Tình hình sử dụng máy bơm chìm và xây dựng trạm máy bơm, lắp đặt máy bơm chìm để tưới ở Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào

T×nh h×nh sö dông m¸y b¬m ch×m vµ x©y dùng tr¹m b¬m<br /> l¾p ®Æt m¸y b¬m ch×m ®Ó t­íi ë CHDCND Lµo<br /> <br /> NCS Somphone THANASACK<br /> PGS.TS. L£ CHÝ NguyÖn<br /> Tãm t¾t<br /> <br /> Bµi b¸o giíi thiÖu nh÷ng nÐt chÝnh vÒ ®Æc ®iÓm tù nhiªn cña Lµo, t×nh<br /> h×nh t­íi n­íc vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña m¸y b¬m vµ tr¹m b¬m phôc vô t­íi<br /> tiªu ë Lµo. Bµi b¸o nhÊn m¹nh vai trß cña m¸y b¬m ch×m trong viÖc ®¶m b¶o<br /> t­íi cho c¸c vïng cã mùc n­íc nguån thay ®æi lín còng nh­ yªu cÇu cÇn<br /> nghiªn cøu më réng ph¹m vi ¸p dông m¸y b¬m ch×m ë Céng hoµ D©n chñ<br /> Nh©n d©n Lµo.<br /> <br /> 1. §Æt vÊn ®Ò<br /> Céng hoµ D©n chñ Nh©n d©n (CHDCND) Lµo n»m s©u trong b¸n ®¶o<br /> §«ng D­¬ng §«ng Nam ¸, cã to¹ ®o¹ ®Þa lý: VÜ ®é B¾c tõ 13º54’ ®Õn 22º30’<br /> vµ Kinh ®é §«ng tõ 100º05’ ®Õn 107º38’. Tæng diÖn tÝch tù nhiªn lµ 236.800<br /> km2, kh«ng cã ®­êng ra biÓn vµ ®­îc bao bäc kÝn bëi c¸c n­íc ViÖt Nam,<br /> Campuchia, Th¸i Lan, Myanmar vµ Trung Quèc.<br /> C¶ n­íc ®­îc ph©n thµnh 16 tØnh, 1 ®Æc khu vµ 1 thµnh phè thñ ®«, víi<br /> 142 huyÖn 10.868 b¶n. Thñ ®« lµ Thµnh phè ViªngCh¨n. N­íc Lµo ®­îc ph©n<br /> thµnh 3 miÒn: MiÒn B¾c, miÒn Trung vµ miÒn Nam.<br /> Lµo cã tiÒm n¨ng nguån n­íc rÊt phong phó vµ m¹ng l­íi s«ng ngßi rÊt<br /> dµy ®Æc. Dßng chÝnh lµ s«ng Mªk«ng, ch¹y qua l·nh thæ Lµo tõ B¾c ®Õn Nam<br /> víi tæng chiÒu dµi lµ 1.865 km, l­u l­îng trung b×nh n¨m b»ng 25.000-30.000<br /> m3/s, cã nhiÒu th¸c n­íc vµ ch¶y ngo»n ngÌo. Cã tÊt c¶ 14 con s«ng nh¸nh,<br /> phÇn lín b¾t nguån tõ d·y nói Tr­êng s¬n tõ phÝa §«ng B¾c ®æ vÒ phÝa T©y<br /> Nam. Ngoµi ra, cßn cã ba con s«ng nh¸nh ch¶y qua Lµo vµ ®æ vÒ ViÖt Nam.<br /> L­îng m­a vµ dßng ch¶y t¨ng dÇn tõ B¾c ®Õn Nam vµ ph©n bè rÊt<br /> kh«ng ®Òu, dßng ch¶y kiÖt chØ b»ng vµi phÇn tr¨m ®Õn 15% dßng ch¶y n¨m,<br /> mïa kiÖt nhiÒu suèi kh«ng cã dßng ch¶y. Mïa lò n­íc s«ng lín d©ng cao vµ<br /> th­êng cã m­a lín ë néi ®ång nªn nhiÒu vïng ®ång b»ng th­êng bÞ óng lôt.<br />  L·nh thæ Lµo n»m trong vïng nhiÖt ®íi giã mïa, cã hai mïa râ rÖt, mïa<br /> m­a tõ th¸ng V ®Õn th¸ng X vµ mïa kh« tõ th¸ng XI ®Õn th¸ng IV n¨m sau.<br /> H¬n 3/4 l­îng m­a x¶y ra vµo mïa m­a, lín nhÊt vµo th¸ng VII vµ th¸ng<br /> VIII.<br /> Mùc n­íc s«ng Mªk«ng b¾t ®Çu t¨ng dÇn vµo th¸ng V vµ ®¹t cùc trÞ vµo<br /> th¸ng VIII-IX tuú tõng n¨m. Sau ®ã sÏ gi¶m dÇn vµ ®¹t cùc tiÓu vµo th¸ng III-<br /> IV hµng n¨m. Dao ®éng mùc n­íc hµng n¨m thay ®æi tõ 8,95 m ®Õn 22,2 m.<br /> Mùc n­íc c¸c s«ng nh¸nh b¾t ®Çu t¨ng dÇn vµo th¸ng V vµ ®¹t cùc trÞ<br /> vµo c¸c th¸ng VII-VIII-IX, råi gi¶m dÇn vµ ®¹t cùc tiÓu vµo th¸ng III-IV hµng<br /> n¨m. Dao ®éng mùc n­íc hµng n¨m thay ®æi tõ 3,11 m ®Õn 10,2 m.<br /> Dùa vµo b¶n ®å ®Þa h×nh cã thÓ chia l·nh thæ Lµo thµnh 6 vïng: §Þa<br /> h×nh b»ng ph¼ng ®é dèc tõ 0-2%, ®Þa h×nh mÊp m« ®é dèc tõ 2-8%, ®Þa h×nh<br /> l­în sãng ®é dèc tõ 8-16%, ®Þa h×nh dèc cã ®é dèc tõ 16-30%, ®Þa h×nh dèc<br /> nhiÒu dèc tõ 30% ®Õn 55% vµ ®Þa h×nh nói cao cã ®é dèc lín h¬n 55%.<br /> Lµo cã b¶y ®ång b»ng lín: Viªngch¨n, Bolikh¨mxay, Kh¨mmu«n,<br /> S¨v¨nn¨khÕt, Ch¨mpas¾c, Sª®«n vµ ¾tt¨p­. Ngoµi ra, cßn c¸c ®ång b»ng nhá<br /> phÝa B¾c: NÆmthµ, M­¬ngsing, Th«ngph¶oh¶o, M­¬ngnan vµ M­¬ngphiªng.<br /> Theo tµi liÖu tæng kÕt cña Trung t©m nghiªn cøu ®Êt §«ng§«k th× ®Êt<br /> ®ai cña Lµo bao gåm 6 nhãm, 12 cÊp, 38 lo¹i. §iÒu kiÖn ®Êt ®ai rÊt thuËn lîi<br /> cho ph¸t triÓn n«ng nghiÖp. TiÒm n¨ng ®Êt n«ng nghiÖp rÊt lín, cã thÓ sö dông<br /> gieo trång lóa, mµu h¬n 1 triÖu ha, kho¶ng 2 triÖu ha ®Êt ®ång cá vµ 16 triÖu<br /> ha ®Êt l©m nghiÖp.<br /> ViÖc t­íi n­íc cho n«ng nghiÖp hiÖn nay chñ yÕu nhê n­íc m­a vµ t­íi<br /> b»ng ®éng lùc. V× vËy viÖc x©y dùng c¸c tr¹m b¬m ®Ó t­íi ë Lµo ®· ®­îc chó<br /> träng vµ ngµy cµng ph¸t triÓn.<br /> 2. T×nh h×nh sö dông m¸y b¬m vµ tr¹m b¬m<br /> T×nh h×nh sö dông m¸y b¬m vµ tr¹m b¬m ë Lµo cã thÓ chia thµnh 3 giai<br /> ®o¹n: Giai ®o¹n tõ n¨m 1975 vÒ tr­íc, giai ®o¹n tõ n¨m 1975 ®Õn n¨m 1995<br /> vµ giai ®o¹n tõ n¨m 1996 ®Õn nay.<br />  - Tr­íc khi gi¶i phãng (1975), ®Êt n­íc ®­îc t¸ch ra hai phÇn, mét phÇn<br /> thuéc vÒ c¨n cø c¸ch m¹ng vµ mét bªn bÞ x©m l­îc cña §Õ Quèc Mü. C¶ hai<br /> phÇn, hÇu nh­ ch­a cã tµi liÖu nµo nãi vÒ viÖc sö dông m¸y b¬m vµ tr¹m b¬m<br /> phôc vô n«ng nghiÖp.<br /> - Tõ n¨m 1975 ®Õn 1995, §¶ng vµ nhµ n­íc ®· tËp trung ®Çu t­ ph¸t<br /> triÓn n«ng nghiÖp vµ thuû lîi ngay sau khi hßa b×nh lÆp l¹i, ®Êt n­íc ®­îc<br /> thèng nhÊt gi¶i phãng. Tr¹m b¬m ®Çu tiªn ®­îc tiÕn hµnh thi c«ng tõ n¨m<br /> 1976 vµ ®­a vµo sö dông n¨m 1977 lµ tr¹m b¬m b¶n Hám, huyÖn<br /> Hatsaiphong, thµnh phè Viªng ch¨n víi 3 tæ m¸y b¬m ®iÖn 75 kw vµ cã kh¶<br /> n¨ng t­íi ®­îc mçi vô 260 ha. Sau ®ã c¸c tr¹m b¬m Thana, Sithantay,<br /> V¬nkh¨m míi ®­îc thi c«ng vµ l¾p ®Æt sau. Tæng hîp l¹i giai ®o¹n n¨m 1975-<br /> 95, Lµo ®· ®Çu t­ vµ ®­îc sù gióp ®ì ñng hé cña c¸c n­íc cung cÊp m¸y b¬m<br /> c¸c lo¹i vµ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh tr¹m ®Ó t­íi phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp<br /> víi tæng sè m¸y lµ 239 tæ m¸y gåm nhiÒu cì m¸y kh¸c nhau tõ 11 ®Õn 320<br /> kw, trong ®ã cã m¸y b¬m h­íng trôc ®Æt nghiªng lµ 180 tæ, m¸y b¬m trôc<br /> ®øng 11 tæ vµ cßn l¹i 48 tæ m¸y lµ m¸y b¬m trôc ngang ®Æt trªn thuyÒn.<br /> <br /> - Tõ n¨m 1996 ®Õn nay, §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò l­¬ng thùc th­c phÈm cho<br /> nh©n d©n vµ cã mét phÇn d­ tÝch luü vµ muèn thay ®æi c¬ cÊu kinh tÕ tõ s¶n<br /> xuÊt n«ng nghiÖp tù nhiªn vµ b¸n tù nhiªn sang s¶n xuÊt n«ng nghiÖp hµng<br /> hãa, c«ng nghiÖp hãa vµ hiÖn ®¹i hãa, §¶ng vµ nhµ n­íc ®· ®Ò xuÊt chñ<br /> tr­¬ng cÊp b¸ch vÒ thuû lîi b»ng c¸ch nhËp vµo hµng lo¹t m¸y b¬m tõ c¸c<br /> n­íc Ên ®é, óc, Trung Quèc vµ c¸c n­íc kh¸c ®Ó nhanh chãng t¨ng diÖn tÝch<br /> t­íi, ®¶m b¶o s¶n xuÊt ®ñ l­¬ng thùc thùc phÈm cho nh©n d©n c¶ n­íc.<br /> C¸c lo¹i m¸y b¬m ®­îc nhËp vµo vµ sö dông gåm cã m¸y b¬m dÇu vµ<br /> m¸y b¬m ®iÖn víi c¸c cì kh¸c nhau vµ cã thÓ chia thµnh c¸c lo¹i m¸y b¬m cì<br /> nhá, võa vµ lín.<br /> Dù ¸n l¾p ®Æt m¸y b¬m thuéc Côc thuû lîi cã tr¸ch nhiÖm ph©n phèi<br /> cung cÊp m¸y b¬m vµ thiÕt bÞ kÌm theo cho c¸c tØnh trªn ph¹m vi c¶ n­íc.<br /> Trong giai ®o¹n tõ n¨m 1996 ®Õn nay, tæng sè m¸y b¬m mµ Nhµ n­íc<br /> nhËp vµo vµ ®­îc sù gióp ®ì cña c¸c n­íc lµ 7.684 tæ m¸y, trong ®ã cã 5.953<br /> m¸y b¬m dÇu vµ 1.731 m¸y b¬m ®iÖn. Tæng sè m¸y b¬m cì nhá lµ 5.740 tæ<br /> m¸y, cô thÓ lµ m¸y b¬m 3-14 Hp cã 5.029 tæ m¸y vµ m¸y b¬m ®iÖn 1-11 kw<br /> cã 711 tæ m¸y. Tæng sè m¸y b¬m cì võa vµ lín lµ 1.944 tæ m¸y, trong ®ã m¸y<br /> b¬m dÇu 924 tæ m¸y (32-126 Hp). M¸y b¬m ®iÖn 963 tæ m¸y (30-90 kw) vµ<br /> cì lín 150-410 kw cã 57 tæ m¸y. C¸c lo¹i m¸y nªu trªn ®­îc ph©n phèi cho<br /> c¸c tr¹m b¬m cña hîp t¸c x·, nhãm n«ng d©n s¶n xuÊt cña c¸c tØnh, huyÖn vµ<br /> lµng phô tr¸ch. Nh÷ng m¸y b¬m nµy cã thÓ ph©n theo c¸c lo¹i m¸y b¬m trôc<br /> ngang ®Æt trªn thuyÒn, m¸y b¬m trôc nghiªng vµ m¸y b¬m trôc ®øng.<br /> Theo thèng kª c¶ 3 giai ®o¹n, ®Õn n¨m 2003 tæng sè m¸y b¬m dÇu (3-<br /> 126 Hp) vµ m¸y b¬m ®iÖn (1-410 kw) lµ 7.923 tæ m¸y vµ kh¶ n¨ng t­íi ®­îc<br /> 168.891 ha vô mïa vµ 145.942 ha vô chiªm, t­¬ng ®­¬ng b»ng 54,5% vµ<br /> 67,9% cña diÖn tÝch t­íi hiÖn nay.<br /> Theo sè liÖu vÒ viÖc sö dông m¸y b¬m vµ tr¹m b¬m hiÖn cã, cã thÓ<br /> thèng kª theo miÒn nh­ sau:<br /> 1. M¸y b¬m ®­îc sö dông trong c¸c tØnh miÒn B¾c bao gåm m¸y b¬m<br /> ®iÖn 11, 37, 55 vµ 75 kw vµ m¸y b¬m dÇu tõ 3, 4.5, 5, 6, 7, 14, 32, 65, 85 vµ<br /> 126 Hp, víi tæng sè lµ 949 tæ m¸y. Nh÷ng lo¹i m¸y b¬m nµy cã l­u l­îng<br /> b¬m tõ 8 l/s ®Õn 300 l/s vµ cã thÓ b¬m ®­îc víi cét n­íc tõ 10 m ®Õn 38 m.<br /> 2. C¸c tØnh miÒn Trung sö dông m¸y b¬m tõ cì nhá nhÊt ®Õn cì lín<br /> nhÊt. M¸y b¬m ®iÖn (1-410 kw) vµ m¸y b¬m dÇu (3-126 Hp) víi tæng sè lµ<br /> 4.309 tæ m¸y. L­u l­îng tõ 1-1.333 l/s vµ cã thÓ b¬m víi cét n­íc tõ 10-40 m.<br /> 3. C¸c lo¹i m¸y ®­îc sö dông ë c¸c tØnh miÒn Nam gÇn gièng nh­ ë<br /> miÒn Trung, nh­ng sè m¸y b¬m dÇu nhiÒu h¬n víi c¸c cì lµ 3, 4.5, 5, 6, 7, 14,<br /> 32, 65, 85 vµ 126 Hp, m¸y b¬m ®iÖn th× cã 2.412 tæ m¸y víi c«ng suÊt m¸y tõ<br /> 11-400 kw. L­u l­îng b¬m tõ 1-1.333 l/s víi cét n­íc b¬m tõ 10 ®Õn 40 m.<br /> Theo tµi liÖu m¸y b¬m cña c¸c H·ng ®· nhËp vµo vµ sö dông ë Lµo cã<br /> thÓ tr×nh bµy nh­ sau:<br /> <br /> 1). M¸y b¬m Kirloskar cña Ên §é<br /> <br /> Tõ n¨m 1996, Lµo ®· nhËp vµo m¸y b¬m H·ng Kirloskar cña Ên §é lµ<br /> nhiÒu nhÊt víi tæng sè lµ 7.191 tæ m¸y, trong ®ã m¸y b¬m dÇu lµ 5.797 tæ m¸y<br /> gåm cã 10 cì m¸y kh¸c nhau nh­ 5, 7, 14, 32, 43, 46, 50 65, 85 vµ 126 Hp.<br /> M¸y b¬m ®iÖn 1.394 tæ m¸y cã c«ng suÊt tõ 1-90 KW vµ m¸y b¬m cì lín<br /> c«ng suÊt tõ 187-400 KW víi sè l­îng lµ 18 tæ m¸y.<br /> M¸y b¬m Ên §é lµ ®øng thø nhÊt vÒ sè l­îng ®­îc nhËp vµo vµ sö dông ë Lµo<br /> vµ ®· ph©n phèi cho c¸c tØnh trªn ph¹m vi c¶ n­íc. TØnh cã sè l­îng nhiÒu<br /> nhÊt lµ tØnh S¨ v¨n nÆ khÕt cã tíi 1.577 tæ m¸y vµ ®a sè lµ lo¹i 11 kw cã 329<br /> tæ m¸y, 37 KW cã 174 tæ m¸y, 75 KW cã tíi 482 tæ m¸y, 65 Hp cã 692 tæ<br /> m¸y, 14 Hp cã 1.453 tæ m¸y vµ m¸y b¬m dÇu 7 Hp cã tíi 2.685 tæ m¸y.<br /> Qua thùc tÕ sö dông cã nhËn xÐt nh­ sau:<br /> - VÒ chÊt l­îng cã thÓ dïng ®­îc, gi¸ thµnh cao h¬n so víi m¸y b¬m cña<br /> Trung Quèc.<br /> - Cã §¹i diÖn cña c«ng ty t¹i Viªngch¨n ®Ó lµm dÞch vô vÒ söa ch÷a vµ cung<br /> cÊp phô tïng, nh­ng ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu thùc tÕ.<br /> - Cã qu¸ nhiÒu cì c«ng suÊt kh¸c nhau, cã lo¹i chØ cã vµi tæ m¸y, g©y khã<br /> kh¨n cho viÖc thi c«ng l¾p ®Æt, qu¶n lý sö dông vµ viÖc t×m kiÕm thiÕt bÞ phô<br /> tïng thay thÕ sau nµy.<br /> - VÒ viÖc ®Æt mua s¾m thiÕt bÞ vµ phô tïng thay thÕ tõ Ên §é sang Lµo còng<br /> gÆp khã kh¨n vµ mÊt nhiÒu thêi gian.<br /> - VÒ c«ng suÊt m¸y th× thiªn vÒ c«ng suÊt lín: 75, 90, 187, 250, vµ 400 KW<br /> g©y khã kh¨n cho viÖc l¾p ®Æt vµ th¸o l¾p khi söa ch÷a còng nh­ khi gÆp m­a<br /> b·o, th¸o èng kh«ng kÞp th× lµm cho thuyÒn bÞ lËt ®æ tr«i mÊt rÊt nhiÒu. Ngoµi<br /> ra, tr×nh ®é cña c¸n bé c«ng nh©n ch­a cao vµ sè l­îng cßn rÊt Ýt, ch­a chÕ t¹o<br /> ®­îc phô tïng thay thÕ. Trung t©m dÞch vô söa ch÷a ch­a ®¶m b¶o ®¸p øng<br /> yªu cÇu.<br /> - ViÖc chän lùa m¸y b¬m ch­a ®­îc hîp lý víi ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh thùc tÕ cã<br /> mét sè c«ng tr×nh tr¹m b¬m lín, theo sè liÖu kh¶o s¸t thiÕt kÕ cÇn cét n­íc<br /> b¬m 12, 14, 18, 17 m, nh­ng m¸y b¬m ®ang sö dông t¹i tr¹m ®ã l¹i cã cét<br /> n­íc b¬m qu¸ lín nh­ 30, 25, 28, 30 m. V× vËy, nªn chän lùa cho phï hîp víi<br /> ®iÒu kiÖn thùc tÕ vµ cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao.<br /> - §èi víi lo¹i b¬m nµy, c¸nh b¬m ë bªn trªn mÆt n­íc. V× vËy hiÖn t­îng x©m<br /> thùc cã thÓ x¶y ra t¹i mùc n­íc cao h¬n do v­ît qu¸ l­u l­îng. Vµ g©y ra<br /> háng hãc nghiªm träng cho b¬m. Mét sè èng x¶ mÒm bÞ háng v× c¸ch mãc<br /> neo vµo xµ lan kh«ng thÝch hîp. Mét sè b¬m bÞ cuèn ®i vµ lËt sËp v× mãc neo<br /> vµo bê s«ng kh«ng ®óng. CÇn ph¶i thay ®æi c¸c ®iÓm nèi gi÷a èng x¶ mÒm vµ<br /> èng chuyÓn theo mùc n­íc cña s«ng. §©y lµ mét c«ng viÖc phiÒn phøc.<br /> - C«ng viÖc trªn xµ lan kh«ng v÷ng v× vËy nh÷ng c«ng viÖc nh­ vËy g©y khã<br /> kh¨n vµ phiÒn phøc.<br /> - Ph¶i chó ý ®Õn viÖc neo gi÷ cho xµ lan, l¾p ®Æt c¸p ®iÖn gi÷a xµ lan vµ bê<br /> s«ng, vµ chän lùa lo¹i èng mÒm thÝch hîp tiÖn lîi. C«ng t¸c b¶o d­ìng trªn xµ<br /> lan lµ kh«ng nªn. B¬m ph¶i ®­îc dì ®Ó b¶o d­ìng. C«ng viÖc dì nµy cã thÓ<br /> rÊt phøc t¹p bëi v× c«ng viÖc trªn xµ lan kh«ng v÷ng.<br /> - C¸c thiÕt bÞ neo gi÷ cÇn thiÕt ®Ó gi÷ cho xµ lan kh«ng bÞ lËt hoÆc cuèn tr«i.<br /> <br /> <br /> 2). M¸y b¬m CAMC cña Trung Quèc<br /> §èi víi m¸y b¬m Trung Quèc cña c«ng ty CAMC, Lµo ®· nhËp vµo vµ<br /> ®­îc sù gióp ®ì cña ChÝnh phñ Trung Hoa víi tæng sè lµ 452 tæ m¸y, trong ®ã<br /> m¸y b¬m dÇu lµ 156 tæ m¸y gåm cã 8 cì m· lùc (3, 5, 6, 7, 14, 65, 82 vµ 85<br /> Hp). M¸y b¬m ®iÖn cã 6 cì c«ng suÊt víi tæng sè lµ 296 tæ m¸y.<br /> M¸y b¬m Trung Quèc lµ ®øng thø nh× vÒ sè l­îng m¸y b¬m ®­îc nhËp<br /> vµo vµ sö dông ë Lµo vµ n»m r¶i r¸c trong 16 tØnh, chØ cßn 2 tØnh ch­a cã m¸y<br /> b¬m h·ng CAMC nµy. Trong 16 tØnh nµy Ýt nhÊt lµ 4 tæ m¸y (§Æc khu<br /> Says«mbun) vµ nhiÒu nhÊt lµ tØnh Ch¨mpas¾c cã tíi 121 tæ m¸y vµ cã tõ cì<br /> nhá nhÊt ®Õn cì lín nhÊt chiÕm 26.7 % cña tæng sè m¸y b¬m h·ng nµy. M¸y<br /> b¬m h·ng nµy ®­îc sö dông t­¬ng ®èi nhiÒu lµ lo¹i 37 KW cã 152 tæ m¸y.<br /> Qua thùc tÕ sö dông cã nhËn xÐt nh­ sau:<br /> - VÒ chÊt l­îng cã thÓ dïng ®­îc, gi¸ thµnh thÊp h¬n m¸y b¬m cña Ên §é.<br /> - Cã ®¹i diÖn cña c«ng ty t¹i Viªngch¨n ®Ó sña ch÷a vµ cung cÊp phô tïng,<br /> nh­ng thùc hiÖn ch­a ®­îc tèt l¾m.<br /> - Cã qu¸ nhiÒu lo¹i cì c«ng suÊt kh¸c nhau vµ cã cì chØ cã vµi tæ m¸y, thÇm<br /> chÝ cã mét tæ duy nhÊt, g©y khã kh¨n cho viÖc thi c«ng l¾p ®Æt, qu¶n lý sö<br /> dông söa ch÷a vµ ®Æt mua thiÕt bÞ phô tïng thay thÕ sau nµy<br /> - VÒ viÖc ®Æt mua thiÕt bÞ vµ phô tïng thay thÕ tõ Trung Quèc sang Lµo còng<br /> gÆp khã kh¨n vµ mÊt nhiÒu thêi gian<br /> - VÒ c«ng suÊt m¸y ®a sè lµ kh«ng lín l¾m, chØ mét sè m¸y nh­ 75 vµ 90 kw<br /> lµ t­¬ng ®èi lín g©y khã kh¨n cho viÖc l¾p ®Æt vµ th¸o l¾p khi söa ch÷a.<br /> - M¸y b¬m ly t©m trôc ngang ®Æt trªn thuyÒn, còng gÆp nhiÒu khã kh¨n khi<br /> gÆp m­a b·o, th¸o èng kh«ng kÞp th× lµm cho thuyÒn bÞ lËt ®æ vµ tr«i mÊt.<br /> VËy, viÖc thèng nhÊt ho¸ chän lùa lo¹i cì c«ng suÊt nµo lµ phï hîp víi ®iÒu<br /> kiÖn cô thÓ, thuËn tiÖn cho viÖc l¾p ®Æt thi c«ng, h­íng dÉn sö dông vµ mua<br /> s¾m thiÕt bÞ phô tïng thay thÕ sau nµy lµ rÊt cÇn thiÕt.<br /> <br /> <br /> 3). M¸y b¬m cña c«ng ty WPIL cña Ên §é<br /> Cïng víi c«ng ty KBL & SPD cña Ên §é, cßn cã c«ng ty WPIL cung<br /> cÊp m¸y b¬m h­íng trôc ®Æt nghiªng cì lín víi tæng sè m¸y lµ 17 tæ m¸y cho<br /> 2 tr¹m cña tØnh Viªng ch¨n víi 5 tæ m¸y vµ 2 tr¹m cña thµnh phè Viªng ch¨n<br /> víi 12 tæ m¸y víi c«ng suÊt lµ 320, 390 vµ 410 kw. C¶ 4 tr¹m sÏ ®­a vµo sö<br /> dông trong thêi gian gÇn ®©y.<br /> 4). M¸y b¬m cña H·ng WE cña óc<br /> Ngoµi ra, cßn nhËp vµo lo¹i m¸y b¬m cña H·ng WE cña óc, bao gåm<br /> 10 tæ m¸y b¬m ®Æt nghiªng cã tõ 90-230 kw.<br /> Qua sö dông m¸y b¬m trôc nghiªng cã nhËn xÐt r»ng:<br /> - Trôc b¬m t­¬ng ®èi dµi hay dÔ bÞ cong, nÒn hay bÞ lón kh«ng ®Òu vµ bÞ båi<br /> l¾ng, mÊt rÊt nhiÒu thêi gian khi th¸o l¾p söa ch÷a ¶nh h­ëng ®Õn sù ph¸t triÓn<br /> cña c©y trång, c«ng tr×nh tr¹m ph¶i lµm thËt v÷ng ch¾c.<br /> - C¸c vÊn ®Ò trÇm träng ®èi víi æ trôc trung gian ®· x¶y ra t¹i c¸c c«ng tr­êng<br /> hiÖn thêi. Nguyªn nh©n lµ do sù lón sôt kh«ng ®Òu cña bê s«ng. MÆc dï c¸c æ<br /> trôc ®· ®­îc thay nh­ng t×nh tr¹ng vÉn kh«ng ®­îc gi¶i quyÕt. T¹i hÇu hÕt c¸c<br /> c«ng tr×nh hiÖn nay ®Òu kh«ng cã c¸c thiÕt bÞ n©ng ®Ó th¸o l¾p b¬m. V× vËy<br /> mét sè tr¹m b¬m hiÖn nay kh«ng ®­îc ho¹t ®éng v× khã kh¨n trong c«ng t¸c<br /> b¶o d­ìng.<br /> - B¬m ph¶i ®­îc n©ng lªn vµ h¹ xuèng tõng chiÕc mét b»ng cÈu. kh«ng cã<br /> thiÕt bÞ n©ng ë c¸c tr¹m b¬m hiÖn hµnh. V× vËy c«ng viÖc sÏ phøc t¹p vµ tèn<br /> rÊt nhiÒu thêi gian.<br /> - C«ng t¸c l¾p ®Æt b¬m ®Ó gi÷ ®é th¼ng cña trôc dµi rÊt phøc t¹p. C¸c èng trô<br /> vµ trôc ph¶i ®­îc l¾p r¸p/ th¸o rêi tõng chiÕc mét ®Ó b¶o d­ìng, sÏ mÊt rÊt<br /> nhiÒu thêi gian. Khi khíp nèi kh«ng xoay ®­îc b»ng tay dÔ dµng, mét sè æ<br /> trôc trung gian cã thÓ bÞ háng. §©y lµ dÊu hiÖu dÔ ph¶i söa ch÷a b¬m. §©y lµ<br /> ®iÓm quan träng nhÊt ®Ó kiÓm tra ®iÒu kiÖn b¬m t¹i mäi thêi ®iÓm vËn hµnh.<br /> V× æ trôc cã sù cè nªn tiªu thô rÊt nhiÒu chÊt b«i tr¬n, ®iÒu nµy kh«ng kinh tÕ.<br /> - CÇn x©y dùng mãng thËt kiªn cè ®Ó chèng l¹i sù lón sôt kh«ng ®Òu ®Ó gi÷<br /> th¼ng cho trôc dµi. Nh­ng sù lón sôt kh«ng ®Òu hËu nh­ kh«ng thÓ tr¸nh ®­îc,<br /> ngay c¶ khi cã mét mãng khÎo. Mét nÒn mãng thÝch hîp lµ cÇn thiÕt cho thiÕt<br /> bÞ ®iÖn, cÇn ®¾p mét ®ª quai khi l¾p ®Æt.<br /> 5). M¸y b¬m ch×m FLYGT cña Thôy §iÓn vµ EBARA cña NhËt B¶n<br /> Trong thêi gian gÇn ®©y, Lµo ®· nhËp vµo lo¹i m¸y b¬m cña h·ng<br /> FLYGT cña Thôy §iÓn, víi c«ng suÊt m¸y lµ 215 kw, cét n­íc b¬m lµ 56 m,<br /> kh¶ n¨ng b¬m ®­îc cña m¸y lµ 270 l/s.<br /> M¸y b¬m lo¹i míi nhÊt ®· nhËp vµo vµ ®­îc sö dông ë Lµo lµ lo¹i m¸y<br /> b¬m ch×m cña h·ng EBARA NhËt B¶n, tÊt c¶ 12 tæ m¸y, c«ng suÊt mét m¸y lµ<br /> 250 KW víi l­u l­îng b¬m lµ 575 l/s vµ cã thÓ b¬m víi cét n­íc 31 m.<br /> Qua viÖc sö dông m¸y b¬m ch×m cã nhËn xÐt nh­ sau:<br /> NhiÒu khu vùc ë Lµo cã ®iÒu kiÖn t­¬ng tù nh­ vïng trung du miÒn nói<br /> ViÖt Nam. C¸c tr¹m b¬m ®­îc x©y dùng ®Ó t­íi cho nh÷ng diÖn tÝch kh«ng<br /> lín l¾m nªn l­u l­îng b¬m th­êng kh«ng lín, trong khi ®ã cét n­íc b¬m l¹i<br /> lín (trªn 20 m), nguån n­íc th­êng lµ c¸c s«ng cã biªn ®é dao ®éng mùc<br /> n­íc trong n¨m kh¸ lín, bê s«ng l¹i dèc tho¶i, cã ®iÒu kiÖn ®Þa chÊt kh¸ tèt.<br /> Do vËy, m¸y b¬m ch×m lµ mét lo¹i b¬m ®¸ng chó ý nghiªn cøu v× nh÷ng lý do<br /> sau ®©y:<br /> - HÖ thèng tr¹m b¬m nµy kh¾c phôc ®­îc c¸c vÊn ®Ò sù cè x¶y ra ®èi víi c¸c<br /> lo¹i b¬m kh¸c. VÝ dô c¸p ®iÖn ®­îc ®Æt trªn mÆt ®Êt däc theo ®­êng èng v×<br /> vËy c¸p sÏ kh«ng bÞ háng do dßng x¶ cña b¬m. Khi b¶o d­ìng b¬m ®­îc kÐo<br /> lªn vµ c«ng viÖc b¶o d­ìng ®­îc thùc hiÖn trªn mÆt ®Êt nªn viÖc b¶o d­ìng rÊt<br /> thuËn tiÖn. KÕt cÊu èng x¶ vµ ®­êng ray dÉn thuËn tiÖn cho viÖc n©ng vµ h¹<br /> b¬m ®ång thêi víi kÕt cÊu nµy th× kh«ng yªu cÇu ®é ®ång t©m cao nh­ so víi<br /> b¬m trôc xiªn vµ còng kh«ng ph¶i sö dông c¸c æ trôc trung gian do vËy viÖc<br /> lón sôt kh«ng ®ång ®Òu kh«ng g©y ¶nh h­ëng lín ®Õn sù vËn hµnh cña b¬m.<br /> - Sö dông khíp nèi ®Æc biÖt (gäi lµ khíp nèi nhanh èng x¶), b¬m cã thÓ ®­îc<br /> nèi vµ hoÆc t¸ch khái èng x¶ mét c¸ch dÔ dµng. Khíp nèi nµy kh«ng sö dông<br /> bu l«ng vµ ª cu do ®ã b¬m cã thÓ ®­îc n©ng lªn vµ h¹ xuèng mét c¸ch dÔ<br /> dµng b»ng thiÕt bÞ n©ng ®¬n gi¶n nh­ têi vµ viÖc n©ng h¹ ®­îc thùc hiÖn trong<br /> mét thêi gian ng¾n.<br /> - B¬m cã thÓ ®­îc th¸o l¾p dÏ dµng cho viÖc l¾p ®Æt vµ b¶o d­ìng. C¸c èng x¶<br /> cã thÓ ®Æt theo ®é dèc tù nhiªn cña bê s«ng, v× vËy èng kh«ng yªu cÇu ®é<br /> th¼ng cao nh­ èng x¶ cña b¬m trôc xiªn. §Ó tr¸nh vµ ng¨n kh«ng cho n­íc<br /> vµo ®éng c¬ th× cã sö dông ®Öm kÝn c¬ khÝ. Nã cÇn ®­îc b¶o d­ìng hµng n¨m<br /> nh»m gi÷ ®é tin cËy.<br /> - B¬m ®­îc l¾p ®Æt trªn nÒn mãng nhá. Chi phÝ x©y dùng Ýt h¬n so víi b¬m<br /> trôc xiªn. CÇn ®¾p mét ®ª quai khi tiÕn hµnh c«ng viÖc l¾p ®Æt.<br /> Tãm l¹i, c¸c lo¹i m¸y b¬m ®· nhËp vµo vµ sö dông ë Lµo cã t­¬ng ®èi<br /> nhiÒu H·ng víi nhiÒu lo¹i cì kh¸c nhau, nh­ng ch­a kÕt luËn ®­îc lo¹i nµo lµ<br /> phï hîp, cì c«ng suÊt bao nhiªu lµ kinh tÕ, cÇn ph¶i nghiªn cøu gi¶i quyÕt.<br /> §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c lo¹i m¸y b¬m vµ c¸c tr¹m b¬m hiÖn<br /> cã, ®ång thêi, víi nh÷ng c«ng tr×nh tr¹m dù kiÕn x©y dùng míi trong thêi gian<br /> tíi ®ßi hái ph¶i cã gi¶i ph¸p tèt vÒ lùa chän thiÕt bÞ vµ c«ng tr×nh tr¹m phï<br /> hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña Lµo.<br /> 3. Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn sö dông m¸y b¬m ch×m<br />  Trong thùc tÕ, c¸c mùc n­íc nguån dao ®éng rÊt lín, lín h¬n 5 m vµ<br /> thay ®æi ®ét ngét. T×nh tr¹ng nµy g©y nhiÒu khã kh¨n cho viÖc vËn hµnh sö<br /> dông khai th¸c thiÕt bÞ, ®èi víi c¸c m¸y b¬m c¸nh dÉn trôc ®Æt ngang th­êng<br /> lµm viÖc víi chiÒu cao hót ®Þa h×nh HS®h  (6-7) m vµ m¸y b¬m c¸nh dÉn trôc<br /> ®øng còng bÞ h¹n chÕ vÒ chiÒu dµi cña trôc.<br /> §Ó kh¾c phôc sù h¹n chÕ ®ã ®· cã mét sè biÖn ph¸p kü thuËt gi¶i quyÕt<br /> nh­ dïng tr¹m b¬m ®Æt trªn thuyÒn, tr¹m b¬m di ®éng trªn ®­êng ray nh»m<br /> tr¸nh cho sù óng ngËp ®éng c¬ ®iÖn, nh­ng c¸c biÖn ph¸p nªu trªn ®¹t hiÖu<br /> qu¶ ch­a cao do kÕt cÊu thiÕt bÞ vµ c«ng tr×nh tr¹m phøc t¹p, khã ®iÒu khiÓn<br /> theo nguyªn lý tù ®éng, do vËy, kh«ng chñ ®éng trong vËn hµnh khai th¸c.<br /> M¸y b¬m ch×m ®· kh¾c phôc tèt nh÷ng nh­îc ®iÓm nªu trªn.<br /> Víi ­u nh­îc ®iÓm vµ kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt ®­îc cña m¸y b¬m ch×m,<br /> cïng víi xu h­íng ph¸t triÓn cña m¸y b¬m ch×m cña thêi ®¹i ngµy nay, m¸y<br /> b¬m ch×m vµ c«ng tr×nh tr¹m phï hîp ®· vµ ®ang sö dông ë Lµo vµ ngµy cµng<br /> sÏ ®­îc sö dông nhiÒu h¬n ®Ó t­íi phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp trong thêi<br /> gian tíi. §Ó n©ng cÊp vµ hoµn thiÖn hÖ thèng c¸c tr¹m b¬m hiÖn cã ®Ó n©ng<br /> cao hiÖu qu¶, n©ng cÊp vµ thay thÕ nh÷ng m¸y b¬m dÇu b»ng m¸y b¬m ®iÖn,<br /> lùa chän m¸y b¬m vµ lo¹i h×nh tr¹m b¬m hîp lý cho c¸c tr¹m b¬m dù kiÕn<br /> x©y dùng trong thêi gian tíi.<br /> <br /> Tµi liÖu tham kh¶o<br /> <br /> 1. Côc thuû lîi, Bé n«ng l©m nghiÖp Lµo, B¸o c¸o tæng kÕt c¸c c«ng tr×nh<br /> thuû lîi n¨m 2003<br /> 2. Côc khÝ t­îng thuû v¨n, Bé n«ng l©m nghiÖp Lµo, Sæ tay thuû v¨n, n¨m<br /> 2003<br /> 3. Phßng ®­êng thuû, Côc vËn t¶i, Bé Giao th«ng VËn t¶i X©y dùng vµ B­u<br /> ®iÖn, B¸o c¸o kÕt qu¶ ®o ®¹c mùc n­íc s«ng Mªk«ng, n¨m 2003<br /> Abstract<br /> <br /> The paper introduces the main points about the natural features of the<br /> Lao PDR, the irrigation situation and the development process of pump and<br /> pumping station for irrigation and drainage in Lao PDR. The paper confirms<br /> the role of the submersible pump to make sure that the irrigation for the great<br /> water level fluctuation area, as well as the need to research and extend the<br /> scope its applying the submersible pump in Lao PDR.<br />