - Hµn Quèc (®−îc x¸c nhËn b»ng GiÊy chøng nhËn xuÊt xø hµng ho¸ ASEAN - Hµn Quèc theo mÉu AK do c¬ quan cã thÈm quyÒn cña c¸c n−íc thuéc khu vùc AKFTA cÊp).

1 HiÖp ®Þnh nµy sÏ cã hiÖu lùc ®èi víi c¸c n−íc Brunei, Campuchia, Lµo vµ Philippines

khi c¸c n−íc nµy hoµn tÊt c¸c thñ tôc phª duyÖt trong n−íc vµ b¾t ®Çu thùc thi c¸c cam kÕt.

2.2.2. T¸c ®éng cña viÖc thùc hiÖn AKFTA ®Õn kh¶ n¨ng ph¸t triÓn quan hÖ

th−¬ng m¹i cña ViÖt Nam víi Hµn Quèc

§Ó c¶i thiÖn c¸n c©n th−¬ng m¹i, ViÖt Nam kh«ng chñ tr−¬ng h¹n chÕ nhËp khÈu mµ cÇn t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó t¨ng c−êng vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sang thÞ tr−êng Hµn Quèc. Víi c¬ cÊu kinh tÕ gi÷a hai n−íc mang tÝnh bæ sung nhiÒu h¬n lµ c¹nh tranh, AKFTA sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy h¬n n÷a quan hÖ th−¬ng m¹i vµ ®Çu t− gi÷a ViÖt Nam vµ Hµn Quèc, gióp ViÖt Nam tõng b−íc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nhËp siªu tõ thÞ tr−êng nµy nhê ®Èy m¹nh ®−îc xuÊt khÈu.Theo c¸c cam kÕt AKFTA, mét sè mÆt hµng ViÖt Nam cã lîi thÕ nh− c¸c mÆt hµng thuéc HS 03, HS 06, HS 11, HS 14, HS 15, HS 35…®· ®−îc chuyÓn tõ danh môc ST sang danh môc NT víi lé tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan ®−îc thùc hiÖn ngay tõ n¨m 2007 hoÆc ®−îc bæ sung TQRs, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho xuÊt khÈu nh÷ng nhãm hµng nµy cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc khi thùc hiÖn AKFTA.

Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc 2007 theo m· HS

KNXK (1000 USD)

Tèc ®é t¨ng (%)

IPT*

M« t¶ s¶n phÈm

2006

2007

2007/06

Bq 02-06

Tæng kim ng¹ch §éng vËt sèng ThÞt vµ phô phÈm d¹ng thÞt ¨n ®−îc Thñy h¶i s¶n

M· HS 01 02 03

1.391.588 14 6 220.196

18 17

50,47 - - 34,51

10.987 11.017 549.017

143

12,60

5.045

924.85 6 0 0 163.70 8 127

S÷a; trøng; mËt ong; s¶n phÈm gèc ®éng vËt, ch−a ®−îc ghi ë n¬i kh¸c S¶n phÈm gèc ®éng vËt, ch−a ®−îc chi tiÕt hoÆc ghi ë c¸c ch−¬ng kh¸c C©y sèng,hoa rêi vµ cµnh l¸ trang trÝ Rau , cñ, th©n cñ, rÔ ¨n ®−îc Rau vµ qu¶ h¹ch ¨n ®−îc, vá qu¶ thuéc chi cam quýt hoÆc c¸c lo¹i d−a Cµ phª, chÌ, vµ c¸c lo¹i gia vÞ Ngò cèc C¸c s¶n phÈm xay x¸t; malt; tinh bét; inulin;gluten lóa m× H¹t vµ qu¶ cã dÇu; c¸c lo¹i ngò cèc, Nhùa c¸nh kiÕn ®á; g«m, nhùa c©y, nhùa g«m, nhùa dÇu Nguyªn liÖu thùc vËt dïng ®Ó tÕt bÖn

05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 Mì vµ dÇu ®éng vËt hoÆc thùc vËt 16 17 18 19

199 202 10.394 4.651 68.333 0 4.122 3.145 62 488 187 47.524 618 75 4.567

110 80 15.685 6.429 52.431 0 1.948 3.002 0 166 30 42.674 359 47 3.535

-50 31 6 177 30 29 -2 8 5 -1 -5 27

80,91 152,50 -33,73 -27,66 30,33 - 111,60 4,76 - 193,98 523,33 11,37 72,14 59,57 29,19

8.409 3.586 43.870 38.400 117.743 51.397 12.113 10.067 1.653 1.207 6.123 137.806 10.389 814 59.294

20 21 22 23

1.989 417 1.175 2.459

1.908 263 70 1.058

20 6 91 30

4,25 58,56 1578,57 132,42

77.804 36.433 16.982 16.899

C¸c chÕ phÈm tõ thÞt, c¸ §−íng vµ c¸c lo¹i kÑo ®−êng Cacao vµ c¸c chÕ phÈm tõ cacao ChÕ phÈm tõ ngò cèc, bét, tinh bét hoÆc s÷a; c¸c lo¹i b¸nh ChÕ phÈm tõ rau, qu¶, qu¶ h¹ch hoÆc c¸c phÇn kh¸c cña c©y C¸c chÕ phÈm ¨n ®−îc kh¸c §å uèng, r−îu vµ dÊm PhÕ liÖu vµ phÕ th¶i tõ ngµnh CNTP; thøc ¨n gia sóc ®· chÕ biÕn

196

-97,96

12.301

Thuèc l¸ vµ nguyªn liÖu thay thÕ thuèc l¸ l¸ ®· chÕ biÕn

24 25 Muèi; l−u huúnh; ®Êt vµ ®¸; th¹ch 26 27 28 29 30 31 32

11.879 2.391 46.511 4.269 1.012 1.143 0 284

17.876 2.424 197.576 330 1.885 572 2.589 158

71 105 26 369 7 10 74

25.637 50,48 1,38 156.515 324,79 8.428.315 23.754 -92,27 39.340 86,26 13.001 -49,96 3.695 - 8.268 -44,37

5.350

10.054

87,92

29.627

145

161

11,03

43.848

1.413

429,21

14.319

267

-35,48

685

37 38 39 40 41

0 4.478 7.323 69.031 2.419

92 20 31 24

- -3,47 -18,58 31,84 26,98

6.247 51.660 337.923 447.875 28.811

0 4.639 8.994 52.360 1.905

17.828

16,20

249.917

15.343

43 44 45 46

122 32.306 3 4.254

42 41 3

-5,43 55,85 200,00 -3,32

3.259 237.178 470 29.105

129 20.729 1 4.400

790

46,57

81.375

539

cao, v«i vµ xi m¨ng QuÆng, xi vµ tro Nhiªn liÖu kho¸ng, dÇu kho¸ng Ho¸ chÊt v« c¬, c¸c hîp chÊt v« c¬ hay h÷u c¬ Ho¸ chÊt h÷u c¬ D−îc phÈm Ph©n bãn C¸c chÊt chiÕt suÊt lµm thuèc nhuém hoÆc thuéc da vµ c¸c chÊt dÉn xuÊt Tinh dÇu, c¸c chÊt tùa nhùa; n−íc hoa, mü phÈm hoÆc c¸c chÕ phÈm dïng cho vÖ sinh Xµ phßng, c¸c chÊt h÷u c¬ ho¹t ®éng bÒ mÆt C¸c chÊt chøa anbumin, c¸c d¹ng tinh bét biÕn tÝnh; keo hå; enzim ChÊt næ; c¸c s¶n phÈm ph¸o; diªm; c¸c hîp kim tù ch¸y, c¸c chÕ phÈm dÔ ch¸y kh¸c VËt liÖu ¶nh hoÆc ®iÖn ¶nh C¸c s¶n phÈm ho¸ chÊt kh¸c Plastic vµ c¸c s¶n phÈm b»ng plastic; cao su vµ c¸c s¶n phÈm b»ng cao su Cao su vµ c¸c s¶n phÈm b»ng cao su Da sèng, da thuéc, da l«ng vµ c¸c s¶n phÈm tõ da C¸c s¶n phÈm b»ng da thuéc; c¸c mÆt hµng du lÞch, tói x¸ch Da l«ng, da l«ng nh©n t¹o; c¸c SP lµm tõ da l«ng vµ da l«ng nh©n t¹o Gç vµ c¸c MH b»ng gç; than tõ gç Than cèc C¸c lo¹i vËt liÖu tÕt bÖn, s¶n phÈm b»ng liÔu gai vµ song m©y Bét giÊy tõ gç hoÆc tõ vËt liÖu x¬ sîi xenlulo kh¸c; giÊy lo¹i hoÆc c¸ct«ng GiÊy vµ c¸ct«ng; c¸c s¶n phÈm lµm b»ngbét giÊy,giÊyhoÆc b»ng c¸ct«ng S¸ch, b¸o, tranh ¶nh vµ c¸c s¶n phÈm kh¸c cña c«ng nghiÖp in T¬ t»m L«ng cõu, l«ng ®éng vËt lo¹i mÞn hoÆc lo¹i th« B«ng X¬ dÖt tõ gèc thùc vËt kh¸c, sîi giÊy vµ v¶i dÖt thoi tõ sîi giÊy Sîi filament nh©n t¹o X¬, sîi staple nh©n t¹o

87 7.235 2.956 30.894 1.358 17.452 35.709 4.435 71 2.524

113 6.848 7.106 35.341 2.780 18.158 59.463 6.188 103 1.122

75 107 320 22 220 109 46 7 9 -6

29,89 -5,35 140,39 14,39 104,71 4,05 66,52 39,53 45,07 -55,55

5.865 14.607 689 37.958 1.527 73.340 57.229 23.876 11.502 10.894

3.566

4.307

20,78

8.525

49 50 51 52 53 54 55 56 MÒn x¬, phít vµ c¸c SP kh«ng dÖt; c¸c lo¹i sîi ®Æc biÖt, sîi xe Th¶m,c¸c lo¹i hµng dÖt tr¶i sµn kh¸c 57 C¸c lo¹i v¶i dÖt thoi ®Æc biÖt, c¸c 58 lo¹i v¶i dÖt chÈn sîi vßng C¸c lo¹i v¶i dÖt ®· ®−îc ng©m tÈm, tr¸ng, phñ hoÆc Ðp lín

1.476 7.474

2.014 16.404

36,45 119,48

11.686 700.178

60 61

53 1

48.665 16.746 74.913

50.762 28.818 102.303

4,31 72,09 36,56

1.756.050 178.907 677.790

3 33 37

C¸c lo¹i hµng dÖt kim hoÆc mãc QuÇn ¸o vµ hµng may mÆc phô trî, dÖt kim hoÆc mãc QuÇn ¸o vµ hµng may mÆc phô trî, kh«ng dÖt kim hoÆc mãc C¸c mÆt hµng dÖt ®· hoµn thiÖn kh¸c Giµy, dÐp, mò vµ c¸c vËt ®éi ®Çu kh¸c, «, dï, ba toong

2.387

3.010

26,10

44.009

-57,14

1.844

1.253

1.503

19,95

2.959

68 69 70

1.056 10.971 833

685 10.728 1.459

5 15 -2

-35,13 -2,21 75,15

35.478 96.764 114.635

71 72 73 74 75 76 78 79 80 81

5.821 17.270 12.293 366 0 10.502 1.035 570 0 41

40 73 78 97 75 150 5 65

-23,95 288,35 134,29 -36,68 - 169,42 1.035,00 134,57 - -62,04

193.250 44.047 268.103 24.555 68 43.611 4.602 6.765 28.499 22.660

7.654 4.447 5.247 578 0 3.898 1 243 137 108

82 83

920 396

2.075 824

4 52

125,54 108,08

47.856 25.194

20.811

37.462

80,01

1.508.368

60.766

113.946

-9

87,52

2.164.422

1.276

609

1.295

112,64

244.868

88 89

55 103

56 233

20 -39

1,82 126,21

21.152 37.131

2.625

7.139

171,96

218.446

91 92 93

34 136 0

12 418 0

-15 27

-64,71 207,35 -

14.477 7.354 421

57.181

67.804

18,58

850.701

7.778

5.744

-26,15

167.438

62 63 64 65 Mò vµ c¸c vËt ®éi ®Çu kh¸c vµ c¸c bé phËn cña chóng «, dï che, ba toong, gËy tay cÇm cã thÓ chuyÓn thµnh ghÕ L«ng vò vµ l«ng t¬ chÕ biÕn, c¸c s¶n phÈm b»ng l«ng vò S¶n phÈm lµm b»ng ®¸, th¹ch cao, xi m¨ng, ami¨ng, mica §å gèm, sø Thuû tinh vµ c¸c s¶n phÈm b»ng thuû tinh Ngäc trai tù nhiªn hoÆc nu«i cÊy, ®¸ quý hoÆc ®¸ b¸n quý Gang vµ thÐp C¸c s¶n phÈm b»ng s¾t hoÆc thÐp §ång vµ c¸c s¶n phÈm b»ng ®ång Niken vµ c¸c s¶n phÈm b»ng niken Nh«m vµ c¸c s¶n phÈm b»ng nh«m Ch× vµ c¸c s¶n phÈm b»ng ch× KÏm vµ c¸c s¶n phÈm b»ng kÏm ThiÕc vµ c¸c s¶n phÈm b»ng thiÕc Kim lo¹i c¬ b¶n kh¸c; gåm kim lo¹i, c¸c s¶n phÈm cña chóng Dông cô, ®å nghÒ, dao, kÐo vµ c¸c bé ®å ¨n lµm tõ kim lo¹i c¬ b¶n Hµng t¹p ho¸ lµm tõ kim lo¹i c¬ b¶n Lß ph¶n øng h¹t nh©n, nåi h¬i, m¸y vµ trang thiÕt bÞ c¬ khÝ, c¸c bé phËn cña chóng M¸y ®iÖn vµ thiÕt bÞ ®iÖn vµ c¸c bé phËn cña chóng; m¸y ghi sao ©m thanh §Çu m¸y xe löa hoÆc xe ®iÖn vµ thiÕt bÞ Xe cé trõ thiÕt bÞ ch¹y trªn ®−êng xe löa hoÆc xe ®iÖn Ph−¬ng tiÖn bay, tµu vò trô vµ c¸c bé phËn cña chóng Tµu thuû, thuyÒn vµ c¸c kÕt cÊu nèi Dông cô, thiÕt bÞ vµ m¸y quang häc, nhiÕp ¶nh, ®iÖn ¶nh, ®o l−êng, kiÓm tra §ång hå c¸ nh©n vµ ®ång hå thêi gian kh¸c vµ c¸c bé phËn cña chóng Nh¹c cô vµ c¸c bé phËn vµ phô tïng Vò khÝ vµ ®¹n; c¸c bé phËn vµ phô tïng cña chóng §å néi thÊt (gi−êng, tñ, bµn ghÕ…); bé ®å gi−êng, ®Öm, khung ®Öm §å ch¬i cã b¸nh xe ®−îc thiÕt kÕ dïng cho trÎ em ®iÒu khiÓn

-1 25

2.802 69 4

-2,30 213,64 -

C¸c s¶n phÈm chÕ t¹o kh¸c C¸c t¸c phÈm nghÖ thuËt, ®å s−u tÇm vµ ®å cæ C¸c mÆt hµng kh¸c

76.297 2.868 96 3.495 22 97 99 1.597 0 Ghi chó: ChØ sè tiÒm n¨ng th−¬ng m¹i (Indicative potential trade) x¸c ®Þnh tiÒm n¨ng ph¸t triÓn xuÊt khÈu mét mÆt hµng (nhãm hµng) cô thÓ gi÷a 2 n−íc trªn c¬ së so s¸nh kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu thùc tÕ gi÷a 2 n−íc víi kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña n−íc xuÊt khÈu (tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña n−íc ®ã ra thÞ tr−êng thÕ giíi) vµ kh¶ n¨ng hÊp thô nguån hµng nhËp khÈu (tæng kim ng¹ch nhËp khÈu mÆt hµng ®ã tõ thÞ tr−êng thÕ giíi cña n−íc nhËp khÈu). C«ng thøc tÝnh: IPT ijk = min (Xik, Xjk) - Xijk Trong ®ã: Xik lµ tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng X cña n−íc i ra thÞ tr−êng thÕ giíi, Xjk lµ tæng kim ng¹ch nhËp khÈu mÆt hµng X cña n−íc j tõ thÞ tr−êng thÕ giíi vµ Xijk lµ kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng X cña n−íc i sang n−íc j.

Hµn Quèc ®· c¾t gi¶m thuÕ nhËp khÈu tõ ViÖt Nam theo lé tr×nh c¾t gi¶m thuÕ quan víi HS 01 tõ 18% (thuÕ MFN) xuèng 0%, HS 03 tõ 10% (thuÕ MFN) xuèng 5% - 0%, HS 61 tõ 35% (thuÕ MFN) xuèng 5%...Nh− vËy, xuÊt khÈu c¸c nhãm hµng nµy cña ViÖt Nam sang thÞ tr−êng Hµn Quèc ®· trë nªn thuËn lîi h¬n tõ n¨m 2007.

T¸c ®éng cña AKFTA ®Õn ho¹t ®éng nhËp khÈu cña ViÖt Nam theo HS ®−îc thÓ

Kim ng¹ch nhËp khÈu cña ViÖt Nam tõ Hµn Quèc 2007 theo m· HS

Tèc ®é t¨ng (%)

KNXK (1000 USD)

IPT

Bq 02-06

2007/06

M« t¶ s¶n phÈm

KNNK 2006

M· HS 01 02 03 04

0 23 1.494 0

46,66 430 - 18391,3 24.332 47,79 87.167 5.491

15 46

KNNK 2007 3.927.476 5.760.054 0 4.253 2.208 29 3.411

8.753

4.384

06 07

0 220

-6

7 320 103

09 10

30 0

-41

41 0 1.280

224

-4

1.947

-22,19 1.427 - 6.141 45,45 30,38 23.797 3.648 36,67 286 - 471,43 16.624 49,51 17.698

2.911 2.524

2.138

949

Tæng kim ng¹ch §éng vËt sèng ThÞt vµ phô phÈm d¹ng thÞt ¨n ®−îc Thñy h¶i s¶n S÷a; trøng; mËt ong; SPgèc ®éng vËt C¸c SP gèc ®éng vËt, ch−a ®−îc chi tiÕt hoÆc ghi ë c¸c ch−¬ng kh¸c C©y sèng,hoa rêi vµ cµnh l¸ trang trÝ Rau, c¸c lo¹i cñ, th©n cñ, rÔ ¨n ®−îc Rau vµ qu¶ h¹ch ¨n ®−îc, vá qu¶ thuéc chi cam quýt hoÆc c¸c lo¹i d−a Cµ phª, chÌ vµ c¸c lo¹i gia vÞ Ngò cèc C¸c s¶n phÈm xay x¸t; malt; tinh bét; inulin;gluten lóa m× H¹t, qu¶ cã dÇu; c¸c lo¹i ngò cèc, Nhùa c¸nh kiÕn ®á; g«m, nhùa c©y, nhùa g«m, nhùa dÇu Nguyªn liÖu thùc vËt dïng ®Ó tÕt bÖn

4 3.984

109 5.403

14 15 Mì vµ dÇu ®éng vËt hoÆc thùc vËt

0 1.444

165,96 - 175,90

16 17 18 19

79 1.650 0 5.698

76 52 48

166 1.490 105 8.606 197

106

110,13 10.423 -9,70 51.743 7.359 51,04 48.495 85,85 10.268 69,19 92.167 106.627

21 22

4.658 1.053

38,84

7.881 1.462 6.603

4.622

1.231

685

C¸c chÕ phÈm tõ thÞt, c¸ §−íng vµ c¸c lo¹i kÑo ®−êng Cacao vµ c¸c chÕ phÈm tõ cacao ChÕ phÈm tõ ngò cèc, bét, tinh bét ChÕ phÈm tõ rau, qu¶, qu¶ h¹ch hoÆc c¸c phÇn kh¸c cña c©y C¸c chÕ phÈm ¨n ®−îc kh¸c §å uèng, r−îu vµ dÊm PhÕ liÖu vµ phÕ th¶i tõ ngµnh CNTP, thøc ¨n gia sóc ®· chÕ biÕn Thuèc l¸ vµ nguyªn liÖu thay thÕ thuèc l¸ ®· chÕ biÕn

2.049

24 25 Muèi; l−u huúnh; ®Êt vµ ®¸; th¹ch

1.083

-8

26 27

5.603 527.477

2.461 1.294.326 22.105

15.155

115.688

29 30 31

49.813 60.611 24.722

27 9 21

42,86 40.851 194.81 79,71 3 89,20 79.124 5.907 -56,08 145,38 181.329 110.28 45,86 3 37,68 455.231 19,07 228.701 33,15

68.583 72.170 32.918 46.806

232.990

35.594

11.448

11.069

8.800

10.518 10.676

11.488

31,50 3,42 77.780 19,52 82.400 -7,07 42.110

3.437

1.447.044

228.778

312.829

37 38 39 40 41

675 40.460 311.774 35.228 93.361

-2 15 19 24 4

1.792 51.047 402.140 56.087 93.899 2.259

2.128

1.237

1.108

165,48 32.378 26,17 269.705 28,98 59,21 0,58 6,16 17.375 8.604

11,64 -41,73 35.599 127

44 45

1.687 0

983 1 12

1.434

5.817

1.254

164

140,00 363,88 12.727

cao, v«i vµ xi m¨ng QuÆng, xi vµ tro Nhiªn liÖu kho¸ng, dÇu kho¸ng Ho¸ chÊt v« c¬, c¸c hîp chÊt v« c¬ hay h÷u c¬ Ho¸ chÊt h÷u c¬ D−îc phÈm Ph©n bãn C¸c chÊt chiÕt suÊt lµm thuèc nhuém hoÆc thuéc da vµ c¸c chÊt dÉn xuÊt Tinh dÇu, n−íc hoa, mü phÈm hoÆc c¸c chÕ phÈm dïng cho vÖ sinh Xphßng, chÊt HC ho¹t ®éng bÒ mÆt C¸c chÊt chøa anbumin, c¸c d¹ng tinh bét biÕn tÝnh; keo hå; enzim ChÊt næ; c¸c s¶n phÈm ph¸o; diªm; c¸c hîp kim tù ch¸y, c¸c chÕ phÈm dÔ ch¸y kh¸c VËt liÖu ¶nh hoÆc ®iÖn ¶nh C¸c s¶n phÈm ho¸ chÊt kh¸c Plastic vµ c¸c s¶n phÈm b»ng plastic; Cao su vµ c¸c s¶n phÈm b»ng cao su Da sèng, da thuéc, c¸c s.phÈm tõ da C¸c s¶n phÈm b»ng da thuéc; c¸c mÆt hµng du lÞch, tói x¸ch Da l«ng vµ da l«ng nh©n t¹o; c¸c SP lµm tõ da l«ng vµ da l«ng nh©n t¹o Gç vµ c¸c MH b»ng gç; than tõ gç Than cèc C¸c lo¹i vËt liÖu tÕt bÖn, s¶n phÈm b»ng liÔu gai vµ song m©y Bét giÊy tõ gç hoÆc tõ vËt liÖu x¬ sîi xenlulo kh¸c; giÊy lo¹i hoÆc c¸ct«ng

64.422

305.273

59.988

789

510

854

656 7.125

4.782

43.352

52.547 1.014

648

-2

GiÊy vµ c¸ct«ng; c¸c SP lµm b»ng bét giÊy, b»ng giÊy hoÆc c¸ct«ng S¸ch, b¸o, tranh ¶nh vµ c¸c s¶n phÈm kh¸c cña c«ng nghiÖp in T¬ t»m L«ng cõu, l«ng ®éng vËt lo¹i mÞn hoÆc lo¹i th« B«ng X¬ dÖt tõ gèc thùc vËt kh¸c, sîi giÊy vµ v¶i dÖt thoi tõ sîi giÊy Sîi filament nh©n t¹o X¬, sîi staple nh©n t¹o

153.473 167.678 83.729

75.228

7,39 54,71 22.916 -23,19 74.199 49,00 57.001 21,21 279.078 56,48 12.465 9,26 349.434 219.37 1

11,30

64.721

108.772

62.565

3,45 -61,86

37 63.883

57.105

11,87

123.658

6.118 104.54 6 113.90 3 434.121

260.942

136.23 2 412.177 4.187

5.040

49.355

44.329

12.419

10,17 57,96 -16,92 51.091 11,34 46.152 38,60 15.512

17.213 72.612

103.268

77.003

55 56 MÒn x¬, phít, c¸c s¶n phÈm kh«ng dÖt; c¸c lo¹i sîi ®Æc biÖt, sîi xe Th¶m, c¸c lo¹i hµng dÖt tr¶i sµn kh¸c C¸c lo¹i v¶i dÖt thoi ®Æc biÖt, c¸c lo¹i v¶i dÖt chÈn sîi vßng C¸c lo¹i v¶i dÖt ®· ®−îc ng©m tÈm, tr¸ng, phñ hoÆc Ðp lín C¸c lo¹i hµng dÖt kim hoÆc mãc QuÇn ¸o vµ hµng may mÆc phô trî, dÖt kim hoÆc mãc QuÇn ¸o vµ hµng may mÆc phô trî, kh«ng dÖt kim hoÆc mãc C¸c mÆt hµng dÖt ®· hoµn thiÖn kh¸c Giµy, dÐp, mò vµ c¸c vËt ®éi ®Çu kh¸c, «, dï, ba toong

-5,70

5.309

3.949

1.183

34,44

399

260

350 8.303

8.996

69 70

141 4.975

-9 -14

- 482 34,62 -7,70 58.468 220,57 32.145 58,53 109.490

452 7.887 15.722

282.023

14.801

6,22

272.098

64 65 Mò vµ c¸c vËt ®éi ®Çu kh¸c vµ c¸c bé phËn cña chóng «, dï che, ba toong, gËy tay cÇm cã thÓ chuyÓn thµnh ghÕ L«ng vò, c¸c s¶n phÈm b»ng l«ng vò S¶n phÈm lµm b»ng ®¸, th¹ch cao, xi m¨ng, ami¨ng, mica §å gèm, sø Thuû tinh, c¸c SP b»ng thuû tinh Ngäc trai tù nhiªn hoÆc nu«i cÊy, ®¸ quý hoÆc ®¸ b¸n quý Gang vµ thÐp

189.563

91.186

1.468.2 75 625.466

104.996 284 104.832 12.966 101.110

C¸c s¶n phÈm b»ng s¾t hoÆc thÐp §ång vµ c¸c s¶n phÈm b»ng ®ång Niken vµ c¸c s¶n phÈm b»ng niken Nh«m vµ c¸c s¶n phÈm b»ng nh«m Ch× vµ c¸c s¶n phÈm b»ng ch× KÏm vµ c¸c s¶n phÈm b»ng kÏm

73 74 75 76 78 79

163.998 83.777 124 67.680 5.135 54.614

13 70 -6 20 87 49

43,54 -44,40 25,33 422.411 129,03 14.792 54,89 204.015 152,50 17.019 85,14 50.701

80 81

25 1.157

7.632 6.822

23 -1

56 972 7.231

4.617

15.733

-4

124,00 -15,99 56,62 86.335 12,54 84.969

17.706 544.273

3.547.123

383.643

41,87

458.709

2.813.776

430.380

6,58 63,33 27.146

455.179

784.308

161.308

-10

182,18

258

131.551

109

138

419.453

1.261

-48

136,70 976,53

13.575 29.773

551.754

18.778

346

308

-44

1.163

58,55 12,34 13.036 46,69 13.560

1.706 631

388

642

109.258

4.308

62,63 -20,03

3.445 4.214

4.104

51.697

2,68 33.867 15,86 175.436

59.896 3

602

ThiÕc vµ c¸c s¶n phÈm b»ng thiÕc Kim lo¹i c¬ b¶n vµ c¸c SP cña chóng Dông cô, ®å nghÒ, dao, kÐo vµ c¸c bé ®å ¨n lµm tõ kim lo¹i c¬ b¶n Hµng t¹p ho¸ lµm tõ kim lo¹i c¬ b¶n Lß ph¶n øng h¹t nh©n, nåi h¬i, m¸y 84 vµ trang thiÕt bÞ c¬ khÝ, c¸c bé phËn 85 M¸y ®iÖn, TB ®iÖn vµ c¸c bé phËn cña chóng; m¸y ghi sao ©m thanh §Çu m¸y xe löa hoÆc xe ®iÖn, thiÕt bÞ ch¸y trªn ®−êng xe löa/xe ®iÖn Xe cé trõ thiÕt bÞ ch¹y trªn ®−êng xe löa hoÆc xe ®iÖn Ph−¬ng tiÖn bay, tµu vò trô vµ c¸c bé phËn cña chóng Tµu thuû, thuyÒn vµ c¸c kÕt cÊu nèi Dcô, thiÕt bÞ, m¸y quang häc, nhiÕp ¶nh, ®iÖn ¶nh, ®o l−êng, kiÓm tra §ång hå c¸ nh©n vµ ®ång hå thêi gian kh¸c vµ c¸c bé phËn cña chóng Nh¹c cô, c¸c bé phËn vµ phô tïng Vò khÝ, ®¹n, c¸c bé phËn vµ phô tïng cña chóng §å néi thÊt (gi−êng, tñ, bµn ghÕ…); §å ch¬i cã b¸nh xe ®−îc thiÕt kÕ dïng cho trÎ em ®iÒu khiÓn C¸c s¶n phÈm chÕ t¹o kh¸c C¸c t¸c phÈm nghÖ thuËt, ®å s−u tÇm vµ ®å cæ C¸c mÆt hµng kh¸c

-40,00 -

C«ng cô th−¬ng m¹i ®Ó thùc hiÖn c¸c HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i vÒ hµng hãa trong khu«n khæ AKFTA lµ c¸c quy t¾c xuÊt xø. T×nh tr¹ng sö dông MÉu C/O AKFTA (MÉu AK) sÏ lµ mét trong nh÷ng th−íc ®o quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh hiÖu qu¶ vµ lîi Ých cña n−íc thµnh viªn tham gia FTA. Theo sè liÖu cña Vô XuÊt NhËp khÈu, Bé C«ng Th−¬ng, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng hãa cã sö dông GiÊy chøng nhËn xuÊt xø MÉu AK cña ViÖt Nam tÝnh tõ th¸ng 6 n¨m 2007 (khi HiÖp ®Þnh AKFTA cã hiÖu lùc) ®Õn hÕt n¨m 2007 ®¹t 359 triÖu USD (víi 8.471 bé hå s¬ ®¨ng ký sö dông), chiÕm kho¶ng 48% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hµn Quèc cïng thêi kú.

TÝnh tõ th¸ng 1/2008 ®Õn hÕt th¸ng 6/2008, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng hãa cã sö dông MÉu AK cña ViÖt Nam ®¹t 405 triÖu USD (víi 10.790 bé hå s¬ ®¨ng ký sö dông). Nh− vËy, chØ 1 n¨m sau khi sö dông GiÊy chøng nhËn xuÊt xø MÉu AK, ®· cã ®Õn 19.261 bé hå s¬ ®¨ng ký sö dông víi kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 764 triÖu USD. Dù kiÕn ®Õn hÕt n¨m 2008, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng hãa cã sö dông MÉu AK cña ViÖt Nam ®¹t kho¶ng 800 triÖu USD (víi kho¶ng 22.000 - 25.000 bé hå s¬ ®¨ng ký sö dông).

C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu sang Hµn Quèc cã sö dông MÉu AK chñ yÕu lµ hµng n«ng thñy s¶n, thøc ¨n gia sóc, tói x¸ch, vÝ da, bao ®iÖn tho¹i di ®éng, dÖt may, giµy dÐp, ®å dïng nhµ bÕp b»ng thÐp, linh kiÖn m¸y tÝnh, ®iÖn tö, ®å néi thÊt b»ng gç, s¶n phÈm nhùa. Së dÜ tØ träng sö dông MÉu AK cao h¬n h¼n so víi tØ träng sö dông MÉu D vµ E lµ do ViÖt Nam vµ Hµn Quèc cã c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu t−¬ng ®èi kh¸c nhau, cã tiÒm n¨ng th−¬ng m¹i cao. Nh÷ng mÆt hµng mµ ViÖt Nam cã thÕ m¹nh xuÊt khÈu th× Hµn Quèc ®Òu cÇn nhËp khÈu víi sè l−îng lín. §©y lµ ®iÓm kh¸c biÖt so víi tr−êng hîp MÉu D vµ MÉu E2.

- T¸c ®éng ®Õn c¬ cÊu xuÊt nhËp khÈu

Tham gia AKFTA, ViÖt Nam cã c¬ héi ph¸t triÓn xuÊt khÈu nhiÒu mÆt hµng n«ng thñy s¶n, trong ®ã cã chÌ, cµ phª, tr¸i c©y nhiÖt ®íi... sang thÞ tr−êng Hµn Quèc víi møc thuÕ −u ®·i. §©y sÏ lµ thÞ tr−êng xuÊt khÈu cã nhiÒu tiÒm n¨ng cho c¸c s¶n phÈm n«ng s¶n, thuû s¶n chÕ biÕn nh−: C¸, mùc, b¹ch tuéc, t«m, cµ phª, rau qu¶ ®«ng l¹nh, thÞt vµ s¶n phÈm thÞt , thùc phÈm c«ng nghÖ...cña ViÖt Nam víi ®iÒu kiÖn hµng hãa ®¸p øng ®−îc c¸c quy ®Þnh vÒ kiÓm dÞch ®èi víi c¸c mÆt hµng n«ng s¶n, thùc phÈm (yªu cÇu vÒ b¸o c¸o qu¸ tr×nh nu«i trång, b¶o qu¶n, kiÓm tra t¹i chç...).

VÒ c¬ cÊu hµng nhËp khÈu, phô tïng « t«, v¶i sîi, da nh©n t¹o, hãa mü phÈm, giÊy, xe m¸y, v¨n phßng phÈm, hµng gia dông lµ nh÷ng mÆt hµng Hµn Quèc cã c¬ héi c¹nh tranh nhiÒu h¬n do ®−îc h−ëng møc thuÕ −u ®·i ®Ó xuÊt khÈu vµo ViÖt Nam. Tuy nhiªn, ®©y cã thÓ coi lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ViÖt nam nhËp khÈu c¸c mÆt hµng nguyªn phô liÖu cña Hµn Quèc ®Ó ph¸t triÓn c«ng nghiÖp gia c«ng, chÕ biÕn trong n−íc.

2.2.3. Mét sè t¸c ®éng kh¸c

- T¸c ®éng ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ:Trong dµi h¹n, viÖc thùc thi AKFTA cã nh÷ng t¸c ®éng ®Õn viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu cña c¸c ngµnh kinh tÕ n−íc ta. Bªn c¹nh lîi Ých xuÊt khÈu, doanh nghiÖp ViÖt Nam còng cã ®iÒu kiÖn tiÕp cËn c¸c nguån nguyªn liÖu, m¸y mãc, c«ng nghÖ phôc vô s¶n xuÊt, kinh doanh cã hiÖu qu¶ h¬n, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh trªn thÞ tr−êng. Trong bèi c¶nh nh− vËy, viÖc s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm chÕ biÕn nh−: Hµng tiªu dïng, thùc phÈm chÕ biÕn, hµng may mÆc, giµy dÐp... cña ViÖt Nam cã tiÒm n¨ng xuÊt khÈu lín vµo thÞ tr−êng Hµn Quèc sÏ ®−îc ph¸t triÓn.

- T¸c ®éng ®Õn thu hót ®Çu t− n−íc ngoµi: Trong mét thêi gian dµi, Hµn Quèc lµ mét trong nh÷ng n−íc vµ vïng l·nh thæ ®Çu t− trùc tiÕp lín vµo ViÖt Nam. C¬ cÊu ®Çu t− cña Hµn Quèc vµo ViÖt Nam còng ®ang cã sù thay ®æi lín. Tr−íc ®©y, c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc tËp trung ®Çu t− vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ nh−: DÖt may, giµy dÐp...nay ®· cã sù gia t¨ng ®¸ng kÓ c¸c dù ¸n vµ sè vèn vµo lÜnh vùc bÊt ®éng s¶n vµ më réng sang c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chñ chèt cña ViÖt Nam nh−: N¨ng l−îng, hãa chÊt, hãa dÇu, s¶n xuÊt thÐp...Quy m« vèn dù ¸n cña c¸c nhµ ®Çu t− Hµn Quèc còng cã sù ®ét ph¸. ViÖc t¨ng c−êng quan hÖ kinh tÕ, th−¬ng m¹i víi Hµn Quèc cßn gióp ViÖt Nam tranh thñ ®−îc sù trî gióp kü thuËt cña Hµn Quèc th«ng qua c¸c ho¹t ®éng hîp t¸c trong c¸c lÜnh vùc nh− c«ng nghiÖp, hîp t¸c ph¸t triÓn, lao ®éng, b¶o vÖ m«i tr−êng...

2 Hå Quang Trung - Vô XNK - Bé C«ng Th−¬ng, CÊp C/O −u ®·i trong khu«n khæ thùc hiÖn c¸c FTA vµ mét sè gi¶i ph¸p kiÕn nghÞ

2.3. §¸nh gi¸ chung vÒ t¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do AKFTA ®Õn viÖc ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn

2.3.1. Nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc

- Tham gia vµo AKFTA, víi c¸c tháa thuËn vÒ −u ®·i thuÕ quan vµ dì bá rµo c¶n phi thuÕ quan lµ c¬ héi ®Ó ViÖt Nam t¨ng c−êng xuÊt khÈu sang thÞ tr−êng Hµn Quèc. Trong ®iÒu kiÖn Th¸i Lan - n−íc cã nhiÒu lîi thÕ so s¸nh t−¬ng ®ång víi ViÖt Nam - ch−a tham gia AKFTA, ViÖt Nam cã thÓ tËn dông c¬ héi nµy ®Ó ph¸t triÓn xuÊt khÈu sang Hµn Quèc (C¹nh tranh víi Th¸i Lan cã thÓ coi lµ mét trong nh÷ng khã kh¨n lín cña ViÖt Nam trong tËn dông c¸c c¬ héi mµ HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i ASEAN - Trung Quèc - ACFTA mang l¹i do víi cïng møc −u ®·i thuÕ quan, c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cã søc c¹nh tranh cao h¬n cña Th¸i Lan ®· nhanh chãng chiÕm lÜnh thÞ tr−êng Trung Quèc).

- Thùc hiÖn c¸c tháa thuËn theo AKFTA sÏ t¹o cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã

thÓ tiÕp cËn víi c¸c ®èi t¸c nh»m t¨ng c−êng trao ®æi th−¬ng m¹i trong khu vùc.

- Bªn c¹nh xuÊt khÈu sang c¸c thÞ tr−êng ASEAN, ViÖt Nam cã thÓ ®¹t ®−îc lîi

Ých chiÕn l−îc tõ viÖc ®a d¹ng ho¸ vµ h−íng xuÊt khÈu sang c¸c ®èi t¸c th−¬ng m¹i lín.

2.3.2. Nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc

- Khi tham gia ký kÕt AKFTA, c¬ héi xuÊt khÈu hµng hãa vµo c¸c n−íc thµnh viªn cña ViÖt Nam sÏ thuËn lîi h¬n do ®−îc h−ëng c¸c −u ®·i th−¬ng m¹i, dÉn ®Õn chi phÝ ®Çu vµo thÊp h¬n so víi nh÷ng n−íc kh¸c kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn cña AKFTA. Tuy nhiªn, mét t¸c ®éng ng−îc l¹i cña AKFTA lµ lµm t¨ng nguy c¬ nhËp siªu do ViÖt Nam còng ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô gi¶m thuÕ theo lé tr×nh. §iÒu nµy sÏ khiÕn cho hµng ho¸ trong n−íc ph¶i chÞu nhiÒu ¸p lùc c¹nh tranh h¬n bëi hµng ho¸ nhËp khÈu tõ c¸c n−íc thµnh viªn trong AKFTA ®−îc h−ëng møc thuÕ quan −u ®·i thÊp.

- Mét vÊn ®Ò cã thÓ n¶y sinh trong viÖc thùc hiÖn c¸c HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do lµ kh¶ n¨ng m©u thuÉn vÒ chÝnh s¸ch. §©y lµ vÊn ®Ò cã thÓ x¶y ra víi viÖc thùc hiÖn AKFTA do hiÖn Hµn Quèc vµ mét sè thµnh viªn trong ASEAN- 6 cã møc chªnh lÖch gi÷a møc thuÕ MFN vµ møc thuÕ rµng buéc kh¸ lín, ®ång thêi cã nhiÒu dßng thuÕ kh«ng cã cam kÕt.

Ch−¬ng 3

C¬ héi, th¸ch thøc vµ Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc trong bèi c¶nh thùc hiÖn AKFTA

3.1. C¬ héi vµ th¸ch thøc cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn HiÖp ®Þnh

th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc (AKFTA)

3.1.1. C¬ héi cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn AKFTA

a/ C¬ héi ®Ó t¨ng xuÊt khÈu, më réng thÞ tr−êng

-ViÖc thùc hiÖn cam kÕt c¾t gi¶m thuÕ nhËp khÈu nh»m hoµn thµnh AKFTA kh«ng chØ gióp c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng hãa sang Hµn Quèc mµ cßn lµ c¬ héi ®Ó xuÊt khÈu hµng hãa sang c¸c thµnh viªn kh¸c cña AKFTA, nhÊt lµ c¸c mÆt hµng thñy s¶n vµ c¸c mÆt hµng thùc phÈm chÕ biÕn s½n. MÆt kh¸c, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam còng ®−îc h−ëng lîi thÕ tõ viÖc nhËp khÈu vËt t−, nguyªn liÖu, phô liÖu phôc vô ph¸t triÓn s¶n xuÊt tõ Hµn Quèc víi møc thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu thÊp. §iÒu nµy cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm tõ ®ã thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt, tiªu dïng vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu.

- Thùc hiÖn AKFTA sÏ cã t¸c dông thu hót nguån vèn ®Çu t− trùc tiÕp cña c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc vµo ViÖt Nam. C¸c doanh nghiÖp nµy hµng n¨m cung cÊp mét khèi l−îng lín hµng hãa phôc vô ng−êi tiªu dïng ViÖt Nam vµ ®ãng gãp ®¸ng kÓ vµo viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng hãa cña ViÖt Nam th«ng qua ho¹t ®éng xuÊt khÈu trë l¹i n−íc ®Çu t− còng nh− xuÊt khÈu sang c¸c n−íc kh¸c trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.

b/ C¬ héi ®Ó gi¶m nhËp siªu

§Ó thùc hiÖn cam kÕt nh»m hoµn thµnh AKFTA, thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu sÏ ®−îc c¾t gi¶m hoÆc lo¹i bá theo lé tr×nh ®èi víi nhiÒu mÆt hµng vµ nh− vËy, l−îng vµ gi¸ trÞ hµng hãa nhËp khÈu sÏ khã gi¶m mµ thËm chÝ cßn cã xu h−íng t¨ng lªn. VÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ cÇn ®Þnh h−íng ho¹t ®éng nhËp khÈu mét c¸ch hîp lý ®Ó l−îng hµng hãa do c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc ph¶i nhËp khÈu nguyªn phô liÖu ®Ó s¶n xuÊt ®−îc xuÊt khÈu sang Hµn Quèc vµ c¸c n−íc kh¸c nhiÒu nhÊt. Cã nh− vËy, ViÖt Nam míi phÇn nµo h¹n chÕ ®−îc nhËp siªu tõ Hµn Quèc ®ang ë møc qu¸ lín nh− hiÖn nay.

§Ó gi¶m nhËp siªu tõ Hµn Quèc, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn gi¶m nhËp khÈu b»ng viÖc ®Èy m¹nh s¶n xuÊt ë trong n−íc c¸c lo¹i nguyªn liÖu, c¸c mÆt hµng phô trî phôc vô cho s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc t¹i ViÖt Nam nh−: Nguyªn phô liÖu ngµnh dÖt may, giµy dÐp, c¸c mÆt hµng phô trî phôc vô cho s¶n xuÊt « t«, xe m¸y…Nh− vËy, mét mÆt chóng ta sÏ gi¶m bít ®−îc l−îng nguyªn vËt liÖu do c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc ph¶i nhËp khÈu vµo ViÖt Nam ®Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña hä, ®ång thêi, ViÖt Nam còng tranh thñ xuÊt khÈu ®−îc mét l−îng ®¸ng kÓ nguyªn, phô liÖu do chóng ®· tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc.

c/ C¬ héi thu hót ®Çu t− tõ Hµn Quèc

Bªn c¹nh c¬ héi ®Ó t¨ng xuÊt khÈu, më réng thÞ tr−êng, viÖc h×nh thµnh Khu vùc mËu dÞch tù do AKFTA sÏ thóc ®Èy vµ lµm gia t¨ng dßng vèn ®Çu t− cña c¸c doanh nghiÖp vµ

tËp ®oµn kinh tÕ Hµn Quèc vµo c¸c n−íc ASEAN. Trong bèi c¶nh ®ã, ViÖt Nam sÏ cã thªm nhiÒu c¬ héi ®Ó tiÕp nhËn ®Çu t− tõ c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc mÆc dï hiÖn nay Hµn Quèc ®ang lµ n−íc ®øng thø 4 vÒ l−îng vèn ®Çu t− vµo ViÖt Nam.

d/ C¬ héi ®Ó nhËp khÈu thiÕt bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i, tiÕp nhËn c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµ

häc hái kinh nghiÖm qu¶n lý hiÖn ®¹i tõ c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc

Bªn c¹nh c¬ héi t¨ng thu hót ®Çu t−, t¨ng xuÊt khÈu, më réng thÞ tr−êng..., ph¸t triÓn th−¬ng m¹i víi Hµn Quèc, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam còng cã thªm c¬ héi míi ®Ó nhËp khÈu vµ øng dông c«ng nghÖ s¶n xuÊt tiªn tiÕn, m¸y mãc, thiÕt bÞ hiÖn ®¹i phôc vô s¶n xuÊt, kinh doanh. §©y lµ ®iÒu kiÖn tèt gióp c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ “®i t¾t, ®ãn ®Çu” ®Ó nhanh chãng cã ®−îc kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i øng dông trong s¶n xuÊt, kinh doanh mµ kh«ng tèn thêi gian vµ chi phÝ ®Ó nghiªn cøu triÓn khai.

MÆt kh¸c, viÖc t¨ng c−êng quan hÖ kinh tÕ, th−¬ng m¹i víi Hµn Quèc cßn gióp ta tranh thñ ®−îc sù trî gióp kü thuËt cña Hµn Quèc th«ng qua c¸c ho¹t ®éng hîp t¸c trong c¸c lÜnh vùc: C«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, hîp t¸c ph¸t triÓn, lao ®éng...Th«ng qua ho¹t ®éng liªn kÕt, liªn doanh, hîp t¸c trong s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm, c¸c doanh nghiÖp n−íc ta sÏ cã thªm nhiÒu c¬ héi ®Ó häc hái kinh nghiÖm qu¶n lý hiÖn ®¹i tõ c¸c doanh nghiÖp vµ tËp ®oµn kinh tÕ Hµn Quèc.

3.1.2. Th¸ch thøc cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn AKFTA a/ Th¸ch thøc do gia t¨ng ¸p lùc c¹nh tranh - Khi AKFTA ®−îc thiÕt lËp, mét khèi thÞ tr−êng réng lín sÏ ®−îc h×nh thµnh, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam kh«ng chØ ph¶i c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp cña c¸c n−íc ASEAN vµ c¸c doanh nghiÖp cña Hµn Quèc trªn thÞ tr−êng khu vùc mµ cßn ph¶i c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp nªu trªn ngay trªn thÞ tr−êng ViÖt Nam.

- Trªn thÕ giíi ®ang cã cuéc c¹nh tranh ®Çu t− rÊt khèc liÖt vµ ViÖt Nam cÇn ph¶i nh×n nhËn r»ng m«i tr−êng ®Çu t− cña ViÖt Nam ch−a hÊp dÉn. Khi hµng rµo thuÕ quan ®−îc b·i bá, c¸c c«ng ty ®a quèc gia sÏ tËp trung s¶n xuÊt t¹i nh÷ng n−íc cã chi phÝ thÊp nhÊt trong AKFTA. Th¸ch thøc cña ViÖt Nam lµ lµm sao gi÷ ch©n ®−îc c¸c c«ng ty ®a quèc gia vµ t¹o c¬ héi ®Ó c¸c c«ng ty nµy tham gia ®Çu t− t¹i ViÖt Nam.

b/ Th¸ch thøc v× lµ quèc gia cã tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ thÊp

Trong khèi ASEAN, ViÖt Nam lµ n−íc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ thÊp víi tr×nh ®é khoa häc vµ c«ng nghÖ, tr×nh ®é lao ®éng, c¬ së h¹ tÇng, hÖ thèng tµi chÝnh, ng©n hµng, qu¶n trÞ doanh nghiÖp, møc thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng−êi...ch−a ®¹t møc cao. Nh÷ng yÕu kÐm nãi trªn sÏ h¹n chÕ kh¶ n¨ng tham gia vµo AKFTA cña ViÖt Nam. Víi tr×nh ®é ph¸t triÓn thÊp nh− hiÖn nay, khi tham gia AKFTA, ViÖt Nam sÏ nhËn ®−îc Ýt lîi Ých h¬n c¸c n−íc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cao h¬n nh−: Singapore, Th¸i Lan, Malaysia…§iÒu nµy sÏ lµ rµo c¶n kh«ng nhá ®èi víi ViÖt Nam tham gia vµo ASEAN +3 vµ tiÕp nhËn chuyÓn giao c«ng nghÖ tõ c¸c n−íc cã tr×nh ®é cao h¬n nh− Hµn Quèc.

c/ Th¸ch thøc do ph¶i ®èi phã víi c¸c biÕn cè cña héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ

quèc tÕ

Nh− ta ®· biÕt, trong héi nhËp kinh tÕ khu vùc, mét khi liªn kÕt gi÷a c¸c n−íc cµng chÆt chÏ th× nÕu cã biÕn cè xuÊt hiÖn ë mét n−íc sÏ lËp tøc g©y ¶nh h−ëng ®Õn c¸c n−íc kh¸c. Møc ®é liªn kÕt cµng cao th× kh¶ n¨ng ¶nh h−ëng l¹i cµng lín, møc ®é cµng nghiªm träng vµ cã tÇm ¶nh h−ëng ®Õn c¸c lÜnh vùc kh¸c trong ®êi sèng chÝnh trÞ, kinh tÕ, x· héi

cña mçi n−íc. Mét khi c¸c biÕn cè x¶y ra, ph¹m vi ¶nh h−ëng cña nã lµ s©u réng trªn mäi khÝa c¹nh ®êi sèng, trªn c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, chÝnh trÞ cña mçi quèc gia thµnh viªn. V× vËy, mét khi chóng ta cã sù hîp t¸c chÆt chÏ vÒ kinh tÕ mµ kh«ng cã sù hîp t¸c chÆt chÏ vÒ c¸c chÕ tµi, vÒ c¬ chÕ phèi hîp gi¶i quyÕt c¸c lÜnh vùc kh¸c nh−: N«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, an ninh khu vùc…th× kh¶ n¨ng chÞu ¶nh h−ëng cña nh÷ng biÕn cè do héi nhËp kinh tÕ khu vùc ngµy cµng lín. 3.2. C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn

Quèc trong bèi c¶nh thùc hiÖn AKFTA

3.2.1. Nhãm c¸c gi¶i ph¸p vÜ m« nh»m ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt -

Hµn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn AKFTA

- Trªn c¬ së néi dung AKFTA, ChÝnh phñ cÇn cã c¸c biÖn ph¸p tuyªn truyÒn, phæ biÕn cho doanh nghiÖp vµ c«ng chóng vÒ môc tiªu, néi dung, lîi Ých, c¬ héi, th¸ch thøc cña viÖc thùc hiÖn AKFTA, c«ng bè lé tr×nh thùc hiÖn AKFTA trªn c¸c ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, hç trî doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn AKFTA, t− vÊn, cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ thÞ tr−êng Hµn Quèc, vÒ AKFTA gióp doanh nghiÖp cã ®ñ kiÕn thøc vµ th«ng tin ®Ó kinh doanh hiÖu qu¶ trªn thÞ tr−êng Hµn Quèc.

- Rµ so¸t l¹i tÊt c¶ c¸c hiÖp ®Þnh, c¸c v¨n b¶n ph¸p lý ®iÒu chØnh ho¹t ®éng ngo¹i th−¬ng gi÷a ViÖt Nam vµ Hµn Quèc, lo¹i bá nh÷ng v¨n b¶n kh«ng phï hîp, c¶n trë sù ph¸t triÓn ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu gi÷a hai n−íc, ban hµnh nh÷ng v¨n b¶n míi phï hîp víi yªu cÇu vµ lé tr×nh thiÕt lËp Khu vùc mËu dÞch tù do AKFTA.

- Thùc hiÖn c¶i c¸ch hµnh chÝnh, ®¬n gi¶n hãa vµ thuËn lîi hãa c¸c thñ tôc ®Çu t− vµ kinh doanh, hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt, ®¸p øng c¸c tiªu chuÈn vµ cam kÕt quèc tÕ, ®¶m b¶o tÝnh minh b¹ch…nh»m t¹o lËp m«i tr−êng ®Çu t− th«ng tho¸ng, hÊp dÉn, gi¶m c¸c thñ tôc, phiÒn hµ, s¸ch nhiÔu khi cÊp phÐp ®Çu t− ®Ó thu hót l−îng vèn ®Çu t− lín h¬n vµ cã chÊt l−îng h¬n tõ c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc vµo ViÖt Nam.

- CÇn ®Çu t− x©y dùng hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng hiÖn ®¹i (hÖ thèng ®−êng s¸, hÖ thèng c¶ng biÓn…) nh»m gi¶m thiÓu c¸c chi phÝ ®ang ®−îc xem lµ cao h¬n c¸c quèc gia cïng khu vùc nh− chi phÝ vËn t¶i, chi phÝ giao nhËn…®Ó gi¶m chi phÝ xuÊt khÈu hµng hãa.

- ChÝnh phñ cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch hç trî c¸c doanh nghiÖp trong viÖc t×m hiÓu v¨n hãa, tËp qu¸n tiªu dïng cña ng−êi Hµn Quèc, c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt cña Hµn Quèc cã liªn quan ®Õn nhËp khÈu vµ tiªu thô s¶n phÈm ViÖt Nam trªn thÞ tr−êng. §iÒu nµy ®Æc biÖt cã lîi cho c¸c nhµ xuÊt khÈu n«ng, thuû s¶n ViÖt Nam ®Ó hä tr¸nh ®−îc nh÷ng trë ng¹i bëi c¸c hµng rµo kiÓm dÞch ®éng thùc vËt vµ c¸c tiªu chuÈn cña n−íc nµy.

- ChÝnh phñ cÇn t¨ng c−êng hç trî cho doanh nghiÖp trong viÖc ®µo t¹o nguån nh©n lùc cho héi nhËp nãi chung vµ cho viÖc thùc hiÖn AKFTA nãi riªng, gióp hä cã ®−îc ®éi ngò c¸n bé nghiÖp vô vµ qu¶n lý giái, cã kh¶ n¨ng øng xö linh ho¹t tr−íc nh÷ng biÕn ®éng cña kinh tÕ thÞ tr−êng vµ cña qu¸ tr×nh héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ.

3.2.2. Nhãm c¸c gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy xuÊt khÈu trªn c¬ së thùc hiÖn

AKFTA

- CÇn t¨ng c−êng ®Çu t− vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng mµ ViÖt Nam cã thÕ m¹nh nh−: Than ®¸, hµng dÖt may, giµy dÐp, h¶i s¶n, rau qu¶, d−îc liÖu…§èi víi c¸c mÆt

hµng n«ng, l©m, thñy s¶n xuÊt khÈu sang Hµn Quèc, cÇn t¨ng c−êng ®Çu t− ®Ó s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm chÕ biÕn phôc vô xuÊt khÈu nh»m ®¹t kim ng¹ch vµ lîi nhuËn cao.

- Doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn tranh thñ kho¶ng thêi gian mµ Th¸i Lan ch−a tham gia AKFTA ®Ó t¨ng c−êng xuÊt khÈu sang Hµn Quèc nh÷ng mÆt hµng mµ Th¸i Lan còng cã tiÒm n¨ng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu sang thÞ tr−êng nµy nh−: Hµng thñy s¶n, dÖt may, giµy dÐp…

- Doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p thiÕt thùc ®Ó n©ng cao chÊt l−îng hµng hãa, c¶i tiÕn h×nh thøc, mÉu m· bao b× ®ãng gãi vµ phÊn ®Êu gi¶m gi¸ thµnh ®Ó cã gi¸ xuÊt khÈu thÊp khi xuÊt khÈu sang thÞ tr−êng Hµn Quèc.

- Doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn cã biÖn ph¸p thiÕt thùc ®Ó liªn kÕt víi doanh nghiÖp Hµn Quèc ®Ó s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng hãa d−íi h×nh thøc: PhÝa Hµn Quèc gãp vèn, thiÕt bÞ, c«ng nghÖ, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®ãng gãp nguyªn phô liÖu vµ nh©n lùc. S¶n phÈm s¶n xuÊt ra mét phÇn ®−îc tiªu thô ë ViÖt Nam, mét phÇn lín ®−îc xuÊt khÈu trë l¹i Hµn Quèc hoÆc sang c¸c n−íc kh¸c. Thùc hiÖn liªn kÕt theo h×nh thøc nµy, doanh nghiÖp vµ ng−êi lao ®éng ViÖt Nam sÏ cã c¬ héi nhanh chãng tiÕp cËn víi khoa häc c«ng nghÖ vµ kinh nghiÖm qu¶n lý hiÖn ®¹i cña doanh nghiÖp Hµn Quèc ®ång thêi víi viÖc t¨ng xuÊt khÈu sang thÞ tr−êng nµy.

- KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc thùc hiÖn quan hÖ th−¬ng m¹i hai chiÒu, ¸p dông nh÷ng rµng buéc vÒ xuÊt - nhËp khÈu ®Ó gi¶m bít sù mÊt c©n b»ng trong c¸n c©n th−¬ng m¹i gi÷a hai n−íc. §iÒu nµy cã nghÜa lµ: C¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc ®Çu t− s¶n xuÊt hµng hãa t¹i ViÖt Nam khi nhËp khÈu nguyªn phô liÖu phôc vô ph¸t triÓn s¶n xuÊt ph¶i kÌm theo rµng buéc xuÊt khÈu mét sè l−îng nhÊt ®Þnh hµng hãa trë l¹i ®Ó tiªu thô trªn thÞ tr−êng Hµn Quèc. Cã nh− vËy míi dÇn c¶i thiÖn ®−îc c¸n c©n th−¬ng m¹i gi÷a hai n−íc mµ ViÖt Nam ®ang trong t×nh tr¹ng nhËp siªu.

- Khi xuÊt khÈu vµo Hµn Quèc, doanh nghiÖp trong n−íc nªn sö dông c¸c ®¹i lý hoÆc b¸n hµng th«ng qua hÖ thèng ph©n phèi cña n−íc b¶n ®Þa ®Ó tr¸nh gÆp rñi ro trong kinh doanh. §Æc biÖt, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nªn sö dông ®¹i lý b¸n hµng lµ c¸c c«ng ty thuéc thµnh viªn cña HiÖp héi c¸c nhµ nhËp khÈu Hµn Quèc (AFTAK) v× 90% gi¸ trÞ hµng hãa nhËp khÈu cña Hµn Quèc ®−îc thùc hiÖn th«ng qua HiÖp héi nµy.

- §Ó hµng hãa cã thÓ th©m nhËp hiÖu qu¶ vµo thÞ tr−êng Hµn Quèc vµ ®−îc ng−êi tiªu dïng ë ®©y chÊp nhËn, doanh nghiÖp cÇn hÕt søc quan t©m ®Õn ®Æc ®iÓm tiªu dïng cña ng−êi Hµn Quèc nh−: Yªu cÇu cao vÒ chÊt l−îng hµng hãa vµ bao b×, thÝch ¨n cay…

- T¨ng c−êng h¬n n÷a c«ng t¸c tiÕn th−¬ng m¹i, ®Æc biÖt lµ xóc tiÕn xuÊt khÈu qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ ®Ó giíi thiÖu, qu¶ng b¸ vÒ c¸c s¶n phÈm ViÖt Nam cho ng−êi tiªu dïng Hµn Quèc trªn c¬ së doanh nghiÖp chñ ®éng, ChÝnh phñ hç trî.

3.2.3 - Nhãm c¸c gi¶i ph¸p nh»m ®Þnh h−íng ho¹t ®éng nhËp khÈu trªn c¬ së thùc hiÖn AKFTA ®Ó h¹n chÕ nhËp siªu tõ Hµn Quèc

Trong bèi c¶nh nhËp siªu ®ang cã xu h−íng gia t¨ng trong c¸n c©n th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn, viÖc ®Þnh h−íng ho¹t ®éng nhËp khÈu mét c¸ch hîp lý lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p cã ý nghÜa ®Ó lµnh m¹nh ho¸ c¸n c©n th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn.

a/ Gi¶i ph¸p vÒ vÊn ®Ò ®Þnh h−íng nhËp khÈu - §Ó h¹n chÕ nhËp siªu tõ Hµn Quèc trªn c¬ së thùc hiÖn AKFTA, ChÝnh phñ cÇn cã ®Þnh h−íng nhËp khÈu mét c¸ch râ rµng lµ: ChØ nhËp khÈu nh÷ng nguyªn liÖu mµ trong n−íc ch−a cã kh¶ n¨ng cung cÊp hoÆc cung cÊp kh«ng ®ñ phôc vô nhu cÇu. Thùc hiÖn gi¶i ph¸p nµy, Bé C«ng Th−¬ng cÇn: (1) Chñ ®éng rµ so¸t nh÷ng mÆt hµng nhËp khÈu ®ang cã xu h−íng t¨ng m¹nh do viÖc c¾t gi¶m thuÕ quan theo cam kÕt thùc hiÖn AKFTA mµ trong n−íc cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ®Ó cã biÖn ph¸p h¹n chÕ nhËp khÈu vµ khuyÕn khÝch s¶n xuÊt trong n−íc; (2) Quy ®Þnh râ sè l−îng hµng hãa xuÊt khÈu trong t−¬ng quan víi sè l−îng nguyªn phô liÖu nhËp khÈu; (3) H¹n chÕ nhËp khÈu hµng hãa tiªu dïng mµ trong n−íc cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt hoÆc cã thÓ nhËp khÈu tõ n−íc kh¸c víi gi¸ rÎ h¬n ®Ó h¹n chÕ nhËp siªu tõ Hµn Quèc.

- §Þnh h−íng dßng vèn ®Çu t− cña c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc vµo ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp phô trî cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chñ yÕu, khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc t¨ng ®Çu t− ®Ó s¶n xuÊt hµng hãa ë ViÖt Nam råi xuÊt khÈu sang c¸c thÞ tr−êng thuéc AKFTA vµ c¸c n−íc kh¸c.

- §èi víi nh÷ng mÆt hµng nhËp khÈu ®ang cã xu h−íng t¨ng m¹nh do viÖc c¾t gi¶m thuÕ quan theo cam kÕt thùc hiÖn AKFTA mµ trong n−íc cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt, cÇn h¹n chÕ nhËp khÈu vµ khuyÕn khÝch s¶n xuÊt, tiªu dïng trong n−íc.

- CÇn cã c¬ chÕ qu¶n lý nhËp khÈu hiÖu qu¶ nh»m tõng b−íc gi¶m kim ng¹ch nhËp khÈu hoÆc t¨ng kim ng¹ch nhËp khÈu ®ång thêi víi viÖc t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu nh−ng cÇn ®¶m b¶o tèc ®é t¨ng tr−ëng kim ng¹ch xuÊt khÈu ph¶i cao h¬n tèc ®é t¨ng kim ng¹ch nhËp khÈu.

- TriÓn khai ®ång bé c¸c ch−¬ng tr×nh n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña s¶n phÈm c«ng nghiÖp, c¸c lo¹i nguyªn liÖu vËt t− s¶n xuÊt trong n−íc ®Ó gi¶m nhËp khÈu, x©y dùng hµng rµo tiªu chuÈn kü thuËt phï hîp ®Þnh chÕ quèc tÕ ®èi víi hµng nhËp khÈu ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy s¶n xuÊt trong n−íc.

b/ Gi¶i ph¸p vÒ viÖc t¨ng c−êng ho¹t ®éng xuÊt khÈu t¹i chç

§Ó h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt viÖc nhËp khÈu hµng hãa tiªu dïng phôc vô cho c¸n bé, chuyªn gia Hµn Quèc sang lµm viÖc ë c¸c doanh nghiÖp FDI t¹i ViÖt Nam vµ ng−êi Hµn Quèc sang häc tËp, bu«n b¸n, du lÞch t¹i ViÖt Nam, cÇn t¨ng c−êng ho¹t ®éng xuÊt khÈu t¹i chç ®Ó cung cÊp hµng thùc phÈm vµ hµng tiªu dïng ®¹t chÊt l−îng cao, phï hîp víi khÈu vÞ vµ tËp qu¸n tiªu dïng cña ng−êi Hµn Quèc. Nh− vËy, ng−êi Hµn Quèc t¹i ViÖt Nam kh«ng ph¶i ®−a thùc phÈm vµ hµng tiªu dïng tõ Hµn Quèc sang ViÖt Nam ®Ó phôc vô ®êi sèng hµng ngµy cña hä vµ ®©y còng lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p gãp phÇn h¹n chÕ nhËp siªu. 3.3. Mét sè kiÕn nghÞ 3.3.1. C¸c kiÕn nghÞ ®èi víi ChÝnh phñ vµ c¸c Bé, Ngµnh

- ChÝnh phñ cÇn cã c¸c biÖn ph¸p tÝch cùc trong viÖc phæ biÕn, tuyªn truyÒn cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu vÒ chÝnh s¸ch, ph¸p luËt cña ViÖt Nam vµ Hµn Quèc liªn quan ®Õn ho¹t ®éng ngo¹i th−¬ng gi÷a hai n−íc ®Ó hä chuÈn bÞ nh÷ng ®iÒu kiÖn phï hîp khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng mua b¸n hµng hãa víi c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc.

3.3.2. C¸c kiÕn nghÞ ®èi víi doanh nghiÖp - C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ cÇn t¨ng c−êng sù liªn kÕt víi c¸c doanh nghiÖp FDI cña Hµn Quèc ®Ó nhanh chãng tiÕp nhËn c«ng nghÖ hiÖn ®¹i tõ c¸c doanh nghiÖp n−íc nµy nh»m t¨ng c−êng kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®Ó ®−a sang tiªu thô trªn thÞ tr−êng Hµn Quèc vµ c¸c thÞ tr−êng kh¸c trªn thÕ giíi. CÇn khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp FDI cña Hµn Quèc t¨ng c−êng sö dông nguyªn liÖu vµ c¸c s¶n phÈm phô trî do c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam s¶n xuÊt ®Ó gi¶m nhËp khÈu nguyªn liÖu ®Çu vµo tõ n−íc hä hoÆc tõ c¸c n−íc kh¸c.

vµ tõng khu vùc thÞ tr−êng cô thÓ cña Hµn Quèc c¶ cho tr−íc m¾t vµ trong dµi h¹n.

- Trang bÞ hÖ thèng m¸y tÝnh, t¨ng c−êng kh¶ n¨ng thùc hiÖn giao dÞch ®iÖn tö ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vµ Hµn Quèc cã thÓ trao ®æi th«ng tin, t×m kiÕm ®èi t¸c qua m¹ng th«ng tin chÝnh thèng cña hai n−íc ®Ó ®¶m b¶o ®é tin cËy lÉn nhau.

3.3.3. C¸c kiÕn nghÞ ®èi víi c¸c tæ chøc hç trî xuÊt khÈu, hiÖp héi doanh

nghiÖp, hiÖp héi ngµnh hµng

- §èi víi c¸c tæ chøc hç trî xuÊt khÈu

Sù ®ãng gãp cña c¸c tæ chøc hç trî xuÊt khÈu sÏ gãp phÇn lµm gi¶m chi phÝ cho

c¸c dÞch vô th−¬ng m¹i, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng ho¸ ra thÞ tr−êng n−íc ngoµi.

Ngoµi ra, c¸c tæ chøc hç trî xuÊt khÈu cßn phèi hîp ®µo t¹o lùc l−îng lao ®éng cho

c¸c doanh nghiÖp th−¬ng m¹i nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu nãi riªng.

- §èi víi c¸c hiÖp héi doanh nghiÖp vµ hiÖp héi ngµnh hµng

KÕt luËn

Cïng víi qu¸ tr×nh toµn cÇu hãa vµ khu vùc hãa c¸c quan hÖ kinh tÕ th−¬ng m¹i, xu h−íng h×nh thµnh c¸c HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do song ph−¬ng vµ khu vùc nh»m môc tiªu c¾t gi¶m tèi ®a møc thuÕ nhËp khÈu theo lé tr×nh lùa chän vµ dì bá c¸c hµng rµo phi thuÕ ®ang trë thµnh phæ biÕn.

HiÖp ®Þnh vÒ th−¬ng m¹i hµng ho¸ ASEAN - Hµn Quèc ®−îc ký kÕt còng nh»m môc ®Ých thùc hiÖn tù do hãa th−¬ng m¹i trong ph¹m vi khu vùc - thiÕt lËp Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN - Hµn Quèc (AKFTA). ViÖc h×nh thµnh AKFTA ®· vµ ®ang ®em l¹i nh÷ng lîi Ých ®¸ng kÓ cho c¸c nÒn kinh tÕ ASEAN trong ph¸t triÓn kinh tÕ, th−¬ng m¹i víi Hµn Quèc.

Riªng ®èi víi ViÖt Nam, chØ sau 2 n¨m thùc hiÖn AKFTA, quan hÖ kinh tÕ - th−¬ng m¹i song ph−¬ng ViÖt Nam - Hµn Quèc ®· cã nh÷ng biÕn ®æi tÝch cùc. §Õn nay, Hµn Quèc ®· trë thµnh thÞ tr−êng xuÊt khÈu lín thø 9, lµ n−íc cung cÊp hµng hãa nhËp khÈu lín thø 5 vµ lµ ®èi t¸c ®Çu t− lín thø 4 cña ViÖt Nam.

B¸m s¸t c¸c môc tiªu, yªu cÇu vµ néi dung nghiªn cøu ®· ®−îc phª duyÖt, Ban chñ

nhiÖm ®Ò tµi ®· hoµn thµnh ®−îc mét sè nhiÖm vô sau:

1/ Lµm râ t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè bªn trong vµ bªn ngoµi ®Õn sù ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc vµ vÞ trÝ, vai trß cña ViÖt Nam trong quan hÖ th−¬ng m¹i gi÷a ASEAN - Hµn Quèc.

2/ §Ò tµi ®· nghiªn cøu vµ lµm râ t¸c ®éng cña viÖc thùc hiÖn AKFTA ®Õn viÖc c¶i thiÖn c¸n c©n xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam víi Hµn Quèc, ®Õn sù thay ®æi c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam trong quan hÖ th−¬ng m¹i víi Hµn Quèc vµ mét sè t¸c ®éng kh¸c nh−: T¸c ®éng ®Õn viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu cña c¸c ngµnh kinh tÕ trong dµi h¹n, ®Õn viÖc thu hót ®Çu t− n−íc ngoµi cña ViÖt Nam...vµ t×m ra ®−îc nh÷ng vÊn ®Ò cÇn ®−îc quan t©m gi¶i quyÕt ®Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn trong bèi c¶nh thùc hiÖn AKFTA.

3/ Trªn c¬ së nghiªn cøu, ph©n tÝch c¬ héi vµ th¸ch thøc cña ViÖt Nam vµ triÓn väng ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn AKFTA, §Ò tµi ®· ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p vÜ m« nh»m ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt - Hµn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn AKFTA. §©y lµ nhãm c¸c gi¶i ph¸p nh»m t¹o lËp m«i tr−êng ph¸p lý thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc trong bèi c¶nh tù do c¹nh tranh vµ thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña AKFTA ®−îc ký kÕt gi÷a ChÝnh phñ hai n−íc nh−: (1) Rµ so¸t l¹i c¸c hiÖp ®Þnh, c¸c v¨n b¶n ph¸p lý ®iÒu chØnh ho¹t ®éng ngo¹i th−¬ng gi÷a ViÖt Nam vµ Hµn Quèc, lo¹i bá nh÷ng v¨n b¶n kh«ng phï hîp, ban hµnh nh÷ng v¨n b¶n míi phï hîp víi yªu cÇu vµ lé tr×nh thiÕt lËp Khu vùc mËu dÞch tù do AKFTA, (2) Thùc hiÖn c¶i c¸ch hµnh chÝnh, ®¬n gi¶n hãa vµ thuËn lîi hãa c¸c thñ tôc ®Çu t− vµ kinh doanh, hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt, ®¸p øng c¸c tiªu chuÈn vµ cam kÕt quèc tÕ, ®¶m b¶o tÝnh minh b¹ch…nh»m t¹o lËp m«i tr−êng ®Çu t− th«ng tho¸ng, hÊp dÉn, gi¶m c¸c thñ tôc, phiÒn hµ, s¸ch nhiÔu khi cÊp phÐp ®Çu t− ®Ó thu hót l−îng vèn ®Çu t− lín h¬n vµ cã chÊt l−îng h¬n tõ c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc vµo ViÖt Nam, (3) Tuyªn truyÒn, phæ biÕn cho doanh nghiÖp vµ c«ng chóng vÒ môc tiªu, néi dung, lîi Ých, c¬ héi, th¸ch thøc cña viÖc thùc hiÖn AKFTA, c«ng bè lé tr×nh thùc hiÖn AKFTA

trªn c¸c ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, tæ chøc c¸c ®iÓm hái ®¸p vµ hç trî doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn AKFTA hay t− vÊn, cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ thÞ tr−êng Hµn Quèc, vÒ AKFTA gióp cho doanh nghiÖp cã ®ñ kiÕn thøc vµ th«ng tin ®Ó kinh doanh hiÖu qu¶ trªn thÞ tr−êng Hµn Quèc.

4/ §Ò tµi còng ®Ò xuÊt nhãm c¸c gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy xuÊt khÈu trªn c¬ së thùc hiÖn AKFTA nh−: T¨ng c−êng ®Çu t− n©ng cao chÊt l−îng s¶n phÈm, c¶i tiÕn h×nh thøc, mÉu m· bao b× ®ãng gãi vµ phÊn ®Êu gi¶m gi¸ thµnh, khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn quan hÖ th−¬ng m¹i hai chiÒu víi c¸c doanh nghiÖp Hµn Quèc, ¸p dông nh÷ng rµng buéc vÒ xuÊt - nhËp khÈu ®Ó gi¶m bít sù mÊt c©n b»ng trong c¸n c©n th−¬ng m¹i gi÷a hai n−íc, thiÕt lËp m¹ng l−íi kh¸ch hµng æn ®Þnh nhÊt lµ nh÷ng kh¸ch hµng lín ®Ó qua ®ã th©m nhËp s©u vµo m¹ng l−íi ph©n phèi hµng hãa trªn thÞ tr−êng Hµn Quèc, t¨ng c−êng c«ng t¸c xóc tiÕn th−¬ng m¹i, qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ ®Ó giíi thiÖu, qu¶ng b¸ vÒ c¸c s¶n phÈm ViÖt Nam cho ng−êi tiªu dïng Hµn Quèc.

5/ Bªn c¹nh nhãm c¸c gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy xuÊt khÈu, §Ò tµi còng ®Ò xuÊt nhãm c¸c gi¶i ph¸p kiÓm so¸t vµ ®iÒu tiÕt nhËp khÈu hîp lý trªn c¬ së thùc hiÖn AKFTA ®Ó h¹n chÕ nhËp siªu tõ Hµn Quèc nh−: Quy ®Þnh râ sè l−îng hµng hãa xuÊt khÈu trong t−¬ng quan víi sè l−îng nguyªn phô liÖu nhËp khÈu, chØ nhËp khÈu nh÷ng nguyªn liÖu mµ trong n−íc ch−a cã kh¶ n¨ng cung cÊp hoÆc cung cÊp kh«ng ®ñ, h¹n chÕ nhËp khÈu hµng hãa tiªu dïng, khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp FDI Hµn Quèc t¨ng ®Çu t− ®Ó s¶n xuÊt hµng hãa ë ViÖt Nam råi xuÊt khÈu sang c¸c thÞ tr−êng Hµn Quèc vµ c¸c n−íc ASEAN kh¸c.

6/ §Ò tµi ®· ®−a ra c¸c kiÕn nghÞ víi ChÝnh phñ vµ c¸c Bé, Ngµnh, víi c¸c doanh nghiÖp, víi c¸c Tæ chøc xóc tiÕn th−¬ng m¹i, HiÖp héi doanh nghiÖp, HiÖp héi ngµnh hµng... ®Ó thùc hiÖn mét c¸ch hiÖu qu¶ c¸c nhãm gi¶i ph¸p nh»m ph¸t triÓn quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt Nam - Hµn Quèc trong bèi c¶nh thùc hiÖn AKFTA.

Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, nhãm t¸c gi¶ ®· cè g¾ng ®¸p øng c¸c môc tiªu ®Ò tµi ®Æt ra. Tuy nhiªn, do h¹n chÕ vÒ nhiÒu mÆt, kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt vµ khiÕm khuyÕt, chóng t«i kÝnh mong ®−îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c nhµ khoa häc, c¸c vÞ ®¹i biÓu...

khoa häc, c¸c ®ång nghiÖp ®· gióp ®ì ®Ó chóng t«i hoµn thµnh viÖc nghiªn cøu §Ò tµi.

Tµi liÖu tham kh¶o

TiÕng ViÖt • TrÇn B¸ C−êng, Nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt c¬ b¶n gi÷a quy t¾c xuÊt xø trong HiÖp ®Þnh khu vùc th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc (AKFTA) vµ HiÖp ®Þnh khu vùc th−¬ng m¹i tù do ASEAN (AFTA), UBQG vÒ HTKTQT n¨m 2006.

• T« CÈn, HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do d−íi gèc ®é cña Hµn Quèc (theo tµi liÖu

nghiªn cøu cña KOICA).

• T« CÈn, Héi nhËp kinh tÕ ASEAN vµ hîp t¸c ASEAN - Hµn Quèc (theo nghiªn cøu

cña ViÖn ChÝnh s¸ch kinh tÕ quèc tÕ Hµn Quèc).

AKFTA, Vô CSTM ®a biªn - Bé Th−¬ng m¹i 5/2006.

• §Æng ThÞ H¶i Hµ, §¸nh gi¸ t¸c ®éng ®èi víi ViÖt Nam khi tham gia HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i hµng ho¸ ASEAN - Hµn Quèc, Vô CSTM ®a biªn - Bé Th−¬ng m¹i 7/2006.

• §Æng ThÞ H¶i Hµ, ChÝnh s¸ch khu vùc mËu dÞch tù do cña Hµn Quèc vµ nç lùc ®Èy nhanh c¸c ®µm ph¸n khu vùc m©u dÞch tù do, Vô CSTM ®a biªn, Bé Th−¬ng m¹i 3/2007.

• NguyÔn Hång Nhung, Chu Th¾ng Trung, Thùc tr¹ng quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt

Nam - Hµn Quèc, Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi sè 6 n¨m 2005.

• ViÖn Nghiªn cøu Th−¬ng m¹i, Th«ng tin chuyªn ®Ò: Quan hÖ th−¬ng m¹i ViÖt

Nam Hµn Quèc, Hµ Néi th¸ng 10 n¨m 2002.

• GS. TrÇn V¨n Hãa, TS. NguyÔn V¨n LÞch, HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN + 3

vµ t¸c ®éng tíi kinh tÕ - th−¬ng m¹i ViÖt Nam, Nxb. ThÕ giíi, 8/2006.

• CÈm Th¬, ChÝnh s¸ch FTA cña Hµn Quèc, bµi häc tõ FTA Hµn Quèc - Chi Lª -

UBQG vÒ HTKTQT 11/2006

• UBQG vÒ HTKTQT, §¸nh gi¸ t¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh khu vùc th−¬ng m¹i tù do

AKFTA, Hµ Néi 1/2007

• ñy ban quèc gia vÒ hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ, Cam kÕt c¾t gi¶m thuÕ quan trong

khu«n khæ HiÖp ®Þnh th−¬ng m¹i tù do ASEAN - Hµn Quèc, Hµ Néi, 2007.