intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Tài liệu: Thơ Tố Hữu

Chia sẻ: Phung Tuyet | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:24

Thêm vào BST
Báo xấu
58
lượt xem 5
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tài liệu tham khảo và tuyển tập đề thi thử đại học giúp các bạn ôn thi tốt và đạt kết quả cao trong kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông và tuyển sinh cao đẳng, đại học năm 2013. Chúc các bạn thi tốt!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tài liệu: Thơ Tố Hữu

  1. Vaên – chuyeân ñeà thô Toá höõu 35 Chuyeân ñeà : THÔ TOÁ HÖÕU Chuû ñeà: TOÁ HÖÕU  Moät ñôøi ngöôøi – Moät ñôøi thô ”Duø ai thay ngöïa giöõa doøng Ñôiø ta vaãn ngoïn côø hoàng cöù ñi Vaãn laø ta ñoù nhöõng khi Ñaàu voi ra traän cöùu nguy gioáng noøi…” * TOÁ HÖÕU – CUOÄC ÑÔØI VAØ SÖÏ NGHIEÄP SAÙNG TAÙC A. KIEÁN THÖÙC CÔ BAÛN I. ÔÛ Toá Höõu coù söï thoáng nhaát chaët cheõ giöõa nhaø caùch maïng, nhaø chính trò vaø nhaø thô. Quaù trình saùng taùc cuûa Toá Höõu gaén boù laøm moät vôùi quaù trình hoaït ñoäng caùch maïng cuûa oâng vaø caùc nhieäm vuï cuûa Ñaûng qua caùc giai ñoaïn lòch söû. 1/ Töø aáy (1937-1946) a. Coù ba phaàn: * ‚Maùu löûa” laø nhöõng vaàn thô ngôïi ca lí töôûng, khaúng ñònh nieàm tin vaø töông lai cuûa caùch maïng (‚Töø aáy‛, ‚Tieáng haùt soâng Höông‛). - Noù toá caùo nhöõng caûnh baát coâng trong xaõ hoäi, (‚Hai ñöùa beù”, “Vuù em”…), keâu goïi ñöùng daäy ñaáu tranh (‚Ñi ñi em”, “Hoàn chieán só”....) * ‚Xieàng xích‛ laø nhöõng saùng taùc ôû trong tuø. - Noù laø tieáng noùi cuûa ngöôøi chieán só nguyeän trung thaønh vôùi lí töôûng, baát chaáp ‚caùi cheát ñaõ keà beân” (“Con caù choät nöa”) - Söï gaén boù thuyû chung vôùi ñaát nöôùc, ñoàng baøo, ñoàng chí (‚Nhôù ñoàng”, “Nhôù ngöôøi”…) * ‚Giaûi phoùng”… - Noùi leân nieàm vui cuûa ngöôøi tuø caùch maïng ñöôïc trôû veà hoaït ñoäng. - Noù ca ngôïi thaønh coâng cuûa Caùch maïng Thaùng Taùm 1945. b. Ñaùnh giaù: * ‚Töø aáy” ñöôïc vieát do söï thoâi thuùc cuûa hoàn thô soâi noåi Toá Höõu. * Noù tieáp noái truyeàn thoáng thô ca phuïc vuï chieán ñaáu, coå ñoäng caùch maïng. * Noù khoâng taùch rôøi ‚Thô môùi”. Ñoù laø caùi toâi töø choái haïnh phuùc caù nhaân ñeå lao vaøo baõo taùp caùch maïng, caùi toâi chaân thaät, coù phaàn non nôùt vôùi nhöõng taâm tö saàu muoän treân con ñöôøng loät xaùc ñeán vôùi caùch maïng. 2/ Vieät Baéc (1947-1954) * Caùi toâi cuûa nhaø thô ñöôïc aån mình sau nhöõng nhaân vaät laø quaàn chuùng nhaân daân. * Hình töôïng Toå quoác, Ñaát nöôùc, Chieán khu ñöôïc mieâu taû thaät laø quaàn chuùng nhaân daân. * Höôùng veà nhaân daân, taäp thô mang ñaäm maøu saéc daân toäc (vaän duïng ca dao, tuïc ngöõ, caùch noùi cuûa nhaân daân). Phaàn cuoái mang caûm höùng söû thi-tröõ tình ñaày aâm vang thôøi ñaïi (Ta ñi tôùi, Vieät Baéc…) 3/ Gioù loäng (1955-1961) * Nieàm vui tröôùc quan heä cuûa chuû nghóa taäp theå XHCN höùa heïn moät ñôøi soáng aám no haïnh phuùc vaø ‚ngöôøi yeâu ngöôøi soáng ñeå yeâu nhau”.
  2. thô Toá höõu – TTLT Vónh Vieãn 36 * Caûm höùng laõng maïn vôùi caùi toâi ñaïi dieän cho daân toäc, cho Ñaûng vaø cho thôøi ñaïi ñöôïc xuaát hieän. * Coù ‚nhöõng vaàn thô töôi xanh” vieát veà mieàn Baéc xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi vaø coù ‚nhöõng vaàn thô löûa chaùy” baøy toû tình caûm Baéc – Nam vaø yù chí ñaáu tranh thoáng nhaát nöôùc nhaø. 4/ “Ra traän” (1962-1972) vaø “Maùu vaø hoa” (1972-1977) ra ñôøi trong tình hình caû nöôùc choáng Myõ. * Khuynh höôùng söû thi, caûm höùng laõng maïn anh huøng ñaõ ñaët ra nhöõng caâu hoûi ñaày töï haøo: Daân toäc Vieät Nam laø ai? Söùc maïnh Vieät Nam baét ñaàu töø ñaâu? * Gioïng taâm tình chuyeån sang nhu caàu chính luaän. * Khuynh höôùng khaùi quaùt, toång keát lòch söû vang doäi. * Cho ra hai thieân tröôøng ca veà Baùc (Theo chaân Baùc) vaø veà Ñaát nöôùc nhaân daân (Nöôùc non ngaøn daëm). II. Nhöõng neùt phong caùch cô baûn cuûa thô Toá Höõu: 1/ Laø thô tröõ tình chính trò, ñoái töôïng cuûa vaên hoïc laø con ngöôøi ñöôïc nhìn ôû nhöõng quan heä chính trò. Caùc vaán ñeà vaø söï kieän chính trò ñaõ thaønh nguoàn tình caûm lôùn lao vaø khôi daäy caûm höùng ngheä thuaät. 2/ Noäi dung chính trò trong thô Toá Höõu laø lí töôûng daân toäc, daân chuû vaø xaõ hoäi chuû nghóa. Toá Höõu möôïn gioïng ñieäu taâm tình ñeå dieãn ñaït nhöõng tình caûm chính trò. OÂng cuõng duøng buùt phaùp töôïng tröng öôùc leä ñeå theå hieän lí töôûng vaø öôùc mô cuûa mình (Baøi ‚Tieáng choåi tre”, “Vieät Nam – maùu vaø hoa”). Vì theá caûm höùng chuû ñaïo trong thô Toá Höõu laø thô laõng maïn chuû nghóa. 3/ Veà ngheä thuaät: Coù tính daân toäc raát cao. * Thô tuyeân truyeàn nhöng coù phaåm chaát cuûa thô ca truyeàn thoáng (ca dao, daân ca, truyeän Kieàu… - theå thô luïc baùt khaù nhuaàn nhuyeãn) * Linh hoàn queâ höông trong nhöõng hình aûnh raát quen thuoäc nhöng coù söùc lay ñoäng saâu xa (Boùng tre, baø meï, raëng döøa, ghe thuyeàn, beán nöôùc…) * Tính nhaïc trong thô Toá Höõu laø neùt phong caùch ñaëc saéc nhaát. III. Nhöõng neùt phong caùch cuûa thô Toá Höõu noù ñeàu chöùa ñöïng hai maët: maïnh vaø yeáu. 1/ Toá Höõu laø nhaø thô cuûa leõ soáng lôùn, tình caûm lôùn, nieàm vui lôùn cuûa con ngöôøi caùch maïng vaø thôøi ñaïi caùch maïng. Trong nhöõng naêm chieán tranh noù thaät söï loâi cuoán coâng chuùng bôûi nhaø thô ñaõ noùi ñöôïc lí töôûng chính trò cuûa ngöôøi coâng daân. - Nhöng coù tröôøng hôïp chính trò chöa phuø hôïp vôùi chaân lyù ñôøi soáng, nhieàu luùc caûm höùng ngheä thuaät chöa ñuû ñoä neân caùc baøi thô rôi vaøo minh hoïa giaûn ñôn. Phaàn lôùn caùc baøi thô laø ñaïi dieän cho tieáng noùi cuûa daân toäc, cuûa Ñaûng neân con ngöôøi ñôøi thöôøng vôùi raát nhieàu caùc quan heä xaõ hoäi bò löôïc boû. 2/ Nhaø thô raát say meâ lí töôûng cho neân thöôøng hieän thöïc hoaù lí töôûng gaây ñöôïc höùng khôûi vaø nieàm tin vaøo hieän thöïc caùch maïng cho moïi ngöôøi. - Nhöng coù luùc noù ñaõ thoaùt li khoûi nhöõng vaát vaû, caàn lao vaø nhöõng baát coâng voán laø moät maûng hieän thöïc thöù hai khoâng theå traùnh khoûi trong hoøan caûnh lòch söû baáy giôø. 3/ Thô Toá Höõu coù theá maïnh laø noùi vôùi ngöôøi ta baèng gioïng ñieäu taâm tình. - Nhöng khoâng ít nhöõng caâu khoâ khan, giaùo huaán.
  3. Vaên – chuyeân ñeà thô Toá höõu 37 4/ Tính truyeàn thoáng vaø tính daân toäc ñaõ haïn cheá söï caùch taân taùo baïo vaø hieän ñaïi hoùa thô Toá Höõu.  LÔØI BÌNH VEÀ THÔ TOÁ HÖÕU * Vôùi Toá Höõu, thô laø vuõ khí ñaáu tranh caùch maïng. Ñoù chính laø ñaëc saéc vaø cuõng laø bí quyeát ñoäc ñaùo cuûa Toá Höõu trong thô ca. … Thô, vôùi Toá Höõu, laø hình thöùc töôi ñeïp cuûa hoaït ñoäng caùch maïng cuûa söï soáng. Thô Toá Höõu, trong thôøi kì ñaàu naøy, coát yeáu thuoäc veà doøng Laõng maïn caùch maïng. Danh töø naøy, theo ñònh nghóa cuûa Gooùc-ki, laø ‚chöõ nghóa laõng maïn tích cöïc , noù nhaèm taêng cöôøng caùi yù chí soáng cuûa con ngöôøi, thöùc tænh trong taâm hoàn con ngöôøi caùi quyeát taâm phaûn khaùng vôùi hieän thöïc, vôùi moïi aùp böùc cuûa hieän thöïc”. Thô Toá Höõu laø lôøi taâm huyeát cuûa moät chieán só ñang soáng can ñaûm neâu cao lí töôûng phuïc vuï nhaân daân, phuïc vuï chính nghóa. Thô Toá Höõu laø ‚boù hoa löûa” loäng laãy, noàng naøn. … Sau möôøi naêm ñoù, khi caùch maïng Vieät Nam chuyeån vaøo moät giai ñoaïn môùi, taäp thô Vieät Baéc seõ ñaùnh daáu moät gia ñoaïn môùi trong söï nghieäp thô ca cuû a thi só. Anh seõ caøng taém mình vaøo ñôøi soáng chieán ñaáu lao ñoäng haøng ngaøy cuûa quaàn chuùng, vaø tieáng noùi cuûa anh seõ caøng ñöôïm hôi aám cuûa quaàn chuùng. (Ñaëng Thai Mai) * Toá Höõu ñaõ laøm khaù toát phöông tieän laøm söû, baèng hoàn thô xuùc caûm maõnh lieät vaø suy nghó saâu cuûa mình. Anh cuõng ñaõ phaûn aùnh ñöôïc nhöõng maët chuû yeáu cuûa cuoäc soáng caùch maïng chuùng ta. Tröôùc caùch maïng, ñaáy laø cuoäc ñôøi hoaït ñoäng vaø cuoäc ñôøi ôû tuø. Trong khaùng chieán: Nhöõng caûnh chieán ñaáu, nhöõng caûnh xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi ôû mieàn Baéc, ñaáu tranh vôùi ñòch ôû mieàn Nam, moái tình höõu nghò maùu thòt cuûa chuùng ta vôùi caùc nöôùc trong phe xaõ hoäi chuû nghóa. Moãi ñeà taøi treân ñeàu ñöôïc ghi laïi baèng nhöõng baøi thô coù giaù trò cuûa anh. … Cuõng neân noùi raèng: Caùi chaát chieán ñaáu thöôøng laøm cho thô anh khoeû ra, raén laïi, linh hoaït, nhöng coù ñoâi luùc ñaõ laøm thô anh khoâ ñi. Ñaáy laø khi anh dieãn ñaït noù maø khoâng vuøi noù saâu hôn trong caûm xuùc, trong tình thöông laø caùi ñieàu chính cuûa taâm hoàn anh. Caùi gì laøm cho Toá Höõu trong khi coù nhöõng tìm toøi hieän ñaïi vaãn giöõ ñöôïc maøu saéc daân toäc aáy?... Ñaáy laø nhôø noäi dung, nhôø caùch caûm xuùc, nhôø phöông phaùp taïo hình, nhôø chöõ nghóa. Nhöng ñaáy cuõng laø nhôø ôû caùi man maùc, mô hoà (nhöng raát roõ reät naøy), laø caùi aâm nhaïc cuûa thô anh. Thô anh laø loái thô laáy caùi ñöôøng ñi toaøn ñôøi, laáy caùi hôi toaøn taäp, laáy caùi töù toaøn baøi laøm chính… Anh laø con chim vuï ôû ñöôøng bay hôn laø ôû boä loâng boä caùnh, tuy vaãn laø loâng caùnh ñeïp. (Cheá Lan Vieân) * Töï baïch cuûa nhaø thô Toá Höõu: Thô toâi thuoäc loaïi ‚traàn truïi”, nghó sao noùi theá, khoâng coù gì ‚bay böôùm”. Cuõng khoâng coù gì ‚bí hieåm”. Tuy vaäy cuõng khoâng phaûi laø khoâng coù gì ñaèng sau nhöõng caâu chöõ… Toâi muoán thô phaûi ñoïng laïi moät caùi gì, phaûi thaät laø gan ruoät cuûa mình, thaät laø moät ‚lôøi nhaén göûi”. Theå thô luïc baùt truyeàn thoáng cuûa Vieät Nam ta coù nhieàu öu theá veà caáu truùc, veà aâm thanh, vöøa coù söùc gôïi caûm, vöøa deã nghe, deã nhôù, deã thuoäc, laïi thích hôïp vôùi caû trí thöùc laãn ngöôøi ít hoïc neân toâi hay duøng… Theå luïc baùt töôûng nhö deã laøm, thaät ra laïi deã rôi vaøo taàm
  4. thô Toá höõu – TTLT Vónh Vieãn 38 thöôøng, voâ duyeân. Phaûi bieát ‚chuyeån hoùa” theá naøo cho phong phuù, luoân luoân môùi veà moïi maët gioáng nhö duøng hai caùnh tay coù veû ñôn giaûn aáy theá naøo ñeå thaønh nhöõng ñieäu muùa ñeïp khoâng bao giôø chaùn. Ngöôøi laøm thô laïi caàn bieát söû duïng nhieàu theå thô vaø caàn keát hôïp hoaëc saùng taïo hoaøn toaøn môùi. Thô coù öu theá deã nhôù vì thô coù tieát taáu, coù vaàn ñieäu. Vaàn laø moät saùng taïo tuyeät vôøi cuûa ngheä thuaät thô… Theo toâi, vaàn chính laø moät ñieåm huyeät nhaïy caûm, neáu bieát ‚baám‛ ñuùng thì coù hieäu quaû lôùn cho söï truyeàn caûm. Cöù ñoïc Truyeän Kieàu thì thaáy Nguyeãn Du gieo vaàn ñaét theá naøo. Vaán ñeà 1: TAÂM TÖ TRONG TUØ “Nghe laïc ngöïa ruøng chaân beân gieáng laïnh Döôùi ñöôøng xa nghe tieáng guoác ñi veà…” Toá Höõu – Töø aáy A. KIEÁN THÖÙC CÔ BAÛN 1/ Baøi thô ñöôïc vieát ngay trong nhöõng ngaøy ñaàu tieân Toá Höõu bò baét giam vaøo nhaø lao Thöøa Thieân. Bò giam trong xaø lim hoaøn toaøn caùch bieät vôùi theá giôùi beân ngoaøi vaø vôùi caùc baïn tuø khaùc. Ñaây laø chaëng ñöôøng thöû thaùch ñoái vôùi ngöôøi chieán só coäng saûn treû tuoåi. Vaø môû ra nhöõng trang môùi cho taäp ‚Töø aáy”. Phaàn ‚Xieàng xích”ra ñôøi. Baøi thô coù hai phaàn. Phaàn ñaàu ba khoå, moãi khoå 8 caâu thô noùi veà noãi coâ ñôn, nieàm khaùt khao höôùng veà cuoäc soáng beân ngoaøi nhaø tuø. Vaø phaàn sau laø döï caûm veà nhöõng gian lao thöû thaùch tröôùc maét, taùc giaû yù thöùc ñöôïc thaân phaän cuûa mình trong tình caûnh maát töï do cuûa caù nhaân vaø cuûa ñaát nöôùc. Töø ñoù töï daën loøng theà quyeát giöõ vöõng yù chí chieán ñaáu vaø phaåm giaù cuûa ngöôøi caùch maïng. Baøi thô keát caáu theo dieãn bieán taêng tieán cuûa taâm traïng. Töø caûm xuùc tình caûm ñeán nhaän thöùc lí trí. 2/ AÁn töôïng ñaàu tieân laø noãi coâ ñôn. Boán caâu ñaàu cuûa khoå thöù hai ñöôïc laëp ôû boán caâu ñaàu moät. Coù söï nhôù laïi nieàm say meâ boàng boät, nieàm vui töôi treû cuûa nhöõng ngaøy soáng giöõa baïn beø trong phong traøo soâi noåi thì taùc giaû môùi thaám thía noãi coâ ñôn khi bò li caùch khoûi moâi tröôøng hoaït ñoäng. Caûm xuùc tinh teá nhaïy beùn, tình caûm gaén boù thieát tha vôùi ñôøi soáng ñöôïc taäp trung trong söï laéng nghe nhöõng bieán thaùi aâm thanh ngoaøi tuø voïng vaøo. ‚Tai môû roäng” bôûi ‛loøng soâi raïo röïc”bôûi cuoäc soáng ñaõ bò caùch ly. Thính giaùc laø khaû naêng duy nhaát maø taùc giaû giao löu vôùi beân ngoaøi. Nhöõng aâm thanh gôïi caûm veà buoåi chieàu, nhöõng aâm thanh ñoù naùo nöùc hôn: Chim ‚reo”, gioù maïnh ‚leân trieàu” vaø tieáng dôi chieàu ñaäp caùnh cuõng trôû neân voäi vaõ. Khao khaùt soáng vôùi cuoäc ñôøi ñaày bieán ñoäng beân ngoaøi, hình dung raát roõ caû theá giôùi beân ngoaøi… taùc giaû ñaõ theå hieän moät söùc soáng tuoân traøo, moät nieàm yeâu ñôøi maõnh lieät. Vaø chaân dung ngöôøi coäng saûn hieän leân raát ñaäm ñaø chaát Ngöôøi. 3/ Giöõa nhöõng aâm thanh nhö raát beà boän aáy, taâm hoàn nhaïy caûm cuûa taùc giaû ñaõ ñoùn nhaän vaø löu giöõ laïi ñöôïc nhöõng aâm thanh raát deã bò chìm laáp ñi ‚Nghe laïc ngöïa.. ñi veà”. “Nghe laïc ngöïa” laø söï taùc ñoäng baèng aâm thanh nhöng ‚ruøng chaân beân gieáng laïnh” laø moät hình aûnh maø maét ta coù theå nhìn thaáy ñöôïc. Söùc töôûng töôïng cuûa caâu thô thaät kyø dieäu. (“Moät tieáng rao ñeâm” cuûa em beù gaùi cuõng khieán cho Toá Höõu thaáy raát roõ em nhoû ñoù nhö theá naøo!).
  5. Vaên – chuyeân ñeà thô Toá höõu 39 Caùi caûm giaùc ‚laïnh”cuûa buoåi chieàu trong caùi ‚laïnh”cuûa nöôùc gieáng, vaø nhaát laø caùi ‚ruøng chaân” cuûa con ngöïa khieán cho nhaïc ngöïa cuõng rung theo ñaõ phaùt ra aâm thanh nhoû loït qua khaùm giam ñeå ñeán vôùi ngöôøi tuø. Böùc tranh khoâng chæ laø ngoaïi caûnh maø chöùa chaát taâm traïng cuûa nhaân vaät tröõ tình: Raát thaám thía noãi coâ ñôn vaø muoán ‛ñaïp tan phoøng” maø ra vôùi cuoäc ñôøi ‚ngoaøi kia sung söôùng bieát bao nhieâu”. Caâu ‚Döôùi ñöôøng xa nghe tieáng guoác ñi veà” laïi laø moät aâm thanh ‚xa” raát khoù nghe maø nhaø thô ñaõ nghe ñöôïc. Ñaây laø aâm thanh ñôøi thöôøng voïng vaøo theá giôùi coâ quaïnh choán tuø ñaøy. Caâu thô bình dò nhöng coù söùc lay ñoäng lôùn. Noù cho ta thaáy taám loøng thöông meán, khao khaùt ñöôïc hoøa ñoàng vôùi con ngöôøi. Chính vì theá maø caùc giaùc quan cuûa nhaø thô rung ñoäng theo, laàn theo nhöõng aâm thanh thaân thuoäc trong cuoäc soáng con ngöôøi. 4/ Phaàn sau baøi thô coù söï chuyeån höôùng trong maïch ‚taâm tö‛ cuûa nhaân vaät tröõ tình. Doøng caûm xuùc ñang leân ôû phaàn treân boãng xoay chuyeån ñoät ngoät bôûi söï thöùc tænh cuûa lí trí. Ñoù laø yù thöùc noã löïc vöôn leân, ñieàu khieån cheá ngöï nhöõng xuùc caûm baèng söï töï soi saùng cuûa nhaän thöùc xaõ hoäi, cuûa yù chí caùch maïng. (ÔÛ baûn lónh Hoà Chí Minh thì laïi khaùc. Maëc daàu lí trí nhaän thöùc khoâng laõng maïn chuùt naøo ‚Trong tuø khoâng röôïu cuõng khoâng hoa”nhöng khoâng vì theá maø Baùc cheá ngöï tình caûm cuûa mình tröôùc moät ñeâm traêng ñeïp. Baùc thuù nhaän ‚Caûnh ñeïp ñeâm nay khoù höõng hôø!” (Baøi ‚Ngaém traêng”). ÔÛ phaàn sau cuûa baøi thô naøy. Toá Höõu theå hieän tính ‚chính luaän‛ töùc laø trình baøy nhaän thöùc, lí giaûi quan nieäm vaø baøy toû yù chí quyeát taâm. Söï nhaán maïnh veà lí trí ñaõ taïo neân moät theá maát thaêng baèng cho baøi thô. Tuy daën loøng raát thaønh thaät nhöng lôøi thô thuyeát minh nhieàu lôøi quaù khieán cho taùc phaåm trôû neân naëng neà, coâng thöùc bò pha loaõng vaø hôi oàn aøo. B. LUYEÄN TAÄP: I. CAÂU HOÛI VAØ BAØI TAÄP: 1/ Hoaøn caûnh ra ñôøi? Giaûi thích taäp thô naøo? Neâu ngaén goïn hieåu bieát cuûa mình veà taäp thô ñoù. 2/ Phaân tích hai caâu thô ‚Nghe laïc ngöïa… guoác ñi veà”. II. LAØM VAÊN Phaân tích ñoaïn thô sau trong ‚Taâm tö trong tuø” cuûa Toá Höõu “Coâ ñôn thay … nghe tieáng guoác ñi veà”. Gôïi yù traû lôøi: Trong caâu ñaàu: Nghe laïc ngöïa ruøng chaân beân gieáng laïnh Coù aâm thanh (tieáng laïc ngöïa) coù caû hình aûnh (con ngöïa ruøng chaân beân gieáng) vaø ñaëc bieät coù caû caûm giaùc veà caùi laïnh cuûa moät buoåi chieàu buoàn. Caâu thô tieáp theo: Döôùi ñöôøng xa nghe tieáng guoác ñi veà… Cuõng noùi veà tieáng ñoäng. (Bôûi leõ bò giam haõm trong ‚boán böùc töôøng vôùi khaéc khoå” ‚laïnh leõo‛ nhaø thô taäp trung laéng nghe taát caû nhöõng aâm thanh cuoäc soáng vang voïng vaøo nhaø tuø. Thính giaùc laø phöông tieän duy nhaát ñeå Toá Höõu coù theå giao löu vôùi cuoäc soáng. Do ñoù, noù trôû neân tinh nhaïy voâ cuøng). Tieáng guoác hieám khi xuaát hieän trong thô. Tieáng guoác ôû ñaây laø moät, chi tieát hieän thöïc vaø coù söùc aùm aûnh. Noù gôïi ñöôïc khoâng khí vaéng laëng voán coù cuûa thaønh
  6. thô Toá höõu – TTLT Vónh Vieãn 40 phoá Hueá coå kính. Vì vaéng laëng neân tieáng guoác luùc xa luùc gaàn môùi vang voïng ñeán theá. Ñoù chính laø bieåu töôïng quen thuoäc cuûa cuoäc soáng thöôøng nhaät. Hai caâu thô treân khieán ngöôøi ñoïc hieåu ñöôïc phaàn naøo taâm traïng cuûa ngöôøi thanh nieân bò giam caàm trong xaø lim cuûa keû thuø. Khao khaùt töï do, gaén boù vôùi cuoäc soáng, ngöôøi thanh nieân naøy thaám thía noãi buoàn coâ ñôn, taäp trung trí löïc laéng nghe, ñoùn nhaän nhöõng aâm thanh cuûa cuoäc soáng beân ngoaøi coù theå loït vaøo trong tuø. Tình caûm chaân thaønh thieát tha, khaû naêng töôûng töôïng phong phuù… cuûa taùc giaû khieán cho hai caâu thô treân coù söùc lay ñoäng taâm hoàn ngöôøi ñoïc. BAØI THAM KHAÛO Baøi thô ‚Taâm tö trong tuø” hay chính laø moät khuùc ca taâm traïng cuûa ngöôøi thanh nieân treû – moät caùnh chim töï do bò giam caàm khaùt khao ñöôïc soå loàng tung caùnh: ‚Coâ ñôn thay laø caûnh thaân tuø ! Tai môû roäng vaø loøng soâi raïo röïc. Toâi laéng nghe tieáng ñôøi laên naùo nöùc. ÔÛ ngoaøi kia vui söôùng bieát bao nhieâu ! Ñaây aâm u ñoâi aùnh laït ban chieàu Len nheï nheï qua raøo oâ cöûa nhoû. Ñaây laïnh leõo boán töôøng voâi khaéc khoå Ñaây saøn lim, manh vaùn gheùp saàm u… Coâ ñôn thay laø caûnh thaân tuø ! Tai môû roäng vaø loøng soâi raïo röïc Toâi laéng nghe tieáng ñôøi laên naùo nöùc ÔÛ ngoaøi kia vui söôùng bieát bao nhieâu ! Nghe chim reo trong gioù maïnh leân trieàu Nghe voäi vaõ tieáng dôi chieàu ñaäp caùnh Nghe laïc ngöïa ruøng chaân beân gieáng laïnh Döôùi ñöôøng xa, nghe tieáng guoác ñi veà…” Naêm 1939, Toá Höõu rôi vaøo nanh vuoát thöïc daân Phaùp. Chuùng giam nhaø thô ôû Hueá. Cuoäc ñôøi hoaït ñoäng caùch maïng bò ngaét quaõng. Toá Höõu chìm vaøo theá bò ñoäng, coâ ñôn nhieàu u uaån. Cuoäc soáng cuûa ngöôøi thanh nieân treû giôø ñaây chæ coøn laø nhöõng chuoãi ngaøy voâ nghóa. Chí höôùng khoâng theå thöïc hieän ñöôïc. Toá Höõu thoát leân töø taän ñaùy loøng lôøi boäc baïch cuûa moät tuø nhaân. Coâ ñôn thay laø caûnh thaân tuø ! Tai môû roäng vaø loøng soâi raïo röïc. Toâi laéng nghe tieáng ñôøi laên naùo nöùc. ÔÛ ngoaøi kia vui söôùng bieát bao nhieâu ! Loøng Toá Höõu roái nhö tô voø. Cuoäc soáng bao truøm laø nhöõng chuoãi ngaøy coâ ñôn. Söï coâ ñoäc – söï bô vô laøm cho ngöôøi ta rôi vaøo khuûng hoaûng. Bôûi vì ‚con ngöôøi ta toång hoøa caùc moái quan heä xaõ hoäi‛. Coøn nhaø tuø laø nôi boïn thöïc daân caàm dao caét ñöùt taát caû caùc quan heä vôùi xaõ hoäi, vôùi anh em ñoàng chí cuûa tuø nhaân. Theå xaùc bò daèn vaët, tinh thaàn thì laïc loõng. OÂi quaû thaät ñaây laø moät söï thoáng trò taøn aùc! Chính trong söï coâ ñôn ñaùng sôï aáy, ngöôøi chieán só caùch maïng
  7. Vaên – chuyeân ñeà thô Toá höõu 41 coá ñeå cho taâm töôûng cuûa mình giao tieáp vôùi beân ngoaøi. Phaû i chaêng chính söï giao caûm aáy seõ laøm cho con ngöôøi ta ñôõ phaàn naøo hiu quaïnh? Söï töï do ñaõ maát. Toá Höõu môû roäng ñoâi tai, giang roäng cöûa loøng ñeå tìm nghe nhöõng aâm thanh cuûa cuoäc soáng beân ngoaøi. Cuoäc soáng aáy, ñoái vôùi anh ta vaø nhöõng chieán só caùch maïng khaùc bò giam caàm baây giôø khoâng coøn ñöôïc taän höôûng söï ña daïng, caùi phong phuù, moïi söï bieán ñoåi cuûa noù. Laøm sao ta coù theå hieåu heát ñöôïc taâm hoàn cuûa ngöôøi tuø khi bò giam trong tuø nguïc? Chæ coù nhöõ ng ai ñoàng caûnh ngoä môùi coù theå hieåu heát noãi ñau cuûa hoï. Hieän taïi, hoï chæ coù theå ngoài xaø lim böng bít, coù: “Ñoâi aùnh laït ban chieàu Len nheï nheï qua raøo oâ cöûa nhoû. Ñaây laïnh leõo boán töôøng voâi khaéc khoå Ñaây saøn lim, manh vaùn gheùp saàm u…” “Ñoâi aùnh laït ban chieàu” len nheï qua vaøo oâ cöûa nhoû cuûa caên xaø lim laøm cho ngöôøi tuø caøng caûm thaáy buoàn da dieát. AÙnh naéng bình minh töôïng tröng cho söùc soáng, cho söï treû trung nhieàu hy voïng, coøn aùnh naéng chieàu hoâm bieåu hieän cho söï taøn taï, saàu heùo vaø caøng laøm cho taâm hoàn con ngöôøi bô vô laïc loõng giöõa thieân nhieân. Noùi ñeán thieân nhieân – duø chæ laø aùnh mai saép taét, cuõng laø söï khao khaùt ñöôïc caûm nhaän neùt trong treûo thanh khieát cuûa noù ñoái vôùi nhöõng ngöôøi tuø. Nhìn aùnh naéng laït daàn theo thôøi gian ngöôøi tuø coù caûm töôûng nhö cuoäc ñôøi mình cuõng theá. Caûnh vaø ngöôøi ñang coù cuøng taâm traïng. ‚Ngöôøi buoàn caûnh coù vui ñaâu bao giôø”. Nhaø thô thoát leân giöõa thöïc taïi phuõ phaøng : ‚Ñaây laïnh leõo boán töôøng voâi khaéc khoå Ñaây saøn lim, manh vaùn gheùp saàm u…” Moät theá giôùi tuø nguïc ñöôïc Toá Höõu veõ ra thaät naõo nuøng. Boán töôøng ñaù voâ tri, khaéc khoå, khoâng bieát ñaõ voâ tình giam chaân bieát bao nhieâu ngöôøi chieán só. Saøn xaø lim vôùi nhöõng maûnh vaùn gheùp, chaéc ñaõ khoâng ít ngöôøi naèm laïi ñaây vónh vieãn neân coù veû saàm u… Söï vaät voâ tri döôùi caëp maét cuûa nhaø thô döôøng nhö cuõng coù taâm traïng. Chuùng ñöôïc nhöõng con ngöôøi gaây ra toäi aùc taïo neân ñeå thöïc hieän nhöõng vieäc laøm toäi aùc. Taát caû söï cheát choùc ñau ñôùn vaø toäi loãi nhö khaéc vaøo töøng töôøng voâi, maûnh vaùn. Söï vaät – hay chính laø nhöõng nhaân chöùng xaùc thöïc veà toäi aùc cuûa boïn thöïc daân? Trôû laïi vôùi thöïc taïi. Toá Höõu khoâng phaûi thoát leân laàn thöù hai nhöõng caâu thô – hay nhöõng caâu haùt loøng buoàn baõ: “Coâ ñôn thay laø caûnh thaân tuø ! Tai môû roäng vaø loøng soâi raïo röïc Toâi laéng nghe tieáng ñôøi laên naùo nöùc ÔÛ ngoaøi kia vui söôùng bieát bao nhieâu!” Ñieäp khuùc taâm traïng aáy ñöôïc laëp laïi nghe naõo nuøng chua xoùt. Xoùt xa cho phaän mình vaø öôùc ao ñöôïc hoøa mình vaøo cuoäc soáng. Taát caû choaùng ngôïp caû taâm hoàn treû trung cuûa tuø nhaân. Sö ñau khoå cuûa con ngöôøi aáy taêng leân nhöng söï ham hoá ñöôïc töï do, ñöôïc hoaït ñoäng ñaõ trôû thaønh moät ngoïn soùng loøng daøo daït, thoâi thuùc nhaø thô baèng taát caû moïi giaùc quan, nhöng chuû yeáu coù leõ laø ñoâi tai, nhaø thô ñang laéng nghe vaø caûm nhaä n cuoäc soáng beân ngoaøi tuø nguïc. Thieân nhieân maø taùc giaû caûm nhaän ñöôïc khoâng coøn laø ‚aùnh laït ban chieàu” buoàn baõ maø laø: “Nghe chim reo trong gioù maïnh leân trieàu Nghe voäi vaõ tieáng dôi chieàu ñaäp caùnh
  8. thô Toá höõu – TTLT Vónh Vieãn 42 Nghe laïc ngöïa ruøng chaân beân gieáng laïnh Döôùi ñöôøng xa, nghe tieáng guoác ñi veà…” Söï caûm nhaän aáy thaät tinh teá vaø saâu saéc. Ta caûm thaáy thieân nhieân coù chuùt gì phaãn noä, coù moät söï noåi daäy, moät söï phaûn coâng hay giaän döõ. Tieáng chim coâ ñôn trong thieân nhieân saép noåi côn thònh noä, laøm cho ta caûm thaáy coù moät söï caàu cöùu, moät lôøi khaån thieát baùo hieäu moät ñieàu gì. Tieáng chim baùo hieäu baõo tôùi, hay tieáng chim laïc baày trong gioù cuoán? Tröôùc söï coâ ñôn cuûa mình chim caát leân tieáng keâu thaûm thieát. Taâm traïng cuûa nhaø thô hay chính hoaøn caûnh cuûa chim? Nhaø thô caûm nhaän ñöôïc ñieàu aáy hay chính nhaø thô ñang caûm nhaän loøng mình? Coù leõ trong söï coâ ñôn, Toá Höõu ñaõ caûm nhaän nhö theá. Taâm traïng cuûa nhaø thô laïi trôû veà vôùi söï buoàn baõ cuûa tieáng dôi chieàu ñaäp caùnh. Maøu buoàn vaãn noåi leân laøm cho caûnh vaät hiu haét. Ñaâu ñaâu vaêng vaúng tieáng laïc ngöïa cuûa moät ngöôøi haønh khaùch ñöôøng xa. Beân gieáng laïnh ngöïa döøng laïi, chaéc coù leõ uoáng nöôùc. Tieáng chuoâng vang leân xa gaàn vaø ngöôøi chieán só nghe ñöôïc. Tieáng ñoäng nhö xoaùy vaøo loøng nhaø thô, khôi leân moät nieàm khaùt voïng töï do. Nhaø thô nghó mình coù theå nhö chuù ngöïa kia, töï do, tung voù. Moãi tieáng laïc laø moãi hoài chuoâng doäi vaøo loøng nhaø thô, nghe thuùc giuïc, reùo goïi. Chính trong luùc naøy, nhaø thô môùi caûm nhaän heát söï böng bít cuûa nhaø tuø. Söï caûm nhaän aáy lieân tuïc cho ñeán khi taùc giaû nghe vaêng vaúng tieáng guoác treân ñöôøng xa. Tieáng guoác – moät hình aûnh giaûn dò – moäc maïc, ñaùng yeâu bieåu töôïng cho ngöôøi con gaùi. Coâ gaùi Hueá xinh xinh treân ñöôøng xa, tieáng guoác bieåu hieän cho söï hoøa bình, cho söï haïnh phuùc bôûi vì noù laø aâm thanh cuûa ñôøi thöôøng ñoái laäp vôùi caùi im laëng gheâ rôïn choán tuø nguïc giam haõm con ngöôøi. Tieáng guoác vang vang, nhoû daàn laøm loøng ngöôøi trong nguïc nao nao. Theá laø nhaø thô ñaõ caûm nhaän ra söï coù maët cuûa con ngöôøi. Taát caû söï coâ ñôn daøn traûi trong loøng nhaø thô, nhö ñöôïc tieáng guoác xoaù saïch. Tieáng guoác ñöa vaøo loøng ngöôøi chieán só moät söùc maïnh, moät tình caûm ñöôïc phuïc sinh, moät nieàm an uûi xoaù ñi bao chuoãi ngaøy coâ ñôn buoàn teû. Ñoaïn thô laø moät böùc tranh cuûa taâm traïng coâ ñôn. Ngöôøi thanh nieân böôùc ñaàu bò vuøi thaân nôi tuø nguïc khoâng theå traùnh khoûi nhöõng caûm giaùc aáy. Vaán ñeà 2: VIEÄT BAÉC “Möôøi laêm naêm aáy ai queân Queâ höông caùch maïng döïng neân Coäng Hoøa” (Toá höõu – Vieät Baéc) A. KIEÁN THÖÙC CÔ BAÛN 1/ Ñeå dieãn taû nhöõng tình caûm caùch maïng cao quí cuûa nhaân daân ta trong thôøi kyø khaùng chieán choáng Phaùp. Toá Höõu ñaõ duøng loái haùt giao duyeân ñoái ñaùp giöõa nam vaø nöõ trong caùc hoäi heø ñình ñaùm ôû mieàn Baéc nöôùc ta. Thay vaøo noäi dung tình yeâu ñoâi löùa cuûa daân ca baèng tình nghóa caùch maïng, taám loøng son saét thuyû chung vôùi Ñaûng, vôùi nhaân daân, qua caùch noùi, caùch xöng hoâ ‚mình - ta”, tình caûm cao quí ñoù trôû neân gaàn guõi, thaém thieát hôn. Hai nhaân vaät tröõ tình trong baøi thô laø ngöôøi caùn boä veà xuoâi, töôïng tröng cho daân toäc Kinh vaø ngöôøi daân Vieät Baéc, töôïng tröng cho daân toäc mieàn ngöôïc. Do ñoù tình caûm caùch maïng ôû ñaây coøn laø tình ñoaøn keát gaén boù giöõa hai vuøng mieàn xuoâi – mieàn ngöôïc, theå hieän chính saùch daân toäc cuûa Ñaûng ta. 2/ Hai möôi caâu thô mô ñaàu baøi thô laø lôøi trao gôûi aân tình thaém thieát cuûa Vieät Baéc ñoái vôi caùn boä caùch maïng veà xuoâi . Moät loaïi caâu hoûi tu töø vaø ñieäp kieåu caâu : Mình veà mình coù nhôù ta…
  9. Vaên – chuyeân ñeà thô Toá höõu 43 Mình veà mình coù nhôù khoâng… Tieáng ai… Mình ñi,coù nhôù nhöõng ngaøy… Gôïi cho ngöôøi ñoïc caûm nhaän ñöôïc tình caûm löu luyeán khoâng muoán rôøi trong buoåi chia tay ngöôøi ñi – keû ôû, qua yù thô: Ngöôøi veà coù nhôù ta khoâng ? a) Nhôù Vieät Baéc laø nhôù queâ höông caùch maïng, nhôù ngoïn nguoàn caùch maïng, nôi ñaõ baûo boïc caùn boä, chieán só caùch maïng trong nhöõng ngaøy soùng gioù, khi Ñaûng coøn non treû. Hình aûnh ‚ möôøi laêm naêm aáy ‚ laø moät hình aûnh cuï theå nhaéc nhôû thôøi kyø ñaàu thaønh laäp löïc löôïng vuõ trang, tieán tôùi toång khôûi nghóa giaønh chính quyeàn veà tay nhaân daân, cho ñeán ngaøy khaùng chieán choáng phaùp thaéng lôïi. Caû moät thôøi gian daøi gian khoå, ñaéng cay! Vieät Baéc ñaõ aân tình, aân nghóa vôùi caùch maïng nhö theá , cho neân: ‚nhìn caây nhôù nuùi nhìn soâng nhôù nguoàn ?‛. Ngöôøi ra ñi laøm sao traùnh khoûi taâm traïng xao xuyeán, baâng khuaâng ? Hai tính töø laáp laùy ‚baâng khuaâng‛, ‚boàn choàn‛ cuøng hieän dieän trong caâu thô ñoái yù caøng khaéc hoïa ñaäm neùt taâm traïng aáy . b) Nhôù Vieät Baéc coøn laø nhöõng kyû nieäm gian khoå, khoù khaên trong thôøi kyø khaùng chieán. Caâu thô lieät keâ ‚Möa nguoàn suoái luõ‛, ñöôïc nhaán maïnh theâm baèng töø ‚nhöõng”, töø ‚cuøng” ñeå taïo moät loaït ‚nhöõng maây cuøng muø‛ nhaán maïnh theâm yù gian khoå, vaát vaû cuûa cuoäc soáng khaùng chieán. Hình aûnh ‚mieáng côm chaám muoái, moái thuø naëng vai‛ coù söùc khaùi quaùt cao, noùi leân tình ñoaøn keát chieán ñaáu, chia seû gian lao giöõa hai vuøng mieàn xuoâi-mieàn ngöôïc laø thaám thía . c) Nhôù Vieät Baéc cuõng laø nhôù tình nghóa ñoàng baøo. Baèng caùch noùi moäc maïc, dieãn taû tình caûm kín ñaùo maø tha thieát, taùc giaû boäc loä nieàm thöông noãi nhôù cuûa ngöôøi ôû laïi. ‚Traùm buøi ñeå ruïng, maêng mai ñeå giaø”. ‚Traùm”, “maêng” laø ñaëc saûn cuûa Vieät Baéc, töøng laøm thöùc aên loùt loøng thay ngoâ, saén, côm, khoai trong nhöõng ngaøy khaùng chieán. Ngaøy nay, qua roài thôøi kyø ñoùi khoå, khoù khaên, nhaéc nhôû nhöõng saûn vaät naøy vôùi taám loøn g thieát tha trìu meán ñoái vôùi Vieät Baéc ; xem ñoù laø kyû nieäm saâu saéc trong ñôøi. Ñeå laøm noåi baät taám loøng son saéc, thuyû chung, thuû phaùp ñoái laäp ñaõ ñöôïc nhaø thô söû duïng thaønh coâng. Haét hiu lau xaùm  Ñaäm ñaø loøng son Bieän phaùp ñaûo ngöõ ôû ñaây laøm cho hình aûnh caâu thô caøng theâm sinh ñoäng . 3/ Ñoaïn sau laø lôøi ñaùp thieát tha tình nghóa cuûa caùn boä caùch maïng tröôùc luùc chia tay. Ñoaïn thô ñaõ taùi hieän caûnh vaø ngöôøi Vieät Baéc baèng nhöõng chi tieát tieâu bieåu nhaát, ñeïp ñeõ nhaát . a) Tuy thieáu thoán, gian khoå nhöng caûnh vaø ngöôøi Vieät Baéc ñeïp vaø tình nghóa chan hoøa: Hình aûnh töôïng tröng : ‚Chia cuû saén luøi, baùt côm seû nöûa, chaên sui ñaép cuøng ‚ keát hôïp vôùi caùch duøng töø cuøng nghóa ‚chia, seû, cuøng‛ dieãn taû ñöôïc moái tình caûm ‚chia ngoït seû buøi ‚ giöõa nhaân daân Vieät Baéc vaø caùn boä caùch maïng. Bieát bao tình nghóa saâu naëng trong ‚cuû saén‛, ‚baùt côm‛, ‚chaên sui ‚… maø ngöôøi caùn boä caùch maïng ñaõ chòu ôn Vieät Baéc. Hình aûnh choïn loïc : Ngöôøi meï naéng chaùy löng … gôïi ngöôøi ñoïc lieân töôûng ñeán söï taàn taûo chaét chiu, caàn cuø lao ñoäng cuûa baø meï chieán só trong khaùng chieán ñaõ ñuøm boïc, cöu mang chieán só, caùn boä caùch maïng. Ñoù laø hình aûnh tieâu bieåu cho caùi ñeïp, caùi aân tình trong cuoäc soáng khaùng chieán khoâng theå phai nhoøa trong kí öùc cuûa ngöôøi veà xuoâi .
  10. thô Toá höõu – TTLT Vónh Vieãn 44 Ñoaïn thô coøn döïng laïi nhöõng khung caûnh quen thuoäc vôùi nhöõng hình aûnh vaø aâm thanh heát söùc tieâu bieåu cho sinh hoaït trong khaùng chieán Vieät Baéc. Caâu thô ñoái yù maø neâu baät tinh thaàn laïc quan yeâu ñôøi cuûa caùn boä, chieán só caùch maïng duø cuoäc soáng coøn raát gian khoå, khoù khaên : “Gian nan ñôøi vaãn ca vang nuùi ñeøo” AÂm thanh ‚tieáng moõ röøng chieàu ‚ vaø ‚chaøy ñeâm neän coái ñeàu ñeàu suoái xa‛ laø aâm thanh ñaëc tröng cuûa Vieät Baéc, phaûn aùnh sinh hoaït yeân aû, bình dò nôi nuùi röøng, gôïi nhôù moät thôøi ñaõ qua. Ñaëc saéc nhaát laø ñoaïn thô hoài öùc veà caûnh ñeïp nuùi röøngVieät Baé c qua boán muøa trong naêm. Moät loaït töø chæ maøu saéc, xanh, ñoû töôi, traéng, vaøng… taïo moät caûm giaùc töôi maùt, vui maét cho caùc böùc tranh phong caûnh. Muøa xuaân vôùi hoa mai nôû traéng röøng. Muøa haï vôùi aâm thanh ‚ve keâu ‚ taïo thaønh moät baûn hôïp taáu cuûa röøng xanh. Muøa thu vôùi aùnh traêng hoøa bình eâm ñeàm trong saùng. Giöõa caây coû thieân nhieân, Con ngöôøi Vieät Baéc hieàn hoøa, nhaân haäu lao ñoäng caàn cuø: ñan noùn chuoát tuøng sôi giang, haùi maêng moät mình. Böùc tranh thieân nhieân trôû neân sinh ñoäng vaø coù yù nghóa hôn. b) Vieät Baéc coøn nghi laïi nhöõng chieán coâng cuûa boä ñoäi, daân quaân ta trong khaùng chieán choáng phaùp. Ñoaïn thô toaùt leân veû ñeïp haøo huøng cuûa daân quaân ta: Nhuõng ñöôøng Vieät Baéc cuûa ta Ñeâm ñeâm raàm raäp nhö laø ñaát rung Quaân ñi ñieäp ñieäp truøng truøng AÙnh sao ñaàu suùng baïn cuøng muõ nan Baèng nhöõng ñieäp töø ‚ñieäp ñieäp, truøng truøng” vaø töø ngöõ laùy phuï aâm ñaàu ‚raàm raäp” dieãn taû ñöôïc haøo khí nguùt trôøi cuûa boä ñoäi, daân coâng treân ñöôøng ra maët traän. Vôùi loái noùi thaäm xöng ‚böôùc chaân naùt ñaù” taùc giaû cuõng muoán nhaán maïnh söï lôùn daäy vaø kieân cöôøng, baát khuaát cuûa boä ñoäi ta thôøi kyø naøy. c) Vieät Baéc coøn laø ñaàu naõo cuûa cuoäc khaùng chieán toaøn quoác, laø nieàm tin vöõng chaéc cuûa nhaân daân veà Ñaûng,veà laõnh tuï: Nhìn leân Vieät Baéc… Troâng veà Vieät Baéc… Caâu thô noùi leân vò trí quan troïng cuûa Vieät Baéc maø cuõng laø nhaán maïnh uy tín cuûa Baùc, cuûa Ñaûng ñoái vôùi toaøn daân, toaøn quaân trong thôøi kyø khaùng chieán gian khoå. B. LUYEÄN TAÄP I. CAÂU HOÛI 1/ Thí sinh hieåu bieát gì veà baøi thô Vieät Baéc? 2/ Baøi thô Vieät Baéc gôïi nhôù ñeán loái caáu töù caûnh chia tay vaø loái haùt ñoái ñaùp trong ca dao, daân ca. Em haõy keå moät soá ví duï veà nhöõng baøi ca dao, daân ca coù caùch caáu töù nhö vaäy? 3/ Coù ngöôøi cho raèng ôû baøi thô Vieät Baéc, ñoái ñaùp chæ laø hình thöùc keát caáu beân ngoaøi, coøn ôû chieàu saâu beân trong laïi laø doøng ñoäc thoaïi noäi taâm. Em coù taùn thaønh nhaän xeùt aáy khoâng, vaø neáu coù thì haõy chöùng minh ñieàu ñoù. II. LAØM VAÊN Bình giaûng ñoaïn thô sau trong ‚Vieät Baéc‛ cuûa Toá Höõu: “Ta veà mình coù nhôù ta Ta veà ta nhôù nhöõng hoa cuøng ngöôøi
  11. Vaên – chuyeân ñeà thô Toá höõu 45 […………………………………] Nhôù ai tieáng haùt aân tình thuûy chung ‚ III. GÔÏI YÙ TRAÛ LÔØI : 2/ Loái haùt ñoái ñaùp vaø caùch caáu töù caûnh chia tay thöôøng ñöôïc söû duïng raát phoå bieán trong ca dao, daân ca ôû moïi mieàn, nhö haùt troáng quaân, haùt quan hoï, haùt xoan, haùt phöôøng vaûi… Moät soá caâu ca dao quen thuoäc coù caùch caáu töù nhö vaäy: - Mình veà coù nhôù ta chaêng Ta veà ta nhôù haøm raêng mình cöôøi. - Mình veà ta chaúng cho veà Ta naém vaït aùo, ta ñeà caâu thô. - Thuyeàn veà coù nhôù beán chaêng Beán thì moät daï khaêng khaêng ñôïi thuyeàn. 3/ Baøi thô ñöôïc keát caáu theo loái ñoái ñaùp quen thuoäc trong caâu ca dao, daân ca. Nhöng ôû ñaây khoâng chæ laø lôøi caâu hoûi, lôøi ñaùp maø coøn laø söï hoâ öùng, ñoàng voïng cuûa cuøng moät taâm traïng. Lôøi ñaùp khoâng chæ nhaèm giaûi ñaùp cho nhöõng ñieàu ñaët ra trong lôøi hoûi maø coøn laø söï môû roäng, laøm phong phuù theâm nhöõng yù tình ñöôïc gôïi ra trong lôøi hoûi. Coù khi nhö ôû ñoaïn cuoái cuûa baøi thô, caû lôøi hoûi vaø lôøi ñaùp ñaõ hoøa laøm moät ñeå trôû thaønh baûn hôïp ca ñoàng voïng, ngaân vang nhöõng tình caûnh chung. Nhìn saâu hôn vaøo keát caáu cuûa baøi thô, chuùng ta thaáy ñoái thoaïi chæ laø lôùp keát caáu beân ngoaøi, coøn ôû chieàu saâu beân trong chính laø lôøi ñoäc thoaïi tröõ tình cuûa chuû theå ñaém mình trong hoaøi nieäm veà quaù khöù gian khoå maø töôi ñeïp trong caùch maïng vaø khaùng chieán vôùi nhöõng nghóa tình thaém thieát. Tình nghóa cuûa nhaân daân vôùi caùch maïng, cuûa ngöôøi caùn boä vôùi Vieät Baéc, cuûa mieàn ngöôïc vôùi mieàn xuoâi, cuûa caû daân toäc vôùi laõnh tuï… Vì theá hai hình töôïng keû ôû vaø ngöôøi ñi cuøng vôùi lôøi hoûi vaø lôøi ñaùp coù theå ñöôïc boïc loä ñaày ñuû vaø saâu saéc trong caùch ñoái thoaïi, hoâ öùng. Söï thoáng nhaát cuûa taâm traïng tröõ tình cuõng ñöôïc theå hieän raát roõ trong vieäc söû duïng hai ñaïi töø ‚mình‛ vaø ‚ta‛ trong baøi thô. BAØI VAÊN THAM KHAÛO Ñeà 1: Keå veà nhöõng thaønh töïu xuaát saéc cuûa vaên hoïc Vieät Nam thôøi kì khaùng chieán choáng thöc daân Phaùp xaâm löôïc, coù leõ chuùng ta khoâng theå naøo khoâng nhaéc ñeán ‚Vieät Baéc‛ cuûa Toá Höõu. Ñaây laø moät baøi thô mang ñaäm ñaø maøu saéc daân toäc, tieâu bieåu cho phong caùch thô Toá Höõu. Thoâng qua ñoù, theå hieän nieàm nhôù thöông tha thieát vaø tình caûm saét son ñaàm thaém cuûa nhaân daân Vieät Baéc vôùi caùch maïng, vôùi Ñaûng, vôùi Baùc Hoà, ñoàng thôøi cuõng theå hieän tình caûm cuûa ngöôøi caùn boä khaùng chieán vôùi thieân thieân, nuùi röøng vaø con ngöôøi Vieät Baéc. Ñoaïn thô goàm naêm caâu luïc baùt nhaéc laïi nhöõng caûnh thaân thieát vaø töôi ñeïp nhaát veà caûnh vaø ngöôøi Vieät Baéc trong hoài öùc cuûa ngöôøi caùn boä caùch maïng mieàn xuoâi, ôû ñaây chính laø nhaø thô. Ta veà mình coù nhôù ta Ta veà ta nhôù nhöõng hoa cuøng ngöôøi Ñaây laø hai caâu thô môû ñaàu nhöng noù mang caûm xuùc chung cho toaøn ñoaïn. Ta laø ngöôøi ra ñi cuõng chính taùc giaû. ÔÛ ñaây ñoaïn thô keát caáu theo loái ñoái ñaùp thoâng thöôøng trong daân ca truyeàn thoáng. Do ñoù, ñaây chính laø lôøi hoûi ngoït ngaøo cuûa ngöôøi ra ñi vôùi
  12. thô Toá höõu – TTLT Vónh Vieãn 46 ngöôøi ôû laïi, deã lieân töôûng ñaây laø moät thieáu nöõ ñòa phöông. Vaø caâu hoûi tu töø naøy laø caùi côù baøy toû tình yeâu cuûa moät chaøng trai mieàn ñoàng baèng vôùi coâ gaùi mieàn cao. ‚Hoa vaø ngöôøi‛ thöïc laø noãi nhôù veà thieân nhieân vaø con ngöôøi Vieät Baéc. ÔÛ ñaây, thieân nhieân hoøa ñieäu vôùi con ngöôøi, giöõa chuùng ngoaøi moái quan heä töông hoã coøn coù moái töông sinh laãn nhau. Vieät Baéc sinh ra con ngöôøi vaø con ngöôøi laøm noàng aám queâ höông Vieät Baéc. Tieáp theo, taùm doøng luïc baùt coøn laïi nhö laø moät böùc tranh töù bình veà thieân vaø con ngöôøi nôi ñaây. Vôùi boán doøng luïc, nhaø thô ñaõ mieâu taû phong caûnh nuùi röøng qua boán muøa, moãi muøa laø moät böùc tranh thieân thieân coù neùt ñeïp rieâng bieät. Qua ñaây, ta thaáy chæ rieâng ñoaïn thô naøy ñaõ thaám ñaäm tính chaát daân gian. Ñaàu tieân laø böùc tranh taû caûnh vaø khôi gôïi cho chuùng ta tình caûm meán thöông cuûa muøa ñoâng Vieät Baéc. Taïi sao laïi laø muøa ñoâng? Vì ñaây laø hoài öùc cuûa taùc giaû trong giôø phuùt chia tay. Chuùng ta coøn nhôù, vaøo moät ñeâm muøa ñoâng 1946, Hoà Chí Minh ñaõ keâu goïi toaøn daân khaùng chieán. Ñaëc bieät ôû Haø Noäi, nhöõng ngöôøi lính laëng leõ rôøi thaønh phoá, bí maät theo chaân caàu soâng Hoàng ngöôïc xuoâi leân caên cöù caùch maïng Vieät Baéc. Söï kieän naøy, ñeán taän baây giôø vaãn coøn chöùng minh bôûi moät khuùc haùt quen thuoäc: “Ñeâm caùi ñeâm reùt quaù chaân caàu Anh, anh ñaõ heïn ngaøy mai trôû laïi Soâng, soâng Hoàng beân bôø haùt maõi Toû nieàm tin khuùc khaûi hoaøn ca”. Löu Trong Löu trong‛Moät muøa ñoâng‛ ñaõ töøng vieát : “Ñoâi maét em laëng buoàn, Nhìn toâi maø khoâng noùi. Tình ñoâi ta vôøi vôïi, Coù noùi cuõng voâ cuøng Trôøi heát moät muøa ñoâng Khoâng moät laàn ñaõ noùi…” Theá vaäy maø, ôû choán nuùi röøng heo huùt naøy Muøa ñoâng röøng bieác xanh ñoät ngoät buøng leân Maøu ñoû töôi cuûa hoa chuoái röøng nhö nhöõng boù ñuoác thaép leân saùng röïc. Veû ñeïp neân thô vaø röïc rôõ cuûa Vieät Baéc vaøo muøa ñoâng gôïi nhöõng ngöôøi ñoïc nhöõng rung ñoäng saâu xa. Thoâng qua böùc tranh, ta thaáy duø muøa ñoâng laïnh giaù nhöng söï soáng nuùi röøng vaãn cöù nhö tuoân traøo, caûm giaùc ñem ñeán cho loøng ngöôøi söï aám aùp laïi. Thieân thieân ñaùng yeâu nhö theá, coøn con ngöôøi thì sao? Ta xeùt tieáp caâu haùt: “Ñeøo cao naéng aùnh dao gaøi thaét löng” Thôøi gian ñöôïc xaùc ñònh bôûi yeáu toá ‚ngaøy xuaân‛. Chính aán töôïng thôøi gian naøy taïo söï vaät vaän ñoäng, sinh soâi naûy nôû. Khoâng gian ôû ñaây nhö laø coå tích. Môùi vöøa roài maøu xanh baït ngaøn ñieåm hoa chuoái ñoû, baây giôø nôû bung ra nhöõng röøng mô traéng muoát thoaûng höông thôm. Caùi maøu traéng dìu dòu tinh khieát aáy phuû leân caû caùnh röøng, gôïi leân trong loøng ta moät caûm giaùc thô moäng baâng khuaâng. Ngoaøi ra maøu traéng cuûa hoa mô gôïi cho ngöôøi ta caùi thanh thoaùt hôn, ñem laïi cho loøng ngöôõi söï thanh thaûn, thaûnh thôi. Caâu thô laøm cho ta thaáy döôøng nhö maøu xanh ñaõ bò laán löôùt. Muøa xuaân ôû ñaây khoâng töng böøng nhö muøa xuaân cuûa Xuaân Dieäu maø noù ñeán moät caùch laëng leõ, aâm thaàm nhöng khoâng keùm nieàm vui. ‚Nhôù ngöôøi ñan noùn chuoát töøng sôïi giang”
  13. Vaên – chuyeân ñeà thô Toá höõu 47 Muøa xuaân mieâu taû trong caâu thô raát ñaëc tröng cho muøa xuaân Vieät Baéc. Sôïi giang laø saûn phaåm cuûa Vieät Baéc. Do vaäy ngöôøi lao ñoäng ñoù laø ngöôøi Vieät Baéc chôù khoâng phaûi laø ngöôøi mieàn xuoâi. Nhìn thaáy ñöôïc töøng sôïi giang, töùc laø con ngöôøi ñöôïc nhìn ôû taàm gaàn. Vieäc laøm naøy coù nhaøn nhaõ nhö chính muøa xuaân, muøa xuaân laøm cho ngöôøi ta caûm thaáy thô thôùi vaø ñem ñeán cho hoï daùng ñieäu soáng nhö theá. Theá roài, khoaûnh khaéc nhaøn haï cuûa muøa xuaân cuõng qua mau, qua mau, con ngöôøi tieáp tuïc soáng cuoäc soáng cuûa hoï. ‚Ve keâu röøng phaùch ñoå vaøng Nhôù coâ em gaùi haùi maêng moät mình” Böùc tranh gôïi söï chuù yù cho ngöôøi ñoïc baèng thò giaùc, laãn thính giaùc. Ñaàu tieân, caùi ñoäc ñaùo ôû ñaây chính laø aâm thanh, aâm thanh muøa haï, tieáng ‚ve keâu‛. Caâu thô taïo ra hình aûnh nhaân hoùa. Con ve laø loaøi vaät, vaäy maø noù bieát keâu, bieát goïi, noù xui khieán röøng phaùch ñoå vaøng ôû ñaây, chuùng ta neân daønh moät ít thôøi gian ñeå tìm hieåu caùi röøng phaùch kì laï naøy. Röøng phaùch laø nhöõng caây laï ôû mieàn Baéc. Noù khoâng moïc rieâng reõ maø moïc thaønh röøng, raát nhaïy caûm vôùi thôøi tieát. Tieáng ve keâu raâm ran ñaây ñoù ñaõ baùo hieäu muøa haï, nhöng luùc naøy ñaõ laø cuoái haï. Caùi laïnh ñang traøn ngaäp nuùi röøng, laù caây baét ñaàu chuyeån sang maøu vaøng, caû röøng phaùch thay aùo môùi, chieác aùo vaøng oùng aùnh döôùi aùnh naéng maët trôøi. Caûnh thieân nhieân ñeïp vaø röïc rôõ theá laïi caøng laõng maïn hôn, vì trong caùnh röøng baït ngaøn aáy coù theâm boùng daùng cuûa moät sôn nöõ ‛haùi maêng moät mình”. Ñoïc tôùi ñaây khieán ta lieân töôûng ñeân moät hình aûnh töông töï trong thô Nguyeãn Bính, moät nhaø thô cuûa ñoàng queâ: ‚Thô thaån ñöôøng chieàu moät khaùch thô Say nhìn ra raëng nuùi xanh lô Khí trôøi laëng leõ vaø trong treûo Thaáp thoaùng röøng mô coâ haùi mô” Ñaây laø khoå thô thöù nhaát trong baøi thô‛Coâ haùi mô‛. Ta thaáy coù söï gioáng nhau raát ngaãu nhieân: cuõng laø röøng nuùi vaø coâ gaùi ñang laøm vieäc. Chæ coù ñieàu ôû ñaây laø “haùi mô” chôù khoâng phaûi ‚haùi maêng”. Töø “haùi” ôû ñaây döôøng nhö khoâng theå thay theá baèng moät ñoäng töø naøo khaùc: beû, ñoán… vì chæ coù noù môùi phuø hôïp neùt dòu daøng, uyeån chuyeån, meàm maïi cuûa coâ gaùi maø thoâi. Ta haõy thöû töôûng töôïng böùc tranh muøa haï nhö theá naøy ñeïp bieát bao. Caûnh thieân nhieân tuyeät myõ nhö theá laïi khaûm chaïm theâm vaøo hình aûnh moät ngöôøi thieáu nöõ nheï nhaøng laøm vieäc. Quaû thaät böùc tranh vöøa ñeïp vöøa coù thaàn nöõ. Roõ raøng thieân nhieân vaø con ngöôøi ñaõ hoøa quyeän vaøo nhau, toâ ñieåm cho nhau. Cuoái cuøng ñoaïn thô keát thuùc baèng hình aûnh muøa thu cuõng khoâng keùm phaàn ñeïp ñeõ. ”Röøng thu traêng roïi hoøa bình Nhôù ai tieáng haùt aân tình thuûy chung” Caâu thô ñaõ xaùc ñònh roõ, ñaây laø muøa thu. Thieân nhieân muøa thu ñöôïc mieâ u taû baèng aùnh traêng. Vieäc söû duïng hình aûnh traêng thaät ra cuõng khoâng coù gì ñoäc ñaùo vaø môùi meû. Tuy nhieân ñaët vaøo hoaøn caûnh Vieät Baéc luùc baáy giôø ta thaáy ñöôïc nieàm mô öôùc hoøa bình cuûa ngöôøi caùn boä cuõng nhö toaøn daân Vieät Baéc. Taát caû ñeàu noùi leân nieàm tin töôûng chieán thaéng seõ ñeán vôùi caùch maïng vôùi ñaát nöôùc. Caâu thô thieáu cuï theå neân con ngöôøi ôû ñaây cuõng thieáu cuï theå. Töø “ai” nhoøa ñi ñeå taïo neàn cho caû ñoaïn vaø cuõng nhaèm traû lôøi cho caâu hoûi ñaàu tieân: “Mình veà coù nhôù ta chaêng?”.
  14. thô Toá höõu – TTLT Vónh Vieãn 48 Tuy hoûi theá nhöng trong loøng hoï vaãn bieát raèng con ngöôøi aáy vaãn thuûy chung, son saét. Ñaây laø lôøi ñoàng voïng trong taâm hoàn cuûa caû hai ngöôøi yeâu nhau cuøng nhôù, cuøng thöông‛ “nhôù ai tieáng haùt aân tình thuûy chung”. Qua ñaây ta thaáy bao truøm caû ñoaïn thô laø tình caûm nhôù thöông tha thieát tieáp tuïc aâm höôûng chung cuûa ngheä thuaät ca dao. Caâu thô luïc baùt nhòp nhaøng, uyeån chuyeån, yù noï gôïi yù kia cöù traøo leân daøo daït trong loøng ngöôøi ra ñi vaø ngöôøi ôû laïi. Ñaëc bieät laø qua caùch xöng hoâ “mình” vôùi “ta”. ÔÛ ñaây ñieäp töø nhôù duøng ñeå xoaùy saâu vaøo caûm höùng chuû ñaïo laø hoài öùc. Töø ”röøng” laëp laïi laø khoaûng khoâng gian cho noãi nhôù toàn taïi. Maøu saéc cuõng aûnh höôûng khoâng ít tôùi böùc tranh, ñoû laëng leõ, nhöng coù söùc soáng. Maøu con dao theå hieän söï hoaït ñoäng. Maøu traéng laøm thanh thoaùt con ngöôøi vaø maøu vaøng laøm cho böùc tranh röïc rôõ trong hoaøng hoân. Roõ raøng böùc tranh ñaõ coù söï hoøa ñieäu cuûa maøu saéc. Beân caïnh ñoù,nhaïc ñeäu dòu daøng traàm boång khieán caû ñoaïn thô mang aâm höôûng baâng khuaâng, eâm eâm nhö moät khuùc haùt ru – khuùc haùt ru kæ nieäm. Coù leõ khuùc haùt ru naøy khoâng cuûa ai khaùc laø cuûa ”ta” vaø cho ngöôøi nhaän laø “mình”. Caû ”ta” vaø “mình” ñeàu cuøng chung noãi nhôù, cuøng chung ”Tieáng haùt aân tình “ vaø aân tình saâu naëng aáy maõi coøn löu luyeán vaán vöông trong nhöõng taâm hoàn chung thuûy. Coù theå noùi ñaây laø ñoaïn thô hay vaø coù giaù trò nhaát trong baøi “Vieät Baéc”. Caûnh thieân nhieân vaø con ngöôøi trong ñaây ñöôïc mieâu taû heát söùc tuyeät vôøi vaø töôi ñeïp, traøn ngaäp söùc soáng. Vaø vôùi gioïng thô ngoït ngaøo, taâm tình khieán ñoaïn thô nhö moät baûn tình ca veà loø ng chung thuûy saét son cuûa ngöôøi caùch maïng ñoái vôùi caû nhaân daân, queâ höông Vieät Baéc. Ñeà 2: Phaân tích ñoaïn thô trích trong ‚Vieät Baéc‛ cuûa Toá Höõu Mình veà mình coù nhôù ta (…) Taân traøo, Hoàng Thaùi, maùi ñình caây ña Boán caâu ñaàu laø lôøi Vieät Baéc toû baøy vôùi ngöôøi caùn boä chieán só khi chia tay: Mình veà mình coù nhôù ta Möôøi laêm naêm aáy thieát tha maën noàng Mình veà mình coù nhôù khoâng Nhìn caây nhôù nuùi, nhìn soâng nhôù nguoàn ? Ñieäp töø ‚nhôù‛ luyeán laùy trong caáu truùc caâu hoûi tu töø ñoàng daïng, traøn ñaày thöông nhôù. Caùc xöng hoâ ‛mình – ta‛ moäc maïc, thaân gaàn gôïi lieân töôûng ca dao: “Mình veà ta chaúng cho veà – Ta naém daûi aùo, ta ñeà baøi thô”. “15 naêm”laø chi tieát thöïc chæ ñoä daøi thôøi gian töø naêm 1940 thôøi khaùng Nhaät vaø tieáp theo laø phong traøo Vieät Minh, ñoàng thôøi cuõng laø chi tieát gôïi caûm – noùi leân chieàu daøi gaén boù thöông nhôù voâ vaøn. Caâu thô mang daùng daáp moät caâu Kieàu – Möôøi laêm naêm baèng thôøi gian Kim – Kieàu xa caùch thöông nhôù mong ñôïi höôùng veà nhau. (Nhöõng laø raøy öôùc mai ao – Möôøi laêm naêm aáy bieát bao nhieâu tình). Caûm xuùc ñaäm ñaø chaát daân gian, ñaäm ñaø chaát Kieàu. AÂm ñieäu ngoït ngaøo, gioïng thô noàng aám, tình caûm do vaäy daït daøo thieát tha. Vieät Baéc hoûi veà : ‚Mình veà mình coù nhôù khoâng – Nhìn caây nhôù nuùi, nhìn soâng nhôù nguoàn?”. Caâu hoûi chaát chöùa tình caûm löu luyeán, bao haøm lôøi daën doø kín ñaùo: ñöøng queân coäi nguoàn Vieät Baéc – coäi nguoàn caùch maïng. Boán caâu tieáp theo laø noãi loøng cuûa ngöôøi veà: Tieáng ai tha thieát beân coàn Baâng khuaâng trong daï, boàn choàn böôùc ñi AÙo chaøm ñöa buoåi phaân li Caàm tay nhau bieát noùi gì hoâm nay
  15. Vaên – chuyeân ñeà thô Toá höõu 49 ‚Baâng khuaâng, boàn choàn‛ laø hai töø laùy gôïi caûm, dieãn taû traïng thaùi taâm lí tình caûm buoàn vui, luyeán tieác, nhôù thöông, chôø mong… laãn loän cuøng moät luùc. Möôøi laêm naêm Vieät Baéc cöu mang ngöôøi caùn boä chieán só, möôøi laêm naêm gian khoå coù nhau, möôøi laêm naêm ñaày nhöõng kæ nieäm chieán ñaáu, giôø phaûi chia tay rôøi xa ñeå laøm nhieäm vuï môùi veà tieáp quaûn taïi thuû ñoâ Haø Noäi (10/1954), bieát mang theo ñieàu gì, bieát löu laïi hình aûnh naøo, taâm traïng cuûa ngöôøi veà do vaäy khoâng traùnh khoûi laø noãi nieàm baâng khuaâng khoù taû. ‚AÙo chaøm ñöa buoåi phaân li” laø moät aån duï, maøu aùo chaøm, maøu aùo xanh ñen ñaëc tröng cuûa ngöôøi mieàn nuùi Vieät Baéc – taùc giaû höôùng noãi nhôù Vieät Baéc qua hình aûnh cuï theå ‚aùo chaøm‛, chieác aùo, maøu aùo bình dò, ñôn sô, moäc maïc cuûa vuøng queâ ngheøo thöôïng du ñoài nuùi nhöng saâu naëng nghóa tình, ñaõ goùp phaàn khoâng nhoû vaøo söï nghieäp khaùng chieán cöùu nöôùc. Caâu thô ‚Caàm tay nhau bieát noùi gì hoâm nay…”ñaày tính chaát bieåu caûm – bieát noùi gì khoâng phaûi khoâng coù ñieàu ñeå giaûi baøy maø chính vì coù quaù nhieàu ñieàu muoán noùi khoâng bieát phaûi noùi ñieàu gì. Ba daáu chaám löûng ñaët cuoái caâu laø moät daáu laëng treân khuoân nhaïc ñeå tình caûm ngaân daøi, saâu laéng… 12 caâu tieáp theo keát thuùc ñoaïn trích, laø lôøi taâm tình cuûa Vieät Baéc: Mình ñi, coù nhôù nhöõng ngaøy Möa nguoàn suoái luõ, nhöõng maây cuøng muø Mình veà, coù nhôù chieán khu Mieáng côm chaám muoái, moái thuø naëng vai? Mình veà, röøng nuùi nhôù ai Traùm buøi ñeå ruïng maêng mai ñeå giaø Mình ñi, coù nhôù nhöõng nhaø Haét hiu lau xaùm, ñaäm ñaø loøng son Mình veà, coù nhôù nuùi non Nhôù khi khaùng Nhaät, thuôû coøn Vieät Minh Mình ñi, mình coù nhôù mình Taân Traøo, Hoàng Thaùi, maùi ñình caây ña Ñieäp töø “nhôù” laäp ñi laäp laïi nhieàu saéc thaùi yù nghóa: nhôù laø noãi nhôù, ghi nhôù, nhaéc nhôû. Haøng loaït nhöõng caâu hoûi tu töø baøy toû tình caûm tha thieát ñaäm ñaø cuûa Vieät Baéc. Tình caûm löu luyeán cuûa ngöôøi ñöa tieãn, göûi ñi noãi nhôù mong, gaøi laïi nieàm thöông theo caùch: “Thuyeàn veà coù nhôù beán chaêng Beán thì moät daï khaêng khaêng ñôïi thuyeàn” Vieät Baéc nhaéc ngöôøi caùn boä chieán só ñöøng queân nhöõng naêm thaùng gian lao vaát vaû, hoaït ñoäng chieán ñaáu trong ñieàu kieän trang bò tieáp teá coøn thoâ sô, thieáu thoán. Mình veà coù nhôù chieán khu Mieáng côm chaám muoái, moái thuø naëng vai? “Mieáng côm chaám muoái” laø chi tieát thöïc, phaûn aùnh cuoäc soáng khaùng chieán gian khoå. Vaø caùch noùi ‚moái thuø naëng vai‛ nhaèm cuï theå hoùa nhieäm vuï choáng thöïc daân cöôùp nöôùc, ñeø naëng vai daân toäc ta. Caûm xuùc thöông nhôù xa vaéng thaû vaøo khoâng gian röøng nuùi, gôïi noãi nieàm daøo daït: Mình veà, röøng nuùi nhôù ai Traùm buøi ñeå ruïng, maêng mai ñeå giaø
  16. thô Toá höõu – TTLT Vónh Vieãn 50 Hình aûnh “Traùm buøi ñeå ruïng, maêng mai ñeå giaø‛ gôïi noãi buoàn thieáu vaéng – “Traùm ruïng – maêng giaø ‛ khoâng ai thu haùi. Noãi nguøi nhôù böùc boái nhö thuùc vaøo loøng keû ôû laïi. Tieãn ngöôøi veà sau chieán thaéng vaø chính treân caùi neàn cuûa söï chieán thaéng ñoù, ñaõ laøm cho noãi buoàn nhôù trôû neân trong saùng. Vieät Baéc vaãn ‚moät daï khaêng khaêng ñôïi thuyeàn”, ñoàng thôøi nhaéc nhôû kheùo leùo taám “loøng son‛ cuûa ngöôøi caùn boä chieán só. Xin ñöøng queân thôøi kyø “khaùng Nhaät thuôû coøn Vieät Minh‛, ñöøng queân coäi nguoàn caùch maïng, ñöøng queân ñeå chaêm lo giöõ gìn söï nghieäp caùch maïng. Mình ñi, mình coù nhôù mình Taân Traøo, Hoàng Thaùi, maùi ñình caây ña Toùm laïi, ñoaïn thô treân laø noãi loøng thöông nhôù, laø lôøi taâm tình cuûa Vieät Baéc. Ñoaïn thô treân tieâu bieåu saéc thaùi phong caùch Toá Höõu, gioïng ñieäu thô ngoït ngaøo truyeàn caûm, mang ñaäm phong vò ca dao daân gian, ñeà caäp ñeán con ngöôøi vaø cuoäc soáng khaùng chieán. Thoâng qua hình töôïng Vieät Baéc, taùc giaû ca ngôïi phaåm chaát caùch maïng cao ñeïp cuûa quaân daân ta, khaúng ñònh nghóa tình thuyû chung son saét cuûa ngöôøi caùn boä, chieán só ñoái vôùi ‚Vieät Baéc‛. ÑEÀ LUYEÄN TAÄP Ñeà 3: Bình giaûng nhöõng caâu thô sau ñaây trong baøi thô Vieät Baéc cuûa Toá Höõu: “Ta veà mình coù nhôù khoâng? Ta veà ta nhôù Phuû Thoâng, Ñeøo Giaøng (…) Nhôù töø Cao Laïng nhôù sang Nhò Haø”. Ñeà 4: Bình giaûng nhöõng caâu thô sau ñaây trong baøi thô Vieät Baéc cuûa Toá Höõu “Nhöõng ñöôøng Vieät Baéc cuûa ta (…) Ñeøn pha baät saùng nhö ngaøy mai leân!” * LÔØI BÌNH VEÀ VIEÄT BAÉC: - Nhaø thô chaøo Vieät Baéc tröôùc khi veà xuoâi. Anh goïi Vieät Baéc laø mình, nhö moät ngöôøi yeâu, hay ñuùng hôn, nhö moät ngöôøi baïn ñôøi ñaõ cuøng nhau gaùnh vaùc nhieàu khoù nhoïc, chia seû nhieàu vui buoàn, nhieàu tình vaø nhaát laø nhieàu nghóa vôùi nhau. Caùi nghóa aáy töø nhöõng ngaøy caøng gian khoå nhaát möôøi maáy naêm tröôùc khi löïc löôïng caùch maïng môùi nhoùm leân giöõa röøng thieâng, nhöõng ngaøy chieán khu Vieät Minh, ‚mieáng côm chaám muoái, moái thuø naëng vai”. Nhöõng ngöôøi daân Vieät Baéc cöïc khoå laø nhöõng ngöôøi trung thaønh nhaát vôùi caùch maïng… Giöõa ñôøi soáng gian khoå, caùi tình nghóa caùch maïng laø aám aùp nhaát, ñeïp ñeõ nhaát. Caùi nghóa tình töø thuôû ñaàu caùch maïng aáy caøng saâu saéc hôn trong khaùng chieán. Nhöõng ngöôøi daân Vieät Baéc soáng vaãn chaät vaät voâ cuøng giöõa thieân nhieân loäng laãy maø gay gaét. Nhaø thô nhìn thaám thíavaøo caùi anh duõng thaàm laëng haøng ngaøy cuûa quaàn chuùng lao ñoäng. Thöông nhau chia cuû saén luøi … Ñòu con leân raãy beû töøng baép ngoâ Vaø nuï cöôøi thöông yeâu cuûa nhaø thô boãng gaëp hình aûnh coâ em gaùi haùi maêng moät mình nhö laøm saùng caû röøng nuùi. … Khi Toá Höõu laøm thô veà nhöõng phieân hoïp cuûa Chính phuû, caâu thô trang troïng vaø sang saûng, ñaày aùnh saùng cuûa buoåi tröa röïc rôõ trong taâm hoàn nhaø thô. AÙnh saùng aáy daãn ñeán moät ñoaïn keát, coù theå laø caùi nuùt ñoäng cuûa caû baøi thô khi nhìn veà ‚möôøi laêm naêm aáy”: ÔÛ ñaâu u aùm quaân thuø Nhìn leân Vieät Baéc: cuï Hoà saùng soi … Queâ höông caùch maïng döïng neân Coäng Hoøa
  17. Vaên – chuyeân ñeà thô Toá höõu 51 (Theo Nguyeãn Ñình Thi) Mình ñi mình coù nhôù mình Taân Traøo, Hoàng Thaùi, maùi ñình caây ña? … Linh hoàn cuûa caâu ñoïng ôû ba chöõ mình. Hai chöõ mình tröôùc ngoâi thöù hai ñaõ ñaønh, chöõ mình sau cuõng laø ngoâi thöù hai. Laï nhaát laø ñaïi töø mình ngoâi thöù hai naøy. Trong ca dao khoâng gaëp kieåu ñaïi töø ñoåi ngoâi nhö vaäy. Caâu thô voán coù goác reã saâu xa trong ca dao cuûa daân toäc boãng vuït lôùn leân, môùi meû, hieän ñaïi. Noùi noâm na ra laø anh ñi anh coù nhôù anh khoâng?... Caâu hoûi thaät saâu naëng nghe maø giaät mình. Ca dao chæ ñoøi nhôù em thoâi. Vaäy maø Toá Höõu ñaõ theâm höông theâm saéc cho chöõ tình. Vaø chuû ñeà saâu saéc cuûa baøi thô loä ra moät caùch kín ñaùo , chöù khoâng ñôïi ñeán nhöõng caâu öôùm hoûi deø chöøng sau naøy. (Theo Nguyeãn Ñöùc Quyeàn) Vaán ñeà 3: KÍNH GÖÛI CUÏ NGUYEÃN DU “Nhaân tình nhaém maét chöa xong Bieát ai haäu theá khoùc cuøng Toá Nhö?” (Toá Höõu – Ra traän) A. KIEÁN THÖÙC CÔ BAÛN Giöõa luùc nhaân daân ta coøn choáng Myõ, vuøng Haø Tónh queâ höông cuûa Nguyeãn Du ôû trong tuyeán löûa döõ doäi. Nhaân kyû nieäm 200 naêm ngaøy maát cuûa thi haøo, laïi coù dòp ñi vaøo Khu Boán, Toá Höõu ‚caûm taùc‛ ra baøi thô naøy ñeå theå hieän nhöõng caûm xuùc, nhöõng nung naáu töø laâu veà Nguyeãn Du vaø Truyeän Kieàu (Löu yù thôøi kyø naøy raát nhieàu nhaø thô ñaõ vieát veà ñeà taøi naøy). 1/ Baøi thô ñöôïc vieát baèng theå thô luïc baùt möôït maø maø Nguyeãn Du ñaõ töøng duøng ñeå taïo neân ‚Truyeän Kieàu” baát huû. Taát caû goàm 34 caâu ñöïôc phaân boá moät caùch coù duïng yù. Hai caâu ñaàu laø khoâng gian vaø thôøi gian taïo gôïi caûm xuùc. Sau ñoù caûm xuùc ñöôïc trieån khai. Naêm khoå thô ñeàu ñaën saùu caâu coù tính chaát suy ngaãm baøng baïc moät noãi nieàm höôùng veà quaù khöù. Khoå saùu, caâu thöù nhaát noùi veà moái thöông caûm vôùi thaân phaän naøng Kieàu… Tieáp theo laø söï caûm thoâng vôùi Nguyeãn Du. Hai khoå ‚Tieáng ñaøn… haïi ngöôøi” laø lieân heä vôùi thôøi ñaïi ngaøy nay ñeå khaúng ñònh söùc soáng laâu daøi vaø giaù trò cuûa taùc phaåm. Khoå tieáp theo Toá Höõu ñaùnh giaù cao vôùi loøng traân troïng vaø bieát ôn Nguyeãn Du. Hai caâu cuoái trôû veà thô hieän taïi soâi ñoäng vaø cuûa cuoäc khaùng chieán choáng Myõ. 2/ Caâu thô ‚Baâng khuaâng nhôù cuï, thöông thaân naøng Kieàu”laø caûm höùng bao truøm baøi thô vaø noùi leân taâm traïng raát phuø hôïp cuûa Toá Höõu. Khi ‚nöûa ñeâm qua huyeän Nghi Xuaân”. Nhöõng suy ngaãm coù dòp troãi daäy ñeå taùc giaû nhôù ‚ngöôøi xöa”. Toá Höõu xuùc caûm nhaát ñoái vôùi naøng Kieàu laø nghó ñeán moät thaân phaän bô vô, taâm traïng ngoån ngang ñau ñôùn khoâng loái thoaùt, ñaønh phoù thaùc cuoäc ñôøi mình cho soá phaän (Nhöõng taâm traïng ba ñaøo vaø caûnh ngoä ñaùng thöông cuûa Kieàu nhi ñöôïc bieåu hieän gôïi caûm nhaát ôû caùc töø laùy: “teâ taùi, leânh ñeânh, ngaån ngô…”) Chæ maáy caâu maø taùc giaû gôïi ñöôïc caû cuoäc ñôøi Kieàu vaø cho thaáy nieàm caûm thoâng saâu saéc vôùi nhaân vaät naøy. Töø xöa ñeán nay coù raát nhieàu nhaø thô vònh Kieàu, say Kieàu, vaø Toá Höõu ñoùng goùp moät tieáng noùi raát rieâng cuûa mình, cuûa thôøi ñaïi mình ñeå chia seû vôùi thaân phaän vaø taâm söï cuûa Kieàu. Toá Höõu thaáy Kieàu soá phaän leânh ñeânh, bô vô vaø taâm traïng luoân ngoån ngang, ngaån ngô. Khoâng phaûi ngaãu nhieân maø ôû thôøi ñieåm hieän taïi caâu thô “Nöûa ñeâm” laïi lieân töôûng ñôøi
  18. thô Toá höõu – TTLT Vónh Vieãn 52 Kieàu.”Trôøi ñeâm bieát giöõ thaân mình nôi nao”. Quaû laø caùi bi kòch khoâng theå tìm ñöôïc ñöôøng ñi, khoâng coù loái thoaùt cho soá phaän laø moät bi kòch cuûa moät thôøi ñaïi vaø cuûa chính Nguyeãn Du nöõa”Ñau ñôøi coù cöùu ñöôïc ñôøi ñaâu” (Huy Caän), “Cha oâng xöa töøng ñaám naùt tay tröôùc cöûa cuoäc ñôøi…” … ‚Vaên chieâu hoàn töøng thaám gioït möa rôi” (Cheá Lan Vieân). 3/ Phaàn chính cuûa baøi thô daønh nhöõ ng caâu thaám thía cho söï töôûng nhôù, caûm thoâng vaø traân troïng bieát ôn Nguyeãn Du. Ñieàu ñaëc saéc laø taùc giaû duøng raát nhieàu caâu thô nguyeân vaên cuõng nhö nhöõng yù thô cuûa Nguyeãn Du ñeå noùi veà nhaø thi haøo ñoàng thôøi theå hieän nieàm traân troïng caûm thoâng saâu saéc vôùi taâm söï cuûa Nguyeãn Du. Toá Höõu cho raèng, ñaùng traân troïng nhaát ôû Nguyeãn Du laø tình ñôøi, laø taám loøng cuûa moät nhaø thô ñaõ töøng quan nieäm ‚Chöõ Taâm kia môùi baèng ba chöõ Taøi”. Vì theá nhöõng töø “tô loøng”, “nhaân tình”,”loøng ngöôøi”,”tình ñôøi” ñöôïc Toá Höõu söû duïng taäp trung vôùi yù nhaán maïnh. 4/ Taäp trung nhaát laø taùc giaû ñaùnh giaù Nguyeãn Du: Tieáng thô ai ñoäng… nhöõng ngaøy Tieáng thô Nguyeãn Du laø keát tinh cuûa caû nghìn naêm vaên hieán vaø noù seõ vang doäi ñeán nghìn naêm sau nöõa. Nghóa laø thô Nguyeãn Du toàn taïi maõi maõi baát chaáp quy luaät nghieät ngaõ cuûa thôøi gian. Bôûi vì ñoù laø tieáng noùi cuûa tình ñôøi, tình ngöôøi, laø tình thöông cuûa loøng meï. Cho neân noù seõ coù aûnh höôûng maõi caùc theá heä ñôøi sau. 5/ Baøi thô mang ñaäm tính daân toäc. Noù theå hieän söï quyù troïng vaø vaän duïng truyeàn thoáng thô ca daân toäc cuûa taùc giaû. Nhöõng caâu thô luïc baùt coù aâm ñieäu coå ñieån gôïi ta nhôù tôùi nhöõng caâu Kieàu. Nhieàu caâu ñöôïc laáy laïi Kieàu, nhieàu caâu vaän duïng yù cuûa Kieàu (loái “taäp Kieàu”). Theá nhöng tình yù vaãn laø cuûa taùc giaû. Ngay caû khi noùi veà thôøi ñaïi mình, taùc giaû cuõng coù duïng yù duøng loái noùi öôùc leä, töôïng tröng vaø keát thuùc laø hình aûnh gôïi khoâng khí trang nghieâm coå kính. Baøi thô ñaõ laøm moät vaïch noái giöõa quaù khöù vôùi hieän taïi. Noù ñaõ noùi leân söï traân troïng nhöõng giaù trò tinh thaàn trong quaù khöù. Noù noùi leân taám loøng cuûa chuùng ta vôùi thieân taøi Nguyeãn Du vaø Truyeän Kieàu baát huû cuûa oâng. B. LUYEÄN TAÄP I. CAÂU HOÛI 1/ ‚Noäi dung‛ Kính göûi cuï Nguyeãn Du‛ cuûa Toá Höõu laø söï ñoàng caûm vaø thaùi ñoä ñaùnh giaù cao thi haøo daân toäc Nguyeãn Du‛. Anh chò haõy laøm roõ nhaän ñònh treân. 2/ Vaøi neùt veà ngheä thuaät cuûa baøi thô. 3/ Tìm ra (vaø cheùp laïi) vaøi caâu thô tieâu bieåu trong baøi ñeå thaáy ñöôïc Toá Höõu ñaõ taäp Kieàu raát thaønh coâng trong baøi thô naøy. * Gôïi yù traû lôøi 1/ Trong baøi thô naøy, vôùi tö caùch laø moät nhaø thô chieán só, nhaân danh thôøi ñaïi môùi, Toá Höõu baøy toû söï ñoàng caûm saâu saéc vôùi Nguyeãn Du ôû söï beá taéc khoâng coù phöông höôùng. Söï beá taéc cuûa Nguyeãn Du cuõng chính laø söï beá taéc cuûa thôøi ñaïi oâng soán g. Söï caûm thoâng cuûa Toá Höõu ñöôïc theå hieän qua vieäc nhaø thô boäc loä nieàm caûm thoâng ñoái vôùi thaân phaän cuûa naøng Kieàu – Moät nhaân vaät taøi saéc veïn toaøn, hieáu thaûo thuyû chung nhöng bò daäp vuøi phuõ phaøng. (Noùi ñeán
  19. Vaên – chuyeân ñeà thô Toá höõu 53 Thuyù Kieàu cuõng chính laø noùi ñeán Nguyeãn Du. Noãi ñau cuûa Kieàu cuõng chính laø noãi ñau cuûa Nguyeãn Du. Thöông caûm Thuyù Kieàu cuõng chính laø thöông caûm Nguyeãn Du). Hôõi loøng teâ taùi thöông yeâu Giöõa doøng trong ñuïc, caùnh beøo leânh ñeânh Ngoån ngang beân nghóa beân tình Trôøi ñeâm ñaâu bieát göûi mình nôi nao? Ngaån ngô troâng ngoïn côø ñaøo Ñaønh nhö thaân gaùi soùng xao Tieàn Ñöôøng. Trong saùu doøng thô treân, Toá Höõu ñaõ söû duïng haøng loaït töø laùy ñeå theå hieän sinh ñoäng taâm traïng ‚teâ taùi”, ‚ngoån ngang” ñau ñôùn, laãn caûnh ngoä bi ñaùt noåi chìm ‚leânh ñeânh”ñaønh phoù thaùc cuoäc ñôøi cho soá phaän cuûa naøng Kieàu. Ñieàu ñaùng löu yù laø moät baèng maáy caâu thô, Toá Höõu ñaõ toùm löôïc khaùi quaùt ñöôïc toaøn boä cuoäc ñôøi, soá phaä n Thuyù Kieàu, vaø nieàm caûm thöông saâu saéc cuûa nhaø thô ñoái vôùi nhaân vaät. Toá Höõu ñaëc bieät ñeà cao taùc giaû Truyeän Kieàu ôû taám loøng nhaân aùi cuûa moät ngheä só lôùn, “Chöõ taâm kia môùi baèng ba chöõ taøi” (Nguyeãn Du). Vôùi Toá Höõu, Nguyeãn Du ñöôïc khaúng ñònh laø nhaø nhaân ñaïo chuû nghóa tieâu bieåu cuûa daân toäc. Tieáng noùi cuûa Nguyeãn Du laø tieáng noùi coù theå lay ñoäng caû ñaát trôøi, laø lôøi cuûa non nöôùc, töïa hoà nhö tieáng ru cuûa ngöôøi meï thaám vaøo theá heä naøy sang theá heä khaùc, baát töû trong ñôøi soáng daân toäc. Tieáng thô aáy ñöôïc chuùng ta ngaøy nay traân troïng, ñoùn nhaän vaø phaùt huy, trong cuoäc ñaáu tranh giaûi phoùng ñaát nöôùc: Tieáng thô ai ñoäng ñaát trôøi Nghe nhö non nöôùc voïng lôøi ngaøn thu Nghìn naêm sau nhôù Nguyeãn Du Tieáng thöông nhö tieáng meï ru nhöõng ngaøy Hôõi ngöôøi xöa cuûa ta nay Khuùc vui xin laïi so daây cuøng ngöôøi Nhö vaäy ñieàu taïo neân giaù trò ñaëc saéc cuûa nhöõng ñoaïn thô vöøa trích noùi rieâng vaø cuûa caû baøi thô noùi chung chính laø caùi tình cuûa Toá Höõu ñoái vôùi Nguyeãn Du. 2/ Tröôùc heát ôû baøi naøy, Toá Höõu ñaõ khôi gôïi ñöôïc khoâng khí cuûa caû moät thôøi ñaõ troâi vaøo dó vaõng, baèng caùch taäp Kieàu, phaùc hoaï thôøi ñaïi Nguyeãn Du baèng chính ngoân ngöõ vaø nhaân vaät cuûa Nguyeãn Du. Toá Höõu choïn löïa trong baøi thô chöõ Haùn cuûa Nguyeãn Du (baøi Ñoäc tieåu thanh kí) vaø nhaát laø trong Truyeän Kieàu nhöõng caâu thaät tieâu bieåu, vaø moät soá nhaân vaät ñaõ gaây ñau khoå cho Kieàu (‚Gôùm quaân Ung Khuyeán, gheâ baày Sôû Khanh”) ñöa vaøo baøi thô moät caùch nhuaàn nhuïy, töï nhieân nhaèm phaùc hoïa thaân phaän chìm noåi, coâ ñoïng cuûa Kieàu vaø taùc giaû Truyeän Kieàu (“Bieát ai haäu theá khoùc cuøng Toá Nhö?” – “Daãu lìa ngoù yù, coøn vöông tô loøng” – “Mai sau duø coù bao giôø” - … “Ñau ñôùn thay phaän ñaøn baø…”) Beân caïnh ñoù, nhöõng töø coå vaø nhöõng aûnh coå ñaõ ñöôïc söû duïng khaù phoå bieán taïo neân hieäu quaû ngheä thuaät ñaùng keå (‚Ngaån ngô troâng ngoïn côø ñaøo… Ngaãm xem qua kieáp phong traàn… - … Boãng nghe troáng giuïc ba hoài goïi quaân”…. Nhôø ñoù, baøi thô vöøa coù aâm höôûng trang troïng coå kính, vöøa gaàn guõi quen thuoäc raát phuø hôïp cho vieäc bieåu ñaït yù töôûng: Traân troïng bieát ôn nhöõng gì toát ñeïp cuûa oâng cha vaø quyeát taâm phaùt huy chuùng trong thôøi ñaïi môùi. II. LAØM VAÊN (TÖÏ LUYEÄN TAÄP) Ñeà 1: Bình giaûng ñoaïn thô: “Nöûa ñeâm (…) thaân aáy bieát laø maáy thaân?”
  20. thô Toá höõu – TTLT Vónh Vieãn 54 (Kính gôûi cuï Nguyeãn Du – Toá Höõu) Ñeà 2: Bình giaûng ñoaïn thô: “Tieáng thô ai (…) cuøng ngöôøi” C. LÔØI BÌNH Sinh thôøi Nguyeãn Du töøng töï hoûi khoâng bieát ba traêm naêm sau coù ai ngöôøi tri kæ vì mình maø nhoû nöôùc maét khoâng. Töø ñoù ñeán nay chöa ñeán ba traêm naêm. Nhöng nhöõng ngöôøi coù theå goïi laø tri kæ cuûa nhaø thô, nhöõng ngöôøi hieåu roõ nhöõng ñau xoùt, caêm giaän, öôùc mô vaø caû nhöõng baên khoaên beá taéc cuûa Nguyeãn Du, nhöõng ngöôøi raát yeâu quyù caùi taøi vaø laïi caøng yeâu quyù hôn nöõa caùi tình cuûa Nguyeãn Du, nhöõng ngöôøi aáy coù ñeán haøng trieäu. Nhöõng ngöôøi aáy hoâm nay khoâng nhoû nöôùc maét khoùc Nguyeãn Du maø raát phaán khôûi kæ nieäm Nguyeãn Du, laéng nghe laïi tieáng noùi saâu saéc cuûa Nguyeãn Du, trong khi tieáng suùng choáng Mó cöùu nöôùc vaãn noå gioøn suoát töø Nam chí Baéc. … Giöõa luùc cuoäc chieán ñaáu choáng Mó ñang dieãn ra aùc lieät treân caû hai mieàn , Ban bí thö Trung öông Ñaûng ñaõ chæ thò toå chöùc troïng theå leã kæ nieäm Nguyeãn Du trong caû nöôùc vaø theo ñeà nghò cuûa Hoäi ñoàng hoøa bình theá giôùi, laàn ñaàu tieân moät danh nhaân vaên hoùa Vieät Nam ñöôïc kæ nieäm ôû nhieàu nöôùc chaâu AÙ, chaâu AÂu, chaâu Phi, chaâu Mó. Trong moät baøi thô vieát vaøo dòp aáy, Toá Höõu sau khi pheâ phaùn caùi nhìn toái taêm khoâng loái thoaùt cuûa Nguyeãn Du, ñaõ heát lôøi ca ngôïi taám loøng öu aùi cuûa nhaø thô vaø ñoái vôùi tieáng thô Nguyeãn Du ñaõ coù moät söï ñaùnh giaù cao, xöa nay chöa töøng thaáy: Tieáng thô ai ñoäng ñaát trôøi! Nghe nhö non nöôùc voïng lôøi nghìn thu Nghìn naêm sau nhôù Nguyeãn Du Tieáng thöông nhö tieáng meï ru nhöõng ngaøy (Kính göûi cuï Nguyeãn Du) Toá Höõu ñaõ noùi leân taát caû taám loøng yeâu quyù vaø bieát ôn cuûa chuùng ta vôùi nhaø thô coå ñieån lôùn nhaát trong vaên hoïc Vieät Nam. Ñuùng laø tieáng thô aáy, yeâu thöông nhö tieáng ru cuûa meï, tha thieát nhö tieáng goïi cuûa queâ höông, nghìn naêm sau seõ coøn voïng maõi. (Hoaøi Thanh) ÑEÀ TOÅNG HÔÏP NAÂNG CAO Nhaän ñònh veà phong caùch ngheä thuaät thô Toá Höõu, SGK Vaên hoïc 12, Taäp moät, NXB Giaùo duïc, H., 2002 vieát: ‚… thô Toá Höõu tieâu bieåu cho khuynh höôùng thô tröõ tình chính trò‛. Anh (chò) haõy bình luaän yù kieán treân. I. TÌM HIEÅU ÑEÀ - Ñeà thuoäc kieåu baøi bình luaän moät vaán ñeà vaên hoïc (veà ñaëc tröng phong caùch moät nhaø thô). - Baøi laøm khoâng chæ baøn luaän veà söï keát hôïp giöõa chaát ‚tröõ tình‛ vaø ‚chính trò‛ trong thô Toá Höõu maø coøn phaûi ñaët thô Toá Höõu vaøo trong töông quan vôùi caùc nhaø thô khaùc thuoäc khuynh höôùng thô tröõ tình chính trò. Töø ñoù laøm saùng toû thô Toá Höõu laø ‚tieâu bieåu‛ cho khuynh höôùng thô tröõ tình chính trò. - Veà phaïm vi kieán thöùc: hoïc sinh coù theå vaän duïng caùc kieán thöùc veà thô Toá Höõu vaø thô vaên caùch maïng trong vaø ngoaøi nhaø tröôøng ñeå laøm saùng toû yeâu caàu cuûa ñeà. II. DAØN BAØI SÔ LÖÔÏC
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2