Tái cơ cấu hay đóng cửa công ty chứng khoán?
Công ty chứng khoán Tràng An bị đình chỉ hoạt động môi giới. Một chuyên gia
trong ngành chứng khoán cho rằng, sự trở lại của những công ty này rất khó trong
bối cảnh hiện nay, nhất là khi hầu bao của các công ty này đã cạn kiệt
Thực cảnh thêm ảm đạm khi có 9 Công ty chứng khoán ở vào tình trạng bị kiểm
soát đặc biệt như: Công ty chứng khoán Sài Gòn Thương Tín (SBS), Công ty
chứng khoán Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VIG), Công ty chứng khoán
Mê Kông... Nhiều công ty chứng khoán khác cũng đang nằm trong ranh giới mong
manh với tỷ lệ an toàn vốn khả dụng ở mức vừa đủ để không bị kiểm soát đặc biệt,
như trường hợp công ty chứng khoán Beta (BSI). Đó là mảng màu xám trong bức
tranh các công ty chứng khoán được tạo nên bởi thua lỗ vì tự doanh, trích lập dự
phòng rủi ro, hoặc cho khách hàng sử dụng đòn bẩy quá mức nhưng không đi kèm
với việc tăng cường quản trị rủi ro.
Theo một lãnh đạo của Ủy ban chứng khoán nhà nước, danh sách các công ty
chứng khoán bị rơi vào kiểm soát đặc biệt sẽ còn dài hơn khi kết thúc mùa báo cáo
tài chính quý IV. Thậm chí với những công ty không cải thiện được mức vốn chủ
sở hữu quá thấp, nguy cơ nối bước Công ty chứng khoán Hà Nội, bị đình chỉ hoạt
động là điều có thể dự báo… Với những công ty chứng khoán đang ở trong diện
kiểm soát đặc biệt hoặc chấp chới kiểm soát đặc biệt, nếu không có những bứt phá
sẽ phải đối diện với án phạt đình chỉ hoạt động hay nói cách khác là bước qua
“cánh cửa tử thần”.
Ngay cả những công ty chứng khoán có lợi thế về quy mô, cuộc chơi cũng không
dễ dàng khi quy mô tỷ lệ thuận với chi phí nhưng tỷ lệ nghịch với doanh thu. Như
trường hợp công ty chứng khoán Tầm Nhìn, doanh thu 9 tháng đạt 1,352 tỷ đồng,
hoạt động cầm chừng và thua lỗ ăn vào vốn chủ sở hữu. Khả năng tồn tại lâu dài
của các công ty chứng khoán trong nhóm này, với bối cảnh thị trường chứng
khoán yếu kém như hiện nay, gần như không thể.
Năm 2013 được dự báo là khó khăn toàn cầu vẫn còn kéo dài và Việt Nam không
phải là ngoại lệ. Thực tế này tiếp tục đè nặng lên vai các công ty chứng khoán.
Miếng bánh nhỏ, hàng rào kiểm soát ngày một lớn cũng sẽ là một trở lực cho
những công ty chứng khoán trong năm 2013.
Theo ông Phạm Hồng Sơn - Vụ trưởng Vụ quản lý kinh doanh chứng khoán, việc
đặt lợi ích của nhà đầu tư lên cao nhất và áp dụng tính tuân thủ cho công ty chứng
khoán bằng 3 công cụ… khiến các công ty chứng khoán chỉ có một con đường đổi
mới hoặc bị đào thải. Ví như quy định, công ty chứng khoán có một năm để thực
hiện việc tách bạch hoàn toàn tài khoản nhà đầu tư. Nếu công ty chứng khoán
không thực hiện sẽ bị xử phạt, thậm chí sau thời gian 6 tháng nếu còn vi phạm sẽ
bị rút giấy phép hoạt động theo Thông tư 27/2007/TT-BTC. “Như vậy, công ty
chứng khoán phải tuân thủ, nếu không phải rời bỏ cuộc chơi”, ông Sơn nhấn
mạnh.
Trong bối cảnh khó khăn đó, hoạt động môi giới và tư vấn đang được xem là
mảng sáng mới và ngày càng rõ nét. Có thể nhìn thấy rõ trong cuộc đua chiếm lĩnh
thị phần hoạt động lõi của thị trường chứng khoán là môi giới. Minh chứng cho
điều này có thể nhìn từ lũy kế 9 tháng, hầu hết các công ty chứng khoán lớn SSI,
HSC, ACBS, FPTS, BVS đều duy trì được lợi nhuận dựa vào hoạt động kinh
doanh nguồn hoặc môi giới thay vì đẩy mạnh tự doanh. Lãnh đạo Ủy ban chứng
khoán nhà nước cho rằng, trạng thái ổn định thuộc về công ty chứng khoán có thị
phần môi giới thuộc top 20. Trong 4 mảng nghiệp vụ hiện nay, nghiệp vụ môi giới
vẫn được coi là hoạt động nền tảng của công ty chứng khoán khi nó đảm bảo bù
đắp chi phí hoạt động và tạo cho doanh nghiệp một nền tảng khách hàng.
Các công ty nhỏ hơn cũng không ngại các “ông lớn” khi ra sức cạnh tranh và bứt
phá. Ví như Công ty chứng khoán Navibank (NVS), quý III, doanh thu môi giới
NVS tăng lên gấp 10 lần đạt 5,1 tỷ đồng chiếm gần 64% trong tổng doanh thu là
cơ sở để NVS đạt 3,12 tỷ đồng lãi gộp (cùng kỳ 2011 lỗ gộp 283 triệu đồng). Tuy
nhiên chi phí quản lý quý III ở mức 3,1 tỷ đồng khiến lãi sau thuế của NVS chỉ
còn 14 triệu đồng. Nhưng so với mức lỗ 4,84 tỷ đồng cùng kỳ, rõ ràng đây là sự
tăng trưởng đáng kể.
