TCNCYH 26 (6) - 2003 B−íc ®Çu nghiªn cøu test kÝch thÝch víi Metacholin trong chÈn ®o¸n sím c¬n Hen phÕ qu.n NguyÔn ThÞ V©n §¹i häc Y Hµ Néi Mét sè lín bÖnh nh©n trong nghiªn cøu nµy (81%) cã gi.m ®i mét c¸ch cã ý nghÜa l−u l−îng còng nh− thÓ tÝch cña ph

Chia sẻ: Sunshine_3 Sunshine_3 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

121
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

TCNCYH 26 (6) - 2003 B−íc ®Çu nghiªn cøu test kÝch thÝch víi Metacholin trong chÈn ®o¸n sím c¬n Hen phÕ qu.n NguyÔn ThÞ V©n §¹i häc Y Hµ Néi Mét sè lín bÖnh nh©n trong nghiªn cøu nµy (81%) cã gi.m ®i mét c¸ch cã ý nghÜa l−u l−îng còng nh− thÓ tÝch cña phæi trong ®ã l−u l−îng gi.m nhiÒu h¬n khi chóng t«i tiÕn hµnh test kÝch thÝch phÕ qu.n kh«ng ®Æc hiÖu víi Metacholin. §©y lµ mét ph−¬ng ph¸p ®−îc sö dông phæ biÕn trªn thÕ giíi trong viÖc chÈn ®o¸n hiÖn t−îng t¨ng tÝnh ph.n øng phÕ...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: TCNCYH 26 (6) - 2003 B−íc ®Çu nghiªn cøu test kÝch thÝch víi Metacholin trong chÈn ®o¸n sím c¬n Hen phÕ qu.n NguyÔn ThÞ V©n §¹i häc Y Hµ Néi Mét sè lín bÖnh nh©n trong nghiªn cøu nµy (81%) cã gi.m ®i mét c¸ch cã ý nghÜa l−u l−îng còng nh− thÓ tÝch cña ph

TCNCYH 26 (6) - 2003 B−íc ®Çu nghiªn cøu test kÝch thÝch víi Metacholin trong chÈn ®o¸n sím c¬n Hen phÕ qu¶n NguyÔn ThÞ V©n §¹i häc Y Hµ Néi Mét sè lín bÖnh nh©n trong nghiªn cøu nµy (81%) cã gi¶m ®i mét c¸ch cã ý nghÜa l−u l−îng còng nh− thÓ tÝch cña phæi trong ®ã l−u l−îng gi¶m nhiÒu h¬n khi chóng t«i tiÕn hµnh test kÝch thÝch phÕ qu¶n kh«ng ®Æc hiÖu víi Metacholin. §©y lµ mét ph−¬ng ph¸p ®−îc sö dông phæ biÕn trªn thÕ giíi trong viÖc chÈn ®o¸n hiÖn t−îng t¨ng tÝnh ph¶n øng phÕ qu¶n ë nh÷ng bÖnh nh©n cã dÊu hiÖu Hen tiÒm tµng. Sù t×m kiÕm t¨ng tÝnh ph¶n øng phÕ qu¶n kh«ng ®Æc hiÖu b»ng Metacholin lµ mét kü thuËt ®−îc sö dông th−êng xuyªn, kü thuËt nµy cã gi¸ trÞ ©m tÝnh chÝnh x¸c cao. Test ©m tÝnh cung cÊp mét gi¸ trÞ tèt cho viÖc lo¹i trõ Hen phÕ qu¶n giai ®o¹n ®Çu. ViÖc sö dông test Metacholin ®Ó ph¸t hiÖn sím hiÖn t−îng co th¾t phÕ qu¶n, ®¶m b¶o sù an toµn, tiÖn lîi, cho ®é nh¹y cao vµ ph−¬ng tiÖn sö dông phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ cña n−íc ta. I. §Æt vÊn ®Ò ®×nh thªm vµo ®ã l¹i cã test kÝch thÝch Test kÝch thÝch (Test provocation) lµ mét Metacholin d−¬ng tÝnh ®Òu ®−îc ®−a vµo thö nghiÖm t¹o l¹i bÖnh [1]. §©y lµ mét kü ch−¬ng tr×nh qu¶n lý vµ phßng c¬n hen thuËt ®· cã tõ l©u. Ban ®Çu ng−êi ta sö mét c¸ch chÆt chÏ [1, 3]. Kü thuËt nµy dông dÞ nguyªn ®Æc hiÖu khi tiÕn hµnh test kh«ng yªu cÇu c¸c m¸y mãc phøc t¹p ®¾t nµy v× vËy ®· g©y ra nhiÒu nguy hiÓm cho tiÒn mµ chØ dïng mét m¸y gän nhá x¸ch bÖnh nh©n. MÆt kh¸c viÖc sö dông dÞ tay rÊt tiÖn lîi trong viÖc chÈn ®o¸n c¬n nguyªn ®Æc hiÖu ®ßi hái mét qu¸ tr×nh s¶n HPQ sím t¹i céng ®ång. xuÊt tèn kÐm, phøc t¹p. §Ó kh¾c phôc Trong viÖc ®iÒu trÞ phßng vµ qu¶n lý c¬n nh÷ng nh−îc ®iÓm nµy hiÖn nay ng−êi ta hen phÕ qu¶n hiÖn nay cßn gÆp nhiÒu khã ®· sö dông Metacholin ®Ó tiÕn hµnh test kh¨n. PhÇn lín bÖnh nh©n ®Õn c¸c c¬ së kÝch thÝch kh«ng ®Æc hiÖu. Metacholin lµ ®iÒu trÞ ®Òu trong t×nh tr¹ng khã thë nÆng, mét dÉn xuÊt cña acÐtylcholine nã cã thÓ viÖc c¾t c¬n rÊt khã, tû lÖ tö vong cao. V× g©y ra mét c¬n co th¾t phÕ qu¶n khi ®−îc vËy chóng t«i tiÕn hµnh ®Ò tµi nµy nh»m khÝ dung [2]. Nã gióp cho viÖc chÈn ®o¸n c¸c môc ®Ých: “Ph¸t hiÖn sím c¬n hen phÕ sím c¬n hen phÕ qu¶n. T¹i c¸c n−íc trªn qu¶n kh«ng ®iÓn h×nh”. thÕ giíi nhÊt lµ céng hoµ Ph¸p kü thuËt II. §èi t−îng vµ ph−¬ng ph¸p nµy ®· lµ mét xÐt nghiÖm th−êng quy ®èi nghiªn cøu víi c¸c bÖnh nh©n hen giai ®o¹n ®Çu khi 1. §èi t−îng nghiªn cøu: triÖu chøng ch−a râ rµng vµ víi nh÷ng vËn 26 bÖnh nh©n ®Õn kh¸m vµ tiÕn hµnh ®éng viªn thÓ thao cã t¨ng tÝnh ph¶n øng nghiªn cøu t¹i phßng th¨m dß chøc n¨ng phÕ qu¶n (tiÒn hen) nh»m cho phÐp hä h« hÊp BÖnh viÖn Cochin - Paris - Céng ®−îc dïng kÝch thÝch β2 trong thi ®Êu. T¹i hoµ Ph¸p trong thêi gian tõ 2001- 2002. Ph¸p nÕu ng−êi bÖnh ch−a cã c¬n khã thë râ nh−ng cã tiÒn sö dÞ øng b¶n th©n vµ gia 51
TCNCYH 26 (6) - 2003 Tiªu chuÈn chän lùa bÖnh nh©n nh− ®ã lµ VEMS (thÓ tÝch thë ra tèi ®a /gi©y) [1, sau: 2]. + Cã c¬n ho kÐo dµi h¬n 1 th¸ng mÆc 2.2. Test kÝch thÝch (test provocation): dï ch−a cã c¬n khã thë. + Nguyªn t¾c tiÕn hµnh: + Cã tiÒn sö dÞ øng b¶n th©n còng nh− §o VEMS mçi lÇn víi liÒu t¨ng dÇn cña gia ®×nh râ nh− mµy ®ay, viªm mòi dÞ øng chÊt kÝch thÝch. Acetylcholin hoÆc c¸c dÉn hoÆc dÞ øng thøc ¨n. chÊt cña nã (Carbacholine, Metacholine). + Tuæi tõ 15 - 25 tuæi. Trong nghiªn cøu nµy chóng t«i sö dông + Kh«ng dïng c¸c thuèc sau ®©y tr−íc Metacholine. Sau khi tæng hîp acetylcholin khi tiÕn hµnh lµm test: ®−îc l−u tr÷ trong c¸c nang cã ®−êng kÝnh • KÝch thÝch Bªta 2 (12h tr−íc ®ã). kho¶ng 300-600 A° ë ngän d©y cholinergic d−íi thÓ phøc hîp kh«ng cã ho¹t tÝnh. D−íi • Kh¸ng Cholin (12h tr−íc ®ã). t¸c dông cña c¸c xung ®ét thÇn kinh vµ • Nhãm Xanthin (12h tr−íc ®ã hoÆc cña ion Ca++ , chóng ®−îc gi¶i phãng ra 24h ®èi víi lo¹i chËm). d−íi d¹ng tù do ®ãng vai trß nh− mét chÊt • Kh¸ng Histamin (5 ngµy tr−íc ®ã). trung gian ho¸ häc cã t¸c dông lµm chËm + Kh«ng tiÕn hµnh lµm test nÕu bÖnh nhÞp tim, h¹ huyÕt ¸p, t¨ng nhu ®éng ruét, nh©n ®ang ®iÒu trÞ corticoides theo ®−êng co th¾t phÕ qu¶n g©y ra c¬n hen, co th¾t uèng hoÆc ®ang dïng c¸c thuèc øc chÕ ®ång tö, t¨ng tiÕt dÞch ë niªm m¹c phÕ Bªta (Bªtabloquant). qu¶n. Ng−êi ta sö dông Metacholin ®Ó tiÕn hµnh test kÝch thÝch t¹o l¹i bÖnh (t¹o l¹i + CÇn chê ®îi bÖnh nh©n trong c¸c c¬n hen phÕ qu¶n) trong chÈn ®o¸n sím tr−êng hîp sau ®©y: c¬n hen v× chóng bÒn v÷ng h¬n • NhiÔm trïng ®−êng h« hÊp míi ®©y acetylcholin, Ýt chÞu t¸c dông cña (Ýt nhÊt sau 6 tuÇn) . cholinesterase nªn t¸c dông kÐo dµi vµ • Míi thö test da víi dÞ nguyªn 1 tuÇn. m¹nh h¬n. • BÖnh nh©n võa lao ®éng g¾ng søc + §o ®¸p øng: Ng−êi ta x¸c ®Þnh liÒu nhiÒu tr−íc ®ã (chê Ýt nhÊt sau 2h). hoÆc nång ®é cña yÕu tè kÝch thÝch g©y • Ngõng hót thuèc l¸ 12h tr−íc ®ã. gi¶m VEMS 20% so víi gi¸ trÞ lý thuyÕt + CÇn chuÈn bÞ c¸c thuèc d·n phÕ qu¶n (PD20). ®Ó tiÕn hµnh lµm test d·n phÕ qu¶n sau + C¸ch lµm: Sö dông m¸y FDC 88 khi test víi Metacholin d−¬ng tÝnh. Medifrom. 2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu: • §o VEMS trªn m¸y ®o phÕ l−u ®Ó 2.1. PhÐp ®o phÕ l−u ®−îc kÕt qu¶ thùc sù hay kÕt qu¶ ban ®Çu (pneumotachography) lµ phÐp ®o l−u cña bÖnh nh©n. l−îng dßng thë, cã thÓ ghi thµnh ®å thÞ. • LÊy Metacholin 2% (2ml) vµo b×nh Sau c¸c ®éng t¸c hÝt vµo, thë ra g¾ng søc khÝ dung. ng−êi ta cã thÓ ®o ®−îc l−u l−îng vµ c¸c • Cho bÖnh nh©n thë ra vµo b×nh khÝ thÓ tÝch khÝ cña phæi. Trong ®ã th«ng sè dung råi hÝt thËt s©u. Mçi lÇn c¸ch nhau tõ quan träng nhÊt dïng trong test kÝch thÝch 1- 2 phót. LiÒu dïng theo thø tù: 52
TCNCYH 26 (6) - 2003 - LÇn ®Çu tiªn kh«ng cã Metacholin 2.3. Test phôc håi (test rÐversibilitÐ) (thay b»ng Nacl 0,9%). * Môc ®Ých: - 100 µg Metacholin sau ®ã 10 phót ®o + TiÕn hµnh sau test kÝch thÝch d−¬ng VEMS. tÝnh ®Ó tr¶ l¹i th«ng khÝ b×nh th−êng cho - 200 µg Metacholin sau ®ã 10 phót ®o ng−êi ®−îc lµm test. VEMS. + X¸c ®Þnh ch¾c ch¾n sù cã mÆt cña - 400 µg Metacholin sau ®ã 10 phót ®o t¨ng tÝnh ph¶n øng phÕ qu¶n. VEMS. + Gióp cho viÖc lùa chän ®iÒu trÞ: Tæng sè ®−îc phÐp ®−îc dïng lµ 3100 - KiÓm tra hiÖu lùc cña thuèc d·n µg . phÕ qu¶n. Trong qu¸ tr×nh ®o VEMS ng−êi ta ®Òu - §¸nh gi¸ lîi Ých cña ®iÒu trÞ so s¸nh víi kÕt qu¶ cña VEMS thùc sù cña corticoides khÝ dung trong thêi gian dµi. bÖnh nh©n ë lÇn ®o ®Çu tiªn khi ch−a cã * Nguyªn t¾c: Sau khi test kÝch thÝch Metacholin. NÕu VEMS cña lÇn ®o nµo d−¬ng tÝnh cho bÖnh nh©n khÝ dung víi liÒu gi¶m tõ 20% trë lªn th× ph¶n øng d−¬ng t¨ng dÇn cña thuèc d·n phÕ qu¶n (kÝch tÝnh ë ®ã. thÝch β2). Chóng ta thu ®−îc sù t¨ng dÇn + ChØ ®Þnh lµm test kÝch thÝch víi cña VEMS. Metacholin: * §o ®¸p øng: Ng−êi ta nhËn thÊy r»ng • Ng−êi cã tiÒn sö dÞ øng nh−ng ch−a sù ®¶o ng−îc hoµn toµn hoÆc tõng phÇn cã c¬n hen râ chØ cã ho kÐo dµi trªn 3 hiÖn t−îng t¾c nghÏn phÕ qu¶n sau khi khi tuÇn, cã c¶m gi¸c khã chÞu trong ®−êng dïng β2 adrenergique hoÆc thë khi thay ®æi thêi tiÕt. anticholinergique ®−îc x¸c ®Þnh bëi t¨ng • Ng−êi bÖnh nh©n cã kÕt qu¶ th¨m VEMS ≥ 12% so víi gi¸ trÞ lý thuyÕt vµ ≥ dß chøc n¨ng phæi gi¶m so víi gi¸ trÞ lý 200 ml so víi gi¸ trÞ tuyÖt ®èi ban ®»u (c¸c thuyÕt mµ ch−a cã dÊu hiÖu l©m sµng vÒ gi¸ trÞ DEP, DEMM 25-75% cña CVF còng hen. ®−îc tÝnh ®Õn nh− VEMS). + §¸nh gi¸: III. KÕt qu¶ Chóng t«i chän 3 th«ng sè chøc n¨ng NÕu d−¬ng tÝnh cã nghÜa lµ : h« hÊp ®Ó kh¶o s¸t ®ã lµ: VEMS, DEP, • BÖnh nh©n cã t¨ng tÝnh ph¶n øng CVF. phÕ qu¶n (hyperreactibilitÐ bronchique). • Kh¼ng ®Þnh dÊu hiÖu tiÒn hen (nÕu tiÒn sö kh«ng râ). B¶ng 1: Tû lÖ % bÖnh nh©n cã sôt ≥ 12% so víi gi¸ trÞ lý thuyÕt vµ ≥ 200ml so víi gi¸ trÞ ban ®Çu cña VEMS, DEP, CVF sau dïng Metacholin. C¸c th«ng sè Sè bÖnh nh©n cã gi¶m CNHH % §é gi¶m trung b×nh DEP 21 / 26 81% - 22% VEMS 21 / 26 81% - 25% CVF 12 / 26 46% - 22% 53
TCNCYH 26 (6) - 2003 NhËn xÐt: + Trªn 80% sè bÖnh nh©n nghiªn cøu cã test d−¬ng tÝnh + §é gi¶m trung b×nh cña VEMS trªn 25% so víi gi¸ trÞ ban ®Çu B¶ng 2: Sù thay ®æi cña VEMS, DEP, CVF ë c¸c nhãm kh¶o s¸t Thêi ®iÓm nghiªn VEMS (l/gi©y) DEP (lÝt/phót) CVF (lÝt) cøu Gi¸ trÞ % Gi¸ trÞ % Gi¸ trÞ % tuyÖt ®èi tuyÖt ®èi tuyÖt ®èi Tr−íc dïng 5,12±0,32 114 6,10±0,15 110 5,31±0,44 111 Metaholin Sau dïng 4,02±0,25 80% 4,53±0,63 80 3,93±0,1 84 Metaholin (-34%) (-29%) (-26,85%) Sau dïng 4,82±0,53 120 5,05±0,52 111 4,29±1,7 109 d·n PQ (+40%) (+30,3%) (+24,8%) NhËn xÐt: + Gi¶m VEMS trung b×nh –34% sau khÝ dung Metacholine + Sù c¶i thiÖn TK phæi thÓ hiÖn ë VEMS +40% vµ DEP +30% B¶ng 3: NhËn xÐt vÒ liÒu Metacholin ®−îc sö dông LiÒu Metacholin Sè bÖnh nh©n cã §é gi¶m trung b×nh gi¶m CNHH cña VEMS < 1000 µg 17 / 18 - 26% 1500 µg 1 bÖnh nh©n - 22% > 1500 µg 3/7 - 22% NhËn xÐt: PhÇn lín bÖnh nh©n cã gi¶m vµ ≥ 200ml so víi gi¸ trÞ tuþªt ®èi ban ®Çu VEMS ë nång ®é d−íi 1000µg cña VEMS, DEP, CVF. IV. Bµn luËn Chóng ta gÆp mét tÇn suÊt cao cña viÖc C¨n cø vµo sù lùa chän bÖnh nh©n gi¶m VEMS, DEP (81%) sau khi dïng chóng ta nh©n thÊy lîi Ých rÊt lín cña test Metacholin. §ã lµ kÕt qu¶ cña viÖc lµm kÝch thÝch víi Metacholin. Nã gãp phÇn t¨ng tÝnh ph¶n øng PQ cña Metacholin. kh¼ng ®Þnh hoÆc lo¹i bá sím chÈn ®o¸n H¬n n÷a qua viÖc so s¸nh c¸c thêi ®iÓm hen phÕ qu¶n, x¸c ®Þnh dÊu hiÖu tiÒn hen tr−íc vµ sau khi dïng Metacholin ng−êi ta hoÆc theo dâi hiÖu qu¶ cña ®iÒu trÞ c¬n còng nhËn thÊy mét sù kh¸c nhau râ rÖt HPQ. Sau khi khÝ dung Metacholin (mét cña c¸c th«ng sè trªn mét c¸ch cã ý nghÜa dÉn chÊt cña acetylcholin) ng−êi ta nhËn thèng kª. Sù gi¶m VEMS (-34%), DEP (- thÊy cã sù xuÊt hiÖn co th¾t phÕ qu¶n, mét 29%), CVF (-26%) sau khi khÝ dung biÓu hiÖn cña tiÒn hen. §iÒu ®ã thÓ hiÖn râ Metacholin. nÐt ë viÖc sôt ≥ 12% so víi gi¸ trÞ lý thuyÕt 54
TCNCYH 26 (6) - 2003 Sau khi test kÝch thÝch d−¬ng tÝnh, 2- Sù c¶i thiÖn rÊt cã ý nghÜa cña c¸c chóng t«i ®· tiÕn hµnh phôc håi kh¶ n¨ng thÓ tÝch vµ l−u l−îng phæi nµy sau khi ®èi th«ng khÝ phæi b»ng Salbutamol. HÇu hÕt t−îng nghiªn cøu ®−îc khÝ dung thuèc d·n c¸c bÖnh nh©n nµy ®Òu cã ®¸p øng tèt víi phÕ qu¶n (Salbutamol). c¸c thuèc d·n phÕ qu¶n bëi v× chóng ta 3- PhÇn lín bÖnh nh©n chän trong nhËn thÊy mét sù gia t¨ng cã ý nghÜa cña nghiªn cøu cã sù sôt ®i cña VEMS râ rÖt VEMS, DEP vµ CVF sau dïng Salbutamol: chØ víi liÒu thÊp cña Metacholin. Víi VEMS: + 40%, DEP: + 30,3%, CVF: 4- §©y lµ mét thö nghiÖm ®Æc hiÖu cã + 24,8%. ®é nh¹y cao trong viÖc ph¸t hiÖn sím t¨ng §iÒu ®ã cµng kh¼ng ®Þnh tÝnh ph¶n øng tÝnh ph¶n øng PQ hoÆc dÊu hiÖu tiÒn hen, cña phÕ qu¶n trªn nh÷ng ng−êi bÖnh cã gãp phÇn tÝch cùc trong phßng vµ qu¶n lý tiÒm tµng c¬n hen. bÖnh nh©n hen. Trang bÞ ®¬n gi¶n chØ cÇn 1 m¸y FDC 88 Medifrom chóng ta cã thÓ Mét viÖc ®¸ng l−u ý ®ã lµ hÇu hÕt bÖnh lµm test mét c¸ch l−u ®éng ®iÒu nµy phï nh©n cã triÖu chøng l©m sµng tiÒn hen hay hîp víi viÖc qu¶n lý bÖnh nh©n hen t¹i t¨ng tÝnh ph¶n øng PQ th× chØ cÇn liÒu thÊp céng ®ång ë ViÖt Nam. cña Metacholin còng g©y ra gi¶m VEMS vµ DEP mét c¸ch cã ý nghÜa: Khi dïng liÒu Tµi liÖu tham kh¶o thÊp th× 94% sè ng−êi ®· cã gi¶m VEMS 1. Aubier, Pariente. R (1996): vµ DEP. “pneumologie” 1996 - medecine sciences V. KÕt luËn flammarion. 731-740. 1- Sau khi khÝ dung Metacholin (dÉn 2. Cremmoux. H, Defouilloy.C (1993): xuÊt cña acetylcholin), mét ho¹t chÊt ®ãng l’asthme de l’adulte,” astra france” -ed, vai trß quan träng trong hen PQ ng−êi ta 1993, 2-8. nhËn thÊy sù gi¶m ®i mét c¸ch cã ý nghÜa 3. Tillie - Leblond. I (1996): “les thèng kª (p < 0,001) cña c¸c thÓ tÝch vµ asthmes allergique” - rev. Prat. Paris, l−u l−îng phæi. 1996, n08 , 949-945. RÐsumÐ Test metacholin dans le dianostique prÐcese de l’asthme Un nombre important de patient dans l’Ðtude (81%) prÐsentait une chute significative des dÐbits et volumes respiratoire (VEMS, DEP, CVF) dans le test provocation avec Metacholine. C’est un meilleur mÐthode dans le diagnostique d’une hyperrÐactibilitÐ bronchique. La recherche un HRB non spÐcifique est la technique le plus souvent utilisÐ. Cette mÐthode a une valeur pÐdictif nÐgatif ÐlevÐs qui fournit un bon argument contre une maladie asthmatique. 55

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn