CHƯƠNG III. ĐỀ TÀI NGHIÊN CU VÀ SON ĐỀ CƯƠNG NGHIÊN CU
III. ĐỀ TÀI KHOA HC
5. KHÁI NIM V ĐỀ TÀI KHOA HC
Khi đầu tiên ca quá trình NCKH là chn đề tài NC. Đối vi người mi bt
đầu bước vào lĩnh vc NCKH, vic xác định đề tài NC là mt vic làm rt khó. các
nước phát trin thì mi ngõ ngách ca lĩnh vc KHGD đều đã được NC, nhưng VN
thì hu như chưa được NC mt cách đầy đủ.
3 Đề tài nghiên cu
Đề tài nghiên cu khoa hcmt hình thc t chc nghiên cu khoa hc,
trong đó có mt nhóm người hay, mt người thc hin nhng nhim v nghiên cu.
Nhim v nghiên cu ca đề tài là tím ra các gii đáp nhng điu chưa rõ, đem li cái
hoàn thin hơn, phát hin qui lut hoc nhng kết lun mang tính ph biến, có th phát
hin cái mi hoc cách làm nào đó hp qui lut hơn.
Bn cht ca đề tài nghiên cu khoa hc là mt vn đề khoa hc có cha ni
dung thông tin chưa biết, cn phi nghiên cu làm sáng t, là thiếu ht ca lý thuyết
hay mâu thun ca thc tin đang cn tr, vi kiến thc cũ, kinh nghim cũ không gii
thích được, đòi hi người nghiên cu phi làm rõ.
3 Vn đề nghiên cu
Vic chn và phát hin ra vn đề nghiên cu là mt vic làm hết sc công phu
đòi hi người nghiên cu phi s dng ti đa s hiu biết và kinh nghim ca mình.
Các vn đề nghiên cu thì tht là phong phú. Nhưng đối vi người mi bt đầu thì tn
nhiu thi gian và công sc.
Sau đây là mt s gii thích v vn đề nghiên cu:
Thut ng “Vn đề” (trong tiến là tinh Problema là nhim v) có nghĩa
bao hàm là ch mt t hp nhng nhim v nht định, đòi hi người nghiên cu
phi thc hin gii quyết các nhim v đó.
- Vn đề nghiên cu thường din đạt dưới dng mt câu phát biu dưới dng mô t
hay mt câu hi. Câu hi xut phát t nhng mâu thun nhn thc, hành động ny
sinh t lí lun hay thc tin (GD) mà trước đây chưa ai tr li được. Câu hi
không phi là mt câu hi thông thường để người ta tr li vài ba câu là xong mà
Trang 30
là mt tình hung, mt vn đề đòi hi có thi gian nghiên cu, quan sát, tìm
hiu... và cui cùng là mt lot nhng kết lun được rút ra. Cũng có th câu hi
đó đã được gii quyết nơi khác, trong điu kin khác nhưng ti địa phương li
ny sinh nhng mâu thun mi cn gii quyết tiếp cho phù hp điu kin thc
tin.
Ví d đề tài “Hiu năng ging dy ca giáo sinh ti trường hc sau lúc tt nghip
mt thi gian.” Mc đích ca cuc nghiên cu này là đánh giá công tác đào to ca
nhà trường hay hay để tiên đoán mc độ thành công mà mt giáo sinh sau khi tt
nghip có th đạt được sau này ti nhng lp mà h sau này ging dy. Lĩnh vc
nghiên cu là “hiu năng ging dy”, còn vn đề nghiên cu đây là “mi tương
quan gia công tác đào to và hiu năng ging dy ca giáo viên sau tt nghip
mt thi gian nht định”
- Vn đề được cu trúc thành mt h thng gm câu hi trng tâm (v bn cht
ca vn đề) và nhng câu hi ph. Kết qu kết qu ca gii quyết vn đề là tìm
ra được, hiu được, mô t được nhng điu trước khi nghiên chưa ai biết chính
xác.
Ví d cũng đề tài trên: Các câu hi liên quan đến công tác đào to: Thếo là
kết qu công tác đào to? đánh giá kết qu đào to bng nhng ni dung gì?
Các câu hi liên quan đến hiêu năng ging dy: Hiêu năng ging dy là gì? Đánh
giá hiêu năng ging dy là đánh giá nhng cái gì? Các yếu t nh hưởng đến hiu năng
ging dy nào? Trong trường hp này có th có bn biến s chính yếu sau: (1) Các
biến s liên quan đến nhân cách và li đào to thy giáo ti trường sư phm (biến s
tiên đoán). (2) Các biến s liên quan đến môi trường hc tp và hc sinh (biến s phát
ngu). (3) Các biến s liên quan đến hành vi (ngôn ng, phi ngôn ng, các hot động
trong lp.. ca thày và trò (biến s hành vi). (4) Các biến s liên quan đến s thay đổi
hay tiến b hc sinh, được làm tiêu chun đánh giá (biến s tiêu chun).
Đặc trưng ca vn đề nghiên cu: Khi mt vn đề được chon đề làm vn đề
khoa hc để nghiên cu, nó có các đặc đim sau đây:
- Là mt s kin hay mt hin tượng mi chưa ai biết, mt mâu thun trong hay
mt vướng mc cn tr trong lý lun và thc tin, mà đáp s ca nó chưa có
trong nhng tri thc ca xã hi đã tích lũy cn phi làm rõ trong quá trình
nghiên cu.
Trang 31
- Bng các kiến thc cũ không th gii quyết được, đòi hi người nghiên cu gii
quyết.
- Vn đề nếu được gii quyết s cho mt thông tin mi có giá tr khoa hc hoc
làm cơ s cho các hot động thc tin.
3 Mi liên h gia đề tài khoa hc vi vn đề nghiên cu
Đề tài khoa hc được đin đạt bng tên đề tài. Tên, hay ta đề tài nghiên cu là tên
gi ca vn đề khoa hc mà ta cn nghiên cu. Tên gi là cái v b ngoài, còn vn đề
khoa hc (vn đề nghiên cu) là ni dung bên trong. Cái v b ngoài cha đựng mt
ni dung, cái v phi phù hp vi ni dung. Tên đề tài phi được trình bày th hin rõ
ni dung vn đề nghiên cu.
6. PHƯƠNG THC PHÁT HIN ĐẦ TÀI NC
Ngoi tr các đề tài được ch định, còn hu như các đề tài nghiên cu hay các
vn đề nghiên cu đều do người nghiên cu t phát hin trong hot động thc tin hay
hot động lý lun. Vn đề luôn tn ti khách quan. Sau đây là mt s phương thc
phát hin ra các vn đề nghiên cu trên cơ s 6 lĩnh vc nghiên cu phn chương
trước:
(1) Theo dõi các thành tưu nghiên cu khoa hc
(2) Nghiên cu các phương pháp mi, qui trình mi, nguyên lý mi … áp dng
váo thc tin GD;
(3) Nghiên cu đối tượng c bng các phương pháp mi và quan đim mi vi
nhng điu kin mi;
(4) Phân tích và tng hp các tài liu như các tài liu thng kê, tái liu điu tra đã
xut bn;
(5) Tham kho các nhà hot động khoa hc, các nhà nghiên cu ni tiếng trong
lĩnh vc chuyên môn;
(6) Nghiên cu trong lĩnh vc chuyên môn ca mình;
(7) Tìm hiu v nhng vn đề thường to nên s bt mn hay bt đòng ý kiến
trong giáo chc…
7. ĐẶC ĐIM CA ĐỀ TÀI NCKH
Mt đề tài NCKH có giá tr phi bao gm các đặc đim sau đây:
3 Tính mi m
Trang 32
- Đề tài có tính mi m là t trước đến gi chưa có ai nghiên cu (được hiu
theo nghĩa tuyt đối)
- Tính mi m theo nghĩa tương đối là phát hin ra khia cnh mi, làm sáng t
nhng khía cnh người nghiên cu trước chưa làm rõ, chưa đề cp.
- Tính mi m mang tính ch quan đối vingười NC th hin nhiu mt như:
điu kin mi, hoàn cnh mi…
- Đề tài dn đến kết qu NC có đóng góp gì mi. Mc độ đóng góp tùy vào
trình độ NC
3 Tính thc tin ca đề tài
- Ni dung đề tài phi có tht, xut phát t thc tế khách quan
- Đề tài phi đáp ng được yêu cu ca thc tin, phi gn vi thc tin.
3 Độ phc tp và độ khó ca đề tài NC
- Độ phc tp ca đề taì nghiên cu th hin lĩnh vc nghiên cu rng hay hp,
mt ngành khao hc hay liên ngành khoa hc, đối tượng nghiên cu đồng
nht hay không đồng nht?
- Độ khó ca đề tài gn lin vi cá nhân và mang tính ch quan ca người
nghiên cu. Độ phc tp ca đề tài thường có mi quan h tương h vi đội
khó ca đề tài.
Lưu ý: trong NCKH giá tr ca đề tài không ph thuc vào độ khó và độ phc tp ca
nó. Đề tài hp chưa chc là mt đề tài kém giá tr. Mi đề tài có mt phm vi nht
định, phm vi càng hp thì nghiên cu càng sâu. Cho nên khi chn đề tài nghiên cu,
người nghiên cu phi chn đề tài va sc đối vi bn thân mình và có th gii hn
đề tài li để gim độ phc tp và độ khó.
8. TA ĐỀ TÀI NGHIÊN CU
Như đã trình bày phn trên, tên, hay ta đề tài nghiên cu là tên gi ca vn
đề khoa hc mà người nghiên cu cn nghiên cu. Tên gi là cái v b ngoài, còn vn
đề khoa hc là ni dung bên trong. Cái v b ngoài cha đựng mt ni dung, cái v
phi phù hp vi ni dung. Tên đề tài phi được trình bày th hin rõ ni dung vn đề
nghiên cu. Ta đề tài phi phn ánh cô động nht ni dung ca vn đề cn nghiên
cu. V nguyên tc chung, ta đề tài phi ít ch nht, nhưng cha đựng mt lượng
Trang 33
thông tin cao nht. V mt kết cu ta đề tài có th theo mt trong nhng cách như
sau:
- Đối tượng nghiên cu
- Gii thuyết nghiên cưu
- Mc tiêu (nhim v) + Phương tin
- Mc tiêu + Môi trường
- Mc tiêu + phương tin + Môi trường
Sau đây là mt s ví d:
Thành phn cu trúc ta đề tài
NC
Ví d
Đối tượng nghiên cu Hướng nghip hc sinh trung hc ph thông
Gi thuyết nghiên cu Ca huế là mt dòng âm nhc c đin
Mc tiêu NC ng dng phương thc đào to theo hành năng vào
đào to ngh ngn hn
Mc tiêu NC + Môi trường Kho sát thc trng v hướng nghip tnh Đồng
tháp
Mc tiêu NC + Phương tin Qun lý dy thc hành dưới tiếp cn phương thc
đào to năng lc thc hin
Mc tiêu NC + Phương tin +
Môi trường
Qun lý dy thc hành dưới tiếp cn phương thc
đào to năng lc thc hin trường cao đẳng
SPKT Nam Định.
Mt s lưu ý khi duyt ta đề tài:
Th nht, tên đề tài không s dng các cm tđộ bt định cao v thông tin.
Ví d:
- Th bàn v.....
- Mt s gii pháp ...; Mt vài suy ngh v...
- Mt s vn đề vê...
Th hai, cũng cn hn chế các cm t ch mc đích để đặt tên đề tài. Ví d:
- (...) nhm nâng cao cht lượng ....
- (..) để phát trin năng lc sư phm.
- (...) góp phn vào...
Trang 34