Toàn tập về V.I.Lê nin - Tập 12

Chia sẻ: Vo Chi Hoa | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:364

Thêm vào BST

Báo xấu

139
lượt xem 55
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tập 12 bao gồm các tác phẩm được V.I.Lê nin viết từ tháng mười năm 1905 đến tháng tư năm 1906, vào thời kỳ phát triển cao nhất của cuộc cách mạng dân chủ-tư sản lần thứ nhất ở Nga, những tác phẩm của Lênin nói về sử củng cố Đảng vô sản và việc phát triển hoạt động của Đảng trong những điều kiện mới, do cao trào CM đề ra.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Toàn tập về V.I.Lê nin - Tập 12

V « s ¶ n t Ê t c ¶ c ¸ c n − í c, ® o µ n k Õ t l ¹ i! V.I. Lª-nin Toµn tËp 12
V.I. Lª-nin Toµn tËp TËp 12 Th¸ng Ba 1908 - th¸ng S¸u 1909 Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia Hµ Néi - 2005
Nh÷ng t¸c phÈm cña V. I. Lª-nin trong tËp nµy in theo b¶n dÞch cña Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ-néi Lêi nhµ xuÊt b¶n Kh¼ng ®Þnh chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµ t− t−ëng Hå ChÝ Minh lµ nÒn t¶ng t− t−ëng vµ kim chØ nam hµnh ®éng lµ vÊn ®Ò cã tÝnh nguyªn t¾c ®èi víi c¸ch m¹ng ViÖt Nam; lµ b−íc ph¸t triÓn vÒ nhËn thøc vµ t− duy lý luËn cña §¶ng ta trong c«ng cuéc ®æi míi, quyÕt t©m x©y dùng ®Êt n−íc theo con ®−êng x· héi chñ nghÜa. Nh÷ng thµnh tùu mäi mÆt do c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n−íc mang l¹i trong nh÷ng n¨m qua thËt ®¸ng tr©n träng vµ khÝch lÖ, ®ång thêi ®ßi hái toµn §¶ng, toµn d©n ph¶i tiÕp tôc nghiªn cøu, ph¸t triÓn lý luËn c¸ch m¹ng khoa häc cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò thùc tiÔn ®ang ®Æt ra trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n−íc trong giai ®o¹n hiÖn nay. Víi tinh thÇn ®ã, viÖc t×m hiÓu, nghiªn cøu cã hÖ thèng vµ vËn dông s¸ng t¹o nh÷ng t− t−ëng, nh÷ng tinh hoa cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin lµ v« cïng quan träng vµ cÊp thiÕt ®èi víi chóng ta hiÖn nay. §¸p øng nhu cÇu häc tËp, nghiªn cøu lý luËn cña ®«ng ®¶o b¹n ®äc, ®Æc biÖt lµ cña c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, c¸c nhµ C Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, 1979 khoa häc, c¸c nhµ nghiªn cøu, gi¶ng viªn vµ sinh viªn c¸c tr−êng ®¹i häc, nh©n dÞp kû niÖm 135 n¨m ngµy sinh cña 10102 − 745 Vla®imia IlÝch Lªnin (22-4-1870 - 22-4-2005), Nhµ xuÊt b¶n π 902 − 79 0101020000 014(01) − 79 ChÝnh trÞ quèc gia xuÊt b¶n bé s¸ch quý V. I. Lªnin - Toµn tËp gåm 55 tËp vµ hai tËp tra cøu.
VII Bé s¸ch V. I. Lªnin - Toµn tËp ra m¾t b¹n ®äc lÇn nµy ®−îc xuÊt b¶n theo ®óng nguyªn b¶n cña Bé V. I. Lªnin - Toµn tËp, tiÕng ViÖt, do Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ Néi, hîp t¸c víi Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸txc¬va, xuÊt b¶n vµo nh÷ng n¨m 70-80 thÕ kû XX. * * * TËp 12 cña Bé s¸ch V. I. Lª-nin - Toµn tËp bao gåm c¸c t¸c phÈm ®−îc V. I. Lª-nin viÕt tõ th¸ng M−êi n¨m 1905 ®Õn th¸ng T− Lêi tùa n¨m 1906, vµo thêi kú ph¸t triÓn cao nhÊt cña cuéc c¸ch m¹ng d©n chñ - t− s¶n lÇn thø nhÊt ë Nga. ChiÕm vÞ trÝ ®¸ng kÓ trong tËp nµy TËp 12 trong Toµn tËp cña V. I. Lª-nin gåm nh÷ng t¸c phÈm lµ nh÷ng t¸c phÈm cña Lªnin nãi vÒ sù cñng cè ®¶ng v« s¶n vµ viÕt tõ th¸ng M−êi 1905 ®Õn th¸ng T− 1906, vµo thêi kú ph¸t viÖc triÓn khai ho¹t ®éng cña ®¶ng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn míi, do cao trµo c¸ch m¹ng ®Ò ra. triÓn cao nhÊt cña cuéc c¸ch m¹ng d©n chñ – t− s¶n lÇn thø nhÊt Néi dung nh÷ng t¸c phÈm chÝnh trong tËp nµy ®−îc ph©n tÝch ë Nga. kh¸ toµn diÖn trong phÇn Lêi tùa in ë ®Çu s¸ch, do ViÖn Nghiªn TiÕn tr×nh c¸ch m¹ng n¨m 1905 ®· chøng thùc tÝnh chÊt cøu chñ nghÜa M¸c - Lªnin (Liªn X«) viÕt cho lÇn xuÊt b¶n b»ng ®óng ®¾n vµ søc sèng cña chiÕn l−îc vµ s¸ch l−îc b«n-sª-vÝch tiÕng ViÖt. do Lª-nin v¹ch ra vµ ®−îc §¹i héi III cña ®¶ng chÊp nhËn. PhÇn Phô lôc vµ c¸c B¶n chØ dÉn (víi nh÷ng sè trang t−¬ng Mïa thu 1905, phong trµo b·i c«ng m¹nh mÏ lan réng ë c¸c øng cña phÇn néi dung trong tËp) ë cuèi s¸ch ®−îc tr×nh bµy hÕt thµnh phè, nh÷ng cuéc b·i c«ng kinh tÕ chuyÓn thµnh nh÷ng søc khoa häc vµ chuÈn x¸c; ®©y lµ phÇn tra cøu rÊt bæ Ých, gãp cuéc b·i c«ng chÝnh trÞ. Nh÷ng cuéc biÓu t×nh ®−îc tæ chøc, phÇn lµm s¸ng tá nhiÒu vÊn ®Ò trong néi dung t¸c phÈm, gióp b¹n nh÷ng cuéc xung ®ét vò trang cña quÇn chóng c¸ch m¹ng víi ®äc hiÓu s©u s¾c h¬n t− t−ëng cña V.I.Lªnin. c¶nh s¸t x¶y ra ngµy cµng nhiÒu h¬n. Nh÷ng cuéc khëi nghÜa Chó thÝch cuèi trang b»ng dÊu (*) lµ cña V.I.Lªnin; chó thÝch cña n«ng d©n lan réng. Phong trµo n«ng d©n cã quy m« ®Æc b»ng ch÷ sè ¶ rËp ( 1) ) lµ cña ViÖn Nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - biÖt lín ë vïng P«-v«n-gi-ª, nhiÒu vïng U-cra-i-na, vïng Pri- Lªnin trùc thuéc Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng §¶ng Céng s¶n ban-tÝch, Gru-di-a. Liªn X« (tr−íc ®©y). Sù kÕt hîp ®Êu tranh cña c«ng nh©n víi nh÷ng ho¹t ®éng cña Hy väng Bé s¸ch sÏ lµ tµi liÖu nghiªn cøu vµ tham kh¶o bæ n«ng d©n lµm chÊn ®éng qu©n ®éi Nga hoµng vµ h¹m ®éi. Mïa thu Ých cho b¹n ®äc. 1905, ®· x¶y ra nh÷ng lµn sãng s«i sôc c¸ch m¹ng cña binh lÝnh ë Kh¸c-cèp, Ki-Ðp, Min-xc¬, Ta-sken, V«-r«-ne-gi¬, P¬-xcèp vµ nh÷ng Th¸ng 7-2005 thµnh phè kh¸c; nh÷ng cuéc s«i sôc Êy lan réng ®Õn c¶ nh÷ng ®¬n nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia vÞ qu©n ®éi ë ViÔn §«ng; nh÷ng cuéc khëi nghÜa vò trang cña lÝnh
VIII Lêi tùa Lêi tùa IX thuû vµ binh lÝnh ®· x¶y ra ë Cr«n-st¸t, Xª-va-xt«-p«n. quyÒn tù do c«ng d©n, triÖu tËp §u-ma lËp ph¸p. ViÖc ban hµnh Trong th¸ng ChÝn 1905 ë M¸t-xc¬-va ®· næ ra cuéc b·i c«ng §¹o dô lµ th¾ng lîi ®Çu tiªn cña c¸ch m¹ng Nga, nhê ®ã giai chÝnh trÞ ®−îc sù ñng hé cña c«ng nh©n Pª-tÐc-bua vµ cña cÊp v« s¶n ®· giµnh cho m×nh vµ cho toµn d©n dï chØ trong mét nh÷ng trung t©m c«ng nghiÖp kh¸c ë Nga. Lª-nin ®· gäi nh÷ng thêi gian ng¾n, quyÒn tù do ng«n luËn, tù do b¸o chÝ, tù do lËp sù biÕn c¸ch m¹ng ë M¸t-xc¬-va lµ ¸nh chíp ®Çu tiªn cña c¬n héi, lËp nghiÖp ®oµn vµ nh÷ng tæ chøc hiÖp héi kh¸c cña giai gi«ng tè, soi s¸ng b·i chiÕn tr−êng míi. Nh÷ng sù biÕn Êy lµ sù cÊp c«ng nh©n, nh÷ng quyÒn tù do mµ tr−íc ®ã ë Nga ch−a mµo ®Çu cña cuéc b·i c«ng chÝnh trÞ th¸ng M−êi toµn Nga. tõng thÊy. Trong khi x¸c ®Þnh h−íng ®i lªn cña c¸ch m¹ng Nga sau ngµy 9 Cuéc tæng b·i c«ng th¸ng M−êi 1905 ®· ®−a giai cÊp c«ng th¸ng Giªng 1905, Lª-nin ®· viÕt: “Phong trµo ®· b¾t ®Çu tõ Pª- nh©n Nga tiÕn ®Õn s¸t h×nh thøc ®Êu tranh giai cÊp cao nhÊt lµ tÐc-bua, lan kh¾p c¸c biªn khu toµn n−íc Nga, nã ®· ®éng viªn khëi nghÜa vò trang. Ri-ga, Ba-lan, ¤-®Ðt-xa, C¸p-ca-d¬, vµ hiÖn giê ngän löa ®· lan Lª-nin ®· nhËn ®−îc tin vÒ cuéc tæng b·i c«ng chÝnh trÞ ë ®Õn tËn “tr¸i tim” n−íc Nga råi” (Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt Nga khi Ng−êi ë Gi¬-ne-v¬, n¬i Ng−êi ®· sèng tõ th¸ng T− b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. II, tr. 439). Ngµy 6 (19) th¸ng M−êi, 1903 ®Ó tr¸nh nh÷ng cuéc truy n· cña chÝnh phñ Nga hoµng. theo chØ thÞ cña Ban chÊp hµnh ®¶ng bé M¸t-xc¬-va, cuéc häp Trong bµi b¸o “Cuéc b·i c«ng chÝnh trÞ toµn Nga”, Lª-nin cña ®¹i biÓu c¸c tæ chøc b«n-sª-vÝch thuéc c¸c tuyÕn ®−êng s¾t ®¸nh gi¸ cao hµnh ®éng c¸ch m¹ng cña giai cÊp v« s¶n vµo Ca-dan, I-a-r«-xl¸p vµ Cuèc-xc¬ ®· quyÕt ®Þnh ®Õn ngµy 7 (20) nh÷ng ngµy th¸ng M−êi 1905, gäi ®ã lµ “mét trong nh÷ng cuéc th¸ng M−êi sÏ b¾t ®Çu cuéc b·i c«ng cña ngµnh ®−êng s¾t. néi chiÕn vÜ ®¹i nhÊt, nh÷ng cuéc chiÕn tranh giµnh tù do, Ngµy 10 (23) th¸ng M−êi, Héi nghÞ toµn thµnh M¸t-xc¬-va nh÷ng cuéc chiÕn tranh mµ nh©n lo¹i ch−a hÒ tr¶i qua” (xem tËp §¶ng c«ng nh©n d©n chñ – x· héi Nga kªu gäi c«ng nh©n tæng nµy, tr. 1). Ng−êi rót ra kÕt luËn quan träng nhÊt lµ cuéc b·i b·i c«ng vµ khëi nghÜa vò trang. Cuéc b·i c«ng ®· nhanh chãng c«ng chÝnh trÞ toµn Nga ®· chøng thùc mét c¸ch hïng hån s¸ch lan ®Õn mäi trung t©m c«ng nghiÖp vµ biÕn thµnh cuéc b·i c«ng l−îc cña ®¶ng, ®· chøng tá ý nghÜa cña cuéc b·i c«ng chÝnh trÞ toµn Nga. Nã ®· trë thµnh hµnh ®éng chÝnh trÞ m¹nh mÏ cña cã tÝnh chÊt quÇn chóng trong viÖc chuÈn bÞ vµ chuyÓn sang giai cÊp v« s¶n vµ diÔn ra víi khÈu hiÖu: “§¶ ®¶o chÕ ®é chuyªn khëi nghÜa vò trang. Lª-nin kªu gäi giai cÊp v« s¶n tiÕn tíi mét chÕ! Céng hoµ d©n chñ mu«n n¨m!”. Sè ng−êi tham gia b·i cuéc ®Êu tranh míi, réng h¬n n÷a, ngoan c−êng h¬n n÷a, ®Ó c«ng lµ h¬n hai triÖu ng−êi, trong ®ã cã gÇn mét triÖu c«ng cho qu©n thï kh«ng thÓ tØnh l¹i. nh©n c«ng nghiÖp. Cuéc b·i c«ng chÝnh trÞ toµn Nga ®· lµm cho th¾ng lîi Cuéc tæng b·i c«ng chÝnh trÞ – cuéc tæng b·i c«ng ®· chØ cña c¸ch m¹ng ®Õn gÇn, “buéc kÎ thï ph¶i gi·y giôa trong râ søc m¹nh cña giai cÊp v« s¶n lµ chiÕn sÜ tiªn phong vµ c¬n hÊp hèi khñng khiÕp cña nã” (tr. 5). Tuy nhiªn, Lª-nin ng−êi tæ chøc cuéc ®Êu tranh toµn d©n chèng chÕ ®é ®· chØ râ r»ng c¸ch m¹ng ch−a ®ñ søc m¹nh ®Ó gi¸ng mét Nga hoµng - ®· lµm tª liÖt chÝnh phñ, buéc chÝnh phñ ph¶i ®ßn quyÕt ®Þnh vµo chÕ ®é chuyªn chÕ, mµ chÕ ®é chuyªn nh−îng bé mét c¸ch véi v· vµ ngµy 17 (30) th¸ng chÕ còng kh«ng cßn ®ñ søc m¹nh ®Ó c«ng khai chèng ph¸ M−êi 1905 ph¶i ban hµnh §¹o dô høa hÑn víi d©n c− nh÷ng c¸ch m¹ng. Trong nh÷ng bµi b¸o cña Ng−êi viÕt vµo thêi
X Lêi tùa Lêi tùa XI kú nµy, Lª-nin ph©n tÝch vÒ mét sù c©n b»ng nµo ®ã ®· x¸c lËp Th¸ng M−êi mét 1905 Lª-nin ®· trë vÒ Pª-tÐc-bua vµ trùc ë trong n−íc gi÷a c¸c lùc l−îng giai cÊp, mét sù c©n b»ng tiÕp tham gia vµo cuéc c¸ch m¹ng, h−íng c«ng t¸c cña ®¶ng kh«ng tr¸nh khái lµm cho chÝnh quyÒn bèi rèi, vµ Ng−êi kªu b«n-sª-vÝch vµo viÖc l·nh ®¹o quÇn chóng vµ chuÈn bÞ khëi gäi c«ng nh©n vµ n«ng d©n Nga kh«ng tin vµo “hiÕn ph¸p” trªn nghÜa vò trang. Lª-nin ®· chØ ®¹o c«ng viÖc cña Ban chÊp giÊy d−íi h×nh thøc §¹o dô cña Nga hoµng, tiÕp tôc ®Êu tranh hµnh trung −¬ng vµ tê “§êi sèng míi”, tê b¸o b«n-sª-vÝch hîp cho ®Õn khi chÕ ®é Nga hoµng bÞ lËt ®æ. ph¸p ra hµng ngµy; Ng−êi ®· tham dù c¸c phiªn häp cña Ban §¸nh gi¸ t×nh h×nh trong n−íc do kÕt qu¶ cña cuéc b·i c«ng chÊp hµnh ®¶ng bé Pª-tÐc-bua, ph¸t biÓu ý kiÕn t¹i c¸c cuéc chÝnh trÞ toµn Nga t¹o ra, Lª-nin ®· viÕt: “Toµn quèc ®· nÝn lÆng héi nghÞ, héi nghÞ ®¹i biÓu vµ nh÷ng cuéc héi häp cña ®¶ng ë tr−íc giê b·o t¸p” (tr. 33). Tr−íc m¾t giai cÊp v« s¶n lµ nhiÖm Pª-tÐc-bua vµ M¸t-xc¬-va, gÆp gì c¸c c¸n bé ®¶ng. Nh÷ng vô më réng vµ cñng cè c¬ së c¸ch m¹ng, lµm cho c¬ së c¸ch ng−êi b«n-sª-vÝch, d−íi sù l·nh ®¹o cña Lª-nin, ®· kiªn tr× chuÈn m¹ng ®ã lan réng vÒ n«ng th«n vµ phÊn ®Êu lµm cho qu©n ®éi bÞ mét c¸ch cã hÖ thèng cuéc khëi nghÜa vò trang. Lª-nin ®· ®Ò hoµn toµn ng¶ vÒ phÝa nh©n d©n. Lª-nin nhÊn m¹nh r»ng kh«ng ra cho ®¶ng nhiÖm vô thµnh lËp nh÷ng tæ chøc chiÕn ®Êu vµ cã sù liªn minh chÆt chÏ gi÷a giai cÊp v« s¶n vµ n«ng d©n, qu©n ®éi c¸ch m¹ng. kh«ng cã sù ®oµn kÕt chiÕn ®Êu cña tÊt c¶ nh÷ng ng−êi d©n chñ Héi nghÞ cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch M¸t-xc¬-va, häp vµo c¸ch m¹ng th× kh«ng thÓ cã th¾ng lîi hoµn toµn cña c¸ch m¹ng ngµy 5 (18) th¸ng Ch¹p 1905, biÓu thÞ ý chÝ cña c«ng nh©n, ®· Nga. §iÒu ®ã thÓ hiÖn nghÖ thuËt cña nhµ chiÕn l−îc chÝnh trÞ quyÕt ®Þnh tuyªn bè b·i c«ng vµ b¾t ®Çu cuéc ®Êu tranh vò ®· chøng minh sù cÇn thiÕt ph¶i ®oµn kÕt c¸c lùc l−îng x· héi trang. Theo lêi kªu gäi cña X«-viÕt M¸t-xc¬-va, ngµy 7 (20) kh¸c nhau ë trong n−íc thµnh mét phe thèng nhÊt ®Êu tranh th¸ng Ch¹p cuéc tæng b·i c«ng ®· b¾t ®Çu vµ ®· chuyÓn thµnh chèng kÎ thï chung. khëi nghÜa vò trang. Míi hai ngµy ®Çu ë M¸t-xc¬-va, h¬n 150 Ngay tõ tr−íc khi cuéc c¸ch m¹ng n¨m 1905 næ ra, Lª-nin ®· ngh×n ng−êi ®· b·i c«ng. Nh÷ng trËn ®¸nh ¸c liÖt ®· diÔn ra ë gi¶i thÝch cho quÇn chóng thÊy r»ng chØ cã thÓ dïng khëi nghÜa c¸c quËn Pre-xnha, Da-m«-xc¬-v«-rª-tsi-ª, ë khu vùc tuyÕn vò trang míi lËt ®æ ®−îc chÕ ®é Nga hoµng, vµ sau ngµy 9 ®−êng s¾t Ca-dan vµ nh÷ng quËn kh¸c. Cuéc chiÕn ®Êu quªn th¸ng Giªng 1905, Ng−êi nªu ra viÖc chuÈn bÞ khëi nghÜa vò m×nh cña c«ng nh©n ®· kÐo dµi 9 ngµy. §Æc biÖt lµ nh÷ng trËn trang, coi ®ã lµ mét nhiÖm vô cô thÓ – thùc tiÔn. Tu©n theo ®¸nh ngoan c−êng cña nh÷ng ng−êi b¶o vÖ Pre-xnha. nh÷ng chØ thÞ cña Lª-nin, §¹i héi III cña ®¶ng, trong nh÷ng Cuéc khëi nghÜa vò trang th¸ng Ch¹p ë M¸t-xc¬-va ®· ®−îc nghÞ quyÕt cña m×nh vÒ khëi nghÜa vò trang, ®· ®Ò ra cho mäi sù h−ëng øng nhiÖt liÖt ë nhiÒu thµnh phè trong n−íc vµ cã ¶nh tæ chøc cña ®¶ng tr¸ch nhiÖm ph¶i gi¶i thÝch cho giai cÊp v« s¶n h−ëng to lín ®Õn sù ph¸t triÓn ý thøc gi¸c ngé c¸ch m¹ng cña kh«ng nh÷ng vÒ ý nghÜa chÝnh trÞ, mµ c¶ vÒ mÆt tæ chøc – thùc giai cÊp v« s¶n Nga vµ cña toµn thÓ nh©n d©n. Trong th¸ng Ch¹p tiÔn cña cuéc khëi nghÜa s¾p tíi, vÒ vai trß cña nh÷ng cuéc b·i 1905 vµ th¸ng Giªng 1906, nh÷ng cuéc khëi nghÜa ®· næ ra ë U- c«ng chÝnh trÞ cña quÇn chóng, nh÷ng cuéc b·i c«ng cã thÓ cã ý cra-i-na, U-ran, Xi-bi-ri. Cuéc ®Êu tranh vò trang ®· ®¹t tíi quy nghÜa quan träng ë giai ®o¹n ®Çu vµ c¶ trong tiÕn tr×nh cuéc m« lín ë Ba-lan, Pri-ban-tÝch, Da-c¸p-ca-d¬, PhÇn-lan. MÆc dï khëi nghÜa. c«ng nh©n ®· thÓ hiÖn chñ nghÜa anh hïng vµ sù chèng cù ngoan
XII Lêi tùa Lêi tùa XIII c−êng, song chÝnh phñ Nga hoµng, víi mét sù hung ¸c ch−a Trong nh÷ng ngµy b·i c«ng chÝnh trÞ toµn Nga vµ khëi tõng thÊy, ®· trÊn ¸p ®−îc c¸c cuéc khëi nghÜa nµy. nghÜa vò trang th¸ng Ch¹p 1905, ®· xuÊt hiÖn mét c¸ch râ rµng Lª-nin ®· ®¸nh gi¸ nh÷ng sù biÕn th¸ng Ch¹p trong n−íc lµ vµ rµnh m¹ch hai ®−êng lèi: ®−êng lèi m¸c-xÝt c¸ch m¹ng cña ®Ønh cao nhÊt cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c¸ch m¹ng. Nh− Lª-nin giai cÊp v« s¶n do nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch l·nh ®¹o, vµ ®−êng ®· nhËn xÐt, nh÷ng sù biÕn ®ã lµ phong trµo vÜ ®¹i nhÊt cña giai lèi cña giai cÊp t− s¶n tù do, mµ vÒ thùc chÊt, ®· ®−îc bän men- cÊp v« s¶n sau C«ng x· Pa-ri n¨m 1871 vµ cã ý nghÜa lÞch sö vµ sª-vÝch ñng hé. quèc tÕ to lín. V. I. Lª-nin ®· nhiÒu lÇn trë l¹i nghiªn cøu kinh Lª-nin ®· tin t−ëng s©u s¾c vµo søc m¹nh v« tËn cña giai cÊp nghiÖm c¸c cuéc khëi nghÜa ®ã vµ muèn lµm cho kinh nghiÖm v« s¶n, mét giai cÊp cã kh¶ n¨ng ®−a c¸ch m¹ng d©n chñ – t− ®ã trë thµnh tµi s¶n cña quÇn chóng. N¨m 1906 Ng−êi viÕt bµi s¶n ë Nga tíi th¾ng lîi cuèi cïng, tËp hîp chung quanh m×nh b¸o “Nh÷ng bµi häc cña cuéc khëi nghÜa M¸t-xc¬-va”, trong ®ã hµng triÖu quÇn chóng n«ng d©n. Trong nh÷ng bµi b¸o “Nh÷ng ®· ph©n tÝch tØ mØ nh÷ng nguyªn nh©n thÊt b¹i cña cuéc khëi tæng kÕt b−íc ®Çu vÒ sù ph©n nhãm chÝnh trÞ”, “Th¾ng lîi ®Çu nghÜa vµ ®· lËp luËn cho s¸ch l−îc tiÕn c«ng. Tr¸i víi c¸ch ®¸nh tiªn cña c¸ch m¹ng”, “Gi÷a hai trËn chiÕn ®Êu”, “T×nh h×nh hiÖn gi¸ ®Çu hµng chñ nghÜa vµ hÌn nh¸t cña bän men-sª-vÝch qua nay cña n−íc Nga vµ s¸ch l−îc cña ®¶ng c«ng nh©n”, lêi tuyªn bè cña Plª-kha-nèp: “®¸ng lÏ kh«ng nªn cÇm vò khÝ”, “C¸ch m¹ng Nga vµ nhiÖm vô cña giai cÊp v« s¶n”, trong cuèn Lª-nin ®· nhÊn m¹nh r»ng cÇn ph¶i cÇm vò khÝ mét c¸ch kiªn “Th¾ng lîi cña ph¸i d©n chñ – lËp hiÕn vµ nhiÖm vô cña ®¶ng quyÕt h¬n ®Ó giµnh lÊy th¾ng lîi. Trong bµi b¸o ®ã, Lª-nin ®· c«ng nh©n” vµ trong nh÷ng t¸c phÈm kh¸c, Lª-nin ®· ph©n tÝch ph¸t triÓn häc thuyÕt m¸c-xÝt vÒ khëi nghÜa, ®· rót ra nh÷ng kÕt s©u s¾c tiÕn tr×nh c¸ch m¹ng Nga trong nh÷ng ngµy tæng b·i luËn quan träng nhÊt mµ nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ®· dùa vµo c«ng vµ khëi nghÜa vò trang, chØ râ t−¬ng quan lùc l−îng c¸c trong cuéc ®Êu tranh sau nµy ®Ó giµnh th¾ng lîi cho c¸ch m¹ng. giai cÊp trong n−íc vµ v¹ch râ ý nghÜa lÞch sö cña nh÷ng X¸c ®Þnh ý nghÜa cña cuéc khëi nghÜa th¸ng Ch¹p, Lª-nin ®· trËn chiÕn ®Êu håi th¸ng M−êi – th¸ng Ch¹p cña giai cÊp v« viÕt håi n¨m 1920: “Sau th¸ng Ch¹p, nh©n d©n kh«ng cßn ë s¶n Nga. trong t×nh tr¹ng ®ã n÷a. Hä ®· biÕn ®æi. Hä ®· qua trËn thö löa Lª-nin ®· chØ r»ng so víi nh÷ng cuéc c¸ch m¹ng t− s¶n ®Çu tiªn. Hä ®· ®−îc t«i luyÖn trong cuéc khëi nghÜa. Hä ®· thÕ kû XVIII vµ XIX ë c¸c n−íc T©y ¢u, cuéc c¸ch m¹ng ®µo t¹o ®éi ngò nh÷ng chiÕn sÜ ®· chiÕn th¾ng trong n¨m 1917” Nga lÇn thø nhÊt cã ®Æc ®iÓm lµ nh÷ng h×nh thøc vµ nh÷ng (Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 42, thñ ®o¹n ®Êu tranh cña c«ng nh©n vµ n«ng d©n th× cùc kú tr. 247). Tuy bÞ thÊt b¹i trong cuéc ®Êu tranh chèng chÕ ®é phong phó. Vµo thêi kú b·o t¸p cña phong trµo c¸ch m¹ng, giai Nga hoµng, giai cÊp c«ng nh©n ®· kh«ng hÒ bÞ ®¸nh b¹i. Giai cÊp c«ng nh©n Nga ®· ®Ò xuÊt nh÷ng h×nh thøc ®Êu tranh cÊp c«ng nh©n ®· ®oµn kÕt ®−îc mäi lùc l−îng c¸ch m¹ng cña míi biÓu hiÖn trong sù kÕt hîp b·i c«ng chÝnh trÞ cña quÇn nh©n d©n trong chiÕn ®Êu, kh«ng bÞ mÊt tinh thÇn do cuéc rót chóng víi khëi nghÜa. Nh− Lª-nin ®· chØ râ, lÇn ®Çu tiªn lui. LÇn ®Çu tiªn trong lÞch sö n−íc Nga, giai cÊp v« s¶n ®· chØ trong lÞch sö, b·i c«ng chÝnh trÞ cña quÇn chóng ®· trë thµnh cho quÇn chóng thÊy kh¶ n¨ng vµ sù cÇn thiÕt ph¶i ®Êu tranh thñ ®o¹n ®Êu tranh chñ yÕu cña giai cÊp v« s¶n, lµm cho c¸ch ®Õn cïng. m¹ng ë Nga cã quy m« lín h¬n vµ cã nh÷ng nÐt ®Æc tr−ng.
XIV Lêi tùa Lêi tùa XV C¸ch m¹ng Nga n¨m 1905 lµ c¸ch m¹ng v« s¶n kh«ng ph¶i biÓu c«ng nh©n, mµ ngay tõ khi b¾t ®Çu ho¹t ®éng, c¸c X«-viÕt Êy chØ víi ý nghÜa lµ giai cÊp v« s¶n lµ lùc l−îng l·nh ®¹o, lµ ®éi tiªn ®· cã uy tÝn lín trong quÇn chóng. Bªn c¹nh nh÷ng X«-viÕt ®¹i phong cña phong trµo, “mµ cßn lµ v× c«ng cô ®Êu tranh ®Æc biÖt biÓu c«ng nh©n, ®· xuÊt hiÖn nh÷ng X«-viÕt ®¹i biÓu cña binh lÝnh, cña giai cÊp v« s¶n, tøc b·i c«ng, lµ ®ßn bÈy chñ yÕu ®Ó lµm cho cña c«ng nh©n ®−êng s¾t, cña n«ng d©n. C¸c X«-viÕt Êy ®· ®−îc quÇn chóng næi dËy, lµ hiÖn t−îng ®Æc biÖt nhÊt trong cao trµo cã nh©n d©n c¸ch m¹ng thµnh lËp vµ ho¹t ®éng víi t− c¸ch lµ chÝnh d¹ng sãng cña c¸c biÕn cè cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh”, nh− Lª-nin ®· quyÒn, tÞch thu c¸c nhµ in, b¾t nh÷ng tªn c¶nh s¸t ®· ng¨n c¶n viÕt (Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 30, tr. 311). nh©n d©n thùc hiÖn nh÷ng quyÒn h¹n cña m×nh, tÞch thu tiÒn b¹c Cuéc c¸ch m¹ng Nga lÇn thø nhÊt ®· më ®Çu cho giai ®o¹n cña chÝnh phñ cò vµ sö dông sè tiÒn Êy vµo c¸c nhu cÇu cña c¸c míi trong phong trµo c«ng nh©n quèc tÕ vµ cã ¶nh h−ëng to X«-viÕt. C¸c X«-viÕt ®· ban hµnh nh÷ng quyÕt ®Þnh, quy chÕ, lÖnh, lín ®Õn sù ph¸t triÓn cña cuéc ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc ®· tù ý thi hµnh chÕ ®é ngµy lµm viÖc 8 giê vµ nh÷ng quyÒn tù do trong c¸c n−íc thuéc ®Þa vµ phô thuéc. Cuéc ®Êu tranh anh d©n chñ. Sù xuÊt hiÖn cña c¸c X«-viÕt lµ do nh÷ng nhu cÇu ®Êu dòng cña c«ng nh©n vµ n«ng d©n Nga ®· ®−îc sù ®ång t×nh tranh c¸ch m¹ng cña giai cÊp c«ng nh©n; nh÷ng cuéc b·i c«ng nhiÖt liÖt vµ sù ñng hé cña giai cÊp v« s¶n c¸c n−íc ch©u ¢u vµ quÇn chóng vµ c¸c cuéc khëi nghÜa vò trang ®· ®Ò ra trong ch©u Mü. TiÕp theo sau c¸ch m¹ng Nga, nh÷ng cuéc c¸ch m¹ng ch−¬ng tr×nh nghÞ sù vÊn ®Ò chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng. ®· næ ra ë c¸c n−íc ch©u ¸. Thêi ®¹i nh÷ng cuéc chÊn ®éng Lª-nin viÕt: “Nh÷ng X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n lµ nh÷ng c¬ chÝnh trÞ s©u s¾c nhÊt vµ nh÷ng trËn chiÕn ®Êu c¸ch m¹ng ®· quan ®Êu tranh trùc tiÕp cña quÇn chóng. Chóng ®· xuÊt hiÖn b¾t ®Çu. C¸ch m¹ng n¨m 1905 ®· chØ râ r»ng trung t©m cña víi t− c¸ch lµ nh÷ng c¬ quan cña cuéc ®Êu tranh b·i c«ng. Do phong trµo c¸ch m¹ng thÕ giíi ®· chuyÓn sang Nga, vµ giai cÊp sù cÇn thiÕt thóc ®Èy, chóng nhanh chãng trë thµnh nh÷ng c¬ v« s¶n Nga anh hïng ®· trë thµnh ®éi tiªn phong cña giai cÊp quan ®Êu tranh c¸ch m¹ng chung chèng l¹i chÝnh phñ. Do v« s¶n c¸ch m¹ng toµn thÕ giíi. Kinh nghiÖm cuéc c¸ch m¹ng nh÷ng sù biÕn ph¸t triÓn vµ do b·i c«ng chuyÓn thµnh khëi Nga lÇn thø nhÊt ®· x¸c nhËn luËn ®iÓm hÕt søc quan träng cña nghÜa, chóng nhÊt ®Þnh biÕn thµnh nh÷ng c¬ quan khëi nghÜa” chñ nghÜa M¸c-Lª-nin cho r»ng giai cÊp v« s¶n lµ chiÕn sÜ tiªn (Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 13, tr. 320). phong nhÊt vµ triÖt ®Ó nhÊt ®Êu tranh cho d©n chñ, cho chñ Qua kinh nghiÖm ho¹t ®éng cña nh÷ng X«-viÕt ®¹i biÓu nghÜa x· héi. c«ng nh©n ®Çu tiªn, Lª-nin ®· v¹ch râ tiÒn ®å lÞch sö vÜ ®¹i cña Trong thêi kú b·o t¸p cña phong trµo c¸ch m¹ng, khi c¸ch m¹ng chóng, ®· s¸ng suèt nh×n thÊy nh÷ng X«-viÕt Êy lµ nh÷ng c¬ ë Nga ®· tiÕn lªn víi tèc ®é phi th−êng, nhê s¸ng kiÕn cña quÇn quan l·nh ®¹o cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng cña giai cÊp v« s¶n vµ chóng nh©n d©n, ë nh÷ng trung t©m c«ng nghiÖp lín trong n−íc cña tÊt c¶ nh÷ng ng−êi lao ®éng ®oµn kÕt chung quanh giai cÊp (M¸t-xc¬-va, Pª-tÐc-bua, i-va-n«-v«-V«-d¬-nª-xen-xc¬, Tve, C«-xt¬- v« s¶n ®Ó tiÕn hµnh cuéc ®Êu tranh chung giµnh th¾ng lîi cho r«-ma, Lu-gan-xc¬, £-ca-tª-ri-n«-xl¸p, Xa-ra-tèp, R«-xtèp trªn c¸ch m¹ng. s«ng §«n, Ki-Ðp, ¤-®Ðt-xa, Ba-cu, Cra-xn«i-¸c-xc¬ vµ nh÷ng thµnh TËp nµy cã nh÷ng bµi b¸o “Nh÷ng nhiÖm vô cña chóng phè vµ c¸c trÞ trÊn c«ng nh©n kh¸c) ®· xuÊt hiÖn nh÷ng X«-viÕt ®¹i ta vµ X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n”, “ChÕ ®é chuyªn chÕ ®ang
XVI Lêi tùa Lêi tùa XVII hÊp hèi vµ nh÷ng c¬ quan míi cña chÝnh quyÒn nh©n d©n”, bè lµ chÝnh phñ c¸ch m¹ng l©m thêi toµn Nga hoÆc ph¶i thµnh cuèn “Th¾ng lîi cña ph¸i d©n chñ – lËp hiÕn vµ nhiÖm vô cña lËp mét chÝnh phñ nh− vËy. ®¶ng c«ng nh©n” vµ nh÷ng t¸c phÈm kh¸c, trong ®ã Lª-nin ®· Lª-nin ®Ò ra mét gi¶i ph¸p rµnh m¹ch vµ râ rµng cho vÊn ®Ò vÒ nghiªn cøu, vÒ mÆt lý luËn, vÊn ®Ò c¸c X«-viÕt víi t− c¸ch lµ quan hÖ gi÷a ®¶ng vµ c¸c X«-viÕt. §¶ng ph¶i l·nh ®¹o c¸c X«-viÕt nh− nh÷ng c¬ quan chÝnh quyÒn nh©n d©n, v¹ch râ b¶n chÊt cña c¸c Lª-nin ®· nãi. §¶ng ph¶i trùc tiÕp tham gia c¸c X«-viÕt, “…®Ó truyÒn X«-viÕt vµ nhiÖm vô cña chóng. Trong viÖc x¸c ®Þnh vai trß cña b¸ mét c¸ch kh«ng ngõng vµ kh«ng mÖt mái thÕ giíi quan duy nhÊt c¸c X«-viÕt vµo thêi ®iÓm xuÊt hiÖn cña c¸c X«-viÕt ®ã, thiªn tµi triÖt ®Ó, duy nhÊt thùc sù v« s¶n – chñ nghÜa M¸c” (tr. 75). cña Lª-nin – vÜ nh©n cña khoa häc ®· lµm phong phó t− t−ëng Dùa vµo kinh nghiÖm cña c¸c X«-viÕt n¨m 1905, Lª-nin sau nµy m¸c-xÝt vÒ chuyªn chÝnh v« s¶n b»ng kinh nghiÖm cña cuéc ®· nghiªn cøu häc thuyÕt vÒ c¸c X«-viÕt nh− lµ vÒ h×nh thøc nhµ n−íc c¸ch m¹ng Nga lÇn thø nhÊt - ®· thÓ hiÖn ®Æc biÖt râ rµng. cña chuyªn chÝnh v« s¶n. Tr−íc khi cã bµi b¸o cña Lª-nin “Nh÷ng nhiÖm vô cña Trong cuèn “Th¾ng lîi cña ph¸i d©n chñ – lËp hiÕn vµ nhiÖm vô chóng ta vµ X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n”, vÊn ®Ò ý nghÜa vµ vai cña ®¶ng c«ng nh©n” nh»m tæng kÕt kinh nghiÖm ®Êu tranh cña giai trß cña c¸c X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n vµ th¸i ®é cña ®¶ng v« cÊp v« s¶n Nga håi th¸ng M−êi – th¸ng Ch¹p 1905 vµ v¹ch trÇn b¶n s¶n ®èi víi c¸c X«-viÕt Êy ch−a ®−îc gi¶i quyÕt ®óng ®¾n. chÊt ph¶n c¸ch m¹ng cña ®¶ng chñ chèt cña giai cÊp t− s¶n qu©n Trong khi lÊy khÈu hiÖu “c¬ quan tù qu¶n c¸ch m¹ng” ®Ó thay chñ – tù do chñ nghÜa, Lª-nin ®−a ra quan ®iÓm m¸c-xÝt vÒ ý nghÜa thÕ khÈu hiÖu khëi nghÜa vò trang vµ viÖc thµnh lËp chÝnh cña c¸ch m¹ng vµ phª ph¸n quan ®iÓm cña bän d©n chñ – lËp hiÕn quyÒn c¸ch m¹ng trung −¬ng, bän men-sª-vÝch ®· quan niÖm ®èi víi sù ph¸t triÓn cña x· héi. Bän d©n chñ – lËp hiÕn muèn lµm cho r»ng X«-viÕt chØ lµ c¬ quan tù qu¶n ®Þa ph−¬ng hoÆc lµ c¸c uû c«ng nh©n vµ n«ng d©n chÞu ¶nh h−ëng cña m×nh, kh«ng ®Ó lËt ®æ ban b·i c«ng. chÕ ®é chuyªn chÕ, vµ chóng ®· thùc hµnh chÝnh s¸ch hai mÆt, V¹ch trÇn nh÷ng quan ®iÓm c¬ héi chñ nghÜa cña bän men- võa kÕt hîp “tù do nh©n d©n” víi ph¶n c¸ch m¹ng, nghÜa lµ tù sª-vÝch ®èi víi vai trß cña c¸c X«-viÕt, trong bµi b¸o cña m×nh, do cña chÕ ®é chuyªn chÕ n« dÞch nh©n d©n. Lª-nin ®· v¹ch Lª-nin nh×n nhËn c¸c X«-viÕt lµ nh÷ng c¬ quan khëi nghÜa, lµ trÇn tÝnh chÊt ®¹o ®øc gi¶ vµ ho¹t ®Çu chÝnh trÞ cña ®¶ng t− s¶n chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng, d©n chñ nhÊt, cã kh¶ n¨ng tËp hîp c¸c nµy, gäi bän d©n chñ – lËp hiÕn lµ “nh÷ng con giun m¶ cña c¸ch lùc l−îng c¸ch m¹ng trong n−íc vµ trë thµnh ng−êi ®¹i biÓu m¹ng”, mµ c«ng viÖc cã Ých cña nh÷ng con giun nµy chØ lµ lµm ch©n chÝnh cho ý chÝ nh©n d©n. Trong ch−¬ng tr×nh ho¹t ®éng cña chÝnh quyÒn nµy, nh− Lª-nin ®· chØ râ, “viÖc ®Æt lªn hµng ph©n bãn tèt cho ruéng ®Êt. Lª-nin ®· chØ râ vai trß s¸ng t¹o ®Çu ph¶i lµ thùc hiÖn ®Çy ®ñ tù do chÝnh trÞ… Xo¸ bá mäi ®¹o cña nh©n d©n trong c¸ch m¹ng, vai trß nµy thÓ hiÖn trong viÖc luËt h¹n chÕ tù do ng«n luËn, tÝn ng−ìng, héi häp, xuÊt b¶n, lËp giµnh tù do chÝnh trÞ b»ng c¸ch ®o¹t lÊy, mét c¸ch tù ý, trong héi, b·i c«ng, thñ tiªu tÊt c¶ c¸c c¬ quan h¹n chÕ nh÷ng tù do viÖc thµnh lËp nh÷ng c¬ quan chÝnh quyÒn míi – c¸c X«-viÕt Êy” (xem tËp nµy, tr. 80). §ång thêi, Lª-nin ®· nhÊn m¹nh r»ng ®¹i biÓu cña c«ng nh©n, cña binh lÝnh, cña c«ng nh©n ®−êng ph¶i xem X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n lµ mÇm mèng cña chÝnh s¾t, cña n«ng d©n, mµ luËt ph¸p ch−a ®Æt ra; trong quyÒn míi; Ng−êi cho r»ng X«-viÕt Pª-tÐc-bua ph¶i tù tuyªn viÖc nh©n d©n dïng b¹o lùc chèng l¹i nh÷ng kÎ ®· dïng b¹o
XVIII Lêi tùa Lêi tùa XIX lùc víi nh©n d©n. Trong t¸c phÈm nµy, Lª-nin v¹ch trÇn bän d©n c¸ch m¹ng, ng−êi b¹n ®ång minh cña giai cÊp c«ng nh©n chñ – lËp hiÕn lµ nh÷ng kÎ ®· xuyªn t¹c kh¸i niÖm chuyªn chÝnh, trong c¸ch m¹ng, vµ ®· ®¸nh gi¸ phong trµo n«ng d©n ë nh»m h¹ thÊp cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng. Ng−êi ®· ®−a ra kh¸i c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau cña cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp v« s¶n. niÖm thËt sù khoa häc vÒ chuyªn chÝnh, chØ râ sù kh¸c nhau c¬ ChiÕm vÞ trÝ ®¸ng kÓ trong tËp nµy lµ nh÷ng t¸c phÈm cña b¶n gi÷a chuyªn chÝnh t− s¶n, tøc lµ chuyªn chÝnh cña thiÓu sè Lª-nin nãi vÒ sù cñng cè ®¶ng v« s¶n vµ triÓn khai ho¹t ®èi víi ®a sè, víi chuyªn chÝnh cña tuyÖt ®¹i ®a sè nh©n d©n ®èi ®éng cña ®¶ng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn míi, do cao trµo c¸ch víi mét nhóm nh÷ng kÎ hung b¹o, c−íp bãc vµ tiÕm ®o¹t chÝnh m¹ng ®Î ra. quyÒn nh©n d©n. C¸c X«-viÕt lµ chÝnh quyÒn cña c«ng nh©n vµ Trong bµi “VÒ viÖc c¶i tæ ®¶ng”, Lª-nin nªu nhiÖm vô m¹nh d¹n tæ chøc l¹i c«ng t¸c ®¶ng trªn c¬ së sö dông réng r·i n«ng d©n, lµ chuyªn chÝnh cña tuyÖt ®¹i ®a sè, chÝnh quyÒn Êy cã nh÷ng kh¶ n¨ng hîp ph¸p ®· giµnh ®−îc trong thêi kú thÓ vµ ®· ®øng v÷ng chØ hoµn toµn nhê ë sù tÝn nhiÖm cña qu¶ng tæng b·i c«ng chÝnh trÞ håi th¸ng M−êi 1905. Ng−êi ®Ò nghÞ ®¹i quÇn chóng ®−îc l«i cuèn tham gia chÝnh quyÒn mét c¸ch m¹nh d¹n ®−a vµo hµng ngò ®¶ng nh÷ng ®¶ng viªn míi, réng r·i nhÊt. C¸c X«-viÕt ®¹i biÓu c«ng nh©n lµ mÇm mèng cña tr−íc hÕt xuÊt th©n tõ c«ng nh©n, thùc hiÖn chÕ ®é bÇu cö c¸c chuyªn chÝnh cña nh©n d©n c¸ch m¹ng, cña tuyÖt ®¹i ®a sè ®èi c¬ quan cña ®¶ng, thiÕt lËp nh÷ng c¬ quan hîp ph¸p vµ nöa víi thiÓu sè, lµ chÝnh quyÒn c«ng khai ®èi víi tÊt c¶ mäi ng−êi, hîp ph¸p cña ®¶ng vµ m¹ng l−íi nh÷ng tæ chøc thuéc c¸c c¬ lµm mäi viÖc mét c¸ch c«ng khai tr−íc quÇn chóng. Vai trß lÞch quan Êy. Mét sù c¶i tæ nh− thÕ ®èi víi ho¹t ®éng cña ®¶ng ®· sö quan träng nhÊt cña c¸c X«-viÕt lµ ë chç ®ã. ph¸t huy ®−îc s¸ng kiÕn cña c¸c ®¶ng viªn, t¹o kh¶ n¨ng c«ng Cuéc sèng ®· chøng thùc tÊt c¶ sù s©u s¾c trong sù ®¸nh gi¸ khai liªn hÖ víi quÇn chóng, tr×nh bµy c−¬ng lÜnh hµnh ®éng cña Lª-nin vÒ c¸c X«-viÕt, tiÒn th©n cña ChÝnh quyÒn x«-viÕt cña ®¶ng vµ ®Êu tranh thùc hiÖn c−¬ng lÜnh Êy. C«ng t¸c c¶i tæ ®−îc giai cÊp v« s¶n lËp ra d−íi sù l·nh ®¹o cña ®¶ng b«n-sª- Êy ®−îc sù ñng hé nhÊt trÝ cña c¸c ®¶ng viªn vµ l«i cuèn ®−îc vÝch vµo n¨m 1917. ®«ng ®¶o nh÷ng ng−êi tÝch cùc t¸n thµnh s¸ch l−îc vµ Trong c¸c bµi b¸o “Chñ nghÜa x· héi tiÓu t− s¶n vµ chñ c−¬ng lÜnh cña ®¶ng b«n-sª-vÝch. §¶ng ®· ®−îc bæ sung nghÜa x· héi v« s¶n”, “Giai cÊp v« s¶n vµ n«ng d©n”, “T×nh b»ng nh÷ng c«ng nh©n tiÒn phong −u tó nhÊt, vµ tõ chç lµ mét h×nh hiÖn nay cña n−íc Nga vµ s¸ch l−îc cña ®¶ng c«ng nh©n”, liªn minh nh÷ng tiÓu tæ bÝ mËt – thùc tr¹ng cña ®¶ng vµo håi “C¸ch m¹ng Nga vµ nhiÖm vô cña giai cÊp v« s¶n”, trong cuèn mïa xu©n 1905 – th× ®Õn mïa thu còng n¨m Êy, - nh− Lª-nin “Söa ®æi c−¬ng lÜnh ruéng ®Êt cña ®¶ng c«ng nh©n”, còng nh− trong ®Ò c−¬ng bµi “Nh÷ng giai ®o¹n, ph−¬ng h−íng ®· chØ râ, - ®¶ng “®· trë thµnh ®¶ng cña hµng triÖu ng−êi v« vµ triÓn väng cña c¸ch m¹ng” vµ trong nh÷ng t¸c phÈm s¶n” (Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5, t. 17, tr. 145). kh¸c in trong tËp nµy, Lª-nin v¹ch ra con ®−êng tiÕp tôc Trªn thùc tÕ nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ ®· b¾t ®Çu ®−îc ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng trong n−íc, con ®−êng chuyÓn thùc hiÖn. biÕn c¸ch m¹ng d©n chñ – t− s¶n thµnh c¸ch m¹ng x· héi Bµi cña Lª-nin “VÒ viÖc c¶i tæ ®¶ng” ®· ®−îc lÊy lµm c¬ chñ nghÜa. Trong c¸c t¸c phÈm ®ã Ng−êi ®· ®¸nh gi¸ së cho b¶n nghÞ quyÕt cïng tªn nh− thÕ, ®−îc Héi nghÞ I toµn diÖn vµ trªn tinh thÇn m¸c-xÝt vÒ giai cÊp n«ng d©n cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ – x· héi Nga, häp ë Tam-mÐc-
XX Lêi tùa Lêi tùa XXI pho håi th¸ng Ch¹p 1905 d−íi sù l·nh ®¹o cña Lª-nin, nghÜa M¸c c¸ch m¹ng, trªn c¬ së sù ®¸nh gi¸ b«n-sª-vÝch vÒ th«ng qua. Héi nghÞ còng ®· ra nghÞ quyÕt vÒ viÖc kh«i phôc sù c¸ch m¹ng, vÒ chiÕn l−îc vµ s¸ch l−îc b«n-sª-vÝch trong c¸ch thèng nhÊt cña ®¶ng, v× ®¶ng trªn thùc tÕ ®· bÞ chia thµnh m¹ng. Nh÷ng t¸c phÈm nµy cña Lª-nin vµ ®Æc biÖt lµ t¸c phÈm hai ®¶ng, vµ ®· uû nhiÖm cho Ban chÊp hµnh trung −¬ng “C−¬ng lÜnh hµnh ®éng s¸ch l−îc tr×nh lªn §¹i héi thèng nhÊt thèng nhÊt cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ – x· héi Nga triÖu tËp cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ – x· héi Nga” bao gåm nh÷ng dù ®¹i héi ®¶ng. th¶o nghÞ quyÕt cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch, ®· v¹ch râ Vµo thêi kú ®ã viÖc thèng nhÊt tÊt c¶ nh÷ng c«ng nh©n d©n nh÷ng quan ®iÓm cña ®¶ng vÒ mäi vÊn ®Ò c¬ b¶n cña c¸ch chñ – x· héi vµo trong mét ®¶ng thùc sù m¸c-xÝt vµ tËp trung lµ m¹ng Nga: vÒ nh÷ng triÓn väng cña c¸ch m¹ng, vÒ khëi nghÜa nhiÖm vô nãng hæi nhÊt vµ cã ý nghÜa to lín ®èi víi cuéc ®Êu vò trang, vÒ chÝnh phñ c¸ch m¹ng l©m thêi, vÒ c¸c X«-viÕt ®¹i tranh cã kÕt qu¶ v× th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng. NguyÖn väng biÓu c«ng nh©n, vÒ th¸i ®é ®èi víi c¸c ®¶ng t− s¶n vµ §u-ma thèng nhÊt, ý muèn phèi hîp hµnh ®éng trong c¸c ho¹t ®éng nhµ n−íc, vÒ th¸i ®é ®èi víi c¸c ®¶ng d©n chñ – x· héi d©n téc c¸ch m¹ng, ®· biÓu hiÖn ®Æc biÖt râ rÖt trong c¸c tæ chøc c¬ së, vµ c«ng ®oµn, vµ vÒ c¸c vÊn ®Ò tæ chøc. C¸c t¸c phÈm Êy còng trong c«ng nh©n. Sù tån t¹i ë c¸c ®Þa ph−¬ng nh÷ng tæ chøc ®· x¸c ®Þnh nh÷ng nhiÖm vô tr−íc m¾t cña ®¶ng v« s¶n. b«n-sª-vÝch vµ men-sª-vÝch riªng rÏ ®· g©y nªn sù bÊt b×nh §¹i héi IV (§¹i héi thèng nhÊt) ®· häp vµo th¸ng T− 1906 ë trong c«ng nh©n. Do kinh nghiÖm b¶n th©n, quÇn chóng ®¶ng Xtèc-kh«n. §¹i héi ®· th«ng qua c«ng thøc cña Lª-nin vÒ tiÕt viªn ®· thÊy râ th¸i ®é ph¶n béi cña bän men-sª-vÝch vµ hiÓu râ thø nhÊt cña ®iÒu lÖ, nh− vËy lµ ®· vøt bá c«ng thøc c¬ héi chñ r»ng nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch lµ nh÷ng ng−êi ®¹i diÖn duy nghÜa cña M¸c-tèp. LÇn ®Çu tiªn, c«ng thøc b«n-sª-vÝch vÒ nhÊt cho lîi Ých cña giai cÊp c«ng nh©n. nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ ®−îc ®−a vµo ®iÒu lÖ. §¹i héi ®· Nh÷ng t¸c phÈm nãi vÒ §¹i héi IV (§¹i héi thèng nhÊt) cña ra nghÞ quyÕt vÒ viÖc thèng nhÊt víi c¸c ®¶ng d©n chñ – x· héi §¶ng c«ng nh©n d©n chñ – x· héi Nga ®−îc in trong tËp nµy Ba-lan vµ L¸t-vi-a, vµ th«ng qua c¶ dù th¶o nh÷ng ®iÒu kiÖn chØ cho chóng ta thÊy Lª-nin ®· ®Êu tranh víi mét sù kiªn tr× vµ thèng nhÊt ph¸i Bun víi §¶ng c«ng nh©n d©n chñ – x· héi Nga, tÝnh nguyªn t¾c nh− thÕ nµo cho sù cñng cè ®¶ng v« s¶n, ®ång nh−ng trong mét nghÞ quyÕt ®Æc biÖt, ®¹i héi ®· ph¶n ®èi kÞch thêi v¹ch trÇn ho¹t ®éng bÌ ph¸i cña bän men-sª-vÝch. liÖt viÖc tæ chøc giai cÊp v« s¶n c¨n cø theo d©n téc. Sù hîp nhÊt Nh÷ng bµi b¸o cña Lª-nin “C¸ch m¹ng Nga vµ nhiÖm vô cña giai cÊp v« s¶n”, “C−¬ng lÜnh hµnh ®éng s¸ch l−îc tr×nh c¸c ®¶ng d©n chñ – x· héi d©n téc ë Nga vµo §¶ng c«ng nh©n lªn §¹i héi thèng nhÊt cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ – x· héi d©n chñ – x· héi Nga lµ mét trong nh÷ng thµnh tùu to lín cña Nga”, cuèn s¸ch “Söa ®æi c−¬ng lÜnh ruéng ®Êt cña ®¶ng §¹i héi IV. c«ng nh©n”, ®−îc viÕt ngay tr−íc ngµy khai m¹c §¹i héi IV §¹i héi ®· cho thÊy nh÷ng bÊt ®ång s©u s¾c cã tÝnh nguyªn (§¹i héi thèng nhÊt), ®· v¹ch râ lËp tr−êng cña ®¶ng t¾c gi÷a nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch vµ nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch b«n-sª-vÝch vÒ vÊn ®Ò thèng nhÊt víi ph¸i men-sª-vÝch. vÒ mäi vÊn ®Ò c¬ b¶n cña c¸ch m¹ng Nga vµ chØ thùc hiÖn ®−îc Lª-nin cho r»ng mét sù thèng nhÊt nh− vËy chØ cã thÓ sù thèng nhÊt hai ph¸i Êy mét c¸ch h×nh thøc th«i. ®−îc thùc hiÖn trªn c¬ së tÝnh nguyªn t¾c, trªn nÒn t¶ng chñ Nh÷ng lêi ph¸t biÓu cña Lª-nin t¹i §¹i héi IV còng nh−
XXII Lêi tùa Lêi tùa XXIII “Th− cña c¸c ®¹i biÓu – tr−íc thuéc ph¸i “b«n-sª-vÝch” – tham Sù nghiªn cøu lý luËn cña Lª-nin vÒ vÊn ®Ò ruéng ®Êt lµ mét dù §¹i héi thèng nhÊt göi toµn ®¶ng” vµ “B¸o c¸o vÒ §¹i héi bé phËn cÊu thµnh cña cuéc ®Êu tranh cña ®¶ng b«n-sª-vÝch ®Ó thèng nhÊt cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ – x· héi Nga”, ®−îc tranh thñ giai cÊp n«ng d©n víi t− c¸ch lµ b¹n ®ång minh cña viÕt sau ®¹i héi, ®· v¹ch trÇn s¸ch l−îc c¬ héi chñ nghÜa cña giai cÊp v« s¶n trong c¸ch m¹ng, vµ sù nghiªn cøu Êy g¾n chÆt bän men-sª-vÝch vµ b¶o vÖ nh÷ng t− t−ëng vÒ b¸ quyÒn l·nh víi häc thuyÕt vÒ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng d©n chñ – ®¹o cña giai cÊp v« s¶n. t− s¶n thµnh c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa. Bän men-sª-vÝch ®· phñ nhËn vai trß l·nh ®¹o cña giai cÊp VÊn ®Ò th¸i ®é cña §¶ng d©n chñ – x· héi ®èi víi phong c«ng nh©n trong cuéc c¸ch m¹ng ®· ®−îc triÓn khai, hä ®· t×m trµo n«ng d©n, - Lª-nin viÕt trong bµi “Giai cÊp v« s¶n vµ n«ng c¸ch h−íng c¸ch m¹ng ®i chÖch ®−êng vµ chuyÓn c¸ch m¹ng sang d©n”, - lu«n lu«n lµ vÊn ®Ò thiÕt yÕu trong viÖc x¸c ®Þnh c−¬ng con ®−êng ®Êu tranh nghÞ tr−êng. Hä ®· ®ãng vai trß nh÷ng lÜnh vµ s¸ch l−îc. Lª-nin cho r»ng tiÕn tr×nh vµ kÕt qu¶ cña c¸ch ng−êi truyÒn dÉn ¶nh h−ëng t− s¶n vµo giai cÊp c«ng nh©n. m¹ng Nga tuú thuéc vµo sù ph¸t triÓn cña tr×nh ®é gi¸c ngé cña Lª-nin, nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ®· ®Êu tranh kiªn tr× chèng n«ng d©n. nh÷ng ¶o t−ëng lËp hiÕn, chèng nh÷ng lêi høa hÑn gi¶ dèi cña chÝnh phñ chuyªn chÕ vµ nh÷ng m−u ®å cña nã ®Þnh h−íng VÊn ®Ò ruéng ®Êt lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò chñ yÕu t¹i §¹i nh©n d©n c¸ch m¹ng vµo con ®−êng “hiÕn ph¸p” cña Nga héi IV cña ®¶ng. Lª-nin ®· ®äc b¸o c¸o vÒ vÊn ®Ò nµy. hoµng. Nh÷ng yªu s¸ch thùc tiÔn trong dù th¶o c−¬ng lÜnh ruéng V. I. Lª-nin cho r»ng vÊn ®Ò th¸i ®é ®èi víi nh÷ng ¶o t−ëng ®Êt b«n-sª-vÝch, do Lª-nin ®Ò ra, ®· quy ®Þnh viÖc thµnh lËp c¸c lËp hiÕn lµ mét vÊn ®Ò mµ qua ®ã cã thÓ ph©n biÖt dÔ nhÊt kÎ c¬ uû ban n«ng d©n, tÞch thu tÊt c¶ ruéng ®Êt cña ®Þa chñ, cña gi¸o héi chñ nghÜa víi ng−êi t¸n thµnh ph¸t triÓn h¬n n÷a c¸ch héi, cña tu viÖn, cña hoµng téc, cña nhµ n−íc vµ nh÷ng ruéng m¹ng. Trong c¸c bµi b¸o viÕt vµo th¸ng Giªng – th¸ng Hai 1906: ®Êt kh¸c ®Ó chuyÓn giao cho n«ng d©n; tiÕp theo lµ viÖc quèc “Cã nªn tÈy chay §u-ma nhµ n−íc kh«ng?”, “§u-ma nhµ n−íc h÷u ho¸ toµn bé ruéng ®Êt, viÖc quèc h÷u ho¸ gióp cho giai cÊp vµ s¸ch l−îc cña §¶ng d©n chñ – x· héi”, “T×nh h×nh hiÖn nay v« s¶n dÔ dµng thùc hiÖn – trong sù liªn minh víi bÇn n«ng – cña n−íc Nga vµ s¸ch l−îc cña ®¶ng c«ng nh©n”, vµ trong b−íc chuyÓn sang c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa. C−¬ng lÜnh nh÷ng t¸c phÈm kh¸c ®−îc in trong tËp nµy, Lª-nin ®· luËn ruéng ®Êt cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ®· kªu gäi n«ng d©n chøng vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i tÝch cùc tÈy chay §u-ma nhµ n−íc. ®øng lªn lµm c¸ch m¹ng chèng l¹i bän ®Þa chñ, thñ tiªu mäi tµn Lª-nin ®· b¶o vÖ s¸ch l−îc b«n-sª-vÝch ngay t¹i §¹i héi IV cña tÝch cña chÕ ®é n«ng n«. §¶ng c«ng nh©n d©n chñ – x· héi Nga. Nh÷ng t¸c phÈm cña Lª-nin “Giai cÊp v« s¶n vµ n«ng d©n”, C−¬ng lÜnh ruéng ®Êt men-sª-vÝch th× ng−îc l¹i, nã nh»m ®i “Söa ®æi c−¬ng lÜnh ruéng ®Êt cña ®¶ng c«ng nh©n”, nh÷ng lêi ®Õn kÕt côc nöa vêi cña c¸ch m¹ng vµ, vÒ thùc chÊt, ®ã lµ mét ph¸t biÓu t¹i §¹i héi IV cña ®¶ng vÒ vÊn ®Ò ruéng ®Êt vµ nh÷ng c−¬ng lÜnh tho¶ hiÖp. Theo c−¬ng lÜnh nµy, ruéng ®Êt cña ®Þa tµi liÖu kh¸c ®· chØ râ cuéc ®Êu tranh cña Lª-nin cho mét c−¬ng chñ ph¶i ®−îc chuyÓn giao cho c¸c héi ®ång h−¬ng chÝnh, cßn lÜnh ruéng ®Êt m¸c-xÝt c¸ch m¹ng. n«ng d©n th× ®−îc quyÒn thuª ruéng ®Êt nµy.
XXIV Lêi tùa Lêi tùa XXV Lª-nin ®· v¹ch râ tÝnh chÊt hoµn toµn kh«ng cã c¨n cø Trong tËp nµy cã in nh÷ng t¸c phÈm cña Lª-nin “Tæ chøc cña cña c−¬ng lÜnh men-sª-vÝch chñ tr−¬ng ®Þa ph−¬ng c«ng h÷u ®¶ng vµ v¨n häc ®¶ng” vµ “Chñ nghÜa x· héi vµ t«n gi¸o” nãi vÒ hãa ruéng ®Êt, vµ coi c−¬ng lÜnh nµy lµ cã h¹i cho c¸ch m¹ng vµ nh÷ng vÊn ®Ò c«ng t¸c t− t−ëng cña ®¶ng. Nh÷ng t¸c lµ “lêi h« hµo gi¶i quyÕt vÊn ®Ò kh«ng ph¶i b»ng biÖn ph¸p phÈm Êy ®· x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña cuéc ®Êu tranh t− t−ëng khëi nghÜa, mµ lµ b»ng mét cuéc th−¬ng l−îng víi bän ®Þa chñ, trong ho¹t ®éng cña toµn ®¶ng vµ ®· chØ râ vai trß to lín cña víi c¸i chÝnh quyÒn trung −¬ng ph¶n ®éng…” (xem tËp nµy, khoa häc, cña v¨n häc vµ cña nghÖ thuËt trong cuéc ®Êu tranh cho tr. 311). thÕ giíi quan khoa häc, duy vËt, cho th¾ng lîi cña chñ nghÜa Do t×nh h×nh cã mét sè tæ chøc b«n-sª-vÝch bÞ tan vì x· héi. trong vµ sau cuéc khëi nghÜa vò trang håi th¸ng Ch¹p 1905 VÊn ®Ò tÝnh ®¶ng cña v¨n häc ®· ®−îc ®Æt ra tr−íc ®¶ng v« vµ kh«ng thÓ cö ®¹i biÓu cña m×nh ®Õn ®¹i héi, nªn bän s¶n trong nh÷ng ®iÒu kiÖn míi ph¸t sinh ë Nga sau cuéc tæng men-sª-vÝch chiÕm ®a sè h¬n chót Ýt t¹i ®¹i héi. §iÒu nµy ®· x¸c b·i c«ng chÝnh trÞ th¸ng M−êi 1905, khi mµ sù kh¸c biÖt gi÷a ®Þnh tÝnh chÊt men-sª-vÝch cña c¸c nghÞ quyÕt cña ®¹i héi vÒ b¸o chÝ bÊt hîp ph¸p vµ b¸o chÝ hîp ph¸p ®· b¾t ®Çu ®−îc xo¸ mét sè vÊn ®Ò. bá. Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn Êy, nh− Lª-nin ®· chØ râ, giai cÊp v« Trong “Th− göi toµn ®¶ng” vµ trong “B¸o c¸o vÒ §¹i héi s¶n ph¶i “®Ò ra nguyªn t¾c v¨n häc ®¶ng, ph¸t triÓn nguyªn t¾c thèng nhÊt cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ – x· héi Nga” in trong ®ã vµ thùc hiÖn nguyªn t¾c ®ã d−íi h×nh thøc cµng ®Çy ®ñ vµ tËp sau, Lª-nin ®· l−u ý nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch vÒ sù cÇn cµng trän vÑn ®−îc chõng nµo hay chõng Êy” (tr. 123). Trong thiÕt ph¶i ®em hÕt søc lùc ra ®Ó lµm sao cho ®¶ng c«ng nh©n bµi b¸o “Tæ chøc cña ®¶ng vµ v¨n häc ®¶ng”, Lª-nin ®· v¹ch kh«ng ®i chÖch con ®−êng c¸ch m¹ng, ®Ó sao cho giai cÊp v« râ thùc chÊt cña nguyªn t¾c nµy, chØ râ r»ng sù nghiÖp v¨n s¶n thùc hiÖn trän vÑn vai trß vÜ ®¹i cña m×nh lµ chiÕn sÜ tiªn häc ph¶i trë thµnh mét bé phËn cña c«ng t¸c cña toµn ®¶ng. phong ®Êu tranh cho tù do. Lª-nin viÕt: “NÕu giai cÊp v« s¶n Trong khi cho r»ng nhiÖm vô nµy lµ khã kh¨n vµ míi ®èi víi toµn n−íc Nga ®oµn kÕt chÆt chÏ, nÕu nã biÕt ph¸t ®éng mäi ®¶ng, Lª-nin ®· c¨n dÆn ban biªn tËp c¸c b¸o, c¸c t¹p chÝ, c¸c tÇng líp nh©n d©n thùc sù c¸ch m¹ng, cã n¨ng lùc ®Êu tranh nhµ xuÊt b¶n ph¶i b¾t tay ngay vµo viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô ®ã. chø kh«ng ph¶i tho¶ hiÖp, nÕu nã chuÈn bÞ tèt cho cuéc chiÕn Trong khi nhÊn m¹nh sù cÇn thiÕt cña viÖc ®¶ng ph¶i l·nh ®Êu vµ lùa chän ®óng ®¾n thêi c¬ ®Ó tiÕn hµnh cuéc chiÕn ®Êu ®¹o sù ph¸t triÓn cña v¨n häc, Lª-nin lu«n lu«n nãi r»ng quyÕt ®Þnh cho tù do, - th× lóc ®ã th¾ng lîi sÏ thuéc vÒ nã” (tr. ph¶i t¹o nh÷ng ®iÒu kiÖn rÊt réng r·i cho c¸c nhµ v¨n, c¸c 471). Thay mÆt nh÷ng ®¹i biÓu b«n-sª-vÝch, trong “Th− göi toµn nghÖ sÜ ph¸t huy s¸ng kiÕn c¸ nh©n, së tr−êng c¸ nh©n, t¹o ®¶ng” vµ trong b¸o c¸o vÒ ®¹i héi, Lª-nin ®· phª ph¸n mét c¸ch ®iÒu kiÖn réng r·i cho t− duy vµ t−ëng t−îng. Ng−êi kªu cã nguyªn t¾c nh÷ng nghÞ quyÕt men-sª-vÝch, nh÷ng nghÞ gäi nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch v¹ch trÇn nh÷ng lêi lÏ gi¶ dèi quyÕt ®−îc th«ng qua, bÊt chÊp sù ph¶n ®èi cña nh÷ng ng−êi cña nh÷ng nhµ t− t−ëng t− s¶n vÒ tÝnh ®éc lËp trong s¸ng b«n-sª-vÝch, t¹i §¹i héi IV, vµ Ng−êi kªu gäi tÊt c¶ nh÷ng t¹o nghÖ thuËt vµ khoa häc cña c¸c nhµ ho¹t ®éng v¨n ho¸. ng−êi d©n chñ – x· héi ®Êu tranh ®Ó ®¹i héi tíi cã quyÕt ®Þnh Sèng trong mét x· héi mµ l¹i tho¸t khái x· héi Êy ®Ó ®−îc huû bá c−¬ng lÜnh men-sª-vÝch vÒ ®Þa ph−¬ng c«ng h÷u ho¸ tù do, ®ã lµ ®iÒu kh«ng thÓ ®−îc, - Lª-nin ®· viÕt nh− vËy. ruéng ®Êt. Ng−êi ®· tõng chØ râ r»ng c¸i gäi lµ tù do cña nhµ v¨n
XXVI Lêi tùa Lêi tùa XXVII t− s¶n trªn thùc tÕ chØ lµ sù lÖ thuéc ®−îc che ®Ëy vµo giai cÊp t− s¸ch l−îc ®−îc th«ng qua t¹i §¹i héi I cña Héi liªn hiÖp n«ng s¶n, vµ Ng−êi ®· ®em nÒn v¨n häc thùc sù tù do, c«ng khai g¾n d©n (th¸ng T¸m 1905), 7 bµi ph¸t biÓu ng¾n cña Lª-nin t¹i c¸c víi giai cÊp v« s¶n ®Ó ®èi lËp víi nÒn v¨n häc tù do – gi¶ dèi. Lª- héi nghÞ toµn thµnh cña ®¶ng bé Pª-tÐc-bua §¶ng c«ng nh©n nin viÕt: “§ã sÏ lµ v¨n häc tù do, v× r»ng kh«ng ph¶i lßng h¸m lîi, d©n chñ – x· héi Nga, häp vµo ngµy 11 (24) th¸ng Hai vµ cuèi còng kh«ng ph¶i ®Çu ãc danh vÞ, mµ lµ t− t−ëng x· héi chñ th¸ng Hai - ®Çu th¸ng Ba 1906, 6 v¨n kiÖn cña §¹i héi IV (§¹i nghÜa vµ sù ®ång t×nh víi nh©n d©n lao ®éng sÏ l«i cuèn tõng héi thèng nhÊt) cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ – x· héi Nga. líp, tõng líp lùc l−îng míi vµo ®éi ngò cña nã” (tr. 127). Trong phÇn “C¸c tµi liÖu chuÈn bÞ” cã in nh÷ng ý kiÕn ghi Bµi b¸o cã tÝnh chÊt c−¬ng lÜnh Êy cña Lª-nin ®· x¸c ®Þnh chÐp cña Lª-nin ®Ó viÕt c¸c bµi b¸o “Cuéc b·i c«ng chÝnh trÞ h−íng ph¸t triÓn cña v¨n häc v« s¶n. Nh÷ng chØ dÉn cã tÝnh toµn Nga”, “Th¾ng lîi ®Çu tiªn cña c¸ch m¹ng” vµ ®Ò c−¬ng bµi chÊt nÒn t¶ng cña bµi b¸o Êy vÉn cßn mang tÝnh chÊt ®Æc biÖt b¸o “Chñ nghÜa x· héi tiÓu t− s¶n vµ chñ nghÜa x· héi v« s¶n”, nãng hæi ngay c¶ hiÖn nay, trong thêi kú x©y dùng x· héi míi, nh÷ng tµi liÖu cho ta thÊy ph−¬ng ph¸p lµm viÖc cña Lª-nin khi x· héi céng s¶n chñ nghÜa, khi mµ c¸c vÊn ®Ò gi¸o dôc céng s¶n viÕt c¸c t¸c phÈm nµy. chñ nghÜa vµ ®Êu tranh chèng c¸c tµn d− cña chÕ ®é t− b¶n chñ nghÜa trong ý thøc cña nh÷ng ng−êi x«-viÕt, ®ang ®−îc ®Æt ra ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c- Lª-nin mét c¸ch bøc thiÕt tr−íc ®¶ng chóng ta. trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng Trong bµi b¸o “Chñ nghÜa x· héi vµ t«n gi¸o” Lª-nin ®· v¹ch §¶ng céng s¶n Liªn -x« râ nh÷ng cçi rÔ giai cÊp cña t«n gi¸o vµ x¸c ®Þnh th¸i ®é cña ®¶ng v« s¶n ®èi víi t«n gi¸o. §¶ng m¸c-xÝt lµ liªn minh cña nh÷ng chiÕn sÜ gi¸c ngé, tiªn phong v× sù nghiÖp gi¶i phãng giai cÊp c«ng nh©n, kh«ng thÓ vµ kh«ng ®−îc thê ¬ ®èi víi sù dèt n¸t vµ tÝnh chÊt ngu d©n cña nh÷ng tÝn ng−ìng t«n gi¸o. §¶ng ph¶i gi¶i thÝch réng r·i c−¬ng lÜnh ®¶ng cña m×nh ®−îc x©y dùng trªn mét thÕ giíi quan khoa häc, duy vËt chñ nghÜa. ChØ cã thÕ giíi quan Êy míi v¹ch râ nh÷ng nguån gèc lÞch sö vµ kinh tÕ thËt sù cña t«n gi¸o. Trong cuéc ®Êu tranh chèng nh÷ng thiªn kiÕn t«n gi¸o, Lª-nin ®· dµnh cho c«ng t¸c tuyªn truyÒn nh÷ng kiÕn thøc khoa häc mét vai trß rÊt to lín. TËp nµy cã 14 v¨n kiÖn cña Lª-nin, lÇn ®Çu tiªn ®−îc ®−a vµo Toµn tËp. Trong sè v¨n kiÖn ®ã, cã ®o¹n bæ sung thø hai vµo bµi b¸o cña V. Ca-li-nin (bÝ danh cña V. A. C¸c- pin -xki) “§¹i héi n«ng d©n”, bµi nµy phª ph¸n nghÞ quyÕt
1 cuéc b·i c«ng chÝnh trÞ toµn nga Gi¬-ne-v¬, 26 (13) th¸ng M−êi. Phong vò biÓu b¸o b·o! - §ã lµ lêi tuyªn bè cña c¸c b¸o chÝ n−íc ngoµi ®−a ra, khi göi tin ®iÖn vÒ sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña cuéc b·i c«ng chÝnh trÞ toµn Nga. Kh«ng ph¶i chØ cã phong vò biÓu b¸o b·o mµ th«i, mäi vËt ®Òu ®· bÞ trËn giã lèc m·nh liÖt cña cuéc tÊn c«ng ®ång t©m nhÊt trÝ cña giai cÊp v« s¶n cuèn ph¨ng ®i. C¸ch m¹ng ph¸t triÓn víi mét tèc ®é thÇn kú, më ra nh÷ng sù kiÖn phong phó kú l¹, vµ nÕu chóng t«i cã ý ®Þnh tr×nh bµy víi c¸c b¹n ®äc vÒ lÞch sö chi tiÕt vÒ ba hay bèn ngµy gÇn ®©y, th× chóng t«i cÇn ph¶i viÕt c¶ mét cuèn s¸ch. Nh−ng, chóng t«i sÏ dµnh cho thÕ hÖ t−¬ng lai viÕt lÞch sö chi tiÕt ®ã. Tr−íc m¾t chóng ta ®−¬ng diÔn ra nh÷ng c¶nh t−îng hÕt søc hÊp dÉn cña mét trong nh÷ng cuéc néi chiÕn vÜ ®¹i nhÊt, nh÷ng cuéc chiÕn tranh giµnh tù do, nh÷ng cuéc chiÕn tranh mµ nh©n lo¹i ch−a hÒ tr¶i qua vµ chóng ta cÇn ph¶i sèng mét c¸ch khÈn tr−¬ng, ®Ó lµm sao cã thÓ ®em hÕt søc lùc cña m×nh ra cèng hiÕn cho cuéc néi chiÕn nµy. D«ng tè ®· næ ra, - vµ lóc nµy nh÷ng bµi diÔn v¨n cña ph¸i tù do, nh÷ng bµi diÔn v¨n d©n chñ, c¸c gi¶ ®Þnh, nh÷ng lêi ph¸n ®o¸n, c¸c kÕ ho¹ch vÒ §u-ma, ®Òu trë thµnh nh÷ng ®iÒu nghÌo nµn biÕt bao! TÊt c¶ nh÷ng cuéc tranh luËn cña chóng ta vÒ §u-ma còng ®· trë nªn l¹c hËu nh− thÕ nµo trong vßng cã mÊy ngµy, mÊy giê! Mét sè ng−êi trong chóng ta nghi ngê kh«ng biÕt giai cÊp v« s¶n c¸ch m¹ng cã ®ñ søc
2 V. I. L ª - n i n Cuéc b·i c«ng chÝnh trÞ toµn Nga 3 m¹nh ®Ó lµm thÊt b¹i c¸i trß hÒ ®ª tiÖn mµ bän bé tr−ëng c¶nh víi nh÷ng ®ßn cña chóng, chóng cã thÓ ®¸nh gôc Ba-lan, s¸t dùng lªn kh«ng; mét sè trong chóng ta cßn sî kh«ng d¸m nh−ng tr¸i l¹i, chóng chØ lµm cho hµng ngò c¸ch m¹ng ë ®©y m¹nh d¹n nãi ®Õn viÖc tÈy chay cuéc bÇu cö. ThÕ nh−ng, cuéc cµng ®−îc rÌn ®óc v÷ng m¹nh thªm. Cr−m (Xim-phª-r«-p«n) bÇu cö ch−a ph¶i ®· b¾t ®Çu ë mäi n¬i, vµ chØ mét c¸i vÈy tay vµ c¶ miÒn Nam ®−¬ng vïng lªn. ë £-ca-tª-ri-n«-xl¸p, ch−íng còng ®ñ ®Ó lµm lung lay toµn bé ng«i nhµ x©y b»ng giÊy. ChØ ng¹i vËt ®−¬ng ®−îc dùng lªn vµ m¸u ®−¬ng ch¶y. Vïng P«- mét c¸i vÈy tay còng ®· buéc kh«ng nh÷ng ph¸i tù do, ph¸i v«n-gi-ª (Xa-ra-tèp, Xim-biÕc-xc¬, Ni-gi¬-ni Nèp-g«-rèt) ®−¬ng “Gi¶i phãng” hÌn nh¸t, mµ buéc ngay c¶ «ng VÝt-te, kÎ ®øng b·i c«ng, vµ cuéc b·i c«ng ®−¬ng lan réng ®Õn c¶ nh÷ng tØnh ®Çu c¸i chÝnh phñ Nga hoµng “tù do” míi, còng ph¶i nãi (®óng n«ng nghiÖp ë trung t©m (V«-r«-ne-gi¬), ®Õn c¶ trung t©m c«ng ra, lóc nµy míi chØ nãi th«i) ®Õn nh÷ng c¶i c¸ch lµm sôp ®æ tÊt nghiÖp (I-a-r«-xl¸p). c¶ nh÷ng quû kÕ cña toµn bé trß hÒ Bu-l−-ghin. Mét ®oµn ®¹i biÓu nhá cña C«ng ®oµn viªn chøc ®−êng s¾t 1 C¸i bµn tay chØ vÈy mét c¸i còng ®· lµm ®¶o lén vÊn ®Ò hiÖn nay ®−¬ng dÉn ®Çu ®¹o qu©n ®ã cña c«ng nh©n, §u-ma, chÝnh lµ bµn tay cña giai cÊp v« s¶n Nga. Mét bµi ca ®«ng hµng triÖu ng−êi vµ gåm nhiÒu d©n téc. Trªn s©n khÊu, x· héi chñ nghÜa §øc cã mét c©u nh− sau: “TÊt c¶ c¸c b¸nh xe mµ c¸c ngµi thuéc ph¸i tù do ®· tõng diÔn c¸c trß hÒ chÝnh trÞ ®Òu dõng l¹i khi c¸nh tay hïng m¹nh cña anh muèn”. C¸i c¸nh víi nh÷ng bµi diÔn v¨n hoa mü vµ hÌn nh¸t cña chóng göi tay hïng m¹nh ®ã hiÖn nay ®· gi¬ lªn. Nh÷ng lêi chØ dÉn Nga hoµng, víi nh÷ng d¸ng ®iÖu âng Ño cña chóng ®èi víi vµ tiªn ®o¸n cña chóng t«i vÒ tÇm quan träng vÜ ®¹i cña VÝt-te, - chÝnh trªn s©n khÊu ®ã, bçng nhiªn ng−êi c«ng nh©n cuéc b·i c«ng chÝnh trÞ cña quÇn chóng ®èi víi sù nghiÖp xuÊt hiÖn vµ ch×a ra bøc tèi hËu th− cho «ng VÝt-te, kÎ míi lªn khëi nghÜa vò trang, nay ®· ®−îc chøng thùc hïng hån. cÇm ®Çu c¸i chÝnh phñ Nga hoµng “tù do chñ nghÜa” míi. §oµn HiÖn nay, cuéc b·i c«ng chÝnh trÞ toµn Nga thùc sù ®· bao ®¹i biÓu c«ng nh©n ®−êng s¾t kh«ng muèn chê ®îi “c¸i c¬ quan gåm toµn ®Êt n−íc, ®oµn kÕt tÊt c¶ c¸c d©n téc thuéc c¸i cai qu¶n tiÓu thÞ d©n”, tøc c¸i §u-ma nhµ n−íc. §oµn ®¹i biÓu “®Õ quèc” Nga ®¸ng nguyÒn rña nµy, ®oµn kÕt trong mét cuéc c«ng nh©n thËm chÝ còng kh«ng thÊy cÇn ph¶i phÝ mét sè thêi næi dËy anh dòng cña mét giai cÊp bÞ ¸p bøc nhiÒu nhÊt vµ gian quý b¸u vµo viÖc “phª ph¸n” tÊn hµi kÞch móa rèi ®ã. §oµn l¹i tiªn tiÕn nhÊt. V« s¶n tÊt c¶ c¸c d©n téc thuéc c¸i ®Õ quèc ®¹i biÓu c«ng nh©n tr−íc hÕt chuÈn bÞ phª ph¸n b»ng sù viÖc ®Çy ¸p bøc vµ tµn b¹o nµy, nay ®· hîp thµnh mét ®¹o qu©n thùc tÕ - ®ã lµ cuéc b·i c«ng chÝnh trÞ – vµ sau ®ã nãi víi tªn bé vÜ ®¹i cña tù do vµ ®¹o qu©n cña chñ nghÜa x· héi. M¸t-xc¬-va tr−ëng hÒ r»ng: chØ cã thÓ cã mét gi¶i ph¸p lµ triÖu tËp Quèc vµ Pª-tÐc-bua ®Òu ®−îc h−ëng c¸i vinh dù lµ nh÷ng ng−êi héi lËp hiÕn trªn c¬ së quyÒn ®Çu phiÕu phæ th«ng vµ trùc tiÕp. khëi x−íng phong trµo c¸ch m¹ng nµy cña giai cÊp v« s¶n. Theo c¸ch diÔn ®¹t s¾c bÐn cña chÝnh c¸c c«ng nh©n C¶ hai thñ ®« ®−¬ng tiÕp tôc b·i c«ng. PhÇn-lan ®−¬ng b·i ®−êng s¾t, th× tªn bé tr−ëng hÒ “thùc ®óng nh− mét tªn c«ng. C¸c tØnh vïng ven biÓn Ban-tÝch, ®øng ®Çu lµ Ri-ga, quan l¹i chÝnh cèng, nãi quanh co nh− mäi lÇn vµ kh«ng ®· h−ëng øng phong trµo. Ba-lan anh dòng còng l¹i ®øng vµo bao giê chÞu ®−a ra mét c¸i g× døt kho¸t c¶”. H¾n høa sÏ cã hµng ngò nh÷ng ng−êi b·i c«ng, nh− ®Ó chÕ giÔu sù lång lén s¾c lÖnh vÒ tù do b¸o chÝ, nh−ng b¸c bá quyÒn ®Çu phiÕu bÊt lùc cña nh÷ng kÎ thï cña m×nh, bän chóng t−ëng r»ng phæ th«ng; theo c¸c tin ®iÖn cña n−íc ngoµi th× h¾n cßn
4 V. I. L ª - n i n Cuéc b·i c«ng chÝnh trÞ toµn Nga 5 tuyªn bè lµ Quèc héi lËp hiÕn “hiÖn nay kh«ng thÓ cã ®−îc”. H·y tiÕn tíi mét cuéc ®Êu tranh míi, réng h¬n n÷a, ngoan Vµ ®oµn ®¹i biÓu c«ng nh©n tuyªn bè tæng b·i c«ng. §oµn ®i c−êng h¬n n÷a, ®Ó cho qu©n thï kh«ng kÞp hoµn hån! Giai cÊp tõ chç tªn bé tr−ëng ®Õn tr−êng ®¹i häc, n¬i ®−¬ng diÔn ra v« s¶n ®· lËp ®−îc nhiÒu kú tÝch cho th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng. nh÷ng cuéc héi häp chÝnh trÞ cã hµng v¹n ng−êi tham dù. Giai Cuéc b·i c«ng chÝnh trÞ toµn Nga ®· lµm cho th¾ng lîi cña c¸ch cÊp v« s¶n ®· khÐo sö dông diÔn ®µn mµ c¸c sinh viªn c¸ch m¹ng ®ang hÕt søc tíi gÇn, buéc kÎ thï ph¶i gi·y giôa trong m¹ng dµnh cho hä. Vµ t¹i c¸c cuéc héi häp chÝnh trÞ lÇn ®Çu c¬n hÊp hèi khñng khiÕp cña nã. Tuy nhiªn, nh÷ng c¸i chóng ta tiªn cã tÝnh chÊt quÇn chóng, cã hÖ thèng, tù do ë Nga, diÔn ra ®· lµm ®−îc th× hoµn toµn ch−a ph¶i lµ tÊt c¶ nh÷ng c¸i chóng ë tÊt c¶ c¸c thµnh phè, c¸c tr−êng häc, nhµ m¸y, trªn c¸c ®−êng ta cã thÓ vµ cÇn ph¶i lµm ®Ó ®i ®Õn th¾ng lîi hoµn toµn. Cuéc phè, kh¾p n¬i ng−êi ta ®Òu ®em c©u tr¶ lêi cña tªn bé tr−ëng hÒ ®Êu tranh ®ang tiÕn tíi, nh−ng vÉn ch−a tiÕn h¼n tíi c¸i giai ra th¶o luËn, bµn vÒ nhiÖm vô cuéc ®Êu tranh vò trang cã tÝnh ®o¹n kÕt côc thùc sù. ChÝnh lóc nµy, giai cÊp c«ng nh©n ®ang chÊt quyÕt ®Þnh, cuéc ®Êu tranh nµy sÏ lµm cho viÖc triÖu tËp ®øng lªn, ®ang tù huy ®éng m×nh, ®ang tù vò trang theo mét Quèc héi lËp hiÕn trë thµnh “cã thÓ” vµ cÇn thiÕt. B¸o chÝ t− s¶n quy m« ch−a tõng thÊy tõ tr−íc tíi nay. Vµ cuèi cïng, hä sÏ quÐt s¹ch toµn bé c¸i chÕ ®é chuyªn chÕ ®¸ng c¨m ghÐt, hä sÏ n−íc ngoµi, ngay c¶ nh÷ng tê b¸o tù do chñ nghÜa nhÊt, ®Òu tèng cæ tÊt c¶ bän bé tr−ëng hÒ, sÏ thiÕt lËp chÝnh phñ c¸ch khiÕp sî lÇu bÇu vÒ nh÷ng khÈu hiÖu “khñng bè vµ phiÕn lo¹n” m¹ng l©m thêi cña m×nh vµ chØ cho tÊt c¶ c¸c d©n téc ë n−íc mµ c¸c diÔn gi¶ ®−a ra trong c¸c cuéc héi häp tù do cña quÇn Nga thÊy v× sao mµ “cã thÓ” vµ cÇn thiÕt ph¶i triÖu tËp chÝnh vµo chóng nh©n d©n, tuång nh− lµ b¶n th©n cña chÝnh phñ Nga “lóc nµy” Quèc héi thùc sù toµn d©n vµ thùc sù lËp hiÕn. hoµng, víi tÊt c¶ chÝnh s¸ch ¸p bøc cña nã, ®· kh«ng ®−a ®Õn chç lµm cho cuéc khëi nghÜa trë thµnh ®iÒu cÇn thiÕt vµ kh«ng “Ng−êi v« s¶n”, sè 23, ngµy 31 Theo ®óng b¶n in trªn b¸o thÓ tr¸nh khái. (18) th¸ng M−êi 1905 “Ng−êi v« s¶n”, cã ®èi chiÕu Cuéc khëi nghÜa ®−¬ng tiÕn tíi gÇn, nã ®ang hiÖn lªn ngµy víi b¶n th¶o cµng râ ngay tr−íc m¾t chóng ta, tõ trong cuéc b·i c«ng chÝnh trÞ toµn Nga. ViÖc bæ nhiÖm tªn bé tr−ëng hÒ – mét kÎ thuyÕt phôc c«ng nh©n r»ng Quèc héi lËp hiÕn toµn d©n “hiÖn nay” kh«ng thÓ triÖu tËp ®−îc, - chøng tá râ rµng sù lín m¹nh cña lùc l−îng c¸ch m¹ng vµ sù suy sôp cña lùc l−îng chÝnh phñ Nga hoµng. ChÕ ®é chuyªn chÕ kh«ng cßn ®ñ søc ®Ó c«ng khai tÊn c«ng vµo c¸ch m¹ng. C¸ch m¹ng th× l¹i ch−a ®ñ lùc l−îng ®Ó gi¸ng cho qu©n thï mét ®ßn quyÕt ®Þnh. T×nh h×nh dïng d»ng nh− vËy gi÷a hai lùc l−îng hÇu nh− xÊp xØ nhau, tÊt ph¶i lµm cho bän cÇm quyÒn bèi rèi, dÉn ®Õn b−íc chuyÓn tõ chÝnh s¸ch ®µn ¸p sang chÝnh s¸ch nh©n nh−îng, ®Õn c¸c ®¹o luËt vÒ tù do b¸o chÝ vµ tù do héi häp.
6 Mét sù th¨ng b»ng vÒ lùc l−îng 7 lËp, nÕu chóng ta kh«ng ®Ì bÑp ®−îc lùc l−îng cña chÝnh phñ Nga hoµng, kh«ng ®Ëp tan ®−îc chÝnh quyÒn thùc tÕ cña nã, th× c¸ch m¹ng sÏ lµ nöa vêi, giai cÊp t− s¶n sÏ d¾t mòi c«ng nh©n. 5) Cã tin ®ån r»ng mét b¶n hiÕn ph¸p ®· ®−îc quyÕt ®Þnh. NÕu ®óng nh− vËy th× cã nghÜa lµ Nga hoµng cã ®Õm xØa ®Õn nh÷ng bµi häc cña n¨m 1848 vµ cña c¸c cuéc c¸ch m¹ng kh¸c: Mét sù th¨ng b»ng vÒ lùc l−îng2 ban cho hiÕn ph¸p mµ kh«ng cÇn cã Quèc héi lËp hiÕn, tr−íc khi cã Quèc héi lËp hiÕn, bá qua Quèc héi lËp hiÕn. Mét b¶n 1) KÕt qu¶ cho tíi nay [30 (17) th¸ng M−êi, thø hai] lµ mét hiÕn ph¸p nh− thÕ nµo? Trong tr−êng hîp may l¾m (®èi víi sù th¨ng b»ng vÒ lùc l−îng, nh− chóng t«i ®· chØ râ trong tê Nga hoµng) còng lµ = mét hiÕn ph¸p d©n chñ - lËp hiÕn. “Ng−êi v« s¶n” 3, sè 23. ý nghÜa cña sù viÖc nµy lµ: thùc hiÖn lý t−ëng cña bän d©n 2) ChÕ ®é Nga hoµng ®· kh«ng cßn ®ñ søc, - mµ c¸ch m¹ng chñ – lËp hiÕn, nh¶y qua ®Çu c¸ch m¹ng. Lõa dèi nh©n d©n, v× th× vÉn ch−a ®ñ søc ®Ó th¾ng. dï sao th× còng sÏ kh«ng cã ®−îc quyÒn tù do ®Çy ®ñ vµ thùc 3) Do ®ã cã nh÷ng dao ®éng lín. C¸c sù kiÖn c¸ch m¹ng tÕ trong lÜnh vùc bÇu cö. t¨ng lªn rÊt nhiÒu vµ mét c¸ch ghª gím (b·i c«ng, mÝt-tinh, c¸c LiÖu c¸ch m¹ng cã nªn nh¶y qua ®Çu c¸i hiÕn ph¸p ®−îc ch−íng ng¹i vËt, c¸c uû ban b¶o vÖ an ninh x· héi, chÝnh phñ ban cho nµy kh«ng? hoµn toµn tª liÖt etc.) ViÕt ngµy 17 (30) th¸ng M−êi 1905 - mÆt kh¸c, l¹i kh«ng cã nh÷ng biÖn ph¸p ®µn ¸p kiªn quyÕt. Qu©n ®éi dao ®éng. In lÇn ®Çu n¨m 1926 trong Theo ®óng b¶n th¶o 4) TriÒu ®×nh do dù (“Times”4 vµ “Daily Telegraph”5): chuyªn V¨n tËp Lª-nin, t. V chÕ hay hiÕn ph¸p. TriÒu ®×nh do dù vµ chê thêi. Nãi cho ®óng ra, vÒ phÝa chÝnh phñ ®©y lµ s¸ch l−îc ®óng: sù th¨ng b»ng vÒ lùc l−îng buéc nã ph¶i chê thêi, v× chÝnh quyÒn ë trong tay nã. C¸ch m¹ng ®· tiÕn ®Õn mét giai ®o¹n mµ nÕu thÕ lùc ph¶n c¸ch m¹ng tÊn c«ng, tiÕn c«ng th× sÏ bÊt lîi cho thÕ lùc ph¶n c¸ch m¹ng. §èi víi chóng ta, ®èi víi giai cÊp v« s¶n, ®èi víi nh÷ng ng−êi d©n chñ c¸ch m¹ng triÖt ®Ó, th× nh− thÕ vÉn ch−a ®ñ. NÕu chóng ta kh«ng tiÕn lªn mét bËc cao h¬n, nÕu chóng ta kh«ng ®¶m ®−¬ng ®−îc nhiÖm vô tÊn c«ng ®éc
8 Nh÷ng tæng kÕt b−íc ®Çu vÒ sù ph©n nhãm chÝnh trÞ 9 Ngo¹i lÖ ®ã, nh− ®éc gi¶ ®· râ, chÝnh lµ b¸o “Tia löa”11 vµ ph¸i “thiÓu sè” ®· t¸ch khái §¶ng c«ng nh©n d©n chñ – x· héi Nga. “Uû ban tæ chøc” – trung t©m thùc tiÔn cña nhãm nµy – còng cã ®¹i diÖn ë héi nghÞ. Chóng t«i kh«ng râ ®¹i biÓu cña hä bá phiÕu nh− thÕ nµo, nh−ng cã mét sù thËt lµ Uû ban tæ chøc Nh÷ng tæng kÕt b−íc ®Çu tõ chèi kh«ng ký tªn vµo b¶n nghÞ quyÕt cña héi nghÞ. ViÖc nµy cã thÓ x¶y ra l¾m, sau khi Héi nghÞ “thµnh lËp” miÒn Nam cña vÒ sù ph©n nhãm chÝnh trÞ ph¸i “Tia löa” míi12 ®· th«ng qua c¸i nghÞ quyÕt hÕt søc d¹i dét – vµ xÐt vÒ ý nghÜa nguyªn t¾c cña nã th× mang tÝnh chÊt B¶n b¸o c¸o vÒ héi nghÞ c¸c ®¶ng vµ c¸c tæ chøc d©n chñ – c¬ héi chñ nghÜa – vÒ §u-ma nhµ n−íc mµ chóng t«i ®· ph©n x· héi ë Nga 6, mµ chóng t«i ®· cho ®¨ng ë sè tr−íc, cho phÐp tÝch tØ mØ trªn tê “Ng−êi v« s¶n”, sè 211). chóng ta rót ra, tuy míi chØ lµ b−íc ®Çu, nh÷ng ý kiÕn tæng kÕt Nh− vËy, sù ph©n nhãm chÝnh trÞ lµ hoµn toµn râ rµng. VÊn vÒ vÊn ®Ò ph©n nhãm chÝnh trÞ hiÖn nay. Héi nghÞ c¸c ®¶ng vµ ®Ò th¸i ®é ®èi víi §u-ma nhµ n−íc ®· dÉn ®Õn, hÇu nh− lµ lÇn c¸c tæ chøc d©n chñ – x· héi (Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng ®Çu tiªn, mét cuéc th¶o luËn chung gi÷a nh÷ng ®¶ng ph¸i ®èi c«ng nh©n d©n chñ – x· héi Nga, ph¸i Bun7, §¶ng c«ng nh©n d©n lËp vµ c¸ch m¹ng, gi÷a b¸o chÝ hîp ph¸p vµ bÊt hîp ph¸p vÒ chñ – x· héi L¸t-vi-a8, §¶ng d©n chñ – x· héi Ba-lan9 vµ §¶ng s¸ch l−îc chÝnh trÞ. §ã ®· lµ mét b−íc tiÕn to lín so víi thêi kú c¸ch m¹ng U-cra-i-na10) ®· nhÊt trÝ th«ng qua s¸ch l−îc tÝch cùc tr−íc ®©y cña phong trµo. Tr−íc kia, cã mét sù c¸ch biÖt lín tÈy chay ®èi víi §u-ma nhµ n−íc. HiÖn nay cã thÓ nãi, kh«ng gi÷a nh÷ng ng−êi c¸ch m¹ng vµ nh÷ng ng−êi thuéc phe ®èi c−êng ®iÖu mét chót nµo c¶, r»ng tÊt c¶ nh÷ng ®¶ng d©n chñ – x· lËp, gi÷a ho¹t ®éng hîp ph¸p vµ bÊt hîp ph¸p. Ngµy nay, héi c¸ch m¹ng, kh«ng ph©n biÖt thuéc d©n téc nµo, ®Òu c«ng phong trµo ®· tiÕn nh÷ng b−íc khæng lå chØ trong kho¶ng thêi nhËn lµ cÇn ph¶i t¨ng c−êng cæ ®éng chèng §u-ma nhµ n−íc, gian ®é m−êi th¸ng, ®Õn nçi c¸i hè c¸ch biÖt ®ã ®· ®−îc lÊp ®i hiÓu theo ®óng ý nghÜa trùc tiÕp cña ch÷ ®ã, cÇn ph¶i cæ ®éng rÊt nhiÒu: ph¸i ®èi lËp “hîp ph¸p” ®· ®−îc phong trµo ®Êu chèng tÊt c¶ c¸c ®¶ng ®· ®ång ý tham gia §u-ma nhµ n−íc, vµ tranh c¸ch m¹ng ®−a lªn ®Ønh ngän sãng, vµ hÇu nh− ®· ph¶i x¸c nhËn c¸ch m¹ng lµ mét sù thËt. Tr−íc kia, nãi cho ®óng ra, cuèi cïng lµ nhÊt thiÕt ph¶i chuÈn bÞ cuéc khëi nghÜa vò trang. chóng t«i kh«ng thÓ th¶o luËn víi c¸c ®¹i biÓu cña phe ®èi lËp Nh÷ng c¬ së cña s¸ch l−îc mµ Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng hîp ph¸p vÒ s¸ch l−îc, vÒ th¸i ®é cña c¸c chÝnh ®¶ng, v× r»ng c«ng nh©n d©n chñ – x· héi Nga th«ng qua, vµ chóng t«i vÉn lóc ®ã kh«ng cã nh÷ng ®¶ng kh¸c, ngoµi c¸c ®¶ng c¸ch m¹ng, b¶o vÖ trªn tê b¸o “Ng−êi v« s¶n” cña chóng t«i, b¾t ®Çu tõ sè bÊt hîp ph¸p, v× r»ng toµn bé “ho¹t ®éng chÝnh trÞ” ®· hoµn 12, nghÜa lµ trong thêi gian 21/2 th¸ng võa qua, nh÷ng c¬ së ®ã toµn nhËp lµm mét víi ho¹t ®éng cña “c¸c téi ph¹m chÝnh trÞ” ngµy nay ®· trë thµnh c¬ së cho s¸ch l−îc cña hÇu nh− toµn bé phong trµo d©n chñ – x· héi ë Nga, chØ trõ mét ngo¹i lÖ ®¸ng 1) Xem: Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. II, buån th«i. tr. 443 - 466.
10 V. I. L ª - n i n Nh÷ng tæng kÕt b−íc ®Çu vÒ sù ph©n nhãm chÝnh trÞ 11 nÕu ta g¸c ra mét bªn “ho¹t ®éng” cña chÕ ®é chuyªn chÕ vµ cña c¶ c¸c b¸o chÝ, qua tÊt c¶ c¸c lêi tuyªn bè cña tÊt c¶ c¸c tæ chøc nh÷ng tªn tay sai cña nã. Ngµy nay, §u-ma nhµ n−íc tù nhiªn chÝnh trÞ, cña c¸c cuéc héi häp, tô tËp chÝnh trÞ, v.v.. vµ kh«ng tr¸nh khái trë thµnh mét ®èi t−îng bµn luËn cho toµn thÓ Nh÷ng kÕt qu¶ tæng qu¸t ®ã nh− sau: quÇn chóng nh©n d©n thuéc ®ñ c¸c s¾c th¸i, c¸c xu h−íng vµ c¸c ®¶ng VÒ §u-ma th× cã ba lo¹i quan ®iÓm chÝnh, ®−îc nªu lªn mét ph¸i. Cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng ®· dän ®−êng cho cuéc tranh luËn c¸ch næi bËt, hoµn toµn phï hîp víi ba lùc l−îng x· héi c¬ b¶n vÒ c¸ch m¹ng ë trªn b¸o chÝ c«ng khai, trong c¸c cuéc häp cña héi vµ chñ yÕu trong cuéc c¸ch m¹ng hiÖn nay: c¸c quan ®iÓm cña ®ång ®Þa ph−¬ng, trong c¸c cuéc häp cña sinh viªn vµ trong c¸c cuéc bän Tr¨m ®en (chÝnh phñ chuyªn chÕ), cña ph¸i tù do (giai cÊp mÝt-tinh cña quÇn chóng c«ng nh©n. t− s¶n) vµ quan ®iÓm c¸ch m¹ng (giai cÊp v« s¶n). Bän Tr¨m Nh÷ng kÎ më ®Çu cuéc th¶o luËn vÒ th¸i ®é ®èi víi §u-ma nhµ ®en b¸m ch¾c lÊy §u-ma, coi ®ã lµ ph−¬ng s¸ch tèt nhÊt, vµ cã n−íc hÇu nh− lµ c¸c nh©n vËt thuéc ph¸i héi ®ång ®Þa ph−¬ng vµ giíi lÏ lµ ph−¬ng s¸ch duy nhÊt cã thÓ cã ®−îc, thËm chÝ lµ ph−¬ng trÝ thøc cÊp tiÕn, v× hä lµ nh÷ng ng−êi trùc tiÕp quan t©m nhiÒu nhÊt s¸ch duy nhÊt cã thÓ h×nh dung ®−îc ®Ó b¶o vÖ chÕ ®é chuyªn ®Õn cña bè thÝ mµ Nga hoµng ban cho, vµ còng lµ nh÷ng kÎ ®−îc am chÕ. Ph¸i tù do chØ trÝch §u-ma rÊt gay g¾t, nh−ng l¹i chÊp hiÓu t−êng tËn nhÊt vÒ c¸i cña bè thÝ ®ã ngay tõ tr−íc ngµy nhËn nã v× hä bÞ l«i cuèn víi mét søc m¹nh kh«ng thÓ c−ìng c«ng bè §¹o dô ngµy 6 th¸ng T¸m13. Sau ®ã, cuéc tranh luËn næi, vµo con ®−êng hîp ph¸p vµ tho¶ hiÖp víi Nga hoµng. nµy lan réng ®Õn tÊt c¶ c¸c b¸o chÝ chÝnh trÞ ë n−íc Nga, c¶ b¸o chÝ tù Nh©n d©n c¸ch m¹ng, ®øng ®Çu lµ giai cÊp v« s¶n, th× lªn ¸n do, nghÜa lµ b¸o chÝ bÊt hîp ph¸p, d¸m nãi hÕt tÊt c¶ c¸c lý lÏ vµ tÊt c¶ §u-ma, tuyªn bè tÝch cùc tÈy chay nã vµ trªn thùc tÕ ®· tá râ ý c¸c khÈu hiÖu cña m×nh, c¶ b¸o chÝ hîp ph¸p, viÕt theo kiÓu ngô ng«n muèn biÕn cuéc tÈy chay tÝch cùc ®ã thµnh mét cuéc khëi nghÜa cña E-dèp, tá ra ñng hé cuéc tÈy chay vµ c«ng khai chèng l¹i tÈy chay. vò trang. Sù ph©n nhãm chÝnh trÞ – c¸i dÊu hiÖu b¸o tr−íc vÒ sù VÒ ba lo¹i quan ®iÓm c¬ b¶n ®ã, nªn bµn ®Õn mét c¸ch tØ mØ ph©n ranh giíi gi÷a c¸c chÝnh ®¶ng vµ c¸c giai cÊp thuéc tÊt h¬n ®«i chót. c¶ c¸c d©n téc ë Nga - ®· thµnh h×nh chÝnh trong vÊn ®Ò tÈy Cßn vÒ bän Tr¨m ®en, th× ng−êi ta cã thÓ tr«ng ®îi (vµ sù chay. Tham gia §u-ma hay kh«ng tham gia §u-ma? Ph¸ bá tr«ng ®îi nµy thÓ hiÖn ë mét sè ng−êi cã xu h−íng coi träng §u-ma hay chÊp nhËn nã? §Êu tranh trong §u-ma, trªn c¬ §u-ma, vµ trong sè ®ã, thËm chÝ – nÕu chóng t«i kh«ng nhÇm – së §u-ma hay ë ngoµi §u-ma, bá qua §u-ma, chèng l¹i §u- cã c¶ ph¸i “Tia löa”) lµ nh÷ng bän ñng hé chÕ ®é chuyªn chÕ ma? - ®ã lµ c©u hái kh«ng tr¸nh khái ®−îc ®Æt ra tr−íc mét sÏ gi¸n tiÕp hay trùc tiÕp tá ®ång t×nh víi cuéc tÈy chay hay víi chÝnh s¸ch kh«ng tham gia nh− c¸c b¸o chÝ t«i ®ßi ë n−íc ta nhãm cö tri cã ®Æc quyÒn còng nh− tr−íc quÇn chóng nh©n vÉn th−êng nãi. Bän chóng nghÜ: cø mÆc cho hä tÈy chay d©n “kh«ng cã quyÒn”. VÒ vÊn ®Ò nµy, mét vÊn ®Ò ®· ®−îc §u-ma – nh− vËy cµng hay cho chóng ta v× trong ®iÒu kiÖn ®ã, gi¶i quyÕt tÊt nhiªn theo hµng ngh×n quan ®iÓm kh¸c c¸i thµnh phÇn Tr¨m ®en cña §u-ma sÏ thuÇn nhÊt h¬n vµ nhau, theo hµng ngh×n c¸ch thøc vµ hµng ngh×n “ý kiÕn thuÇn tuý h¬n. V× cã nh÷ng tê b¸o b¶o thñ ë Nga cã thÓ ®¶ kÝch riªng”, - hiÖn nay ng−êi ta ®· cã ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ chñ nghÜa tù do qu¸ trín cña bän bé tr−ëng Nga hoµng, vµ tæng qu¸t cña cuéc “th¨m dß” d− luËn x· héi th«ng qua tÊt cã thÓ tá ra ®èi lËp víi mét chÝnh phñ “qu¸ yÕu”, th× quan ®iÓm