Thằng Mới
TRUYỆN NGẮN CỦA LẠI VĂN LONG
Tôi biết cu Mới năm 1996, khi nó đã tròn mười tuổi, tập tễnh tập đi. “Cu Mới phát triển
chậm do não không bình thường” – mẹ nó thường kể như vậy.
Tôi trọ ở một căn gác gỗ nằm sâu trong xóm lao động ở gần chợ Bình Tây, hàng ngày
đạp xe đi dạy kèm Toán - Lý - Hóa cho mấy đứa nhỏ ở quận 5, quận 6. Mẹ cu Mới là chị
Mến bán quán cóc ở đầu hẻm. Thỉnh thoảng tôi ghé quán chị Mến uống cà phê, mua gói
thuốc nên quen nhau. Cùng là dân ở quê lên Sài Gòn vất vả kiếm sống nên chúng tôi dễ
thân nhau. Có lần chị thở dài nói với tôi:
- Phải chi cu Mới học được, chị cũng nhờ cậu kèm cho cháu!
Tôi vui vẻ trả lời:
- Dạy cho thằng Mới em không lấy tiền, cứ cà phê thuốc lá trừ dần cũng được!
Tôi thường dậy sớm đi bộ thể dục. Năm giờ ra đầu hẻm là đã gặp chị Mến tất bật dọn
hàng. Dưới ánh đèn đường vàng khè, hay khi mưa lâm thâm, chị cần mẫn quét sạch đoạn
vỉa hè, tát cạn mấy vũng nước nhỏ rồi lụi cụi nhóm bếp dầu nấu nước pha cà phê, sắp xếp
mấy bộ bàn ghế nhựa móp méo ra hè phố. Thằng Mới cũng được mẹ lôi ra hiện trường vì
để ở nhà không ai quản. Nó đã cao gần bằng mẹ, đi khá vững, hở ra là phá phách. Lúc
bận bịu với công việc, chị cho nó ngồi vào cái ghế nhựa rồi lấy dây vải cột hai cổ tay nó
vào hai tay vịn của ghế. Mới ngọ nguậy trên ghế với cái đầu tóc trụi lũi, hai chân khẳng
khiu thò ra ống quần đùi cứ khua khua lên trời. Mới bị câm nhưng không điếc, thỉnh
thoảng chị Mến lại nhắc nhở nó ngồi im, Mới trả lời bằng cách hướng mắt về phía mẹ rồi
hú lên một hồi dài…
Tập thể dục xong tôi quay về thì trời đã sáng bảnh, thấy chị Mến đã dọn hàng xong, đang
cho con ăn sáng. Chị thường đút cơm tấm, bánh canh, bún, phở… cho nó. Vừa đút chị
vừa quát tháo bắt nó nuốt. Thằng Mới cũng phồng mang trợn mắt phản ứng, tay bị trói
trên ghế cứ vặn vẹo đầu để tránh cái muỗng của mẹ ép đưa vào mồm nó. Nước mắt nó
chảy ràng rụa vì cứ phun thức ăn ra bị mẹ đánh. Có hôm chị Mến vừa thương, vừa giận
con nên cũng khóc theo. Tiếng khóc của chị rấm rức, tiếng khóc của đứa con tật nguyền
nghe như tiếng tru u uất. Nước mắt của mẹ, nước mắt của con cùng rơi lã chã vào dĩa
cơm, tô bún… Bữa ăn hóa thành cuộc tra tấn đau đớn!
Tôi tốt nghiệp cử nhân toán đại học Tổng hợp, ra trường đã mấy năm vẫn thất nghiệp vì
không có hộ khẩu thành phố chẳng cơ quan nào nhận. Thậm chí xin dạy toán cấp hai
cũng bị từ chối với lý do không được đào tạo sư phạm. Tôi đành sống lây lắt với công
việc dạy kèm tương lai mờ mịt. Có những chiều mưa, tôi ngồi bó gối trên căn gác xập xệ,
chật chội, buồn rũ rượi. Có đêm mất ngủ thao thức đếm thời gian trôi qua như đếm ước
mơ và tuổi xuân đang cạn dần của mình. Có trưa hè oi bức cởi trần nằm phơi thân còm
dưới mái tole hầm hập, thấy đời chán khủng khiếp. Có lúc nhớ tới những đứa bạn học
hành lười biếng dốt nát, nhờ chạy chọt, thân thế, giờ vênh vang chức phận, thấy bất công
vây bủa. Lúc nghĩ đến những nhọc nhằn, buồn bã trong nghề gia sư, lại càng muốn… tự
tử!
Tóm lại tôi là kẻ từng học như điên để rồi khổ như điên, khổ triền miên, nặng trĩu ưu
phiền…!
Thế nhưng cứ mỗi sớm mai thức dậy đi ra ngõ, nghe tiếng chổi tre quét vỉa hè của chị
Mến, thấy cu Mới ngọ nguậy như muốn bứt phá khỏi số phận tật nguyền… tôi lại hãnh
diện, sung sướng vô cùng với thân thể tuy ốm nhưng khỏe mạnh, trí óc minh mẫn và
nghề gia sư vừa nhàn nhã, vừa oai hơn đời trà đá, cà phê cóc của chị Mến. Tôi chợt nhận
ra mẹ con chị Mến cần thiết cho tôi, cho những người như tôi, cho cuộc đời này biết mấy!
Nếu không có thảm cảnh của họ, tôi đâu biết mình hạnh phúc, đâu thấy mình may mắn và
cuộc đời này chỉ còn lại toàn những tủi thân, ai oán vì tham lam, ghen tỵ, so đo… Chị
Mến ước mơ con trai được lành lặn tâm trí để học tôi, còn tôi lại âm thầm được nó dạy
cho câu kinh điển của ông bà xưa: “Nhìn lên chẳng bằng ai, nhìn xuống chẳng ai bằng
mình!”
*
* *
Mười ba, mười bốn tuổi; Mới háu ăn, lớn nhanh như thổi, dung mạo cũng đẹp dần lên.
Mười chín tuổi, nó cao gần mét chín, nặng hơn tạ. Nhìn nó tôi lại tủi thân với cơ thể mét
sáu, năm mươi hai ký lô của mình. Bây giờ không chiếc ghế nhựa nào nhốt được thân
hình to lớn của nó. Chị Mến phải mua một sợi dây dù to như ngón tay cái, một đầu cột
ngang bụng nó, đầu kia cột vào trụ điện ngay chỗ bán hàng của chị. Dây dài ba mét, Mới
quanh quẩn trong bán kính đó, đi chán thì ngồi phệt xuống tấm chiếu mẹ trải trên vỉa hè.
Nó ngồi xếp bằng, to lớn dềnh dàng, đầu cũng trọc lóc như ông phật di lặc sống. Tôi
nhâm nhi ly cà phê, ngắm nó, nghĩ ra đủ chuyện. Nếu trí óc phát triển tương xứng với cơ
thể, Mới đã là một sinh viên nổi bật giữa trường đại học với thân thể cao to, đẹp trai, bao
nhiêu cô gái phải mơ ước. Mới cũng có thể là tuyển thủ bóng rổ, bóng chuyền hay nhân
tài thể thao, làm vẻ vang đất nước. Nếu Mới sinh trước vài trăm năm, không chừng đã
thành một dũng tướng “hộ quốc an dân” đi vào sử sách và con đường đông đúc xe cộ mà
nó suốt ngày chà lết trên vỉa hè này đã được đặt tên nó. Nếu Mới sinh chậm một trăm
năm, biết đâu nó là người Việt Nam đầu tiên được cử lái phi thuyền bay lên một hành
tinh có sự sống để đàm phán với đại diện nền văn minh xa lạ nào đó. Nói chung là rất
nhiều viễn cảnh tươi sáng cho một siêu nhân. Nhưng Mới chỉ có cái thân bồ tượng ngày
càng to lớn thêm nữa, ngày càng để mẹ phải vất vả nuôi nấng hơn nữa trong lúc “bộ chỉ
huy” vẫn như lúc mới chào đời. Nó cứ muốn giải thoát khỏi trụ điện bằng cách dùng sức
vóc lôi kéo cho đứt sợi dây trói buộc mà không thể biết điều đơn giản là dùng mấy ngón
tay tháo nút buộc rất nhẹ nhàng. Nhìn Mới hậm hực, gầm gừ muốn níu cho đứt sợi dây,
tôi ước nó có một chút xíu trí tuệ. Nhưng ước điều đó ở Mới còn hơn đòi hỏi có một cái
thang leo lên tận trời xanh!
Có hôm phần dây cột vào trụ điện bị Mới co kéo mãi, mòn dần rồi đứt phựt. Mới cầm
cọng dây cười khoái trá. Nhìn bộ dạng và ánh mắt hí hửng đó, tôi biết Mới đang muốn
khoe khoang thành tích, đang rất tự hào với chiến công vô nghĩa của mình! Lúc đó chị
Mến đang bưng nước cho khách hàng ở xa nên chưa về kịp. Tôi cũng không đủ can đảm
để xáp vào cột Mới trở lại. Thế là cu cậu kéo sợi dây lòng thòng, cắm đầu lao chạy vào
con đường nườm nượp xe cộ. Tôi biết như thế là rất nguy hiểm cho Mới nên quíu lên la
lô bà con xung quanh giúp đỡ, giữ nó lại. Nhưng chẳng ai dám tới gần nói gì đến việc ôm
tay ôm chân nó. Tôi lẽo đẽo chạy theo với hy vọng Mới nhận ra tôi để giảm bớt phá
phách. Mới lững thững đến trước một cửa hàng bán đồ thờ bằng gốm sứ. Trong tủ kính
lớn, đèn rực rỡ là những bức tượng Đức mẹ Maria, Đức chúa Jesu, Quan âm bồ tát, Đức
phật, Thánh Quan Công… nhập từ Trung Quốc về, rất sang trọng, đẹp đẽ. Mới nhìn chăm
chú, cười hề hề rồi chộp một bát nhang ném vào tủ. Cái bát nhang bằng sứ dày cui, nặng
trịch được sức vóc khổng lồ của Mới ném vào gây tiếng va đập khủng khiếp với mặt
kiếng làm cả cái tủ lộng lẫy, sáng choang trong chớp mắt chỉ còn là đống đổ nát. Phật,
Chúa cùng các Đức thánh đều bị bạo lực vô thần của Mới làm cho ngã nghiêng, biến
dạng, mất vị thế... Người trong cửa hàng tròn mắt, rú lên thất thanh rồi xách gậy ra vây
đánh Mới. Mới mặt quần đùi, cởi trần bị mấy người đàn ông vụt gậy vào người. Nó ôm
vết thương nhăn nhó rồi bỗng hóa hung dữ gạt, đập, đá túi bụi. Đối thủ của Mới lớp té lăn
quay, lớp xịt máu mũi, sưng đầu, gãy tay… người đi đường xúm vào coi đông như kiến.
Tôi chen vào đám đánh nhau la thật to:
- Nó bị điên, đừng đánh nó tội nghiệp!
Ông chủ tiệm mập ú nắm cổ áo tôi:
- Con của ông phải không? Đền cho tôi đi… mỗi bức tượng ba triệu đồng, bể mấy tượng
đền mấy tượng!
Thằng Mới đứng gần đó bất ngờ hú lên rồi lao đến xách cổ ông mập giật ra khỏi tôi. Nó
khỏe quá nên ông mập bị quăng theo tay nó văng xa, va đập vào đám người tò mò đứng
thành vòng tròn. Ông mập nằm luôn, được mọi người đỡ lên, ông lại rũ xuống…
Tôi nhìn cu Mới bằng ánh mắt biết ơn.
Chị Mến cũng vừa hớt hải chạy đến. Chị la lên:
- Mới! Quỳ xuống…
Mới đang hung hăng là thế bỗng lật đật quỳ xuống, khoanh tay trước ngực, cúi đầu ngoan
ngoãn. Đám đông vỗ tay hoan hô cứ như họ đang ở trong rạp xiếc tán thưởng cho nghệ sỹ
nhỏ bé khuất phục được thớt voi hung dữ!
Công an phường cùng với dân phòng rầm rập đến. Biết thủ phạm bị tâm thần, vị thiếu tá
chỉ huy khuyên ông chủ tiệm vừa hồi tỉnh :
- Nên nuôi vài con chó berger, bọn điên không sợ người, chỉ sợ chó!
*
* *
Đối diện với chỗ chị Mến “giam cầm” thằng Mới có một cây si rễ phủ lòa xòa như ông
râu dài khốn khổ. Thằng Mới cứ chỉ tay vào cây ú ớ, ú ớ… Chuyện đó chẳng ai quan tâm.
Cho đến một ngày, có bà đồng cốt xiêm y diêm dúa, mồm nhai trầu chóp chép dẫn theo
mấy người nhận là Việt kiều ở Mỹ về. Bà đồng cầm nắm hương chỉ vào sát gốc si, mấy
“cửu vạn” đi theo gia đình Việt kiều lao tới vung cuốc xẻng đào bới. Họ nhặt vài cái cúc
áo bằng nhựa xanh, tấm thẻ bài bằng inox vẫn nguyên vẹn, cùng với một ít đất mùn đen
được đưa vào tiểu sành… Gia đình Việt kiều thắp hương quanh hố đào rồi lớn nhỏ quỳ
khóc. Tôi đang uống cà phê quán chị Mến, tò mò băng qua đường đứng xem cùng nhiều
người khác, nhìn cái tiểu sành bọc trong vải đỏ thấy ngậm ngùi. Đại diện chính quyền địa
phương cũng có mặt. Dân tộc này còn giữ được nhân tính khi ông ấy không gây khó dễ,
chỉ khuyên gia đình làm nhanh rồi hoàn thổ. Có mấy anh nhà báo sốt sắng đến cùng máy
quay, máy ảnh. Đến rồi tiu nghỉu ra về vì đây là cuộc tìm mộ tử sĩ của “phía bên kia”,
không đưa tin được như tìm mộ liệt sỹ “của ta”!
Quay trở lại với ly cà phê đang uống dở, tôi nói với chị Mến:
- Thằng Mới giúp cho cây đa đó có ma!
Chị Mến cãi lại:
- Ma có sẵn, Mới chỉ giúp cho người ta biết ở đó có ma!