Tổ chức học tập tự định hướng trong đào tạo giáo viên công nghệ - kinh tế gia đình thông qua học phần thực hành quy trình thiết kế thời trang

TAÏP CHÍ KHOA HOÏC ÑAÏI HOÏC SAØI GOØN Soá 1 (26) - Thaùng 1/2015<br /> <br /> <br /> TỔ CHỨC TRONG ĐÀO TẠO<br /> GIÁO VIÊN CÔNG NGHỆ – KINH TẾ GIA ĐÌNH THÔNG QUA<br /> HỌC PHẦN<br /> <br /> NGUYỄN THỊ CẨM VÂN(*)<br /> <br /> T M TẮT<br /> K H ậ ướ ượ dù ể â b ớ ậ eo giáo viên<br /> ướ . Đây oạ ộ ậ ể í ủ ộ ủ ườ ở ộ o<br /> ù ợ ớ ướ ổ ớ bả o d od .T ì ổ oạ<br /> ộ H ậ ướ os eo oạ ể uâ eo<br /> uy ắ ấ . y ề ậ ổ oạ ộ ậ<br /> ướ o qu ì o ạo o Cô -K ì ô qu ầ<br /> T Quy ì k ờ ể y u ầu ủ dạy<br /> nay.<br /> óa: ậ ướ ậ o ướ o ạo o k<br /> ì k ờ .<br /> <br /> ABSTRACT<br /> The concept of Self-directed learning is used to distinguish itself from the one of<br /> Teacher-d e ed e . Su e e od s ows e s ude s e ess<br /> level and is in accordance with the orientation of basic and comprehensive educational<br /> renovation. The process of organizing Self-directed learning in students follows specific<br /> steps and conforms to given principles. This article mentions the organization of Self-<br /> directed learning in the training process for teachers who major in Technology - Home<br /> economics through the unit of Fashion Design Practical Process in order to meet the<br /> ow d y e e s equ e e s.<br /> Keywords: self-directed learning, teacher-directed learning, teacher training, home<br /> economics, fashion design<br /> <br /> 1. MỞ ĐẦU cao hơn trong quá trình học tập của bản<br /> Với định hướng đổi mới căn bản, toàn thân; cho phép sinh viên được lựa chọn nội<br /> diện giáo dục và đào tạo; việc tổ chức hoạt dung học, thời gian học, lộ trình học phù<br /> động dạy học ở trường đại học đang hợp với năng lực và điều kiện của chính<br /> chuyển dần sang hướng tích cực hóa và cá họ. Muốn thực hiện được điều này, bản<br /> thể hóa người học, xem người học là trung thân sinh viên phải có tinh thần tự giác,<br /> tâm của quá trình đào tạo. Bên cạnh đó, tích cực và nhất là phải có phương pháp<br /> phương thức đào tạo theo tín chỉ hiện nay học tập chủ động. H ậ ướ<br /> đang được triển khai trong các trường đại (HTTĐH) là hoạt động thể hiện sự chủ<br /> học cũng trao cho sinh viên quyền tự chủ động cao của người học trong toàn bộ quá<br /> <br /> 159<br /> trình học tập, từ việc xác định phương động, cách thức hành động, điều kiện hành<br /> hướng học tập cho đến xây dựng kế hoạch, động, thời gian hành động. Trong lĩnh vực<br /> thực hiện kế hoạch và đánh giá kết quả học học tập, phương hướng học tập bao gồm<br /> tập. Vấn đề đặt ra đối với giảng viên là tổ các yếu tố: mục đích học tập (học để làm<br /> chức dạy học như thế nào để sinh viên có gì?), nội dung học tập (học những gì?),<br /> thể thực hiện HTTĐH? phương pháp học tập (học bằng cách nào?),<br /> 2. NỘI DUNG kế hoạch học tập (học như thế nào?), thời<br /> 2.1. H c tập tự địn ướng là gì? gian học tập (học khi nào?), địa điểm học<br /> Thuật ngữ H ậ ướ được tập (học ở đâu?). Từ đó có thể thấy,<br /> dùng để phân biệt với việc học tập theo phương hướng học tập là yếu tố mang<br /> giáo viên định hướng. Khái niệm về Học nhiều tính cách cá nhân, có thể thay đổi<br /> tập tự định hướng (self-directed learning) theo từng người học hay từng nhóm người<br /> đã được các nhà nghiên cứu giáo dục đưa học và thay đổi theo sự chi phối của năng<br /> ra và xây dựng cơ sở lý luận từ khoảng 0 lực, điều kiện và phong cách học tập của<br /> năm trước. Các tác giả như: Cyril Houle người học.<br /> nghiên cứu động cơ học tập của những Khi hoạt động HTTĐH diễn ra ngoài<br /> người trưởng thành (1 1), Allen Tough các hình thức tổ chức dạy học chính thức<br /> công bố những dự án học tập dành cho thì phương hướng học tập do từng cá nhân<br /> người trưởng thành (1971), Malcolm người học quyết định. Nhưng khi hoạt<br /> Knowles xuất bản tác phẩm H ậ động HTTĐH diễn ra trong phạm vi nhà<br /> ướ (1975); đã góp phần xây dựng trường, trong không gian lớp học, theo<br /> nền tảng lý luận ban đầu cho HTTĐH [3]. chương trình đào tạo cụ thể thì địa điểm<br /> Cho đến nay với sự phát triển nhiều ý học tập đã được xác định, bối cảnh học tập<br /> tưởng mới, HTTĐH đã được quan tâm là giống nhau, mục đích học tập đã xác<br /> nghiên cứu và ứng dụng rộng rãi trên tại định (phù hợp với mục tiêu đào tạo). Khi<br /> các nước có nền giáo dục phát triển. đó các yếu tố của phương hướng học tập<br /> HTTĐH là quá trình học tập theo trong những trường hợp nhất định bao<br /> phương hướng do người học tự xác định từ gồm: mục tiêu phấn đấu trong từng lĩnh<br /> nhu cầu học tập của chính mình. Trong đó, vực, nội dung học tập (từng chủ đề cụ thể<br /> người học chủ động xác định kế hoạch, trong môn học), thời gian học tập, kế hoạch<br /> thực hiện và đánh giá kế hoạch học tập. học tập, phương pháp học tập,… sẽ do<br /> Nói một cách khác, quá trình HTTĐH là người học quyết định theo nhu cầu, trình<br /> quá trình học tập chủ động cao của người độ, khả năng, và điều kiện học tập của<br /> học ngay từ giai đoạn xác định phương chính họ.<br /> hướng, chiến lược cho việc học tập. Nói 2.2. iến trìn tổ c ức c tập tự địn ướng<br /> một cách khái quát, phạm trù phương 2.2.1. G oạ uẩ b<br /> hướng hành động tập hợp các yếu tố cơ - Giáo viên chuẩn bị cơ sở tri thức<br /> bản: mục đích hành động, nội dung hành làm nền tảng để người học thực hiện kế<br /> <br /> <br /> 160<br /> hoạch học tập. chọn phương hướng, chiến lược học tập và<br /> 2.2.2. G oạ ư tự điều khiển lộ trình học tập phù hợp nhất<br /> ướ ượ ậ với điều kiện, năng lực và phong cách học<br /> - Nắm bắt nhu cầu, mục tiêu phấn tập của bản thân họ.<br /> đấu và phương hướng học tập của người  Đảm bảo hoạt động dạy học diễn ra<br /> học. Thảo luận với người học để phương theo tiến trình phù hợp với tiến trình<br /> hướng học tập của người học phù hợp với HTTĐH. Trong quá trình dạy học, vai trò<br /> mục tiêu và nội dung của phần kiến thức đã của giáo viên là tổ chức, hướng dẫn, hỗ trợ<br /> quy định trong chương trình đào tạo. cho người học thực hiện tiến trình<br /> 2.2.3. G oạ ổ HTTĐH.<br /> - Thảo luận với người học về kế  Đảm bảo tính chủ động, tự lực của<br /> hoạch thực hiện nhiệm vụ học tập và các người học: quá trình dạy học phải là quá<br /> tiêu chí đánh giá sản phẩm học tập. trình tham gia một cách chủ động, tự giác<br /> - Tổ chức, sắp xếp nguồn lực: tài của người học trong toàn bộ các giai đoạn<br /> liệu, cơ sở vật chất, điều kiện tài chính, của quá trình. Thông qua đó, người học<br /> những điều kiện về quản lý v.v... theo kế được củng cố, mở rộng kiến thức cũng như<br /> hoạch mà người học sẽ thực hiện. rèn luyện kỹ năng hành động, tích lũy kinh<br /> 2.2.4. G oạ k oạ nghiệm thực tiễn.<br /> - Kết hợp các hình thức tổ chức dạy 2.4. ổ c ức c tập tự địn ướng<br /> học: học tại lớp, học tại phòng thực hành, tr ng đà tạ gi viên Công ng ệ – Kin tế<br /> phòng thí nghiệm, làm việc cá nhân, làm gia đìn<br /> việc nhóm v.v… Ví dụ dưới đây minh họa tiến trình tổ<br /> - Kết hợp các phương pháp, kỹ thuật, chức HTTĐH đối với học phần T<br /> thủ thuật dạy học. Quy ì k ờ trong chương<br /> Trong quá trình thực hiện kế hoạch học trình đào tạo giáo viên ngành Kinh tế gia<br /> tập, giáo viên cùng người học tổ chức kiểm đình. Đây là học phần được giảng dạy sau<br /> tra đánh giá từng giai đoạn để có phương án khi sinh viên đã đạt yêu cầu các học phần:<br /> chỉnh sửa, cải tiến, hoàn thiện kế hoạch. Cắ y bả Cắ yy ẻe<br /> 2.2.5. G oạ â trong<br /> Đánh giá kết quả học tập (kiến thức, kỹ chương trình đào tạo [1]. Các bước thực<br /> năng, kinh nghiệm, giá trị) thông qua quá hiện cụ thể như sau:<br /> trình thực hiện nhiệm vụ và các sản phẩm 2.4.1. G oạ uẩ b<br /> học tập. a. C uẩ b ủ ả<br /> 2.3. Nguyên t c tổ c ức c tập tự  Hệ thống hóa các kiến thức về các<br /> địn ướng loại trang phục cho từng đối tượng, kỹ<br /> Quá trình tổ chức hoạt động HTTĐH năng may các chi tiết trên trang phục, kiến<br /> phải đảm bảo các nguyên tắc sau: thức về phối hợp trang phục, phối hợp phụ<br />  Đảm bảo cho người học được lựa kiện, kiến thức về mỹ thuật trang phục....<br /> <br /> 161<br />   Chuẩn bị các tạp chí thời trang; tài  Thông tin về nội dung bài học: thiết<br /> liệu giáo trình môn Cắt may y phục nữ, Cắt kế một bộ sưu tập thời trang và thực hiện<br /> may y phục nam, Cắt may trang phục trẻ các tài liệu thuyết minh quá trình thiết kế.<br /> em...; các rập ma-nơ-canh (hỗ trợ cho sinh  Thông tin về tiêu chí đánh giá:<br /> viên trong việc vẽ thiết kế trang phục), màu chuyên cần 10%, kết quả bộ sưu tập: 0%.<br /> vẽ, giấy, bút chì .... b. C uẩ b ủ s<br />  Thông tin đến sinh viên về mục tiêu  Tự đánh giá năng lực của bản thân<br /> của bài học: theo mục tiêu của bài học: các kỹ năng cắt<br />  Trình bày được quy trình thực hiện may, vẽ thiết kế, trình bày báo cáo….<br /> bộ sưu tập thời trang, và trình bày được dự (Bảng 1).<br /> án về bộ sưu tập thời trang.  Xác định nhu cầu, hứng thú học tập<br />  Thực hiện được tài liệu thuyết minh của bản thân.<br /> bộ sưu tập thời trang với các đề mục: cảm  Xác định điều kiện riêng của bản<br /> hứng thiết kế, bảng màu, bảng phụ liệu, thân có thể đáp ứng việc học tập: tự đánh<br /> bản vẽ thiết kế .... đồng thời thực hiện được giá điều kiện của bản thân (có đủ điều kiện<br /> các chi tiết của trang phục trong bộ sưu tập. về tài chính và dụng cụ thiết bị để thực<br />  Thể hiện tư duy sáng tạo dựa trên hiện trang phục thường ngày, trang phục<br /> xu hướng thời trang, kiến thức và kỹ năng công sở, hay trang phục lễ tân,…?).<br /> cắt may mang phong cách cá nhân.<br /> <br /> ả 1. T k ub<br /> Mục tiêu Các n ng lực à k n ng Tự đánh<br /> giá<br /> 1. Trình bày được quy trình thực - Kỹ năng thuyết trình báo cáo<br /> hiện bộ sưu tập thời trang, cách<br /> thực hiện các tài liệu kỹ thuật<br /> - Kỹ năng cắt may<br /> 2. Thực hiện được bộ sưu tập thời - Kỹ năng vẽ chi tiết kỹ thuật của sản<br /> trang với các tài liệu kỹ thuật phẩm<br /> cơ bản - Kỹ năng vẽ mẫu thiết kế (silhouette)<br /> - Kỹ năng làm việc theo kế hoạch<br /> - Năng lực làm việc độc lập<br /> - Năng lực thực hành ứng dụng những<br /> kiến thức kỹ năng cắt may vào bộ sưu<br /> tập<br /> 3. Thể hiện tính sáng tạo - Tư duy sáng tạo<br /> (Tự đánh giá theo các mức độ: Yếu, Trung bình, Khá, Tốt)<br /> <br /> <br /> <br /> 162<br />  2.4.2. G oạ ư ướ chủ đề theo mức độ năng lực từ khá, trung<br /> bình đến yếu: áo dài dạ hội, đầm dạ hội,<br />  Sinh viên xác định phương hướng trang phục công sở nữ, trang phục công sở<br /> học tập theo năng lực, nhu cầu và điều nam, đồng phục, trang phục trẻ em (với<br /> kiện của bản thân. cấu trúc và kỹ thuật không quá phức<br />  Xác định mục tiêu học tập (mục tiêu tạp).v.v... Lựa chọn chủ đề theo điều kiện<br /> phấn đấu) trong lĩnh vực chuyên môn và tài chính: trang phục lễ tân, trang phục<br /> lĩnh vực phương pháp. thường ngày, trang phục công sở, trang<br /> phục dạo phố .v.v...<br />  Xác định phương pháp học tập cá<br /> nhân hoặc học nhóm: nghiên cứu tìm cảm  Giảng viên và sinh viên thống nhất<br /> hứng, thực hành các bản vẽ thiết kế, thuyết các nhiệm vụ, các sản phẩm phải thực hiện:<br /> trình và trình bày trực quan báo cáo kết quả.  Hồ sơ thiết kế của bộ sưu tập bao<br />  Xác định điều kiện thực hiện: xác định gồm các tài liệu cơ bản: bảng trình bày<br /> các nguyên vật liệu, thiết bị cần thiết; thời cảm hứng, bảng màu của bộ sưu tập, bảng<br /> gian thực hiện tài liệu thuyết minh: 30 tiết. vải và phụ kiện của bộ sưu tập, bản vẽ các<br /> mẫu thiết kế kèm mô hình các chi tiết điểm<br />  Xác định nội dung: từ việc xác định nhấn trên trang phục.<br /> năng lực, phương pháp và điều kiện thực<br /> hiện, giảng viên trao đổi với sinh viên để  Mỗi bộ sưu tập gồm bộ sản phẩm<br /> thống nhất nội dung học tập: lựa chọn các (váy hoặc áo và quần).<br /> <br /> ả 2. P ư ướ ậ<br /> Các<br /> Chi tiết cụ thể N i dung thực hiện<br /> thành tố<br /> Nhu cầu<br /> Thiết kế bộ sưu tập về váy cho phụ nữ Bộ sưu tập gồm các kiểu váy nữ<br /> học tập<br /> Các trang phục biến kiểu từ dạng căn<br /> Điều Có máy may ở nhà bản (có thể tự cắt may một số công<br /> kiện học đoạn ở nhà).<br /> tập Sản phẩm sử dụng nguyên vật liệu có<br /> Kinh phí có hạn<br /> mức giá vừa phải<br /> Lĩnh hội kiến thức, kỹ năng về cách thực Chủ đề bất kỳ về trang phục và phụ<br /> hiện bộ sưu tập thời trang kiện<br /> Nâng cao kỹ thuật cắt may váy phụ nữ Bộ sưu tập gồm các kiểu váy nữ<br /> Mục tiêu Nâng cao kỹ năng lập kế hoạch và thực Chủ đề bất kỳ về trang phục và phụ<br /> phấn đấu hiện kế hoạch cho một công việc cụ thể kiện<br /> Nâng cao kỹ năng vẽ trang trí Chủ đề bất kỳ về trang phục và phụ kiện<br /> Nâng cao kỹ năng trình bày báo cáo trước<br /> Chủ đề bất kỳ về trang phục và phụ kiện<br /> đám đông<br /> Phương - Tự nghiên cứu - Tự nghiên cứu tìm ý tường<br /> pháp học - Thực hành rèn luyện kỹ năng hội họa - Thực hành vẽ mẫu người, vẽ trang<br /> tập - Thực hành rèn luyện kỹ năng cắt may phục và vẽ trang trí sản phẩm<br /> <br /> <br /> 163<br />  - Thực hành may các chi tiết và sản<br /> phẩm trong bộ sưu tập<br /> Thời 30 tiết - Chuẩn bị: tiết<br /> gian học - Thực hiện: 2 tiết<br /> tập<br /> <br /> Sau khi trao đổi với giảng viên, sinh<br />  Thảo luận với sinh viên để thống nhất<br /> viên sẽ quyết định lựa chọn chủ đề. Tên gọi<br /> kế hoạch thực hiện theo từng chủ đề: các<br /> cụ thể của bộ sưu tập sẽ được xác định sau<br /> khi sinh viên nghiên cứu các hình ảnh và bước thực hiện, các nhiệm vụ cụ thể, thời<br /> tài liệu để tìm cảm hứng. gian thực hiện, yêu cầu của mỗi giai<br /> 2.4.3. G oạ ổ đoạn...(bảng 3).<br /> <br /> ả 3. K oạ u uy bộ sưu ậ ờ<br /> Các<br /> bước Phư ng pháp thực Thời<br /> Nhiệm ụ Yêu cầu<br /> thực hiện gian<br /> hiện<br /> - Tìm cảm hứng, tìm - Sưu tầm hình ảnh trên Xác định xong ý<br /> Chuẩn hình ảnh thể hiện ý internet và trên tạp chí. tiết tưởng của bộ sưu tập.<br /> bị tưởng. - Cắt dán và trình bày<br /> trên giấy canson.<br /> - Phân tích màu sắc, hoạ - Vẽ màu sắc chính và<br /> tiết, khối hình theo ý phụ trong bộ sưu tập - Phác thảo mẫu<br /> tưởng. thành các ô màu theo trong bộ sưu tập<br /> - Lên ý tưởng về kiểu thứ tự bằng màu nước. 1 tiết -Thực hiện hoàn tất<br /> dáng, màu sắc, khối - Cắt dán các mẫu vải bảng vải, bảng màu<br /> hình của bộ sưu tập. chính và phụ vào giấy<br /> - Nghiên cứu chất liệu, canson.<br /> màu sắc chính của bộ - Vẽ các mẫu thiết kế<br /> Thực sưu tập. bằng màu nước trên giấy<br /> hiện canson.<br /> - Thực hiện bảng phụ Dán đính các phụ kiện tiết - Hoàn tất bảng phụ<br /> kiện, phụ trang vào giấy canson kiện, phụ trang<br /> Hoàn tất hồ sơ bộ sưu Đóng các tài liệu rời Bộ hồ sơ đầy đủ các<br /> tập thành tập. tiết tài liệu cần thiết<br /> Tổng - Hoàn chỉnh bộ sưu tập Trình bày bằng Báo cáo ngày …..<br /> kết, - Báo cáo kết quả PoiwerPoint<br /> đánh<br /> giá<br /> <br />  Địa điểm thực hiện: thực hiện và báo cáo kết quả tại phòng xưởng may.<br /> <br /> 164<br />   Tiêu chí đánh giá bộ sưu tập: thân để lựa chọn chủ đề học tập, xây dựng<br />  Bộ sưu tập đủ mẫu phương hướng học tập cho riêng mình và<br />  Thiết kế theo xu hướng, sáng tạo; tự lực thực hiện các nhiệm vụ học tập theo<br /> phối hợp màu sắc và phụ kiện hợp lý phương hướng đó. Như vậy không có<br />  Các tài liệu kỹ thuật đầy đủ và nghĩa xem nhẹ vai trò của giảng viên mà<br /> chính xác. trái lại, giảng viên đóng vai trò hướng dẫn<br />  Trình bày báo cáo: nêu được quá hỗ trợ sinh viên trong từng giai đoạn học<br /> trình hình thành và thể hiện ý tưởng. tập. HTTĐH có thể được tổ chức để giảng<br /> 2.4.4. Giai đ ạn t ực iện dạy những nội dung có quỹ thời gian tương<br /> Sinh viên thực hiện theo kế hoạch của đối lớn và tích hợp nhiều kỹ năng, kiến<br /> cá nhân. Giảng viên theo dõi, kiểm tra yêu thức tươmg tự như học phần Thực hành<br /> cầu của từng công việc. quy trình thiết kế thời trang trong chương<br /> 2.4.5. G oạ trình đào tạo giáo viên Công nghệ - Kinh tế<br />  Định kỳ sau mỗi giai đoạn trung gia đình.<br /> gian, sinh viên tự đánh giá kết quả thực Hoạt động HTTĐH nói chung mang<br /> hiện kế hoạch và trình bày với giáo viên để tính cá thể, mỗi sinh viên có phương<br /> kịp thời điều chỉnh nếu có điểm sai sót hướng, kế hoạch học tập riêng. Do đó đòi<br /> hoặc không hợp lý. hỏi giảng viên phải thường xuyên tự nâng<br />  Giáo viên và sinh viên đánh giá kết cao trình độ chuyên môn để có thể làm tốt<br /> quả thực hiện bộ sưu tập theo tiêu chí đã nhiệm vụ hỗ trợ, tổ chức, hướng dẫn cho<br /> thống nhất. sinh viên trong việc xác định phương<br />  Đánh giá quá trình thực hiện kế hướng học tập và lựa chọn kế hoạch học<br /> hoạch thông qua kết quả mỗi giai đoạn. tập phù hợp nhất. Đồng thời, việc tổ chức<br /> hoạt động HTTĐH trong quá trình giảng<br />  Đánh giá tri thức, kinh nghiệm đạt<br /> dạy cũng đòi hỏi ở giảng viên năng lực tổ<br /> được sau quá trình thực hiện và so sánh với<br /> chức, quản lý, giám sát khi nhiều dự án học<br /> bảng đánh giá ban đầu.<br /> tập của sinh viên cùng triển khai. Do đó,<br /> 3. KẾT LUẬN<br /> Thông qua việc tổ chức hoạt động việc tổ chức cho sinh viên HTTĐH cũng<br /> HTTĐH trong quá trình giảng dạy các học góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ<br /> phần, sinh viên được tạo điều kiện thể hiện giảng viên, góp phần nâng cao hiệu quả<br /> sự chủ động của bản thân ở mức độ cao khi đào tạo giáo viên nói chung và giáo viên<br /> tự đánh giá năng lực, điều kiện của bản Công nghệ - Kinh tế gia đình nói riêng.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 165<br />  TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> <br /> <br /> 1. Trường Đại học Sài Gòn, (2012), Đề ư C ư ì od ạ (<br /> ầ uy ) N Sư ạ K ì bậ o ạo:C o .<br /> 2. Nguyễn Thị Cẩm Vân, (2011), P uy í í ủ ộ ủ s qu oạ<br /> ộ T ướ ậ , Tạp chí Đại học Sài gòn, tr. -105.<br /> 3. Guglielmino L.M., Long H.B., Hiemstra R. (2004), Historical Perspectives Series:<br /> Self-Direction in Learning in the United States”, International Journal of Self-directed<br /> Learning, 1(1), tr.1.<br /> <br /> <br /> * Ngày nhận bài: 1 / /2014. Biên tập xong: /1/201 . Duyệt đăng: 10/1/201 .<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 166<br />