Thành phần loài động vật chân đốt y học và độ nhạy cảm với hóa chất diệt côn trùng của véc tơ sốt xuất huyết tại đảo Phú Quốc - Kiên Giang

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> THÀNH PHẦN LOÀI ĐỘNG VẬT CHÂN ĐỐT Y HỌC VÀ ĐỘ NHẠY CẢM<br /> VỚI HÓA CHẤT DIỆT CÔN TRÙNG CỦA VÉC TƠ SỐT XUẤT HUYẾT<br /> TẠI ĐẢO PHÚ QUỐC - KIÊN GIANG<br /> Nguyễn Văn Châu*, Lê Thành Đồng**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Đặt vấn đề: Phú Quốc là đảo lớn nhất Việt Nam, có vị trí kinh tế, quốc phòng quan trọng, có Vườn Quốc<br /> gia với đa dạng về loài động thực vật, còn tiềm ẩn của một số bệnh do động vật chân đốt truyền. Mục tiêu<br /> nghiên cứu nhằm xác định thành phần động vật chân đốt y học và độ nhạy cảm của véc tơ sốt xuất huyết. Đối<br /> tượng nghiên cứu gồm bọ chét, ve, mò, mạt, muỗi và ruồi. Phương pháp nghiên cứu là điều tra cắt ngang nhóm<br /> chân đốt y học; thử nhạy cảm của muỗi với hoá chất theo phương pháp của Tổ chức y tế thế giới. Thời gian từ<br /> ngày 15/4 - 5/5/2010; tại một số điểm thuộc đảo Phú Quốc.<br /> Kết quả: Đã thu thập được 4.050 cá thể động vật chân đốt y học, thuộc 84 loài: 3 loài bọ chét (Bộ<br /> Siphonaptera), 5 loài ve (Họ ve cứng Ixodidae), 11 loài mò (Họ Trombiculidae), 9 loài mạt (Liên họ Gamasoidea),<br /> 28 loài muỗi (họ Culicidae) và 28 loài ruồi (phân bộ Brachycera); trong đó 24 loài có vai trò truyền bệnh. Muỗi<br /> Aedes aegypti và Aedes albopictus đã kháng với Lamdacyhalothrin, Permethrin, Deltamethrin và DDT, nhưng<br /> còn nhạy với Malathion.<br /> Kết luận: Thành phần loài động vật chân đốt y học khá phong phú (84 loài), trong đó có 24 loài có vai trò<br /> truyền bệnh. Muỗi Aedes aegypti và Aedes albopictus đã kháng với Lamdacyhalothrin, Permethrin,<br /> Deltamethrin và DDT, nhạy với Malathion.<br /> Từ khoá: động vật chân đốt / đảo Phú Quốc.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> <br /> COMPOSITION OF ARTHROPOD SPECIES AND SENSITIVITY TO CHEMICAL INSECTICIDES<br /> OF THE DENGUE VECTOR IN PHU QUOC - KIEN GIANG<br /> Nguyen Van Chau, Le Thanh Dong<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 - Supplement of No 1 - 2013: 246 - 250<br /> Hypothesis: Phu Quoc is the largest island with an economic advantage and defense importance to<br /> Vietnam, and has got a national park with a variety of plant and animal species hence the potential of a number of<br /> arthropod-borne diseases. The subject was conducted to evaluate medical arthropods components and determine<br /> the sensitivity of the dengue vector. Research object is the group of medical arthropods, mosquito, mosquito larvae<br /> and flies. The method is a cross-sectional survey study, collecting, handling medical arthropods; sensitivity tests<br /> on mosquitoes with chemicals are according to the method of the World Health Organization.<br /> Results: Collected 4,050 individual arthropods, belonging to 84 species, in the 24 species having a role in<br /> transmission. Aedes aegypti and Aedes albopictus were resistant to lamdacyhalothrin, permethrin, deltamethrin<br /> and DDT, but also sensitive to Malathion. The arthropod species consist a wide varity (84 species), inclusively<br /> with 24 species with transmitting potentials. Aedes aegypti and Aedes albopictus were resistant to<br /> Lamdacyhalothrin, Permethrin, deltamethrin and DDT, sensitive to Malathion.<br /> Keywords: arthropod, Phu Quoc Island<br /> * Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung Ương<br /> ** Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng TP.<br /> HCM<br /> Tác giả liên lạc: PGS. TS. Nguyễn Văn Châu, ĐT: 0982331949, Email: vanchaunimpe@yahoo.com<br /> <br /> 246<br /> <br /> Chuyên Đề Ký Sinh Trùng<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Phú Quốc là đảo lớn nhất Việt Nam, nằm ở<br /> phía tây nam nước ta, trải dài từ 9053’ - 12028’độ<br /> vĩ bắc và 1030 49’- 1040 05’ độ kinh đông. Diện tích<br /> 574km2, dân số 93 000 người (đến tháng 5 năm<br /> 2010), gồm 2 thị trấn và 8 xã. Phú Quốc có vị trí<br /> quan trọng về kinh tế, quốc phòng và đang trở<br /> thành trung tâm du lịch trọng điểm của cả nước.<br /> Phú Quốc có Vườn Quốc gia với đa dạng về loài<br /> động, thực vật.<br /> Tuy nhiên, Phú Quốc còn tiềm ẩn của một số<br /> bệnh do động vật chân đốt truyền như Bệnh sốt<br /> xuất huyết(1), bệnh sốt rét(4). Do đó, việc điều tra<br /> nghiên cứu động vật chân đốt y học và xác định<br /> độ nhạy cảm của véc tơ sốt xuất huyết ở đảo Phú<br /> Quốc là hết sức cần thiết.<br /> <br /> PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Điều tra cắt ngang, từ ngày 15/4 - 5/5/2010, tại<br /> thị trấn Dương Đông, xã Bãi Thơm (ấp Bãi Thơm)<br /> và xã Cửa Dương (ấp Bến Tràm) thuộc đảo Phú<br /> Quốc, tỉnh Kiên Giang.<br /> Đối tượng nghiên cứu: các nhóm động vật<br /> chân đốt y học bao gồm: bộ Bọ chét<br /> (Siphonaptera), họ Ve (Ixodidae), họ Mò<br /> (Trombiculidae), liên họ Mạt (Gamasoidea), họ<br /> Muỗi (Culicidae) và Ruồi gần người<br /> (Brachycera).<br /> Thu thập, xử lý mẫu vật động vật chân đốt y<br /> học theo các kỹ thuật thường quy của Viện Sốt rét<br /> - KST - CT TƯ.<br /> Thu thập muỗi bằng phương pháp soi bắt<br /> trong nhà ban ngày (7 - 10giờ), soi bắt ở chuồng<br /> gia súc ban đêm từ 19 - 23 giờ, bẫy dèn CDC<br /> trong và ngoài nhà (18 - 5giờ sáng hôm sau).<br /> Thu thập bọ gậy Aedes ở các dụng cụ chứa<br /> nước, dụng cụ phế thải trong và ngoài nhà; thu<br /> thập bọ gậy Anopheles ở khe, suối, sông, rạch ven<br /> biển.<br /> Thu thập ruồi bằng vợt.<br /> Thu thập chân đốt ngoại ký sinh trên gậm<br /> nhấm (chủ yếu là chuột), động vật nuôi và đất,<br /> rác.<br /> <br /> Chuyên Đề Ký Sinh Trùng<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Phân loại các nhóm động vật chân đốt y học<br /> dựa vào đặc điểm hình thái, theo tài liệu các tác<br /> giả trong và ngoài nước(2,3,5,8,6).<br /> Tính hệ số tương quan về loài theo công thức<br /> của Stugren & Radulescu, 1961.<br /> Thử nhạy cảm của muỗi với hoá chất diệt côn<br /> trùng theo phương pháp của tổ chức Y tế thế giới<br /> WHO/CPC/MAL/98.12. Muỗi thử nuôi từ bọ gậy.<br /> <br /> KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN<br /> Bảng 1. Kết qủa thu thập động vật chân đốt y học<br /> Nhóm động vật chân đốt Số vật<br /> mẫu<br /> Bọ chét (Siphonaptera)<br /> 340<br /> Ve (Ixodidae)<br /> 481<br /> Mò (Trombiculidae)<br /> 929<br /> Mạt (Gamasoidea)<br /> 950<br /> Ruồi (Brachycera)<br /> 395<br /> Muỗi (Culicidae)<br /> 920<br /> Cộng<br /> 4015<br /> <br /> Số loài/giồng/họ<br /> 3/ 2/ 1<br /> 5/ 3/ 1<br /> 11/ 6/ 1<br /> 9/ 6/ 4<br /> 28/ 14/ 4<br /> 28/ 7/ 1<br /> 84/38/12<br /> <br /> Đã thu thập 4.015 vật mẫu của các nhóm<br /> động vật chân đốt y học, trong đó nhóm mò, mạt<br /> và muỗi nhiều hơn các nhóm khác. Đã phân tích<br /> xác định được 84 loài, 38 giống, 12 họ, gồm: 3 loài<br /> bọ chét, 5 loài ve, 11 loài mò, 9 loài mạt, 28 loài<br /> muỗi và 28 loài ruồi (Bảng 1).<br /> Bảng 2. Thành phần loài chân đốt ngoại ký sinh và<br /> vật chủ của chúng<br /> TT<br /> <br /> Taxon phân loại<br /> Vật chủ<br /> Bọ chét - Họ Pulicidae Bielberg, 1820<br /> Ctenocephalides felis felis Bouche,<br /> 1<br /> Chó, mèo<br /> 1835<br /> 2<br /> Chó mèo<br /> C. felis orientis Jordans, 1925<br /> Xenopsylla cheopis (Rothschild, 1903) * Chuột rừng<br /> 3<br /> (Rattus rattus)<br /> Ve cứng – Họ Ixodidae Murray, 1877<br /> 4<br /> Bò, trâu<br /> Boophilus microplus (Canet., 1897)*<br /> 5 Haemaphysalis aborensis Warb., 1921<br /> Chó<br /> 6 Haemaphysalis bispinosa Neum., 1897<br /> Chim<br /> 7<br /> Chó<br /> H. hirsuta Hogstraiel et al., 1966<br /> 8 Rhipicephalus sanguineusi Lat., 1804*<br /> Chó<br /> Mò - Họ Trombiculidae Ewing, 1929<br /> 9 Ascoschoengastia (Lau.) indica (Hirst)* Chuột rừng<br /> 10 Eutrombicula hirsti (Sambon, 1927)<br /> Gà, chó<br /> 11<br /> Gà, chó<br /> E. wichmanni (Oudemans, 1905)*<br /> 12 G. (W.) dismina Schluger, et al., 1960 Chuột rừng<br /> 13 G. (W. ) di sparunguis (Oudemans,<br /> Chuột rừng<br /> <br /> 247<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> TT<br /> 14<br /> 15<br /> 16<br /> 17<br /> 18<br /> 19<br /> <br /> 20<br /> 21<br /> 22<br /> 23<br /> 24<br /> <br /> 25<br /> 26<br /> 27<br /> 28<br /> <br /> Taxon phân loại<br /> Vật chủ<br /> 1929)<br /> G. (W.) lupella Traub & Evans, 1957<br /> Chuột rừng<br /> Leptotrombidium (L.) deliense(Walch)* Chuột rừng<br /> L. (L.) fuleri (Ewing, 1945)<br /> Chuột rừng<br /> Gà<br /> Neoschoengastia gallinarum (Hatori)<br /> Schoengastia pseudoschuffneri<br /> Chuột rừng<br /> (Walch)<br /> Schoengastia sp.<br /> Chuột rừng<br /> Liên họ Mạt Gamasoidea<br /> Họ Laelaptidae Berlese, 1892<br /> Laelaps echidninus Berlese, 1887*<br /> Chuột rừng<br /> L. nuttali Hirst, 1915<br /> Chuột rừng<br /> L. sedlaceki Strandtmann et al., 1963* Chuột hươu bé<br /> (N. fulvescens)<br /> L. traubi Domrow,1962<br /> Chuột hươu bé<br /> Laelaps sp.<br /> Chuột rừng,<br /> rác<br /> Họ Macrochelidae Vitzthum, 1931<br /> Macrocheles glaber Tsai Sams., 1962 Rác, phân<br /> Họ Macronyssidae Oudmans, 1936<br /> Orthonisus bacoti (Hirst, 1913)*<br /> Gà, đất, rác<br /> O. bursa Berlese,1888<br /> Gà, đất, rác<br /> Họ Pachylaelaptidae Vitzthum, 1931<br /> Pachylaelaps finitimus Doan, 1960<br /> Chuột rừng<br /> <br /> Ghi chú: * : những loài có vai trò dịch tễ.<br /> Tại đảo Phú Quốc đã phát hiện được 28 loài<br /> chân đốt ngoại ký sinh gồm: 3 loài bọ chét, 5 loài<br /> ve, 11 loài mò và 9 loài mạt (bảng 2); nhiều hơn 7<br /> loài so với ở Côn Đảo(9). Sự tương quan về loài<br /> chân đốt ngoại ký sinh giữa Phú Quốc và Côn<br /> Đảo ở mức “khác ít” (R = 0,20).<br /> Bảng 3. Thành phần loài muỗi Anophelinae tại các<br /> điểm điều tra<br /> TT<br /> <br /> Tên loài<br /> <br /> 1<br /> <br /> An. aconitus Dozenit, 1902*<br /> Anopheles barbirostris Van.,<br /> 1884#<br /> An. maculatus Theobald, 1901*<br /> An. philippinensis Ludlow, 1902<br /> An. sawadwongporni<br /> Rattanarithikul and Reen, 1986<br /> An. sinensis Wiedmann,<br /> 1928*#<br /> An. vagus Donitz, 1902*<br /> <br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> <br /> Điểm điều tra<br /> Dương Cửa<br /> Bãi<br /> Đông Dương Thơm<br /> 0<br /> +<br /> +<br /> <br /> Hai loài truyền sốt rét chủ yếu là An. dirus và<br /> An. epiroticus đợt điều tra này các tác giả không<br /> thu thập được, nhưng Phạm Văn Tường (1992) đã<br /> thu thập được tại một số điểm ở Phú Quốc(4).<br /> Tại các điểm nghiên cứu đã phát hiện 21 loài<br /> thuộc họ muỗi Culicinae, trong đó giống Aedes 6<br /> loài, Armigeres 4 loài, Culex 8 loài; các giống:<br /> Orthopodomya, Toxorhynchus và giống Tripteroides<br /> đều một loài. Bảy loài có vai trò truyền bệnh sốt<br /> xuất huyết Dengue, viêm não Nhật Bản B hoặc<br /> bệnh giun chỉ hệ bạch huyết ở Việt Nam (Bảng 4).<br /> Số loài muỗi Culiciae đã phát hiện được ở<br /> Phú Quốc ít hơn 8 loài so với ở Côn Đảo(9). Tương<br /> quan về thành phần loài Culicidae giữa Phú<br /> Quốc và Côn Đảo ở mức “khác vừa” (R= 0,42)<br /> (Bảng 4).<br /> Bảng 4. Thành phần loài muỗi Culicinae tại các điểm<br /> điều tra<br /> TT<br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> 9<br /> <br /> +<br /> +<br /> <br /> +<br /> 0<br /> <br /> 0<br /> 0<br /> <br /> 10<br /> <br /> 0<br /> <br /> +<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> Ghi chú: *: Muỗi truyền bệnh sốt rét; # : Muỗi<br /> truyền giun chỉ ở Việt Nam.<br /> <br /> 248<br /> <br /> Điều tra tại ba điểm ở đảo Phú Quốc chỉ phát<br /> hiện 7 loài muỗi Anophelinae. Đã bổ sung 3 loài:<br /> Anopheles barbirostris, An. sawadwongporni và An.<br /> maculatus so với các nghiên cứu trước đây; đưa số<br /> loài Anophelinae hiện biết ở đảo Phú Quốc là 18<br /> loài.<br /> <br /> 11<br /> 12<br /> 13<br /> 14<br /> 15<br /> 16<br /> 17<br /> <br /> Điểm điều tra<br /> Dương Cửa<br /> Bãi<br /> Đông Dương Thơm<br /> +<br /> +<br /> +<br /> Aedes aegypti (Lin.,1762) *<br /> +<br /> +<br /> +<br /> Ae. albopictus (Skuse, 1894)*<br /> 0<br /> +<br /> 0<br /> Ae. desmotes (Giles, 1904)<br /> 0<br /> +<br /> 0<br /> Ae. imprimens (Walker,1861)<br /> 0<br /> +<br /> 0<br /> Ae. niveus (Lud.,1903)<br /> +<br /> +<br /> +<br /> Ae. vittatus (Bigot, 1866)<br /> +<br /> 0<br /> 0<br /> Armigeres aureolinaetus<br /> +<br /> +<br /> 0<br /> Ar. flavus Leicester<br /> Ar. kuchingensis (Edward,<br /> +<br /> +<br /> +<br /> 1915)<br /> Ar. subalbatus (Coquillett,<br /> +<br /> +<br /> +<br /> 1908)<br /> Culex bitaeniorhynchus<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> (Giles)**<br /> +<br /> +<br /> +<br /> Cx. brevipalpis (Giles, 1902)<br /> +<br /> +<br /> 0<br /> Cx. gelidus (Theobald, 1901)**<br /> 0<br /> +<br /> 0<br /> Cx. mimeticus (Noe,1899)<br /> +<br /> +<br /> +<br /> Cx. quinquefasciatus (Say) ***<br /> 0<br /> 0<br /> +<br /> Cx. tritaeniorhynchus (Giles)**<br /> +<br /> +<br /> +<br /> Cx. vishnui (Theo., 1901)**<br /> Tên loài muỗi<br /> <br /> Chuyên Đề Ký Sinh Trùng<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> TT<br /> <br /> Tên loài muỗi<br /> <br /> 18<br /> 19<br /> 20<br /> <br /> Cx. whitei (Bar.,1928)<br /> Orthopodomya albipes<br /> Toxorhynchus sp.<br /> Tripteroides proximus<br /> (Edward)<br /> <br /> 21<br /> <br /> Điểm điều tra<br /> Dương Cửa<br /> Bãi<br /> Đông Dương Thơm<br /> +<br /> +<br /> +<br /> +<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> 0<br /> +<br /> +<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> TT<br /> 18<br /> <br /> 19<br /> 20<br /> <br /> Ghi chú: * : những loài truyền bệnh sốt xuất huyết; **:<br /> những loài truyền bệnh viêm não Nhật Bản B; ***:<br /> những loài truyền bệnh giun chỉ .<br /> <br /> 21<br /> <br /> Tại các điểm điều tra ở Phú Quốc đã phát hiện<br /> được 28 loài ruồi, thuộc 4 họ; trong đó họ ruồi nhà<br /> Muscidae có số loài phong phú nhất (18 loài); có<br /> mặt ba loài ruồi và một loài nhặng có vai trò<br /> truyền bệnh (Bảng 5).<br /> <br /> 23<br /> <br /> Sự tương quan về thành phần lòai ruồi giữa<br /> đảo Phú Quốc và Côn Đảo ở mức “khác vừa” (R=<br /> 0,46) (Bảng 5).<br /> <br /> 22<br /> <br /> 24<br /> <br /> 25<br /> 26<br /> 27<br /> <br /> Bảng 5. Thành phần loài ruồi tại các điểm điều tra<br /> TT<br /> <br /> 1<br /> 2<br /> 3<br /> 4<br /> 5<br /> 6<br /> 7<br /> 8<br /> 9<br /> 10<br /> 11<br /> 12<br /> 13<br /> 14<br /> 15<br /> 16<br /> 17<br /> <br /> Taxon<br /> <br /> Dương Cửa Bãi<br /> Đông Dương Thơm<br /> <br /> Họ ruồi nhà Muscidae<br /> Atherigona biseta Karl, 1939<br /> Haematobia irritans exigua de<br /> Meijere<br /> Lispe orientalis (Wiedemann,<br /> 1824)<br /> Musca bezzi Patton et Cragg,<br /> 1913<br /> Musca conducens Walker, 1860<br /> Musca convexifrons Thomson,<br /> 1868<br /> Musca crassirostris Stein, 1903<br /> Musca domestica Linnaeus,<br /> 1758*<br /> Musca fletcheri Patton et al.,<br /> 1824<br /> Musca pattoni Austen, 1910<br /> Musca sorbens Wiedemann,<br /> 1830*<br /> Musca ventrosa Wiedemann,<br /> 1830<br /> Myospila laevis (Stein, 1900)<br /> Neomyia lauta (Wiedemann,<br /> 1830)<br /> Neomyia yunnanensis (Fan,<br /> 1965)<br /> Stomoxys calcitrans (Linnaeus,<br /> 1758)<br /> Stomoxys indicus Picard, 1908<br /> <br /> Chuyên Đề Ký Sinh Trùng<br /> <br /> 0<br /> <br /> +<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> 0<br /> <br /> +<br /> <br /> 0<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> +<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> +<br /> <br /> 0<br /> <br /> +<br /> <br /> +<br /> <br /> 0<br /> <br /> +<br /> <br /> 0<br /> <br /> +<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> +<br /> <br /> 0<br /> <br /> 0<br /> <br /> 28<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Dương Cửa Bãi<br /> Đông Dương Thơm<br /> Stomoxys sitiens Rondani, 1873<br /> 0<br /> 0<br /> +<br /> Họ nhặng Calliphoridae<br /> Bengalia emarginata Malloch,<br /> 0<br /> 0<br /> +<br /> 1927<br /> Chrysomyia megacephala<br /> 0<br /> +<br /> +<br /> (Fab., 1794)*<br /> Chrysomyia pinguis (Walker,<br /> 0<br /> +<br /> 0<br /> 1858)<br /> Hemipyrellia ligurriens (Wied.,<br /> 0<br /> 0<br /> +<br /> 1830)<br /> Lucilia cuprina (Wiedemann,<br /> 0<br /> 1<br /> 0<br /> 1830)<br /> Rhyncomyia setipyga<br /> 0<br /> +<br /> 0<br /> Villeneuve, 1929<br /> Họ ruồi xám Sarcophagidae<br /> Parasarcophaga misera<br /> +<br /> +<br /> +<br /> (Walker, 1849)<br /> Parasarcophaga ruficornis<br /> +<br /> +<br /> +<br /> (Fab., 1794)<br /> Parasarcophaga knabi (Parker,<br /> 0<br /> +<br /> +<br /> 1917)<br /> Họ ruồi hoa Anthomyidae<br /> Anthomyia illocata Walker, 1856 0<br /> +<br /> 0<br /> Taxon<br /> <br /> Ghi chú: *: Những loài có vai trò truyền bệnh<br /> Bảng 6. Kết quả thử nhạy cảm với hóa chất diệt côn<br /> trùng với muỗi Aedes albopictus tại thị trấn Dương<br /> Đông, Phú Quốc (Khu phố 5 – từ 24 - 27/4/2010)<br /> Thử nghiệm<br /> Đối chứng<br /> Loại giấy tẩm hóa Số muỗi chết/ Tỷ lệ muỗi Số muỗi<br /> chất<br /> số muỗi thử chết (%) chết/ số<br /> (con)<br /> muỗi thử<br /> Lamdacyhalothrin<br /> 107/111<br /> 96<br /> 0/23<br /> 0,05%<br /> Permethrin 0,75%<br /> 109/103<br /> 94<br /> 0/23<br /> Deltamethrine<br /> 92/100<br /> 92<br /> 0/22<br /> 0,05%<br /> Malathion 5%<br /> 100/101<br /> 99<br /> 0/21<br /> DDT 4%<br /> 107/119<br /> 90<br /> 0/22<br /> <br /> Nhận xét: Aedes albopictus tại thị trấn Dương<br /> Đông, Phú Quốc đã kháng với 3 hóa chất thuộc<br /> nhóm Pyrethroid (Lamdacyhalothrin 0,05%;<br /> Permethrin 0,75%; Deltamethrin 0,05%) và DDT<br /> 4%; còn nhạy với Malathion 5% (Bảng 6).<br /> Bảng 7. Kết quả thử nhạy cảm với hóa chất diệt côn<br /> trùng với muỗi Aedes aegypti tại TT. Dương Đông,<br /> Phú Quốc (Tổ 8 - Khu phố 8, từ 26-29/4/2010)<br /> Loại giấy tẩm Hóa<br /> <br /> Thử nghiệm<br /> <br /> Đối chứng<br /> <br /> 249<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> chất<br /> <br /> Số muỗi<br /> chết/ số<br /> muỗi thử<br /> (con)<br /> <br /> Tỷ lệ<br /> muỗi<br /> chết (%)<br /> <br /> Số muỗi<br /> chết/ số<br /> muỗi thử<br /> <br /> 4/101<br /> <br /> 4<br /> <br /> 0/21<br /> <br /> Lamdacyhalothrin<br /> 0,05%<br /> Permethrin 0,75%<br /> Deltamethrin 0,05%<br /> <br /> 5/103<br /> <br /> 5<br /> <br /> 0/22<br /> <br /> 25/105<br /> <br /> 24<br /> <br /> 0/23<br /> <br /> Malathion 5%<br /> DDT 4%<br /> <br /> 102/102<br /> 2/100<br /> <br /> 100<br /> 2<br /> <br /> 0/22<br /> 0/22<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> <br /> 2.<br /> 3.<br /> <br /> Nhận xét: Aedes aegypti tại thị trấn Dương<br /> Đông, Phú Quốc đã kháng với 3 hóa chất thuộc<br /> nhóm Pyrethroid (Lamdacyhalothrin 0,05%;<br /> Permethrin 0,75%; Deltamethrin 0,05%) và DDT<br /> 4%; còn nhạy với Malathion 5% (Bảng 7).<br /> <br /> 4.<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> <br /> 6.<br /> <br /> - Thành phần loài động vật chân đốt y học ở<br /> Phú quốc khá đa dạng và phong phú, gồm 84<br /> loài, thuộc 38 giống, 12 họ; trong đó 24 loài có<br /> khả năng truyền bệnh. Đáng chú ý là các loài<br /> muỗi truyền bệnh sốt rét và sốt xuất huyết<br /> Dengue.<br /> - Aedes aegypti và Aedes albopictus ở thị trấn<br /> Dương Đông đã kháng với Lamdacyhalothrin,<br /> Permethrin, Deltamethrin và DDT; nhưng còn<br /> nhạy với Malathion.<br /> <br /> 250<br /> <br /> 5.<br /> <br /> 7.<br /> <br /> 8.<br /> <br /> 9.<br /> <br /> Lê Hoàng San, Lê Văn Xanh, Nguyễn Thanh Buôn, Lê Quỳnh<br /> Mai, Trương Thừa Thắng, Nguyễn Thu Thủy và Trương Uyên<br /> Ninh (2006). Nhận xét về huyết thanh học, virus học bệnh sốt<br /> Dengue/xuất huyết Dengue (SD/SXHD) xảy ra tại Phú Quốc<br /> năm 2004. Tạp chí Y học dự phòng. Tập XVI, số 2 (81).<br /> Nguyễn Văn Châu (1997). Tài liệu phân loại mò (Acariformes:<br /> Trombiculidae) ở Việt Nam. Nhà xuất bản Y học: 48 trang.<br /> Nguyễn Văn Châu, Nguyễn Thu Vân, Đỗ Sĩ Hiển (2007). Họ Mò<br /> đỏ Trombiculidae – Acarina, Bọ chét Siphonaptera. Động Vật chí<br /> Việt Nam. Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam. Nhà xuất bản<br /> Khoa học kỹ thuật (NXBKHKT). Tập 16: 306 trang.<br /> Phạm Văn Tường (2001). Nghiên cứu tác dụng một số biện pháp<br /> phòng chống sốt rét trong chăm sóc sức khoẻ ban đầu tại huyện<br /> Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang. Tóm tắt luận án Tiến sĩ.<br /> Phan Trọng Cung, Đoàn Văn Thụ (2001). Bộ Ve bét (Acarina).<br /> Động Vật chí Việt Nam - Fauna of Vietnam. Trung tâm Khoa học<br /> tự nhiên và Công nghệ Quốc gia. NXBKHKT, Hà Nội. Tập 11: 434<br /> trang.<br /> Rattanarithikul R, and Green CA (1986) Formal recognization<br /> the species of Anopheles maculatus group ̣(Diptera: Culicidae)<br /> occuring in Thailand, including the descriptions of two new<br /> species and a preliminary key to female -Mosq. Syst. 18: 246 - 278<br /> Stojanovich CJ and Scott HG (1966) Illustrated key to<br /> Mosquitoes of Vietnam. U. S. Department of Health, education,<br /> and welfare Public health service. Communicabale Disease<br /> Center Atlanta, Georgia 30333: 158pp.<br /> Tạ Huy Thịnh (2000) Họ ruồi nhà (Diptera, Muscidae), họ nhặng<br /> (Diptera, Calliphoridae). Động Vật Chí Việt Nam. NXBKHKT, Hà<br /> Nội: 334 trang.<br /> Vũ Đức Chính, Hồ Đình Trung, Nguyễn Đức Mạnh, Nguyễn Văn<br /> Châu, Nguyễn Thị Bạch Ngọc, Nguyễn Thị Kha, Trần Nguyên<br /> Hùng, Nguyễn Mạnh Hùng, Võ Việt Dũng, Bảo Bôn (2006). Kết<br /> quả điều tra đa dạng tiết túc y học tại Côn Đảo. Tạp chí Phòng<br /> chống bệnh Sốt rét và các bệnh ký sinh trùng. Số 4: 66 - 74.<br /> <br /> Chuyên Đề Ký Sinh Trùng<br /> <br />