Thống phong (GOUTTE)

Chia sẻ: Nguyen Uyen | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

55
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu 'thống phong (goutte)', y tế - sức khoẻ, y dược phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Thống phong (GOUTTE)

Bµi 31 THèNG PHONG (GOUTTE) MôC TIªU 1. Nªu ®−îc nh÷ng yÕu tè dÞch tÔ häc cña bÖnh Goutte. 2. Nªu ®−îc nguyªn nh©n vµ c¬ chÕ bÖnh sinh cña bÖnh Goutte theo YHCT & YHH§. 3. ChÈn ®o¸n ®−îc bÖnh Goutte nguyªn ph¸t vµ thø ph¸t theo YHH§ vµ c¸c thÓ bÖnh theo YHCT. 4. Tr×nh bµy ®−îc nh÷ng nguyªn t¾c vµ ph−¬ng ph¸p ®iÒu trÞ Goutte theo YHCT & YHH§. 5. Gi¶i thÝch ®−îc c¬ së lý luËn cña viÖc ®iÒu trÞ Goutte b»ng YHCT. 1. §¹I C−¬NG BÖnh Goutte (hay héi chøng Goutte) lµ danh tõ dïng ®Ó chØ mét nhãm t×nh tr¹ng bÖnh lý gåm nhiÒu thêi kú viªm khíp t¸i ®i t¸i l¹i, t−¬ng øng víi sù hiÖn diÖn cña c¸c tinh thÓ acid uric hoÆc tinh thÓ muèi urat ë trong dÞch khíp. Trong nhiÒu tr−êng hîp cã thÓ cã sù tÝch tô c¸c tinh thÓ nµy ë ngoµi khíp nh− ë trong thËn, trong mét sè m« d−íi da. Cã hai lo¹i chÝnh: Goutte nguyªn ph¸t: cã tÝnh chÊt di truyÒn. Goutte thø ph¸t: th−êng lµ hËu qu¶ tiÕn triÓn cña mét bÖnh hay lµ hËu qu¶ cña viÖc sö dông thuèc l©u ngµy (nh− thuèc lîi tiÓu, aspirin liÒu thÊp). TÇn suÊt xuÊt hiÖn: 90% tr−êng hîp Goutte nguyªn ph¸t x¶y ra ë ®µn «ng, nÕu ë phô n÷ chØ thÊy x¶y ra ë tuæi m·n kinh mµ th«i. Goutte thø ph¸t hay gÆp ë phô n÷ m¾c bÖnh tim m¹ch, cã t¨ng huyÕt ¸p hoÆc nh÷ng bÖnh nh©n cã bÖnh ¸c tÝnh vÒ m¸u (bÖnh ®au tñy Kahler, bÖnh b¹ch cÇu kinh thÓ tñy, ®a hång cÇu…), bÞ bÖnh thËn m¹n hoÆc bÞ ngé ®éc ch×. Theo thèng kª ë ch©u ¢u: bÖnh Goutte chiÕm 0,02 ®Õn 0,2% d©n sè, chñ yÕu ë nam giíi (chiÕm tû lÖ 95%), th−êng xuÊt hiÖn ë tuæi trung niªn (30 - 40 tuæi). ë V i Ö t Na m t h e o t h è n g k ª c ñ a B Ö n h v iÖ n B ¹ c h M a i : b Ö n h G o u t t e c h iÕ m 1,5% c¸c bÖnh vÒ x−¬ng khíp. 538 Copyright@Ministry Of Health
2. NGUYªN NH©N Vµ C¬ CHÕ BÖNH SINH 2.1. Theo y häc cæ truyÒn 2.1.1 Nguån gèc vµ sù chuyÓn hãa acid uric Nguyªn nh©n trùc tiÕp g©y ra bÖnh Goutte lµ acid uric. ë ng−êi b×nh th−êng: acid uric trong m¸u gi÷ møc ®é cè ®Þnh: nam 5mg% vµ n÷ 4mg%. Tæng l−îng acid uric trong c¬ thÓ lµ 1000mg vµ l−îng nµy lu«n lu«n ®−îc chuyÓn hãa (sinh míi vµ th¶i trõ). a. Sinh míi Acid uric ®−îc t¹o thµnh tõ 3 nguån: − Tho¸i biÕn tõ chÊt cã nh©n purin do thøc ¨n mang vµo. − Tho¸i biÕn tõ chÊt cã nh©n purin tõ trong c¬ thÓ (c¸c acid nh©n ADN vµ ARN do sù ph¸ hñy c¸c tÕ bµo gi¶i phãng ra). − Tæng hîp c¸c purin tõ con ®−êng néi sinh. Ngoµi sù h×nh thµnh acid uric tõ ba nguån trªn cßn cÇn cã sù tham gia cña c¸c men nuclease, xanthin oxyclase, hypoxanthin, guanin phosphoribosyl transferase (HGPT). b. Th¶i trõ §Ó c©n b»ng, hµng ngµy acid uric ®−îc th¶i trõ ra ngoµi, chñ yÕu theo ®−êng thËn (450 - 500mg/24h) mét phÇn qua ®−êng ph©n vµ mét sè cïng víi c¸c ®−êng kh¸c 200mg. 2.1.2. Nguyªn nh©n g©y t¨ng l−îng acid uric − T¨ng bÈm sinh (bÖnh Lesch - Nyhan): do thiÕu men HGPT nªn l−îng acid uric t¨ng cao ngay tõ nhá, bÖnh cã biÓu hiÖn toµn th©n, thÇn kinh, thËn vµ khíp. BÖnh nµy rÊt hiÕm vµ rÊt nÆng. − Goutte nguyªn ph¸t: g¾n liÒn víi yÕu tè di truyÒn vµ c¬ ®Þa, qu¸ tr×nh tæng hîp purin néi sinh t¨ng nhiÒu g©y t¨ng nhiÒu acid uric. − Goutte thø ph¸t: acid uric trong c¬ thÓ t¨ng do + ¨n nhiÒu thøc ¨n cã chøa nhiÒu purin (gan, phñ t¹ng ®éng vËt, thÞt, c¸, nÊm, t«m, cua), uèng nhiÒu r−îu. §©y còng lµ t¸c nh©n t¸c ®éng g©y bÖnh c¶ nguyªn ph¸t vµ thø ph¸t. + Do t¨ng c−êng tho¸i biÕn purin néi sinh (ph¸ hñy nhiÒu tÕ bµo tæ chøc) nh− bÖnh ®a hång cÇu, bÖnh b¹ch cÇu m¹n thÓ tñy, Hodgkin, sarcom h¹ch, ®au tñy x−¬ng hoÆc do sö dông nh÷ng thuèc diÖt tÕ bµo ®Ó ®iÒu trÞ c¸c bÖnh ¸c tÝnh. + Gi¶m th¶i acid uric qua thËn do viªm thËn m¹n tÝnh hoÆc suy thËn lµm acid uric ø l¹i g©y bÖnh. 539 Copyright@Ministry Of Health
2.1.3. C¬ chÕ bÖnh sinh Khi l−îng acid uric trong m¸u t¨ng cao (trªn 7mg% hay 416,5µmol/l) vµ tæng l−îng acid uric trong c¬ thÓ t¨ng th× sÏ l¾ng ®äng l¹i ë mét sè tæ chøc vµ c¬ quan d−íi d¹ng tinh thÓ acid uric hay urat monosodic. − L¾ng ®äng ë mµng ho¹t dÞch g©y viªm khíp. − L¾ng ®äng ë thËn (nhu m« thËn vµ ®µi bÓ thËn). − L¾ng ®äng ë c¸c néi t¹ng vµ c¬ quan, g©y c¸c biÓu hiÖn bÖnh Goutte ë n¬i nµy: + Sôn x−¬ng, sôn khíp, sôn vµnh tai, thanh qu¶n. + G©n: g©n Achille, c¸c g©n duçi c¸c ngãn. + Tæ chøc d−íi da: khuûu, m¾t c¸, gèi. + Thµnh m¹ch, tim. + M¾t. Trong bÖnh Goutte, urat monosodic l¾ng ®äng ë thµnh ho¹t dÞch sÏ g©y mét lo¹t c¸c ph¶n øng: Ho¹t hãa yÕu tè Hageman t¹i chç, tõ ®ã kÝch thÝch c¸c tiÒn chÊt • g©y viªm nh− kininigen vµ kallicreinogen trë thµnh kinin vµ kallicrein g©y ph¶n øng viªm ë thµnh ho¹t dÞch. Tõ ph¶n øng viªm c¸c b¹ch cÇu sÏ tËp trung tíi, b¹ch cÇu sÏ thùc bµo • c¸c vi tinh thÔ urat råi gi¶i phãng c¸c men tiªu thÓ cña b¹ch cÇu (lysozym) c¸c men nµy còng lµ mét t¸c nh©n g©y viªm rÊt m¹nh. P h ¶ n ø n g v i ª m c ña m µ n g ho ¹ t d Þ c h s Ï l µ m t ¨ ng c hu y Ó n hã a , s i n h • nhiÒu acid lactic t¹i chç vµ gi¶m ®é pH, m«i tr−êng cµng toan th× urat cµng l¾ng ®äng nhiÒu vµ ph¶n øng viªm ë ®©y trë thµnh mét v ß n g k h Ð p k Ý n l i ª n t ô c , v i ª m s Ï k Ð o d µ i . Do ® ã t r ª n l© m s µ n g t h Ê y 2 thÓ bÖnh Goutte: ThÓ bÖnh Goutte cÊp tÝnh, qu¸ tr×nh viªm x¶y ra trong mét thêi • gian ng¾n råi chÊm døt, råi l¹i t¸i ph¸t. ThÓ bÖnh Goutte m¹n tÝnh qu¸ tr×nh l¾ng ®äng urat nhiÒu vµ kÐo • dµi, biÓu hiÖn viªm liªn tôc kh«ng ngõng. 2.1.4. BiÓu hiÖn l©m sµng a. Giai ®o¹n nång ®é acid uric trong m¸u cao vµ ch−a biÓu hiÖn trªn l©m sµng Hay gÆp ë nam lóc tuæi dËy th× vµ n÷ lóc tuæi m·n kinh. Cã thÓ xuÊt hiÖn c¬n ®au quÆn thËn (10 - 40%) do sái urat tr−íc. 540 Copyright@Ministry Of Health
b. Giai ®o¹n Goutte cÊp tÝnh Goutte cÊp tÝnh ®−îc biÓu hiÖn b»ng nh÷ng ®ît viªm cÊp tÝnh vµ d÷ déi cña ngãn ch©n c¸i (khíp bµn ngãn), th−êng x¶y ®Õn bÊt th×nh l×nh. C¬n Goutte cÊp cã thÓ khëi ph¸t sau mét sè ®iÒu kiÖn thuËn lîi nh−: − Sau mét b÷a ¨n nhiÒu thÞt r−îu. − Sau chÊn th−¬ng hoÆc phÉu thuËt. − Lao ®éng nÆng, ®i l¹i nhiÒu, mang giµy qu¸ chËt. − Xóc ®éng, c¶m ®éng. − NhiÔm khuÈn cÊp. − Sau khi dïng mét sè thuèc lîi tiÓu nh− nhãm chlorothiazid, tinh chÊt gan, vitamin B12, steroid… Kho¶ng 50% bÖnh nh©n cã dÊu hiÖu b¸o tr−íc nh− rèi lo¹n tiªu hãa, nhøc ®Çu, mÖt mái, ®¸i nhiÒu vµ nãng buèt, sèt nhÑ… C¬n th−êng x¶y ra vµo ban ®ªm, kho¶ng 2 - 3 giê s¸ng: ®au nhøc d÷ déi ë khíp bµn ngãn ch©n c¸i, cµng lóc cµng ®au nhiÒu, ®Õn nçi ®ông vµo tÊm ch¨n mÒn còng kh«ng sao chÞu ®−îc. C¬n ®au kÐo dµi ®Õn s¸ng th× dÞu dÇn, ®Õn ®ªm h«m sau l¹i b¾t ®Çu ®ît ®au nh− cò. Mét c¬n Goutte cÊp tÝnh cã thÓ kÐo dµi vµi ngµy ®Õn vµi tuÇn. BÖnh nh©n cã sèt, cã thÓ kÌm theo rÐt run, nhiÖt ®é tõ 38 - 390C. Sèt cµng cao nÕu bÖnh nh©n cµng ®au nhiÒu. N¬i khíp ®au nhøc sÏ cã dÊu hiÖu viªm khíp cÊp, da ®á l¸ng, phï nhÑ, cã nhiÒu tÜnh m¹ch næi lªn. HÕt c¬n, bÖnh nh©n sÏ ngøa ë khíp, trãc da, khíp bÞ cøng tõ 1 - 2 ngµy råi trë l¹i b×nh th−êng kh«ng di chøng. C¬n cÊp tÝnh cã thÓ t¸i ph¸t nhiÒu lÇn, 7% kh«ng cã c¬n Goutte cÊp lÇn II, nh−ng phÇn lín c¬n Goutte cÊp lÇn II x¶y ra tõ sau mét n¨m cho tíi 10 n¨m. c. Goutte m¹n tÝnh DiÔn tiÕn chËm, cã thÓ cã hoÆc kh«ng cã, kÌm theo c¸c ®ît cÊp. NÕu cã c¸c ®ît nµy x¶y ra Ýt h¬n, thêi gian ®au ng¾n h¬n. Goutte m¹n biÓu hiÖn b»ng dÊu hiÖu næi ë c¸c u côc (tophi) vµ viªm ®a khíp m¹n tÝnh, do ®ã gäi lµ Goutte l¾ng ®äng. Tophi lµ nh÷ng côc tinh thÓ acid uric hoÆc muèi urat cã ë mµng khíp, sôn khíp, g©n c¬, m« d−íi da. Tophi xuÊt hiÖn mét c¸ch kÝn ®¸o, lín chËm, kh«ng di ®éng, cøng dÇn, h×nh thÓ kh«ng ®Òu, kh«ng ®au nh−ng sù hiÖn diÖn ë khíp cã thÓ lµm cøng dÇn vµ ®−a tíi biÕn d¹ng khíp. Da n¬i tophi xuÊt hiÖn 541 Copyright@Ministry Of Health
dÔ bÞ loÐt, rß lç, ch¶y ra mét chÊt tr¾ng nh− phÊn. Tophi Ýt khi bÞ nhiÔm trïng nh−ng nÕu béi nhiÔm rÊt khã ch÷a lµnh. BiÕn d¹ng khíp: khíp nµo ë giai ®o¹n Goutte m¹n tÝnh còng ®Òu cã thÓ bÞ tæn th−¬ng c¶. Th−êng bÞ th−¬ng tæn ë nhiÒu khíp mét lóc vµ lµ c¸c khíp nhá ngo¹i biªn. Khíp kh«ng ®au lóc nghØ ng¬i nh−ng ®au vµ cøng khíp khi ho¹t ®éng. d. BiÕn chøng néi t¹ng Kho¶ng 1/3 tr−êng hîp bÖnh nh©n ®au sau c¬n Goutte cã c¬n ®au quÆn thËn do cã sù thµnh lËp sái urat. Mét sè bÖnh nh©n cã chøc n¨ng thËn thay ®æi, diÔn tiÕn bÖnh thËn rÊt chËm. 2.1.5. BiÓu hiÖn cËn l©m sµng − Acid uric m¸u t¨ng. − B¹ch cÇu t¨ng − Tèc ®é l¾ng m¸u b×nh th−êng hoÆc t¨ng Ýt. − DÞch khíp ®ôc. − B¹ch cÇu t¨ng nhiÒu 10.000 - 70.000/mm3; phÇn lín lµ b¹ch cÇu ®a nh©n, l−îng mucin gi¶m, nång ®é glucose vµ acid uric t−¬ng tù nh− trong m¸u. − X quang khíp: + Goutte cÊp ch−a cã biÕn ®æi trªn X quang. + Goutte m¹n: kho¶ng c¸ch 2 ®Çu x−¬ng hÑp l¹i, cã hiÖn t−îng mäc thªm x−¬ng ë ®Çu x−¬ng vµ cã hiÖn t−îng t¹o hang ë trong x−¬ng. 2.2. Nguyªn nh©n bÖnh sinh theo y häc cæ truyÒn Goutte (hay thèng phong) ®−îc m« t¶ nh− trªn n»m trong ph¹m trï chøng tý thÓ hµn tý, thÊp tý, hµn thÊp tý vµ chøng lÞch tiÕt phong. Nguyªn nh©n bÖnh lµ do ba thø tµ khÝ phong, hµn, thÊp vµo tÝch tô l©u ngµy trong c¬ thÓ, mµ c¬ thÓ l¹i cã can thËn bÊt tóc: can h− kh«ng nu«i d−ìng ®−îc c©n m¹ch; thËn h− kh«ng lµm chñ ®−îc cèt tñy. H− nhiÖt kÕt hîp víi khÝ huyÕt ø trÖ do tµ khÝ tÝch tô g©y bÕ t¾c lµm cho khíp x−¬ng s−ng nãng ®au kh«ng co duçi vËn ®éng ®−îc. §au cµng d÷ déi vÒ ®ªm, trêi l¹nh ®au t¨ng, ch−êm nãng ®ì ®au. NÕu bÖnh tiÕn triÓn nhanh vµ m¹nh h¬n th× gäi lµ b¹ch hæ lÞch tiÕt. 3. CHÈN §O¸N 3.1. ChÈn ®o¸n x¸c ®Þnh Dùa vµo biÓu hiÖn l©m sµng vµ cËn l©m sµng cã acid uric t¨ng cao trong m¸u. 542 Copyright@Ministry Of Health
3.2. ChÈn ®o¸n ph©n biÖt − C¬n Goutte cÊp cÇn chÈn ®o¸n ph©n biÖt víi: + C¬n gi¶ Goutte: lµ bÖnh viªm khíp cña ng−êi giµ, do sù l¾ng ®äng cña nh÷ng tinh thÓ calci trong dÞch khíp, ®«i khi còng cã x¶y ra ë ng−êi trÎ vµ th−¬ng tæn tiÕn triÓn nhanh chãng ë nhiÒu khíp. BÖnh xuÊt hiÖn ë hai ph¸i nh− nhau. C¬n gi¶ Goutte cÊp còng t−¬ng tù nh− Goutte cÊp nh−ng th−êng lµ tæn th−¬ng khíp to (nhÊt lµ gèi, còng cã thÓ thÊy ë khíp cæ tay, cæ ch©n, m¾t c¸, cét sèng l−ng, ngãn c¸i ch©n) vµ thêi gian ®au ng¾n h¬n 1-2 tuÇn. X quang cho thÊy hiÖn t−îng hãa v«i ë sôn. DÞch khíp chøa c¸c tinh thÓ calci vµ gi¶ tophi lµ nh÷ng côc tinh thÓ calci kÕt l¹i thµnh tõng ®¸m. BÖnh ®iÒu trÞ kh«ng hiÖu qu¶ víi colchicin. + Viªm khíp cÊp trong bÖnh viªm ®a khíp d¹ng thÊp. + Viªm khíp mñ. + Viªm khíp do chÊn th−¬ng. + Tho¸i hãa khíp. − Goutte m¹n tÝnh: cÇn ph¶i ph©n biÖt tÊt c¶ c¸c tr−êng hîp viªm khíp g©y biÕn d¹ng khíp nh− tho¸i hãa khíp, viªm khíp d¹ng thÊp. 4. §IÒU TRÞ THEO y häc cæ truyÒn 4.1. Môc ®Ých ChÊm døt c¬n Goutte cÊp cµng nhanh cµng tèt. Ngõa t¸i ph¸t. Ngõa biÕn chøng b»ng c¸ch ng¨n ngõa sù l¾ng ®äng cña c¸c tinh thÓ acid uric hoÆc muèi urat. Tr¸nh c¸c yÕu tè thuËn lîi cho sù xuÊt hiÖn Goutte. 4.2. Cô thÓ − §iÒu trÞ c¬n Goutte cÊp th−êng dïng colchicin ë liÒu tÊn c«ng. Cã thÓ dïng phenylbutazon hoÆc indocid ®Ó t¨ng sù th¶i acid. − Ngõa t¸i ph¸t: cã thÓ dïng colchicin liÒu thÊp vµ dïng c¸c thuèc probenecid, allopurinol hoÆc sulfinpyrazon ®Ó t¨ng sù th¶i acid uric. − ChÕ ®é ¨n uèng vµ sinh ho¹t: 543 Copyright@Ministry Of Health
+ Kiªng r−îu vµ c¸c thuèc kÝch thÝch nh− ít, cµ phª v.v… + H¹n chÕ thøc ¨n cã nhiÒu purin. + Uèng nhiÒu n−íc (2 lÝt/ngµy). + Tr¸nh lµm viÖc qu¸ søc, tr¸nh l¹nh, tr¸nh ¨n uèng qu¸ møc. + Khi phÉu thuËt hoÆc c¸c bÖnh toµn th©n cÇn chó ý theo dâi acid uric m¸u ®Ó ®iÒu trÞ kÞp thêi. 4.3. §iÒu trÞ theo y häc cæ truyÒn 4.3.1. Goutte nguyªn ph¸t Y häc cæ truyÒn m« t¶ trong chøng thèng tý hay hµn tý. §au d÷ déi ë mét khíp trêi l¹nh ®au t¨ng, ®ªm ®au nhiÒu kh«ng ngñ ®−îc. Hµn khÝ nhiÒu hay hµnh bÖnh ®i xuèng lµm cho khíp x−¬ng, da thÞt 2 ch©n nÆng nÒ hoÆc s−ng nhøc. PhÐp ch÷a chung: t¸n hµn, khu phong, trõ thÊp vµ hµnh khÝ ho¹t huyÕt. a. ThÓ hµn tý − PhÐp trÞ: t¸n hµn lµm chÝnh, s¬ phong t¸o thÊp lµm phô vµ gia thªm thuèc «n th«ng v× tÝnh chÊt cña hµn lµ ng−ng trÖ. − C¸c bµi thuèc: + Bµi §éc ho¹t tang ký sinh thang gia thªm c¸c vÞ thuèc nh− phô tö 8g, quÕ chi 8g (xem BÖnh häc vµ ®iÒu trÞ II, trang 334). + Bµi ¤ ®Çu thang gia gi¶m gåm: phô tö chÕ 8g, ma hoµng 12g, b¹ch th−îc 12g, hoµng kú 12g, phôc linh 12g, cam th¶o 8g. Ph©n tÝch bµi thuèc: VÞ thuèc T¸c dông V a i t rß Phô tö Bæ háa, trî d−¬ng, trôc hµn tµ Qu©n Ma hoµng Ph¸t h·n, gi¶i biÓu ThÇn B¹ch th−îc LiÔm ©m, d−ìng huyÕt chØ thèng ThÇn Hoµng kú Bæ khÝ, cè biÓu T¸ Phôc linh Lîi thñy, thÈm thÊp T¸ L¸ sa -kª Trõ ®µm thÊp T¸ Cam th¶o ¤n trung, diÒu hßa c¸c vÞ thuèc Sø + Bµi Ngò tÝch t¸n gia gi¶m 544 Copyright@Ministry Of Health
Ph©n tÝch bµi thuèc: VÞ thuèc T¸c dông V a i t rß Can kh−¬ng ¤n trung, trôc hµn, th«ng m¹ch Qu©n Nhôc quÕ ¤n lý, khö hµn Q u©n Ma hoµng Ph¸t h·n, gi¶i biÓu ThÇn §−¬ng quy Ho¹t huyÕt, d−ìng huyÕt T hÇ n Xuyªn khung Ho¹t huyÕt, chØ thèng T hÇ n B¹ch chØ TrÊn thèng, gi¶i biÓu T¸ Th−¬ng truËt ¤n trung, ho¸ ®µm T¸ T Çn gi ao Trõ phong thÊp, th− c©n, ho¹t l¹c T¸ HËu ph¸c T¸o thÊp, kiÖn tú T¸ TrÇn b× KiÖn tú, lý khÝ, ho¸ ®µm T¸ B¸n h¹ Gi¸ng khÝ, trõ thÊp, ho¸ ®µm T¸ Phôc linh Lý khÝ, ho¸ ®µm T¸ B¹ch th−îc D−ìng huyÕt, chØ thèng T¸ Cam th¶o ¤n trung, hoµ vÞ Sø b. LÞch tiÕt phong − NÕu ë giai ®o¹n cÊp khíp s−ng to, ®au nhøc d÷ déi, co duçi khã kh¨n, ph¸t sèt th× dïng bµi B¹ch hæ quÕ chi thang gia vÞ (gåm: th¹ch cao, quÕ chi, tri mÉu, th−¬ng truËt, hoµng b¸, tang chi, ng¹nh mÔ, phßng kû). − NÕu qua giai ®o¹n cÊp th× dïng bµi §éc ho¹t tang ký sinh gia gi¶m (gåm: ®éc ho¹t, phßng phong, tang ký sinh, tÕ t©n, tÇn giao, ®−¬ng quy, ®¶ng s©m, phôc linh, ng−u tÊt, ®ç träng, quÕ chi, thôc ®Þa, b¹ch th−îc, phô tö chÕ, cam th¶o). 4.3.2. Goutte thø ph¸t Tïy thuéc vµo thÓ bÖnh chÝnh kÌm theo Goutte nh− thËn ©m h−, can ©m hoÆc can huyÕt h−, tú thËn d−¬ng h− mµ dïng bµi thuèc cho thÝch hîp nh−ng vÞ thuèc chÝnh lµ l¸ sa kª tõ 20 ®Õn 30g. ThÝ dô: Goutte thø ph¸t trªn t¨ng huyÕt ¸p thÓ can thËn ©m h− th× dïng n h − sa u − Bµi Bæ can thËn §−¬ng quy 1 2g Hoµi s¬n 1 2g Thôc ®Þa 1 6g Tr¹ch t¶ 1 2g Sµi hå 12g Hµ thñ « 12g Th¶o quyÕt minh 1 2g Gia thªm l¸ sa kª 20g - 30g 545 Copyright@Ministry Of Health
− Dïng ®éc vÞ l¸ sa kª 50g s¾c uèng d−íi d¹ng trµ h»ng ngµy, kÌm thªm bµi thuèc Lôc vÞ nÕu cã thËn ©m h−; kÌm thªm bµi thuèc B¸t vÞ nÕu cã tú thËn d−¬ng h− .v.v…. Tù l−îng gi¸ C©u hái 5 chän 1: chän c©u ®óng 1. TÇn suÊt xuÊt hiÖn Goutte A. 90% ë giíi nam, tõ 20 tuæi trë lªn B. 95% ë giíi nam trung niªn, tuæi tõ 30-40 tuæi C. 65% ë giíi n÷ trung niªn tõ 40 tuæi trë lªn D. 65% ë giíi nam sau khi m¾c bÖnh tim m¹ch E. TÊt c¶ c¸c yÕu tè trªn ®Òu ®óng 2. C¬ chÕ sinh ra Goutte lµ do l−îng acid uric trong m¸u t¨ng cao vµ A. Gi¶m th¶i qua thËn, lµm ø l¹i acid uric ë thËn g©y bÖnh B. L¾ng ®äng ë thËn g©y viªm thËn, råi suy thËn, lµm acid uric ø l¹i g©y bÖnh C. Ho¹t ho¸ yÕu tè Hageman kÝch thÝch c¸c bæ thÓ tiÒn chÊt g©y viªm khíp D. L¾ng ®äng ë mµng ho¹t dÞch khíp ho¹t ho¸ c¸c yÕu tè Hageman t¹i chç, kÝch thÝch c¸c tiÒn chÊt g©y viªm, t¹o nªn ph¶n øng viªm khíp E. T¹o nªn ph¶n øng viªm lµm t¨ng chuyÓn ho¸ lµm gi¶m ®é toan vµ ®©y lµ ®iÒu kiÖn g©y ra Goutte 3. BiÓu hiÖn nµo sau ®©y lµ ®Æc tr−ng cña c¬n Goutte cÊp A. Næi c¸c u côc (tophi) vµ viªm ®a khíp m¹n tÝnh B. S−ng khíp, kÌm theo rèi lo¹n tiªu ho¸, sèt vµ tiÓu nhiÒu nãng buèt C. S−ng nãng ®au d÷ déi ngãn ch©n c¸i kÌm sèt cao vµ x¶y ®Õn bÊt th×nh l×nh D. Khíp ngãn c¸i s−ng to næi c¸c u côc (tophi) loÐt, rß lç, ch¶y ra chÊt tr¾ng nh− phÊn E. S−ng khíp to cã nãng ®á kÌm sèt cao, nhiÒu khíp viªm cïng mét lóc 4. Bµi thuèc Ngò tÝch t¸n gia gi¶m cã t¸c dông A. ¤n th«ng, s¬ phong, t¸o thÊp, ho¸ ®µm 546 Copyright@Ministry Of Health
B. ¤n trung, t¸n hµn, ho¸ ®µm C. T¸n hµn, «n th«ng, s¬ phong, t¸o thÊp D. T¸n hµn, trÊn thèng, lý khÝ, ho¸ ®µm E. ¤n lý, khø hµn, s¬ phong, ho¸ ®µm 5. VÞ thuèc ma hoµng trong bµi Ngò tÝch t¸n (gåm: ma hoµng, b¹ch chØ, can kh−¬ng, nhôc quÕ, th−¬ng truËt, hËu ph¸c, trÇn b×, b¸n h¹, phôc linh, ®−¬ng quy, xuyªn khung, b¹ch th−îc, tÇn giao, cam th¶o) cã vai trß vµ t¸c dông A. Ph¸t h·n, gi¶i biÓu: vai trß qu©n B. Ph¸t h·n, gi¶i biÓu: vai trß thÇn C. TrÊn thèng, gi¶i biÓu: vai trß qu©n D. TrÊn thèng, gi¶i biÓu: vai trß thÇn E. Ph¸t h·n, gi¶i biÓu: vai trß t¸ 6. Bµi B¹ch hæ quÕ chi thang gia vÞ chØ ®Þnh ®iÒu trÞ Goutte thÓ A. ThÓ thÊp tý giai ®o¹n cÊp B. LÞch tiÕt phong giai ®o¹n cÊp C. LÞch tiÕt phong giai ®o¹n m¹n D. ThÓ nhiÖt tý giai ®o¹n cÊp E. ThÓ nhiÖt tý giai ®o¹n m¹n 7. Bµi thuèc ¤ dÇu thang gia gi¶m (gåm: phô tö, ma hoµng, b¹ch th−îc, hoµng kú, phôc linh, cam th¶o) dïng chØ ®Þnh ®iÒu trÞ Goutte thÓ A. Hµn tý B. ThÊp tý C. Hµn thÊp tý D. Hµn tý giai ®o¹n cÊp E. ThÊp tý giai ®o¹n cÊp 8. Bµi thuèc Bæ can thËn (gåm: ®−¬ng quy, thôc ®Þa, hoµi s¬n, sµi hå, tr¹ch t¶, hµ thñ «, th¶o quyÕt minh gia thªm l¸ sa kª) cã chØ ®Þnh ®iÒu trÞ Goutte A. Nguyªn ph¸t kÌm t¨ng huyÕt ¸p trªn can thËn ©m h− B. Thø ph¸t trªn t¨ng huyÕt ¸p thÓ can thËn ©m h− C. Nguyªn ph¸t giai ®o¹n m¹n thÓ can thËn ©m h− D. Nguyªn ph¸t giai ®o¹n cÊp thÓ can thËn ©m h− E. Thø ph¸t mäi giai ®o¹n thÓ can thËn ©m h− 547 Copyright@Ministry Of Health