Tình trạng thất thoát, lãng phí vốn ngân sách Nhà nước trong đầu tư xây dựng cơ bản và biện pháp phòng chống

M C L C Ụ Ụ

L I NÓI Đ U Ờ Ầ

: M T S LÝ LU N CHUNG V Đ U T XÂY D NG C Ph n 1ầ Ề Ầ Ư Ự Ộ Ố Ậ Ơ

B N. Ả

I.

xây d ng c b n. M t s khái ni m trong đ u t ệ ộ ố ầ ư ơ ả ự

1.

Đ u t - Đ u t phát tri n và vai trò c a đ u t phát tri n. ầ ư ầ ư ủ ầ ư ể ể

2.

Khái ni m v đ u t xây d ng c b n. ề ầ ư ệ ơ ả ự

3.

N i dung c a xây d ng c b n. ơ ả ủ ự ộ

a)

Kh o sát, thi ả t k . ế ế

b)

Xây l p.ắ

c) Mua s m máy móc, thi

ắ t b . ế ị

4.

V n đ u t xây d ng c b n. ầ ư ố ơ ả ự

a)

V n cho xây l p. ắ ố

b)

V n đ u t mua s m máy móc, thi ầ ư ố ắ t b . ế ị

c)

V n ki n thi t c b n khác. ế ố ế ơ ả

5.

xây d ng c b n. Phân lo i v n đ u t ạ ố ầ ư ơ ả ự

6.

xây d ng c b n. Ngu n v n đ u t ố ầ ư ồ ơ ả ự

II.

M t s đ c đi m ch y u c a s n ph m xây d ng và vai trò ủ ế ủ ả ộ ố ặ ự ể ẩ

qu c dân. c a xây d ng c b n trong n n kinh t ủ ơ ả ự ề ế ố

1.

Đ c đi m c a s n ph m xây d ng. ủ ả ự ể ặ ẩ

2.

Vai trò c a xây d ng c b n trong n n kinh t qu c dân. ơ ả ủ ự ề ế ố

: TH C TR NG V Đ U T XÂY D NG C B N - NGUYÊN Ph n 2ầ Ề Ầ Ư Ơ Ả Ự Ự Ạ

Ố NHÂN VÀ S C N THI T PH I CH NG TH T THOÁT, LÃNG PHÍ V N Ố Ự Ầ Ả Ấ Ế

NGÂN SÁCH TRONG Đ U T XÂY D NG C B N. Ầ Ư Ơ Ả Ự

I.

Th c tr ng. ự ạ

II.

Nh ng b t c p - Nguyên nhân và s c n thi ấ ậ ự ầ ữ ế ấ t ph i ch ng th t ố ả

thoát lãng phí v n đ u t ngu n v n ngân ầ ư ố trong xây d ng c b n t ự ơ ả ừ ồ ố

sách

1.

Nh ng b t c p và nh ng mánh khoé moi ti n c a Nhà n c trong ấ ậ ữ ủ ữ ề ướ

xây d ng c b n. ơ ả ự

1.1.

V ch tr ng đ u t và công tác th m đ nh. ề ủ ươ ầ ư ẩ ị

1.2.

Công tác k ho ch hoá còn nhi u y u kém. ế ề ế ạ

1.3.

Ban qu n lý công trình - Ong “ ch th t” hay “ ch h ”. ủ ậ ủ ờ ả

1.4.

Đ u th u - Nh ng tiêu t c và h n ch . ế ữ ự ấ ầ ạ

1.4.1.

V đ i t ng đ u th u. ề ố ượ ấ ầ

1.4.2.

Trình t th c hi n đ u th u. ự ự ệ ấ ầ

1.4.3.

V xác đ nh giá tr n. ị ề ầ

1.4.4.

T ch c đ u th u - M t màn k ch đ c d ng s n. ổ ứ ấ ầ ộ ị ượ ự ẵ

1.5.

ng ban l t léo. Ch y v n và c p v n - Nh ng đ ấ ữ ạ ố ố ườ ắ

1.6.

Tình tr ng “ M t c a mà có nhi u chìa khoá”. ộ ử ề ạ

1.7.

Th t thoát trong xây d ng c b n b t ngu n t ự ơ ả ồ ừ ấ ắ ả các văn b n

pháp quy.

1.8.

M y cách quy t toán kh ng trong xây d ng c b n. ố ơ ả ự ế ấ

1.8.1.

Ph n móng. ầ

1.8.2.

Ph n thân khung nhà. ầ

1.8.3.

Khai tăng nhân công.

1.8.4.

Quy t toán kh ng vào ti n đ n bù, gi i phóng m t b ng, ế ề ề ố ả ặ ằ

ti n quan h , ph n vi c phát sinh. ầ ệ ề ệ

1.8.5.

Khai tăng giá nh ng v t li u không có trong đ n giá đ ậ ệ ữ ơ ượ c

Nhà n c ban hành. ướ

1.9.

Nh ng th đo n gian l n trong h ch toán nh m gi u doanh ữ ủ ạ ậ ạ ằ ấ

thu và l i nhu n. ợ ậ

2.

S c n thi t ph i ch ng th t thoát, lãng phí trong đ u t ự ầ ế ầ ư ả ấ ố ự xây d ng

ngu n v n Ngân sách Nhà n c. c b n t ơ ả ừ ồ ố ướ

Ph n 3: NH NG GI I PHÁP NH CHO NH NG ĐI U NAN GI ầ Ữ Ả Ữ Ỏ Ề Ả I

L NỚ .

2

I.

ệ Đánh giá chung v tình hình chông th t thoát, lãng phí hi n ề ấ

nay.

II.

M t s ki n ngh nh m ch ng th t thoát, lãng phí v n Ngân ộ ố ế ố ố ằ ấ ị

sách Nhà n c trong đ u t xây d ng c b n. ướ ầ ư ơ ả ự

1.

M t s ki n ngh . ị ộ ố ế

1.1.

Nâng cao tính ch đ ng và t ch u trách nhi m c a các doanh ủ ộ ự ị ủ ệ

nghi p xây d ng b ng hình th c xã h i hoá đ u t . ầ ư ứ ự ệ ằ ộ

1.1.1.

C ph n hoá doanh nghi p Nhà n c. ệ ầ ổ ướ

1.1.2.

Nhà n ướ ầ c đ t hàng công trình thay cho c p phát v n đ u ặ ấ ố

.ư t

1.1.3.

Đ u th u tín d ng. ụ ấ ầ

1.1.4.

C p v n t m ng và xã h i hoá đ u t b ng các chính ố ạ ứ ầ ư ằ ấ ộ

sách.

1.2.

C n thay đ i h th ng đ nh m c kinh t k thu t và đ n giá ổ ệ ố ứ ầ ị ế ỹ ậ ơ

trong xây d ng c b n. ự ơ ả

1.3.

Gi ả ấ i quy t m i quan h gi a c quan tài chính và c quan c p ệ ữ ơ ế ố ơ

phát.

1.4.

V công tác đ u th u. ề ấ ầ

1.5.

V công tác quy t toán công trình. ế ề

1.5.1.

Gi i quy t m i quan h gi a c p phát v n đ u t v i công ả ệ ữ ấ ầ ư ớ ế ố ố

tác quy t toán v n đ u t d án hoàn thành. ầ ư ự ế ố

1.5.2.

N i dung và ch đ báo cáo th c hi n đ u t hàng năm. ế ộ ầ ư ự ệ ộ

1.5.3.

N i dung báo cáo quy t toán v n đ u t hoàn thành. ầ ư ế ộ ố

1.5.4.

Th m tra báo cáo quy t toán. ế ẩ

1.5.5.

Phí và qu n lý phí th m tra quy t toán. ế ả ẩ

2.

M t s gi i pháp. ộ ố ả

2.1.

V ch tr ng đ u t . ề ủ ươ ầ ư

2.2.

V công tác k ho ch hoá. ế ề ạ

3

2.3.

Nâng cao ch t l ấ ượ ng và trách nhi m c a ban qu n lý công ủ ệ ả

trình.

2.4.

Ch n ch nh và hoàn thi n công tác đ u th u. ệ ấ ấ ầ ỉ

2.4.1.

V đ i t ng đ u th u. ề ố ượ ấ ầ

2.4.2.

V trình t th c hi n đ u th u. ề ự ự ệ ấ ầ

2.4.3.

V xác đ nh giá tr n. ị ề ầ

2.4.4.

V khâu t ch c đ u th u. ề ổ ứ ấ ầ

2.5.

ng k lu t trong khâu nghi m thu, thanh Ch n ch nh, tăng c ỉ ấ ườ ỷ ậ ệ

quy t toán công trình. ế

2.6.

Hoàn thi n các văn b n pháp quy có liên quan đ n đ u t xây ầ ư ệ ế ả

d ng c b n. ự ơ ả

K T LU N Ế Ậ

4

Ờ

Mu n phát tri n đi lên trong giai đo n hi n nay thì v n đ u t có ý nghĩa ầ ư ể ố ố L I NÓI Đ U ạ Ầ ệ

c nào dù là n c phát tri n hay ch m phát h t s c quan tr ng, b t kỳ m t n ọ ế ứ ộ ướ ấ ướ ể ậ

tri n thì đ u c n đ n v n. V n là y u t ế ế ố ơ ả ẩ c b n, là đ ng c đ thúc đ y ơ ể ề ể ầ ố ố ộ

ti n trình phát tri n di n ra nhanh hay ch m và đ c bi t ti n trình này ph ể ễ ế ậ ặ ệ ế ụ

thu c r t l n vào hi u qu s d ng đ ng v n. V i m t n ả ử ụ ộ ấ ớ ộ ướ ệ ồ ố ớ ề c cho dù có ti m

c đem đi đ u t không l c v v n th nào đi chăng n a nh ng n u v n đ ự ề ố ữ ư ế ế ố ượ ầ ư

i cũng ch ng đ c bao nhiêu. Còn đúng, không phù h p thì hi u qu đem l ợ ệ ả ạ ẳ ượ

Vi t Nam thì sao ? Vi t Nam là m t n ệ ệ ộ ướ ả ủ c nghèo, ch u nhi u h u qu c a ề ậ ị

chi n tranh đ l ể ạ ế ộ i và b t đ u b t tay vào công cu c công nghi p hoá mu n ắ ầ ệ ắ ộ

i là m t n c quá đ lên ch nghĩa xã h n so v i các n ớ ơ ướ c khác, h n n a l ơ ữ ạ ộ ướ ủ ộ

ấ h i b qua giai đo n T b n ch nghĩa nên c s v t ch t k thu t còn r t ộ ỏ ơ ở ậ ấ ỹ ư ả ủ ạ ậ

nghèo nàn, l c h u, đ c bi ạ ậ ặ ệ ị ố t b thi u v n m t cách tr m tr ng, ngu n v n ế ầ ố ộ ọ ồ

ngân sách là ngu n v n ch đ o trong m i công cu c đ u t ủ ạ ầ ư ớ ấ l n c a đ t ủ ố ố ọ ộ

n c mà nó cũng ch r t “ m ng manh”. y v y mà ngu n v n này l i đ ướ Ấ ậ ỉ ấ ỏ ồ ố ạ ượ c

ch c, kém hi u qu , tình tr ng th t thoát, lãng phí s d ng m t cách vô t ộ ử ụ ổ ứ ệ ả ạ ấ

nh t là trong lĩnh v c đ u t xây d ng c b n đang di n ra nh m t bài toán ự ầ ư ấ ư ộ ơ ả ự ễ

nan gi ả ớ i v i m t d u h i l n đ t ra: S gi ỏ ớ ộ ấ ẽ ả ặ ẽ i quy t nh th nào đây ?. Ai s là ư ế ế

ng i gi nhi u năm nay ườ ả i quy t tình tr ng này ? L i kêu c u đó đã phát ra t ờ ứ ế ạ ừ ề

ơ ở nh ng hình nh ch a có ai nghe th y ho c có nghe nh ng c tìn làm ng , b i ư ư ư ư ấ ặ ố

m t cá nhân thì không th làm gì đ c mà nó đòi h i t t c các c p, các ể ộ ượ ỏ ấ ả ấ

ngành, t t c m i ng i cùng tham gia gi ấ ả ọ ườ ả ỉ ơ i quy t. V n đ này không ch đ n ế ề ấ

thu n là gi ầ ả ồ i quy t n i b ngành mà nó ph thu c vào c m t c ch . Ngu n ả ộ ơ ế ế ộ ộ ụ ộ

t c m i ng v n ngân sách là ti n đóng góp, là m hôi, n ố ề ồ ướ c m t c a tt ắ ủ ấ ả ọ ườ i

dân nên khi ngu n v n này s d ng kém hi u qu thì gây ra thi ử ụ ệ ả ồ ố ệ ạ ỗ t h i cho m i

cá nhân mà còn cho c đ t n ả ấ ướ ạ c. Do v y không th đ kéo dài mãi tình tr ng ể ể ậ

này đ c, b i l trong xu h i hi n nay, n u ta ượ ở ẽ ướ ng phát tri n c a th gi ể ế ớ ủ ệ ế

không tìm ra đ c m t con đ ng, m t cách đi đúng đ n và v ng b c trên ượ ộ ườ ữ ắ ộ ướ

đôi chân c a mình thì ta s nhanh chóng b t t h u, mà ngày nay chúng ta cũng ị ụ ậ ủ ẽ

5

đã b xa nh ng n c đi tr c r t nhi u. Tr c nh ng b c xúc này em xin ữ ỏ ướ ướ ấ ề ướ ữ ứ

m nh d n vi t v đ tài: “ Tình tr ng th t thoát, lãng phí v n ngân sách ạ ạ ế ề ề ố ạ ấ

Nhà n c trong đ u t xây d ng c b n và bi n pháp phòng ch ng ướ ầ ư ơ ả ố ”. B iở ự ệ

xây d ng c b n là lĩnh v c th t thoát, lãng phí l n nh t c ta đ u t ầ ư ơ ả n ấ ở ướ ự ự ấ ớ

hi n nay. ệ

Đ có đ c bài vi t này em xin chân thành c m n cô giáo h ể ượ ế ả ơ ướ ẫ ng d n

Nguy n Thu Hà, ng ễ ườ i đã t n tình giúp đ , ch b o và đóng góp ý ki n cho ỉ ả ế ậ ỡ

bài vi t c a em, cùng v i các th y cô giáo b môn đã gi ng d y cho em ế ủ ầ ả ạ ớ ộ

nh ng ki n th c c b n trong th i gian em đ ơ ả ữ ứ ế ờ ượ ủ c vinh d là sinh viên c a ự

khoa. Sau đây là m t s nh ng hi u bi t c b n c a em v lĩnh v c này. ộ ố ữ ể ế ơ ả ủ ự ề

6

Ph n1: M T S LÝ LU N CHUNG V Đ U T XÂY D NG C Ề Ầ Ư Ộ Ố Ự Ậ ầ Ơ

B NẢ

I - M T S KHÁI NI M TRONG Đ U T XÂY D NG C B N Ầ Ư Ộ Ố Ơ Ả Ự Ệ

1 / Đ u t _Đ u t phát tri n và vai trò c a đ u t phát tri n ầ ư ầ ư ủ ầ ư ể ể

Đ u t là s hy sinh các ngu n l c hi n t ầ ư ồ ự ở ệ ạ ự ủ ả i ( ti n, s c lao đ ng, c a c i ứ ề ộ

i cho ng v t ch t, trí tu ) nh m đ t đ ệ ậ ạ ượ ấ ằ c nh ng k t qu có l ế ữ ả ợ ườ ầ ư i đ u t

trong t ng lai. ươ

Có ba lo i đ u t đó là: Đ u t tài chính, Đ u t th ng m i và Đ u t ạ ầ ư ầ ư ầ ư ươ ầ ư ạ

phát tri n( Căn c vào b n ch t và ph m vi l i ích do đ u t đem l i). Trong ứ ể ả ạ ấ ợ ầ ư ạ

đó ch có ho t đ ng đ u t ạ ộ ầ ư ỉ ề phát tri n là ho t đ ng t o ra tài s n m i cho n n ạ ạ ộ ể ả ớ

kinh t , là b ph n c b n c a đ u t ế . ậ ơ ả ủ ầ ư ộ

Đ u t ầ ư ậ phát tri n là quá trình chuy n hoá v n b ng ti n thành v n hi n v t ệ ề ể ể ằ ố ố

nh m t o ra nh ng y u t ế ố ơ ả ụ ờ c b n c a s n xu t kinh doanh, dichk v , đ i ủ ả ữ ạ ằ ấ

s ng, t o ra nh ng tài s n m i, năng l c s n xu t m i cũng nh duy trì ố ự ư ữ ả ạ ả ấ ớ ớ

nh ng ti m l c s n có c a n n kinh t ủ ề ự ẵ ữ ề . ế

Đ u t ầ ư ủ phát tri n có vai trò h t s c quan tr ng đ i v i s phát tri n c a ố ớ ự ế ứ ể ể ọ

m i qu c gia, nó đ c coi là chìa khoá c a s tăng tr ng, là nhân t quan ỗ ố ượ ủ ự ưở ố

tr ng đ phát tri n kinh t ể ể ọ ế , th hi n: ể ệ

1- Đ u t v a tác đ ng đ n t ng cung, v a tác đ ng đ n t ng c u. ầ ư ừ ế ổ ế ổ ừ ầ ộ ộ

2- Đ u t có tác đ ng hai m t đ n s n đ nh kinh t ầ ư ặ ế ự ổ ộ ị . ế

3- Đ u t tác đ ng đ n t c đ tăng tr ng và phát tri n kinh t ầ ư ế ố ộ ộ ưở ể . ế

4- Đ u t làm tăng c ng kh năng khoa h c và công ngh c a đ t n c. ầ ư ườ ệ ủ ấ ướ ả ọ

5- Đ u t làm d ch chuy n c c u kinh t ầ ư ể ơ ấ ị . ế

6- Đ u t có v trí quan tr ng nh h ng đ n vi c nâng cao ch t l ầ ư ả ọ ị ưở ấ ượ ế ệ ộ ng đ i

ng đ n t c đ tăng tr ng và phát tri n kinh t ngũ lao đ ng, nh h ộ ả ưở ế ố ộ ưở ể . ế

7- Đ u t ầ ư quy t đ nh s ra đ i, t n t ự ờ ồ ạ ế ị ấ i và phát tri n c a các c s s n xu t ơ ở ả ể ủ

kinh doanh d ch v . ụ ị

7

. xây d ng c b n 2/ Khái ni m v đ u t ệ ề ầ ư ơ ả ự

Đ u t c b n là ho t đ ng đ u t ầ ư ơ ả ạ ộ ầ ư ể ạ đ t o ra các tài s n c đ nh đ a vào ả ố ị ư

ho t đ ng trong các lĩnh v c kinh t xã h i nh m thu đ i ích d i các ạ ộ ự ế ằ ộ c l ượ ợ ướ

nào hình th c khác nhau. Xét m t cách t ng th , không m t ho t đ ng đ u t ổ ạ ộ ầ ư ứ ể ộ ộ

mà không c n ph i có các tài s n c đ nh. Tài s n c đ nh bao g m toàn b ố ị ố ị ầ ả ả ả ồ ộ

các c s v t ch t, k thu t đ các tiêu chu n theo qquy đ nh c a Nhà n c. ơ ở ậ ậ ủ ủ ấ ẩ ỹ ị ướ

Đ có đ c tài s n c đ nh ch đ u t có th th c hi n b ng nhi u cách ể ượ ủ ầ ư ố ị ả ể ự ệ ề ằ

ti n hành xây d ng m i các tài s n c đ nh. ớ ả ố ị ự ế

Xây d ng c b n ch là m t khâu trong ho t đ ng đ u t ạ ộ ơ ả ầ ư ự ộ ỉ ơ ả xây d ng c b n. ự

ả Xây d ng c b n là các ho t đ ng c th đ t o ra các tài s n c đ nh( kh o ụ ể ể ạ ả ố ị ạ ộ ơ ả ự

sát, thi ế ế t k , xây d ng, l p đ t) . k t qu c a ho t đ ng xây d ng c b n là ả ủ ạ ộ ơ ả ự ự ế ắ ặ

các tài s n c đ nh, có m t năng l c s n xu t và ph c v nh t đ nh. V y ta có ụ ụ ấ ị ả ố ị ự ả ấ ậ ộ

th nói: ể

Xây d ng c b n là m t qúa trình đ i m i và tái s n xu t m r ng có k ổ ơ ả ở ộ ự ả ấ ộ ớ ế

ho ch các tài s n c đ nh c a n n kinh t ả ố ị ủ ề ạ ế ấ qu c dân trong các ngành s n xu t ả ố

v t ch t, cũng nh không s n xu t v t ch t. Nó là quá trình xây d ng c s ậ ấ ậ ơ ở ự ư ấ ả ấ

v t ch t và k thu t cho ch nghĩa xã h i. ậ ủ ậ ấ ộ ỹ

3 N i dung c a xây d ng c b n ơ ả ủ ự ộ

a) Kh o sát, thi ả

t k . ế ế

Có ch c năng nh m mô t ứ ằ ả hình dáng, ki n trúc, n i dung k thu t và kinh ộ ế ậ ỹ

t c a công trình. Bao g m : ế ủ ồ

-Kh o sát kinh t : Nêu nên s c n thi t ph i xây d ng công trình và tính ả ế ự ầ ế ự ả

kinh t c a công trình. ế ủ

-Kh o sát k thu t: là kh o sát nh ng đi u ki n kh năng, ph ữ ề ệ ả ậ ả ả ỹ ươ ng ti n đ ệ ể

xây d ng công trình. ự

b) Xây l p.ắ

T o ra nh ng s n ph m xây d ng c b n. K t qu c a ho t đ ng này bao ơ ả ạ ộ ả ủ ự ữ ế ả ẩ ạ

g m: Nhà c a, v t ki n trúc; công tác l p đ t máy móc, thi ồ ử ế ậ ắ ặ ế ị ử t b ; công tác s a

8

ch a l n nhà c a, v t ki n trúc; công tác thi t k , thăm dò, kh o sát phát sinh ữ ớ ử ế ậ ế ế ả

trong quá trình thi công.

c) Mua s m máy móc, thi ắ t b . ế ị

Là công tác mua s m thi t b , máy móc, d ng c dùng cho s n xu t, nghiên ắ ế ị ụ ụ ấ ả

c u ho c thí nghi m. ứ ệ ặ

4/ V n đ u t xây d ng c b n ố ầ ư ơ ả ự

V n đ u t là ti n tích lu c a xã h i, c a các c s s n xu t kinh doanh ầ ư ố ơ ở ả ỹ ủ ủ ề ấ ộ

t ki m c a dân và v n huy đ ng t d ch v , là ti n ti ị ụ ề ế ủ ệ ố ộ ừ các ngu n khác đ ồ ượ c

ự ẵ đ a vào s d ng trong quá trình tái s n xu t xã h i nh m duy trì ti m l c s n ư ử ụ ề ả ấ ằ ộ

cóvà t o ti m l c m i cho n n s n xu t xã h i. ề ả ự ề ạ ấ ớ ộ

V n đ u t là m t ch tiêu ch y u trong k ho ch c a Nhà n ầ ư ố ủ ế ủ ế ạ ộ ỉ ướ c v xây ề

d ng c b n. Nó ph n ánh kh i l ự ơ ả ố ượ ả ng xây d ng m i, xây d ng l ớ ự ự ạ ụ i, khôi ph c

và m r ng các tài s n c đ nh c a ngành thu c khu v c s n xu t v t ch t và ả ố ị ự ả ấ ậ ở ộ ủ ấ ộ

không s n xu t bi u hi n b ng ti n. ể ề ệ ả ằ ấ

Nh ng hi n nay v n đ u t c a Nhà n c v xây d ng c b n ch bao ầ ư ủ ư ệ ố ướ ơ ả ự ề ỉ

vào các công trình công nghi p, công trình dân d ng và công trình g m đ u t ồ ầ ư ụ ệ

công c ng, các công trình phát tri n khoa h c k thu t, y t ể ậ ộ ọ ỹ ế , giáo d c, các ụ

công trình hành chính s nghi p và m ng l ự ệ ạ ướ ậ ạ ầ i công trình k thu t h t ng ỹ

thu c khu v c Nhà n c. Nhà n c không đ u t ự ộ ướ ướ ầ ư ả vào các công trình s n

xu t, kinh doanh thu c khu v c t p th cũng nh t nhân. ự ậ ư ư ể ấ ộ

Nh v y v n đ u t là s ti n b vào các lĩnh v c s n xu t kinh doanh ư ậ ầ ư ố ự ả ố ề ấ ỏ

nh m tăng c ng cho các quá trình s n xu t kinh doanh sau đó. ằ ườ ấ ả

V n đ u t ng tài s n c ầ ư ố xây d ng c b n là s ti n b ra nh m tăng c ố ề ơ ả ự ằ ỏ ườ ả ố

t c các ngành c s n xu t và không s n xu t c a n n kinh t đ nh c a t ị ủ ấ ả ấ ủ ả ả ề ấ ả ế

c m c đích đ u t , bao g m: Chi phí qu c dân.Là toàn b chi phí đ đ t đ ộ ể ạ ượ ố ầ ư ụ ồ

cho vi c kh o sát, quy ho ch xây d ng, chi phí cho chu n b đ u t , chi phí ị ầ ư ự ệ ả ạ ẩ

cho thi t k và xây d ng, chi phí cho mua s m, l p đ t máy móc thi t b và ế ế ự ặ ắ ắ ế ị

các chi phí khác đ ượ c ghi trong t ng d toán. ổ ự

9

V n đ u t xây d ng c b n ch y u dùng đ t o ra các tài s n c đ nh , ầ ư ố ủ ế ơ ả ể ạ ố ị ự ả

nh ng có m t s tr ộ ố ườ ư ộ ng h p có nh ng công tác xét v m t tính ch t và n i ề ặ ữ ấ ợ

dung kinh t thì thu c ho t đ ng xây d ng c b n, nh ng chi phí c a chúng ế ạ ộ ơ ả ự ư ủ ộ

không đ c tính vào v n đ u t ượ ầ ư ố ử xây d ng c b n nh : S a ch a l n nhà c a, ư ử ữ ớ ơ ả ự

v t ki n trúc (tính vào kh u hao s a ch a l n) các chi phí kh o sát thăm dò ậ ữ ớ ử ế ấ ả

quy ho ch tính chung cho toàn b n n kinh t ộ ề ạ ế ả . M t khác, có m t s kho n ộ ố ặ

m c không làm tăng giá tr tài s n c đ nh nh ng l ị ố ị ư ụ ả i đ ạ ượ ầ c tính vào v n đ u ố

xây d ng c b n nh : Chi phí mua s m công c d ng c không đ tiêu t ư ụ ụ ơ ả ụ ủ ự ư ắ

chu n là tài s n c đ nh, chi phí cho đào t o. ả ố ị ẩ ạ

N i dung c a v n đ u t xây d ng c b n: ủ ố ầ ư ộ ơ ả ự

a) V n cho xây l p.

ắ ố

ắ Bao g m v n cho chu n b xây d ng m t b ng và v n cho xây d ng và l p ặ ằ ự ự ẩ ồ ố ố ị

đ tặ

mua s m máy móc thi

b) V n đ u t ố

ầ ư ắ t b . ế ị

Là toàn b chi phí cho vi c mua s m máy móc thi ệ ắ ộ ế ị ụ t b , d ng c dùng cho ụ

c l p vào công trình theo d toán. Bao s n xu t, nghiên c u và thí nghi m đ ứ ả ệ ấ ượ ắ ự

g m: Giá tr c a b n thân máy móc thi ả ồ ị ủ ế ị ậ t b ,công c , d ng c ; Chi phí v n ụ ụ ụ

chuy n, b o qu n, gia công tr c khi giao l p. ể ả ả ướ ắ

c) V n ki n thi t c b n khác: ế ố ế ơ ả

-Các chi phí ki n thi t c b n đ ế ế ơ ả ượ c tính vào giá tr công trình nh : t ị ư ư ấ v n

đ u t ầ ư xây d ng, đ n bù..v..v.. ề ự

-Chi phí tính vào giá tr tài s n l u đ ng:mua s m nguyên v t li u, công ậ ệ ả ư ắ ộ ị

c , d ng c không đ tiêu chu n c a tài s n c đ nh, chi phí cho đào t o... ụ ụ ả ố ị ẩ ủ ụ ủ ạ

-Nh ng chi phí ki n thi t c b n khác đ c phép không tính vào giá tr ữ ế ế ơ ả ượ ị

công trình.

5/ Phân lo i v n đ u t xây d ng c b n ạ ố ầ ư ơ ả ự

Tuỳ t ng tiêu th c khác nhau mà ta có các lo i v n đ u t khác nhau ạ ố ầ ư ừ ứ

10

-Theo ngu n v n: g m có v n ngân sách Nhà n c , v n tín d ng đ u t ố ồ ồ ố ướ ầ ư , ụ ố

v n c a các đ n v s n xu t kinh doanh d ch v , v n vay n ố ụ ố ị ả ủ ấ ơ ị ướ ố c ngoài, v n

h p tác liên doanh c a n ợ ủ ướ c ngoài, v n c a nhân dân. ố ủ

-Theo hình th c đ u t : g m có v n đ u t khôi ứ ầ ư ồ ầ ư ố xây d ng m i, v n đ u t ớ ầ ư ự ố

m r ng đ i m i thi ph c, v n đ u t ố ầ ư ở ộ ụ ổ ớ t b . ế ị

-Theo n i dung kinh t : g m có v n xây l p, v n đ u t mua s m máy móc ộ ế ồ ầ ư ắ ố ố ắ

, thi t b , v n ki n thi t c b n khác ế ị ố ế ế ơ ả

6/ Ngu n v n đ u t xây d ng c b n ồ ố ầ ư ơ ả ự

V n đ u t xây d ng c b n đ c hình thành t ầ ư ố ơ ả ượ ự ừ các ngu n sau: ồ

1- V n ngân sách Nhà n c ( bao g m ngân sách trung ng và ngân sách ố ướ ồ ươ

ng) hình thành t , v n kh u hao c b n và đ a ph ị ươ ừ tích lu c a n n kinh t ỹ ủ ề ế ố ơ ả ấ

m t s ngu n thu khácdành cho đ u t xây d ng c b n. ộ ố ầ ư ồ ơ ả ự

2- V n tín d ng đ u t : ( Do ngân hàng đ u t phát tri n qu n lý) bao ầ ư ụ ố ầ ư ể ả

g m: V n c a Nhà n ố ủ ồ ướ c chuy n sang, v n huy đ ng c a các đ n v kinh t ộ ủ ể ơ ố ị ế

trong n ướ c và các t ng l p dân c trong n ớ ư ầ c d ướ ướ i các hình th c, v n vay dài ứ ố

ch c tài chính, tín d ng qu c t i Vi t nam h n c a các t ủ ạ ổ ố ế ụ ứ và c a ng ủ ườ ệ ở

n c ngoài. ướ

ầ 3- V n c a các đ n v s n xu t kinh doanh d ch v thu c các thành ph n ị ả ụ ủ ấ ố ơ ộ ị

kinh t ( do xí nghi p t tichs lu đ c t các ngu n thu h p pháp). ệ ự ế ỹ ượ ừ ồ ợ

4- V n vay n c ngoài: Cính ph vay theo hi p đ nh ký k t n c ngoài; ố ướ ế ướ ủ ệ ị

ch c cá nhân n đ n v s n xu t kinh doanh, d ch v tr c ti p vay các t ơ ụ ự ị ả ế ấ ị ổ ứ ướ c

ngoài; Ngân hàng đ u t và phát tri n vay. ầ ư ể

xây d ng c b n (v n vi n tr không hoàn l i). 5- V n vi n tr đ u t ệ ợ ầ ư ố ơ ả ự ệ ợ ố ạ

6- V n h p tác liên doanh c a n c ngoài. ủ ướ ợ ố

7- V n c a nhân dân: b ng ti n, v t li u , công lao đ ng... ề ố ủ ậ ệ ằ ộ

Ự II - M T S Đ C ĐI M CH Y U C A S N PH M XÂY D NG Ộ Ố Ặ Ủ Ả Ủ Ế Ẩ Ể

Ố VÀ VAI TRÒ C A XÂY D NG C B N TRONG N N KINH T QU C Ơ Ả Ự Ủ Ế Ề

DÂN.

11

1/ Đ c đi m c a s n ph m xây d ng. ủ ả ự ể ặ ẩ

Ngành công nghi p xây d ng là ngành s n xu t v t ch t n m trong h ấ ậ ấ ằ ự ệ ả ệ

th ng c a n n kinh t ủ ề ố ế ủ qu c dân, do đó ngoài nh ng đ c đi m chung c a ữ ể ặ ố

ngành công nghi p xã h i ch nghĩa nó còn có nh ng đ c đi m riêng, đó là: ủ ữ ệ ể ặ ộ

ặ 1- S n ph m c a ngành công nghi p xây d ng mang tính t ng h p và đ c ự ủ ệ ả ẩ ổ ợ

bi ệ t, s n xuât không theo m t dây chuy n nh t đ nh và hàng lo t, m i công ề ấ ị ả ạ ộ ỗ

trình m t ki u không gi ng nhau. Ngay trong m t công trình ki u cách và tính ể ể ố ộ ộ

ch t k t c u đ u khác nhau, nên s n ph m c a ngành xây d ng không liên ấ ế ấ ủ ự ề ả ẩ

t c trong quá trình s n xu t. ụ ả ấ

2- S n ph m c a ngành xây d ng ph i tr i qua m t quá trình lao đ ng lâu ả ả ự ủ ả ẩ ộ ộ

dài m i có th đ a vào s n xu t và s d ng đ ử ụ ể ư ả ấ ớ ượ ồ c. Đ a đi m xây d ng đ ng ự ể ị

th i là n i tiêu th các nguyên v t li u, k t c u và bán thành ph m. Cho nên ậ ệ ế ấ ụ ẩ ờ ơ

ss n ph m c a ngành xây d ng ph thu c vào đi u ki n thiên nhiên c a quá ụ ủ ủ ự ề ệ ẩ ả ộ

ị ả trình s n xu t và tăng nhi u kho n chi phí không tr c ti p t o nên giá tr s n ế ạ ự ề ả ấ ả

ph m.ẩ

ơ ả 3- S n ph m c a ngành công nghi p xây d ng g n ch t v i đ t đai n i s n ặ ớ ấ ự ủ ệ ẩ ả ắ

xu t và s d ng, sau khi xây d ng xong c đ nh t ử ụ ố ị ự ấ ạ i m t ch . ỗ ộ

V n đ u t ầ ư ố ế vào công trình l n, th i gian s d ng lâu dài. Do đó khi ti n ử ụ ớ ờ

hành xây d ng ph i chú ý ngay t khâu l p lu n ch ng kinh t ự ả ừ ứ ậ ậ ế ỹ ậ , k thu t,

ch n đ a đi m xây d ng, thi t k công trình và t ch cây d ng công trình, ự ể ọ ị ế ế ổ ữ ự

tránh phá đi làm l t h i v n đ u t ạ ử i, s a ch a gây thi ữ ệ ạ ố ầ ư ử ụ và th i gian s d ng ờ

công trình.

4- Đ a đi m đ t t ng lo i s n ph m xây d ng th ng thay đ i và phân tán. ạ ả ặ ừ ự ể ẩ ị ườ ổ

ng ti n hành ngoài tr i, b nh h Quá trình s n xu t th ả ấ ườ ị ả ế ờ ưở ề ng l n do đi u ớ

ki n thiên nhiên. ệ

5- S n ph m c a ngành xây d ng có kích th c và tr ng l ự ủ ả ẩ ướ ọ ượ ng l n. S ớ ố

ng lao đ ng, tính ch t lao đ ngcũng nh s l ng v nguyên li u và các l ượ ư ố ượ ấ ộ ộ ề ệ

máy móc, thi ế ị ụ ẩ t b , d ng c ph c v cho quá trình s n xu t c a m i s n ph m ụ ụ ụ ấ ủ ỗ ả ả

12

ở xây d ng đ u khác nhau, luôn thay đ i theo th i gian và yêu c u k thu t. B i ự ề ầ ậ ờ ổ ỹ

v y giá thành c a s n ph m xây d ng r t ph c t p, th ậ ủ ả ứ ạ ự ẩ ấ ườ ổ ng xuyên thay đ i

theo t ng giai đo n. ừ ạ

6- S n ph m công nghi p xây d ng không ch mang ý nghĩa kinh t - k ế ỹ ự ệ ẩ ả ỉ

thu t mà còn mang tính ch t ngh thu t; ch u nhi u nh h ng c a nhân t ề ả ệ ấ ậ ậ ị ưở ủ ố

th ượ ậ ng t ng ki n trúc, mang màu s c truy n th ng dân t c, thói quen t p ề ế ầ ắ ộ ố

ự quán sinh ho t... Hay nói cách khác, s n ph m xây d ng ph n ánh trung th c ả ự ạ ẩ ả

thình đ kinh t ộ ế ậ , trình đ khoa h c k thu t và trình đ văn hoá ngh thu t ệ ậ ộ ộ ọ ỹ

trong t ng giai đo n phát tri n c a m t n c. ể ủ ộ ướ ừ ạ

2/ Vai trò c a xây d ng c b n trong n n kinh t qu c dân. ơ ả ự ủ ề ế ố

t tao Ngành công nghi p là m t ngành s n xu t ra c a c i v t ch t, đ c bi ả ủ ả ậ ệ ấ ấ ặ ộ ệ

ra c s v t ch t và k thu t ban đ u cho xã h i. Nó gi ậ ơ ở ậ ấ ầ ộ ỹ ữ ộ ế ứ m t vai trò h t s c

quan tr ng trong n n kinh t qu c dân, b i vì nhi m v ch y u c a công ề ọ ế ủ ế ủ ụ ệ ở ố

nghi p xây d ng là b o đ m nâng cao nhanh chóng năng l c s n xu t c a các ự ả ấ ủ ự ệ ả ả

ngành, các khu v c kinh t có k ho ch, b o đ m m i liên h t l ự ế ệ ỷ ệ ế ả ả ạ ố ố cân đ i

gi a các ngành, các khu v c và phân b h p lý s c s n xu t. ứ ả ố ợ ữ ự ấ

Tr c m t công nghi p ph i ra s c ph c v cho các ngành nông , lâm, ng ướ ụ ụ ứ ệ ắ ả ư

nghi p và công nghi p ch bi n. M t s ngành nh công nghi p n ng, nh ế ế ộ ố ư ệ ệ ệ ặ ư

ư ạ d u khí, đi n l c, v t li u xây d ng- xây d ng các c s h t ng nh m ng ầ ơ ở ạ ầ ậ ệ ệ ự ự ự

i giao thông v n t i thông tin liên l c... l ướ ậ ả i, m ng l ạ ướ ạ

T t c các ngành kinh t ấ ả ế khác ch có th tăng nhanh đ ể ỉ ượ c đ u nh có xây ờ ề

ớ d ng c b n, xây d ng m i, nâng c p các công trình v m t quy mô, đ i m i ự ề ặ ơ ả ự ấ ớ ổ

k thu t và công ngh đ nâng cao năng su t và hi u qu s n xu t. ỹ ệ ể ả ả ệ ậ ấ ấ

Ti p theo, công nghi p xây d ng còn có nhi m v xây d ng m i ngày càng ụ ự ự ệ ệ ế ớ

nhi u các công trình văn hoá, giáo d c, y tt và nhà ụ ề ế ở ờ ố ... đ nâng cao đ i s ng ể

v t ch t và tinh th n c a nhân dân. ậ ầ ủ ấ

ư Th n a, các công trình xây d ng còn có ý nghĩa l n v nhi u m t nh : ứ ữ ự ề ề ặ ớ

khoa h c, chính tr , kinh t ọ ị ế , xã h i ngh thu t và qu c phòng. ậ ệ ố ộ

13

ọ -V m t khoa h c: Công trình xây d ng là k t tinh c a thành t u khoa h c ự ề ặ ự ủ ế ọ

k thu t c a nhi u ngành, nhi u lĩnh v c. ỹ ậ ủ ự ề ề

-V m t chính tr xã h i: Các công trình xây d ng th hi n đ ng l i phát ể ệ ề ặ ự ộ ị ườ ố

tri n kinh t ể c a đ t n ế ủ ấ ướ ừ c trong t ng giai đo n, vi c b trí s n xu t cho t ng ệ ố ừ ả ạ ấ

vùng kinh t ế , các khu công nghi p và thành ph . ố ệ

-V m t kinh t : Công trình xây d ng th hi n tr ng đ u t t vào máy ề ặ ế ể ệ ở ỷ ọ ầ ư ự

móc, thi c ta t này d i 50%, các n ế ị t b trên giá tr công trình ( ị n ở ướ l ỷ ệ ướ ở ướ c

b n trên 70%). t ư ả

-V m t ngh thu t: Công trình đ ề ặ ệ ậ ượ ờ c xây d ng góp ph n m mang đ i ự ầ ở

c. s ng văn hoá tinh th n, làm phong phú thêm n n ki n trúc c a đ t n ố ủ ấ ướ ề ế ầ

-V m t qu c phòng: Các công trình xây d ng còn có th đ a vào ph c v ề ặ ể ư ụ ụ ự ố

qu c phòng khi c n thi t. ầ ố ế

Ngành công nghi p xây d ng còn có ý nghĩa l n trong vi c qu n lý và s ự ệ ệ ả ớ ử

xây d ng c b n, l c l d ng m t s b ph n l n v n đ u t ụ ộ ố ộ ậ ớ ầ ư ố ơ ả ự ượ ự ấ ng s n xu t ả

qu c dân. Hàng năm, ngành xây d ng còn đóng góp l c a n n kinh t ủ ề ế ự ố ợ ậ i nhu n

và thu hút m t l c l cho n n kinh t ề ế ộ ự ượ ng lao đ ng l n trong xã h i. ớ ộ ộ

Xu t phát t ấ ừ ọ vai trò to l n c a xây d ng c b n cho ta th y t m quân tr ng ơ ả ớ ủ ấ ầ ự

t c a v n đ u t và s c n thi ự ầ ế ủ ố ầ ư xây d ng c b n, nh t là đ i v i nh ng n ấ ố ớ ơ ả ự ữ ướ c

ch m phát tri n và “đói v n” m t cách tr m tr ng nh Vi ư ệ ể ậ ầ ố ộ ọ ộ t nam. B t kỳ m t ấ

n ng và phát tri n đ u c n đ n m t đi u ki n không ướ c nào mu n tăng tr ố ưở ể ề ế ề ệ ầ ộ

c nghèo, đ phát tri n kinh t và t đó th thi u, đó là v n. Đ i v i các n ố ố ớ ế ể ướ ể ể ế ừ

i ngay t đ thoát ra c nh nghèo thì m t v n đ nan gi ể ộ ấ ề ả ả ừ ầ đ u là thi u v n gay ế ố

đó d n đ n thi u nhi u th khác c n thi g t và t ắ ừ ứ ế ế ề ẫ ầ ế ư t cho s phát tri n nh : ự ể

Công ngh , c s h t ng... Và Vi ệ ơ ở ạ ầ ệ ư t nam cũng n m trong quy lu t đó. Nh ng ằ ậ

hi n nay chúnh ta đang đ ng tr c hai mâu thu n: Nhu c u v n đ u t ứ ệ ướ ầ ư ấ r t ẫ ầ ố

ng x ng do tích lu n i b n n kinh t l n nh ng kh năng đáp ng ch a t ớ ư ươ ư ứ ả ỹ ộ ộ ề ứ ế

ấ còn quá th p. H n th n a trong khi đó vi c qu n lý và s d ng v n còn r t ử ụ ế ữ ệ ấ ả ơ ố

kém hi u qu nên càng làm cho nhu c u v n tr nên l n h n. Đ c bi t tình ệ ả ầ ặ ố ở ớ ơ ệ

tr ng th t thoát, lãng phí v n đ u t đã lên t ầ ư ấ ạ ố ớ ự i m c báo đ ng trong lĩnh v c ứ ộ

14

xây d ng c b n. M c dù các c quan Nhà n c có th m quy n đã đ a ra ơ ả ự ặ ơ ướ ư ề ẩ

ngân sách Nhà n c ch y v túi m t s bi n pháp nh ng dòng ti n ch y t ư ộ ố ệ ả ừ ề ướ ề ả

nhân v n không h gi m mà th m chí còn gia tăng. Vi c ch ng th t thoát, t ư ề ả ệ ẫ ấ ậ ố

lãng phí và tiêu c c trong đ u t xây d ng c b n t ngu n v n ngân sách ầ ư ự ơ ả ừ ự ồ ố

Nhà n c đang đ c đ t ra m t cách b c xúc và vô cùng c p thi t. ướ ượ ặ ứ ấ ộ ế

15

TH C TR NG V Đ U T XÂY D NG C B N Ph n 2 : ầ Ề Ầ Ư Ơ Ả Ự Ự Ạ

NGUYÊN NHÂN VÀ S C N THI T PH I CH NG TH T THOÁT Ế Ự Ầ Ố Ả Ấ

LÃNG PHÍ V N NGÂN SÁCH TRONG Đ U T XÂY D NG C B N Ầ Ư Ơ Ả Ố Ự

I - TH C TR NG. Ự Ạ

Hàng năm Nhà n ướ c dành kho ng h n 20% t ng s n ph m qu c n i cho ổ ẩ ả ả ơ ố ộ

xây d ng c b n ( công nghi p, giao thông, thu l i, nông nghi p...) đ u t ầ ư ơ ả ỷ ợ ự ệ ệ

và đã đem l i hi u qu đáng k , góp ph n to l n vào s nghi p xây d ng và ạ ự ự ệ ể ệ ả ầ ớ

phát tri n chung c a đ t n c. ủ ấ ướ ể

Tr c h t nó là m t ngành mũi nh n đ u tàu đ kéo các ngành khác nh ướ ể ế ầ ộ ọ ư

nông, lâm, ng nghi p, công nghi p ch bi n, giao thông thu l i... cùng phát ế ế ỷ ợ ư ệ ệ

tri n. Ngành xây d ng đã làm đ i m i b m t c a c n c, nh ng khu đô th ớ ộ ặ ủ ả ướ ự ể ổ ữ ị

m i, nh ng nhà cao t ng, nh ng công trình ki n trúc đang m c lên ngày càng ữ ữ ế ầ ớ ọ

nhi u, làm cho thành ph , đô th làng xã tr nên khang trang h n, t ề ố ị ở ơ ươ ẹ i đ p

ng đi trong làng, trong xã cũng đ h n. T nh ng con đ ơ ừ ữ ườ ượ ớ c xây d ng m i ự

cho đ n nh ng con đ ng cao t c r ng l n dài m y ch c km nh đ ữ ế ườ ố ộ ư ườ ng ụ ấ ớ

Láng Hoà L c, Đ ng 5 đã xây d ng xong, r i con đ ng H Chí Minh x ườ ự ạ ồ ườ ồ ẻ

d cTr ọ ườ ng S n, xuyên qua th k đang d n hoàn thành giúp cho vi c giao ầ ế ỷ ệ ơ

thông đi l i, v n t i tr nên d dàng h n, thu n l ạ ậ ả ở ậ ợ ơ ự i h n.Vui h n n a là d án ữ ễ ơ ơ

xây d ng h m đ ự ầ ườ ự ng b qua đèo H i Vân đã b t đ u kh i công. Đây là d án ắ ầ ả ộ ở

Vi xây d ng h m l n l n đ u tiên s làm ớ ầ ự ẽ ầ ầ ở ệ t Nam và khu v c Đông Nam á. ự

ng b này hoàn thành và đ a vào s d ng ( d ki n năm 2003) Khi h m đ ầ ườ ự ế ử ụ ư ộ

thì ch c ch n tai n n giao thông khu v c này s gi m đi r t nhi u. R i c ạ ắ ắ ở ẽ ả ồ ả ự ề ấ

ụ nh ng cây c u to l n, đ s c u Thăng Long b c qua con sông H ng đ c ồ ộ ầ ữ ầ ắ ớ ồ

ngàu, mênh mông n ng D ng vĩnh c u do chúng ta t thi ướ c,cây c u Ch ầ ươ ươ ử ự ế t

l c t c k và thi công, đây là cây c u đánh d u ý chí t ế ấ ầ ự ự ự ườ ữ ng c a nh ng ủ

ng th c u Vi t Nam, cây c u Hàm Long m i đ c xây d ng đ ng song ườ ợ ầ ệ ớ ượ ầ ự ứ

song v i cây c u Hàm R ng n i hai ng n núi, b c qua con sông Mã l ch s oai ọ ử ầ ắ ồ ớ ố ị

16

hùng, cây c u Tri u D ng ra đ i n i li n hai t nh H ng Yên, Thái Bình , góp ờ ố ề ươ ư ề ầ ỉ

ph n ch m d t c nh, thuy n, phà đi l ứ ả ề ấ ầ ạ i ch m ch p, m t an toàn. Đ c bi ấ ậ ạ ặ ệ t,

trong năm 2000, vi c khánh thành cây c u M Thu n đã làm n c lòng ng ứ ệ ầ ậ ỹ ườ i

dân c n i Vi t Nam v i thi ả ướ c. Đây là m t cây c u treo l n đ u tiên t ầ ầ ộ ớ ạ ệ ớ ế ế t k

mang đ y tính ngh thu t. Đó là ph c v cho ngành giao thông v n t i, còn ụ ụ ậ ả ệ ầ ậ

đ i v i ngành đi n l c thì sao? Công trình thu đi n Hoà Bình đ ố ớ ệ ự ỷ ệ ượ ở c kh i

công t năm 1979 đ n năm 1993 chính th c đ a và ho t đ nglà m t nhà máy ừ ứ ư ạ ộ ế ộ

thu đi n ng m có công su t l n vùng Đông Nam Á đã l i d ng s c n ấ ớ ở ỷ ệ ầ ợ ụ ứ ướ c

c a con sông Đà d d n, hung b o đ đem đ n ngu n đi n cho h u h t c ể ủ ữ ằ ế ả ế ệ ạ ầ ồ

n ướ ệ c. Không nh ng th Hoà Bình đã và đang tr thành m t khu công nghi p ữ ế ở ộ

và du l ch c a mi n B c. Nhà máy thu đi n Tr An trên sông Đ ng Nai mùa ỷ ệ ủ ề ắ ồ ị ị

xuân năm 1988 đã hoà vào l i đi n qu c gia, đây th c s là ni m t ướ ự ự ệ ề ố ự ủ hào c a

nh ng ng t Nam và bi t bao công trình nhi ữ ườ i xây d ng Vi ự ệ ế ệ ỷ ệ t đi n, thu đi n ệ

khác nh nhi t đi n Ph L i, thu đi n Thác Bà, thu đi n ĐaNhim ... nh có ư ệ ỷ ệ ỷ ệ ả ạ ệ ờ

đ ng dây t i đi n siêu cao 500 KV đã đ a đi n đ n t ng nhà, t ng xóm, t ườ ả ế ừ ư ừ ệ ệ ừ

vùng sâu vùng xa cho đ n đ ng b ng , trung mi n ng ề ượ c đ n mi n xuôi, t ề ế ừ ế ằ ồ

du...t ấ ả ề ủ t c đ u có d u tích c a nh ng công trình xây d ng, in d u bàn tay c a ữ ự ủ ấ ấ

nh ng ng i công nhân xây d ng. Nh có xây d ng, mà các công trình thu ữ ườ ự ự ờ ỷ

i ra đ i đã đ a n c đ n t ng đ ng ru ng, h th ng t l ợ ư ướ ờ ế ừ ệ ố ồ ộ ướ ạ i tiêu, kênh r ch

kh p n i trong c n c, t đó ph c v đ c l c cho ngành nông nghi p, ví d ả ướ ừ ắ ơ ụ ụ ắ ự ệ ụ

nh H Núi C c không ch là m t n i tham quan du l ch, mà còn là m t cái b ộ ơ ư ồ ố ộ ỉ ị ể

nh ngu n n ch a n ứ ướ c kh ng l ổ ồ ờ ồ ướ ủ ữ c c a con sông MêKông, không nh ng

cung c p n i tiêu cho c t nh Thái Nguyên mà còn d n sang các n ấ c t ướ ướ ả ỉ ẫ ướ c

i trí b n.R i bi ạ ồ ế t bao nh ng công trình xây d ng khác, các khu vui ch i gi ự ữ ơ ả

nh công viên Đ m Sen, công viên n c H Tây, các toà nhà cao t ng đang ư ầ ướ ầ ồ

ắ đua chen. T c đ xây d ng đang gia tăng m t cách m nh m , sôi đ ng kh p ự ẽ ạ ố ộ ộ ộ

c, n i n i xây d ng, ngàng ngành xây d ng, nhà nhà xây n i trong c n ơ ả ướ ơ ơ ự ự

t cũng nh nh ng ngày hoà d ng. T trong nh ng năm tháng chi n tranh ác li ự ừ ữ ế ệ ư ữ

bình xây d ng, t thành th đ n nông thôn, t mi n xuôi đ n mi n ng ự ừ ị ế ừ ề ế ề ượ c,

17

gi a nh ng ngày đông giá l nh cũng nh trong nh ng tháng hè cháy b ng, đâu ư ữ ữ ữ ạ ỏ

đâu cũng in đ m v t chân, lúc nào cũng có m t nh ng ng i th xây d ng. ữ ế ậ ặ ườ ự ợ

Tuy đ u t ầ ư xây d ng c b n đã đ t đ ơ ả ạ ượ ự ể c m t s , nh ng thành t u đáng k , ộ ố ữ ự

nh ng so v i các n c ta v n ch đ t đ ư ớ ướ c trong khu v c Châu á thì n ự ướ ỉ ạ ượ c ẫ

ng và phát tri n th p, t đóng góp vào GDP c a ngành xây t c đ tăng tr ố ộ ưở ể ấ l ỷ ệ ủ

c Châu d ng v n còn th p h n m c trung bình (kho ng 7%) c a m t s n ự ộ ố ướ ủ ứ ấ ẫ ả ơ

c th hi n trong b ng sau: á. Đi u này đ ề ượ ể ệ ả

B ng 1 Xu h ng phát tri n vĩ mô c a công nghi p xây d ng ả ướ ủ ự ệ ể

Tên GDP V n đ u t xây d ng c b n/ ng Ph nầ ầ ư ố ơ ả ự ườ i

n năm đóng góp cướ

năm 1998 Kh iố Dân số Đ u tầ ư 1998theo vào GDP

l ng xây ( nghìn xây ượ giá hi nệ c a ngành ủ

ng / d ng( t $) ự ỉ i)ườ d ng ự hành xây d ngự

ng i($) ườ 1998(%) (t $) ỉ

18

6.7 Australia 3393.26 16.5 18524.2 890

7.1 958 Trung 188 1248000 151

5.4 166.03 10.67 6805.6 1568 Qu cố

14.7 334.2 49.2 998000 50 H ngồ

- 93.04 Kông 12.63 204400 61.7

9.8 3759.7 538.3 126420 4258 n Đấ ộ

10.1 372.17 Indonesia 55.2 46330 1191

4.8 123.7 9.1 22200 410 Nh t B n ậ ả

5.9 90.34 3.4 75160 45 Hàn Qu cố

9.1 85.06 Malaysia 11.6 3865.6 80

1.6 13.02 Phillipine 1.5 18774 52

5.7 27.83 Singapore 3.97 77000 52

Srilanka

t Nam

900.07 22845479. 316 Vi ệ T ngổ

c ngộ

4 Ngu n báo cáo c a H i ngh Xây d ng Châu Á 1999. ự ủ ồ ộ ị

Trong nh ng năm v a qua h u h t n n kinh t c a các n c Châu á còn ế ề ữ ừ ầ ế ủ ướ

và ti n t do đó đ u t cho ch u nh h ị ả ưở ng c a cu c kh ng ho ng kinh t ủ ủ ả ộ ế ề ệ ầ ư

lĩnh v c xây d ng c b n cũng g p không ít khó khăn, Vi t Nam cũng ch u tác ơ ả ự ự ặ ệ ị

đ ng nh ng b nh h ộ ị ả ư ưở ng không sâu s c. Th hi n: ắ ể ệ

B ng 2 Đ u t và xây d ng nh ng năm g n đây c a m t s n c Châu Á. ầ ư ả ộ ố ướ ủ ữ ự ầ

19

Tên M c tăng tr ng xây d ng trong GDP Khố ứ ưở ự

n i l (%) cướ ngượ

xây

d ngự

năm

1998(t

heo giá

hi nệ

hành)

Khu Khu 19 19 19 19 19 T ngổ

95 96 97 98 99 (tỉ v c ự v c ự

USD) công Tư

nhân c ngộ

(tỉ (tỉ

USD) USD)

20

16.5 n.a n.a 4. - 5. 11. n.a Australia

188 n.a n.a 9 1.0 8 n.a Trung 9

10.67 n.a n.a 12 8.5 7. 12. n.a Qu cố

49.2 n.a n.a 0 18. 9 4.8 .4 H ngồ

16.66 7.17 9.49 18 8 12 n.a n.a Kông

538.3 255 283.3 6.5 .4 12. n.a .2 n Đấ ộ

29.11 n.a n.a n.a - 12 0 0.9 Indonesia

17.3 n.a..n 19 10 .0 - n.a - Nh t B n ậ ả

1.44 40 5.6(n 2.0 - 3.41 .a Hàn -

11.62 6.07 1.97 2.58 4 23 n.a đ) Qu cố

1.5 0.3 5.55 6.9 - n.a Malaysia 8. -

3.9 1.2 11. 3.61 9.0 n.a Phillipine 8

14 0 1. n.a n.a Singapore

Srilanka .2 - 10. 4

Vi t Nam 6. 9. 8.1 8 ệ

5 3.9 21. 0

8. 7.1 9 16

5 5.7 3.4 .2

4. 6.5 5 15

9 3 5.

6. 4

9 6.

54

Ngu n báo cáo c a H i ngh Xây d ng Châu Á 1999. ự ủ ộ ồ ị

c Đó là đ ng trên bình di n t ng quát so v i m t s n ệ ổ ộ ố ướ ở ứ ớ ứ Châu Á thì s c

xây d ng c b n Vi phát tri n c a ngành đ u t ủ ầ ư ể ơ ả ở ự ệ t nam còn r t th p, môi ấ ấ

21

tr ườ ng xây d ng c a Vi ự ủ ệ t Nam v n ch a đ ẫ ư ượ ấ c phát tri n toàn di n, còn r t ệ ể

non kém so v i các n c đi tr c. ớ ướ ướ

c do ngành xây d ng trong n c đem l i thì Xét v các k t qu đ t đ ế ả ạ ượ ề ự ướ ạ

ngành xây d ng đã có nh ng chuy n bi n tích c c, đã tr ự ự ữ ể ế ở thành m t ngành ộ

đ c l p và có đóng góp to l n trong công cu c công nghi p hoá, hi n đ i hoá ộ ậ ệ ệ ạ ớ ộ

c. V n đ u t dàng cho xây d ng c b n ngày càng gia tăng, trong đó đ t n ấ ướ ầ ư ố ơ ả ự

ngu n v n t ngân sách Nhà n ố ừ ồ ướ c chi m t ế ỷ ọ tr ng l n nh t. Đi u này đ ấ ề ớ ượ c

th hi n trong b ng sau: ể ệ ả

B ng 3: V n đ u t ầ ư ả ố ệ xây d ng c b n toàn xã h i 1995-1999 theo giá hi n ộ ơ ả ự

hành phân theo ngu n v n. (t đ ng) ỉ ồ ồ ố

Ngu n v n \ Năm 1995 1996 1997 1998 ồ ố Sơ

b ộ

1999

22

1-V n Nhà n c 1204 3589 4657 52536. 6400 ố ướ

*V n ngân sách Nhà n 7.8 4.4 0.4 0.0 1 ố c ướ

-Trung 1375 1654 2057 22208. 2600 ngươ

-Đ a ph ng 7.0 4.2 0.4 0.0 9 ị ươ

*V n tín d ng 7828. 8968. 9861. 10076. 1600 ụ ố

*V n t có c a các DNNN 0 6 3 0.0 5 ố ự ủ

2-V n ngoài qu c doanh 5747. 7575. 1070 12132. 1000 ố ố

3V n đ u t tr c ti p n 0 6 9.1 0.0 4 ầ ư ự ế ố ướ c

ngoài 3064. 8280. 1270 10214. 1900

2 0.0 0 0.0 8

9408. 1107 1330 20112. 1900

8 0.0 0.0 0.0 4

2000 2077 2000 20500. 2100

0.0 3.0 0.0 0.0 0

2200 2270 3030 24300. 1890

0.0 0.0 0.0 0.0 0

T ng s 6804 7936 9637 97336. 1039 ổ ố

7.8 7.4 0.4 00.3 1

Ngu n niên giám th ng kê năm 2000. ồ ố

Qua b ng ta th y t tr ng c a v n Ngân sách Nhà n c dành cho đ u t ấ ỷ ọ ủ ả ố ướ ầ ư

xây d ng c b n luôn chi m t 20%-25% t ng s v n đ u t ơ ả ự ế ừ ố ố ầ ư ổ ộ toàn xã h i

dành cho ngành này, riêng năm 1995 thì v t tr i h n, chi m g n 40% và con ượ ộ ơ ế ầ

s tuy t đ i luôn luôn tăng qua các năm. Và ngu n v n ngân sách cũng là ố ệ ố ố ồ

ngu n v ch đ o trong v n đ u t xây d ng c b n c a Nhà n ố ủ ạ ầ ư ố ồ ơ ả ủ ự ướ ồ c. Ngu n

này đ c dành cho xây l p, mua s m máy móc, thi t b và cho xây d ng c ượ ắ ắ ế ị ự ơ

b n khác. C c u c a ngu n v n dành cho các n i dung này đ ố ả ơ ấ ủ ồ ộ ượ ể ệ c th hi n

qua b ng sau: ả

23

B ng 4: V n đ u t xây d ng c b n c a Nhà n c 1990-1999 phân theo ầ ư ả ố ơ ả ủ ự ướ

c u thành và c p qu n lý.(Giá hi n hành).(ĐVT: t đ ng) ấ ỉ ồ ệ ả ấ

Phân Phân theo c p qu n lý ấ ả

Năm T ngổ theo c uấ

thành

Xây Thi XDC Trung tế Đ a ị

B ph l pắ bị ngươ nươ

g

3047. 2211.0 547.4 khác 289.0 1990 1694.2 1353.2

1377. 3321. 416.3 4 1991 2705.8 2408.8

5114.6 1 859.7 1992 2 4956.3 3731.5

8687. 5947. 1880. 1904. 1993 12238.5 6317.0

8 1994 3 8 9 12345.8 8450.5

18555 10717 5933. 2288. 14144.0 11903. 1995

.5 1996 4 .2 4 20729.6 8

20796 12550 5957. 3171. 26127.7 15164. 1997

.3 1998 9 .0 6 27247.0 8

1999(sb 26047 15352 7523. 4840. 35000.0 20442.

.8 ) 8 .4 5 7

35894 19514 11539. 6454. 25289.

.4 3 .6 3 1

46570 27693 12422 7744. 29000.

.4 .7 .4 8 0

52536 31236 13555 9300.

.1 .1 .2 0

64000 38100 16600

.0 .0

Ngu n niên giám th ng kê năm 2000. ồ ố

24

T b ng trên ta có b ng th hi n c c u c a v n đ c phân b nh sau: ể ệ ơ ấ ủ ố ượ ừ ả ả ổ ư

c 1990-1999 B ng 5: C c u v n đ u t ơ ấ ầ ư ả ố xây d ng c b n c a Nhà n ơ ả ủ ự ướ

phân theo c u thành và c p qu n lý. (giá hi n hành) ( Đ n v %) ệ ấ ấ ả ơ ị

Phân Phân theo c p qu n lý ấ ả

Năm T ngổ theo c uấ

thành

Xây Thi XDC Trung tế Đ a ị

B ph l pắ bị ngươ nươ

g

100.0 72.5 18.0 khác 9.5 55.6 44.4 1990

100.0 64.9 26.9 8.2 52.9 47.1 1991

100.0 68.5 21.6 9.9 57.0 43.0 1992

100.0 57.7 32.0 10.3 66.0 34.0 1993

100.0 60.3 28.6 11.1 59.4 40.6 1994

100.0 58.9 28.9 12.2 54.3 45.7 1995

100.0 54.4 32.1 13.5 57.8 42.2 1996

100.0 59.5 26.7 13.8 56.1 43.9 1997

100.0 59.5 25.8 14.7 51.9 48.1 1998

100.0 59.5 26.0 14.5 54.7 45.3 1999(sb

)

Ngu n niên giám th ng kê năm 2000 ố ồ

Sau đây là nh ng con s th hi n c c u c a v n Nhà n ố ể ệ ơ ấ ủ ố ữ ướ ừ c dành cho t ng

ngành khác nhau trong năm 1997-1998 và giá tr tài s n c đ nh m i tăng nh ố ị ả ớ ị ờ

có ngu n v n đó. ố ồ

B ng 6: V n đ u t xây d ng c b n c a Nhà n ầ ư ả ố ơ ả ủ ự ướ c và giá tr tài s n c ị ả ố

( theo giá hi n hành) ( Đ n v : T đ nh m i tăng phân theo ngành kinh t ị ớ ế ệ ơ ị ỉ

đ ng). ồ

25

V n đ u t ầ ư ố Giá tr tài s n c ả ố ị

XDCB Ngành kinh tế đ nh m i tăng ớ ị

Nhà c a ủ

n cướ

1997 1998 1997 1998

26

46570. 52536. 3022 3621 T ng s ổ ố

4 1 5.3 5.2 Nông nghi p và lâm nghi p ệ ệ

3466.4 4461.8 2606. 2834. Thu s n ỷ ả

Công nghi p khai thác m 524.8 655.0 0 0 ệ ỏ

686.3 692.2 390.3 479.8 Công nghi p ch bi n ế ế ệ

6017.3 7024.0 437.6 118.9 ố S n xu t và phân ph i đi n, khí đ t, ệ ấ ả ố

n 2928. 5565. 7047.3 12635. cướ

936.2 9 9 3 Xây d ngự

Th 926.1 1788. 3558. 899.5 ươ ộ ng nghi p, s a ch a xe có đ ng ử ữ ệ

1097.5 3 770.9 5 cơ

Khách s n, nhà hàng 17153. 663.8 984.6 370.5 ạ

V n t 5 393.3 750.8 12811. ậ ả i, kho bãi và thông tin liên l c ạ

24.3 5 790.1 619.6 Tài chính tín d ngụ

Ho t d ng khoa h c và công ngh 119.0 23.1 1385 8863. ạ ộ ọ ệ

Ho t đ ng liên quan đ n KDTS và 327.7 169.7 3.9 5 ế ạ ộ

12.8 10.2 2760.1 1237.0 DVTV

42.2 44 Qu n lý Nhà n 1534.7 2258.1 ả ướ ố c và an ninh qu c

159.0 610.3 1233.9 1849.7 phòng

1084. 1550. 914.5 1084.8 Giáo d c và đào t o ụ ạ

128.4 1097.1 5 Y t 8 ế và ho t đ ng c u tr xã h i ộ ạ ộ ứ ợ

Ho t đ ng văn hoá , th thao 1672.3 140.3 1303. 1393. ạ ộ ể

4355.0 1 9 Ho t đ ng Đ ng, Đoàn th , Hi p h i ộ ạ ộ ệ ể ả

887.2 875.8 ộ Các ho t đ ng ph c v cá nhân, c ng ụ ạ ộ ụ

506.7 1033. đ ngồ

82.7 8

2294. 75.9

8 6845.

5

Ngu n niên giám th ng kê năm 2000. ồ ố

27

M c dù đ c đi m c a ngành xây d ng là m t tài s n c đ nh có th qua ự ố ị ủ ể ể ặ ặ ả ộ

nhi u năm m i hình thành, nghĩa là ph i đ c đ u t ả ượ ề ớ ầ ư trong nhi u năm, do ề

, có v y có nh ng năm giá tr tài s n c đ nh đ ậ ố ị ữ ả ị ượ ạ c t o ra l n h n v n đ u t ơ ầ ư ớ ố

nh ng năm giá tr tài s n c đ nh t o ra r t th p nên ch qua s li u c a hai ố ệ ủ ố ị ữ ả ạ ấ ấ ị ỉ

năm trên thì không th đánh giá đ c toàn b v hi u qu đ u t trong xây ể ượ ộ ề ệ ả ầ ư

d ng c b n nh ng ta cũng có m t chút nh n xét là: Có r t ít các ngành mà có ự ơ ả ư ậ ấ ộ

giá tr tài s n c đ nh t o ra l i l n h n v n đ u t trong hai năm 1997-1998 ố ị ả ạ ị ạ ớ ầ ư ơ ố

c và các ( Trong năm 1997 thì có ngành s n xu t, phân ph i đi n, khí đ t, n ả ệ ấ ố ố ướ

ho t đ ng ph c v cá nhân c ng đ ng, còn trong năm 1998 thì có ngành xây ụ ụ ạ ộ ộ ồ

d ng, khách s n nhà hàng và các ho t đ ng ph c v cá nhân c ng đ ng). Và ạ ộ ự ụ ụ ạ ộ ồ

so sánh gi a giá tr tài s n c đ nh m i tăng năm 1998 v i v n đ u t năm ớ ố ố ị ầ ư ữ ả ớ ị

1997 thí v n có s chênh l ch l n , v y đi u này xuát phát t ự ề ệ ẫ ậ ớ ừ ự ủ s kéo dài c a

kỳ đ u t đây? ầ ư hay có s th t thoát ự ấ ở

ả Th c tr ng ph bi n kéo dài trong nhi u năm qualà b trí k ho ch r i ổ ế ự ề ế ạ ạ ố

mành mành, thi u t p trung, không sát v i ti n đ d án đ ế ậ ộ ự ế ớ ượ c duy t nên ệ

không đ v n đ tri n khai k ho ch đ u th u, ho c n u tri n khai cũng ch ặ ế ể ể ủ ố ế ể ạ ấ ầ ỉ

là hình th c. T ng m c v n đ u t ứ ố ầ ư ố ộ b trí vào k ho ch năm 1999 cho 74 B , ứ ế ạ ổ

ngành trung ng... và 61 t nh, thành ph là 15412 t đ ng, đã b trí đ n 8380 ươ ỉ ồ ế ố ố ỉ

d án. Trong đó: ự

-Các B , ngành trung ộ ươ ng đã b trí 1689 d án v i s v n đ u t ự ớ ố ố ầ ư là ố

10278 t đ ng. Nhóm A : 67 d án, v n đ u t là 6683 t đ ng. Nhóm B: 240 ỉ ồ ầ ư ự ố ỉ ồ

là 2022.2 t đ ng . Nhóm C: 1043 d án, v n đ u t 1438.5 d án, v n đ u t ố ự ầ ư ỉ ồ ầ ư ự ố

t đ ng. ỉ ồ

-Các t nh, thành ph đã b trí 6691 d án v i v n đàu t là 5715 t đ ng. ớ ố ự ố ố ỉ ư ỉ ồ

Trong đ v n xây d ng c b n t p trung3597 t đ ng đã b trí cho 3707 d ơ ả ậ ố ố ỉ ồ ự ố ự

án, còn l i b trí b ng ngu n v n huy đ ng khác t ngân sách đ a ph ng. ạ ố ằ ồ ố ộ ừ ị ươ

hàng năm tri n khai ch m. Đ n cu i tháng 8/1999 c K ho ch đ u t ạ ầ ư ế ể ế ậ ố ả

n c còn 1326 d án ch a tri n khai xong vì các lý do : d án ch a đ ướ ự ư ự ư ể ượ c

28

duy t, t ng d toán, d toán ch a đ c duy t, ch a gi ệ ổ ư ự ự ượ ư ệ ả ặ i phóng xong m t

ng còn 268 d án, các t nh, thành ph còn b ng... Trong đó, các ngành trung ằ ươ ự ố ỉ

1058 d án ch a tri n khai k ho ch. ự ư ể ế ạ

Nh v y, v m t hình th c, giá tr kh i l ng th c hi n, là v ề ặ ư ậ ố ượ ứ ị ự ệ ượ ế ạ t k ho ch

Nhà n c giao, song th c ch t giá tr kh i l ng trong năm k ho ch là ướ ố ượ ự ấ ị ế ạ

không đ t.ạ

Bên c nh nh ng thành t u đ t đ c thì đ u t ạ ượ ữ ự ạ ầ ư ấ xây d ng c b n còn có r t ơ ả ự

ặ nhi u h n ch . đi u này th hi n qua hi u qu s d ng v n r t th p, đ c ả ử ụ ố ấ ể ệ ế ề ệ ề ạ ấ

bi t là trong vi c s d ng v n Ngân sách Nhà n c. Tình tr ng th t thoát, ệ ệ ử ụ ố ướ ạ ấ

i con s báo đ ng, nhi u l n công lãng phí trong xây d ng c b n d lên t ự ơ ả ẫ ớ ề ầ ố ộ

ề ứ lu n đã lên ti ng. Hi n nay con s chính th c đ t ng k t, đánh giá v m c ứ ể ổ ệ ế ế ậ ố

đ th t thoát c a Vi ộ ấ ủ ệ t Nam trong nh ng năm g n đây thì ch a có nh ng v ầ ữ ư ư ề

m t t ặ ươ ng đ i thì r t nhi u ý ki n cho r ng, m c đ th t thoát v n đ u t ằ ộ ấ ầ ư ứ ế ề ấ ố ố

trong xây d ng c b n vào kho ng 15%, 20%, 25% th m chí con s này còn ơ ả ự ả ậ ố

có th lên t ể ớ i 30% ho c h n th n a. ặ ơ ế ữ

Th c tr ng c a xây d ng c b n hi n nay đ ự ơ ả ự ủ ệ ạ ượ ế c x p vào di n là m t trong ệ ộ

các lĩnh v c th t thoát và lãnh phí nhi u nh t, nghiêm tr ng nh t. Đi u này đã ề ự ề ấ ấ ấ ọ

đ c nêu thành câu ca: Bên B là chùm kh ng t... Th c ch t đây thì Nhà ượ ấ ở ự ế ọ

n c m i th c s là chùm kh ng t và không ch có A,B mà có r t nhi u k ướ ự ự ế ề ấ ớ ọ ỉ ẻ

bám vào các công trình xây d ng c b n c a Nhà n ơ ả ủ ự ướ ẻ ặ c đ tham ô, móc ngo c,

v i s ti n không ch d ng l h i l ố ộ ớ ố ề ỉ ừ i ạ ở dăm m i tri u đ ng. B i vì các công ồ ườ ệ ở

ng đ r t l n, có công trình trình xây d ng c b n th ự ơ ả ườ ượ c nh n v n đ u t ố ầ ư ấ ớ ậ

lên t ớ ứ i hàng trăm ngàn t . Nói chung xây d ng c b n là m t lĩnh v c ph c ơ ả ự ự ộ ỉ

t p, không ch b i vì nó dính đ n r t nhi u ti n mà liên quan t ạ ế ấ ỉ ở ề ề ớ ấ ề i r t nhi u

ng i, r t nhi u đ ng dây c p phát, duy t d toán, quy toán, nghi m thu ườ ấ ề ườ ệ ự ế ệ ấ

ch t l ng, kh i l ng công trình. Hi n nay qua r t nh u khâu ki m tra, ấ ượ ố ượ ệ ề ể ấ

ki m soát nh ng m c đ tiêu c c trong lĩnh v c này không h n ch mà ngày ứ ộ ự ự ư ế ể ạ

càng tr nên tinh vi h n , x o quy t h n v i m c đích càng moi đ ệ ơ ụ ả ơ ở ớ ượ ủ c c a

Nhà n c bao nhiêu càng t ướ ố ấ ả t b y nhiêu. Chính vì v y, m c dù các văn b n ậ ặ

29

pháp quy c a Nhà n ủ ướ ế c có quy đ nh nghiêm ng t đ n đâu đi chăng n a, h t ặ ế ữ ị

văn b n này ra đ i n i ti p văn b n kia thì v n tìm ra đ ờ ố ế ả ả ẫ ượ ẽ ở c nh ng k h , ữ

lu n lách pháp lu t đ moi ti n c a Nhà n c, d n t i tình tr ng th t thoát, ề ủ ậ ể ồ ướ ẫ ớ ạ ấ

lãng phí, tiêu c c v n đ u t xây d ng c b n không nh ng không gi m mà ự ố ầ ư ơ ả ự ữ ả

th m chí còn gia tăng m c đ tr m tr ng. ở ứ ộ ầ ậ ọ

Nh ng vi ph m ph bi n trong lĩng v c này là tình tr ng không ch p hành ự ổ ế ữ ạ ạ ấ

và th t c xây d ng, trong các khâu giao th u, thi công, nghi m ch nh trình t ỉ ệ ự ủ ụ ự ầ

nghi m thu, thanh toán, các th đo n l p ch ng t , khai tăng kh i l ạ ậ ủ ứ ệ gi ừ ả ố ượ ng

xây l p, tăng giá v t t , gian l n trong h ch toán k toán... d n t ậ ư ắ ẫ ớ ế ậ ạ ố i tham ô, h i

l ộ gây th t thoát v n.Trong th c t ố ự ế ấ ơ ả , th t thoát trong lĩnh v c xây d ng c b n ự ự ấ

không ch có v n đ u t mà còn bi u hi n nhi u khâu, d ầ ư ố ỉ ệ ở ể ề ướ i nhi u hình ề

th c khác nhau. Có th khái quát ba d ng ch y u sau: ứ ể ở ủ ế ạ

-Th t thoát v c a c i v t ch t: Đó là vi c s d ng và b o qu n máy móc, ề ủ ả ậ ệ ử ụ ấ ấ ả ả

thi t b kém, đ m t mát h h ng nguyên v t li u... Ví d nh l i d ng s s ế ị ụ ư ợ ụ ậ ệ ể ấ ư ỏ ự ơ

ng h p x y rs tình tr ng b ăn h trong công tác b o v nên r t nhi u tr ả ở ệ ề ấ ườ ả ạ ợ ị

tr m xi măng, s t thép, g ch, vôi, cát... , th m chí có tr ng h p có ng i còn ắ ạ ậ ộ ườ ợ ườ

ngang nhiên ch v nhà đ xây cái này, cái n , ho c đem bán v i lý do nguyên ở ề ể ặ ọ ớ

v t li u th a ho c nhi u nh v y l y đi m t chút ch ng bõ bèn gì. ư ậ ấ ậ ệ ừ ề ặ ẳ ộ

-Th t thoát d i d ng lãng phí s c lao đ ngc a con ng ấ ướ ạ ứ ủ ộ ườ ệ i, mà bi u hi n ể

ơ tr c ti p rõ nh t là lãng phí ngày công lao đ ng c a công nhân trong các đ n ủ ự ế ấ ộ

ờ v thi công xây l p. Cũng do đ c đi m c a ngành xây d ng là c n ph i có th i ị ủ ự ể ắ ặ ầ ả

ạ gian đ xây d ng xong m t công trình, m t h ng m c công trình và ho t ộ ạ ụ ự ể ộ

ng đ ch c theo mùa, do đó đòi h i ph i có m t ti n đ thi đ ng th ộ ườ c t ượ ổ ộ ế ứ ả ỏ ộ

ả công phù h p và b trí ngu n nhân l c m t cách phù h p sao cho đ m b o ự ả ợ ố ồ ộ ợ

đúng ti n đ d án và chi phí b ra là th p nh t. Nh ng Vi t Nam hi n nay ộ ự ư ở ệ ế ấ ấ ỏ ệ

r t ít đ n v làm đ ấ ơ ị ượ c đi u đó. ề

-Th t thoát lãng phí d ấ ướ ạ ề i d ng ti n v n: t c là các kho n v n b ng ti n ứ ề ả ằ ố ố

không đ c đ u t cho công trình mà mà b m t mát d ượ ầ ư ị ấ ướ i hình th c nào đó, ứ

đ ng trên góc đ tiêu c c thì kho n ti n này đ ự ứ ề ả ộ ượ ầ c kheo léo chui vào “ h u

30

bao” c a m t s cá nhân nào đó, cònn các tr ộ ố ủ ườ ng h p khác nh : do công trình ư ợ

xây d ng không đ m b o ch t l ng, không đúng tiêu chu n ph i phá đi làm ấ ượ ự ả ả ả ẩ

l i, ho c do kéo dài ti n đ d án, phân b v n không h p lý gây nên tình ạ ộ ự ổ ố ế ặ ợ

đ ng v n...Đây là d ng th t thoát l n nh t, ch đ o nh t. Suy cho tr ng ạ ứ ọ ủ ạ ấ ấ ấ ạ ố ớ

cùng các kho n th t thoát trên đ u t p trung vào v n đ u t ề ậ ầ ư ở ả , b i vì: c n ph i ả ấ ầ ố

t b , đ mua nguyên nhiên v t li u, đ b v n ra đ mua s m máy móc, thi ỏ ố ể ắ ế ị ể ậ ệ ể

tr l ng cho công nhân. ả ươ

Nh ng nhóm ng i nào đó đã l y ti n công, ti n c a Nhà n ữ ườ ề ủ ề ấ ướ ằ c đ nh m ể

m c đích t i đã đ ch c Mafia. M t trong nh ng hành ụ l ư ợ ượ c ví nh nh ng t ư ữ ổ ứ ữ ộ

i b t chính và tìm cách t y r a s ch s vi ph bi n c a h là tìm cách thu l ọ ổ ế ủ ợ ấ ẩ ử ạ ẽ

chi u sâu. Nh ng n u Mafia qu c t đem các kho n ti n b t chính đ đ u t ấ ể ầ ư ề ả ố ế ư ề ế

i do buôn l u vũ khí, heroin, c nh ng đ ng ti n l ồ ề ờ ữ ậ ướ p nhà băng, t ng ti n các ố ề

c... bi n đ ng ti n đen thành đ ng ti n tr ng thì Vi t Nam quan ch c Nhà n ứ ướ ế ề ề ắ ồ ồ ệ

l i ng ạ c l ượ ạ ự ấ i: Bi n đ ng ti n tr ng thành đ ng ti n đen. Chính do s th t ồ ề ề ế ắ ồ

thoát , lãng phí, tiêu c c x y ra trong đ u t ự ả ầ ư ế xây d ng c b n cho nên h u h t ơ ả ự ầ

t t c các công trình s d ng v n Ngân sách Nhà n c đ u có giá thành cao ấ ả ử ụ ố ướ ề

i, g p đôi so v i bình th g p r ấ ưỡ ấ ớ ườ ữ ng. V y nguyên nhân là do đâu?,và nh ng ậ

th đo n gì đã đ đây?. ủ ạ c s d ng ượ ử ụ ở

Ả II - NH NG B T C P-NGUYÊN NHÂN VÀ S C N THI T PH I Ự Ầ Ữ Ấ Ậ Ế

CH NG TH T THOÁT, LÃNG PHÍ V N Đ U T TRONG XÂY Ố Ố Ư Ấ Ầ

D NG C B N T NGU N V N NGÂN SÁCH NHÀ N C. Ơ Ả Ừ Ồ Ố Ự ƯỚ

1/ Nh ng b t c p và nh ng mánh khoé moi ti n c a Nhà n c trong ề ủ ấ ậ ữ ữ ướ

xây d ng c b n. ơ ả ự

Lãng phí, th t thoát, tiêu c c trong ho t đ ng đ u t ạ ộ ầ ư ự ấ và xây d ng đã và ự

đang là đi u nh c nh i đáng quan tâm. M t trong nh ng nguyên nhân làm cho ữ ứ ề ố ộ

t n n tham nhũng, móc ngo c, h i l i các d ng tr ng tr n, ho c kín ệ ạ d ố ộ ướ ặ ạ ắ ặ ợ

đáoki u “ phong bì ch m” đ c ngăn ch n có ngu n g c sâu xa là; Do t n t ể ậ ượ ồ ạ i ặ ồ ố

31

nh ng ch giáp ranh, nh ng kho ng t ữ ữ ả ỗ ố ế ớ i- sáng gi a c ch cũ và c ch m i. ế ữ ơ ơ

T đó d n t i các nguyên nhân ch quan, khách quan, nh ng nguyên nhân v ẫ ớ ừ ủ ữ ề

nhiên, kinh t t ự ế ấ , xã h i ... khác nhau. Nh ng nhìn chung m i gian l n, th t ư ậ ộ ọ

thoát, lãng phívà tiêu c c đ u xu t phát t hai nhón nguyên nhân sau; ự ề ấ ừ

-Nguyên nhân tr c ti p: Thât thoát vì c tình vi ph m các quy đ nh v ch ự ế ề ạ ố ị ế

c. Đây là nguyên nhân ch quan. đ qu n lý c a Nhà n ộ ủ ả ướ ủ

-Nguyên nhân gián ti p: Th t thoát vì có nh ng s h trong chính sách, ch ơ ở ữ ế ấ ế

c a Nhà n các khâu c a quá trình ho t đ ng đ u t đ qu n lý kinh t ộ ả ế ủ c ướ ở ạ ộ ầ ư ủ

và xây d ng: b t ngu n t các văn b n pháp quy còn r t nhi u s h , t s ồ ừ ự ắ ề ơ ở ừ ự ả ấ

vô trách nhi m c a các ban qu n lý công trình, t ủ ệ ả ừ ự s buông l ng, quoa loa ỏ

trong nghi m thu quy t toán công trình... Chính do nguyên nhân này đã gián ệ ế

ti p thúc đ y con ng ẩ ế ườ ế i đi đ n s vi ph m pháp lu t, nguyên nhân gián ti p ế ự ậ ạ

i nguyên nhân tr c ti p. d n t ẫ ớ ự ế

Nh ng ch th gây ra c hai nguyên nhân này là ai? Đó chính là con ng ủ ể ư ả ườ i,

là cái g c c a v n đ . Chính vì con ng i b buông l ng, ch a qu n lý đ ố ủ ấ ề ườ ị ư ả ỏ ượ c

đúng nên tiêu c c phát sinh. Do v y ranh gi i gi a nguyên nhân tr c ti p và ự ậ ớ ữ ự ế

nguyên nhân gián ti p là h t s c m nh t. Trong m i vi ph m đ u có s tác ế ứ ự ế ề ạ ạ ọ ờ

nguyên đ ng c a c hai nguyên nhân này, nguyên nhân tr c ti p b t ngu n t ộ ủ ả ồ ừ ự ế ắ

nhân gián ti p. Sau đây là m t s b t c p và cũng là nguyên nhân d n t i tình ộ ố ấ ậ ẫ ớ ế

tr ng th t thoát, lãng phí v n đ u t ầ ư ấ ạ ố trong xây d ng c b n. ự ơ ả

1.1) V ch tr

ng đ u t và công tác th m đ nh. ề ủ ươ ầ ư ẩ ị

Trong lĩnh v c xây d ng c b n Nhà n c th ng nh t qu n lý đ u t và ơ ả ự ự ướ ầ ư ả ấ ố

xây d ng đ i v i t t c các thành ph n kinh t và m c tiêu phát tri n kinh t ố ớ ấ ả ự ầ ế ụ ể ế

xã h i, quy ho ch và k ho ch phát tri n ngành, lãnh th , quy ho ch và k ế ể ạ ạ ạ ộ ổ ế

ho ch xây d ng đô th và nông thôn, quy chu n xây d ng, tiêu chu n xây ự ự ạ ẩ ẩ ị

d ng, l a ch n công ngh , s d ng đ t đai, tài nguyên, b o v môi tr ự ệ ử ụ ư ệ ả ấ ọ ườ ng

sinh thái, thi t k k thu t, ki n trúc xây l p, b o hi m, b o hành công trình ế ế ỹ ể ế ậ ả ả ắ

và các khía c nh kinh t xã h i khác c a d án. Đ i v i các d án đ u t s ạ ế ủ ự ố ớ ầ ư ử ự ộ

c thì Nhà n d ng v n ngân sách Nhà n ụ ố ướ ướ ặ c còn ph i qu n lý v các m t ả ề ả

32

th ng m i, tài chính và hi u qu kinh t c a d án. Trách nhi m qu n lý ươ ệ ạ ả ế ủ ự ệ ả

Nhà n c là ph i làm cho các công trình xây d ng đ c th c hi n theo đúng ướ ự ả ượ ự ệ

ng và hi u qu kinh t . Ch tr ng đ u t quy ho ch, b o đ m ch t l ả ấ ượ ả ạ ệ ả ế ủ ươ ầ ư

trong xây d ng c b n ch a th c s đúng đ n và h p lý, ch a sát v i ch ự ự ơ ả ư ự ư ắ ợ ớ ủ

tr ươ ng chính sách c a Đ ng và Nhà n ủ ả ướ c, ch a phù h p v i quy ho ch phát ớ ư ạ ợ

tri n vùng và đô th gây nên tình tr ng nhi u công trình xây d ng xong không ự ề ể ạ ị

th m c a đ a vào s d ng đ ử ụ ở ử ư ể ượ c vì không đ m b o an toàn, b thi ả ả ị ệ t

h i,thua l ạ ỗ và gây m t m quan. Hi n t ỹ ệ ượ ấ ẩ ng ph bi n là nhi u c p có th m ổ ế ề ấ

quy n khi ra quy t đ nh liên quan đ n ch tr ng đ u t thi u chính xác, ế ị ủ ươ ế ề ầ ư ế

ph i đi u ch nh, b sung, th m chí nhi u d án l n v a thi t k , v a thi ự ừ ề ề ả ậ ổ ớ ỉ ế ế ừ

công, v a lên d toán. Tình tr ng đó đã t o nên nh ng s h trong qu n lý, ơ ở ữ ừ ự ạ ạ ả

kéo dài. d n đ n th t thoát, lãng phí v n đ u t ẫ ầ ư ế ấ ố

Nguyên nhân c a t t c s b t h p lý, không phù h p và không hi u qu ủ ấ ả ự ấ ợ ả ở ệ ợ

trên thì đ u có ngu n g c t công tác th m đ nh. T t c các d án đ u t có ố ừ ề ồ ấ ả ầ ư ự ẩ ị

công trình xây d ng thu c m i ngu n v n đ u ph i th m đ nh theo t ng giai ừ ự ề ả ẩ ộ ọ ồ ố ị

đo n c a quá trình đ u t khi chu n b , th c hi n đ u t ạ ủ ầ ư và xây d ng k t ự ể ừ ầ ư ự ệ ẩ ị

đ n k t thúc xây d ng đ a d án vào s d ng. M c đích vi c l p, th m đ nh ế ư ự ệ ậ ử ụ ụ ự ế ẩ ị

nh m giúp ch đ u t và các c p ra quy t đ nh d u t d án đ u t ự ầ ư ằ ủ ầ ư ế ị ầ ư ấ ấ , c p gi y ấ

phép đ u t ầ ư , quy t đ nh xây d ng, c p gi y phép xây d ng l a ch n đ ấ ế ị ự ự ự ấ ọ ượ c

ph ng án t t nh t đ quy t đ nh đúng ph ng h ươ ố ấ ể ế ị ươ ướ ự ng và th c hi n xây d ng ệ ự

đúng pháp lu t, đ t hi u qu kinh t ạ ệ ậ ả ế ủ ự ậ c a d án. Tuy nhiên trong quá trình l p,

th m đ nh và phê duy t d án đ u t , thi ệ ự ầ ư ẩ ị ế ế ỹ t k k thu t và t ng d toán công ổ ự ậ

trình v n có nh ng v n đ v c ch qu n lý ch a đ c quy đ nh hoăc quy ề ề ơ ư ượ ữ ế ẫ ấ ả ị

đ nh ch a phù h p; Vi c l p h s trình th m đ nh phê duy t, các ch đ u t ị ư ầ ư ệ ậ ồ ơ ư ệ ẩ ợ ị

ả cũng ch a th c hi n đúng quy đ nh , h s m t s d án còn thi u văn b n ồ ơ ộ ố ự ư ự ệ ế ị

pháp lý, thuy t minh ch a rõ ràng, tài li u đi u tra c b n l p d án th ơ ả ậ ự ư ế ệ ề ườ ng

s l ơ ượ c, đ c bi ặ ệ ề t v tình cung c u, giá c th tr ầ ả ị ườ ả ng, tài li u đi u tra kh o ệ ề

sát ph c v thi ụ ụ t k th ế ế ườ ư ng nêu đi n hình, ch a đ y đ , m t s tài li u ch a ư ầ ộ ố ủ ể ệ

chu n xác, tài li u t ng d toán đ u l p theo thi t k , k thu t ch a đ ề ậ ệ ổ ự ẩ ế ế ư ậ ỹ ượ c

33

ng khác nhi u v i t ng m c đ u t đã đ th m đ nh, t ng d toán th ổ ự ẩ ị ườ ớ ổ ầ ư ứ ề ượ c

ứ duy t... Do v y công tác th m đ nh trong th i gian qua v n ch a đáp ng ư ệ ậ ẩ ẫ ờ ị

đ c yêu c u qu n lý Nhà n c v đ u t ượ ầ ả ướ ề ầ ư ầ ủ xây d ng, cũng nh yêu c u c a ự ư

ch đ u t trong vi c tri n khai th c hi n d án. ủ ầ ư ệ ự ự ệ ể

1.2) Công tác k ho ch hoá còn nhi u y u kém. ế ạ ề ế

ớ Tình tr ng b trí k ho ch r i mành mành, thi u t p trung, không sát v i ế ậ ế ạ ạ ả ố

ti n đ d án đ ộ ự ế ượ c duy t là ph bi n. C th : ụ ể ổ ế ệ

-Thi u k ho ch đ u t xây d ng t ng quát theo ngành và lãnh th 5 năm ầ ư ế ế ạ ự ổ ổ

và hàng năm.

-Vi c phân ph i v n hàng năm mang tính ch t chia ph n, d n đ n b trí k ố ố ế ệ ầ ẫ ấ ố ế

ho ch phân tán, không theo ti n đ th c hi n d án đ c duy t. ệ ự ộ ự ế ạ ượ ệ

-Không th hi n rõ vi c b trí v n theo trình t ệ ể ệ ố ố ự ư ị ầ u tiên cho : chu n b đ u ẩ

, chu n b xây d ng, th c hi n đ u t t ư . ầ ư ự ự ệ ẩ ị

-Nhi u d án thi u th t c theo quy đ nh c a Nhà n c nh : d án kh thi, ề ự ủ ụ ủ ế ị ướ ư ự ả

quy t đ nh đ u t , thi t k , d toán.... đ c c p có th m quy phê duy t mà ế ị ầ ư ế ế ự ượ ấ ệ ề ẩ

hàng năm. v n đ a vào k ho ch đ u t ế ẫ ư ầ ư ạ

hàng năm ch m. -Tri n khai k ho ch đ u t ế ầ ư ể ạ ậ

1.3) Ban qu n lý công trình - Ông "ch th t " hay " ch h " ? ủ ậ ủ ờ ả

Hi n nay, nguyên nhân c a s kém ch t l ng c a nhi u công trình xây ủ ự ấ ượ ệ ủ ề

c có d ng c b n, s th t thoát do tham ô nh ng kho n ti n l n c a Nhà n ự ề ớ ủ ự ấ ơ ả ữ ả ướ

s kém trình đ qu n lý ngh nghi p chuyên môn và s đóng góp r t l n t ự ấ ớ ừ ự ề ệ ả ộ

thi u tinh th n trách nhi m c a nhi u ban qu n lý công trình. Ch th c a Th ị ủ ủ ề ế ệ ầ ả ỉ ủ

t ướ ng Chính ph yêu c u ng ủ ầ ườ ứ ự i đ ng đ u ban qu n lý công trình xây d ng ả ầ

i có ngh xây d ng c b n. Nh ng hi n nay nhi u ngành, c b n ph i là ng ơ ả ả ườ ơ ả ư ự ệ ề ề

nhi u c quan v n ch a nghiêm ch nh ch p hành ch th này, t đó đã làm ư ề ẫ ấ ơ ỉ ị ỉ ừ

bi n ch t nhi u ban qu n lý công trình, ng i đ ng t ề ế ả ấ ườ ứ ư ị cách pháp nhân ch u

trách nhi m tr c Nhà n c qu n lý m t công trình xây d ng có khi lên t ệ ướ ướ ự ả ộ ớ i

hàng ch c, hàng trăm t đ ng tr thành m t ông “ ch h ”, k ti p tay, ng ẻ ế ủ ờ ỉ ồ ụ ộ ở ườ i

c. h p th c hoá cho s tham ô ti n c a Nhà n ợ ề ủ ứ ự ướ

34

Ban qu n lý công trình xây d ng c b n hi n nay là nh ng ng i ch u trách ơ ả ữ ự ệ ả ườ ị

, tr c Nhà n c , là bên A nhi m tr c ti p tr ự ế ệ ướ ơ c c quan ch qu n đ u t ủ ầ ư ướ ả ướ

trong vi c trình lu n ch ng, xin c p v n, t ứ ệ ậ ấ ố ổ ứ ấ ứ ch c đ u th u, ch n th u, đ ng ầ ầ ọ

ra ký h p đ ng v i bên B, d toán, nghi m thu công trình, ký chuy n ti n cho ự ệ ề ể ợ ồ ớ

bên B... nh ng th c ch t h ch là nh ng con “ t ấ ọ ữ ư ự ỉ ố ố t” . Anh ta là “ch h “ đ i ủ ờ

v i ch t l ớ ấ ượ ế ng công trình nh ng là “ ch th t” đ i v i nh ng gì anh ta ki m ủ ậ ố ớ ữ ư

chác đ c khi công trình xây xong. Do ban qu n lý công trình không có chuyên ượ ả

môn, ngh nghi p, trình đ , b ng c p phù h p cho nên ti n c a Nhà n ấ ộ ằ ủ ề ệ ề ợ ướ c

cũng d n d n đi vao túi ng i khác. Có công trình xây xong , nghi m thu, ầ ầ ườ ệ

thanh toán đã ph i xin ti n tu b vì xu ng c p nh : móng lún, tr n d t... , có ố ư ề ả ầ ấ ộ ổ

công trình thì thanh toán quá cho bên B l i ph i đi đòi l i. M t khác hi n nay ạ ả ạ ệ ặ

nhi u b , đ a ph ộ ị ề ươ ị ng thành l p ban qu n lý công trình theo khu v c (theo đ a ự ậ ả

bàn ho c theo kh i công tác) khi d án làm xong bàn giao cho các đ n v khác ự ặ ố ơ ị

i đ i di n cho ch đ u t s d ng. Nh v y, ban qu n lý công trình là ng ử ụ ư ậ ả ườ ạ ủ ầ ư , ệ

i không ph i là ch đ u t nh ng l ư ạ ủ ầ ư ả đích th c nên thi u s ràng bu c v trách ế ự ộ ề ự

nhi m qu n lý tài s n, b o toàn v n khi d án đi vào ho t đ ng ạ ộ ự ệ ả ả ả ố

1.4) Đ u th u-Nh ng tiêu c c và h n ch . ế ự ữ ầ ấ ạ

ệ ữ Do đ c đi m c a xây d ng và s n ph m xây d ng nên m i quan h gi a ự ự ủ ể ặ ả ẩ ố

ch đ u t và nhà th u đ c th c hi n d ủ ầ ư ầ ượ ệ ướ ự ầ i hai hình th c c b n là đ u th u ứ ơ ả ấ

ho c ch đ nh th u. Đ u th u là quá trình l a ch n nhà th u đ đáp ng yêu ứ ự ể ầ ấ ầ ặ ầ ọ ị ỉ

c u c a bên m i th u. Còn ch đ nh th u là hình th c ch đ u t ầ ủ ủ ầ ư ỉ ự ch đ nh tr c ị ứ ầ ầ ờ ị ỉ

ti p nhà th u đ đáp ng yêu c u c b n c a gói th u đ th ơ ả ủ ể ươ ứ ế ể ầ ầ ầ ợ ng th o h p ả

đ ng. Trong hai hình th c đó thì đ u th u là hình th c ti n b h n, đang đ ồ ứ ế ộ ơ ứ ấ ầ ượ c

Vi t Nam ph áp d ng ph bi n trên th gi ổ ế ế ớ ụ i nh ng ư ở ệ ươ ầ ng th c đ u th u ứ ấ

ch a đ c áp d ng r ng rãi m c dù đ c Nhà n ư ượ ụ ặ ộ ượ ướ c khuy n khích. ế

Th c t ự ế trong nh ng năm qua, vi c áp d ng quy ch đ u th u (theo Ngh ụ ế ấ ữ ệ ầ ị

đ nh 43/CP ngày 16/7/1996) và nh ng n i dung đ ị ữ ộ ượ ử c s a đ i, b sung trong ổ ổ

ngh đ nh m i (Ngh đ nh 88/1999/NĐ-CP ngày 1/9/1999) có r t nhi u v n đ ề ấ ấ ớ ị ị ị ị ề

b t c p, tiêu c c và h n ch . C th : ế ụ ể ấ ậ ự ạ

35

1.4.1-V đ i t ng đ u th u. ề ố ượ ấ ầ

Tr c đây, Ngh đ nh 42/CP ngày 16/7/1996 v qu n lý đ u t ướ ầ ư ề ả ị ị , xây d ng và ự

ngh đ nh 43/CP ngày 16/7/1996 v quy ch đ u th u quy đ nh: T t c các d ấ ả ế ấ ề ầ ị ị ị ự

án đàu t có m c v n trên 500 tri u đ ng ph i th c hi n theo ph ư ự ứ ệ ệ ả ố ồ ươ ứ ng th c

c áp d ng theo ph đ u th u. Nh ng d án d ấ ữ ự ầ ướ i 500 tri u đ ng đ ệ ồ ượ ụ ươ ứ ng th c

ch đ nh th u. Quy đ nh nh m khuy n khích (có tính ch t b t bu c) vi c áp ấ ắ ệ ế ầ ằ ộ ỉ ị ị

. Tuy nhiên, quy đ nh d ng r ng rãi đ u th u đ i v i t ấ ụ ố ớ ấ ả t c các d án đ u t ự ầ ư ầ ộ ị

m t m c chung cho t t c các lo i d án thu c các ngành, các lĩnh v c khác ứ ộ ấ ả ạ ự ự ộ

nhau nh trên ch a phù h p v i đi u ki n và hoàn c nh th c t ớ ự ế ư ư ề ệ ả ợ ạ . Ch ng h n, ẳ

m t d án giao thông, v i m c 500 tri u đ ng thì không đ làm 1 km đ ng. ộ ự ủ ứ ệ ớ ồ ườ

Ngh đ nh 52/1999/NĐ-CP ngày 8/7/1999 v Quy ch qu n lý đ u t và xây ầ ư ế ề ả ị ị

d ng; Ngh đ nh 88/1999/NĐ-CP ngày 1/9/1999 v quy ch đ u th u đã quy ự ế ấ ề ầ ị ị

là doanh nghi p Nhà n c ho c c quan t đ nh: “ Các d án có ch đ u t ị ủ ầ ư ự ệ ướ ặ ơ ổ

ch c c a Nhà n c s d ng v n ngân sách nhà n ứ ủ ướ ử ụ ố ướ c, v n tín d ng do Nhà ụ ố

n c b o lãnh, v n tín d ng đ u t c, v n đ u t phát ướ ả ầ ư ụ ố phát tri n c a Nhà n ể ủ ướ ầ ư ố

tri n c a doanh nghi p nhà n c ph i t ủ ể ệ ướ ả ổ ế ấ ch c đ u th u theo quy ch đ u ứ ầ ấ

th u”. Ch đ ỉ ượ ầ c phép ch đ nh th u đ i v i các tr ầ ố ớ ỉ ị ườ ng h p sau: ợ

- Tr ng h p b t kh kháng do thiên tai đ ch ho c n ch đ nh ngay đ n v ườ ạ ầ ấ ả ợ ơ ỉ ị ị ị

ả thi công có năng l c th c hi n công vi c đ kh c ph c h u ho . Sau đó ph i ụ ậ ệ ể ự ự ệ ắ ạ

báo cáo ngay Th t ng Chính ph v n i dung ch đ nh th u đ xem xét phê ủ ướ ủ ề ộ ẻ ầ ị ỉ

duy t.ệ

- Đ i v i nh ng d án có tính ch t th nghi m, bí m t qu c gia, bí m t an ử ố ớ ự ữ ệ ậ ấ ậ ố

ninh, qu c phòng do Th t ủ ướ ố ng Chính ph quy t đ nh. ủ ế ị

t do Th t - Nh ng d án đ c bi ự ữ ặ ệ ủ ướ ng chính ph quy t đ nh trên c s báo ế ị ơ ở ủ

cáo th m đ nh c a B k ho ch và đ u t , ý ki n b ng văn b n c a c quan ộ ế ầ ư ủ ẩ ạ ị ả ủ ơ ế ằ

tài tr v n và các c quan liên quan. ợ ố ơ

ng d án ph i đ u th u nêu trên v n ch a phù Nh ng quy đ nh v đ i t ị ề ố ượ ữ ả ấ ư ự ẫ ầ

h p v i yêu c u th c t ợ ự ế ầ ớ , th hi n: ể ệ

36

- Theo quy đ nh, t đ u ph i th c hi n ph ị ấ ả t c các d án đ u t ự ầ ư ề ự ệ ả ươ ứ ng th c

ng h p đ c ch đ nh th u nh ng ph i báo cáo th t đ u th u (tr 3 tr ấ ừ ầ ườ ợ ượ ủ ướ ng ư ả ầ ỉ ị

c Th t ng cho phép), không phân bi Chính ph và ph i đ ủ ả ượ ủ ướ ệ ố t quy mô v n

, tính ch t công vi c. Nh ng trong th c t đ u t ầ ư ự ế ư ệ ấ ệ có nh ng lo i công vi c ạ ữ

g n, kh i l ọ ố ượ ng nh , v n ít ch vài ch c tri u đ n vài trăm tri u đ ng nh ệ ỏ ố ụ ế ệ ồ ỉ ư

kéo đ ng dây đi n, đi n tho i, l p đ t m t s thi t b nh c a các ngành... ươ ạ ắ ộ ố ệ ệ ặ ế ị ỏ ủ

cũng ph i đ u th u, d n đ n ti n khai công vi c ch m, làm ch m ti n đ thi ả ấ ệ ế ế ể ầ ẫ ậ ậ ộ

công.

th m đ nh - Quy đ nh vi c ch đ nh th u ph i đ ỉ ả ượ ệ ầ ị ị c B k ho ch và đ u t ạ ộ ế ầ ư ẩ ị

c khi báo cáo Th t có ý ki n b ng văn b n tr ằ ế ả ướ ủ ướ ữ ng Chính ph s gây nh ng ủ ẽ

khó khăn v m t th t c, đ c bi ề ặ ủ ụ ặ ệ ố ớ ặ t đ i v i nh ng d án quy mô nh , có đ c ữ ự ỏ

thù riêng, nh kéo đ ng dây đi n, đi n tho i... ư ườ ệ ệ ạ

1.4.2-Trình t th c hi n đ u th u. ự ự ệ ầ ấ

Đ ch n m t đ n v trúng th u ký h p đ ng th c hi n d án, ch đ u t ợ ủ ầ ư ộ ơ ự ự ệ ể ầ ọ ồ ị

ph i th c hi n 4 b c, 8 công đo n ( 4 lên, 4 xu ng) nh sau: ự ệ ả ướ ư ạ ố

-L p và xin duy t k ho ch đ u th u ( có hai công đo n g m 1 lên, 1 ầ ệ ế ạ ậ ấ ạ ồ

xu ng: l p k ho ch đ u th u, trình c p th m quy n phê duy t ). ề ế ệ ạ ấ ầ ậ ấ ẩ ố

ph i t -Sau khi k ho ch đ u th u d ạ ế ấ ầ ượ c phê duy t, ch đ u t ệ ủ ầ ư ả ổ ứ ậ ch c l p

giá tr n trình c p th m quy n xem xét, phê duy t đ làm giá chu n khi xét ệ ể ề ẩ ấ ầ ẩ

th u ( có 2 công đo n 1 lên, 1 xu ng). ạ ầ ố

-T ch c m th u, xét th u, đánh giá k t qu và x p lo i nhà th u, trình ở ầ ứ ế ế ả ầ ầ ạ ổ

c p th m quy n xem xét, quy t đ nh đ n v trúng th u ( g m 2 công đo n, 1 ơ ấ ế ị ề ẩ ầ ạ ồ ị

lên, 1 xu ng). ố

ầ -Sau khi có quy t đ nh c a c p có th m quy n v ch n đ n v trúng th u, ẩ ủ ấ ế ị ề ề ơ ọ ị

ch đ u t ủ ầ ư ế ti n hành ký h p đ ng kinh t ợ ồ ế ớ ơ v i đ n v trúng th u l ị ầ ạ i ph i trình ả

c p th m quy n phê duy t h p đ ng ấ ệ ợ ề ẩ ồ

Quy ch đ u th u ban hành theo ngh đ nh s 88/1999/NĐ-CP ngày ế ấ ầ ị ị ố

ệ 1/9/1999 đã s a đ i đi u ki n này: Ch b t trình c p th m quy n phê duy t ỉ ắ ử ề ề ệ ấ ẩ ổ

h p đ ng gi a ch đ u t ữ ợ ủ ầ ư ớ ơ ớ v i đ n v trúng th u đ i v i các h p đ ng ký v i ố ớ ầ ồ ồ ợ ị

37

các nhà th u n c ngoài, ho c đ i v i các nhà th u trong n c mà k t qu ầ ướ ố ớ ầ ặ ướ ế ả

trúng th u do Th t ủ ướ ầ ng Chính ph phê duy t. ủ ệ

Trình t nêu trên khá ph c t p v th t c hành chính, đ c bi ự ề ủ ụ ứ ạ ặ ệ ố ớ t đ i v i

nh ng d án xa c p ch qu n, gây không ít khó khăn, t n kém m i l n đi ữ ự ở ỗ ầ ủ ấ ả ố

l i trình duy t theo t ng giai đo n. ạ ừ ệ ạ

1.4.3-V xác đ nh giá tr n. ề ầ ị

Vi c xác đ nh d toán đ làm giá chu n, giá tr nlàm c s xem xét giá ơ ở ự ể ệ ầ ẩ ị

trúng th u th ng ch m, thi u chính xác, gây lãng phí cho công tác t ầ ườ ế ậ ổ ứ ch c

đ u th u. ấ ầ

c d ng s n. 1.4.4-T ch c đ u th u - M t màn k ch đ ầ ổ ứ ấ ộ ị ượ ự ẵ

ầ Do trình đ chuyên môn, nh n th c và các đi u ki n đ th c hi n đ u th u ể ự ứ ệ ệ ề ậ ấ ộ

xây d ng ch a đ ng đ u nên ch t l ư ồ ấ ượ ự ề ng đ u th u còn th p. M t khác, công ấ ấ ầ ặ

tác ki m tra, ki m soát, qu n lý công tác đ u th u còn thi u nên nhi u tr ế ề ể ể ả ấ ầ ườ ng

h p đ u th u ch là mua bán th u. M c đích c a đ u th u là nh m t o ra s ụ ợ ủ ấ ầ ấ ằ ạ ầ ầ ỉ ự

ấ c nh tranh gi a các bên B v i nhau đ h giá thành s n ph m, nâng cao ch t ể ạ ạ ữ ả ẩ ớ

l ượ ng, tránh s làm d i, làm u và s lũng đo n, T đó s h n ch đ ự ẽ ạ ế ượ ớ c b t ừ ự ẩ ạ ố

i cho bên A, t c là Nhà n c. Tuy s móc ngo c, s thông đ ng không có l ự ự ặ ồ ợ ứ ướ

nhiên, khi m t công trình nào đó đã có quy t đ nh đ u t v i m t l ế ị ầ ư ớ ộ ượ ộ ố ng v n

ậ l n, l p t c các công ty xây d ng l n có đ th và l c, có kh năng vào nh n ớ ủ ế ậ ứ ự ự ả ớ

th u s g p g , hi p th ng tr c v i nhau, th o thu n ng m tr ẽ ặ ệ ầ ỡ ươ ướ ầ ậ ả ớ ướ ớ c v i

nhau đ tránh vi c ph i đ a nhau lên “sàn đ u”. H dàn x p tr c v i nhau ả ư ế ể ệ ấ ọ ướ ớ

đ B nào vào mũi chính, sau đó B này s phân chia các h ng m c công trình ể ụ ẽ ạ

i cho B khác ăn hoa h ng. Khi đã tho cho các B khác, ho c bán công trình l ặ ạ ồ ả

c v i nhau r i thì vi c lên “sàn đ u” ch là nh ng th thu t đóng thu n đ ậ ượ ữ ủ ệ ấ ậ ồ ớ ỉ

k ch làm hoa m t bên A ch không ph i là nh ng cu c đua tài, khoe s c..Và ả ị ữ ứ ắ ắ ộ

ngay c bên A cũng dùng hình th c đ u th u gi ứ ấ ả ầ ả ạ m o đ nh m m c đích t ằ ụ ể ư

i cho mình, bên A s l a ch n nhà th u nào mà có kh năng “ l l ợ ẽ ự ầ ả ọ ạ i qu ” cho ả

mình nhi u nh t ch không ph i B nào h đ c giá thành hay có gi i pháp ạ ượ ứ ề ấ ả ả

nào t i u đ nâng ch t l ố ư ấ ượ ể ầ ng và làm đ p công trình. Tiêu chu n xét th u ẹ ẩ

38

th ng b c l rõ nh ng ý đ ch quan h ng đ n cho nhà th u nào mà ch ườ ộ ộ ồ ủ ữ ướ ế ầ ủ

đ u t ầ ư ộ đã có ý đ nh ch n. Nh ng nhà th u khác c m ch c th t b i trong m t ấ ạ ữ ắ ầ ầ ọ ị

cu c ch i không công b ng, s không công b ng này bên ngoài khó nh n ra. ự ằ ằ ậ ơ ộ

S móc ngo c v i bên m i th u là chi n thu t đ a ra giá d th u th p đ ự ầ ậ ư ự ế ặ ấ ầ ớ ờ ể

n m ch c kh năng th ng th u, sau đó khi th c hi n h p đ ng ch đ u t ắ ủ ầ ư và ự ệ ắ ả ắ ầ ợ ồ

nhà th u cùng th ng nh t b sung kh i l ấ ổ ố ượ ầ ố ầ ng phát sinh ho c thay đ i ph n ặ ổ

thi t k . Có nh ng gói th u giá tr kh i l ng phát sinh lên đ n vài ch c t ế ế ố ượ ữ ầ ị ụ ỉ ế

đ ng.ồ

1.5) Ch y v n và c p v n - Nh ng đ ng ban l t léo. ấ ố ạ ố ữ ườ ắ

Nói đ n xây d ng c b n là nói đ n v n, đ n ti n. Làm th nào đ có ế ơ ả ự ế ề ế ế ể ố

ti n?, đây là c a i đ u tiên ph i v t qua.. ử ả ầ ả ượ ề

T năm 1990 Đ ng và Nhà n c ta đã có ch tr ng chuy n t c ch bao ừ ả ướ ủ ươ ể ừ ơ ế

xây d ng c b n sang c ch t vay, t ch u trách c p trong đ u t ấ ầ ư ơ ả ế ự ự ơ tr , t ự ả ự ị

nhi m v hi u qu đ u t . Nh ng cho đ n naythì nh ng t n t ả ầ ư ề ệ ệ ồ ạ ữ ư ế i, nh ng thói ữ

quen, nh ng t ng v m t c ch “xin-cho”, “c p - phát” v n còn t n t ữ t ư ưở ề ộ ơ ồ ạ i, ế ấ ẫ

c xoá b h t. Chính c ch cũ đã t o ra thói quen cho ch đ u t ch a đ ư ượ ủ ầ ư ỏ ế ế ạ ơ

không ph i m t nhi u công s c trong vi c tính toán ngu n đ u t ầ ư ứ ệ ề ả ấ ồ ố , đôn đ c,

thúc đ y, c i ti n s n xu t nh m thu h i v n nhanh. C ch “ xin - cho” đã ả ế ả ồ ố ế ấ ẩ ằ ơ

khi n cho các ch đ u t ủ ầ ư ở ố tr nên thi u trách nhi m trong vi c s d ng v n ệ ử ụ ệ ế ế

, càng xin đ c bao nhiêu càng t đ u t ầ ư ượ ố ấ ệ t b y nhiêu, không c n quan tâm hi u ầ

qu đ u t s ra sao, phân b v n này nh th nào... Chính vì v y hi u qu ả ầ ư ẽ ư ế ổ ố ệ ậ ả

s d ng v n r t th p, gây nên tình tr ng th t thoát, lãng phí v n đ u t ử ụ ố ấ ầ ư ạ , t o ấ ấ ạ ố

tính quan liêu trong vi c xét duy t, c p phát v n, gây nên tình tr ng tham ấ ệ ệ ạ ố

nhũng, t o tâm lý luôn có Nhà n ạ c ướ ở ờ bên c nh, d n đ n tình tr ng trông ch , ế ạ ạ ẫ

i, không khuy n khích đ c vi c t l c cánh sinh. B t ngu n t đó, l ỷ ạ ế ượ ệ ự ự ồ ừ ắ

“ch y v n “ đã tr thành m t b c t ộ ướ ấ ế t y u đ u tiên chu n b cho m t công ẩ ạ ầ ở ố ộ ị

cu c đ u t . Theo m t s ng ộ ầ ư ộ ố ườ i ch y v n chuyên nghi p thì đ đ m b o cho ệ ể ả ả ạ ố

vi c ch y v n thành công ph i bi t v an d ng ba bí quy t: “ nh t quen, nhì ệ ạ ả ố ế ạ ụ ế ấ

th , ba là gi i bi t v n d ng s nhân danh”. Cách th c ph thông hi n nay là ế ỏ ế ậ ự ứ ụ ệ ổ

39

ng i ta không c p cho cùng m t lúc mà chia ra làm nhi u đ t, nhi u năm. ườ ề ề ấ ộ ợ

Nh v y s ti n c p cho đ t sau s ph thu c vào cách x s c a ng ẽ ử ự ủ ố ề ư ậ ụ ấ ộ ợ ườ i

đ c c p v n trong đ t tr c, t t léo, t ượ ấ ợ ướ ố ấ ả t c là m t v n đ qua nhi u khâu l ề ộ ấ ề ắ ế

nh và nó có nh h ng tr c ti p đ n các công trình, đ lên đ u các công ả ị ưở ự ế ế ầ ổ

ầ trình. Chính vì v y khâu “ch y, xin , cho. c p, phát” cũng đóng góp m t ph n ậ ạ ấ ộ

không nh trong tình hình th t thoát, lãng phí chung c a ngành xây d ng. ủ ự ấ ỏ

1.6) Tình tr ng "M t c a mà có nhi u chìa khoá". ộ ử ề ạ

Trong nh ng năm qua Nhà n c ta đã liên t c c i ti n các th t c, chính ữ ướ ụ ả ế ủ ụ

trong xây d ng c b n, chính sách nh m nâng cao ti n đ và hi u qu đ u t ế ả ầ ư ệ ằ ộ ơ ả ự

sách “m t c a“đã đ ộ ử ượ ề c th c hi n nh ng tình tr ng “m t c a mà có nhi u ạ ộ ử ư ự ệ

chìa khoá”, m t c a mà l ộ ử ạ ử ộ ử i c a quy n, hay tình tr ng ch qu n có m t c a ạ ề ả ỉ

vào, còn b ng c a ra và buông l ng qu n lý cũng gây không ít tai h i và ỏ ử ạ ả ỏ ỏ

thi t thòi cho n n kinh t nói chung và c a ngành xây d ng nói riêng. C a thì ệ ề ế ử ủ ự

gi m đi nh ng th t c thì v n còn r i r m.Có nh ng công trình đ c bi t khi ố ắ ủ ụ ữ ư ẫ ả ặ ệ

đã qua đ t bao nhiêu c a ngách, ượ ử c c a chính thì lai ph i lu n qua không bi ả ồ ế ử

ơ ả c a h u thì m i xong vi c. Ch ng th mà m t công trình xây d ng c b n ế ử ự ệ ậ ẳ ớ ộ

hi n nay ph i gánh trên nó ngoài kh i l ng s t, thép, bê tông kh ng l trên ố ượ ệ ả ắ ổ ồ

m t n n đ t không l y gì làm đ m b o v ng ch c c ng thêm cái “n n xã ả ộ ề ữ ề ấ ấ ả ắ ộ

ng n t cũng không có h i” ph c t p, r i r m... nên b móng lún, tr n d t, t ộ ứ ạ ố ắ ộ ườ ầ ị ứ

gì ng c nhiên cho l m. ắ ạ

1.7) Th t thoát trong xây d ng c b n b t ngu n t các văn b n pháp ơ ả ồ ừ ự ấ ắ ả

quy.

Cùng v i s phát tri n c a ngành xây d ngc b n, công tác qu n lý xây ớ ự ơ ả ủ ự ể ả

n c ta đã có m t quá trình phát tri n t ng đ i dài. Các văn d ng c b n ự ơ ả ở ướ ể ươ ộ ố

t ra đ i đ nh m giúp cho công tác qu n lý ngày càng b n pháp quy l n l ả ầ ượ ờ ể ằ ả

t h n. t ố ơ

ề - Ngày 6/6/1981, H i đ ng Chính ph ra ngh đ nh s 232-CP ban hành đi u ủ ộ ồ ố ị ị

l qu n lý xây d ng c b n. ệ ơ ả ự ả

40

- Ngày 2/11/1983 Thông t liên B s 01/TT/LB c a UBKHNN và ư ộ ố ủ

UBXDCBNN ra đ i nh m h ng d n th m tra, x t duy t Lu n ch ng kinh ắ ờ ướ ứ ệ ế ẩ ẫ ậ

t - xã h i các công trình xây d ng c b n. ế ơ ả ự ộ

-Ngày 8/8/1985 H i đ ng B tr ộ ồ ộ ưở ng ban hành quy t đ nh s 217-HĐBT. ế ị ố

- Ngày 19/9/1985 ban hành ngh đ nh s 237 - HĐBT. ố ị ị

- Tháng 5/1988 H i đ ng B tr ộ ồ ộ ưở ng ra quy t đ nh s 80 -HĐBT nh m c ố ế ị ằ ụ

th hoá quy t đ nh s 217-HĐBT. ế ị ể ố

- Ngày 7/11/1990 H i đ ng B tr ng ra ngh đ nh s 385-HĐBT ban hành ộ ồ ộ ưở ố ị ị

đi u l qu n lý đ u t ề ệ ầ ư ả và xây d ngs a đ i, b sung, thay th Đi u l ổ ử ổ ề ệ ự ế qu n lý ả

xây d ng c b n ban hành theo ngh đ nh s 232-CP. ơ ả ự ố ị ị

- Ngày 20/10/1994 Chính ph ra ngh đ nh s 177-CP ban hành đi u l ề ệ ủ ố ị ị ả qu n

lý đ u t và xây d ng thay th đi u l qu n lý xây d ng c b n ban hành ầ ư ế ề ệ ự ơ ả ự ả

kèm theo ngh đ nh s 385-HĐBT. ị ố ị

- Ngày 16/7/1996 ra ngh đ nh 42-CP và ngày 28/8/1997 ra ngh đ nh 92-CP ị ị ị ị

nh m s a đ i, b sungđi u l trên. ử ổ ề ệ ằ ổ

Nh ng n i dung trong văn b n đ c s a đ i l n cu i cùng v c b n đã ữ ả ộ ượ ử ề ơ ả ổ ầ ố

kh c ph c đáng k c ch bao c p trong đ u t ể ơ ầ ư ụ ế ắ ấ ớ xây d ng, ti p c n g n v i ế ự ầ ậ

thông l qu c t ệ ố ế ạ , t o đi u ki n đ chuy n đ i ho t đ ng đ u t ể ạ ộ ầ ư ể ệ ề ổ ự và xây d ng

theo c ch th tr ng có s qu n lý c a Nhà n c. Tuy nhiên rà soát l i các ế ị ườ ơ ủ ự ả ướ ạ

văn b n trên có r t nhi u đi u kho n mâu thu n nhau, th m chí lo i tr nhau, ạ ừ ề ề ấ ả ậ ẫ ả

trong ngôn t chính th c l i không ghi rõ văn b n nào là đ ừ ứ ạ ả ượ c áp d ng hay ụ

lo i tr văn b n nào, Vì v y các bên B luôn tìm cách v n d ng nh ng đi u có ậ ụ ạ ừ ữ ề ả ậ

i cho h mà không ai b t b đ c vì các ddi u kho n đó đ u do Chính ph l ợ ắ ể ượ ọ ề ề ả ủ

ban hành, và t nh ng khe h đó đã giúp cho các bên B lách ra đ ừ ữ ở ượ ữ c nh ng

kho n ti n t . ề ỉ ả

1.8) M y cách quy t toán kh ng trong xây d ng c b n. ố ơ ả ự ế ấ

T i sao các công trình xây d ng c b n hi n nayqua nhi u c p duy t mà s ề ấ ơ ả ự ệ ệ ạ ự

thanh quy t toán v n êm trôi nh ng kho n ti n gian? Ng i ta đã làm cách ữ ề ế ẫ ả ườ

nào đ l i c kho n ti n l n hàng trăm tri u đ ng nh v y, m c dù t l ể ọ ướ ả ề ớ ư ậ ệ ả ặ ồ

41

không ph i khâu nào cũng tiêu c c ? Hi n nay, ch y u ng ủ ế ự ệ ả ườ i ta h ch toán ạ

ng và các h ng m c sau đây: gian v m t kh i l ề ặ ố ượ ụ ạ

1.8.1- Ph n móng. ầ

Đ xây d ng nh ng công trình nhà cao t ng, ph i làm móng c c và bè xi ữ ự ể ầ ả ọ

măng khung thép. Trong nhi u công trình, ng ề ườ ọ i ta đ u khai tăng đ dài c c ề ộ

ph i đóng, đ dày c a bê tông cũng nh ch ng lo i s t thép. T t nhiên, đ ạ ắ ư ủ ủ ả ấ ộ ể

làm đ c vi c khai gian d i này ph i có s thông đ ng c a phía thi ượ ủ ự ệ ả ố ồ ế ế ấ t k . R t

nhi u công trình, phía thi t k đã ch đ ng thi t k d ra, khi thi công bên B ề ế ế ủ ộ ế ế ư

ng t c vi c rút b t đi mà không nh h ứ ệ ả ớ ưở ớ ộ ề i đ b n v ng c a công trình. Khi ủ ữ

quy t toán, ng i ta c đàng hoàng quy t toán theo thi t k mà không s b ế ườ ứ ế ế ế ợ ị

phát hi n vì nó chôn d i lòng đ t. ệ ướ ấ

1.8.2- Ph n thân khung nhà. ầ

ph n này quy t toán kh ng kh i l ng th ng khó h n. N u khai tăng ậ ố ượ ế ầ ố ườ ế ơ

kh i l ố ượ ng s t, thép, xi măng, g ch... thì d dàng b phát hi n mà h u h t là ễ ệ ế ắ ạ ầ ị

khai tăng kích c c a các lo i v t li u nh : Ph n thép phi nh ng ạ ậ ệ ỡ ủ ỏ ườ ư ầ ế i ta quy t

toán phi to h n, tăng mác bê tông, tăng đ dày kính... ơ ộ

1.8.3- Khai tăng nhân công.

Khi kh i l ng s t, thép tăng th ng kéo theo vi c tăng nhân công, b i vì ố ượ ắ ườ ệ ở

nhân công đ c tính theo kh i l ng bê tông, t ng. Ngoài ra, nhi u công ượ ố ượ ườ ề

trình còn l đ v n d ng ch đ tr l ng theo ợ ụ i d ng c n ph i làm thêm gi ả ầ ờ ể ậ ế ộ ả ươ ụ

ng, nh ng th c ch t l i không tr theo đúng ch đ ca cao h n bình th ơ ườ ấ ạ ư ự ả ế ộ

ng đ i công nhân. l ươ c h ượ ưở ng c a ng ủ ườ

i phóng m t b ng, ti n quan 1.8.4- Quy t toán kh ng vào ti n đ n bù, gi ố ề ề ế ả ặ ằ ề

h , ph n vi c phát sinh. ệ ệ ầ

ữ M t trong nh ng nguyên nhân quan tr ng làm tăng giá công trình là nh ng ữ ộ ọ

kh i l ng phát sinh thêm trong qúa trình thi công ph i x lý. Hi n nay, ít ố ượ ả ử ệ

c b n v thi t k hoàn ch nh t đ u, trong công trình xây d ng c b n có đ ự ơ ả ượ ả ẽ ế ế ỉ ừ ầ

quá trình thi công th ườ ớ ng d n đ n s phát sinh các h ng m c công vi c m i ế ự ụ ệ ẫ ạ

do th c t đòi h i. Nh ng kh i l ng này th ự ế ố ượ ữ ỏ ườ ầ ng phát sinh khi thi công ph n

42

móng c a các công trình công nghi p l n nh nhà máy xi măng, nhà máy thu ệ ớ ư ủ ỷ

đi n... g p ph i hang đ ng ng m, hi n t ệ ượ ệ ặ ả ầ ộ ả ử ng cát ch y, xói ng m... ph i x lý ả ầ

i th ng không t n kém và kéo dài th i gian xây d ng. Nh ng phát sinh này l ố ữ ự ờ ạ ườ

th áp d ng theo đ nh m c đ n giá và chính đó cũng là nh ng khe h tiêu ữ ụ ứ ể ở ơ ị

ng phát sinh thêm bên B bao gi cũng khai c c.Khi thanh toán nh ng kh i l ự ố ượ ữ ờ

tăng lên, do đó làm tăng giá thành xây d ng và tăng v n đ u t . ầ ư ự ố

c Nhà n 1.8.5- Khai tăng giá nh ng v t li u không có trong đ n giá đ ậ ệ ữ ơ ượ ướ c

ban hành.

B i vì, h u h t quy trình, quy ph m, đ nh m c, đ n giá ... hi n nay đang ứ ệ ế ầ ạ ở ơ ị

th c hi n v n theo khuôn m u t th i bao c p, không còn phù h p v i c ch ẫ ừ ờ ớ ơ ế ự ệ ẫ ấ ợ

thi tr ườ ng hi n nay ệ n ở ướ ứ c ta. Các đ nh m c tiêu hao v t ch t hi n ch a ứ ệ ấ ậ ị

nhi u y u t ế ố ề bao c p, t o ra lãng phí l n v ti n v n và c a c i v t ch t. C ề ề ủ ả ậ ạ ấ ấ ớ ố ơ

ử ch l p giá và qu n lý giá trong xây d ng c b n quá r c r i, phát sinh c a ự ắ ố ơ ả ế ậ ả

i nhi u ki u vòng quy n, tiêu c c, mà th c ch t là th c chi th c thanh, d ấ ự ự ự ự ề ướ ề ể

vèo đ h p pháp hoá khi quy t toán. Giá trong xây d ng c b n th ng ban ể ợ ơ ả ự ế ườ

hành ch m làm nh h ng đ n vi c thanh toán kh i l ng hoàn thành. ậ ả ưở ố ượ ế ệ

ằ T t c nh ng phù phép trên trong khâu nghi m thu thanh toán đ u nh m ấ ả ữ ề ệ

ng xây d ng ma, tăng giá v t t ... đ r i chia nhau ăn t o ra nh ng kh i l ữ ạ ố ượ ậ ư ự ể ồ

ng i khai đ n ng i ngh m thu.Trong nhi u năm nay, nhi u d án khi t ừ ườ ế ườ ự ề ề ệ

hoàn thành đ ượ ự c nghi m thu đ a vào khai thác, s d ng nh ng không th c ử ụ ư ư ệ

hi n nghiêm công tác l p báo cáo quy t toán v n đ u t d án hoàn thành ầ ư ự ế ệ ậ ố

nh : thu đi n Hoà bình, thu đi n Tr An, thu đi n Thác M , nhi ỷ ệ ỷ ệ ỷ ệ ư ơ ị ệ ệ t đi n

Ph L i, nhi t đi n Phú M , apatit Lao Cai, h thông thu l i Ajunh , nhà ả ạ ệ ỷ ợ ệ ệ ỹ ạ

ắ máy xi măng Hoàng th ch, Nhà máy xi măng B m S n... Và có ai dám ch c ạ ơ ỉ

r ng nh ng công trình đó đ ằ ữ ượ ự c xây d ng hoàn toàn không có m t tiêu c c ự ộ

nào. T i sao sau khi công trình hoàn thành l i không l p báo cáo quy t toán mà ạ ạ ế ậ

theo quy đ nh c a Nhà n ủ ị ướ c là ph i có ? ả

43

1.9) nh ng th đo n gian l n trong h ch toán nh m d u doanh thu và ủ ạ ữ ấ ạ ậ ằ

l i nhu n. ợ ậ

- Làm thành hai h p đ ng kinh t v i hai đ n v khác nhau. ồ ợ ế ớ ơ ị

- Dùng hình th c xu t nh p kh u đ chuy n l i nhu n không th chia nhau ể ợ ứ ể ậ ấ ẩ ể ậ

đ trong n c ra n c ngoài r i vòng tr v b ng hàng. c ượ ở ướ ướ ở ề ằ ồ

- H ch toán nh p nhèm kho n ti n thu c tài kho n nàysang kho n kia đ ề ậ ạ ả ả ả ộ ể

t o khe h và ng y trang che đ y m t kho n ti n không h p pháp. ạ ụ ề ậ ả ở ợ ộ

t ph i ch ng th t thoát, lãng phí trong đ u t 2/ S c n thi ự ầ ế ầ ư ố ả ấ ự xây d ng

ngu n v n ngân sách Nhà n c. c b n t ơ ả ừ ồ ố ướ

Tr ướ c tình hình s d ng v n kém hi u qu nh hi n nay và đ c bi ệ ư ệ ử ụ ả ặ ố ệ ố t đ i

c ch m phát tri n và “ đói v n” nghiêm tr ng nh Vi t nam thì v i m t n ớ ộ ướ ư ệ ể ậ ọ ố

yêu c u ch ng th t thoát, lãng phí v n đang đ c đ t ra m t cách c p thi ấ ầ ố ố ượ ặ ấ ộ ế t.

Hi n nay, tình tr ng lãng phí đang di n ra h u kh p các lĩnh v c, t đ u t ễ ệ ạ ở ầ ự ừ ầ ư ắ

xây d ng đ n s n xu t tiêu dùng, t s d ng tài nguyên thiên nhiên đ n nhà ế ả ự ấ ừ ử ụ ế

x ng, máy móc thi ưở ế ị t b , lao đ ng... Nh ng th t thoát trong lĩnh v c đ u t ấ ầ ư ự ư ộ

xây d ng c b n d c coi là nghêm tr ng nh t. Trong đ u t ơ ả ự ượ ầ ư ấ ọ xây d ng c ự ơ

b n khi quy mô t ng ngu n v n đã chi m g n 30% t ng s n ph m trong ả ế ẩ ả ầ ổ ồ ố ổ

n ướ c ( GDP) thì s lãng phí, th t thoát ch v i 10% đ lên t ấ ỉ ớ ự ẫ ớ i hàng ch c nghìn ụ

đây con s th t thoát c tính đã lên t i m c báo đ ng 20%, t đ ng. Mà ỉ ồ ở ố ấ ướ ớ ứ ộ

ơ 25%, th m chí 30% ho c h n th n a, Và s lãng phí còn nghiêm tr ng h n ế ữ ự ậ ặ ơ ọ

khi so sánh v i quy mô, hi u qu s n xu t còn th p, m c s ng còn nghèo và ứ ố ả ả ệ ấ ấ ớ

càng nghiêm tr ng khi còn nh p siêu, vay n l n. B i l , trong hàng trăm ợ ớ ở ẽ ậ ọ

toàn xã h i thì ngu n v n trong n nghìn t đ ng đ u t ỉ ồ ầ ư ồ ố ộ ướ ỉ ạ c m i ch đ t ớ

kho ng 60%, còn 40% là ngu n v n vay n c ngoài. Chi đ u t ả ồ ố ướ ầ ư xây d ng c ự ơ

c hi n chi m trên 20% t ng chi ngân b n thu c ngu n v n ngân sách Nhà n ố ả ộ ồ ướ ệ ế ổ

sách Nhà n toàn xã h i, trong ướ c và chi m g n 20% t ng ngu n v n đ u t ổ ầ ư ế ầ ồ ố ộ

đó có đ n g n 50% là vay n , vi n tr . Vì v y n u th t thoát, lãng phí s gây ợ ế ệ ế ẽ ầ ậ ấ ợ

ra thi t h i “ kép” : v a không t o ra công trình, v a tăng n do lãi ch ng nên ệ ạ ừ ừ ạ ợ ồ

v vay. B i th , ch c n m i công trình, m i khu công nghi p ti ố ỉ ầ ế ệ ở ỗ ỗ ế ấ t ki m, ph n ệ

44

đ u h giá thành 1 - 2% ho c thi công không v ấ ặ ạ ượ t quá d toán đ ự ượ c duy t thì ệ

s không nh ng s ti ẽ ẽ ế ữ t ki m đ ệ ượ ữ c nhi u t đ ng mà còn xây d ng nên nh ng ề ỉ ồ ự

công trình đ p, ch t l ng cao, giá thành th p ph c v cho nhu cc u thi ấ ượ ẹ ụ ụ ấ ầ ế t

y u c a con ng ế ủ ườ ế i, đ ng th i tăng kh năng tr n . Đó là tác đ ng tr c ti p ả ợ ự ả ồ ộ ờ

t ki m, ngoài ra nó còn có tác đ nggián ti p đó là: c a vi c th c hành ti ủ ự ệ ế ế ệ ộ

ngành xây d ng phát tri n, có uy tín, đ m b o ch t l ng s thúc đ y các ấ ượ ự ể ả ả ẽ ẩ

ngành khác cùng phát tri nvà nâng cao đ i s ng cho ng ớ ố ể ườ ồ i dân m t cách đ ng ộ

đó đ t n c s phát tri n đi lên, theo k p v i xu h đ u, t ề ừ ấ ướ ẽ ể ớ ị ướ ệ ng công nghi p

ng phát tri n chung c a th gi i. hoá, hi n đ i hoá và xu h ạ ệ ướ ế ớ ủ ể

Ả Ph n 3: NH NG GI I PHÁP NH CHO NH NG ĐI U NAN GI I Ỏ Ữ Ữ Ả Ề ầ

L N.Ớ

I - ĐÁNH GIÁ CHUNG V TÌNH HÌNH CH NG THÁT THOÁT, Ố Ề

LÃNG PHÍ HI N NAY. Ệ

ệ Phòng và ch ng tham ô, th t thoát, lãng phí trong tình hình xã h i ta hi n ấ ố ộ

nay là m t đi u nan gi i l n, đ c bi t trong công tác xây d ng c b n. Không ề ộ ả ớ ặ ệ ơ ả ự

c thát thoát và lãng phí trong xây d ng c b n m t cách tri th ch ng đ ể ố ượ ơ ả ự ộ ệ ể t đ

đ c và m i cái đ u tuỳ thu c vào nh ng ng i có liên quan h đ nh “ ăn” ượ ữ ề ọ ộ ườ ọ ị

ọ ự ể bao nhiêu, h đ nh xây d ng công trình này nh th nào, b i vì m i s ki m ư ế ọ ị ự ở

soát đ u d dàng b vô hi u hoá. V y mu n qu n lý t ệ ễ ề ậ ả ố ị ố ạ t nh m ch ng hay h n ố ằ

ch s th t thoát, lãng phí thì nên b t đ u t đâu ? Nên t g c hay t ế ự ấ ắ ầ ừ ừ ố ừ ọ ng n

c a v n đ ? ủ ấ ề

Theo s nghiên c u th c ti n và qua ý ki n c a m t s ng i thì trong xây ế ủ ộ ố ự ứ ự ễ ườ

d ng c b n, các th t c xét duy t, các văn b n pháp quy, đ nh m c đ n giá ự ứ ơ ơ ả ủ ụ ệ ả ị

là ng n c a v n đ , mu n ch ng đ ọ ủ ấ ề ố ố ượ ả c th t thoát trong xây d ng c b n ph i ơ ả ự ấ

đi t g c, đó là qu n lý con ng i. Con ng ừ ố ả ườ ườ ứ ẩ i đ ng đ n, có tri th c, có ph m ứ ắ

45

ch t trung thành s xây d ng nên nh ng công trình có ch t l ng. Con ng ấ ượ ữ ự ẽ ấ ườ i

ấ tham lam, vô trách nhi m, d t nát s xây mên nh ng công trình kém ch t ẽ ữ ệ ố

ng, giá thành cao. l ượ

Tr c h t nói v v n đ g c, đó là qu n lý con ng i nh th nào ? Con ướ ề ấ ề ố ế ả ườ ư ế

ng ườ ế i là ch th ho t đ ng trong m i lĩnh v c, là nguyên nhân tr c ti p ủ ể ạ ộ ự ự ọ

quy t đ nh đ n th t thoát, lãng phí hay không, nhi u hay ít. Hi n nay m c dù ế ị ệ ế ề ấ ặ

vi c ch p hành trình t , th t c đ u t và xây d ng đ ệ ấ ự ủ ụ ầ ư ự ượ c nhi u B , ngành và ộ ề

ng th c hi n nghiêm túc, nhi u d án b o đ m hi u qu , h n ch đ a ph ị ươ ả ạ ự ự ệ ệ ề ả ả ế

lãng phí, tiêu c c nh ng v n còn m t s B , ngành, đ a ph ng, t ng công ty ộ ố ộ ự ư ẫ ị ươ ổ

ch a quan tâm th c hi n đ t đ , nghiêm túc các quy đ nh v Đi u l ầ ủ ề ệ ự ư ề ệ ị qu n lý ả

, cho dù Nhà n đ u t ầ ư và xây d ng. B i l ự ở ẽ ướ c có ra quy t đ nh th nào đi ế ị ế

chăng n a và v n bi t r ng “ cái tâm” c a h không cho phép h làm nh ữ ẫ ế ằ ủ ọ ọ ư

t làm nh v y s là sai trái, làm xong th y b t n không yên v y, h bi ậ ọ ế ư ậ ấ ổ ẽ ấ

nh ng hoàn c nh th c t c h t là vì ự ế ư ả đã b t bu c h ph i làm nh v y. Tr ả ư ậ ắ ọ ộ ướ ế

đ đáp ng các nhu c u thi ể ứ ầ ế ế t y u c a con ng ủ ườ ọ ầ i h c n ph i có ti n, vì “ ả ề

mi ng c m manh áo”. C nhìn vào ch đ l ng b ng , đãi ng nh hi n nay ế ộ ươ ứ ế ơ ộ ư ệ ổ

thì làm sao ng i ta t n t i đ ườ ồ ạ ượ ữ c mà làm vi c, đ y là ch a nói đ n nh ng ư ế ệ ấ

hoàn c nh đ c bi t nh : gia đình cán b công nhân viên ch c làm sao có đ ặ ả ệ ứ ư ộ ủ

ti n đ nuôi con ăn h c mà còn ph i nuôi, chu c p cho nh ng ng i thân khó ữ ể ề ấ ả ọ ườ

khăn mình... R i đ n khi cu c s ng đã n đ nh thì lòng tham c a con ng ộ ố ồ ế ủ ổ ị ườ i

l i không d ng l đó. B i l i gì mình không ạ ừ i ạ ở ở ẽ , th t thiên h làm v y thì t ạ ấ ậ ộ

làm, mình th t thà, trung thành v i công vi c thì có ai khen mình đâu, thiên h ệ ậ ớ ạ

h làm thì có m y k b vào tù ? , mình làm thì h bi ọ ẻ ị ọ ế ấ ế t đ y là đâu. Và th là ấ

con ng i c d n d n b lún sâu vào tiêu c c. Ch ng th mà m c dù Nhà ườ ứ ầ ự ế ầ ặ ẳ ị

n ướ ữ c ta đã có nhi u bi n phápqu n lý mà tình hình th y thoát khônh nh ng ề ệ ả ấ

i còn gia tăng. Chính vì con ng không gi m mà l ả ạ ườ ị ả i b buông l ng, ch a qu n ư ỏ

lý đ c đúng nên tiêu c c phát sinh, c ng v i ch đ “ Ân” không ra “ Ân”, “ ượ ế ộ ự ớ ộ

Uy” không ra “ Uy” n ở ướ ắ c ta hi n nay càng làm cho v n đ tr nên sâu s c ề ở ệ ấ

h n. Đây chính là cái g c c a v n đ . ề ơ ố ủ ấ

46

ả Ti p theo, cái ng n c a v n đ hi n nay thì ra sao ? Hi n nay, các văn b n ọ ủ ấ ề ệ ệ ế

ư pháp quy nói chung và xây d ng c b n nói riêng còn nhi u s h và ch a ơ ả ơ ở ự ề

mang đ y đ ý nghĩa và giá tr c a m t văn b n pháp quy mà mang ý nghĩa ộ ị ủ ủ ầ ả

i ta không tuân th thì cũng c a m t văn b n h ủ ả ộ ướ ng d n nghi p v , nên n ệ ụ ẫ ườ ủ

ch ng làm sao c . Chính vì th càng làm ch t xúc tác khi n con ng i lao sâu ế ế ả ẳ ấ ườ

vào vòng tiêu c c.ự

Nh v y, công tác ch ng th t thoát, lãng phí v n ư ậ n ố ở ướ ấ ố ư c ta hi n nay ch a ệ

th c s nghiêm minh, ch t ch và đ n n i đ n ch n, ch a th c s sát sao, ế ự ự ự ự ơ ế ư ẽ ặ ố

c n ph i đ a ra các gi ầ ả ư ả ầ i pháp và th c hi n m t cách nghiêm túc đ góp ph n ự ệ ể ộ

ch ng th t thoát, lãng phí v n trong đ u t xây d ng c b n. ầ ư ấ ố ố ơ ả ự

II M T S KI N NGH VÀ GI I PHÁP NH M CH NG THÁT Ộ Ố Ế Ố Ằ Ả Ị

C TRONG Đ U T THOÁT, LÃNG PHÍ V N NGÂN SÁCH NHÀ N Ố ƯỚ Ầ Ư

XÂY D NG C B N. Ơ Ả Ự

1) M t s ki n ngh ộ ố ế

. ị

1.1- Nâng cao tính ch đ ng và t

ch u trách nhi m c a các doanh ủ ộ ự ủ ệ ị

nghi p xây d ng b ng hình th c xã h i hoá đ u t . ầ ư ứ ự ộ ệ ằ

đâu có nhu c u đ u t và có đ u t c a Nhà n Ở ầ ư ầ ầ ư ủ ướ c thì đ u c n đ ề ầ ượ c

chuy n sang thí đi m các hình th c xã h i hoá đ u t , đ u th u ch đ u t ầ ư ấ . ủ ầ ư ứ ể ể ầ ộ

1.1.1-

C ph n hoá doanh nghi p Nhà n c. ệ ầ ổ ướ

Đ i m i doanh nghi p Nhà n c là ch tr ng l n c a Đ ng, Nhà n ệ ớ ổ ướ ủ ươ ủ ả ớ ướ c

nh m thúc đ y quá trình s n xu t kinh doanh m i hi u qu , nh ng nó thay ư ệ ẩ ả ằ ả ấ ớ

ch c ch đ o, bi n pháp ho t đ ng và c n p nghĩ, phong đ i c b n v t ổ ơ ả ề ổ ạ ộ ả ế ỉ ạ ứ ệ

cách lao đ ng. Đ c tr ng c a c ph n hoá doanh nghi p Nhà n ủ ổ ư ệ ặ ầ ộ ướ ể c là chuy n

c sang công ty c ph n. S m t ph n ho c toàn b doanh nghi p Nhà n ộ ệ ầ ặ ộ ướ ầ ổ ự

chuy n đ i k th a có ch n l c, t o ra c ch m i, m t t ọ ọ ổ ế ừ ế ớ ộ ổ ể ạ ơ ấ ch c s n xu t ứ ả

kinh doanh có trách nhi m h n, hi u qu h n. Nhà n c b t gánh n ng do ả ơ ệ ệ ơ ướ ặ ớ

thua l , quy n l i c a ng c đây các ỗ ề ợ ủ ườ i lao đ ng đ ộ ượ c c i thi n. Nh tr ệ ư ướ ả

47

doanh nghi p thu c quy n s h u c a Nhà n c nên khi nhà n là, s ề ở ữ ủ ệ ộ ướ c l ướ ơ ơ

ệ h , thi u quan tâm trong vi c qu n lý, thanh tra, ki m tra thì các doanh nghi p ở ệ ể ế ả

cũng tìm m i cách đ b t xén, moi ti n c a Nhà n c, khi n cho các doanh ể ớ ủ ề ọ ướ ế

nghi p ho t đ ng kém hi u qu , l i b i d n, t i đâu Nhà n ạ ộ ả ụ ạ ầ ệ ệ ộ ướ c ch u h t. Còn ế ị

khi c ph n hoá các doanh nghi p Nhà n ệ ầ ổ ướ c thì s góp ph n nâng cao tính ầ ẽ

ch đ ng và t đây là doanh ủ ộ ự ch u trách nhi m c a doanh nghi p, b i l ủ ở ẽ ệ ệ ị

ả nghi p c a mình, mình có ph n đóng góp trong đó, mình ph i đi u hành, qu n ệ ủ ề ầ ả

lý ra sao đ doanh nghi p làm ăn có hi u qu , n u l i thì mình đ c h ả ế ờ ể ệ ệ ượ ưở ng

còn l thì mình ph i ch u. V n đem đi đ u t c a doanh nghi p trong đó có ỗ ầ ư ủ ệ ả ố ị

ph n v n c a mình nên khi đ u t xây d ng thì ph i ch n ph ng án nào có ố ủ ầ ư ầ ự ả ọ ươ

chi phí th p nh t nh ng đem l ấ ư ấ i l ạ ợ i ích cao nh t có th .Khi tham gia vào th ể ấ ị

tr ườ ự ng ch ng khoán, lĩnh v c xây d ng c b n, n i lâu nay v n th a năng l c ơ ả ự ừ ứ ự ẫ ơ

lao đ ng và thi t b k thu t thi công nh ng thi u v n s có th thông qua th ộ ế ị ỹ ố ẽ ư ế ể ậ ị

tr ng ch ng khoán t o c h i phát tri n m nh h n, nh t là đ i v i các công ườ ạ ơ ộ ố ớ ứ ể ạ ấ ơ

trình xây d ng l n c n huy đ ng nhi u v n đ u t . Tuy nhiên, các doanh ầ ư ự ề ầ ớ ộ ố

nghi p c a n ệ ủ ướ ấ c ta h u h t v n còn có r t nhi u khó khăn, ho t đ ng thì b p ề ế ẫ ạ ộ ầ ấ

bênh, thi u v n l n, n u đ cho “ t l c, t ng” hoàn toàn thì không đ ố ớ ế ế ể ự ự c ự ườ ủ

c tham gia c kh năng đ tham gia vào nh ng d án l n. Do đó, Nhà n ữ ự ể ả ớ ướ ổ

ph n ( đ c bi c mua máy móc, thi ặ ầ ệ t là c ph n k thu t - v n c a Nhà n ậ ố ủ ầ ổ ỹ ướ ế t

b ) đ i v i nh ng doanh nghi p này đ s n sàng chia s khó khăn và bán l ị ố ớ ể ẵ ữ ệ ẻ ạ i

c ph n khi doanh nghi p làm ăn có lãi. ổ ệ ầ

Trong th c t đ u năm 1998 đ n nay, theo đ ngh c a các t ng công ty , t ự ế ừ ầ ị ủ ế ề ổ

ệ và công ty thu c B qu n lý, B xây d ng đã l a ch n m t s doanh nghi p ự ộ ố ự ả ộ ộ ọ ộ

và b ph n doanh nghi p đ ngh Th t ủ ướ ề ệ ậ ộ ị ầ ng Chính ph ti n hành c ph n ủ ế ổ

hoá. Nói chung, các doanh nghi p và b ph n doanh nghi p đã c ph n hoá ệ ệ ậ ầ ổ ộ

đ u tăng tr ề ưở ng đáng k v v n s n xu t kinh doanh, doanh thu, l ấ ể ề ố ả ợ ậ i nhu n,

công vi c làm và thu nh p bình quân c a ng ủ ệ ậ ườ i lao đ ng, c t c chia ra cho ổ ứ ộ

m i c đông mua c phi u đ u cao h n lãi su t g i ti t ki m, tinh th n trách ấ ử ế ỗ ổ ế ề ổ ơ ệ ầ

48

nhi m, trình đ lao đ ng c a cán b công nhân viên ch c và ng ứ ủ ệ ộ ộ ộ ườ ộ i lao đ ng

trong các công ty c ph n đ c nâng cao rõ r t. ầ ượ ổ ệ

1.1.2-

Nhà n c đ t hàng công trình thay cho c p phát v n đ u t ướ ặ . ầ ư ấ ố

T t c các công trình xây d ng đ u có th đ ấ ả ể ượ ự ề c mua bán nh hàng hoá trên ư

th tr ng b t đ ng s n. v i ngu n v n ngân sách t p trung hàng năm, nhà ị ườ ấ ộ ả ậ ớ ồ ố

n ch c đ u th u, ch n nhà th u xây d ng các công trình theo quy c t ướ ổ ự ứ ấ ầ ầ ọ

ho ch k ho ch. N u đ u th u công trình c n đ các ngân hàng cùng tham ế ế ể ấ ạ ạ ầ ầ

ả ề ệ gia đ u th u. Nh v y, cùng lúc đ u th u c v xây d ng c b n, c v hi u ầ ả ề ư ậ ơ ả ự ầ ấ ấ

qu đ ng v n, tính l a ch n c a đ u th u s cao h n, t ọ ủ ấ ầ ẽ ả ồ ự ố ơ ố ơ ấ t h n h n cách c p ẳ

phát. Ph ng pháp này làm cho ti n đ đ u t nhanh h n, t đó làm gi m ươ ộ ầ ư ế ơ ừ ả ứ

đ ng v n và lãng phí s gi m, đ ng th i các ngân hàng cho vay đ ồ ọ ẽ ả ố ờ ượ ề c nhi u

h n, xoá b các th t c hành chính r m rà, sách nhi u l n nhau gi a các c ườ ơ ễ ẫ ủ ụ ữ ỏ ơ

c, ch đ u t , nhà th u, giúp ngăn ch n d quan qu n lý Nhà n ả ướ ủ ầ ư ặ ượ ầ ạ c tình tr ng

ch y v n, ch y d án, phân tán v n đ u t , t ầ ư ừ ự ạ ạ ố ố đó s gi m đ ẽ ả ượ ạ c tình tr ng

th t thoát, lãng phí và tiêu c c. ự ấ

1.1.3-

Đ u th u tín d ng. ụ ấ ầ

M c dù c ch “ xin- cho” đã đ c chuy n đ i sang c ch “ t vay, t ế ặ ơ ượ ể ế ổ ơ ự ự

tr , t ả ự ị ậ ụ ch u trách nhi m v hi u qu đ u t ” nh ng nh ng thói quen, t p t c, ả ầ ư ề ệ ư ữ ệ

l i làm vi c c a c ch cũ v n ch a hoàn toàn đ c xoá b , mà v n còn l ề ố ệ ủ ơ ư ế ẫ ượ ẫ ỏ

t n t ồ ạ ư i, c n ph i xoá b ngay b ng cách: “Đ u th u tín d ng”. G i pháp đ a ụ ầ ả ằ ấ ầ ả ỏ

ra là : T t c các d án đ u t b ng v n ngân sách, hàng năm Nhà n c công ấ ả ầ ư ằ ự ố ướ

b k ho ch, xác đ nh rõ quy mô, ti n đ , ch d án, ... r i m i m t s ngân ố ế ộ ố ủ ự ế ạ ộ ồ ờ ị

hàng th ươ ng m i đ u th u kho n tín d ng này đ ch n ngân hàng t ụ ạ ấ ể ầ ả ọ ố ấ t nh t,

i pháp này s d ng công ch m d t tình tr ng “ ch y, xin, cho, c p, phát”. Gi ạ ứ ạ ấ ấ ả ử ụ

ề c lãi su t ngân hàng đ ngăn ch n tình tr ng các b , các c p chính quy n ụ ể ấ ấ ặ ạ ộ

tranh th xin kinh phí c a Nhà n ủ ủ ướ c b i vì đ i v i nh ng công trình không ữ ố ớ ở

hiêu qu s không tr đ c n . Đ u th u tín d ng là m t hình th c m i, có ả ẽ ả ượ ụ ứ ấ ầ ợ ộ ớ

u đi m là ch n đ c ngân hàng th ng th u có t ư ể ọ ượ ắ ầ ố ư i u các đi u ki n v gi ề ề ỏ i ệ

nghi p v và tín nhi m cao đ i v i khách hàng đ qu n lý toàn b kho n tín ố ớ ụ ệ ể ệ ả ả ộ

49

c tình tr nh Ngân hàng đ c quy n. Chính d ng dành cho d án, s tránh đ ự ụ ẽ ượ ề ạ ộ

cách này t o ra s c nh tranh đ qu n lý và ph c v t ụ ụ ố ơ ự ạ ầ t h n ngu n v n đ u ồ ể ạ ả ố

xây d ng c b n c a Nhà n c. t ư ơ ả ủ ự ướ

1.1.4-

C p v n t m ng và xã h i hoá đ u t b ng h th ng các chính ố ạ ứ ầ ư ằ ệ ố ấ ộ

sách.

Do tình hình ngân sách khó khăn nên Nhà n c không th gi nguyên c ướ ể ữ ơ

ch bao c p mà chuy n sang c ch “ t vay t ơ ế ự ể ế ấ ự ả ệ tr ”, nh ng các doanh nghi p ư

xây d ng c a n ủ ướ ự c ta v n còn r t khó khăn, thi u v n, nên đ i v i các đ n v ế ố ớ ẫ ấ ơ ố ị

thi công không đ ượ ấ ứ c c p ng v n (tr d án đ u th u), khi thi công ph i vay ấ ừ ự ả ầ ố

ngân hàng v i lãi su t cao, vi c thanh toán l i ch m d n t ệ ấ ớ ạ ẫ ớ ậ ợ ầ i tình tr ng n n n ạ

dây d a l n nhau ( gi a ch đ u t v i nhà thaàu, gi a nhà th u v i nhau, ủ ầ ư ớ ư ẫ ữ ữ ầ ớ

gi a nhà th u v i ngân hàng, gi a nhà th u v i nhà cung c p...). B i vì, do ữ ữ ầ ấ ầ ớ ở ớ

đ c đi m c a ngành xây d ng và s n ph m xây d ng chi ph i, đ ti n hành ặ ể ế ự ự ủ ể ả ẩ ố

thi công m t công trình, d án các nhà th u ph i có m t l ộ ượ ự ầ ả ộ ộ ng v n l u đ ng ố ư

, chu n b xây d ng... khá l n. Hàng năm nhà n đ mua v t t ể ậ ư ự ẩ ớ ị ướ c ph i b trí ả ố

m t l ng v n khá l n đ x lý t n t i, xong hi n t ng đó v n x y ra trong ộ ượ ể ử ồ ạ ớ ố ệ ượ ả ẫ

nhi u năm mà v n ch a kh c ph c d t đi m. Đ kh c ph c nh ng t n t ồ ạ i ụ ứ ụ ữ ư ể ể ề ẫ ắ ắ

ệ ầ trên vi c nghiên c u ban hành m t c ch c p v n t m ng là đi u ki n c n ố ạ ứ ộ ơ ế ấ ứ ề ệ

thi t, đ góp ph n tháo g khó khăn cho các doanh nghi p xây d ng và cũng ế ự ệ ể ầ ỡ

là đ gi m b t th t thoát cho Nhà n ấ ể ả ớ ướ c. Đ ng th i ph i có gi ờ ả ồ ả ấ i pháp c p

bách đ h lãi su t tín d ng, c n có s ph i h p tích c c các chính sách lãi ự ố ợ ể ạ ự ụ ấ ầ

su t v i chính sách khuy n khích đ u t nh : gi m thu , gi m l ấ ớ ầ ư ế ư ế ả ả ệ ồ phí... đ ng

th i t o đi u ki n t ờ ạ ệ ố ề ố t nh t v th t c hành chính thay cho ki u ‘ thách đ ’ ấ ề ủ ụ ể

v . Nhà n ượ t qua th t c đ u t ủ ụ ầ ư ướ ả c nên góp c ph n b ng đ t, mi n gi m ằ ễ ấ ầ ổ

ti n thuê đ t, thu đ t... ấ ế ấ ề

1.2) C n thay đ i h th ng đ nh m c kinh t

k thu t và đ n giá trong ổ ệ ố ứ ầ ị ế ỹ ơ ậ

xây d ng c b n. ơ ả ự

H u h t quy trình, quy ph m, đ nh m c hi n nay đang th c hi n v n theo ứ ự ệ ệ ế ầ ạ ẫ ị

khuôn m u t ẫ ừ ờ th i bao c p, không còn phù h p v i c ch hi n nay. Các đ nh ợ ớ ơ ế ệ ấ ị

50

m c tiêu hao v t ch t còn ch a nhi u y u t ế ố ứ ứ ề ấ ậ bao c p. M t khác, trong h ặ ấ ệ

th ng đ nh m c kinh t ứ ố ị ế ỹ ế k thu t và đ n giá trong xây d ng c b n còn thi u ơ ả ự ậ ơ

nhi u kho n m c quan tr ng, đây chính là ch s h đ các bên B l ỗ ơ ở ể ụ ề ả ọ ợ ụ i d ng

khai tăng giá nh m tham ô ti n c a Nhà n c. Do v y, v tiêu chu n và quy ề ủ ằ ướ ề ậ ẩ

ấ chu n xây d ng c n nghiên c u ki m tra và h th ng hoá áp d ng th ng nh t ệ ố ụ ứ ự ể ầ ẩ ố

trong thi t k và xây d ng. V ch tiêu kinh t k thu t c n nghiên c u hoàn ế ế ề ỉ ự ế ỹ ậ ầ ứ

ề thi n và ban hành đ nh m c d toán c s phù h p v i yêu c u k thu t, di u ơ ở ứ ự ệ ậ ầ ợ ớ ỹ ị

ki n xây d ng và bi n pháp thi công các công trình xây d ng hi n nay, b ự ự ệ ệ ệ ổ

sung nh ng d nh m c, đ n giá còn thi u. Và đ hoà nh p v i khu v c và th ế ự ữ ứ ể ậ ơ ớ ị ế

gi i ngành xây d ng c n ti n hành áp d ng h th ng qu n lý châts l ng theo ớ ệ ố ụ ự ế ầ ả ượ

ISO 9000 nh m giúp chúng ta ph ng h ằ ươ ướ ả ng qu n lý ho t đ ng đ m b o ạ ộ ả ả

ch t l ấ ượ ng m t cách h u hi u nh t. ữ ệ ấ ộ

1.3) Gi

i quy t m i quan h gi a c quan tài chính và c quan c p phát. ả ệ ữ ơ ế ố ơ ấ

Theo mô hình t ch c hi n nay, m i quan h này th hi n hai c p: ổ ứ ể ệ ở ệ ệ ố ấ

- Đ i v i các d án thu c ngân sách trung ố ớ ự ộ ươ ng: c quan c p phát là kho ấ ơ

c trung ng và h th ng kho b c các đ a ph b c Nhà n ạ ướ ươ ệ ố ạ ị ươ ứ ng, c quan ch c ơ

năng tài chính là v đ u t - B tài chính. Đ gi i quy t m i quan h này , ụ ầ ư ể ả ộ ệ ế ố

nên chăng: V đ u t ụ ầ ư sau khi ki m tra danh m c phân khai k ho ch đ u t ụ ầ ư ế ể ạ

g i kho b c Nhà n c trung c a các ngành nên chuy n k ho ch đ u t ủ ầ ư ử ế ể ạ ạ ướ

ươ ng, áp d ng c p v n đ u t ấ ầ ư ụ ố ừ theo h n m c nh m h n ch tình tr ng th a ạ ứ ế ạ ạ ằ

thi u v n gi t o trên đ a bàn các đ a ph ng. ế ố ả ạ ị ị ươ

- Đ i v i các d án thu c ngân sách đ a ph ng: các t nh thành ph , c ố ớ ự ộ ị ươ ở ố ơ ỉ

quan tài chính là s tài chính v t giá ( ho c phòng tài chính huy n, đ i v i các ố ớ ệ ậ ặ ở

ấ d án do h i đ ng nhân dân t nh, thành ph phân c p cho huy n), c quan c p ự ộ ồ ệ ấ ố ơ ỉ

phát là Kho b c Nhà n c t nh ho c huy n. S tài chính v t giá thông báo ạ ướ ỉ ệ ặ ậ ở

danh m c d án và h n m c v n đ u t ụ ự ứ ố ầ ư ạ trong năm k ho ch c a t ng d án ạ ủ ừ ự ế

cho Kho b c Nhà n c t nh, thành ph . Khi ngân sách t nh, thành ph có ạ ướ ỉ ố ố ỉ

ngu n, s tài chính v t giá chuy n v n đ Kho b c Nhà n ể ể ậ ạ ồ ở ố ướ ấ ố c c p phát v n

đ u t ầ ư cho nh ng d án có kh i l ự ố ượ ữ ố ng th c hi n đ đi u ki n c p v n ủ ề ự ệ ệ ấ

51

thanh toán. tr ng h p c n thi t, theo ch đ o c a t nh, thành ph , có th ch ườ ầ ợ ế ỉ ạ ủ ỉ ể ố ỉ

ộ ủ đ nh đích danh s v n c p cho t ng d án sát v i m c tiêu kinh t - xã h i c a ự ị ố ố ấ ụ ừ ế ớ

t nh trong t ng th i kỳ. ừ ỉ ờ

1.4) V công tác đ u th u.

ề ấ ầ

- Nên cho ra đ i m t lo i công báo v đ u th u đ yêu c u các ch d án ủ ự ề ấ ể ạ ầ ầ ộ ờ

ph i công khai các d án, nh m đ m tiêu chí c nh tranh và công b ng trong ự ả ả ằ ạ ằ

đ u th u. ấ ầ

- Thành l p m t danh m c các nhà t ụ ậ ộ ư ấ ầ v n trong th m đ nh d án và yêu c u ị ự ẩ

h ph i mua b o hi m đ i v i d án h ch u trách nhi m t ố ớ ự ọ ọ ị ệ ể ả ả ư ấ v n th m đ nh. ẩ ị

1.5) V công tác quy t toán công trình.

ề ế

1.5.1- Gi i quy t m i quan h gi a c p phát v n đ u t ả ệ ữ ấ ầ ư ớ ế v i công tác quy t ế ố ố

d án hoàn thành. toán v n đ u t ố ầ ư ự

ử ụ Nhi u công trình khi hoàn thành nghi m thu đ a vào khai thác s d ng ư ệ ề

nh ng không th c hi n nghiêm công tác l p báo cáo quy t toán v n đ u t d ầ ư ự ư ự ế ệ ậ ố

án hoàn thành. Đ kh c ph c tình tr ng này nên chăng gi ụ ể ắ ạ l ữ ạ ị ừ i 5% giá tr t ng

ự h p đ ng xây l p đ thanh toán vào giai đo n sau khi báo cáo quy t toán đ c ợ ế ể ắ ạ ồ

c p có th m quy n phê duy t c g c và lãi su t theo ti n g i ngân hàng ( 5% ấ ệ ả ố ử ề ề ẩ ấ

ố ớ giá tr h p đ ng). Vi c quy đ nh này s t o m i quan h ràng bu c đ i v i ẽ ạ ị ợ ệ ệ ồ ộ ố ị

công tác quy t toán v n đ u t ầ ư ế ố ố hoàn thành, song v n đ m b o b o toàn v n ả ả ả ẫ

thanh toán cho nhà th u.ầ

1.5.2- N i dung và ch đ báo cáo th c hi n đ u t hàng năm. ế ộ ầ ư ự ệ ộ

ph i báo cáo hàng năm tình hình th c hi n đ u t C n quy đ nh ch đ u t ị ủ ầ ư ầ ầ ư ự ệ ả

v i c quan c p phát ( đ c quan c p phát t ng h p báo cáo c quan tài ấ ớ ơ ể ơ ấ ơ ổ ợ

ậ chính) và c quan ch qu n c p trên các ch tiêu c b n v giá tr hi n v t ơ ả ị ệ ủ ề ả ấ ơ ỉ

nh : Giá tr kh i l ng th c hi n đ c nghi m thu đ ngh thanh toán trong ố ượ ư ị ự ệ ượ ề ệ ị

năm k ho ch và lu k t kh i công đ n kỳ báo cáo, v n đ u t đ ỹ ế ừ ế ạ ầ ư ượ ấ c c p ế ố ở

phát thanh toán c a năm k ho ch và lu k t kh i công đ n kỳ báo cáo, giá ỹ ế ừ ủ ế ạ ế ở

tr kh i l ng hoàn thành đ c ch a đ ố ượ ị ượ ư ượ ấ ầ c c p v n thanh toán... Báo cáo c n ố

52

ụ phân tích nguyên nhân ch quan, khách quan và nêu ra bi n pháp kh c ph c. ủ ệ ắ

Nên đ a công tác l p báo cáo vào ch đ b t bu c trong c ch qu n lý. ế ộ ắ ơ ế ư ậ ả ộ

1.5.3- N i dung báo cáo quy t toán v n đ u t d án hoàn thành. ầ ư ự ế ộ ố

C n quy đ nh n i dung báo cáo quy t toán v n đ u t ầ ư ế ầ ộ ố ị ạ ố cho t ng lo i đ i ừ

ng d án khác nhau: t ượ ự

- N i dung báo cáo quy t toán c a nh ng d án th c hi n theo ph ủ ự ữ ự ế ệ ộ ươ ng

th c đ u th u. ứ ấ ầ

- N i dung báo cáo quy t toán c a nh ng d án th c hi n theo ph ủ ữ ự ự ế ệ ộ ươ ng

th c ch đ nh th u. ị ứ ầ ỉ

--N i dung báo cáo quy t toán nh ng d án ho c h ng m c th c hi n theo ặ ạ ự ụ ữ ự ệ ế ộ

ph ng th c khoán g n. ươ ứ ọ

- N i dung báo cáo quy t toán c a các ti u d án. ế ể ự ủ ộ

N i dung báo cáo quy t toán c a h ng m c công trình hoàn thành. ủ ạ ụ ế ộ

1.5.4- Th m tra báo cáo quy t toán. ế ẩ

ng d án khác nhau nh trên. Cũng c n quy đ nh cho t ng đ i t ị ố ượ ừ ầ ư ự

1.5.5- Phí và qu n lý phí th m tra quy t toán. ế ả ẩ

Phí th m tra quy t toán nên quy đ nh theo nhi u khung b c h n, t trích ế ề ẩ ậ ơ ị l ỷ ệ

t theo t ng lo i đ i t trên. Phí này nên phí cũng c n phân bi ầ ệ ạ ố ượ ừ ng d án ự ở

trích theo t , g i c quan ch c năng th m tra báo cáo quy t toán qu n lý và l ỷ ệ ử ơ ứ ế ẩ ả

s d ng theo nguyên t c tài chính. ử ụ ắ

2/ M t s gi i pháp. ộ ố ả

2.1) V ch tr ng đ u t ề ủ ươ . ầ ư

C n ph i cân nh c, tính toán chính xác, k l ỹ ưỡ ắ ả ầ ng, có tính đ n hi u qu lâu ế ệ ả

dài và các nhân t nh h ng r i m i ra quy t đ nh là đ u t ố ả ưở ế ị ầ ư ớ ồ vào d án đó ự

i nh ng hi u qu gì ? Nghĩa là ph i phân tích hay không? D án đó s đem l ự ẽ ạ ữ ệ ả ả

, hi u qu kinh t c th , đánh giá hi u qu kinh t ụ ể ệ ả ế ệ ả ế - xã h i c a d án, xem ộ ủ ự

xét tính kh thi và l p d án đ u t m t cách chi ti ầ ư ộ ự ậ ả ế ồ t, v i m i khía c nh r i ạ ọ ớ

đó m i b v n đ đ u t t ừ ớ ỏ ố ể ầ ư . Khi nghiên c u các d án kh thi c n ph i so ự ứ ả ầ ả

sánh k nhi u ph c d án có ề ỹ ươ ng án v i nh ng ý đ khác nhau đ tìm đ ồ ữ ể ớ ượ ự

53

hi u qu nh t. Ngay trong quá trình l p d án đã ph i kh ng ch , c tính ế ướ ự ệ ả ấ ậ ả ố

đ c giá thành xây d ng m t cách t ng đ i, h p lý. Do đó khi l p d án kh ượ ự ộ ươ ậ ự ố ợ ả

thi ph i căn c quy ho ch chi n l ế ượ ứ ạ ả ị c, quy ho ch t ng th c a t ng đ a ể ủ ừ ạ ổ

ph ng, t ng vùng, đi u ki n kinh t , xã h i ươ ừ ề ệ ế ộ ở ơ ẽ n i s xây d ng công trình. ự

N i dung c a d án kh thi ph i nêu đ c s c n thi t, nh ng căn c đ xác ủ ự ả ả ộ ượ ự ầ ế ứ ể ữ

xây d ng, hình th c đ u t đ nhph i đ u t ị ả ầ ư ầ ư ứ ự ị , các ph op ng án l a ch n đ a ư ư ự ọ

đi m c th , ph ng án l a ch n công ngh , gi ụ ể ể ươ ự ệ ọ ả i pháp xây d ng, nh ng khó ự ữ

khăn thu n l ậ ợ ậ ệ i khi xây d ng công trình, ngu n cung c p nguyen li u, v t li u, ự ệ ấ ồ

năng l ượ ả ng, nhân l c trong quá trình khai thác, v n hành sau này, giá thành s n ự ậ

ph m khi công trình đi vào khai thác n đ nh, kh năng tiêu th s n ph m, d ổ ụ ả ẩ ả ẩ ị ự

báo phát tri n v t ng lai g n. ề ươ ể ầ

t trong khâu thi t k công trình c n ph i đ c t ch c có chuyên Đ c bi ặ ệ ế ế ả ượ ổ ầ ứ

môn có đ t ủ ư ủ cách pháp nhân l p theo quy chu n, tiêu chu n xây d ng c a ự ậ ẩ ẩ

Nhà n ướ c ban hành. B i vì hi n nay có r t nhi u công trình x u, kém do l ấ ề ệ ấ ở ỗ i

t k : thi t k không chính xác, không chi ti t đ thi công, làm c a các nhà thi ủ ế ế ế ế ế ể

i đâu hoàn ch nh nghi m thu t i đó. Nh ng s phát sinh t ớ ệ ỉ ớ i đó, quy t toán t ế ớ ữ ự

đó là m t trong nh ng th t thoát l n trong —, n u ta th c hi n t t thì có th ệ ố ự ữ ế ấ ộ ớ ể

ti c 5%-10%. ế t ki m đ ệ ượ

2.2) V công tác k ho ch hoá. ế ạ ề

Đ kh c ph c tình tr ng b trí k ho ch đ u t ầ ư ụ ế ể ạ ắ ạ ố ổ dàn tr i ( hàng năm t ng ả

s d án do các ngành, các đ a ph ố ự ị ươ ng b trí vào k ho ch đ u t ế ầ ư ạ ố ả kho ng

trên, d ướ ầ i 1000 d án), thi u đi u ki n, làm ch m ti n đ c p phát v n đ u ộ ấ ự ế ề ế ệ ậ ố

cho d án nh đã x y ra trong nhi u năm qua, các d án đ u t t ư ầ ư ự ự ư ề ả ph i có ả

quy t đ nh đ u t c a c p có th m quy n t i th i đi m tr c tháng 10 cu ế ị ầ ư ủ ấ ề ạ ẩ ể ờ ướ ả

năm làm k ho ch. Đây là đi u ki n tiên quy t đ đ c ghi k ho ch đ u t ế ể ượ ệ ế ề ạ ầ ư , ế ạ

cũng là đi u ki n tiên quy t không đ c phép châm ch ề ế ệ ượ ướ ố c khi c p phát v n ấ

.Đ ng th i, ph i b trí, đi u hành k ho ch đ u t đ u t ầ ư ồ ả ố ầ ư ế ợ ắ k t h p gi a ng n ữ ế ề ạ ờ

ộ ự h n và dài h n cho phù h p, b trí k ho ch t p trung, sát v i ti n đ d án ế ạ ớ ế ạ ậ ạ ợ ố

54

đ c duy t,nh ng d án ph i có đ đi u ki n ghi k ho ch m i b trí vào ượ ủ ề ớ ố ữ ự ế ệ ệ ả ạ

hàng năm, đ t k ho ch đ u t ạ ế ầ ư ể ừ đó tri n khai k ho ch đ u th u. ế ể ạ ầ ấ

- V i k ho ch đ u t hàng năm: ch b trí khi đã xác đ nh ch c ch n kh ớ ế ầ ư ạ ỉ ố ắ ắ ị ả

năng ngu n v n. ồ ố

dài h n ( k ho ch 5 năm) theo ngành, vùng - Xây d ng k ho ch đ u t ế ầ ư ự ạ ế ạ ạ

lãnh th . Trên c s đó b trí, phân ph i v n phù h p, và công tác chu n b ố ố ơ ở ẩ ố ổ ợ ị

ph i đ m b o đi tr c m t b c đ làm c s cho k ho ch đ u t đ u t ầ ư ả ả ả ướ ộ ướ ơ ở ầ ư ế ể ạ

hàng năm.

2.3) Nâng cao ch t l ng và trách nhi m c a ban qu n lý công trình. ấ ượ ủ ệ ả

C n ph i t ch c l i ban qu n lý d án, b o đ m ch đ u t ả ổ ứ ạ ầ ủ ầ ư ự ự ắ th c s g n ự ả ả ả

trách nhi m trong quá trình s d ng v n đ u t ử ụ ầ ư ệ ố ế , qu n lý tài s n khi d án k t ả ự ả

thúc đ a vào ho t đ ng Xác đ nh rõ trách nhi m cá nhân c a ch đ u t ủ ầ ư ố đ i ạ ộ ủ ư ệ ị

và xây d ng. Đông th i nâng cao trình đ qu n lý, v i các ho t đ ng đ u t ạ ộ ớ ầ ư ự ả ờ ộ

ẩ ngh nghi p chuyên môn c a ban qu n lý công trình, ph quy đ nh tiêu chu n ủ ề ệ ả ả ị

, nghĩa là: Ng i đ ng đ u ban qu n lý nghi p v c a ch c danh ch đ u t ứ ủ ầ ư ụ ủ ệ ườ ứ ầ ả

công trình ph i là ng i có ngh — đ ban qu n lý công trình tr thành “ ông ả ườ ể ề ả ở

ch th c s ” ch không ph i là “ ông ch h ” nh hi n nay. ủ ự ự ư ệ ủ ờ ứ ả

2.4) Ch n ch nh và hoàn thi n công tác đ u th u. ệ ấ ấ ầ ỉ

2.4.1- V đ i t ng đ u th u. ề ố ượ ấ ầ

- C n ph i quy đ nh m c v n đ ứ ả ầ ố ị ượ c áp d ng hình th c ch đ nh th u cho ứ ụ ầ ị ỉ

t ng ngành khác nhau ( ch không nên quy đ nh m c 500 tri u đ ng chung ừ ứ ứ ệ ồ ị

cho t t c các lo i d án nh trong ngh đ nh 43 CP ngày 16/7/1996. ấ ả ạ ự ư ị ị

ộ - C n ph i quy đ nh m t s lo i công vi c theo quy mô thích ng cho m t ộ ố ạ ứ ệ ả ầ ị

s ngành có kh i l ố ố ượ ư ng nh , v n ít, ch vài ch c tri u đ n vài trăm tri u nh : ỏ ố ụ ệ ế ệ ỉ

Kéo đ ng dây, l p máy... có th áp d ng hình th c ch đ nh th u ho c khoán ườ ụ ứ ể ắ ầ ặ ỉ ị

g n.ọ

th c hi n đ u th u. 2.4.2- V trình t ề ự ự ệ ấ ầ

C n nghiên c u đ phân lo i d án, phân c p xét duy t t ng khâu, ch nên ạ ự ệ ừ ứ ể ầ ấ ỉ

ấ trình c p có th m quy n xem xét, phê duy t khâu đ u tiên 9 k ho ch đ u ề ệ ế ẩ ấ ầ ạ

55

th u, bao g m c duy t gá tr n) và khâu cu i cùng c a công tác t ủ ệ ả ầ ầ ồ ố ổ ứ ấ ch c đ u

th u đ l a ch n đ n v trúng th u. ể ự ầ ầ ọ ơ ị

2.4.3- V xác đ nh giá tr n. ề ầ ị

t khâu C n coi tr ng và đ cao k lu t d toán công trình, d án đ u t ỷ ậ ự ầ ư ừ ự ề ầ ọ

l p, th m đ nh d toán đ n phê duy t thi ậ ự ệ ế ẩ ị ế ế ổ ẩ t k , t ng d toán c a c p có th m ủ ấ ự

ả quy n. Quá trình l p, th m đ nh đ phê duy t t ng d toán c a d án ph i ệ ổ ủ ự ự ể ề ẩ ậ ị

bám sát ch đ đ nh m c kinh t - k thu t hi n hành c a Nhà n c, giá c ế ộ ị ế ỹ ủ ứ ệ ậ ướ ả

trên t ng đ a bàn t nh, thành ph có d án đ c tri n khai th c hi n. ự ừ ố ị ỉ ượ ự ể ệ

ch c đ u th u. 2.4.4- V khâu t ề ổ ứ ấ ầ

Khi t ổ ứ ấ ế ấ ch c đ u th u và xét trúng th u c n ph i căn c vào “ Quy ch đ u ầ ầ ứ ầ ả

th u xây d ng’ đ ự ầ ượ c ban hành trong ngh đ nh 88/1999/NĐ-CP ra ngày ị ị

1/9/1999, Ph i th t s khách quan và công khai m th u. Không đ c t ở ầ ậ ự ả ượ ổ ứ ch c

đ u th u m t cách hình th c, nh m t màn k ch đ ấ ư ộ ứ ầ ộ ị ượ ự ộ ậ c d ng s n hay m t tr n ẵ

c dàn x p tr c t s đ nh m nâng cao tính c nh tranh gi a các đ u đã đ ấ ượ ế ướ ỉ ố ể ữ ạ ằ

đó làm h giá thành công trình, gi m tình tr ng th t thoát, lãng nhà th u và t ầ ừ ạ ả ấ ạ

phí, tiêu c c. Mu n v y trong quá trình đ u th u ph i th ng xuyên ki m tra, ự ậ ấ ầ ả ố ườ ể

ki m soát và qu n lý m t cách ch t ch . ẽ ể ả ặ ộ

2.5) ch n ch nh, tăng c ng k lu t trong khâu nghi m thu, thanh ấ ỉ ườ ỷ ậ ệ

quy t toán công trình. ế

Nhà n ướ ầ ố ớ c c n quy đ nh ch đ trách nhi m c a c quan ch qu n đ i v i ệ ủ ơ ế ộ ủ ả ị

công tác quy t toán công trình, d án hoàn thành trên các m t: ự ế ặ

- Đôn đ c và ch đ o làm công tác quy t toán c v n i dung và th i gian. ả ề ộ ỉ ạ ế ố ờ

- Th m tra quy t toán tr c khi phê duy t. ế ẩ ướ ệ

2.6) Hoàn thi n các văn b n pháp quy có liên quan đ n đ u t ế ầ ư ệ ả ự xây d ng

c b n. ơ ả

Hi n nay, các văn b n pháp quy trong xây d ng c b n gi ng nh các văn ơ ả ự ư ệ ả ố

ng d n nghi p v , có r t nhi u s h , c n ph i rà soát l i đ quy b n h ả ướ ơ ở ầ ụ ệ ề ẫ ả ấ ạ ể

đ nh m t cách ch t ch h n, c th h n là: áp d ng văn b n nào, quy đ nh l ị ụ ể ơ ẽ ơ ụ ặ ả ộ ị ạ i

ả nh ng đi u kho n ch ng chéo, mâu thu n nhau, b sung nh ng đi u kho n ữ ữ ề ề ả ẫ ồ ổ

56

còn thi u và nh ng ch còn s h , có nh ng đi u kho n quy đ nh v hình ơ ở ữ ữ ề ề ế ả ỗ ị

th c x ph t cá nhân, đ n v không tuân theo quy đ nh c a Nhà n c và có ủ ử ứ ạ ơ ị ị ướ

nh ng bi n pháp đ tuyên truy n, ph bi n r ng rãi các văn b n này. ổ ế ộ ữ ệ ể ề ả

Trên đây là m t s nh ng gi i pháp nh nh m h n ch th t thoát, lãng phí ộ ố ữ ả ế ấ ạ ằ ỏ

và đ ch qu n nh ng nhũng nhi u đã đ n m c quá đà trong công tác xây ứ ữ ế ế ễ ể ả

d ng c b n. Tuy r ng, đây ch là nh ng gi ự ơ ả ữ ằ ỉ ả i pháp, ki n ngh nh trong s vô ị ế ố ỏ

vàn các gi i pháp khác, t vi mô đ n vĩ mô, nh ng là nh ng gi ả ừ ữ ư ế ả ả i pháp căn b n

nh t. B i vì, đây là m t v n đ l n nên c n đ ộ ấ ề ớ ấ ầ ở ượ ự ậ ủ c s tham gia bàn lu n c a

i và đòi h i t t c các c p, các ngành cùng th c hi n thì công tác nhi u ng ề ườ ỏ ấ ả ự ệ ấ

đ u t ầ ư trong xây d ng c b n m i th c s có hi u qu . ả ự ự ơ ả ự ệ ớ

57

K T LU N Ậ Ế

Th i đ i m i c n có s chuy n bi n m i theo xu h ờ ạ ớ ầ ự ể ế ớ ướ ự ng ngày càng tích c c

c a n c ta đã chuy n t n n kinh t h n, hi u qu h n. N n kinh t ả ơ ơ ệ ề ế ủ ướ ể ừ ề ế ế k

ng có s đi u ti t c a Nhà n ho ch hoá c ng nh c sang c ch th tr ắ ế ị ườ ứ ạ ơ ự ề ế ủ ướ c.

T s chuy n h ng chung đó thì c ch qu n lý, cách th c làm vi c cũng ừ ự ể ươ ứ ệ ế ả ơ

ạ ph i thay đ i cho phù h p đ đ m b o “ Tri” và “ Hành” luôn nh t quán, t o ả ể ả ả ấ ổ ợ

nên hi u qu cho n c nhà. Chúng ta là m t n ệ ả ướ ộ ướ ầ c nghèo, đang thi u v n đ u ế ố

đ phát tri n kinh t t ư ể ể ế , xã h i, ph n đ u h giá thành, ti ấ ấ ạ ộ ế t ki m v n đ u t ố ầ ư ệ

trong xây d ng c b n là yêu c u c p bách và khách quan c a n n kinh t ủ ề ầ ấ ơ ả ự . ế

Tình tr ng th t thoát, lãng phí v n đ u t trong xây d ng c b n c a n ầ ư ấ ạ ố ơ ả ủ ướ c ự

ta đang là m t đi u nh c nh i đáng quan tâm nên m c dù ch là m t sinh viên ứ ề ặ ộ ố ộ ỉ

đang ng i trên gh c a m t gi ng đ ế ủ ả ồ ộ ườ ạ ng đ i h c nh ng em cũng xin m nh ạ ọ ư

d n đ a ra m t s ki n ngh và gi ộ ố ế ạ ư ị ả ế i pháp nêu trên v i hy v ng r ng ý ki n ằ ọ ớ

ộ nh bé c a cá nhân mình s có m t chút đóng góp nào đó trong công cu c ủ ẽ ỏ ộ

ch ng th t thoát, lãng phí v n đ u tx trong xây d ng c b n c a n ầ ơ ả ủ ướ ự ấ ố ố ệ c ta hi n

nay. Đây ch là m t s các gi i pháp ch y u trong s r t nhi u các gi i pháp ộ ố ỉ ả ủ ế ố ấ ề ả

khác và nh ng gi ữ ả ự i pháp này có liên quan ch t ch v i nhau đòi h i ph i th c ẽ ớ ặ ả ỏ

hi n m t cách đ ng b , gi i pháp này s h tr , tác đ ng đ n gi i pháp kiavà ệ ộ ồ ộ ả ẽ ỗ ợ ế ộ ả

ng c l ượ ạ ố ợ i. Đ ng th i đ th c hi n nhi m v này c n ph i có s ph i h p ờ ể ự ự ụ ệ ệ ả ầ ồ

ch t ch c a nhi u ngành kinh t , nhi u c p ch qu n có liên quan trong toàn ẽ ủ ề ặ ế ủ ả ề ấ

nói chung và trong t ng d án c th nói riêng, t b n n kinh t ộ ề ế ụ ể ừ ự ừ ắ ầ khi b t đ u

chu n b đ u t đ n vi c thi công xây l p công trình. Có nh v y m i s ị ầ ư ế ư ậ ớ ử ệ ẩ ắ

cao nh t, góp ph n làm d ng đ ng v n xây d ng c b n có hi u qu kinh t ụ ơ ả ự ệ ả ồ ố ế ấ ầ

cho “ dân giàu, n c m nh, xã h i công b ng, văn minh”. Đ hoàn thành bài ướ ể ạ ằ ộ

vi t này, m t l n n a em xin chân thành c m n cô giáo Nguy n Thu Hà và ế ả ơ ộ ầ ữ ễ

các th y cô giáo b môn đã nhi t tình giúp đ , h ầ ộ ệ ỡ ướ ng d n và t o cho em s ạ ẫ ự

ạ v ng tin khi đi sâu vào nghiên c u đ tài này. Tuy nhiên, v i ki n th c h n ề ữ ứ ứ ế ớ

ch c a m t sinh viên ch a đ c đi th c t nhi u, m c dù đã có s nghiên ế ủ ư ộ ượ ự ế ự ề ặ

58

c u tìm hi u k qua sách báo, t p chí, các tài li u tham kh o khác nh ng bài ứ ư ể ệ ạ ả ỹ

vi ế ủ t c a em ch c ch n không tránh kh i nh ng thi u sót và h n ch . Em ỏ ữ ế ế ắ ắ ạ

ử mong r ng, th y cô và các b n s đóng góp nh ng ý ki n b sung và s a ữ ẽ ế ằ ầ ạ ổ

ch a nh ng sai sót đ bài vi t c a em đ ữ ữ ể ế ủ ượ c hoàn ch nh h n. Em xin chân ơ ỉ

thành c m n. ả ơ

59

TÀI LI U THAM KH O Ả Ệ

- Sách “ Kinh t xây d ng” c a Tr ng Đ i h c Xây d ng . ế ủ ự ườ ạ ọ ự

- Sách “ Kinh t Đ u t ” c a Tr ng Đ i h c Kinh t ế ầ ư ủ ườ ạ ọ ế Qu c dân. ố

- Sách “ M t trái c a c ch th tr ng” c a Ph m Vi t Đào. ủ ơ ế ị ườ ặ ủ ạ ế

- T p chí Tài chính s : 5/1998; 8/1998; 5/1999; 11/1999; 7/2000. ạ ố

- T p chí Xây d ng s : 4/1998; 2/2000. ự ạ ố

- T p chí Kinh t và D báo s : 6/1995; 7/1995. ạ ế ự ố

- T p chí Ho t đ ng khoa h c s : 6/1998. ọ ố ạ ộ ạ

- Thông báo Xây d ng c b n s : 3/2000. ơ ả ố ự

- Báo Đ u t s : 3/2000. ầ ư ố

- Niên giám th ng kê năm 2000. ố

60