_--7

=-

L

,

ri0i 'rOAN HOc VIE? ISAII{

i$:#iri:;;i"€.t'Y.Sit

gAO RA

FtAl iliANG M0T f,,Y

j}'rAn

flrr lrg tdo so4n i g{fAfi$ CH0NG D0v uor; 59825

Hung

chit nhiQnz: NGUYftN CiNH T0AN 'Iru s&: ?0 - Hs NSi

YHIT 33

,Hi .THI

TcAH QUSc Tg rax

E;.NG I{HT(C NHA}i

fi//t fi\

&1

.bno

3. Nit cAc tlfly lsol nhirno: sd ii,tt,' rl uoilg thoa

rnin tiuh ,.'h{t sau riiy:

vAl'idn

a) Chring rninh ring vrri m6i dE;'' nhu

tai mdt sd nguv{n x.z} 1 sao r,l-ro

thi to&.n qur5i td lln tfrir 23 duqc th chuc tai llungari v&o tblng ? nam 1982 ,.c6 30 nrt0c thum gia. M6i nudc dr19c cir t hoc sinh du thi. Tbng s6 thi sinh li 119 (Angi0ri chi 'cr] 3 hoc sinh). Hoc sinh ph&i lAm 6"bhi to6n ilong 2 ngily, ,rn5i ngny lim 3 bAi trong { gi<; 30 phrit. Bdi I vi. bdt 4 crla Anh, bii 2 vd bii 5 cria ltA Lan, biri3 cria i-i0n Xd va bni 6 cria Yi4t Nam. HQi dbng ginm khlo clA quydt dinh ring 61 giii, trong cI6 c6 10 giii nhf,t, 20 giiri nhi rA. 3i giiii ba. Bdn hgc slnh ciia nuoc ta tlf, . dat 4 gihi : girii nhdt : Lt Tg Qrdc lJidng - hoc i.,qinh truslg,Ld ildng Phong thdnh phd I{6 Chi ' .\Iinh ; gi&t nhi: Trdn Lltnh - lroc sinh Icrp cbuydn todir .trudng Dai hoc {Ang hqp I-in i\eii li -\'go Phi 7'hanh hqc sinh trucrng Qu&c hqc Hu6; girii ba: NEag6o Hftu IIodn -- hoe sinh lop ehu$€n teiriri trudng D4i hoe Thng !,1p }{e UQi.

2t2rlr

.

.r:ij.rr r .rijrz t-...* r"-,i.r'",,,:J.0lu.

.\

D.rui dav lti di t,Ai : 1. f(n) ld mgt h{m sd x{c dinh'voi moi sd n{uJ'Bn duong n va l{y nh*ng gi& tr! khdng :iur, th6a rn[n e{c tlah ehiit iau r16f :

l;)'finr m$i dny nhu vAy th6a nrfln :' :1 ,2t')I rif .'r +riJ,z '."+ "i-,/,,'o'-i"l

b) r (2.1= 0, / (3) > 0 vt / (ir!)!ir) *-- 33i13. Tinh f (1s82). 2. Cii sir et.ll .4g 1tr 6rit ta.m giAc khOng cdn co cic canh la al, at vd rr3 (di lA canh ddi tii6n ,4i, I = 1,2,3). t{i ii trung di6m eria canh ai; ii lA. tli8rn ti6p xuc cire r-ong lrrrn noi tidp t*m gif,c voi cq"nh ai vA Si 1A di'bm r16i xirng cira Ii\ qua dludng phAn giirc trong cfia g6c & dinh Al. Chirng rninh riug c{c iluong thiing M1 5r,'S{q.!2 r A .1y'3S3 co mQt ,1i6.nr chung.

ld-v gin lri u 'lio'ic I :

vOi mgi n) t.

a) \r{ri rno.i cip (ar, .n), l'(m{n) * f,iar) - f(n)

,r"t'

-!

2

\

594S:3. 1982 n6n theo lrau / {5916}: 1982, rAy ., rnflu thu6rr. Liip luAn 1s6111g tu, ta suy ra vdi n -( :t- 33. rhi 1 r;1r : In/J j.

Loi Eiai bdi 2. 'f z r A 1'r J6i rri ag nhau quu ph6n gi6c g6c ,4r. Sr vir ft efing d6i xung nhau qua,.tluong p:hAa gi6c cira 'lt. 11i. rtueng phin gi*c qua tim {1. n$n cirng li mOt truc t16i x*ng cria dutrng tron rdi iidp. \tl viv St f,Z - -'l.t'l't (cu,rg dinii hu'r'r1q).

4. Oih s* n l:) rnOt"sd drong. Cirung minlr rhng ndu phucrrg {rinh r" - 3.'g' -+- glo = n *cr ughi6ni 'nguyOu (nghia id co nr6t cnp sd nguycu (e,g) th6a nrln phuung trirri:) rhi no -'rr rl nh5.l ba r:ghiQm nguy6n. Chirng rninh ring vqi n : 2891 phuoug [r'irrh lr'6n kh6ng co ngiriQm ngul 6n.

i

l

it:,t

l

5. Cilc duirng ch6r.r ..iC 'r.i CE t,i:a m$t luc giie cTEu lSCJIEF dLrgc chia lheo tlrrr tu b&i rihirng dibm M r il .V nim irong e5"c rToan l.ir&ng d$, sao cho d,r//Ail :CNlCIl * L. 'i i,'l: h khi li.,tf Yi ,y ihrine hang.

Sau dAy Iir nrdt trorg r:Ae *i*trr g!6i gon rrhiit

cria cic.bii tr€rr.

I

,r,

i

t

/

,t

a

-

-

Trrong tu, 116i rOi iltrtiirg phsn gi6c cria g(,c

Az:.

'

*"

.7---

--\ 7'zTz = - Sefu (1'z al6i xirog vdi Sz; I: d6i xrlng vOi ?'t). C0ng hai d&ng thire tr0n. v€ theo v5. lr aluoc: 51 7'3 = * SS 7e (nghia lA eic eung nh6 t^'3 Sr, 13 52 v€ gi6 tr! thi bing nhau).

la c6 f (:l; = 1.

Do do: Sz.Sr,! I AtAz. trIe A, Azllthltz, n€n .st St I llh llz. 1'ui;ng trl', ta cd Sr5: ll yltit, .\A 53 ,, .1IZ l/S.i,

Hai tarn gi{c Si 52 5s va ilI 1Mz lifs c6 cdc caah tuong ung song song nAn eirtng dbng dang pbdi cf,nh. Ilo d6 ,4/1 !it, ,1'lzSr vi Ms.!s d6ng qui tai l&rn tI6ng ri4rg.

LOt giat flrii 7 (eUa J.i I Lt Qudc l ltdngt. Yi ,f (nt+,r)-*I (m) * f {il bing 0 hay 1 ndn suy ra { trn*n)2' 1ril + f (n). f (D*f (t)-/ (l)> 0. rnh / (2) = 0. ncn ta suy ra / (1):0, Ta lai cd / (3) * f tU -f (il bing C hriie 1, rna f .Q\ = / (t) = 0, n6r / (3) birng {} hcic 1. Iii; /(3) > 0,n€n . Tacsf @>/(3)+l'$)=2 7$i)'/{i,i+ftt)>t f{12)>r({i)J-ftli>4 /'(li) > /' i :'t; r- /(3) :.>., ' r (eee-!,i >/ (eseri) + r(3) )> :ss:i.

i I

Ta cOn phli ch:lng ruish kh&ng thE xt1- ra trunng hop t$rn dbng dqng dr v0 eing. trlc lir phii ehr?ng r.rrinh hai tam gi6c M1 Lt2 Mt vir Sr SZ Ss khOng thF bing nhau. Cu thB ta chung mitrh tarr gi6"* St.r:,S:r nh6 hoa tanr gihc iI1 MzMs.

Vi gi6 thi6l c6 / igSgi]) = 3333, r dn ta phii c6 tl6u E: r 6 crie i;5,t Cirrg thri'c rriri. nghia lA /(3n): n, I n, : 1, ?,...1Ji13i.

L

Nhu vil' f i ig!O) * 66i, ; l' ilgBJ) = ti6l. I!I[t ktrhc, n6u a, ]r lA cie sd tir rrbi&n, o ] 1,, t]rl /," (d) >/' (l)i+t (a-:ll :>./" (e) (vi s}'$ n6n

Th$t vfly' cAe di&nr'St,Sa,Ss tllm tren duong tron n0i ti6p tan giic ,4rlri4: n€n phli nlnr ir6n trong Iarn giac' (chtr i trrn gi6c At e2 e3 khiing cin,t.

a-bias,ilu'[r0r.

Do do: 0s0-I (1s8ar(/ ftcs:r < i (lti83)=

6. Gii srl C Ii nrrlt hinh vuiing nil. clri0u cl{i .cria rn6i canh id 100; /-: A"A1..t.4a lA. m6t drrcrsg g{p khirc k}rflng rlirng (,{o -;.tu} vh kh6ng tLr c{t, ehri'a trong C, sar. ctro vrii rnr,ri diOin P thudc canh cria C t6n tai rn0t cirtm cira L n-rh ki'roing cich lni P khOng qu-a 1/2. Chirng minh rirg tiiu lai diEm .{ vi }'tiiudc I- sao cho k}io&ng c{cli gi ira X vir Y b6 iion hoirc b&ng I v5. srao cho bd phan cria dutlng g{p kirire 1- nHm Siirrl -"{ r':i I'cr} ri:iFlr drii I6n h<;n hodc b&ng 1$8.

I tl

- NEu StSz r&l;r cting phie v6i ,{s d6i v4i duung ffrr1fz thi rd iing irsz <1 }t jv{2 1d.p.e.nr; * Ndu I'lSr .n&nr khhc phia vdi As ddi v6i l,i*Iz (nhtr irinh v0) thi r$ r*ng clurrng cao dung ti' Ss cta fanr gidc S1S2S3 co (Q dAi ngin hon dO drii e1u&ng cao tuong irng cria tam gidc M$Iyhl 3 "* ilp.c.rn.

Ta chting minh l (t$"qzi - il$1. 1'hfrt e.{y, ndu /(i932):601 thi I (3!)6{} = /' (i982 a lgSz) >2. r (1982) * 1322; I (5940) = l(3961 +r es2) ) 7',$eO+t-1- . / (1982) = 1322 + 0S1, r*c r (5t46) p trSt. Ua

2

661, tr?c e 60 -< f { 198?) < SSl.

-

Ldi gidt &d, 3. Ta chrlng minh mgi d[y sd

I&i gidi bdi 4 G&a Nguyin Hfta frodn). Gi& sfr (r:, .'J) ll nshidrn e&a

'i ilu c0 :

.

,13 - 3..r !r2 -1. #3 : fl (ie)

--"-- ! n fr."

3

ta c6 : Q

3

.r6lr'r 'F "rll.r:e 4 ,... + r;_ liro > t -l-tl't* I

Ir!

"

t\ ],

,rr a

'l'hAt vi3' :

I

lray (y UiEu dd chung ,.o eAo c+p (g -r . -r) vlr do

2,2,\ .u",, --rlrr*l * ,n_. ,/rr :

2,:,\

t 3 ,,2 " ^ 3 +tl*t-Z t\ tTt

,-J

^r.t n-l

-

t

;,,1/( *1-:,,.,-,)( *"*,1,,-,) l 2*o*, ,rq f,n -:',i #n*2 f Jn*l l' ,r 2

''., -2lrrr*l o

i-

\^."

-!o-.

* N6u irt + ga * o tni tnong thii x&1- ra (r, g) : Q-r, - g.) hodc {g-a', *e) (:-y, r-y) hodc (iy, r - g) = {r, g). Vi m6i trong 3 d&n$ thuc tr6n dBu dan d6ir * = g:0.: Nhu vAy r.6i *'t g'+ 0 thi phuong trinh t*). ndu eir 'n:gt nghi6m ihi c6 3 nghiQnr IihAc nhau : (.r, g), Q-t-, - r), (- y, r - g,t.

* N6!u.:r:$-0 nghia ltr n = 0 thi v0 lj", vi

'- ''n-'3'* n-2 ' 'tn-2 ; 2/?.o-3 : 21*lr!oo-S

gi& thi6t eho n lA s6 ngu-s6n duong.

t,

t :l' ,lit'n*l .,- -r -n__r'n-t A" * 3A'l * 3r"y -. .rc" * 3.r:" - lio'g - ,-: n (g --..)s * Br2(x: u) - 13 :., -,.)B - J(.g - d(*ilz + (-r)t=,.,. do cA (* y, r 717) etng in rrghidm cia (*) . BAy gid ta, chrtrrg rninh r&n6; phLrong rrinh (*) iuOnc6 ba n$hii.m [rh6c rrhau. ndrr.'6 nr0t nghiQm ir. g)"

n_t n - r/oo-E

I

nq iSolxt r ... -r f, . llr .zz

B:ry gi& ta chung urinh riing voi n:2891 thi phuong trinh i*) khOng c6 nghiqm nguyeu., Gifi su ngrrgc lai (r, y) lA nghiQrn cria (*). Voi n= 2891 thi n:9 du 2.

,., T 7ia -

at _

.4O

s r a t/'.) ! t ttJ

1_l_ ilq rl_.tt

"

* q* -a

I

L*p phuong cria mQ! sd ho{c chia hdt cho g, hoac-c6 d+ng^-(3k + r)3 thi chia eho I ^du f i. Nohung ngu J3 (rro+c y3i ma ! I thi sryz i slcn U] (hay r"):9 du 2 do a:2imodg), Vd ly' vi -o3 : -{- I (mod 9).

11j*-2

-\B,g00tricrugiluong r.6i

\^iy , vA. y d6u c6 dang 3k + l. 3rg2'kh6ng chla h€t cho I n€n Srgz = -1-3 (mod 9t. ryoo srfz:9du 3 thi oB+9i,ffao;ao *J_ 3rg2 + 93 : Z(mod 9), nhung tB + g$ chi cd eic i=2, 1+8=9,S*8:=16khiehia .ddulAIf cho 9, vd lj !

qn - t

. r r/on*i3 , tlL 4; lqt-Z r/rE-2 t J- ti,)-L - ttar -! - 4.2-tt:

..:

ox*g

Ndu 3r-y2 chia cho I du 6 thi es * gs ehia cho n-{ooU, vd If I \rfl5' khOng tdn iq.i rndf c{p (p, 9} dE rr - 3rg' * gr:289l . n - Ili girii bdi 5. Ndu quay dC quanh trini O ngirqc chi€u kim dbrg hd trQt g*e bir:g 120'thi

\t'n7 r, ,3iri+ + rl_r1ro'

I "' -r tlz ildt Cn:2' 'Ia tinh duirc vCri rr:1.! ,.hi Cn )> S,g!g. Qrii vil nr-''", ! <--,.a /, ,r.,n,!o-Z \ z\'il/'i'Yvv/ ' ' (iii,gsg)- ) fi + 1/{600)" }, I + 2'-?/.luilo : r * {09614000 > 2. U D$r1 iro = I, :!rt:1i2, 1 Z= 114,,.,r rx =!*n

_;i

_f

n6 sE,trilng v6i CiJ, do d6 i1 truug vdi .N. Nhu vAy doqn .t{8, v6i ph6p quay dd, s€ trring vdi doan ND.

di6m crla AB cAch Li mdr kholng { flf. DE thdl' ring :

a) Lt liirong ,6ng frt,u, f.

\'{y ta ed EIfO = 120-. I{ ntrirr 8ll ttrr6i l gue l.iing l20a nOn Jf n}.rn

trcu eurrg iroo tern C" bdn iiinh bring uO.

Z| khOrrg rdng vi clrue B.

b) ,Li \J Lr: AB.

fl

c) f? ia hop Iriru han.ciia nh&ng tlr-,an 1i,1nn

{

(hcec dec liet ia nhirng diEm).

'i'r} t16 tinh cluoc l, - L'N: CE : (:D: CE * lldi. Lbi gtdt brii sd 6. Goi do 1A m6r rrong hai itdu mrit cfia l. Kht M, N G t,, La sE vi€rt M < Ar n6u dQ ddi phAn dud'ng g{p khirc trt lo di:n }1 b€ hon hay b&ng &S dai phln duong g{p liirirc tri .4o .ddn N

'fil do su-\'ra ring li uh{t co nrdt dibnr l{ € L't'i L'2. Goi .X iA dibrn G Lr vi. I' ln dilm G 1-z sao cho M.\ -( t/2, r/1'< 1/2. Khi d6 Ir < I' Phiiu dudng g$p ktrric gi6i hqn b&i -\. )' pbit ctrua D'. ri I <1 D'< 1', bgi vii-q, n6u gci lla dO dAi ,'[:r no lhi

Gqi ABt:il lA hinh vu6irg dl cho. Tr6n. L l{y cAc tlibm A'. f]',/-". D'sao cho c6c d& dAi .4At, BB', CC'. /),il' trhring vrr,rt qqi 1/2. Ta ludn lu0n c6 th6 gii sfr ,r'(.r'< B'. Tip hop eAc l, ili6m eua.L(Iug(, chia lArn hai tAp hop r.,,r: ' Z1 gdm cAc cliEnr -s{ n', I.2 gdrl c6c di6m } D'. Tap hgp c6.c cliBur crja fioa,r.r tlrfrng AE r:fing riiroc chia' lAm hai t iir hop c,:t L' , t,Z: ,1,i gdrn r ir itn g

1 -> {Il' + D'Y } ti0+i}9:198,

tsAI TOAN RAMXAY

LE 1 i6NC NH.{T

s fl h

2),3 rrgir6i trong 7(3 c6 2 n:gu,ii khdng queir \ nhau thl 2 ngndi niy cung A lap thtnh nh6m 3 nqL;ai hhdcg hE queh nhau, bAi toSn giii xoag. \I{,r, thuc ch{t c&a }rii tofl nny li cho 6 ddi fuqng vA, 2 quan /rq al6 ndi 2 ddi trtgng vdi uhau C{c d6i tuong iv da-r' IA c ngudi > vi 2 quan hG li n quen l) vi .( kh0ng quer ). Phiit bi6u trlu trrorrg biti to6n drt#i dqng sau: '

D6 chinh lA ,n$i dung cfia bai toA.n 1/117 clu a, trdn b{o fo.{n hoc vir tu$i tr6, mA ban Er? dinh llda tlI suu tlrn, gidi thiQu vdi ci.c ban. Ta rilric lai br\i io6rr: ( T'ri 6 rrguoi tri-v y ta cd th3 c:hr2n ra ll ngudi, dOi rnrlt quen bi6t nhau, ho[c d6i rnQt kirOng quen lri6t nirau >. Bii to{.n duoc giiii ntro pli6p su-v,luAn hh6 ha1. I{dy l{y ra 1 uguoi iiy 1f; pri ta gqi l{ A, cdir lq.i 5 ngudi ta chia thanh 2 :r[rf,r.r tlreu tluan hB quen hofle hhOng quen A, nhLr vur' si, co ni,Jt nh6ni c6 nhiEu hon 2 ngubi. i: rci nlrotr: niv ln 76 td ta lfly 3 ngrr,)i ci:'a Zfi . .'',e u nirtltrr cfti q *e n, A thl ta thdl- co I khi nenq:

1)Bngudi trongT6 ktiOng.hB quen'nhau ihi

bdi to{n giii xorg.

C{ch phit bi'6u truu tuqng cho ta thfl;" thr;c chdt cfia v{n dE 6e tu d6 co thB ph{t biEu h{i toin thluh nhiEu dang blng rich hly eu tbE c5c ddi tucrrg vA.'cie gurln hQ. Ching han:

2) 3 ngudi lrong W co ! ngu'ri qirr.rr nhau ihi 2 rgrrdi nAy cring A l,lp th5nh nhdtn 3 ngrrdi atr6i mOt quen nhau, irAi to&n giLi xong.

),tr6u nhorn ffi i.hOng quen ,4, ta cring cd 2

'

irong # quen nirau il0i rngt thi xon g.

khi neng: 1) 3 ngroi bili to{r gitri

1) Ciro c6.c dl6i tu vi 2 qrranlr0 lir (ndi ci'i ubau b&i I i[u&ng congD vi ( khtng ndi v&i nhau b&i I tludrng cong E ta c6 bii 1651 ; << Cho 6 di6m tr6r rnlt phing vA tldrr urf t phing c6 r'dt nhiEu tltrdng coug. Chung 'n.inh luOn tim itugc 3 diEm mi ho*c ll chung

6

4

tlugc ndi r16i m{t bfli cAc du&ng eong holc lir chirng khdng tlrFgc ndi r.di nhau ciOi mQt b&i ci.c rltdng cong-

I3dy gid ta tim c*ch ttray cou. s6 2 eria bii to*n. Ndu thn_y s6 2 b&i s6 i thi bai to6n ll tiim thu"r)'ng. N6u thay sd 2 bori sd nr)2 tht th6 n{o? 'lla r6t trudng hgp m =3, khi d6 bni toAn trtr thdnh; (Cho 6 d6i tugng vir giira 2 tl6i tu0ng brit ii1: bi rdng 'budc bni 1 irring. 3 quan h0 L II, IIL ihi thi tdn tai 3 drli 1o,rnU mn ddi mQt rdng budc nhau b&i cing mdt .quan hQ D.

2)Cho c{c ddi tuon6 ltr vi ( ndi vdi nh:lu biri cloan th8ng miu xanh ) ta c6, bLi to{n:

'fa th{y bir,i toiLn ni1 sai, biug caeE cho phln vi du -bing so 116 2" 't'a thi'v su db 2 li phdt tri$n tu ss dS I bang r{cti t1:€rr rl-]i tuopfi ti vl cho d6i tutynfi niry quan hd v6i 5 d6i trrdng kia bh rrg qrran he III.

c(lho 6 ili6m kh6ng c6 3 ili6ni uiro tiring hang trBn mdt phiing. Gi&a 2 rlibn: lffit k-r- rIugc n6i ttli nirnu b&i I doan thlng d6 hoic xenlr. Chrng minh tbn t4i indt tam gi5.c mir rlinh li trong cAc ttilm rl[ cho, eo eic cq.nh ilrroc.td b6i cring I miu>.

a

:E

Cic bqrr hn1, phAi bi6u thdrn e ho nhibri Oq!,g hh6c" B4y gid t* lihai thae t6: bdi toin. Truoc hdt ta chu _v tdi nhflng s6 luong:

'1'o' oi ?

-';:: ----'**-o'"'

b [J

<{ Irong nrgt hoi ngh! nguo.i ts cin tim ra 3 nguoi hole li tl6u culg guen nhau rltri rnpt ho[e It khOng .hD quen nhau, v$.v chi c}n ldy it.rrh{t bao nhi6u nguni mdt s6ch hu hr.ra tI& trong s6 uh&ag'ngu&i ni_r. sE chon dugc 3 ngu&i theo _vdu cdu ? r.

C/ac ban hay phdt biEu dang lriu tuong vA eAc

lihu vly la pirii tha-,- siv ll hoac do 3 trong b{i toan khi m:3 dB bei toan dirng. Ndu thay sd 3 b6i s6 t)>3 thi bei to5 n eiLng sai khi giiI nguydn sd 6, con.f =2 thi bAi to{n tH.m i.}rudng' V{y ta giA' r = 3 con thay s6 6 b&i sd n nio cho thich hgp'l Khi rghi6o criu ldi giai cria trLrdng hop n = 6 m:2, t = 3. ta th{r, khi l5y btrt di rnOt d6i tunr,g thi sd cdr lai cbia th.{nh 2 nhirm kh6ng bltg nhau r.6sd luong.-Tuolrg tu nhu vAy khi m:3 tbi sau' khi l{f' 1 d6i tuglg d thl. s6 cdn lai phi.i chia thdnh 3 nh6m theo guarr h9 ddi r'6i .4 vi s6 ltrgng 3 nh0m niy cilng !ihoug bdng nhau, hrrn niia pUai .O mrit nhi,rn 7{ a4,* biQt v6i sd lutrng tirich hcp db lip iuan cho hu,i to6n dl6rrg. Gifr- sil' tltbm V'6 quan hQ voi A theo guan hQ I, md trong cac dd i tuong thi|c 76 c6 2 d6i trrgng quan hS I v6i rrhau thi b'ei to{n dting (uiiung diBu n{y v[n lA rnal'min), ta phii .rft ilen trong ff khdng hE c6 quan h0 I, v4y e{c d6i tuong c&aWcbi quan hQ vdi nhau b&i 2 quan h0 I.I vi III. da bAi toAn tl{rng v6i V6 nt ffi ph&i c6 6 il6i tuqng li it nhdt (theo trudng hq.p dd xet) VAy todn bQ ph&i c6 it.nhdt le 17 ,15i ttrgng^(vl 17 - 1 = i6 mA 16 chia 3 phii c6 nh6m 76 aa" biet it nh$"t 6 d6i tuqng), thi ta liLp luAn hodu toin gi6ng nhu bei toen ban dhu vA cd kdt qui dring. Ta c6 bli toAn:

dpng cg thB khf,c cria bf,i to&n vta n€u.

5

{

1) C6 6 ii6i tusng. ?) Cd 2 quan h6. 3)Tim ducrc 3 ddi tunng co cung quan h6. (ii&a circ c,rn sd h, 2.3 cd li6n qrran gl trong b{i toAn ? CO thE thay 1 trong 3 con sd d6 nrir bii toAn ,vin dring hrr-r' kh6ng ? 'f a thfr tha_v cnn sd 6 biri mdt sd ;r ) 6 tlri brlr to*.n lii6n nhi6n itting. cdn ndu thay s6 6 b&i s6 n{6 thi bii tod.n kh6ng ilf ng. 'I'a i:ho phirn vi du khi n =5, b&i so db I. Ydi n =4:3 chi" vi6c b6t 1i 2 ddi tuong & so db I la ta c6 phin vi riu. Nhu vAr. con sd 6 li con sd nh6 nlrdt db bai, to6n {h6a min. Th6 la tr c6 hhi toln :

.a

'Ihe,r e$,l:g ih'Jrr drr clli.1; i1'r1.

-.4 {tT*j)-l** i C*,

Y y-.,

Ta ehring miah bi.ng qri nap cbng iir,re rar-

That ly thir lihi chri _17 il6i turtng lA t7 nhn hA,c ho*, *<)n'gual l:0 rang budc li i( trao dbi, 1 trr,rng 3 dB'tAi ), tir e6 bii tcAe ::$ 4 crla kn thi vO dieh tofn qude tr{ lhu tirrr ii tb urlrr?c, rai t,i6n- .\6 nlm lS.i{.

'.

\'4-v con sd i? *6 th& lir r:on *i r;hi ;rXrirt trong irl:i .ri =.] ra I .= I 1.1', !.ir,l::,1 .,r16.: i::r,, hi.t cj:., phin vi dri kj:i n =. 16 ii3 lihir:q Sir:h c{u ilii trin.

116 d*ag, dE nghi e{e ban hfl1' thr.re hi€n. , BA3' gio ta lai ili theo niQt hgong l;ha: eiie bdi toAn mii nhrr phin b bii 1/il7 rIE gr;i i'tuc ln & phHn b b{i 1/117 ban \ i': l-rir:l: Hda ci.icr n '--18 l tn :2, f : 4. fiic Il gir't ::gur-en cr']r si ri = t - c&u hAi toirr Sdrr ttrai a;:i , i, t. Tlir.r i: "!n:t o tlA-r' cor sd I = 4 e[n {n c]inll trufc. c,,r 5:h.::i iruv e on sd n. V&i n:18 bii i,::a:: dr'tr:. rilrrigt" dAy rln ph&i i& ccn'sd nhii *hirt elt;;,r ' 'iilii gei Ii1 li sd r16i tuong ehd ithii t:iii .5 1;;,* '.-6'i f ilb bni todn dirng khi cho m = - c,rrin :, thi *ri lirB tinh ttugc Y1 qua f y:i Yr--1 ther, ci,;r=, ii::':,: trur' lrbi nAo ''

Nirr giit n*,i.i'.i- , :.: r;'i klr; lirar' ,i,'ij ;n tr ph6i thay dli rr. G*i U* la s$ rlii irir:ng it rii5.t r'rng v6i rfi quarl hS d6 b*i tr.r6ir v$i d* 3 dirng. ta du dr:{n rrdt c5ng thfc {ruy h0i ear::

\

r.

(ihing h.1n::(,'r:;?; L,'g=:: i3'.. li i 2'={i;

Az::t(6-i)

l-l=l?.

' Sau cung.eic bgn tLri' thav dii c,. m r u i db .tin: Qm,t rldi tuqong niii nh$t ci3 i-,i I r,::::; rL:r.g ? l{ong e6c ban ti6p tuc suy nghi r-ir :li'r:rg i:r sE ,tr0 l+i g{p nhau irdn til bfrc nii-.

&s mmn *$gt*we

ry&m gg.J.'d 7q1 u7,i6,

phftn bi€t,

iEAi .si:1 titttt; t:u'$t tyu& k.

I'iiAt virs, e-ii si? J< ) 1ltii2 i*r: l;: igil * r.r (a nguyfii: dtr,:ng). ,'i6i i,:p li{}p gi}in :.}!2 si ra;."iiJ sau, m6i sd chira vrrtrt qu6. 1r: "{-{ltgI 7u, 992*q,.,., t9E! i,r. 1{lSl - r,,,'o 198'l +- ,: 'i 2(t)lil '* a), tirc sri lrin irhit ti:uci,.: -,i 1u5:r nl:il ltrir 2l;.1 sd nh6 nirnt tiruOc 3. Tu d:i'' S!!.J I'a lp,;;ii .i ':,.'.r. 1 tln tsi rlil s6 nao l5 l;5i sd ciia sii iilia. ihta,{r .4r trfi vtii v0u chtr cira..11u l:rii.

'['orn ]ai sd it]n nh:it

Ent ]-i l=S. i,-ir:; r'ri;i l;;;, "{ 'tim giit tri iittz nhdt cfirt i; sao cht tr,,nq .A ei

ii nhdt ri:it sa, 1i ,ioi; a,i,, sD' ,;:/,ui

phi.i tir;1:1 13E2. t. :1.

i-,if Sfrif . il'a xet lLii cir cic ti;: lri:1.- ,lr (i : l. *,3,..", $St) vdri:li giiur !l*2 sd t'+ uhii;r lir,;r tirtl, kii 1ri i trrr i€l nhu sau:

B*t 3i!*3. T'int !?it ed edc {t4l'r;ti,T ,r,,jr:5d;r I

a,:{t 2 S- 0or} 3I *

tlrrc=ng t.:x, tt, z) ,:&a hd lthuang trinh-

1 J

1*t.p2+=2:i9Sr {r +'g *z: 68.

. .n

Liti gidi. Binlr phrrong cria so lr.r' nlrii r: r,'. l'lii chia cho 8.-cho sd du 1'(n$u n 16). ho6c i) (liLr n c6 dang {lc)" ho{e 4 (ndu n c6 dang.{1t + 4i. Vi 1982.E6 (mod 8) n€n tt phrong trinir tirit nhdt, ta $uy.ra rHlig trong ba sd r, g, z, phli co hai s6 16 vn miit sd d4ng 4lt * ?.

M5.t khie, btnh phu.utg ctra s6 tu nhi6n n, kiri chir cho 3, eho sd du 0 (ndu n chia irdt cho 3),

I.19r,.r:S00, irgl. ... 1981 l. I Ae91:g{il, 992, '.., 1982 i DE th{y riing trong rn6i tep htrp i.i lrdrr dbu tbn tai it nhft n":0t sd ]d h$i s6 e&a sd kirf,c eirng thude ,li. Y+y cl€n diy ia da tim th6y s6 ,lr th6a mflr diu bdi le 1982. Ta ehung minh ring 1982 ehinh 1A gid tr! ldrn nhit trong e6e sd k phli tim.

6

\}-

r '1. r 7" --,,,iL.r1,1 -i--l)

Iq

c) r )> 0, y { 0. He dS cho u& thin}r .

fr+! 1,"'= 1,,2--,,*r. ry y

-

hodc 1(ndu n kh6ng chia h6t cho 3). \'/i 1982=2 (mod 3) n€n tt phuong trinh dAu, ta suy ra rilng' trong ba sd r, 9,'2, ph&i'cd mQt sri"chia hdt cho. ,d vtr hai s6 klrOng ehia hdt cho 3' {uc id hai. s6 nily c6 dang 3k + I hohc 3k * 2.-Trorrg phuong Irlnh thri hai, ta c6 68*2 (rnod'3)', y+y hai stJ 5y phii ilbng thdi c6 dang 3lc + 1.

nghigin.

r thi tii.piirrr:ng trinti 'thu 2 c&a

h$ ta c6

NFu lgi -< r-y2-1-y:y(ga1)--(0. tr'6i voi diEu kiln

f,o

'

T6m lai, ta dl ch(rng'i6 ring trong ba sii 'r:,. Qt .z, c6 hai s6 16 r'd hai sti dqng 3 k + 1, lhn .vAy phii c6 mQt s6 vua i6, vua cd dang 3ft + 1' tri'c ltr c6 d4ng 6k + 1. C6 thA coi.ring. z= 6l<*1' vi -z(rgsz(1s2, ndn zlci.ti cd tlrb Ifr.v- mdt lrong 8 gii tri: i, 7 l3; 19,2i.:i1.:17, i3.

Nhu vA1' ta ph&i tinr nghiirnr ngul'0tt duong

o)0. Nh.lr v{y tr{rtg i:rir}rg h?p n}y hd cirng vd ngi)iern. ) d) -r'(0, g ) N, \'i tlofig hi tih chtr vai trd tru

c&a.ht phucrng trlnh.

cia c vil ry li nhu lhatt n€ti cimg gi6ng nhrr truring irqp c)'.

:

-l6rn la.i h6 phr.rong trinh dli cho. clii c6 hai

rr

Crine hai phirong trini] ta drgc rt * gz -2r : 0, Ndu lul . I tiri A- : i -- gs < o, tLrc h0 vo

r'd -r = g:2'.L

t 92 = lfrl: -- :2 I ''' 1.. +y - 68-:, vdi z 15y c6c giA tri & tr6n. lIu6n vriy, d3 i , ring

II.

(,u - y)2 : 2(r3 + a') - b -F1i2

a

ld s'ri'ngugdn ld.

Ilai 4/I"93. 't im i?!t c& cdc cip sd ttt nhi6n dm, il az i(.p + 1)t'o - p"l dsl gia tri nlfi nhd"t, lrong tlo

.p

Lbi gi6i cria -\gug6n floiiri Cudng (Qui Nhon)' 1. li€u n chttn.

= 2( tgSa - ,i) - itiS -- :)? : - 3.2 * 136: * 060. tl) Bing ph6p th&, cho : lhn h.rgt I gi{ tri d} n€u, ta thdy r&ng chi vdi gi6 tri z a 19 thi vd cu6i cung 6 (1) m6i li nt6t sd chinh phuong, vA,ta di ddn rghiQm cria hQ df, cho: '(10, 19, 39) (ctng edc ho6n v! cfra h1i sd ni- ).

i(p + t)2'" * p,oi : ltp + t)* * po'll x x l(p + 1)* + .p",Ei) itp + 1)'" + p"r!l )> zp + t (vi p vd p *"I, mdl sd ltr chin. mQt s6 ld. 16, n€n higu c6c lriy thrle cfia chiing - li.

!rr-lrl + c I uo ={ul +,

.i

Lbi gtdl c&a Ngugln Hadnh Cudng ('Irung'

VAy n6u chi x6t n chin thi giA tri n!:6 nhdt iip+ 1)'o .- psl: 2p *1, dat-d;roc khi m = 1

Yuong, Qui Nhon).

"&" n=2,

Xdt h$ phuong:trinh qua cic tnrong hop sau; a) x ( o, s ( o. He de ci:o tr& {l::\nh

2. )l6a n lE. Chi ein tinr (rn, n) a61ip + 1)'! * p"l ( rp + r. a) Tru&ng hsp (p + r)'* - p" { 0. T, c6

('?:-r+U l* I y':-u+f,.

$gnlem E :'i:0

F

2pr:t

tr(p"*iF+t):"(

CSirg hai phuong trirh.ta du.qc l'..2 * y2 ={t vly ry =A, g:0. Trl diy v{ hQ phucrng trinh 'dd cho, ta lhdy chi chn x6t th€rrr c*e truting hop ci r vd y dEu kh6c kh6ng'

(")

+ z :( p' - p2t - .". t'2m.p --( zp + z <*Zlp( p"-1 -- p'*-J - ... - 2m ' < (Pp +.2)rp ( 3.

:b) r > g, y > 0. llg de cho tr6' ttri.i:h

2rn thi .4 chi c6

DAt .4 = po-l , p'*-I

tht Eang. 1. 2, :i.

t2 )r.:r-rg I 92 - u i t,

e

tric ta c6'r=g vA rt -2;r. Ta th'Sy rgay h€ cti nghi+mn=g:2.

Ta c6 '

P'-(P*1)2'=dP-1'

:

'*

* N6u,{. = 1 +, ,lr" *.(p + l)2*:.&, * 1.Vd trii

.r2m

ta 'th5.y r5rg dS cAc i5n thuc c6 nghia, vA-do vd phii lt}n hon r:d trAi, ehn d{t diBu kiin cho nghi€rrr

16 n€rr p:2, ta co

.r vA tharn sd k: r )2 0, t< + l,

)> o. t-r.) o,

trrc lA

, Vd tr{i lf, b0i sd c&a 4 trt l khi n } 1 n0n kh0ng thb bing v6 phii; cdn ndu n'*'1 thl vd trAi ( 0 cirng kh6ng thB beng r'€ phf,i.

ir)rlo'.

1

t'Ndu A-2?p"-(p+l)2--2p

t (*) Vdi cf e atiEu ki6n de dit, ta c6 th'6 blnh phu.rng

hai v€ vl duoc

' - t ^n - , t. -

l-

hdt aho p + l. VAy A't-2.

k + 1,1 rc <{ k2 * 2A.r + .r2

_

€-} (p" + r) + 2*- (p + 1)'m :'?(p + l). VI n 16 ndn p' + 1 ip * 1. Nhung 2 lihdng chia

*. ":i :l

I'

hay

. + I = 3. 'l'u (*) ,r-r' ra p = 2, tr& r'E trrrdni hop l.: l. VAy tru&ng hqp aAy cfing khdng c6 ,irghiim.

Coi vd phAi ld m6t tain thuc blc hai tldi r'6i

b) Trudns hsp (p + tl?* - p" > o.; Ta e6

A', re phAu tich dugc

tr((p+1)r*-pn<2p*1.

(t)

o((o +y', + 1- k)(r--ii *- rl. Do di6u kign (*), ta c6 * - l;-,k'{

+) 0< pzn' + ... * 2mp* p' < 2p {+ o < B - pr**1 +... + zm * p"-l ( z. I aguy6n n6n chi cS th6'bi.ng; 0, 1,,2. Ta c6 I

(p *,I)zn -.pn

Bp :1.

+B:o+(p*1)2"-p4=1

=

x+1/ *+1-&

o ('*? - (2.r = I)ft + { {3 - fi,

I

I

ha;', voi t = lT> O,

a..!- u, r,a1: vdi diBu kiQn 6g, b$t phuong ttinh (1) tuong rluong v0i '

GiA tr! b€ nhdt rria l(2 + 11:tt" * $'i bing t,

. +il(p + t)* - rl[tp +,)m + 1] = pll + (p * 1)m -- 1 : p", (p + 1)"r + 1 = pt voi r, s nguy€gvi r * s = n. o9 pt -,p" =,2, chj xiyirr ,khi e = 2,.r:1, s = 2 '+ n = S. khim-1,n=3.'

qr'+r+(1 -1r){u. Trrtde 116t. rlE t2) e6 'nghiQnr, ta phii c6 A=1-l(1-ft):44-3>u,

h a:-

+ B: 1-+ (p +1)3y - I,o.= p * I. Yd lrii 16,

vd phii chEn. Vqy B + 1.

'

(Z)

k ):l/a. lihi 116 r'6 trAi ci'ra (2) c6 hai nghiQm phan biet ti ( la. vl l6t fhuope trinh (2) e6 nghiQm' t, ( t( tz.

€+ (F + l)-"' - p" + p" : Cp + 1)o. (**) ra '6 lp' - pzl t.uorg thA la b6-i eira (p *,1)2, ra lp" - p?l = p'- p?: vi- nclrr-vsy thi nlt p2(p"-2 -"1) l nhrrirg pn-?'- I voi n - i rir kho,rg , chia h6t cho p + 1. Vay kh$ng thB c6 (**).

n .t 7 . .'2nr +. B: 2* (p+ 1)2* * po: 2p * l 't

q

T6m liir v6i p-2 rhi l(p + t)2'- pr" i d+t gii tri nhr', nh{t btrig 1, khi m: I. n = S Yoi t6. 16 thi I (p + l)"* - po I rl+t p ln s6 nguy€n gii tri nh6 nhrdt bing 2p * 1, khi m= 1, n=2.

P.Q.G,

vl I : X r 2 0, nen dts bflt ph,uong trinh d5. che c6 nghiQml ta ghn ph&i c6 tz ) O' Theo hQ thrle Yiet,-tt * 12 = - 1, v{y f1 { 0, thi.nh thfr' It, tz c6 d{u trii nhau, do.d6 lai theo hQ thue Yiet 0)> ttt2=1-.&, t*itd suy r'a,k)1' Nguoc iai, n6u I{ > I, thi.r!{2 = I - k {0, v4}' tt, tz khic d{u, mA lr ( !s, do d6 tr ( 0 d fr, vd bf,t phuong trlnlr (2) c6 nghiQm

o q v7( rz.

B*! 5i1*S. Gii,t bdbf{n Iudn tfteoktr[f phuong

frinlr

-._--;'\

o('l(k-(1 +l4k-z)l2 , - (3)

\

Liri gidi. Vi6t bdt phuong trinh il$ cho du0i

,---_.-:' \{k-tlr(k-;c.

dqng - '

't6m lai : -- ndu ,k ( f , Uat phuong trinh v0 nghi$m, - n6u ft ) 1 : bdt piruong trtnh c6 nghi+m (3).

I

E

hay

va

hay a

b-

)0.

B*i 6lJ-93. Gli?. s:? a, b, i tti /la srl /,.?idrug diu, lidft hC'u|i nhau bitng bi?tt thL?c: a + & * c = 1. Tin tQp hqp t?it cfr c&* gia tri ci th? ei d*gc

)0, 3*7kJ-3/{sr'-+1D(A=r) 18 * 12lr

D6.th{y o*'h*c=1.

c&s 'bi?a ltt*c sott eldy .a ^\-

--1"1-b* s

1dm lai, ta ludn lufrrL tim duor a, D, c kh0ng f,m, tbng bing 1, db cd S : A'. Dir]'id rliBu phAi chung milth.

{-iti gii"i cria ba*

Ngu.i,6n IIoir.rh Cu<'rrig {Qu.,,

Nhon).

Dol)>1*(a-ilZ

r

861 ?iLPl)" Hdg tim cdt t;i. rti€* co tttl- tiin td'n lranE mQt t;hdi lhp plwong

I

, ' /r,t 1*c-l:' + --__=-_-- 1+9-c

nhdt ndm trgn b€n cho trrdc. ,,, LOr gtat. 1. Trudc h6t tim tri diQn-c6 tita ttch 16n nhdt nXm trgn bdn- trong'niQt.mdt cAu clio tru6c. Ta thdy tir diQn ilo '

DSrr bf ng ehi .tly la k jri e = b: c. Ta chirng\1ir .S nhin rnci sia 1r'j thuc t,;n ii,rn

\ - CAe dlnh ph&i nim tr&n m[t cEu, vi ndu Itin hcvn trao ld.v n6 ctng

ha;, hdng l.

khbng thi c6.tu di€n nim tron trong nit chu.

{,dy k fiiv j-. ,k G li. + * ). (:6 : trirc,.nq h(ip : ,-. 1\ tr.)-- r.r 2 Ta ehon e = 0, cca:tliii tiin c, b sao cho a {-b,.- 1

vAsi2r,=b.i u:k,

'

D6 dnng sul ra rlurvc I t^ -t q * tl rl-i-

b:

o = ..-.__---_, r qt,

, J-r4h

k * 1+ (?*2 ,) t zt{

- Phiri le iir dien.dEu vi rdu t{r diQn ^},4&r"P0 (cn cAc.clinh nim trdn mii ceu) thi khOng rI€u c6 it nh{t hai canh kb_ r:hau l:h6ng.bing nhau, ching han NrP > NQ. Trong {iirong trdlr ngoai t!6p tam giAc NPQ (itudng lrdn n[m tr6n. mdt criu), dr;ng tam giSc cfln N'PQ n6i !i6p, ta co aiQn ticlr rYPQ *r tu di6n di$n tich N'PO ) MN'PQ cb rhA tich lon hon tnF tich Lf dien MNPQ + l:INPQ kir6ng ph&i ln t{r di6n c6 thE tich l6n nhait ifong cdc tu didn n&m tron,b€'n trong rrrii t ci u.

Il. c hhdng inr

Voi c5c gi5 tri nA,rr; r0 rA.ng a, vi a*&+c:1.

D€ thdi. r;ing trit cli"cae tu' ttiQLi r16u, c6 cae ,finti tr6n rnSt ciu, d6u bdng uhau ri6lr dEu la e{c tir di6n e6 thb tieh iori nhdt.

2) I < tt{,\/% 'l'a biron c : 1!$ ; a, b ilnri:* tinh

tu he ph,rysng

trinh: a+b+213

I,

2. Cho lAp phucrng ABCDEFGH. Duug rndt chu tO) ngo4i ti6p lAp phuong tlo. Cic tri di6rr ilEu A.{:FH v{ BEIIG li cac tu didn, 16 t,hb tich i6n

i r'o tlJ ---j____

,a \a

,ti. Tu

,, F 1-1-lili*t, l*a--ll3*''

'- (27 + 3i')rri- 15 '* i0/r = il. Cbon

j

'.

1-l-b-a -_* flc Ia co. os (zz + tglt) nghiQrri n I{

I + k-3 /(k*1XsA + 11r _ 18+12A I 't/: -+ r {rlr, vi v5v

:Do lt ( .ta c6

*Itr

I

k2<

+ s (e+k)z > e(A-r) (ek+r1,',

80

4

:

n€,n a/(t * b-a),>,r(l +- u--b). Cnng r-41:, ta e,i bl1+c-ol )) bil*b-c), ol{t ta*c) )2 ef*c-a} -+- Sla(1 * a--b) + bil + b-.c) l- c(1 * c*a) : c *b*c * h2 + bo+d - ab - bc-ea : r * l.in -il?'+ (r *eiz + (e -a)sl/z) l.

rh6

thi dc'96,.: .8Jr- bing gir: &OC n6n suy

ra /r\

BD>,lC

nhiit n:'tn trori tr.rrig rrriLt cilrr (O) phli Li c6ic tr? di6l'cc thb iich !orr nhflt trong cic tu dign ninr. tron'{rong lAp p}ruung. NgoAi ra. trong Id.p p}:rrong- b#t k,i tt'r di€u ntro hhic ciing lA tir di-dn cd rtinh iihOr'rgr ni-rn trdr mdt cliu. huitc ld tri di{l1 kh6ng tlriu, n6n sd ;6 thA tich nh6 hon ttrb tlcir hai tr'r di&tt n6i tr*u.

'I'{rit lai chi c6 hai trr did,r lCFfi rd -Bg'nc la rdi i.rb tirL lur i.rlrit tioris c{c ttr di4n uirrn !rurt iroitg l:i,, 1,1,u',*,,t AliCIlDFCll.

'I'n (1) vit (2) su,y ra gric ,{E/J nhi, hon g,ic

(1t

-{CI), rniu,nr;,

3. Kdt trarin: DiEu kiAn-brjn tlibm ..1, B, C, D phii fir6a min lA.: hod.c bdn dibm uen.r tren mgt /ciia m6t trl cludng trdn, holc eh[nq kI tl?nh di'Fnr trr.r'c t:rnr. hoHc .hting Iap thinlr rn6t lr-r ,lien c6 c[c canh dcii Iring nhari.

,,

iliri gll23. Cjrc hinh chop dpu S..tBCDEE. Ti, m$t dt?m O tr€n drbng e ao SH cia hinh chop ln d.qng nti.tt ph&ngic, cilt Sl, SB, SC, SD. SE, S.E' tai A. B f'C f D thttt:

E t,F t . Cht?ng minh cd.c h€

1)

E*! EIE*S. ?'r'r,r:{,, i;ltdn, €i6$ cjro bdn tlilm plrri:r biiii :L" E,'C, il. Hi;i ldc dia,tr ctfi cio phi?i tit6a md* rli?u fiii'n tti d';' bdn d.tibng -trdn, ,l6i tirirrrg rfi g*c ba lrani1 bdn dibm cla, b&ag n.ha.u? Liri, gi&i. 1. Edn cti?nt,{, B. C. D dlng ph&ng. a) ,!.. {}, i:, D lQp llidnh fri' gidc l;3i. Gi6 su triC ii! irr4t ra:rh eir,r t'i giAd. vi ctrr&ng tron di qua fr, C, B birg d*.:ng troa di qua B, C, A nOn hai rtrurrag li-on do pliii ti'riing tihau. Ydl trong trrrdng ?:irp nirr",

l/-sll + r/So, = 1/.ra1 + lisr.l '+ '

= l/^sc, + llst'- | 1'

' D

ris-{l + llsc^l i li !81-

= lisB. + llSD, + l/tl.',.

-''-''l I -',"'

2. Edn *fjE;:l .J, B, C, D khdng dbng plt&r,g. B6n iluo*ug tron, rlrii duoqg di qua ba tlong bdn di8m 1,.{3, C, lJ SbLr *&m'tr6n mdt clu ngoai ti6p, Lt? digc ABCD; ciLe rludng trun d6 bing nhau ni'ir tnirt pl:in.q rhr'rr c5e du&ng tron d6 phii rr:5.l cDu neoa.i ti6p tu di0n. VAy c6ch riDu titl t{m h:ri nitt clu r.r6ii.irp rA ngo4i ti6p tL't di€n Allcl.j pi;iri I,r'irg nLarr.

jlI

\

Lcri gtdi. Nitr l( soilg sorrg \ r'ri ,15-r' hinJr chdp ttri c6u. h0 lhuc phii ciiriug rnitrh IA. Iritn nhl6n, n6n ta g{ st'r:l khdng song,soitg v6.i.rl{y hinh chdp. Trudc hdt ta chring minh bb db: N6u dn \trhin gi{c c&a gdc A trong lanr g-i6c dBC, -4 = 2d, lhi

, llAB + tlSC - 2cosai-tD.

Thit thd, ta c6 didn tich tarn giAe ABC bhttg di6n tich tam gific AB.D c6ng vrii ditjn tich tam giile ADC, suy ra

{l$c !a:rr v;ifc nrirl crja tu ilicn lthf,rtg llr} co g6c tir, vi ndu tr6i lai ching han tam g16c,.-tBC c6 96c tri. ihi dudng vudll; g6c v6i rn[t phXng'chiua A.EC. k6 tu tinr ilu't}r,q tron ngoai ti6p tu dien sE c&t mirt phfing dri tai di.6m ngoAi tam gi{c, di6m d6 hh8ng ph&'i IA. ti€p dibnr crja iludng trdn n6i ti6p tr! diQrr vdi rn{t ABC, tr{i voi kdt gufr. tr6n. C6c cluOng trdn ngoai tidp c6c m[t cria tii cli6n bing ntrzru n6n hai girc cira hai mdt ddi di6n r..cri culg ingt canh hdt lij' ph&i bling nhau (kh6ng i:ri rhau r.i c5.c g6c d6.u kh6ng ttr).

AB.,lC.si rfla- AB.AD.siu:t * AC'..4,O.sina

sin2o

=-.-

AB + ^h AB. AC

(1)

*+ Ll AC + 1l SB - 1cosa.i,12 (dpcnr).

.i8 > CD

.

I f^! t\t

AD. sinct 'i rL eirLing rninh eic. canh tl6i rrhau cria lrt di€n- {ECl) phii bing ntrau. Thnt vAy, gii sir trei lai ching iran

1,t $qi cr. li.,gdq girta iluengcx+ c{ra hirlh ch6p

1.&i cA* canh b€n, 6p dueg bb dA tren, ta a6

= llSC, + 1/SFi = ?cosa/S0

MSi ph&rig Az(tO c$t'SC t4i F,_ cit .tr1Cr t4i 1, c&t CzB* t4i J.I n$m tr.On bai mrt ph&ng AtCtEt vA rlzEto ndn ph&i nim trSn ,giao tuy6n-E10 cira hai mIl. phing rlo,. suv ra SI li phAn gi6c u1fia g6c ,{SC, Chring mir:h.tunng tr,r, ta,c6 SJ 1i phAn giAc cfia g6c CSE. t

ip durrg bh dd tri.rr, ta eo

1

1tl

2) Ta iinh lisl I | 11,i, i + 1..5,! i. Qua O dgng m[i phing- song soxg r.6i titi.v hiirh chcp; cit,Sl" .5i, SE iunng r'rng t4i A2. C2, Ez. Iih6ng m1t tflng iir:Ai, ta cd thb .gii s& vi tri cria e6c rlibr4 Ai., Ci, Ei (i : 1, Z) ahu hinh vE. S

t/sdt, + 1! sc 1= ltsa1-l TlsP : 1/,SCq .1- lislr; 1/5P -F liSE + trlszl, + r1sc. + ]/.s.e. - 1/Sd.) + 1/,SCg + 1lSE"- i.-osc*/SO

:

=3*rsa/.!O.

Et

Bing cAch ttrqirg tr.". ia tinlr tluo-c lrsBi + 1'Sll1&+ i/SF, 'Iit ci6 suv ra rlibu ph&i chl?ng rninh. Ban l{.qlrg?n Hoanlt Crcbnq (Qrri Nhc:r) ;,r) loi

giii t6t'

P'e'c"

tsai n{}/12&. Gidi phtong trtn.t

r

Vr- 1 + Vt..r - 1)(r- i) +. lc * 1 * VfrE:lX"'+rt :/;;E Ldi girii. Didu k'i0n nghiQrn phuong tlinh phAi thrSa mdn': r ) A. Ta bieln ilbi v6 trai cii.a p'urrng trlnh; db cho gon, ta d{t o * I =,.r, r* l:i, vd t.rdi bing

/," -r- tF+

', I

__'l_

'tl

^

-

^.*-:-

_--- ,_,_;:^: 1! ab*a\f abo - b Y arb -f ab

!ab'*

2iila 2o + 7no2)

q

r/a+Vor,r: -- il , r Vo*o+ n+'liF + z /(,+VFb) (, +-ffiT = V o + i/rrt+ a+ VJr+ : -l: { a+ tfazb+t,+ : /{ii. .;- f 61s

tri lr h

'

i3 t-'

3 r--

F

T16 Jni b;dn,t., i:r plr&i giii phLrung ,*, r,'ii/;i + V'fu' = tlz*, ei l\/r - t + ^/.ri1)3 =:.r:3 +*?r *s Vf.. - i,,t* + ri >< x (V;;f1 i/..n1-1 = 2,.a.

,

l-

'!'e ed 2 1)-r = 0 2) VEf'-0 *ir = 1 (loai nghigrn r =-t) s) 3 ile--zVG{:lF B o <+ s(*2 - t)2 - 11.2 I <+ r'- 1 :1/ 27 12

)i htrng rlo i*i :

3/-..-.

3t''--

3t'-

a; s12 - tz rr"/i)lz +,r:/(z r- r 'i/r yr2.

Vr-1* Vr*1=1/2. r:,

(lo4i nghi0m 0m).

phuong trinh tr'& ,tiiinir: *

e\ -i-:,

VAv phuong lllnh c6 3 nghidrn i

%

P.Q.G.

llr*,', i/.rz - 1 :l L'x = 2r3 <+, [r i/z ii rz-]i - l(rcz-l)l * o {*.r fcl*t bVz *z VGe - 1)rl = o

i1

/

Tarn.gide zlSC c6 ,Jang

ntrru lh6 n?ro thi c6

dflu ding lh*c ?

b) Churrg mi,:lr rirrg r'6i

-urr.:i ium gi6e ABC ta

" ludn c6

' cos,{ * (l/2.)cosB * (lill)cosft'-.- 7/ti

yi v0i m6i sd e}0 rndt clang tam gi6c dBC:db cho

tt_v w, luOr-r tbn tai'it nhrit

vdi

BAi 7/f 26, Cho di1" sd ;r1 , r, ,..., .rl

r oQ9

/

t/

tirrh chdt

D tl :'tltrl.iz : l' vrr

CAC DE TOAN THI 6IAI IOAT' 1982 - t983 SAi f 1126. Tiil sd dieL!!{)ticira rndt co.quail, bidt rirng sd rtd c6 dalrg ibrto, vdi cl2( a { c, vr\ llng cAc cli& sd crra s6 d6 bHtg bO.

-

rl ' al

I t:

cocA * (l/2)cosB -t (l/il)cosC)> z/6--e. Triln Vtin I{hrti

*'i1 ffi'tllffi,,

vdi moi , C 11,3,....,1981 i.

BAi 2ll 25, Chring rn jrrh rf,ng ngo{i nghi6rn

oig=0thiphuongtrinh

.. |i-r r r-Lll- i ,., r I i(lgEi-i)

1982

18

l Cri{ . 1c6 t r

i r.r. +C )=U

Ch ung nrinh ri ng .' a) r, = r19gl, 13 = rlgg0, b) r<*id1+ti1980.

khdng eds gghiQm ngr:vBn (r, g) nAo khfc.

(CHI]C DTC)

I/fi Sinh ffda

I'rln 1-dn Ii/rdi (Qudc hoc LIud)

Bei *1L26,:Iim nghitm ,nguvdn cfra phuong

trinh

*s*rr3=*.3.

Pft am Quano Gidm (HA NQi)

"

Eai B/126, Trdrg mIt phing cho mQt duong tron vA mQt dny cung AB tty y. Goi I lA diEm gita cia AB. M vil N 1d hai di6m crla AB ddi .rr?ng v6i ohau qua f. L5y r1i6m C tny y tr6n du&ng trorr ; c{e duong thirng Ci}f, CN vA C1 c&t lai ilrrong trdn tuong irng & P, Q.vd fi. Dudng ttring PQcit iluirng thing ,18 6 .1. Chung minh r5.ng rluong th&ng sfi ra ti6p tu.r'€n eria -;;,3;:"r::r cho.

,oo d.)J

Bei q126.'flrn ili€rr kiQn ciin vA d& dE mOt s6 !r1 nhi0n n e6 thB bibu di6rr clutrc duoi clang , : ,'1 -i- .,2 * .r,t - 3rltrz.f3,

trong il6 r: , x^..r

lA nhrlng s6 ngrry6n khdng

-12i

Arn

Bai 9 L26. Trong mtrt phdng ciro bdn iliErn phflr1 biQt A, B,C, D. Ilny dung nr$t hii;h ch* nhAt sao cho c6c ttudng th&ng chr'ra m5i canh cfia ird iti qua mQt trong cac tliBm dS cho vl sao " eho ti sai hai kich, thtroc canh hinh ehir nhf,t

N96 Dug.Ninlr (Qu1: Nhon)

b&ng urOt s6 k cho tru6c'

Trong trudng hqp bni tr'rAtt cr'i.vS sd ldi gili,

hny tim qpi tich t&m cria,cAc hinh ehit nhAt'

Ngugdn Ddng Pftfil {HA NQi)

.

i

I

I

Baf 5/12$. Ngucri ta r&i 35 hdn bi trOn mgt m{.t sdn hinh r'u6ng c6 carlh fing 10m. Chring minh r[ng l

Bit 1O/126. 0ho tani giac AEC'. finr trong khdng gian m$t ditsm D sao cho ABCD ll rr:Qi tir di*n tiuo tA:n, d6ng th*i tu ba clo4n th&ng DA, D,B. OC c6 thb dr.tng ilu,cc rn0t tam gi[e 'tuong t[uong voi tam. gi{c ABC'

t

phai\t euang Gidnt

BAi 61L26. a) Chrlng minh riug vdi moi tarn

tCnu ftlch: Tir di4n truc tr'rm lA tu di{n ed cAe cqnh al6i cliQn vudng g6c v&i irhau, ciing Ii 'tu diQn c6 cAc dudng cao dbng qui).'

giie ABC l.a ludn c6

'"'o01 ^rl,lr'

(i/3) cosA * (114)cosB +'(115)cos0 < 5/12.

\

\ro\{4

Ngng6.n Ddnq Phdt

fim hlBu eeu thcm todn hoc phb r&Ong

VE CAe sS trGUYfrN TS

}{GO DUY NINH

toen theo khia canh kh6c vA tlm cAch gi5.m nhe cAc y0u chu bi.ng c6ch -xirt cdc khoing c[ch giila td li€n ti6p pn+l - pp. D6 th5y hai a6 ngul'€n chl c6 pt=Z,'pz=3ld hai sd nguy€n tri6n ti6p, ctin lai : pn+l - p" ) 2.

fAC sO ngur'8rr td lA v{n ilE trung iAur, t.ir ltr cua ngD de buuc vAo lau diri sd Iror'. t.hiilrg nhitng nhu th6, r:rd" n6 rlon 6nh hrr6ng s6.u sic tl6n ci. c{c lginh toin iroc hhAc. Vi tAy no dA thu hrit su'c lirc cira rii nhiEu nhi., to6n hoc efla.moi thg ki.

Cncb dnv 2200 u5rri, ngucri Hy L+p tli chirng minlr rhng : s6 cAr- sd nguyCn td 1A vO han. Tuy nhi0n. ngu&i ta rnudn co rndt c6ng thirc db vidt ra rndt sd nguv€l trj l6n tu]' i. Nhung \,iec tim ki6rn mdi cdng thuc nliu v&y ching mang lai mot hdt qui gi hcrn vifc rli tim hon d6 thhn kj aliibi6n moi kim loai tlidnh virng, hoirc rr:dt c6ng thfrc toAn nfuig lA ioAn r;:r- ri6 giii moi brii toAn; (c6 nl'r*ng unc mr: liin iao r.-irn chi li mo uoc rnA thdi )).

Tuy kh0ng iim ra m6t cdng thue c6 ich nhu viy, song ngudi ta co thE bi6u di6n khi tlep m6t sd nguyOn t6 iheo mrii sd.nguy6n tri.

EINI{ Li SIERPI\'SIil: G(,i p Ii s6 nguyon t6

thu n, vA

. --o fl

Trong c{c tAi 1i6u khoing 20 n{m gln ddy, c{c nhi toirn hoc lai nghidn curr vb cAc bQ b5n s6 nguyOn t6 li6n ti6p ghn nhau nh{t, goi IA. bQ sinh b6n, cd nghia l{ sAc sti ngu3r€n td c6 dang: pk:=n:4,pt+t=n:2, Pk+.?=a*2,Pk+3:n+4'

Dhu ti6n nguoi tir xet c{c sd nguyin t6 li€n ti6p c6 khoing caci; b,ing 2 vi goi ld c{p s6.nguy€n t6 sinh dbi, cheng han, clp 3,5; 5,2i 10016957, 10016959 ; ho[c : 1.0C0.000 0t]9..6.19; 1.000,000.009.051. C6 mQt diEu kiin chn va dri dE cho bi6t cAc s6 nguy0n .t6 sinh dOi nhLrug thne tt! kh6ng rip dung tluot:: { USNff EE 1: EiEu kieri edrn vrl d&.c13 rnQi s6 16 n vdi nyd rz l- 2 d0u ld s6 rrguv8n td I[{n - l) ! 1ih6ng chia h6t cho n vd n * 2.

thi

F 0t = L .p1llt n-l

IIai cdp sd cgng thua nhd.t (co cOng sai Icyn irhdt) chua t$.t ci cAc c[p s6 nguydn 1.6 sinh ddi (tru 3 r,A 5) In 6n { 5 r.d 6n * 7. Tuong t.U 4 c{p sd cQng thua nhdt chua c6c b0 sinh bdn (trri 5, ?, 11, l3) ld iiitn * 11, 30n -1- 1.3, 3(;n l- i7, Srin + 19.

,,8 -.ri-l ^n-l

"v*.

I't e$.c bi6u thr?c nAy suv ra, tij.t c6 e{c bd rinh b6n dhu ti6n cho ctdn'10.00U ttrt S, Z, r t, 13) tn khi cho n = 0, 3, 6, 27, ,19, 108, 18?, 314. ' Vi citng 6!rv ra cf"c eirit s5 cudi ci)ng e&a b6 sinh ]:dn li 1, 3, 7, 9. NInr 1919" V.A.Goiuber clfi 'tinh trong 10 triQu.scj tu nlri6n rld,u tiin c6 89t) b0 sinh bdn v[ 15 trigu sd 6hu tiOn co 1209 b0 sinh b6n. BQ sinh bdn lon nhr{t tinh d6n nEur 1965 li b6 r'6i s6 ugriyerr to nhti nhiL 2Ei:j.30r;.7J1, do I-eriel chi ra,

DJNII L1' Lt.lCAS : trIot s6 p li *gu5,6g td khi vA ctri l;hi torr tai so ngu-rdu u il6 np-t-- t i p vi. v&i mlri s6 n l& ui;c cira p - 1, n."- p - i thl. on -- I kh6rrg r:hia hdt chci p.

ViQc 6p dung dlnh lf l-ucas di! tim mQt s6 lguydn t$ ln.kh6ng thrrc tE vi n6 rdrn lurr hon cA,rh clrirrg u siitrg > cua .liratosil:itrre.

\{ic rlir dudng r:hrr v ide ghrrng rrrinh r'.11g : t$p hop sd nguyEn td sinh i16i ctng nhrr sinh b6n

Du kh0rrg rlat d.u

t'

t$'

.-:--

. 0,, = [ rot a] -- rot i ro' ."1. Nguli ta nghi rr'rirg cd lhb' tirn tluo.'c rnoi sd ngnr,On iij trl cic $d .tu nhi6n bing cieh gan loc, r,i phtong phf.p tliiu ti6n ra ddi li. cli ( sAng >i cria Eratosthdne * nhd b6.c hqc cb Hv Lap, dua rt tri tbd kli 3 tr:uirc cong r:gu1"on. Vd. s&u n{y l* ur.ot 1g:rt cic < sr!:g r} cai ti6n tr'r' t( strrig> lilatosthdurel Ngo*i ra, ciing cii rndt sd 11!nh lli' db nghiQnr biSi irlgt sii iigu.vii: iri iiay khdng ; chiug han rlitir lj \Yilson,

& = Qo sao cfio b'.'ri cOng thir';

1, ... {E,r 1S::5

*JNH LY 2: .Tiin tai s6 thilc cd" su lzso i, i ,n' i. . ric t!irrlr -, -- ,) ;.. -- a.!

tluy :ra . tba$ : al.rn , 1 tr:i

Cir m5i i5.n gap k1i6 tihhn ta l€u suy nghi dE d&i h*irr:g di cho hqp ly, vd cdc nhir to6n hoc e1,I lim nhu viv. Tbay vi lihlu sAt cic kiroiLng ti6p, h9 lri nghi0u c{cl: cri:a ir:ii sS ngrry6t td li€n cuu vE su plifin b6 c&a s6 nguv6rr tii tren cAc .iloan si tlr nhi€i: db cho no ehua it nl'r6i rnOt sS ngrtydn td" lrlhd toAn hcru PhAp J.L.i; llertrand tli phAt biSu u:Qt dinh dE nhirng t

Nhung hai dflrh lr n*v *hi ch*ng t6 uilc rrrtv cia ta 1A- c6 eo so kiicu hr.rc, nirung 1ai kir&ng chi ra mQt diy srj ahrr th6, re iniLi dEr- na.Y viQc x{c diuh c*i: r,l. ;1ii.t,; .i r i C"r" rll ki:;ng e u gi lr f i'gnq.

BnNiI l)il IJER't'n:{nilIJ (Thuong g?i: }r{i Li;tirg gifl'r n 1'fi 2n-2

thire 'lclicb-vche',.i: Yoi l)3' luDn tbn tai uifit.sti ngul"in t5, ' Nirr, :\;'j,l:nir ilt li1 duoc t:lrd lr i!rr 11,,g l';ir3; l.!.1,.1'*liel;r'cliev cllfrn g r:ri lh.

.)Q

Ngo$i ra ciir:g ttir drt ducrc rn61 sd liit rlui : ,\,tljNH nE :: Vtri nroi E > U cho truriu trii. j', ludl tDn tai sd i.rt lhi€n Jro sao cho i-iri moi .n )> ro iiE giita r:.-iL rt (1 + e) eri lt irh{t rir,)t sd ngu-r c:r ii.

MnNii lil s: Gifra nt vi (l * r)? ludn co hai

;d r:guyrlr itr.

r:grrl err t6.

-i- ir'rc Ii '.nguui

'i'uy dA giirrr-r niie 5"€': ciu, rhnng k(:t qui t-iru duoc ching uo gi dic sic, r:3i;tri io ti$p trtc grir;i lhe hon rfta .:iu ciu, chi r:ghi6n c'Ji'u vL sL.i phArr b6 tie sd rii,.rirari id i;'i;lg diry sii tll n:ii€1, Ferrra ileui - irJdi) iii i:'i:1t i;i6n r"irrg : cac so t6, riiung didu l'r=2" -r 1 ddu Ii :5 ngui'€ir rri.y chi dirng vdi 5 sd dEu ti6!i irrg v6i 0 -.s{ V".-(4. Edn il[m 1?32, I-eoa*rdEuler (1?0?*iiE3)'Je Qc!ur,g rnriri-r ri.ug.F, uiri cr.r uor-.ci darr6 ,'.'..t t!-:-.1 trsn cc; sir d6 6ng tin: dur-rc trinh : 22' D: }]JI, I vl- sau rI.'

+ir

. a,-, a8 I i t i\t

!

i ir ntiit sa rric

v6i Jt lA s6 tu rhi€:t, nglriFnr 1r.r rihi€r: crla phuori3 (u.2r , 1) Q,.zt * il ie : cr = 5, s,5 Fclrua rhu ri : i:s Iu hgp sd, irl cing chuag miab diroc Fu -2 + 1 = 274177, Fts+i., 5.Ui94? + t sd {'erma hcrp sd kli6e,

-. .(t)+1t 2 ''

li b[i to{u u6e luo'ng iJ ihtr l, pn theo n. IJua vAo r'{cir sri n{rili: chung rninh iini: vt) hrn cira t+p hqp s6 n-cuy€n td ta sur rii: pn { 'Jz . Co girrg hon ta cd thb - La': hcn chui nirar

.(a-r211'

''i d

rhr.rr:g rninl p,, <:" . (;,; S.1t pn (. :\" { o''', ,'i xx hon: pn <: r v.,; rnoi ri )> ;. iihun5l c6c k6t qu& niy cdn quA th6 so, b&i vi : ch*rig han r"oi n : C8 ta cd p+g : 223, trong khi Ji si nguyd* td kL0ng vuo. t qua i - r.tr:.i-').:: r',

- :- ^:ri$ iO OrrO : :03, (:).

'l'uv nili6ri, 1a ciing ticr rtuoc rnQt cong rhuc td eon lai :

u6c gii m?nli l.rcii, theo cire sS ugay€n

D[c bigt, eAc s6 Fema lq,l a6p pirirr quy5i diiri-r vAo euQc rJoi eria 6ng hoar,g toa, r.i,; Gauss, khi 6ng con 1A rngt thanh ni6a d:ir,g irr,ing IU giSa h.ri ecn duong, hi6n ding i:\i ndrg ::u{t sd.c cria mieh cho to6n hoc ira-,' lgSn ngir hor- D6 ln phnt rninh i'b e6c,ii tir,:ng c6c da giic ddu b&ng ccmpa vt thui.rc k6 to li6n qua* cirirt chE d6n a6 Dguydn tij Ferrna. C,)lg trini: boin ihdnir :igi.y 3ti thdng 3 n:am 179{i .'.,'i cdng brj ng!;,' 1 th6ng 6 n5rn 51,, thi 6rr.g/r'ua 'rrcc nru#i li:ar tu6i i!).

Ghn viri i:Si loAn ir€n

vdi nroi n F .t, T'rr.rrg il6 e it sd sidu i i*t, e = I,7lS28l .-.

T{p hrTp stj Feriria hqp sj I:\ IrLr ii har; ira-i v.5 halr d€cl nay vfi"rr e irus d ugc giii quydt, ::iitc' driu dI c6 nhiSir driy tu,,.r'iig tu d,-ro. r'rl:ri.r:g rrrinl:, ch.irng h:iu; Yci mgi sd tu nhidrr r,'+ f .iiin t*i v6 s6 sd trr niri0n * 11€ 2; + fti tA ilrp sii, iroirc

ton te.-i i.0 s6 sr-, i6*+r,:ti 22 * A rtilu ia ko-p sii vdi ntr.,i n> !.

,"Iic dL': khirng :irn duoc c6ng llrr'rc don giin dE cho bi€it nr$t sd ngrryOn 16, cAc nhi tu-6n hoc lqi mo rr<;'c ddn mdt dd.y sd vO hqn'gbn: to$n cA.c sd ngil-vAir t6' Hui ntircii ulin truuc r16y ngrui ta cri'agir ri"irg ucc Elo do cli thduh sqr tliiit (l) brli vi ril chuag niiuh duqc"

Ngodi r:r co:r c6 mQt kdt qui ilt3, s:r* ii$i'.s

DlNli Lt EP.DOS PAI- : ed iro s(l sci t+ nhi€n k

sao eho c$re sii 2n * * (n 2l) ae$ ld hgp su.

DINII LY 1 : Co mQt sd thite ,t (vO ti) sao chei iasnj tr",.u eic gidr. tri uguyen tii v6'i mi-ri sd tu nlri0lr n.

L4

i,/r,,..---!l t) i' Irn n-1 ..1 r, JE. pi" i:1

_T

'

.N[m i64,{, Mersenne lai nghi6n' cuu ei"c s6 dang: Mn=2n.*- l. (sau nay g.o-i ld" sd Mersenne). VE phhn ney xin xem b*i bio ( 56 :rquv6n td l\Iecxenno ) crirr pltrtn :Etit. Chinh (Biro if if"f' .'6 1 oa* l9s2). d ddy xin ,,ot it,ern m6t.cach tim s6 &{ersenne hqp s6. vA c6c phdt ininh cria nhd to$.a hcrc xu{t s[c Euler:

'D6n n5rn 1883, vi€n hAn lArir kiioa hoc peier- sbourg 6d nh&n ,-lurrye bii hi* < sd i6l - I : 2305.343.009.213.693.951 Ii gd nEuv,3:r td rr; il*. tA,c giA nhn todn hoc tu l:oc l6i lac ngrrci Nga 1 Pervusin. D{ry ti6c iA chirrg ta l:iri rit it -,-0 c6ilg vi€cmA Pervusin ii5 thuc lii6n & rnst ti.r:fr n0irg nghif p bio 16nh xa c3-c trilrig tii irr l ir* . lri:i aiij chring mrnh s6 -1161 ii tigrr.r-c:t lLl.

runNlt DE ,t : NEu s6 llcrsennc : lltp=2P-i I td sri

f

, nJ uguyco tci thi: B2o-'* l chia lrit cho vp.

,

ilk2-li)/2

-.. :

1 - trk .r

Num 1750. khi rrghiin crtu sn pir:in lrorrclr cilir edc s6, Euler ili tlua ra ildng irhfit thuc (sau nJ), mang. t$n, r)ng): & * f-l , (l -- ..o) --

I

D:

Yi0n hin lim dI. tr'r cli6i r.idc cOng i.r6 s6 per- vusin vi ti6n si Y: Ya. Bunrlakcvskii kirOr:g chiu tr{eh thi€lr riirm b&o khOrg-c6 sai s6l lrorrg Lhi gi6i ihi{u.sri Pelvusin, hli; den nirn Iiil7, seri khi Zeeikhor ctng ch{rng mirihf.,i61 1i si5 lgi-ly6n t6, thi moi c5 quv6t dinh cdcg L5 irer;g iriiirr cfir-l Pervusin 6E bric rlim quvEn uu tie n ciro er:ig VE tinh vO han i:&a c[c ".o nsi:-rdn ti ]lerseir- ne ri6n nav virn r:iiu:r cluryc gii:i qu,,-6t, lu-r' r:i:,;0n ta e6 mdi m€i;h db don giirn:

;.;

T* dey Euler dI r.irt r.a n:6t dtinh luit l;1: la

E

ruh{t thuQc vE tbng eA<: uoc s6 c.ia ir6.

'

DINH I-Y EUI.ER: Ntirr gor s (n) ln tlng c{c

MtNH Dt 5 ' liai riiiu Lr:i.ru )i.,, .^,, day r,i tuong iluong: -Ci liriir iran sd n rr:]r l.r i cir rn0l u*c sd ngul'dn t5.

- 56 ngul'0n tri ,\ietsenie r.A su\ rrqul4n irj

Irerma la lt il u ha n.

. \

uo* sd cria tr, ihi: dfr): d(n - t) + Gtn - D -d(n * b) * 6(rt - i) +d(n-12)+ 6(n- li)-... e u ti6p tuc nfuu v&y chung ni"o m* s6 du6i d6u d cdn l* s6, kh6ng arn. tu3, nhi6n n6u co xuf,t hiQn s6 hang d ,(0) thi ta they rd bing n.

'rO

Trong tI6 ddy sd cAc hit:u cho n id t.2,i,i,1.), . 1?,22,26,... chinh Ii c6c sd rnir theo thr? tu ting 'd$n cria chu[,i

(B ka * tr);2.

(- l'k..

r k--*'

Ntii clrung, nh,tng sd,,d;rng tIIc i:iiii iiiru sd Ferma va sd trfersene rdt thukrr iidn i,lio vi6c thr} trOn mdy tlnh vi nhci dang cui: jirlr d,,,: gi.in klii vi6t irong hg d6m nhi phAn. Tuj ,.-iry, vi€c . ki6m nghi€m cAc sd nA.y c6 iA hop sd ha." klring -cirng kh0ng phii IA iion ei.A_n. Ching ir?;i, ir[m '1957 rn:r-y tinh clj4n r& & ?irgy Ili'6n l;h*.i r:i{t 5,! gicr m&i ehung rninli oirqrc ,Jrrr, ii nuuyen t6 v& 109 gio,1E cirung minh s6 Jfrrt.] llt.uap s6, trry vey vin kh0rig iinr ra mQt u6e s nic c&a n(r; cfrng nhu chua tim ra m$t u6c s6 llo eira cAc sd lllersenne nh6 jrtrn rrhiEu, dir r[nq luirrii ta di bi6Ltrt ISu n(;1A hcyn sij, ch&ng ha*: .ir!3i= ,101l--- - 1 e6 .il chir -qi la ,-ifzsz :2237 --1 i:,s ?,i ch il s6.

F

tr?.

Nhin dAy ctlg xin nOu r., rnOt nrl:nir d6 c6 li6rr quan

TA d6il cQng trir xen kC irhau: hai tlsu ctrng r0i hai ddu trri... -Dinh lf Fluler illc sic vE m{1- phuong diQn i vA. ttdn bn;* gin r,6n.cdn c6 gin iri toan bnc to t "&. # #k:ii?I,;i,J'.iI:r i;' :1il;,x T;"1,:rr; "tdffn nh{t rhd; d0. .. S*u nAl' .ngrrdi ta tim rluoc ln6t e6ng tlrric tbng. quAt hr.rn c0ng th(r,. Eulcr.: \'di srj'k t:!ro trrr-rc ; ct{t :

")k:! * X a-..'

Ii (1--:r n--l

fl_l

IIENIi l,ii A: Tirrr tai s,i l.r.r nlri€i, n src ,.lrrr cc v0 han cAe s6 rigurin t0 r"6 ii,t.,.itt dir&i d*ng rn6t div nhi phit ehu.* iliirrg:r chi_i sd t (sd cii sd 0 dtlng giir:r *i.re srd i, tjt .nh,i.\ir jA ktr6ng han chdi.

r

tiri r-ii rnoi n l-. I ta c6:

n*1

lf {c dir nltu nhirirg irir,rrrig tiin .:i,r ii. tlrr*.it sri hiEn dai, rliigrr klrirrg clinli ,r:ry **n cliun dri.rc ohirng nrinh,

d(n)=

$m cf(n:m)*nar/k,

rr* I

(con ttdp)

15

i -::i-

iF:.:!

i-

EOle dqi, ttm tdi

r-tfi cifit rlt|il xpi( oa$n rf, Rftil :.q^If,!lll n

Lt Oudc nAN

, .

\. rniah mQL b6t ding thuc.manh hon, mi tr'r d6 suy dugcra(3);dotA:

fr6 \l

t_

t'1.

(41

qb*bc*ca>

1.11 tS+P

Ir

te. khOng th6 iieffike hdt c6c ung dqng cria dlnh If ha.-m sd cdain trong vigCgi6i toan. tbi ctng 5in d6ng 96p mQt cich Tuy nhi€n, nhtn khric vb dinh Iy ndy, vA tLi dd suy ra thdm nhirng ung dung cira 116. t. 'Iri afntr li*" Iia* s6 cdsin r chul'Fn thinh

That vay, ta c6 (sD * bc * ca) - P : 2 iab * (chulg k;nu

be g cd - (o2 + b2 + c2) > 4!i

ttinh lf < FIArn sd cd lang )).

lhi:

Gi&. sri a, b, c l& 3 cq.rrh cria tarn gi6c ABC.'lhd 'az = bz +-"2 - 2 bc eos .'1 : b? * c26 {' (1/2) bcsinAcosa/sirrA :} . a'$$ b' + "' - ls cotgA" tlong d6 S .ti ai!n.tieh tarn.gi6g d,BC. 'luong iu : b2 = e'+ c' - 4s eotg B, co aso + b't - JScotgc. . 2. I',am mq,nh 'mdt bf,t d8ng thric quen thu8c Tir cA-e k6t^ qul trtn. ta c6 I oz + b2 * c2 :'4S (cotgd * cotgB -r cotgC).' .Nhnng n6u A.B,C li 3-goc,_cria mQt tam,gi[c. tht cotgA * eotgB* catgcs> V3 (hEy chung minh), n€n .

-,.'. ,

/,

u?+*+i,>+y'f-S."

(r) Bdt ding thuc nAv ddi voi cAe ban irhdng eO

. Nhin vdo < tlinh lj' hdm sd cdtang )). b4n c6 th6 nghi ring chi nhtng bai toan iao c6 liOn quan (16n. diQu tic.h hay ham sd c6tang c:i4 edc "g6c trong tam gi{c mdi dring ddn n6.''IhAi ra 'kh6ng phiri hodn toin nhr rA.-v. Ta l{y bdi toan clA itng clucrr chqn iAm dE thi toin quiic t€ ldnr vi dg: (Cho mdt tam gi5.c vu6ng ,,lBC, cqnh huyEn a - duoe chia I{m n iloqn bing nhau in te mQt sci 16). Goi a-ld" g6c mA tri di0m .rl ta rihin th{.y. tlo4n th&n'g (m6-t troug'n tloan.biug nhau n6i tr€n) c6 Chrla tlibm giEa cria canh huyEn. Chung rninh ling: tgd : 4nhl{nz - 1) a, trong.d6 h li rtudng cao cfia tar4 gi6c,

gi IA 14.

DiEu thri vi hoir, ln 6 eh5, ndu th€ar vto.v€!

phii mdt lugng k-hOng Am^mdi: _

Q:(*--o)2+(b-dz*(c-a)r

Eap 6n bai ndy kht dAi. ThAt ra c6 thb gi6i gon hon nhu aau.i Ggi doqn ih&ng'il6 li DE ve diSm gita eanh huylln ld ff. Troug tam gil.a ADE c6:

thi ta lin s6

DEz = aDz + AEz - +S AADl.cotgcr ,.

,

)-,nle s + 0.

3. Ydi riog dUng khha.

'1'hAi vAv" khi d6

= 2AM' g DE !2*l(g4p6 eolga)ln --.> tgr = l/cotga = (4Sjg./n) : \2AMt - DE?12) ' :Gahl"Zry): {'2 (ai$z - azlinz) ,

cotgE * colgC,'

,

. _;Anhlinz_D*. BAy gid, bqn irly drlng tt dinh tljr hslrn sd {:6lang >

n6i tr€n db giii c6e bii to{n sau: .

*a -t gz * :r +

Ndu -,ttA+C:3[thi vA do d6 tri .i--+ ll' * :')

])lN6u rrla, ,rrbr a-r", lA c'ic tr.un,g ta-y6n cria rpQt u*,'''rn u - ,, bilr t,

nl',,

').

lijl j',i,i,,- I (u;*""_';:,r ,

')

mo*lrn'+mi)3v3s+0. i) Ngu ,1, ra, r"b,., -lla ben .kinh virng tlon ndi I:l; C cua .

ti6p tara gi{c vA 'bf,ng 1i6p 'c[c gic "4,

ub+be-|.ca.

r (ru -r,-. rr * rc) )> p'l s

:(l;

,

.t6i xin mich

irqrn e&eh. ehung

ri) Ndu At, Bt,Ct .1* hinh chi6u"ttI r4Qt aliEru. ,tf trong:iam;giac aeC rudug c{aU eC',C.4,,4.8 thi tscd: ' , cc,tg AAIB * cotg BBIC -F:cbtg {:t;t{. V 9. .

tz) oz _liz+c|lQ=z (bc* c* * ab) * k? + bz * cz) = 4S(l/siaA * l/sin8 + l/sinC) - 45 (cotgi + = 4s [rg(.412) + ts(Bl2)'+ tg(.r12)] 2 +t/'e s,]:&i vi : tg(.4/2)rg(Brt) + tg(Bl2),LgiC :) f tg(Cl2)rg(.-1/2):1. b * y * il2 ).'l Q11 { gr * zc),t:r co ts (Al2t + tg (BlD + tg tc,zt) li. So v6i (IJ, ta tbtiv (2) rrrarrh hon nhiEu. Ddn dflv, nAv ra .au n6i' li€u cd 5;[y th*e nlo b6 h

..voi

In t4i Sd in

uz + b? a "2

Xl nghiQp in 75-77 Hnng R6, Hn tlzlSz. In xong. vn grli luu chilu

Gid I 1n00d

F,';-'

NQi * Cli sd : 12884 thing 11-1S82.