Tiết 38 + 39:LỤC VÂN TIÊN CỨU KIỀU NGUYỆT NGA

Chia sẻ: Kaka_0 Kaka_0 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:12

Thêm vào BST

Báo xấu

1.166
lượt xem 54
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hs nắm được cốt truyện và những điều cơ bản về tác giả tác phẩm. - Hiểu khát vọng cứu người, giúp người của tác giả và p/c của hai n/v. - Hiểu đặc trưng phương thức khắc hoạ tính cách n/v của tác phẩm. B. Chuẩn bị - Sgk, sgv, thiết kế bài giảng - Tranh ảnh, tư liệu về Lục Vân Tiên và tác phẩm C. Tiến trình các hoạt động dạy học

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tiết 38 + 39:LỤC VÂN TIÊN CỨU KIỀU NGUYỆT NGA

Tiết 38 + 39: LỤC VÂN TIÊN CỨU KIỀU NGUYỆT NGA A. Mục tiêu - Hs nắm được cốt truyện và những điều cơ bản về tác giả tác phẩ m. - Hiểu khát vọng cứu người, giúp người của tác giả và p/c của hai n/v. - Hiểu đặc trưng phương thức khắc hoạ tính cách n/v của tác phẩ m. B. Chuẩn bị - Sgk, sgv, thiết kế bài giảng - Tranh ảnh, tư liệu về Lục Vân Tiên và tác phẩm C. Tiến trình các hoạt động dạy học 1. Kiểm tra : + Đọc thuộc lòng đoạn trích “ MGS mua Kiều”. + Trình bày phần tổng kết. 2. Giới thiệu bài : Gv cho học sinh xem tranh chân dung Nguyễn Đình Chiểu và dẫn lời Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng : Trên trời có ~ vì sao có ánh sáng khác thường, nhưng thoạt nhìn chưa thấy sáng, song càng nhìn càng thấy sáng. NĐC nhà thơ yêu nước vĩ đại của nd miền Nam thế kỷ XIX là một trong ~ ngôi sao như thế. 3. Bài mới. Hoạt động GV - học sinh Nội dung cần đạt Hoạt động 1 I. Tìm hiểu chung
Dựa vào chú thích * hãy giới 1. Tác giả : Nguyễn Đình Chiểu (1822 – 1888) thiệu ~ nét chính về tác giả - Quê ở Gia Định. NĐC +Sinh ra trong một gia đình quan lại nhỏ, có truyền thống nho Hs dựa vào Sgk trả lời học. Cuộc đời có nhiều bi kịch: - Thuở nhỏ, cha bị cách chức, GV: Có thể nói, bằng mưu phải sống nhờ bên nội và bạn bè của cha. lược, bằng ngòi bút sắc nhọn - 1848, ra Huế dự thi, nghe tin mẹ mất. Dọc đường về chịu của mình, NĐC đã chiến đấu tang mẹ vì khóc nhiều nên bị mù cả 2 mắt. trở về lại bị gia để vượt lên trên số phận oan đình vợ chưa cưới bội ước. nghiệt, để cống hiến cho đời - Đầu năm 1851, mãn tang mẹ, ông bắt đầu một cuộc đời mới: đến mức tối đa. Cần Giuộc, Làm thuốc, dạy học và sáng tác văn chương. Ông sống trong Gia định, rồi cả lục tỉnh nam dân gian và phát ngôn những giá trị thẩm mĩ đẹp đẽ của nhân kỳ đều rơi vào tay TDP, nỗi dân. Dùng ngòi bút chiến đấu với cái xấu, cái ác. Lúc cả Nam đau ấy đã dồn lên cả đầu ngọn kỳ rơi vào tay TDP, ông về quê vợ ở Ba Tri( Bến Tre). bút, nhà thơ mù ấy đã nêu cao + Cuộc đời của NĐC nổi bật với 2 điểm lớn: tấm gương kiên trung bất khuất * Tấm gương sáng về nghị lực và cống hiến. trước kẻ thù với tấm lòng sáng * Tấm gương về lòng yêu nước thương dân, chống ngoại tựa gương. Dẫu “Thua cuộc xâm rồi” nhưng “ Lưng vẫn thẳng, - Ông thường qua lại với những lãnh tụ chống pháp, tích cực đầu vẫn cao, ngay kẻ thù vẫn tham gia phong trào khởi nghĩa, dùng thơ văn làm vũ khí, kêu phải kính nể”. Ngòi bút đã gọi, tuyên truyền chống pháp.
cùng ông chiến đấu đến hơi thở + Thơ văn: Quan điểm sáng tác rất tiến bộ: Ông quan niệm: cuối cùng “ Trọn đời một tấm văn chương phải là cái đẹp, phải là vũ khí chiến đấu cho những mục đích cao cả lòng son”. “ Chở bao nhiêu đạo thuyền không khẳm Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà” và trọn đời trung thành với quan điể m này. * Nội dung: - Truyền bá đạo đức ( những tp như Lục Vân Tiên, Dương Từ Hà Mậu) - Ngợi ca tinh thần chiến đấu, bảo vệ độc lập dân tộc.( Chạy tây, văn tế nghĩa sĩ cần giuộc) - Trong các TP văn chương của ông, đều ít nhiều có tính chất tự thuật. Nhà thơ không chỉ ký thác tâm tình, mà còn đưa cả cuộc đời mình vào thơ văn ( VD: NV LVT là một phần cuộc đời ông lúc còn trẻ) ? Em hiểu những gì về tp? ( * Phong cách thơ văn. Chân chất, phác thực( (Không mượt (Thể loại, nội dung?) mà, óng ả, có những chỗ tưởng chừng như nôm na, thô kệch), nhưng lại giàu chất trữ tình, đạo đức ( Dạt dào cảm xúc, thơ văn là để giáo dục , bồi dưỡng đạo đức cho con người). 2.Tác phẩm. * Thể loại: Truyện thơ nôm gồ m 2082 câu thơ lục bát. Kết
cấu theo lối chương hồi. * Nội dung: Đề cao đạo lý làm người - Coi trọng tình nghĩa giữa con người với con người trong XH : tình cha con, mẹ con, vợ chồng, bạn bè, tình yêu thg ~ người bị hoạn nạn. ? Tóm tắt nội dung tp? - Đề cao tinh thần nghĩa hiệp sẵn sàng cứu khốn, phò nguy. - Thể hiện khát vọng của nhân dân: hướng tới lẽ công bằng và những điều tốt đẹp trong cuộc đời. → TP là Bài ca về tinh thần nhân nghĩa. * Tóm tắt nội dung. - LVT cứu KNN (trên đường đi thi) khỏi tay bọn cướp - LVT gặp nạn được thần dân cứu giúp - KNN bị nạn vẫn một lòng chung thuỷ với LVT được Phật Bà và nd cứu giúp - Hai người gặp lại nhau - Truyện thơ mang t/chất truyện kể, chú trọng đến hành động n/vật nhiều hơn là miêu tả nội tâm, t/cách n/v cũng thường bộc lộ qua việc làm, lời nói, cử chỉ.
Tiết 2 * Kiểm tra : Giới thiệu những nét chính về tác giả NĐC ? Giới thiệu về tác phẩm “Truyện Lục Vân Tiên” và cuộc đời n/v chính Lục Vân Tiên? * Tình tiết trùng hợp - Việc bỏ thi về chịu tang mẹ, bị mù loà - Bị bội hôn - Sau gặp hôn nhân tốt đẹp. → Truyện LVT là một thiên tự truyện. * Sự khác biệt - LVT được tiên cho sáng mắt. - Còn NĐC vĩnh viễn là bóng tối → ước mơ khát vọng cháy bỏng trong tâm hồn, ông chỉ có thể gửi gắm nó trong n/v lý tưởng của mình mà thôi. Hoạt động 1 II. Đoạn trích Lục Vân Tiên cứu KNN Gv hướng dẫn hs đọc thơ 1. Tìm hiểu chung Hs đọc đoạn thơ * Vị trí. Nằm ở phần đầu của tác phẩm từ câu 123 – 180. (2) Nêu vị trí đoạn thơ ? * ND: Kể lại việc trên đường đi thi, LVT thấy nhân dân đang Đại ý đoạn trích ? kêu khóc thảm thiết, chàng quyết định ra tay trừ hại cho dân hs suy nghĩ trả lời và cứu được Kiều Nguyệt Nga.
(1) Truyện được kết cấu theo * Đại ý : Khắc hoạ rõ nét vẻ đẹp trọng nghĩa khinh tài của kiểu thông thường của các loại LVT và sự đoan trang, trọng nghĩa của Kiều Nguyệt Nga. truyện truyền thống xưa ntn ? * Kiểu kết cấu: ước lệ. (Người tốt gặp trắc trở bị hãm hại Đối với loại văn chương nhằ m được phù trợ cuối cùng được hạnh phúc, kẻ xấu bị trừng trị.) tuyên truyền đạo đức thì kiểu => Nhằm phản ánh chân thực cuộc đời đầy ~ bất công – nói kết cấu đó có ý nghĩa gì ? lên khát vọng ngàn đời của nd ta: thiện thắng ác * Gv giới thiệu : Trước cảnh * Phương thức biểu đạt chính: Tự sự. này là cảnh Vân Tiên thấy nd * Kết cấu: 2 phần: + LVT đánh cướp. khốn khổ đem nhau chạy vào + LVT gặp gỡ Kiều Nguyệt Nga rừng, hỏi thăm , biết bọn cướp => Như vậy, nv LVT được khắc hoạ qua 2 sự kiện: Đánh Phong Lai đang hoành hành. cướp cứu người và tiếp xúc với người được mình cứu. ? Đọc đoạn trích, em thấy nv * Nhân vật được đặt vào tình huống éo le, căng thẳng để tự LVT được khắc hoạ qua những bộc lộ tính cách. sự kiện nào? Tính cách nv được bộc lộ chủ yếu qua ngôn ngữ, hành động. ? TG đã để cho nhân vật bộc lộ 2. Phân tích. tính cách bằng cách nào? a. Lục Vân Tiên đánh cướp. Hs đọc đoạn trích * Hoàn cảnh: - Đang trên đường ra kinh đô đi thi, gặp dân chúng kêu khóc. Hoạt động 2 Hs đọc đoạn 1. - Bọn cướp rất đông, đằng đằng sát khí, gươm giáo đầy ? Trình bày hoàn cảnh xảy ra mình.
hành động đánh cướp của LVT? - VT chỉ có một mình, không có vũ khí. - Nhưng VT vẫn quyết định cứu dân làng. ? Theo em, TG đã sử dụng NT => TG đã sử dụng biện pháp đối lập, tương phản để nhằm gì khi tạo dựng hoàn cảnh câu tô đậm tình thế bất lợi, cũng như lòng dũng cảm và tài chuyện? NT đó có tác dụng gì? năng của LVT. * Diễn biến: + Hành động: - Ghé lại. Bẻ cây làm gậy. Nhằm làng xông vô. ? Em hãy thuật lại một cách ngắn gọn và đầy đủ hành động => Hành động rất mộc mạc, giản dị, tự nhiên. đánh cướp của LVT? Nêu nhận + Lời nói: Kêu rằng “ Bớ đảng hung đồ xét?( HS làm việc, GV chọn lọc Chớ quen làm thói hồ đồ hại dân” ý ghi lên bảng) => Tiếng kêu dõng dạc, đanh thép, thể hiện một phong thái đàng hoàng, tự tin. ? TG tiếp tục tạo hoàn cảnh gì? Lời nói là lời kết án kẻ bất nhân, đồng thời là lời tuyên bố sự có mặt của chính nghĩa. ? Trong hoàn cảnh đó, nhân vật * TG tiếp tục tạo hoàn cảnh đối lập giữa VT và bọn cướp LVT được khắc hoạ ntn? Nhận + Phong lai xuất hiện: Rất dữ tợn. - Bọn cướp bao vây bốn phía, lực lượng đông, có nhiều vũ xét? ? Kết quả ntn? khí. + Vân Tiên một mình, chỉ có cây gậy trong tay. ? Theo em, vì sao VT chiến + VT “ Tả đột, hữu xông” => Đó là hành động can trường,
thắng? dũng mãnh. ? Em nhận xét gì về những hành + Phong Lai bị giết chết, bọn cướp quăng gươm giáo bỏ chạy. động của LVT? => VT chiến thắng nhờ vào lòng dũng cảm, nhờ tài năng và võ nghệ hơn người. Và tất nhiên, còn nhờ vào sức mạnh của chính nghĩa ? Từ những hành động đó, em Nhận xét: Hành động của LVT diễn ra một cách ngẫu nhiên, có thể nêu cảm nghĩ về nv VT? bất ngờ, rất nhanh chóng. Giáp mặt với bọn cướp, VT rất quyết liệt, không chần chừ, do dự, không đắn đo, suy tính ? Em nghĩ gì về tính chất của thiệt hơn. => Đó là hành động của những con người can trận chiến? trường, hào hiệp, vị nghĩa vong thân. Đó là một mẫu người lý tưởng của nhân dân Nam Bộ. GV: và trận đánh kết thúc nhanh chóng như trong truyện cổ tích: Người đọc chưa kịp hồi hộp, bọn giặc như cũng chỉ chờ VT đến để bỏ chạy và chịu chết. ? Theo em, cách miêu tả nv VT => đây không phải là trận chiến của vũ lực, mà là trận gợi em tới h/ảnh ~ n/v nào trong chiến của chính nghĩa chống gian tà. Đã là chính nghĩa thì truyện cổ Trung Quốc _ Việt dù vũ khí thô sơ cũng nhất định chiến thắng. => Điều đó Nam ? thể hiện niềm tin, ước vọng không chỉ của TG mà còn là GV: Tuy nhiên, chân dung của của nhân dân.
LVT sẽ không thể hoàn thiện => Hình ảnh so sánh đã nâng tầm vóc LVT từ một người trai nếu như không có sự kiện thứ 2. bình thường lên ngang tầm anh hùng dũng sĩ Triệu Tử Long Đó là cách ứng xử của chàng trong truyệnTam Quốc được nhân dân Nam Bộ đặc biệt yêu với người được mình cứu: Cô thích. gái Kiều Nguyệt Nga. b. Lục Vân Tiên ứng xử trước Kiều Nguyệt Nga. ? Em hãy thuật lại lời nói và + Sau khi đánh tan bọn cướp, LVT mới có thời gian thăm hỏi hành động của LVT khi tiếp xúc người bị hại “ Hỏi ai than khóc ở trong xe này?” => Lời thăm với người được mình cứu? Nêu hỏi rất chân tình, mộc mạc, không hề trịch thượng, kẻ cả. nhận xét? + Khi KNN có ý muốn được cúi đầu lạy tạ thì VT đã ngăn lại GV gợi ý từng câu hỏi. “ Khoan khoan…” => Tuy có ảnh hưởng của lễ giáo phong kiến, nhưng thái độ này chủ yếu bộc lộ sự ngượng ngùng, ? Qua 2 sự kiện trên, em có thể nhút nhát của một chàng trai mới lớn trước một người con gái pbcn về nhân vật LVT? xa lạ. ( Thái độ này hoàn toàn trái ngược với thái độ dũng mãnh can trường khi đánh cướp). + NN muốn mời VT về nhà để trả ơn thì VT cười “ VT nghe nói liền cười” và khảng khái từ chối việc trả ơn “ Làm ơn há dễ trông người trả ơn Nào ai tính thiệt so hơn làm gì” . => Tiếng cười thể hiện sự đôn hậu, chất phác, vô tư. Lời nói đã chứng tỏ quan niệ m sống vô cùng cao đẹp của chàng:
Thấy việc nghĩa là phải làm. Làm việc nghĩa là bổn phận, không bao giờ chờ người trả ơn. ? Nhân vật NN được giới thiệu 2. Nhân vật Kiều Nguyệt Nga. + Là con gái tri phủ Hà Khê. Là một tiểu thư khuê các, xinh ntn? ? Tính cách đó được bộc lộ ntn? đẹp, có giáo dục. => Tính cách đó được bộc lộ qua lời nói, việc làm của nàng trước LVT: - Tự xưng mình rất khiêm nhường “ Chút tôi”. - Xin được cúi đầu lạy trước ân nhân. - Trả lời một cách rõ ràng, mạch lạc và vô cùng trang nhã 5 ? Từ những cử chỉ, lời nói ấy câu hỏi của VT với thái độ khiêm nhường, nhã nhặn. của NN, em có thể phát biểu - Rất mực cảm kích trước công ơn cứu mạng của LVT. Nàng cảm nghĩ gì về nhân vật này? đã dùng những từ tôn vinh cao nhất để nói về công ơn đó: “ Ân, đức, công”; Nàng đã dùng cách nói đối lập, tương phản “ “Tiết trăm năm >< Một hồi” để tô đậm công ơn to lớn của VT. - Gọi VT bằng những lời hết sức trang trọng, tôn kính “ Quân tử”. - Rất băn khoăn, áy náy vì không biết lấy gì để đền ơn VT, và nàng đẫ giãi bày nỗi băn khoăn của mình rất cụ thể
* KNN là con người có phẩm hạnh, có học vấn. Phẩm hạnh cao quý nhất, nổi bật nhất ở nàng là tư tưởng trọng nghĩa, luôn ghi nhớ, trân trọng lòng tốt của người khác đối với mình. IV. Tổng kết. 1. NT: + Đoạn trích sử dụng những mô típ dân gian rất quen thuộc. + Ngôn ngữ mộc mạc, giản dị, ngôn ngữ đối thoại được cá ?Nhận xét nghệ thuật đoạn thể hoá cao độ, rất phù hợp với tính cách của từng nhân vật.=> Tất cả đều mang màu sắc nam bộ rất rõ nét. trích. 2. Nội dung. Xây dựng thành công hình ảnh 2 nhân vật lý Cảm nhận nội dung đoạn trích ? tưởng: Một chàng trai anh hùng hào hiệp, trọng nghĩa khinh tài. Một người con gái nền nếp, gia giáo, ân nghĩa thuỷ chung. => Đoạn trích đã ca ngợi những phẩm chất đẹp của con người nam bộ => Thể hiện khát vọng hành đạo cứu đời của tg D. Củng cố – dặn dò : - Đọc lại đoạn trích - Làm bài luyện tập. Bài đọc thêm.
- Học thuộc lòng đoạn trích, bài giảng của cô giáo. - Làm BT: So sánh ngôn ngữ sử dụng của ND và của NĐC. - Cần trau dồi vốn từ như thế nào - BT 5, 6, 7 sgk - Học kỹ bài học.