Toàn tập về V.I.Lê nin - Tập 14

Chia sẻ: Vo Chi Hoa | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:379

Thêm vào BST

Báo xấu

103
lượt xem 33
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nội dung chính của tập 14 là những tác phẩm trong đó Lê-nin đã phát triển và cụ thể hóa Tài liệu lược bôn-sê-vích trong cuộc vận động bầu cử để bầu Đu-ma nhà nước II và phê phán gay gắt Tài liệu lược cơ hội chủ nghĩa của những người me-sê-vích.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Toàn tập về V.I.Lê nin - Tập 14

V« s¶n tÊt c¶ c¸c n−íc, ®oµn kÕt l¹i ! V.I. Lª-Nin Toµn tËp 14
V.I. Lª-Nin Toµn tËp TËp 14 Th¸ng ChÝn 1906 - th¸ng Hai 1907 Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia Hµ Néi - 2005
Lêi nhµ xuÊt b¶n Nh÷ng t¸c phÈm cña V. I. Lª-nin trong tËp nµy in theo b¶n dÞch cña Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ-néi Kh¼ng ®Þnh chñ nghÜa M¸c - Lª-nin vµ t− t−ëng Hå ChÝ Minh lµ nÒn t¶ng t− t−ëng vµ kim chØ nam hµnh ®éng lµ vÊn ®Ò cã tÝnh nguyªn t¾c ®èi víi c¸ch m¹ng ViÖt Nam; lµ b−íc ph¸t triÓn vÒ nhËn thøc vµ t− duy lý luËn cña §¶ng ta trong c«ng cuéc ®æi míi, quyÕt t©m x©y dùng ®Êt n−íc theo con ®−êng x· héi chñ nghÜa. Nh÷ng thµnh tùu mäi mÆt do c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n−íc mang l¹i trong nh÷ng n¨m qua thËt ®¸ng tr©n träng vµ khÝch lÖ, ®ång thêi ®ßi hái toµn §¶ng, toµn d©n ph¶i tiÕp tôc nghiªn cøu, ph¸t triÓn lý luËn c¸ch m¹ng khoa häc cña chñ nghÜa M¸c - Lª- nin ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò thùc tiÔn ®ang ®Æt ra trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc trong giai ®o¹n hiÖn nay. Víi tinh thÇn ®ã, viÖc t×m hiÓu, nghiªn cøu cã hÖ thèng vµ vËn dông s¸ng t¹o nh÷ng t− t−ëng, nh÷ng tinh hoa cña chñ nghÜa M¸c - Lª-nin lµ v« cïng quan träng vµ cÊp thiÕt ®èi víi chóng ta hiÖn nay. §¸p øng nhu cÇu häc tËp, nghiªn cøu lý luËn cña ®«ng ®¶o b¹n ®äc, ®Æc biÖt lµ cña c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, c¸c nhµ khoa häc, c¸c nhµ nghiªn cøu, gi¶ng viªn vµ sinh viªn c¸c © Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, 1979 tr−êng ®¹i häc, nh©n dÞp kû niÖm 135 n¨m ngµy sinh cña Vla®imia IlÝch Lª-nin (22-4-1870 - 22-4-2005), Nhµ xuÊt b¶n 10 102⎯119 ChÝnh trÞ quèc gia xuÊt b¶n Bé s¸ch quý V. I. Lª-nin - Toµn tËp Л 904⎯79 0101020000 016(01)⎯80 gåm 55 tËp vµ 2 tËp Tra cøu.
VII Bé s¸ch V. I. Lª-nin - Toµn tËp ra m¾t b¹n ®äc lÇn nµy ®−îc xuÊt b¶n theo ®óng nguyªn b¶n cña Bé V. I. Lª-nin - Toµn tËp, tiÕng ViÖt, do Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ Néi, hîp t¸c víi Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, xuÊt b¶n vµo nh÷ng n¨m 70-80 thÕ kû XX. * * * Lêi tùa TËp 14 cña Bé s¸ch V. I. Lª-nin - Toµn tËp bao gåm c¸c t¸c phÈm ®−îc V. I. Lª-nin viÕt trong giai ®o¹n tõ th¸ng ChÝn n¨m TËp 14 trong V. I. Lª-nin Toµn tËp gåm nh÷ng t¸c 1906 ®Õn th¸ng Hai n¨m 1907. phÈm do Ng−êi viÕt tõ th¸ng ChÝn 1906 ®Õn th¸ng Hai Néi dung chÝnh cña tËp 14 lµ nh÷ng t¸c phÈm trong ®ã Lª- 1907. nin ®· ph¸t triÓn vµ cô thÓ ho¸ s¸ch l−îc b«n-sª-vÝch trong cuéc §Æc ®iÓm cña t×nh h×nh chÝnh trÞ h×nh thµnh ë Nga trong vËn ®éng bÇu cö ®Ó bÇu §u-ma nhµ n−íc II vµ phª ph¸n gay thêi gian nµy lµ: c¸ch m¹ng tiÕp tôc tho¸i trµo vµ thÕ lùc ph¶n g¾t s¸ch l−îc c¬ héi chñ nghÜa cña nh÷ng ng−êi me-sª-vÝch. c¸ch m¹ng triÓn khai cuéc tÊn c«ng. Sau khi gi¶i t¸n §u-ma I Néi dung nh÷ng t¸c phÈm chÝnh trong tËp nµy ®−îc ph©n tÝch vµ ®Ì bÑp c¸c cuéc khëi nghÜa th¸ng B¶y ë Xvª-a-boãc-g¬ vµ kh¸ toµn diÖn trong phÇn Lêi tùa in ë ®Çu s¸ch, do ViÖn Nghiªn Cr«n-st¸t, chÝnh phñ Nga hoµng t¨ng c−êng ®µn ¸p, thµnh lËp cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin (Liªn X«) viÕt cho lÇn xuÊt b¶n c¸c toµ ¸n qu©n sù-d· chiÕn ®Ó trõng trÞ nh÷ng c«ng nh©n vµ b»ng tiÕng ViÖt. n«ng d©n c¸ch m¹ng. C¸c lùc l−îng thèng nhÊt cña thÕ lùc PhÇn Phô lôc vµ c¸c B¶n chØ dÉn (víi nh÷ng sè trang t−¬ng ph¶n ®éng n¾m chÝnh quyÒn vµ thÕ lùc ph¶n ®éng t− s¶n tËp øng cña phÇn néi dung trong tËp) ë cuèi s¸ch ®−îc tr×nh bµy trung tÊn c«ng tr−íc hÕt lµ vµo giai cÊp v« s¶n vµ ®éi tiªn hÕt søc khoa häc vµ chuÈn x¸c; ®©y lµ phÇn tra cøu rÊt bæ Ých, phong c¸ch m¹ng cña nã ― ®¶ng b«n-sª-vÝch. Bän t− b¶n më gãp phÇn lµm s¸ng tá nhiÒu vÊn ®Ò trong néi dung t¸c phÈm, cuéc tÊn c«ng quyÕt liÖt vµo giai cÊp c«ng nh©n b»ng c¸ch gióp b¹n ®äc hiÓu s©u s¾c h¬n t− t−ëng cña V. I. Lª-nin. thùc hiÖn gi·n thî hµng lo¹t. Sù ®×nh trÖ trong c«ng nghiÖp, Chó thÝch cuèi trang b»ng dÊu (*) lµ cña V. I. Lª-nin; Chó viÖc chÝnh phñ truy bøc c«ng nh©n ®· lµm cho phong trµo b·i thÝch b»ng ch÷ sè ArËp (1)) lµ cña ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa c«ng gi¶m xuèng. Trong ba th¸ng cuèi n¨m1906, con sè nh÷ng M¸c - Lª-nin trùc thuéc Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng §¶ng céng ng−êi b·i c«ng gi¶m xuèng cßn 63 ngh×n, chØ b»ng 13% con sè s¶n Liªn X« (tr−íc ®©y). nh÷ng ng−êi b·i c«ng trong quý hai cïng n¨m ®ã. §ång thêi Hy väng Bé s¸ch sÏ lµ tµi liÖu nghiªn cøu vµ tham kh¶o bæ trong phong trµo n«ng d©n còng b¾t ®Çu cã hiÖn t−îng ®i Ých cho b¹n ®äc. xuèng: trong thêi gian tõ th¸ng N¨m ®Õn th¸ng T¸m, sè Th¸ng 7 - 2005 huyÖn cã phong trµo lµ 250, nh−ng tõ th¸ng ChÝn ®Õn th¸ng Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia Ch¹p chØ cßn cã 72.
VIII Lêi tùa Lêi tùa IX C¸ch m¹ng d©n chñ- t− s¶n tho¸i trµo nh−ng ch−a hoµn toµn h×nh thøc ®Êu tranh. Nh©n ®ã, Lª-nin ®· ph©n tÝch mét c¸ch bÞ dËp t¾t h¼n. QuÇn chóng lao ®éng ë Nga ®øng dËy ®Êu s©u s¾c vÒ chiÕn tranh du kÝch, coi ®ã lµ mét trong nh÷ng h×nh tranh, giê ®©y võa rót lui võa chiÕn ®Êu. Trong hoµn c¶nh phøc thøc ®Êu tranh vò trang cña giai cÊp v« s¶n. Lª-nin phª ph¸n t¹p cña c¸ch m¹ng tho¸i trµo, vÉn cã sù phôc håi lÎ tÎ cña nghiªm kh¾c th¸i ®é cña nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch ®èi víi phong trµo c¸ch m¹ng , c«ng nh©n vµ n«ng d©n vÉn cã nh÷ng chiÕn tranh du kÝch, nh÷ng ng−êi nµy, còng nh− bän c¬ héi chñ hµnh ®éng toan tÝnh chÆn b−íc lïi l¹i. Lª-nin, nh÷ng ng−êi nghÜa T©y ¢u, tuyªn bè chiÕn tranh du kÝch c¸ch m¹ng lµ chñ b«n-sª-vÝch coi nh÷ng ®iÒu kiÖn thay ®æi ®ã lµ mét sù yªn lÆng nghÜa v« chÝnh phñ, lµ chñ nghÜa Bl¨ng-ki, lµ chñ tr−¬ng khñng t¹m thêi tr−íc khi cã cao trµo c¸ch m¹ng míi. bè, lµ hµnh ®éng cña nh÷ng c¸ nh©n riªng lÎ t¸ch rêi quÇn Trong thêi gian nµy, ®Ó tr¸nh sù truy lïng cña chÝnh phñ chóng, nh÷ng hµnh ®éng ph¸ ho¹i phong trµo c«ng nh©n. Lª- Nga hoµng, Lª-nin sèng ë PhÇn-lan vµ tiÕn hµnh mét khèi nin nhÊn m¹nh r»ng chiÕn tranh du kÝch kh«ng cã g× gièng víi l−îng c«ng t¸c to lín trong viÖc l·nh ®¹o ®¶ng. Ng−êi h−íng chñ tr−¬ng khñng bè, r»ng tiÕn hµnh cuéc chiÕn tranh ®ã dÉn c«ng viÖc cña Ban chÊp hµnh ®¶ng bé Pª-tÐc-bua, gi÷ mèi kh«ng ph¶i lµ nh÷ng phÇn tö trÝ thøc-©m m−u mµ lµ nh÷ng liªn hÖ víi c¸c ban chÊp hµnh kh¸c, ph¸t biÓu trong c¸c héi nghÞ c«ng nh©n chiÕn ®Êu cã tæ chøc. V¹ch trÇn b¶n chÊt t− s¶n tù do vµ c¸c cuéc häp cña ®¶ng, l·nh ®¹o b¸o chÝ b«n-sª-vÝch bÊt hîp chñ nghÜa cña sù ®¸nh gi¸ cña nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch ®èi ph¸p vµ hîp ph¸p. víi chiÕn tranh du kÝch, Lª-nin ®· chØ ra r»ng nh÷ng ng−êi TËp nµy më ®Çu b»ng bµi b¸o “ChiÕn tranh du kÝch”, trong bµi men-sª-vÝch m−u toan lµm cho §¶ng d©n chñ-x· héi tõ bá viÖc b¸o nµy, khi ph©n tÝch kinh nghiÖm cña cuéc c¸ch m¹ng ë Nga, l·nh ®¹o cuéc ®Êu tranh du kÝch; r»ng ph¸ ho¹i phong trµo c¸ch Lª-nin ®· tæng kÕt nh÷ng h×nh thøc kh¸c nhau cña phong trµo m¹ng kh«ng ph¶i lµ nh÷ng cuéc ®Êu tranh du kÝch mµ lµ tÝnh c¸ch m¹ng― tõ nh÷ng cuéc b·i c«ng kinh tÕ lÎ tÎ cña c«ng v« tæ chøc, sù kh«ng biÕt l·nh ®¹o c¸c cuéc ®Êu tranh ®ã. Lª- nh©n ®Õn cuéc b·i c«ng chÝnh trÞ toµn Nga, tõ ®Êu tranh hoµ nin viÕt r»ng cÇn ph¶i häc c¸ch chiÕn ®Êu. §ång thêi, Ng−êi b×nh trong nghÞ tr−êng ®Õn khëi nghÜa vò trang cña quÇn còng b¸o tr−íc r»ng ®¶ng cña giai cÊp v« s¶n kh«ng bao giê chóng. Trong t¸c phÈm nµy Lª-nin nªu lªn nh÷ng luËn ®iÓm ®−îc coi chiÕn tranh du kÝch lµ ph−¬ng tiÖn ®Êu tranh duy nhÊt quan träng nhÊt mµ mçi ng−êi m¸c-xÝt ph¶i lÊy lµm kim chØ hoÆc chñ yÕu, chiÕn tranh du kÝch ph¶i phôc tïng c¸c h×nh thøc nam khi xem xÐt vÊn ®Ò c¸c h×nh thøc ®Êu tranh c¸ch m¹ng. ®Êu tranh kh¸c. Bµi “ChiÕn tranh du kÝch” cña Lª-nin cã mét ý Lª-nin chØ ra r»ng chñ nghÜa M¸c kh«ng giíi h¹n phong trµo nghÜa lín ®èi víi phong trµo c«ng nh©n quèc tÕ, ®èi víi c¸c c¸ch m¹ng ë mét h×nh thøc nhÊt ®Þnh nµo ®ã, mµ thõa nhËn ®¶ng v« s¶n ®ang ®Êu tranh cho ®éc lËp d©n téc vµ d©n chñ. nh÷ng h×nh thøc ®Êu tranh hÕt søc kh¸c nhau; së dÜ h×nh thøc Mïa hÌ n¨m 1906 chÝnh phñ Nga hoµng gi¶i t¸n §u-ma ®Êu tranh cã mu«n h×nh ngh×n vÎ lµ do phong trµo c¸ch m¹ng nhµ n−íc I v× §u-ma ®ã kh«ng ®¸p øng ®−îc nh÷ng ®iÒu vµ sù gi¸c ngé chÝnh trÞ cña quÇn chóng ngµy cµng ph¸t triÓn, mong muèn cña chÝnh phñ, vµ c«ng bè quyÕt ®Þnh lµ t×nh h×nh kinh tÕ vµ chÝnh trÞ ngµy cµng trë nªn gay g¾t h¬n. sÏ triÖu tËp §u-ma II trong thêi gian gÇn nhÊt. Trong hoµn Lª-nin ®· ph¸t triÓn mét luËn ®iÓm m¸c-xÝt quan träng vÒ sù cÇn c¶nh míi, nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ®· quyÕt ®Þnh tham gia thiÕt ph¶i cã mét quan niÖm lÞch sö cô thÓ khi xem xÐt vÊn ®Ò §u-ma II ®Ó lîi dông diÔn ®µn cña §u-ma nh»m môc ®Ých
X Lêi tùa Lêi tùa XI cæ ®éng c¸ch m¹ng vµ v¹ch trÇn chÕ ®é chuyªn chÕ vµ giai cÊp ®ßi hái §¶ng d©n chñ-x· héi ph¶i x¸c ®Þnh thËt râ th¸i ®é cña t− s¶n ph¶n c¸ch m¹ng. m×nh ®èi víi c¸c ®¶ng kh«ng ph¶i v« s¶n. Trong c¸c bµi b¸o VÊn ®Ò th¸i ®é cña §¶ng d©n chñ-x· héi c¸ch m¹ng ®èi víi “Thö ph©n lo¹i c¸c chÝnh ®¶ng ë Nga”, “Ng−êi ta chuÈn bÞ mét ®Êu tranh nghÞ tr−êng cã mét ý nghÜa ®Æc biÖt. ViÖc nghiªn cøu cuéc ®¶o chÝnh míi!”, “Bá phiÕu trong cuéc bÇu cö ë Pª-tÐc-bua toµn diÖn vÊn ®Ò nµy lµ mét cèng hiÕn rÊt lín cña Lª-nin vµo lý nh− thÕ nµo?” vµ nh÷ng bµi kh¸c, Lª-nin ®· chØ ra sù ph©n bè luËn cña chñ nghÜa M¸c. Trong nhiÒu bµi b¸o ®−îc ®−a vµo tËp lùc l−îng giai cÊp ®−îc h×nh thµnh do kÕt qu¶ cña c¸ch m¹ng, nµy, vµ ®Æc biÖt trong t¸c phÈm “§¶ng d©n chñ-x· héi vµ nh÷ng nh÷ng khuynh h−íng thùc tÕ vµ nh÷ng lîi Ých cña c¸c giai cÊp hiÖp nghÞ tuyÓn cö”, Lª-nin gi¶i thÝch r»ng nh÷ng ng−êi b«n-sª- vµ c¸c ®¶ng kh¸c nhau. Khi ®¸nh gi¸ mét c¸ch khoa häc ®Æc vÝch thõa nhËn sù cÇn thiÕt ph¶i sö dông h×nh thøc ®Êu tranh ®iÓm giai cÊp cña c¸c chÝnh ®¶ng lín nhÊt ë Nga, Lª-nin ®Æc nghÞ tr−êng, ®ång thêi b¾t h×nh thøc ®ã ph¶i phôc tïng nh÷ng biÖt nhÊn m¹nh vai trß ®Æc biÖt cña §¶ng d©n chñ-x· héi c¸ch lîi Ých chung cña phong trµo c«ng nh©n vµ nh÷ng nhiÖm vô ®Æc m¹ng, mét ®¶ng c«ng nh©n duy nhÊt; ®øng vÒ thµnh phÇn lÉn biÖt cña giai cÊp v« s¶n trong c¸ch m¹ng, dïng ®Êu tranh nghÞ vÒ quan ®iÓm v« s¶n hÕt søc kiªn ®Þnh cña ®¶ng Êy mµ xÐt, th× tr−êng lµm ph−¬ng tiÖn gi¸o dôc chÝnh trÞ cho quÇn chóng vµ chØ cã nã míi lµ ®¶ng cña giai cÊp v« s¶n gi¸c ngé vµ chiÕn ®Êu, v¹ch trÇn chÝnh s¸ch cña chÕ ®é chuyªn chÕ vµ cña giai cÊp t− chØ cã nã míi b¶o vÖ lîi Ých cña nh÷ng ng−êi lao ®éng. s¶n. Kh¸c víi c¸c nhµ n−íc T©y ¢u, ë Nga kh«ng cã hiÕn ph¸p, Lª-nin ®· dµnh mét phÇn lín trong c¸c t¸c phÈm ®Ó ®¸nh chÕ ®é ®¹i nghÞ ch−a ®−îc x¸c lËp, toµn bé chÝnh quyÒn vÉn gi¸ c¸c ®¶ng “lao ®éng” (Nhãm lao ®éng, §¶ng x· héi chñ n»m trong tay chÝnh phñ Nga hoµng. V× thÕ Lª-nin nhÊn m¹nh nghÜa-c¸ch m¹ng, §¶ng lao ®éng x· héi chñ nghÜa nh©n d©n). r»ng trong ®iÒu kiÖn cña chÕ ®é chuyªn chÕ kh«ng thÓ giµnh Lª-nin chØ ra r»ng ë mét n−íc tiÓu t− s¶n vµ n«ng d©n nh− chÝnh quyÒn trong tay ®Þa chñ vµ giai cÊp t− s¶n b»ng con n−íc Nga, sù h×nh thµnh tÊt nhiªn cña nh÷ng ®¶ng “lao ®éng” ®−êng nghÞ viÖn ®−îc. NhiÖm vô cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch tiÓu t− s¶n kh«ng æn ®Þnh vÒ mÆt t− t−ëng vµ tÝnh chÊt bÊp lµ gi¶i thÝch cho c«ng nh©n vµ n«ng d©n hiÓu râ r»ng h×nh thøc bªnh vÒ mÆt chÝnh trÞ cña nh÷ng ®¶ng ®ã ph¶n ¸nh ®Þa vÞ bÊp chñ yÕu vÉn nh− tr−íc kia lµ cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng cña bªnh cña giai cÊp tiÓu t− s¶n. Nh÷ng ®¶ng nh− vËy vèn cã xu ®«ng ®¶o quÇn chóng nh©n d©n. Nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch h−íng muèn hoµ lÉn ng−êi v« s¶n víi ng−êi s¶n xuÊt nhá, th¼ng tay v¹ch trÇn “thãi ngu ngèc nghÞ tr−êng” cña nh÷ng lµm lu mê sù kh¸c biÖt vÒ mÆt giai cÊp cña hä vµ chØ dùa vµo ng−êi men-sª-vÝch lµ nh÷ng kÎ cho r»ng chÕ ®é ®¹i nghÞ lµ n«ng d©n. PhÇn lín nh÷ng ng−êi thuéc c¸c ®¶ng “lao ®éng” ph−¬ng tiÖn ®Êu tranh chÝnh trÞ duy nhÊt vµ chñ yÕu trong mäi ®· ®øng lªn ®Êu tranh chèng ®Þa chñ vµ chÕ ®é chuyªn chÕ ®iÒu kiÖn. Nga hoµng v× ruéng ®Êt, v× d©n chñ, nh−ng ®Êu tranh mét Lª-nin ®· d¹y ®¶ng ph¶i nghiªm tóc tÝnh ®Õn xu c¸ch do dù, dÔ bÞ ¶nh h−ëng cña giai cÊp t− s¶n qu©n chñ-tù h−íng cña tÊt c¶ nh÷ng lùc l−îng ho¹t ®éng trong chÝnh do chñ nghÜa. Nh÷ng ®¶ng “lao ®éng” kh«ng ®ñ søc thµnh trÞ ®Ó x¸c ®Þnh ®óng ®¾n s¸ch l−îc cña m×nh. Sù thay ®æi lËp næi mét tæ chøc cã tÝnh chÊt quÇn chóng vµ t−¬ng ®èi trong mèi t−¬ng quan gi÷a c¸c giai cÊp trong tiÕn tr×nh c¸ch v÷ng ch¾c, kh«ng thÓ hµnh ®éng ®éc lËp ®−îc. Khi nªu lªn m¹ng, hoµn c¶nh phøc t¹p cña cuéc ®Êu tranh trong §u-ma r»ng kÕt côc cña c¸ch m¹ng ë Nga tuú thuéc phÇn lín vµo
XII Lêi tùa Lêi tùa XIII hµnh vi chÝnh trÞ cña nh÷ng ng−êi s¶n xuÊt nhá, Lª-nin rÊt coi Ng−êi chØ ra r»ng ng−êi ®¶ng viªn th¸ng M−êi ®iÓn h×nh ― träng s¸ch l−îc ®óng ®¾n cña ®¶ng v« s¶n ®èi víi c¸c ®¶ng tiÓu ®ã lµ mét tªn t− s¶n ®Çu c¬ trôc lîi cì lín, ng−êi Êy kh«ng t− s¶n, kªu gäi nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch t×m mäi c¸ch t¸c ®éng ph¶i lµ nhµ t− t−ëng cña x· héi t− s¶n, mµ lµ ng−êi chñ trùc vµo c¸c ®¶ng Êy theo tinh thÇn v« s¶n. tiÕp cña x· héi ®ã. Lµ nh÷ng kÎ cã liªn quan trùc tiÕp nhÊt Lª-nin hÕt søc v¹ch mÆt bän d©n chñ-lËp hiÕn ― ®¶ng cña trong chÕ ®é bãc lét t− b¶n chñ nghÜa, bän th¸ng M−êi vøt giai cÊp t− s¶n qu©n chñ-tù do chñ nghÜa, mét ®¶ng ®· t×m c¸ch bá mäi yªu cÇu riªng cña bän d©n chñ-lËp hiÕn vÒ “d©n chñ”. ph¸ ho¹i sù thèng nhÊt cña c¸c lùc l−îng d©n chñ c¸ch m¹ng vµ ViÖc b¶o vÖ sù thèng trÞ kh«ng h¹n chÕ cña chÝnh quyÒn Nga tiªu diÖt c¸ch m¹ng. Lª-nin chØ ra r»ng ng−êi d©n chñ-lËp hiÕn ― hoµng ®· cè kÕt chóng víi bän Tr¨m ®en ― nh÷ng kÎ thï ®ã lµ mét phÇn tö trÝ thøc t− s¶n ®iÓn h×nh vµ mét tªn ®Þa chñ c«ng khai cña nh©n d©n. Lª-nin viÕt: bän Tr¨m ®en lµ nh÷ng tù do chñ nghÜa, tÊt c¶ mäi cè g¾ng cña ng−êi ®ã ®Òu nh»m duy kÎ b¶o vÖ trùc tiÕp chÝnh phñ cña nh÷ng toµ ¸n qu©n sù-d· tr× vÜnh viÔn c¸c trËt tù t− s¶n, chÆn ®øng c¸ch m¹ng b»ng c¸ch chiÕn, chóng ®Êu tranh hÕt søc m×nh ®Ó duy tr× sù tèi t¨m, c©u kÕt víi chÕ ®é qu©n chñ. ChÝnh s¸ch ph¶n béi, ph¶n c¸ch dèt n¸t vµ ®Çn ®én cña nh©n d©n Nga. Qu¸ tr×nh thµnh lËp m¹ng cña nh÷ng ng−êi d©n chñ-lËp hiÕn, nh÷ng kÎ vÉn kªu vµ ho¹t ®éng cña c¸c chÝnh ®¶ng ë Nga ®· x¸c nhËn mét gµo mét c¸ch gi¶ dèi vÒ “tù do d©n chñ” nh−ng l¹i bÝ mËt tho¶ c¸ch rùc rì luËn ®iÓm m¸c-xÝt vÒ tÝnh chÊt ph¶n nh©n d©n thuËn víi chÝnh phñ Nga hoµng, ®· ®−îc x¸c ®Þnh h¼n trong cña c¸c ®¶ng t− s¶n-®Þa chñ. qu¸ tr×nh c¸ch m¹ng. Lª-nin viÕt: “Sù ®µn ¸p cña toµ ¸n qu©n Néi dung chñ yÕu cña tËp nµy lµ nh÷ng t¸c phÈm, trong sù-d· chiÕn cña Xt«-l−-pin vµ nh÷ng “c¶i c¸ch” d©n chñ-lËp ®ã Lª-nin ph¸t triÓn vµ cô thÓ ho¸ s¸ch l−îc b«n-sª-vÝch hiÕn, ®ã lµ hai tay cña cïng mét tªn ¸p bøc” (Toµn tËp, tiÕng trong cuéc vËn ®éng bÇu cö ®Ó bÇu §u-ma nhµ n−íc II vµ ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 12, tr. 98). Lª-nin cho phª ph¸n gay g¾t s¸ch l−îc c¬ héi chñ nghÜa cña nh÷ng r»ng nhiÖm vô quan träng nhÊt cña giai cÊp v« s¶n lµ v¹ch trÇn ng−êi men-sª-vÝch. Nh÷ng t¸c phÈm Êy gåm cã c¸c bµi “VÒ mét c¸ch kh«ng th−¬ng tiÕc chñ nghÜa d©n chñ gi¶ dèi cña bän c¸c khèi liªn minh víi §¶ng d©n chñ-lËp hiÕn”, “ChÝnh phñ d©n chñ-lËp hiÕn, nh÷ng kÎ “cã häc thøc” ph¶n béi c¸ch m¹ng ®· gi¶ t¹o §u-ma nh− thÕ nµo vµ nh÷ng nhiÖm vô cña §¶ng Nga ®ã. Lª-nin chØ ra r»ng ë tÊt c¶ c¸c n−íc t− b¶n, kh«ng trõ d©n chñ-x· héi”, “T×nh h×nh chÝnh trÞ vµ nh÷ng nhiÖm vô cña mét n−íc nµo, bän con bu«n chÝnh trÞ t− s¶n lu«n lu«n lõa dèi giai cÊp c«ng nh©n", "C¸c ®¶ng t− s¶n vµ ®¶ng c«ng nh©n cã nh©n d©n; tr−íc ngµy bÇu cö chóng ®−a ra nh÷ng khÈu hiÖu vµ th¸i ®é nh− thÕ nµo ®èi víi cuéc bÇu cö §u-ma?”, cuèn s¸ch c−¬ng lÜnh cÊp tiÕn nh−ng råi ngay h«m sau ngµy bÇu cö chóng nhá “§¶ng d©n chñ-x· héi vµ cuéc bÇu cö §u-ma”, ““H·y l¹i quªn ngay. Chóng tù x−ng lµ “nh÷ng ng−êi tù do chñ nghÜa, nghe lêi ph¸n xÐt cña mét tªn ngu xuÈn”... (TrÝch bót ký cña nh÷ng ng−êi tiÕn bé, nh÷ng ng−êi d©n chñ vµ thËm chÝ “nh÷ng mét nhµ chÝnh luËn d©n chñ-x· héi)” vµ c¸c bµi kh¸c. Trong ng−êi cÊp tiÕn-x· héi chñ nghÜa”, chØ cèt thu ®−îc nhiÒu phiÕu c¸c bµi nµy, Lª-nin ®· chØ ra r»ng cuéc vËn ®éng bÇu cö ph¶n vµ ®¸nh lõa nh©n d©n” (tËp nµy, tr. 184). ¸nh râ rµng hai ®−êng lèi s¸ch l−îc: ®−êng lèi c¸ch m¹ng vµ Lª-nin ®· ®¸nh gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c cÆn kÏ vÒ c¸c ®−êng lèi c¬ héi chñ nghÜa. Nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch cho ®¶ng c¸nh h÷u ― §¶ng th¸ng M−êi vµ ph¸i Tr¨m ®en. r»ng nhiÖm vô cña m×nh trong cuéc vËn ®éng tuyÓn cö lµ gi¶i
XIV Lêi tùa Lêi tùa XV thÝch cho quÇn chóng hiÓu nh÷ng luËn ®iÓm cã tÝnh chÊt c−¬ng ph¶i lµ c¬ së cña s¸ch l−îc bÇu cö cña nh÷ng ng−êi b«n- lÜnh cña ®¶ng vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i ®Êu tranh lËt ®æ chÕ ®é Nga sª-vÝch. hoµng. S¸ch l−îc vÒ §u-ma cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch lµ Lª-nin rÊt chó ý ®Õn c¸c vÊn ®Ò thùc hiÖn mét c¸ch ®óng nh»m giµnh b¸ quyÒn l·nh ®¹o cña giai cÊp v« s¶n trong cuéc ®¾n, kiªn tr× vÒ mÆt nguyªn t¾c s¸ch l−îc “khèi liªn minh ph¸i ®Êu tranh d©n chñ chung. Nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch cho r»ng t¶” trong cuéc bÇu cö §u-ma II. Trong giai ®o¹n ®Çu cña cuéc nguyªn t¾c chØ ®¹o viÖc tham gia cuéc vËn ®éng bÇu cö lµ b¶o bÇu cö, nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch kh«ng ®−îc cã bÊt kú hiÖp vÖ tÝnh ®éc lËp hoµn toµn vÒ mÆt tæ chøc vµ t− t−ëng cña ®¶ng nghÞ nµo víi c¸c ®¶ng kh¸c. Lª-nin nhÊn m¹nh r»ng ho¹t ®éng cña giai cÊp v« s¶n c¸ch m¹ng. Lª-nin coi mét chÝnh s¸ch th¼ng cña ®¶ng v« s¶n tr−íc quÇn chóng, trong cuéc bÇu cö, cÇn ph¶i th¾n, cã nguyªn t¾c lµ ph−¬ng tiÖn tèt nhÊt ®Ó thu hót mét c¸ch cã tÝnh ®éc lËp. Nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch cã thÓ cã nh÷ng hiÖp thùc sù v÷ng ch¾c sù ®ång t×nh vµ lßng tin cña quÇn chóng ®èi nghÞ côc bé chØ trong giai ®o¹n thø hai cña cuéc bÇu cö (trong víi §¶ng d©n chñ - x· héi. ChØ cã b»ng tÝnh ®éc lËp, tÝnh kiªn c¸c héi nghÞ cña nh÷ng ng−êi ®−îc uû nhiÖm vµ ®¹i biÓu cö tri) ®Þnh vµ tÝnh kiªn quyÕt cña m×nh, giai cÊp v« s¶n míi cã thÓ ®Ó ph©n chia sè ghÕ vµ chØ víi nh÷ng ®¶ng thõa nhËn tÝnh tÊt tranh thñ ®−îc ph¸i d©n chñ tiÓu t− s¶n kh«ng v÷ng ch¾c vµ yÕu cña khëi nghÜa vò trang vµ ®Êu tranh cho nÒn céng hoµ d©n nghiªng ng¶ vÒ phÝa m×nh. chñ. LuËn chøng vÒ chÝnh s¸ch cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch Trong khi b¶o vÖ tÝnh ®éc lËp hoµn toµn cña ®¶ng trong ®èi víi c¸c ®¶ng d©n tuý hoÆc c¸c ®¶ng “lao ®éng”, Lª-nin nhÊn cuéc bÇu cö §u-ma, Lª-nin ®ång thêi ®−a ra s¸ch l−îc “khèi m¹nh mét c¸ch kiªn quyÕt r»ng nh÷ng hµnh ®éng chung víi liªn minh ph¸i t¶”, s¸ch l−îc tho¶ hiÖp t¹m thêi, trong thêi gian c¸c ®¶ng nµy cÇn ph¶i lo¹i bá mäi kh¶ n¨ng cã bÊt cø hµnh bÇu cö vµ ngay trong §u-ma, víi ph¸i lao ®éng vµ x· héi chñ ®éng nµo ®i trÖch c−¬ng lÜnh vµ s¸ch l−îc b«n-sª-vÝch, r»ng néi nghÜa - c¸ch m¹ng lµ nh÷ng ®¶ng ph¸i lóc ®ã tranh thñ ®−îc dung chÝnh trÞ vµ t− t−ëng cña hiÖp nghÞ ph¶i lµ viÖc b¶o vÖ nh÷ng tÇng líp ®«ng ®¶o n«ng d©n vµ tiÓu t− s¶n thµnh thÞ cã tr−íc sau nh− mét c¸c môc tiªu x· héi chñ nghÜa, lËp tr−êng tinh thÇn c¸ch m¹ng. Víi viÖc thùc hiÖn s¸ch l−îc “khèi liªn giai cÊp kiªn ®Þnh cña ®¶ng v« s¶n. minh ph¸i t¶”, nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ®· ®Ò ra nhiÖm vô gi¶i VÒ sau, vµo n¨m 1920, khi ph©n tÝch vµ tæng kÕt kinh phãng c¸c phÇn tö d©n chñ ë n«ng th«n vµ thµnh thÞ khái ¶nh nghiÖm cña ®¶ng b«n-sª-vÝch, trong cuèn “BÖnh Êu trÜ “t¶ h−ëng cña giai cÊp t− s¶n tù do chñ nghÜa vµ nhiÖm vô l·nh khuynh” trong phong trµo céng s¶n”, Lª-nin nªu lªn tÝnh mÒm ®¹o phong trµo quÇn chóng nh©n d©n. T− t−ëng cña Lª-nin vÒ dÎo trong s¸ch l−îc cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch, viÖc hä biÕt “khèi liªn minh ph¸i t¶” xuÊt ph¸t tõ sù ®¸nh gi¸ chung tÝnh lîi dông mäi kh¶ n¨ng, dï lµ hÕt søc nhá bÐ, ®Ó “cã ®−îc mét chÊt vµ ®éng lùc cña cuéc c¸ch m¹ng 1905-1907, cuéc c¸ch b¹n ®ång minh m¹nh vÒ sè l−îng, dï ®ã lµ b¹n ®ång minh t¹m m¹ng d©n chñ - t− s¶n do giai cÊp v« s¶n tiÕn hµnh trong sù thêi, bÊp bªnh, cã ®iÒu kiÖn, Ýt ch¾c ch¾n vµ Ýt ®¸ng tin cËy” liªn minh víi n«ng d©n, c« lËp giai cÊp t− s¶n. Trong c¸c bµi (Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 41, “Giai cÊp v« s¶n vµ ng−êi ®ång minh cña m×nh trong c¸ch tr.69 ). m¹ng Nga”, “NhiÖm vô cña ®¶ng c«ng nh©n vµ n«ng d©n”, Trong c¸c t¸c phÈm in trong tËp nµy, Lª-nin tõng b−íc Lª-nin ®· chØ ra r»ng viÖc cñng cè khèi liªn minh c«ng n«ng v¹ch trÇn s¸ch l−îc ph¶n béi, c¬ héi chñ nghÜa cña nh÷ng
XVI Lêi tùa Lêi tùa XVII ng−êi men-sª-vÝch trong thêi kú bÇu cö §u-ma nhµ n−íc II. ng−êi d©n chñ-lËp hiÕn trong §u-ma I, t¹i ®ã bän d©n chñ-lËp Lª-nin chØ ra r»ng s¸ch l−îc cña nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch hiÕn ®· lµm trôy l¹c quÇn chóng b»ng nh÷ng ¶o t−ëng lËp hiÕn, xuÊt ph¸t tõ chç kh«ng tin t−ëng vµo søc m¹nh cña giai cÊp ®−a ra khÈu hiÖu thµnh lËp néi c¸c §u-ma, tøc lµ néi c¸c d©n c«ng nh©n vµ quÇn chóng lao ®éng trong n«ng d©n, kh«ng chñ-lËp hiÕn. Lª-nin nhËn ®Þnh r»ng viÖc nh÷ng ng−êi men-sª- tin t−ëng vµo th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng Nga. Nh÷ng ng−êi vÝch ñng hé khÈu hiÖu néi c¸c d©n chñ-lËp hiÕn, còng nh− viÖc men-sª-vÝch tham gia §u-ma kh«ng ph¶i ®Ó ®Êu tranh b¶o vÖ c¸c liªn minh trùc tiÕp víi §¶ng d©n chñ-lËp hiÕn, lµ sù nh»m më réng h¬n n÷a cuéc c¸ch m¹ng mµ ®Ó lµm c«ng t¸c tõ bá ®Êu tranh c¸ch m¹ng, chuyÓn sù l·nh ®¹o c¸ch m¹ng vµo “lËp ph¸p” trong §u-ma, coi §u-ma lµ mét c¬ quan cã thÓ tay giai cÊp t− s¶n qu©n chñ-tù do chñ nghÜa. ChÝnh s¸ch cña h¹n chÕ, kiÒm chÕ chÝnh phñ Nga hoµng. Trong cuéc vËn nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch, ― Lª-nin viÕt, ― kh«ng ph¶i lµ ®éng bÇu cö, hä b¶o vÖ sù liªn minh víi nh÷ng ng−êi d©n chÝnh s¸ch chiÕn ®Êu, “®ã lµ mét trß ch¬i lËp hiÕn, lµ thãi ngu chñ-lËp hiÕn, viÖn lÏ cã nguy c¬ lµ c¸c ®¶ng Tr¨m ®en sÏ ®−îc t¨ng c−êng. Lª-nin ®· bãc trÇn toµn bé tÝnh chÊt v« ngèc nghÞ tr−êng” (tr. 147). c¨n cø cña lý lÏ cña nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch vÒ sù cÇn Trong c¸c t¸c phÈm in trong tËp nµy, Lª-nin ®· v¹ch trÇn thiÕt ph¶i liªn minh víi nh÷ng ng−êi d©n chñ-lËp hiÕn. mét c¸ch s©u s¾c b¶n chÊt thùc sù cña chñ nghÜa c¬ héi, v¹ch Cuéc vËn ®éng bÇu cö ®· chøng minh râ rµng r»ng c¸c trÇn nh÷ng nÐt ®iÓn h×nh vµ ®Æc tr−ng cña nã. Lª-nin viÕt: “Chñ ®¶ng ph¸i h÷u kh«ng cã uy tÝn trong quÇn chóng nh©n d©n nghÜa c¬ héi lµ sù hy sinh nh÷ng lîi Ých c¬ b¶n vµ l©u dµi cña lao ®éng. Nãi vÒ søc m¹nh vµ søc sèng cña ¶nh h−ëng t− ®¶ng cho nh÷ng lîi Ých nhÊt thêi, t¹m thêi vµ thø yÕu cña ®¶ng” t−ëng cña thÕ lùc ph¶n ®éng ®èi víi quÇn chóng th× ¶nh (tr. 47). C¸c t¸c phÈm cña Lª-nin nh»m chèng l¹i chñ nghÜa c¬ h−ëng cña bän d©n chñ-lËp hiÕn cã nhiÒu søc m¹nh vµ søc héi, ®ang gióp cho c¸c ®¶ng céng s¶n vµ c«ng nh©n v¹ch trÇn sèng h¬n so víi ¶nh h−ëng cña bän Tr¨m ®en. V× vËy, ®Ó ®Ëp thùc chÊt cña chñ nghÜa xÐt l¹i hiÖn ®¹i vµ tiÕn hµnh ®Êu tranh tan trong thùc tÕ thÕ lùc ph¶n ®éng, Lª-nin ®· chØ râ, ®¶ng cña chèng mäi biÓu hiÖn cña chñ nghÜa ®ã. giai cÊp v« s¶n c¸ch m¹ng cÇn ph¶i gi¶i phãng quÇn chóng Trong tËp nµy cã b¶n b¸o c¸o vµ c¸c bµi ph¸t biÓu cña Lª-nin khái ¶nh h−ëng t− t−ëng cña §¶ng d©n chñ-lËp hiÕn. t¹i Héi nghÞ II §¶ng c«ng nh©n d©n chñ-x· héi Nga (“Héi Lª-nin v¹ch trÇn m−u toan cña nh÷ng ng−êi men-sª- nghÞ I toµn Nga”) häp vµo th¸ng M−êi mét 1906 t¹i Tam-mÐc- vÝch muèn lµm lu mê sù kh¸c biÖt c¨n b¶n vÒ mÆt giai pho còng nh− t¹i c¸c héi nghÞ ®¹i biÓu ®¶ng bé Pª-tÐc-bua; cÊp gi÷a c¸c nhiÖm vô cña giai cÊp v« s¶n vµ giai cÊp t− nh÷ng bµi ®ã v¹ch cho ta thÊy râ cuéc ®Êu tranh ngoan c−êng s¶n qu©n chñ-tù do chñ nghÜa trong cuéc vËn ®éng bÇu cña ®¶ng b«n-sª-vÝch cho s¸ch l−îc vµ chÝnh s¸ch m¸c-xÝt cö. Ng−êi chØ râ r»ng khi ®−a nh÷ng ng−êi d©n chñ-lËp hiÕn vµo §u-ma, nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch kh«ng nh÷ng trong cuéc vËn ®éng bÇu cö §u-ma II chèng ®−êng lèi c¬ héi kh«ng ®Êu tranh víi nguy c¬ Tr¨m ®en mµ tr¸i l¹i cßn chñ nghÜa cña nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch. §a sè c¸c ®¹i biÓu t¹i xo¸ mê ý nghÜa thùc tÕ cña nguy c¬ nµy. S¸ch l−îc cña Héi nghÞ II §¶ng c«ng nh©n d©n chñ-x· héi Nga kh«ng ph¶i nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch trong thêi gian bÇu cö §u-ma do c¸c tæ chøc ®¶ng ®Þa ph−¬ng bÇu ra mµ do Ban chÊp hµnh nhµ n−íc II lµ sù tiÕp tôc s¸ch l−îc cña hä ñng hé nh÷ng trung −¬ng men-sª-vÝch lùa chän. §iÒu ®ã gi¶i thÝch v× sao
XVIII Lêi tùa Lêi tùa XIX nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch chiÕm −u thÕ trong héi nghÞ. Lª- hiÖp t¹m thêi víi c¸c ®¶ng “lao ®éng” ®Ó tæ chøc quÇn chóng nin ph¸t biÓu t¹i héi nghÞ ®Ó b¶o vÖ ®−êng lèi b«n-sª-vÝch, ®Êu tranh chèng bän Tr¨m ®en vµ bän d©n chñ-lËp hiÕn v× sù chèng sù tho¶ hiÖp víi nh÷ng ng−êi d©n chñ-lËp hiÕn. §Ó ph¸t triÓn h¬n n÷a cña c¸ch m¹ng. ®èi lËp víi nghÞ quyÕt men-sª-vÝch ®−îc héi nghÞ th«ng qua, Trong c¸c tËp s¸ch máng “§¶ng d©n chñ-x· héi vµ cuéc Lª-nin ®· thay mÆt 14 ®¹i biÓu dù héi nghÞ ®−a ra “ý kiÕn bÇu cö §u-ma”, “Cuéc bÇu cö ë Pª-tÐc-bua vµ sù gi¶ dèi cña 31 ®Æc biÖt”. V¨n kiÖn nµy cã ý nghÜa nh− mét c−¬ng lÜnh b«n- ng−êi men-sª-vÝch”, trong c¸c bµi b¸o "Cuéc vËn ®éng bÇu cö sª-vÝch, trong ®ã tr×nh bµy mét c¸ch v¾n t¾t nh÷ng nhiÖm vô cña ®¶ng c«ng nh©n ë Pª-tÐc-bua", “Cuéc vËn ®éng bÇu cö cña c¬ b¶n vµ khÈu hiÖu cña §¶ng d©n chñ-x· héi c¸ch m¹ng §¶ng d©n chñ-x· héi ë Pª-tÐc-bua”, “Kh¸ng nghÞ cña 31 ng−êi trong cuéc vËn ®éng bÇu cö. Lª-nin ®Ò nghÞ gi¶i thÝch cho men-sª-vÝch” vµ c¸c t¸c phÈm kh¸c, Lª-nin ®· v¹ch trÇn hoµn nh©n d©n thÊy râ sù bÊt lùc hoµn toµn cña §u-ma trong viÖc toµn c¸c hµnh ®éng ph¸ ho¹i tæ chøc vµ chia rÏ cña nh÷ng thùc hiÖn nh÷ng yªu s¸ch c¬ b¶n cña c«ng nh©n vµ n«ng d©n ng−êi men-sª-vÝch. Lª-nin chØ ra r»ng môc ®Ých cña viÖc vµ thÊy râ lµ kh«ng thÓ giµnh ®−îc tù do chÝnh trÞ chõng nµo nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch rêi bá héi nghÞ lµ ®Ó kh«ng phôc quyÒn lùc thùc tÕ cßn n»m trong tay chÝnh phñ Nga hoµng. tïng ®a sè cña ®¶ng bé Pª-tÐc-bua, tiÕn hµnh sù chia rÏ ngay Trong “ý kiÕn ®Æc biÖt” cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch cã nhÊn tr−íc ngµy bÇu cö vµ b»ng c¸ch ®ã ®−îc r¶nh tay lËp khèi liªn m¹nh r»ng: chØ cã thÓ lËt ®æ ®−îc chÕ ®é chuyªn chÕ b»ng minh víi §¶ng d©n chñ-lËp hiÕn. Hµnh vi ph¶n béi cña nh÷ng con ®−êng khëi nghÜa vò trang. Trong c¸c bµi “VÒ c¸c khèi ng−êi men-sª-vÝch ®· ®¸p øng ®óng nguyÖn väng cña giai liªn minh víi §¶ng d©n chñ-lËp hiÕn” vµ “Cuéc ®Êu tranh cÊp t− s¶n tù do chñ nghÜa muèn chia rÏ ®¶ng c«ng nh©n vµ chèng nh÷ng ®¶ng viªn d©n chñ-x· héi d©n chñ-lËp hiÕn ho¸ t¨ng c−êng ¶nh h−ëng cña nã trong cuéc vËn ®éng bÇu cö. vµ kû luËt cña ®¶ng” Lª-nin ®· lªn ¸n nghÞ quyÕt men-sª-vÝch ViÖc tham gia §u-ma lµ mét s¸ch l−îc phøc t¹p, ®i vßng vÒ viÖc lËp khèi liªn minh víi nh÷ng ng−êi d©n chñ-lËp hiÕn quanh h¬n viÖc tÈy chay, nã ®ßi hái mét c«ng t¸c to lín vÒ tæ vµ chØ ra r»ng nghÞ quyÕt ®ã cµng ph¬i bµy râ rÖt bé mÆt cña chøc vµ t− t−ëng trong quÇn chóng, ®ßi hái ph¶i cã ph¶n øng nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch lµ c¸nh c¬ héi chñ nghÜa trong nh¹y bÐn tr−íc tÊt c¶ mäi thñ ®o¹n chÝnh trÞ vµ bÇu cö cña chÕ ®¶ng c«ng nh©n. ®é chuyªn chÕ vµ cña c¸c chÝnh ®¶ng kh¸c. Lª-nin d¹y nh÷ng Vµo th¸ng Giªng 1907, Lª-nin ®· ®äc b¸o c¸o t¹i Héi nghÞ ng−êi b«n-sª-vÝch lµm thÕ nµo ®Ó gi¸o dôc quÇn chóng mét ®¹i biÓu ®¶ng bé toµn thµnh phè vµ tØnh Pª-tÐc-bua §¶ng c«ng c¸ch tèt h¬n, dÔ hiÓu h¬n vµ nhanh h¬n, n©ng cao nhËn thøc nh©n d©n chñ-x· héi Nga; héi nghÞ nµy ph¶i gi¶i quyÕt vÊn ®Ò cña hä, ph¸t triÓn tÝnh ®éc lËp cña hä. §Ó chøng minh ®−îc vÒ c¸c hiÖp nghÞ tuyÓn cö trong cuéc bÇu cö §u-ma nhµ n−íc II. vai trß tiªn phong cña giai cÊp v« s¶n trong c¸ch m¹ng, ― Tin ch¾c r»ng héi nghÞ sÏ b¸c bá viÖc lËp khèi liªn minh víi Lª-nin viÕt trong cuèn s¸ch máng “§¶ng d©n chñ-x· héi vµ §¶ng d©n chñ-lËp hiÕn, nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch ®· bá héi nh÷ng hiÖp nghÞ tuyÓn cö", ― nÕu chØ tr×nh bµy häc thuyÕt x· nghÞ. Tuy thÕ héi nghÞ vÉn tiÕp tôc c«ng viÖc. Trong bµi ph¸t biÓu héi chñ nghÜa vµ lý luËn chung cña chñ nghÜa M¸c kh«ng th«i cña m×nh, Lª-nin ®· phª ph¸n kÞch liÖt s¸ch l−îc c¬ héi chñ nghÜa th× ch−a ®ñ. Muèn thÕ, cÇn biÕt chøng minh trªn thùc tÕ, cña nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch vµ nhÊn m¹nh sù cÇn thiÕt ph¶i tháa trong viÖc ph©n tÝch nh÷ng vÊn ®Ò mµ quÇn chóng quan
XX Lêi tùa Lêi tùa XXI t©m, r»ng ®¶ng viªn cña ®¶ng c«ng nh©n lµ nh÷ng ng−êi triÖt lêi cña Lª-nin, cuéc vËn ®éng lµ “... mét giai ®o¹n lín vµ riªng ®Ó h¬n, ®óng ®¾n h¬n, kiªn quyÕt h¬n vµ khÐo lÐo h¬n tÊt c¶ biÖt trong lÞch sö c¸ch m¹ng Nga” (tr. 472). Trong c¸c bµi “Cuéc trong viÖc b¶o vÖ lîi Ých cña c¸ch m¹ng cho ®Õn th¾ng lîi hoµn bÇu cö trong ®oµn tuyÓn cö c«ng nh©n ë Pª-tÐc-bua”, “ý nghÜa toµn cña nã. Lª-nin d¹y nh÷ng ng−êi d©n chñ-x· héi ph¶i nãi cña c¸c cuéc bÇu cö ë Pª-tÐc-bua”, “KÕt qu¶ cuéc bÇu cö ë Pª- trong cuéc vËn ®éng bÇu cö, tr−íc nh©n d©n lao ®éng, mét c¸ch tÐc-bua” vµ c¸c bµi kh¸c, Lª-nin ®· chØ ra r»ng cuéc bÇu cö §u- gi¶n dÞ vµ râ rµng, kiªn quyÕt vøt bá “nh÷ng thuËt ng÷ ®ao to ma II ®· x¸c nhËn sù ®óng ®¾n cña s¸ch l−îc c¸ch m¹ng cña bóa lín cao siªu”, nh÷ng tõ n−íc ngoµi, nh÷ng khÈu hiÖu ®· nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch. Trong thêi kú bÇu cö, b¶n chÊt thùc häc thuéc, cã s½n nh−ng cßn khã hiÓu ®èi víi quÇn chóng; biÕt sù vµ thùc chÊt cña c¸c ®¶ng t− s¶n béc lé râ h¬n bÊt cø lóc nµo gi¶i thÝch kh«ng lan man, víi nh÷ng sù kiÖn vµ con sè trong tr−íc ®©y. Cuéc bÇu cö §u-ma ®· ®em l¹i th¾ng lîi cho s¸ch tay, c¸c vÊn ®Ò cña chñ nghÜa x· héi vµ c¸c vÊn ®Ò c¸ch m¹ng. l−îc “khèi liªn minh ph¸i t¶”. MÆc dï gÆp nhiÒu trë ng¹i trong Nh÷ng lêi chØ gi¸o cña Lª-nin vÒ c¸c h×nh thøc vµ ph−¬ng ph¸p cuéc cæ ®éng tr−íc ngµy bÇu cö, nh−ng §¶ng d©n chñ - x· héi c«ng t¸c gi¶i thÝch trong quÇn chóng cã mét ý nghÜa bøc thiÕt c¸ch m¹ng, ®−îc ph¸i lao ®éng vµ nh÷ng ng−êi x· héi chñ ®èi víi ho¹t ®éng thùc tiÔn cña c¸c ®¶ng c«ng nh©n m¸c-xÝt. nghÜa-c¸ch m¹ng ñng hé, vÉn cã thÓ lµm cho mét sè lín cö tri Nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ®· më ®Çu cuéc vËn ®éng bÇu cö tho¸t khái ¶nh h−ëng cña §¶ng d©n chñ-lËp hiÕn. ë Pª-tÐc-bua réng lín vµo §u-ma b»ng c¸c v¨n kiÖn cña Lª-nin ― “Dù th¶o khèi liªn minh ph¸i t¶ chiÕm ®−îc 25% tæng sè phiÕu. XÐt vÒ lêi kªu gäi c¸c cö tri” vµ truyÒn ®¬n “BÇu ai vµo §u-ma nhµ mÆt thµnh phÇn mµ nãi, §u-ma II t¶ h¬n §u-ma I. Nh−ng chÝnh n−íc?”, in vµo th¸ng M−êi mét 1906 d−íi h×nh thøc phô tr−¬ng s¸ch ph¶n béi cña bän men-sª-vÝch, sù ph¶n béi cña chóng ®èi cho b¸o “Ng−êi v« s¶n”. C¸c v¨n kiÖn nµy ®· nªu lªn, d−íi mét víi giai cÊp c«ng nh©n ®· lµm cho khèi liªn minh ph¸i t¶ ë Pª- h×nh thøc hÕt søc ng¾n gän, phæ th«ng vµ s¾c bÐn vÒ chÝnh trÞ, tÐc-bua kh«ng giµnh ®−îc th¾ng lîi hoµn toµn. ®Æc ®iÓm cña c¸c chÝnh ®¶ng ®ang ®Êu tranh trong cuéc bÇu cö S¸ch l−îc cña Lª-nin trong cuéc vËn ®éng bÇu cö §u-ma II §u-ma, nãi râ môc ®Ých vµ nhiÖm vô thùc sù cña c¸c ®¶ng ®ã. lµ mÉu mùc cña s¸ch l−îc míi, s¸ch l−îc c¸ch m¹ng, m¸c-xÝt vÒ Tê truyÒn ®¬n “BÇu ai vµo §u-ma nhµ n−íc?” ®−îc so¹n ra ®Êu tranh nghÞ tr−êng, nã vò trang cho giai cÊp v« s¶n Nga vµ d−íi h×nh thøc c¸c c©u hái vµ c¸c c©u tr¶ lêi, lµ mÉu mùc tuyÖt c¸c n−íc kh¸c kinh nghiÖm kÕt hîp c¸c h×nh thøc ®Êu tranh vêi vÒ viÖc nªn gi¶i thÝch nh− thÕ nµo cho ng¾n gän, dÔ hiÓu vÒ hîp ph¸p vµ bÊt hîp ph¸p, trong nghÞ tr−êng vµ ngoµi nghÞ nh÷ng vÊn ®Ò phøc t¹p cña ®êi sèng chÝnh trÞ cho quÇn chóng. tr−êng, ®Ó ®oµn kÕt tÊt c¶ c¸c lùc l−îng d©n chñ c¸ch m¹ng TruyÒn ®¬n ®· kªu gäi bÇu cho nh÷ng ng−êi d©n chñ-x· héi; nã nh»m môc ®Ých lµm cho c¸ch m¹ng ph¸t triÓn vµ giµnh ®−îc ®−îc phæ biÕn réng r·i vµ ®· gãp phÇn to lín vµo viÖc lµm cho th¾ng lîi. nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch thu ®−îc th¾ng lîi trong cuéc bÇu cö C¸c t¸c phÈm ®−îc c«ng bè trong tËp nµy thÊm s©u t− vµo §u-ma. t−ëng ®Êu tranh nh»m cñng cè ®¶ng m¸c-xÝt c¸ch m¹ng, Mét sè bµi b¸o in trong tËp nµy ®· ®−îc dµnh vµo viÖc nh»m lµm cho nh÷ng nguyªn t¾c t− t−ëng vµ tæ chøc cña tæng kÕt cuéc vËn ®éng bÇu cö ë Pª-tÐc-bua; cuéc ®¶ng ®−îc trong s¹ch, nh»m thèng nhÊt ®éi ngò cña ®¶ng. vËn ®éng nµy ®· diÔn ra hÕt søc gay g¾t ë thñ ®« vµ, theo ChØ ra mèi liªn hÖ l«-gÝch gi÷a s¸ch l−îc c¬ héi chñ nghÜa
XXII Lêi tùa Lêi tùa XXIII cña nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch vµ chñ nghÜa c¬ héi cña hä ®−a ra khÈu hiÖu më réng h¬n n÷a §¶ng d©n chñ-x· héi chñ trong c¸c vÊn ®Ò tæ chøc, Lª-nin ®· v¹ch trÇn kÕ ho¹ch men- yÕu lµ kÕt n¹p nh÷ng thµnh phÇn v« s¶n vµ hoµn toµn chØ d−íi sª-vÝch triÖu tËp c¸i gäi lµ “®¹i héi c«ng nh©n” víi sù tham gia ngän cê t− t−ëng cña chñ nghÜa M¸c, Ng−êi ®· b¶o vÖ nh÷ng cña nh÷ng ng−êi d©n chñ-x· héi, nh÷ng ng−êi x· héi chñ nguyªn t¾c cña mét ®¶ng c¸ch m¹ng ®éc lËp cña giai cÊp c«ng nghÜa-c¸ch m¹ng vµ bän v« chÝnh phñ chñ nghÜa ®Ó thµnh lËp nh©n. Bän men-sª-vÝch than phiÒn r»ng thanh niªn chiÕm −u mét “®¶ng kh«ng ®¶ng ph¸i” réng r·i. Trong c¸c bµi “Sù thÕ trong ®¶ng cña giai cÊp c«ng nh©n. Lª-nin coi lêi than phiÒn khñng ho¶ng cña chñ nghÜa men-sª-vÝch”, “T− t−ëng tiÓu t− ®ã lµ biÓu hiÖn cña chñ nghÜa theo ®u«i, lµ nguyÖn väng cña s¶n trong c¸c giíi c¸ch m¹ng”, “NhËn xÐt vÒ tê “Ng−êi d©n nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch muèn cã kh«ng ph¶i mét “®¶ng tiªn chñ-x· héi” sè 1”, “VÒ viÖc triÖu tËp ®¹i héi bÊt th−êng cña phong” mµ lµ mét ®¶ng hËu ®éi nÆng nÒ chËm ch¹p. Lªn-nin ®¶ng” , “§¹i héi c«ng nh©n vµ sù hîp nhÊt víi nh÷ng ng−êi x· nhÊn m¹nh r»ng chØ cã ®¶ng cña nh÷ng ng−êi c¸ch t©n dòng héi chñ nghÜa-c¸ch m¹ng”, Lª-nin ®· nghiªm kh¾c lªn ¸n chñ c¶m, ®Êu tranh quªn m×nh chèng l¹i “c¸i thèi n¸t cò”, b¸c bá sù tr−¬ng triÖu tËp “®¹i héi c«ng nh©n”, coi ®ã lµ ©m m−u c¬ héi b¸i phôc gi¸o ®iÒu mï qu¸ng tr−íc nh÷ng khu«n s¸o ®· lçi chñ nghÜa nh»m hoµ tan ®éi ngò tiªn tiÕn cña giai cÊp c«ng thêi, míi lµ ®¶ng cña giai cÊp v« s¶n c¸ch m¹ng. nh©n vµo trong m«i tr−êng tiÓu t− s¶n. Lª-nin viÕt: hµnh ®éng Lª-nin ®Æc biÖt l−u ý nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ®Õn ý nghÜa nh− nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch, nh− thÕ cã nghÜa lµ muèn cho cña sù thèng nhÊt hµnh ®éng cña giai cÊp v« s¶n, ®Õn kû luËt trong ®¶ng v« s¶n ®Çy dÉy bän phi-li-xtanh nhu nh−îc, nhót ®¶ng vµ ®Õn viÖc cñng cè ®¶ng vÒ mÆt tæ chøc. Kû luËt ®¶ng ― nh¸t, kh«ng tin ë m×nh vµ mÊt tinh thÇn mçi khi t×nh h×nh Lª-nin gi¶i thÝch ― ®ßi hái ph¶i ®Êu tranh kh«ng khoan diÔn biÕn cã lîi cho thÕ lùc ph¶n ®éng, biÕn ng−êi tiÓu thÞ d©n nh−îng vÒ mÆt t− t−ëng chèng bän c¬ héi chñ nghÜa. ChØ cã thµnh h¹t nh©n cña ®¶ng. Lª-nin chØ ra r»ng môc ®Ých cña mét kû luËt ®−îc x©y dùng trªn sù tù do th¶o luËn vµ phª b×nh nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch lµ mong muèn hîp ph¸p ho¸ ®¶ng míi xøng víi ®¶ng d©n chñ cña giai cÊp tiªn tiÕn. b»ng c¸ch g¹t ra khái c−¬ng lÜnh cña ®¶ng nh÷ng yªu s¸ch Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn hiÖn nay, khi bän xÐt l¹i mét lÇn n÷a c¸ch m¹ng quan träng nhÊt, c¶i tæ ®¶ng theo kiÓu c¸c ®¶ng x· nªn ra “nh÷ng lý luËn” men-sª-vÝch chèng l¹i vai trß l·nh ®¹o héi chñ nghÜa c¶i l−¬ng T©y ¢u. Lª-nin ®· viÕt vÒ s¸ch l−îc cña c¸c ®¶ng m¸c-xÝt-lª-nin-nÝt, chèng l¹i nh÷ng nguyªn t¾c cña cña nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch: “§èi víi hä, ho¹t ®éng hîp Lª-nin trong viÖc x©y dùng ®¶ng, th× kinh nghiÖm lÞch sö vÒ ph¸p, tuy nhá män, buån tÎ, nghÌo nµn, nh−ng yªn æn, th× cßn cuéc ®Êu tranh cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch nh»m b¶o vÖ vµ h¬n lµ sù kÕ tiÕp dån dËp cña nh÷ng c¬n b·o t¸p c¸ch m¹ng cñng cè ®¶ng cã mét ý nghÜa ®Æc biÖt ®èi víi c¸c ®¶ng céng s¶n vµ cña nh÷ng c¬n ®iªn cuång ph¶n c¸ch m¹ng” (tr. 60). vµ c«ng nh©n tÊt c¶ c¸c n−íc. Ngay lóc ®ã Lª-nin ®· nh×n thÊy trong t− t−ëng men-sª-vÝch S¸ch l−îc §u-ma c¬ héi chñ nghÜa cña Ban chÊp hµnh chñ tr−¬ng triÖu tËp “®¹i héi c«ng nh©n”, cã mÇm mèng cña trung −¬ng men-sª-vÝch vµ t− t−ëng thñ tiªu chñ nghÜa “chñ nghÜa thñ tiªu” t−¬ng lai, cã mÇm mèng cña sù ph¶n béi trong chñ tr−¬ng triÖu tËp “®¹i héi c«ng nh©n” ®· bÞ tuyÖt c«ng khai ®ã cña nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch. §èi lËp l¹i kÕ ®¹i ®a sè c¸c tæ chøc ®¶ng ®Þa ph−¬ng lªn ¸n kÞch liÖt. ho¹ch men-sª-vÝch thµnh lËp “®¶ng kh«ng ®¶ng ph¸i”, Lª-nin ®· T×nh h×nh trong néi bé ®¶ng ®ßi hái ph¶i triÖu tËp ngay
XXIV Lêi tùa Lêi tùa XXV lËp tøc ®¹i héi ®¶ng. BÊt chÊp sù ph¶n kh¸ng cña Ban chÊp Trong tËp nµy còng cã c¶ lêi tùa cña Lª-nin viÕt cho b¶n in hµnh trung −¬ng, cuéc cæ ®éng cho viÖc triÖu tËp ®¹i héi ®· tiÕng Nga nh÷ng bøc th− cña C.M¸c göi L. Cu-ghen-man. ®−îc më réng ®Õn møc ngay håi th¸ng M−êi, quyÕt nghÞ cña Trong lêi tùa Lª-nin chØ ra ý nghÜa to lín vÒ mÆt lý luËn vµ Ban chÊp hµnh ®¶ng bé Pª-tÐc-bua vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i triÖu tËp chÝnh trÞ cña nh÷ng bøc th− cña M¸c. ViÖc nghiªn cøu nh÷ng ®¹i héi ®· ®−îc sù ñng hé cña nhiÒu tæ chøc ®¶ng lín nhÊt: Ban bøc th− lÇn ®Çu ®−îc c«ng bè b»ng tiÕng Nga nµy ®· t¹o ®iÒu chÊp hµnh ®¶ng bé M¸t-xc¬-va, Ban th−êng vô khu cña c¸c tæ kiÖn cho nh÷ng ng−êi d©n chñ-x· héi Nga t×m hiÓu kü h¬n chøc d©n chñ-x· héi vïng Trung t©m n−íc Nga, Ban l·nh ®¹o nh÷ng luËn ®iÓm quan träng nhÊt cña chñ nghÜa M¸c vÒ c¸c trung −¬ng cña §¶ng d©n chñ-x· héi Ba-lan vµ LÝt-va, Ban chÊp vÊn ®Ò ®Êu tranh c¸ch m¹ng cña giai cÊp v« s¶n. Trong c¸c bøc hµnh trung −¬ng tæ chøc d©n chñ-x· héi miÒn L¸t-vi-a. T¸n th− ®ã cña M¸c, nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ®· t×m thÊy nhiÒu thµnh triÖu tËp ®¹i héi cßn cã c¸c ban chÊp hµnh: Bri-an-xc¬, ®iÒu chØ dÉn quan träng, cã thÓ vËn dông ®−îc vµo nh÷ng nhiÖm Cuèc-gan, Min-xc¬, Ni-gi¬-ni Nèp-g«-rèt, ¤m-xc¬, U-ran vµ c¸c vô trùc tiÕp cña c¸ch m¹ng Nga. Lª-nin sö dông nh÷ng bøc th− ban chÊp hµnh kh¸c. Do søc Ðp cña c¸c ®¶ng bé ®Þa ph−¬ng, cña M¸c nh− mét vò khÝ lý luËn trong cuéc ®Êu tranh chèng chñ Héi nghÞ II §¶ng c«ng nh©n d©n chñ-x· héi Nga (“Héi nghÞ I nghÜa c¬ héi cña nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch. Ng−êi chØ cho thÊy lµ toµn Nga”) ®· quyÕt ®Þnh ― mÆc dï trong héi nghÞ nh÷ng M¸c, vµo thêi kú ®en tèi nhÊt ®èi víi phong trµo c«ng nh©n, ®· ng−êi men-sª-vÝch chiÕm ®a sè ― triÖu tËp ®¹i héi vµo ngµy 15 nh×n thÊy tr−íc ®−îc r»ng c¸ch m¹ng ®ang ®Õn gÇn vµ biÕt n©ng (28) th¸ng Ba 1907. cao tr×nh ®é gi¸c ngé cña giai cÊp v« s¶n lªn ®Õn møc nhËn thøc Trong b¸o c¸o ®äc t¹i Héi nghÞ ®¹i biÓu ®¶ng bé Pª-tÐc-bua ®−îc nh÷ng nhiÖm vô c¸ch m¹ng tiªn tiÕn. Lª-nin gäi sù ®¸nh vÒ vÊn ®Ò vËn ®éng bÇu cö §u-ma vµ s¸ch l−îc §u-ma (th¸ng gi¸ cña M¸c vÒ C«ng x· Pa-ri ― M¸c ®¸nh gi¸ C«ng x· Pa-ri lµ Hai 1907) trong bµi “VÒ viÖc triÖu tËp ®¹i héi bÊt th−êng cña biÓu hiÖn s¸ng kiÕn lÞch sö cña quÇn chóng ― lµ “®Ønh cao nhÊt” ®¶ng” vµ trong c¸c t¸c phÈm kh¸c, Lª-nin ®· triÖt ®Ó b¶o vÖ trong nh÷ng bøc th− göi cho Cu-ghen-man. Lª-nin ®em nh÷ng c¸c nguyªn t¾c trong ®¶ng vÒ tËp trung d©n chñ, ®· kiªn tr× lêi nãi ®Çy nhiÖt t×nh c¸ch m¹ng cña M¸c vÒ chñ nghÜa anh biÖn hé cho sù cÇn thiÕt ph¶i triÖu tËp mét c¸ch bÊt th−êng ®¹i héi cña ®¶ng. NhiÖm vô quan träng nhÊt cña ®¹i héi lµ x¸c hïng cña c«ng nh©n C«ng x· ®èi lËp víi sù thiÕu tin t−ëng ®Þnh nh÷ng nhiÖm vô c¬ b¶n cña giai cÊp v« s¶n vµ ®¶ng cña cña nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch vµo søc m¹nh cña c¸ch m¹ng. nã, v¹ch ra s¸ch l−îc thèng nhÊt cña §¶ng d©n chñ-x· héi Nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch Nga, ― Lª-nin viÕt, ― cÇn ph¶i trong giai ®o¹n hiÖn nay cña c¸ch m¹ng d©n chñ-t− s¶n. BÊt häc tËp ë M¸c “lßng tin t−ëng vµo c¸ch m¹ng, c¸i b¶n lÜnh kú sù chËm trÔ nµo trong viÖc triÖu tËp ®¹i héi míi cña ®¶ng, biÕt kªu gäi giai cÊp c«ng nh©n b¶o vÖ ®Õn cïng nh÷ng nh− Lª-nin ®· chØ ra, “hiÖn nay, kh«ng nh÷ng lµ vi ph¹m trùc nhiÖm vô c¸ch m¹ng trùc tiÕp cña m×nh, tinh thÇn kiªn quyÕt tiÕp toµn bé tinh thÇn vµ toµn bé ý nghÜa cña tæ chøc d©n chñ kh«ng dung nh÷ng lêi than v·n uû mÞ khi c¸ch m¹ng t¹m cña ®¶ng, mµ cßn c¶n trë mét c¸ch hÕt søc nguy hiÓm cuéc thêi thÊt b¹i” (tr. 483-484). Lª-nin nhÊn m¹nh r»ng th¸i ®é cña M¸c ®Êu tranh trong §u-ma vµ cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng chung ®èi víi c¸ch m¹ng thÓ hiÖn râ rµng ®Æc ®iÓm cña chñ nghÜa M¸c ― s¾p tíi cña giai cÊp v« s¶n” (tr. 83). sù thèng nhÊt gi÷a lý luËn c¸ch m¹ng víi ®−êng lèi c¸ch m¹ng, sù
XXVI Lêi tùa 1 thèng nhÊt kh¨ng khÝt gi÷a lý luËn vµ thùc tiÔn cña cuéc ®Êu tranh giai cÊp cña giai cÊp v« s¶n. ChØ cã nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ― nh÷ng ®¹i biÓu vµ nh÷ng nhµ t− t−ëng cña giai cÊp v« s¶n c¸ch m¹ng ― míi ®Êu tranh kiªn quyÕt vµ dòng c¶m d−íi c¸c khÈu hiÖu c¸ch m¹ng. Lª-nin viÕt: ChiÕn tranh du kÝch “Chóng ta sÏ tù hµo lµ nh÷ng ng−êi ®Çu tiªn ®i vµo con ®−êng khëi nghÜa vµ lµ nh÷ng ng−êi cuèi cïng ra khái con ®−êng ®ã, §¶ng ta vµ quÇn chóng c«ng nh©n rÊt chó ý ®Õn vÊn ®Ò nÕu nh− con ®−êng khëi nghÜa, trªn thùc tÕ, kh«ng thÓ tiÕn hµnh ho¹t ®éng du kÝch. Chóng t«i ®· nhiÒu lÇn nãi l−ít qua vÊn ®−îc” (tr. 221). Tæng kÕt kinh nghiÖm ®Êu tranh c¸ch m¹ng, Lª-nin ®¸nh gi¸ cao tinh thÇn chñ ®éng anh dòng cña c«ng nh©n vµ n«ng ®Ò nµy, vµ b©y giê chóng t«i cã ý ®Þnh, nh− ®· høa tr−íc, d©n Nga trong c¸ch m¹ng 1905 - 1907; c¸c t¸c phÈm cña Ng−êi tr×nh bµy quan ®iÓm cña chóng t«i mét c¸ch hoµn chØnh qu¸n triÖt mét niÒm tin v« h¹n vµo søc m¹nh cña giai cÊp c«ng h¬n1) nh©n Nga, vµo sù s¸ng t¹o c¸ch m¹ng cña giai cÊp c«ng nh©n Nga vµ sù tÊt yÕu cña th¾ng lîi. Lª-nin viÕt: “Giai cÊp c«ng nh©n Nga I ®· tõng chøng minh vµ sÏ cßn chøng minh nhiÒu lÇn r»ng hä cã kh¶ n¨ng “x«ng lªn chäc trêi”” (tr. 491). Xin khëi sù tõ ®Çu. Khi xÐt vÊn ®Ò h×nh thøc ®Êu tranh, * * th× mäi ng−êi m¸c-xÝt ®Òu ph¶i ®Ò ra nh÷ng yªu cÇu c¬ * b¶n g×? Thø nhÊt, chñ nghÜa M¸c kh¸c víi tÊt c¶ nh÷ng h×nh thøc nguyªn thuû cña chñ nghÜa x· héi ë chç lµ nã TËp 14 cßn cã nhiÒu t¸c phÈm míi c«ng bè lÇn ®Çu: b¸o c¸o, kh«ng g¾n chÆt phong trµo vµo mét h×nh thøc ®Êu tranh diÔn v¨n kÕt thóc vµ c¸c bµi ph¸t biÓu cña Lª-nin t¹i Héi nghÞ II duy nhÊt nhÊt ®Þnh nµo c¶. Nã thõa nhËn nh÷ng h×nh thøc §¶ng c«ng nh©n d©n chñ-x· héi Nga (“Héi nghÞ I toµn Nga”). ®Êu tranh kh¸c nhau nhÊt vµ kh«ng “bÞa ®Æt” ra nh÷ng h×nh Trong tËp nµy, lÇn ®Çu tiªn ®¨ng toµn v¨n “ý kiÕn ®Æc biÖt” do thøc ®ã, mµ nã chØ kh¸i qu¸t, tæ chøc,lµm cho nh÷ng h×nh Lª-nin ®−a ra t¹i héi nghÞ, bµi “§¹i héi c«ng nh©n vµ sù hîp thøc ®Êu tranh cña c¸c giai cÊp c¸ch m¹ng ®ang xuÊt hiÖn nhÊt víi nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa-c¸ch m¹ng” vµ b¸o c¸o mét c¸ch tù ph¸t trong tiÕn tr×nh cña phong trµo trë thµnh cña Lª-nin t¹i Héi nghÞ ®¹i biÓu ®¶ng bé toµn thµnh phè vµ tØnh tù gi¸c. Hoµn toµn thï ®Þch víi mäi c«ng thøc trõu t−îng, Pª-tÐc-bua §¶ng c«ng nh©n d©n chñ-x· héi Nga häp vµo th¸ng mäi lêi chØ dÉn gi¸o ®iÒu, chñ nghÜa M¸c ®ßi hái ph¶i chó Giªng 1907. ý ®Õn cuéc ®Êu tranh quÇn chóng ®ang diÔn ra, tøc lµ cuéc ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng _______ §¶ng céng s¶n Liªn-x« 1) Xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 13, tr. 458.
2 V. I. L ª - n i n ChiÕn tranh du kÝch 3 ®Êu tranh cµng lu«n lu«n ®Î ra nhiÒu ph−¬ng ph¸p míi vµ hÕt §ã lµ hai nguyªn t¾c lý luËn c¬ b¶n mµ chóng ta ph¶i tu©n søc kh¸c nhau vÒ phßng ngù vµ tÊn c«ng, khi mµ phong trµo theo. LÞch sö chñ nghÜa M¸c ë T©y ¢u ®· cho chóng ta v« sè thÝ cµng ph¸t triÓn, tr×nh ®é gi¸c ngé cña quÇn chóng cµng t¨ng vµ dô chøng minh nh÷ng ®iÒu ®· nãi trªn. HiÖn nay ph¸i d©n chñ- nh÷ng cuéc khñng ho¶ng vÒ kinh tÕ vµ chÝnh trÞ cµng gay g¾t. x· héi ch©u ¢u ®Òu coi chÕ ®é ®¹i nghÞ vµ phong trµo c«ng V× vËy, chñ nghÜa M¸c tuyÖt ®èi kh«ng tõ chèi bÊt cø mét h×nh ®oµn lµ nh÷ng h×nh thøc ®Êu tranh chñ yÕu; tr−íc kia, ph¸i ®ã thøc ®Êu tranh nµo. Kh«ng bao giê nã l¹i tù h¹n chÕ ë nh÷ng ®· thõa nhËn h×nh thøc khëi nghÜa vµ l¹i hoµn toµn s½n sµng h×nh thøc ®Êu tranh cã thÓ cã vµ ®ang tån t¹i chØ trong mét lóc thõa nhËn h×nh thøc ®ã sau nµy khi t×nh h×nh thay ®æi, ― tr¸i nµo ®ã; nã thõa nhËn r»ng, khi t×nh h×nh x· héi thay ®æi th× tÊt víi ý kiÕn cña ph¸i t− s¶n tù do, thuéc lo¹i nh− §¶ng d©n chñ- nhiªn sÏ xuÊt hiÖn nh÷ng h×nh thøc ®Êu tranh míi mµ nh÷ng lËp hiÕn1 Nga vµ ph¸i “V« ®Ò”2. Trong nh÷ng n¨m 1870-1880, ng−êi ho¹t ®éng trong thêi kú ®ã ch−a hÒ biÕt ®Õn. VÒ ph−¬ng ph¸i d©n chñ-x· héi kh«ng thõa nhËn h×nh thøc tæng b·i c«ng diÖn ®ã, chñ nghÜa M¸c ®· häc tËp, cã thÓ nãi lµ ë thùc tiÔn cña lµ mét liÒu thuèc b¸ch bÖnh ®èi víi x· héi , lµ mét ph−¬ng quÇn chóng; nã kh«ng hÒ cã tham väng d¹y quÇn chóng nh÷ng ph¸p lËt ®æ ngay tøc kh¾c giai cÊp t− s¶n b»ng con ®−êng phi h×nh thøc ®Êu tranh mµ “c¸c chuyªn gia thÝch hÖ thèng” ngåi chÝnh trÞ, nh−ng ph¸i d©n chñ-x· héi hoµn toµn thõa nhËn h×nh trong phßng giÊy nÆn ra. Ch¼ng h¹n Cau-xky, khi xem xÐt thøc b·i c«ng chÝnh trÞ cña quÇn chóng (nhÊt lµ sau khi ®· cã nh÷ng h×nh thøc cña c¸ch m¹ng x· héi ®· nãi lµ chóng ta biÕt kinh nghiÖm ë Nga håi 1905) lµ mét trong nh÷ng ph−¬ng thøc r»ng cuéc khñng ho¶ng s¾p tíi sÏ ®em l¹i cho ta nh÷ng h×nh ®Êu tranh cÇn thiÕt trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. Ph¸i d©n thøc ®Êu tranh míi mµ hiÖn nay chóng ta kh«ng thÓ l−êng chñ-x· héi thõa nhËn nh÷ng h×nh thøc chiÕn ®Êu b»ng ch−íng tr−íc ®−îc. ng¹i vËt ë ®−êng phè håi nh÷ng n¨m 40 thÕ kû XIX; ®Õn cuèi Thø hai, chñ nghÜa M¸c ®ßi hái nhÊt ®Þnh ph¶i cã quan thÕ kû XIX, v× nh÷ng hoµn c¶nh nhÊt ®Þnh, nªn hä ®· phñ nhËn ®iÓm lÞch sö khi xÐt vÊn ®Ò h×nh thøc ®Êu tranh. §Æt vÊn ®Ò ®ã h×nh thøc ®Êu tranh ®ã; vµ sau khi ®· cã kinh nghiÖm M¸t-xc¬- ra mµ kh«ng xÐt ®Õn hoµn c¶nh lÞch sö cô thÓ, tøc lµ kh«ng va råi, kinh nghiÖm mµ theo lêi C. Cau-xky nãi, ®· t¹o ra mét hiÓu nh÷ng ®iÒu s¬ ®¼ng vÒ chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng. Trong nh÷ng thêi kú kh¸c nhau cña sù tiÕn triÓn kinh tÕ, tuú chiÕn thuËt míi lµ chiÕn ®Êu b»ng ch−íng ng¹i vËt, th× ph¸i nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸c nhau vÒ chÝnh trÞ, v¨n ho¸ d©n téc, sinh d©n chñ-x· héi l¹i tá ra hoµn toµn s½n sµng xÐt l¹i quan ®iÓm ho¹t v. v., mµ nh÷ng h×nh thøc ®Êu tranh nµy kh¸c næi lªn nãi trªn vµ l¹i s½n sµng thõa nhËn h×nh thøc chiÕn ®Êu b»ng hµng ®Çu, trë thµnh nh÷ng h×nh thøc ®Êu tranh chñ yÕu; do ch−íng ng¹i vËt lµ thÝch ®¸ng ®ã, ®Õn l−ît m×nh, nh÷ng h×nh thøc ®Êu tranh thø yÕu,phô còng biÕn ®æi theo. Kh«ng xem xÐt tØ mØ hoµn c¶nh cô thÓ cña II mét phong trµo nhÊt ®Þnh, trong giai ®o¹n ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh cña nã, mµ cø muèn thõa nhËn hoÆc phñ nhËn mét Chóng ta ®· x¸c ®Þnh nh÷ng nguyªn lý chung cña chñ ph−¬ng thøc ®Êu tranh nhÊt ®Þnh, nh− vËy lµ hoµn toµn rêi bá nghÜa M¸c, b©y giê chóng ta nãi ®Õn c¸ch m¹ng Nga. lËp tr−êng m¸c-xÝt. Chóng ta h·y nhí l¹i tiÕn tr×nh lÞch sö cña nh÷ng h×nh thøc
4 V. I. L ª - n i n ChiÕn tranh du kÝch 5 ®Êu tranh mµ cuéc c¸ch m¹ng Êy ®· s¶n sinh ra. Tho¹t ®Çu lµ hiÖn t−îng ®ã lµ g×? nguyªn nh©n ph¸t sinh ra hiÖn t−îng ®ã lµ nh÷ng cuéc b·i c«ng kinh tÕ cña c«ng nh©n (1896-1900), råi ®Õn g×? nã ®· xuÊt hiÖn lóc nµo vµ ®· lan réng ®Õn møc ®é nµo? ý nh÷ng cuéc biÓu t×nh chÝnh trÞ cña c«ng nh©n vµ sinh viªn nghÜa cña nã trong tiÕn tr×nh chung cña c¸ch m¹ng nh− thÕ (1901-1902), nh÷ng cuéc næi dËy cña n«ng d©n (1902), nh÷ng nµo? nã cã nh÷ng quan hÖ g× víi cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp cuéc b·i c«ng chÝnh trÞ ®Çu tiªn cña quÇn chóng phèi hîp d−íi c«ng nh©n do §¶ng d©n chñ-x· héi tæ chøc vµ l·nh ®¹o? §ã lµ nhiÒu h×nh thøc víi c¸c cuéc biÓu t×nh (nh− ë R«-xtèp n¨m nh÷ng vÊn ®Ò mµ hiÖn nay chóng ta ph¶i ®Ò cËp ®Õn sau khi ®· 1902, nh÷ng cuéc b·i c«ng mïa hÌ 1903, ngµy 9 th¸ng Giªng m« t¶ bèi c¶nh chung cña t×nh h×nh. 1905), cuéc tæng b·i c«ng chÝnh trÞ quy m« toµn quèc víi nh÷ng HiÖn t−îng mµ chóng ta ®ang quan t©m lµ cuéc ®Êu tranh h×nh thøc chiÕn ®Êu b»ng ch−íng ng¹i vËt ë mét sè n¬i (th¸ng vò trang. Cuéc ®Êu tranh ®ã lµ do nh÷ng c¸ nh©n vµ nh÷ng M−êi 1905), h×nh thøc chiÕn ®Êu b»ng ch−íng ng¹i vËt ®−îc ¸p nhãm nhá tiÕn hµnh. Trong sè nh÷ng c¸ nh©n vµ nh÷ng nhãm dông phæ biÕn cïng víi h×nh thøc khëi nghÜa vò trang (th¸ng ®ã, cã bé phËn th× thuéc nh÷ng tæ chøc c¸ch m¹ng, cã bé phËn Ch¹p 1905), ®Êu tranh hoµ b×nh ë nghÞ viÖn (th¸ng T− - th¸ng (vµ phÇn lín trong mét sè ®Þa ph−¬ng cña n−íc Nga) th× l¹i S¸u 1906), nh÷ng cuéc khëi nghÜa côc bé trong qu©n ®éi (th¸ng kh«ng thuéc mét tæ chøc c¸ch m¹ng nµo c¶. Cuéc ®Êu tranh vò S¸u 1905-th¸ng B¶y 1906 ), nh÷ng cuéc khëi nghÜa côc bé cña trang nh»m hai môc ®Ých kh¸c nhau , mµ chóng ta cÇn ph¶i n«ng d©n (mïa thu 1905-mïa thu 1906). ph©n biÖt thËt râ rµng : thø nhÊt, cuéc ®Êu tranh ®ã nh»m môc §øng vÒ ph−¬ng diÖn h×nh thøc ®Êu tranh nãi chung mµ xÐt ®Ých thñ tiªu nh÷ng c¸ nh©n riªng lÎ nh− nh÷ng tªn chØ huy vµ th× t×nh h×nh ®Õn mïa thu 1906 lµ nh− vËy. H×nh thøc ®Êu tranh nh©n viªn trong c¶nh s¸t vµ qu©n ®éi, thø hai, nh»m tÞch thu “tr¶ miÕng” cña chÕ ®é chuyªn chÕ lµ nh÷ng cuéc tµn s¸t do bän tiÒn b¹c cña chÝnh phñ lÉn cña t− nh©n. Nh÷ng sè tiÒn ®· tÞch Tr¨m ®en tæ chøc, tõ vô Ki-si-nÐp håi mïa xu©n 1903 cho ®Õn thu ®−îc, mét phÇn dïng vµo nh÷ng nhu cÇu cña ®¶ng, mét vô XÕt-lª-tx¬ håi mïa thu 19063. Trong suèt c¶ thêi kú ®ã, viÖc phÇn dïng ®Æc biÖt ®Ó mua vò khÝ vµ chuÈn bÞ khëi nghÜa, cßn bän Tr¨m ®en tæ chøc nh÷ng cuéc tµn s¸t vµ ®¸nh ®Ëp nh÷ng mét phÇn dïng nu«i c¸c chiÕn sÜ ®ang tiÕn hµnh cuéc ®Êu ng−êi Do-th¸i, sinh viªn, nh÷ng ng−êi lµm c¸ch m¹ng vµ c«ng nh©n gi¸c ngé, ®· ph¸t triÓn kh«ng ngõng, ngµy cµng tinh x¶o tranh ®ã. Nh÷ng kho¶n t−íc ®o¹t lín (nh− kho¶n t−íc ®o¹t ë h¬n, kÕt hîp nh÷ng hµnh ®éng b¹o ng−îc cña bän bÞ mua C¸p-ca-d¬ ®−îc h¬n 200 000 róp, ë M¸t-xc¬-va ®−îc 875 000 chuéc víi nh÷ng hµnh ®éng b¹o ng−îc cña qu©n ®éi Tr¨m ®en, róp)4, tr−íc hÕt chÝnh lµ ®· dïng vµo nh÷ng nhu cÇu cña c¸c thËm chÝ dïng c¶ ®Õn ph¸o binh trong c¸c lµng m¹c vµ thµnh ®¶ng c¸ch m¹ng ; cã nh÷ng mãn t−íc ®o¹t nhá th× tr−íc hÕt thÞ phèi hîp víi sù ®iÒu ®éng nh÷ng ®éi qu©n ®µn ¸p vµ c¸c vµ ®«i khi chØ toµn dïng ®Ó nu«i sèng “nh÷ng ng−êi ®i t−íc ®oµn xe löa ®µn ¸p, v.v.. ®o¹t”. Cã mét sù thËt lµ h×nh thøc ®Êu tranh nµy chØ ph¸t Bèi c¶nh chÝnh cña t×nh h×nh lµ nh− vËy. Trªn bèi c¶nh triÓn vµ phæ biÕn réng r·i vµo n¨m 1906, nghÜa lµ sau cuéc ®ã, næi lªn râ c¸i hiÖn t−îng mµ bµi nµy nghiªn cøu vµ khëi nghÜa th¸ng Ch¹p. Cuéc khñng ho¶ng chÝnh trÞ trÇm nhËn xÐt, ― hiÖn t−îng ®ã ®−¬ng nhiªn chØ lµ mét c¸i g× träng ®Õn chç biÕn thµnh cuéc ®Êu tranh vò trang, vµ nhÊt côc bé, thø yÕu vµ phô. HiÖn t−îng ®ã lµ g×? h×nh thøc cña lµ c¶nh nghÌo khæ, ®ãi rÐt vµ thÊt nghiÖp trong n«ng th«n
6 V. I. L ª - n i n ChiÕn tranh du kÝch 7 vµ thµnh thÞ cµng trÇm träng thªm, ®ã lµ nh÷ng nguyªn nh©n ph¶i xö tö, ngoµi ra toµn bé tµi s¶n cña chóng cßn bÞ tÞch thu quan träng trong sè nh÷ng nguyªn nh©n ®· g©y ra cuéc ®Êu n÷a. Ng−êi ta yªu cÇu nh©n d©n chØ nép tiÒn cho §¶ng d©n chñ - tranh ®ã. H×nh thøc ®Êu tranh x· héi ®ã lµ h×nh thøc mµ nh÷ng x· héi khi nµo cã biªn lai ®ãng dÊu cña tæ chøc. Trong b¶n b¸o phÇn tö lang thang kh«ng nghÒ nghiÖp, nh÷ng phÇn tö l−u c¸o võa qua cña ®¶ng, trong sè 48 000 róp thu nhËp trong n¨m manh vµ nh÷ng nhãm v« chÝnh phñ th−êng thÝch dïng vµ th× cã 5600 róp cña chi bé Li-ba-va nép ®Ó mua vò khÝ, sè tiÒn thËm chÝ chuyªn dïng. VÒ c¸c h×nh thøc ®Êu tranh “tr¶ miÕng” ®ã lµ tiÒn ®· t−íc ®o¹t ®−îc. ― §−¬ng nhiªn lµ tê “Thêi míi” cña chÕ ®é chuyªn chÕ, ta cã thÓ kÓ: thiÕt qu©n luËt, ®éng viªn ®· gµo thÐt chèng l¹i “ph¸p chÕ c¸ch m¹ng” ®ã, chèng l¹i “chÝnh t©n binh, nh÷ng vô tµn s¸t cña bän Tr¨m ®en (XÕt-lª-tx¬) vµ phñ ®¸ng sî” ®ã. nh÷ng toµ ¸n qu©n sù - d· chiÕn. Kh«ng ai d¸m gäi ho¹t ®éng ®ã cña nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi L¸t-vi-a lµ chñ nghÜa v« chÝnh phñ, lµ chñ nghÜa III Bl¨ng-ki, lµ chñ tr−¬ng khñng bè c¶. V× sao vËy ? V× r»ng ë ®©y, ng−êi ta thÊy râ mèi liªn hÖ gi÷a h×nh thøc ®Êu tranh Th−êng th−êng th× ng−êi ta nhËn ®Þnh cuéc ®Êu tranh ®ã míi víi cuéc khëi nghÜa ®· næ ra håi th¸ng Ch¹p, còng nh− nh− sau: ®ã lµ chñ nghÜa v« chÝnh phñ, chñ nghÜa Bl¨ng-ki5, ®ã víi cuéc khëi nghÜa s¾p næ ra. §èi víi toµn thÓ n−íc Nga, mèi lµ dïng trë l¹i thñ ®o¹n khñng bè, ®ã lµ nh÷ng hµnh ®éng cña liªn hÖ ®ã ch−a ®−îc râ rµng nh− thÕ, nh−ng nã vÉn tån t¹i. nh÷ng c¸ nh©n tho¸t ly quÇn chóng, lµm b¹i ho¹i tinh thÇn cña Kh«ng thÓ nghi ngê g× n÷a, cuéc ®Êu tranh “du kÝch” ®· ®−îc c«ng nh©n, lµm cho c¸c tÇng líp réng r·i trong nh©n d©n mÊt më réng chÝnh lµ tõ th¸ng Ch¹p, vµ cã liªn quan víi t×nh tr¹ng c¶m t×nh víi c«ng nh©n, lµm tan r· phong trµo vµ lµm tæn h¹i ngµy cµng trÇm träng cña cuéc khñng ho¶ng kh«ng nh÷ng vÒ ®Õn c¸ch m¹ng. Qua c¸c sù biÕn thuËt l¹i trªn b¸o chÝ hµng kinh tÕ mµ c¶ vÒ chÝnh trÞ n÷a. Chñ tr−¬ng khñng bè tr−íc kia ngµy, chóng ta rÊt dÔ t×m thÊy nh÷ng thÝ dô x¸c nhËn sù nhËn ë Nga lµ do nh÷ng ng−êi trÝ thøc ©m m−u tiÕn hµnh; hiÖn nay, ®Þnh ®ã. cuéc ®Êu tranh du kÝch th−êng th−êng lµ do nh÷ng chiÕn sÜ Nh−ng nh÷ng thÝ dô ®ã cã tin ®−îc kh«ng? §Ó kiÓm tra c«ng nh©n hay lµ do nh÷ng c«ng nh©n thÊt nghiÖp tiÕn hµnh. ®iÒu ®ã, chóng ta h·y xÐt mét vïng mµ h×nh thøc ®Êu tranh Nh÷ng kÎ sÝnh dïng nh÷ng lêi s¸o rçng th× nghÜ ngay ®Õn chñ nãi trªn ph¸t triÓn cao nhÊt : miÒn L¸t-vi-a. §©y lµ nh÷ng lêi nghÜa Bl¨ng-ki vµ chñ nghÜa v« chÝnh phñ, nh−ng trong t×nh mµ tê “Thêi míi”6 (ngµy 9 vµ 12 th¸ng ChÝn) ®· phµn nµn vÒ h×nh khëi nghÜa biÓu hiÖn râ rµng nh− vËy ë miÒn L¸t-vi-a th× ho¹t ®éng cña §¶ng d©n chñ-x· héi L¸t-vi-a. §¶ng c«ng nh©n nh÷ng danh tõ ®−îc häc thuéc lßng ®ã hiÓn nhiªn lµ kh«ng d©n chñ-x· héi L¸t-vi-a (mét bé phËn cña §¶ng c«ng nh©n thÝch hîp. d©n chñ - x· héi Nga) ph¸t hµnh tê b¸o cña m×nh7 th−êng C¨n cø vµo nh÷ng thÝ dô ®ã ë L¸t-vi-a th× thÊy râ lµ xuyªn mçi kú 30 000 sè. Trong môc th«ng b¸o, tê b¸o ®ã ®−a viÖc chóng ta rÊt th−êng quen ph©n tÝch chiÕn tranh du ra nh÷ng danh s¸ch bän gi¸n ®iÖp mµ bÊt cø mét ng−êi l−¬ng kÝch mµ l¹i t¸ch rêi khái t×nh h×nh khëi nghÜa, nh− vËy thiÖn nµo còng ®Òu cã nghÜa vô ph¶i tiªu diÖt. Nh÷ng kÎ hîp th× thËt lµ hoµn toµn sai lÇm, kh«ng khoa häc vµ kh«ng cã t¸c víi c¶nh s¸t ®Òu bÞ tuyªn bè lµ “kÎ thï cña c¸ch m¹ng” vµ ®¸ng quan ®iÓm lÞch sö. CÇn ph¶i chó ý ®Õn t×nh h×nh ®ã, ph¶i
8 V. I. L ª - n i n ChiÕn tranh du kÝch 9 nghÜ ®Õn nh÷ng ®Æc ®iÓm cña thêi kú ë gi÷a nh÷ng hµnh ®éng tËt xÊu cña toµn bé ®Õ quèc Nga vµ thËm chÝ chØ riªng cña n−íc khëi nghÜa lín, ph¶i hiÓu r»ng trong t×nh h×nh nh− thÕ th× nhÊt Nga th«i ― mµ ë chç kh¸c. Th−a c¸c ngµi, c¸c ngµi h·y xem xÐt ®Þnh sÏ sinh ra nh÷ng h×nh thøc ®Êu tranh nµo, vµ kh«ng nªn chç kh¸c ®ã mét c¸ch cô thÓ ! Khi ®ã c¸c ngµi sÏ thÊy r»ng ¸ch chØ nãi cho xong chuyÖn b»ng nh÷ng danh tõ thuéc lßng ®−îc ¸p bøc d©n téc hoÆc nh÷ng ®èi kh¸ng d©n téc kh«ng gi¶i thÝch chän s½n, mµ nh÷ng ng−êi d©n chñ - lËp hiÕn còng nh− ph¸i ®−îc g× hÕt, v× nh÷ng c¸i ®ã vÉn lu«n lu«n tån t¹i trong c¸c “Thêi míi” vÉn th−êng dïng nh−: chñ nghÜa v« chÝnh phñ, vïng biªn khu phÝa T©y, cßn ®Êu tranh du kÝch th× chØ míi xuÊt hµnh ®éng c−íp bãc, hµnh ®éng l−u manh! hiÖn trong thêi kú lÞch sö hiÖn nay mµ th«i. Cã nhiÒu vïng, Ng−êi ta b¶o r»ng nh÷ng ho¹t ®éng du kÝch ph¸ ho¹i trong ®ã vÉn cßn ¸p bøc vµ ®èi kh¸ng d©n téc, nh−ng kh«ng hÒ c«ng t¸c cña chóng ta. Chóng ta h·y ¸p dông lËp luËn ®ã vµo thÊy cã ®Êu tranh du kÝch vµ ®«i khi ®Êu tranh du kÝch l¹i ph¸t t×nh h×nh ®· diÔn ra sau th¸ng Ch¹p 1905, vµo thêi kú nh÷ng triÓn ë ngay nh÷ng vïng kh«ng cã ¸p bøc d©n téc. Ph©n tÝch cô cuéc tµn s¸t cña bän Tr¨m ®en vµ lÖnh thiÕt qu©n luËt. Trong thÓ vÊn ®Ò ®ã th× sÏ thÊy r»ng vÊn ®Ò ë ®©y kh«ng ph¶i lµ ¸p thêi kú nh− thÕ, c¸i g× ®· ph¸ ho¹i phong trµo nhiÒu h¬n: bøc d©n téc, mµ l¹i lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó khëi nghÜa. §Êu tranh ngåi im kh«ng kh¸ng cù hay ®Êu tranh du kÝch cã tæ chøc? du kÝch lµ mét h×nh thøc kh«ng thÓ tr¸nh khái trong thêi kú mµ C¸c ®ång chÝ h·y so s¸nh miÒn trung n−íc Nga víi c¸c vïng phong trµo quÇn chóng ®· thùc sù ®i tíi b−íc khëi nghÜa vµ khi biªn khu ë phÝa T©y, nh− Ba-lan vµ miÒn L¸t-vi-a, mµ xem. cã nh÷ng kho¶ng thêi gian c¸ch nhau t−¬ng ®èi dµi gi÷a nh÷ng Râ rµng lµ ë c¸c vïng biªn khu phÝa T©y th× cuéc chiÕn tranh “trËn ®¸nh lín” cña cuéc néi chiÕn du kÝch ®−îc më réng h¬n vµ ph¸t triÓn cao h¬n. Vµ còng râ Phong trµo bÞ ph¸ ho¹i kh«ng ph¶i lµ do ho¹t ®éng du rµng lµ phong trµo c¸ch m¹ng nãi chung vµ phong trµo d©n kÝch, mµ lµ do ®¶ng cßn non yÕu kh«ng cã kh¶ n¨ng n¾m lÊy chñ - x· héi nãi riªng ®· bÞ ph¸ ho¹i ë miÒn trung n−íc Nga nh÷ng ho¹t ®éng ®ã. ChÝnh v× thÕ nh÷ng lêi nguyÒn rña mµ ë nhiÒu h¬n lµ trong c¸c vïng biªn khu phÝa T©y n−íc Nga. TÊt n−íc ta, ng−êi Nga chóng ta, th−êng hay ®æ lªn ®Çu ho¹t nhiªn kh«ng ph¶i v× thÕ mµ chóng ta l¹i cã ý kÕt luËn r»ng nhê ®éng du kÝch, th× x¶y ra song song víi nh÷ng ho¹t ®éng du cã chiÕn tranh du kÝch mµ phong trµo d©n chñ - x· héi ë Ba- lan vµ ë L¸t-vi-a Ýt bÞ ph¸ ho¹i h¬n. Kh«ng ph¶i thÕ. Chóng kÝch bÝ mËt, ngÉu nhiªn, v« tæ chøc ®· thùc sù ph¸ ho¹i ®¶ng. ta chØ nªn kÕt luËn r»ng chiÕn tranh du kÝch kh«ng cã téi g× NÕu kh«ng hiÓu næi nh÷ng hoµn c¶nh lÞch sö nµo ®· lµm n¶y vÒ viÖc phong trµo c«ng nh©n d©n chñ - x· héi ë Nga bÞ ph¸ sinh ra cuéc ®Êu tranh ®ã, th× chóng ta còng kh«ng thÓ trõ bá ho¹i håi 1906. ®−îc nh÷ng mÆt xÊu cña nã. Nh−ng dï sao th× cuéc ®Êu tranh Ng−êi ta th−êng hay viÖn cí tÝnh ®Æc thï cña nh÷ng vÉn cø diÔn ra. Cuéc ®Êu tranh ®ã lµ do nh÷ng nguyªn nh©n ®iÒu kiÖn d©n téc. Nh−ng viÖn cí nh− thÕ chØ lµm cho kinh tÕ vµ chÝnh trÞ m¹nh mÏ g©y nªn. Chóng ta kh«ng cã kh¶ chç yÕu cña c¸i lý lÏ ®ang thÞnh hµnh lé ra ®Æc biÖt râ n¨ng thñ tiªu ®−îc nh÷ng nguyªn nh©n ®ã vµ thñ tiªu ®−îc rµng mµ th«i. NÕu qu¶ vÊn ®Ò lµ ë nh÷ng ®iÒu kiÖn d©n cuéc ®Êu tranh ®ã. Khi chóng ta than phiÒn vÒ cuéc chiÕn téc, th× tøc lµ vÊn ®Ò kh«ng ph¶i ë chñ nghÜa v« chÝnh tranh du kÝch th× tøc lµ chóng ta than phiÒn vÒ sù non yÕu cña phñ, chñ nghÜa Bl¨ng-ki, chñ nghÜa khñng bè ― tøc lµ nh÷ng ®¶ng ta trong c«ng cuéc khëi nghÜa.
10 V. I. L ª - n i n ChiÕn tranh du kÝch 11 §iÒu mµ chóng t«i nãi vÒ sù ph¸ ho¹i tæ chøc th× còng cã vÒ quan ®iÓm néi chiÕn mµ xÐt th× ng−êi ta cã thÓ chøng minh thÓ dïng ®Ó nãi vÒ viÖc lµm b¹i ho¹i tinh thÇn. Tinh thÇn bÞ vµ sÏ chøng minh ®−îc mét h×nh thøc néi chiÕn nµo ®ã, trong b¹i ho¹i kh«ng ph¶i do chiÕn tranh du kÝch, mµ lµ do t×nh mét lóc nµo ®ã, lµ kh«ng thÝch hîp. Chóng ta hoµn toµn thõa tr¹ng kh«ng cã tæ chøc, tÝnh chÊt v« trËt tù, tÝnh chÊt kh«ng nhËn sù phª b×nh c¸c lo¹i h×nh thøc néi chiÕn, xem nh÷ng ®¶ng cña c¸c ho¹t ®éng du kÝch. Cø o¸n tr¸ch vµ nguyÒn rña h×nh thøc Êy cã thÝch hîp vÒ mÆt qu©n sù hay kh«ng, vµ ho¹t ®éng du kÝch, th× chóng ta kh«ng thÓ nµo tho¸t khái t×nh chóng ta hoµn toµn ®ång ý r»ng trong vÊn ®Ò ®ã th× tiÕng nãi tr¹ng b¹i ho¹i tinh thÇn hoµn toµn hiÓn nhiªn ®ã, v× nh÷ng lêi quyÕt ®Þnh ph¶i lµ tiÕng nãi cña nh÷ng ng−êi c«ng t¸c thùc o¸n tr¸ch vµ nguyÒn rña ®ã hoµn toµn kh«ng thÓ ng¨n chÆn tiÔn cña §¶ng d©n chñ - x· héi trong tõng ®Þa ph−¬ng kh¸c ®−îc mét hiÖn t−îng do nh÷ng nguyªn nh©n s©u xa vÒ kinh tÕ nhau. Nh−ng c¨n cø vµo nguyªn t¾c cña chñ nghÜa M¸c, vµ chÝnh trÞ g©y ra. Cã ng−êi sÏ c·i l¹i r»ng: nÕu nh− chóng ta chóng ta tuyÖt ®èi yªu cÇu ®õng cã dïng nh÷ng lêi nãi khu«n kh«ng cã kh¶ n¨ng ng¨n chÆn ®−îc mét hiÖn t−îng kh«ng s¸o vµ nhµm tai vÒ chñ nghÜa v« chÝnh phñ, chñ nghÜa Bl¨ng- b×nh th−êng vµ lµm b¹i ho¹i tinh thÇn th× ®ã còng kh«ng ph¶i ki vµ chñ tr−¬ng khñng bè ®Ó trèn tr¸nh kh«ng ph©n tÝch lµ mét lý do ®Ó cho ®¶ng chuyÓn sang dïng nh÷ng ph−¬ng nh÷ng ®iÒu kiÖn cña néi chiÕn, vµ yªu cÇu ®õng cã ®em ph¸p ®Êu tranh kh«ng b×nh th−êng vµ lµm b¹i ho¹i tinh thÇn. nh÷ng biÖn ph¸p v« lý, mµ mét tæ chøc nµo ®ã cña §¶ng x· Nh−ng lêi ph¶n ®èi ®ã lµ cña mét anh t− s¶n tù do chñ nghÜa héi chñ nghÜa Ba-lan8 ®· ¸p dông vµo mét lóc nµo ®ã trong thuÇn tuý chø kh«ng ph¶i lµ cña mét ng−êi m¸c-xÝt, v× mét viÖc ho¹t ®éng du kÝch, ®Ó däa chóng ta khi ph¶i quyÕt ®Þnh ng−êi m¸c-xÝt kh«ng thÓ coi, mét c¸ch chung chung, cuéc néi xem nãi chung, nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi cã nªn trùc tiÕp chiÕn hoÆc chiÕn tranh du kÝch, tøc lµ mét trong nh÷ng h×nh tham gia cuéc chiÕn tranh du kÝch hay kh«ng. thøc cña néi chiÕn, lµ mét hiÖn t−îng kh«ng b×nh th−êng vµ §èi víi nh÷ng lêi viÖn cí cho r»ng chiÕn tranh du kÝch ph¸ lµm b¹i ho¹i tinh thÇn ®−îc. Ng−êi m¸c-xÝt ®øng trªn lËp ho¹i phong trµo th× chóng ta ph¶i nhËn xÐt víi mét tinh thÇn tr−êng ®Êu tranh giai cÊp, chø kh«ng ph¶i ®øng trªn lËp phª ph¸n. BÊt cø mét h×nh thøc ®Êu tranh míi nµo mµ bao hµm tr−êng hoµ b×nh x· héi. Trong nh÷ng thêi kú nhÊt ®Þnh cña nh÷ng nguy c¬ míi vµ nh÷ng sù hy sinh míi, th× ®Òu nhÊt ®Þnh nh÷ng cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ vµ chÝnh trÞ gay g¾t, cuéc sÏ “ph¸ ho¹i” nh÷ng tæ chøc ch−a ®−îc chuÈn bÞ ®Ó tiÕn hµnh ®Êu tranh giai cÊp sÏ ph¸t triÓn thµnh mét cuéc néi chiÕn thËt h×nh thøc ®Êu tranh míi ®ã. Nh÷ng tiÓu tæ tuyªn truyÒn cò cña sù, nghÜa lµ thµnh mét cuéc ®Êu tranh vò trang gi÷a hai bé chóng ta ®· bÞ ph¸ ho¹i khi chuyÓn sang c«ng t¸c cæ ®éng. Sau phËn trong nh©n d©n. Trong nh÷ng thêi kú nh− thÕ th× ng−êi ®ã nh÷ng uû ban cña chóng ta còng ®· bÞ ph¸ ho¹i, khi ph¶i m¸c-xÝt cã tr¸ch nhiÖm ®øng vÒ quan ®iÓm néi chiÕn. Chñ chuyÓn sang tiÕn hµnh nh÷ng cuéc biÓu t×nh. BÊt cø mét ho¹t nghÜa M¸c hoµn toµn kh«ng thõa nhËn bÊt cø sù buéc téi nµo ®éng qu©n sù nµo trong bÊt cø mét cuéc chiÕn tranh nµo còng vÒ mÆt ®¹o lý ®èi víi cuéc néi chiÕn ®ã. ®Òu g©y nªn mét sù ph¸ ho¹i nhÊt ®Þnh trong hµng ngò nh÷ng Trong thêi kú néi chiÕn, ®¶ng lý t−ëng cña giai cÊp v« ng−êi chiÕn ®Êu. Nh−ng quyÕt kh«ng thÓ v× thÕ mµ kÕt luËn s¶n lµ mét ®¶ng tham chiÕn. §iÒu ®ã tuyÖt nhiªn kh«ng r»ng kh«ng nªn chiÕn ®Êu. ChØ nªn kÕt luËn r»ng ph¶i häc tËp thÓ chèi c·i ®−îc. Chóng ta hoµn toµn thõa nhËn r»ng ®øng chiÕn ®Êu. ChØ cã thÕ th«i.
12 V. I. L ª - n i n ChiÕn tranh du kÝch 13 Khi t«i thÊy nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi tù kiªu tù m·n s¶n gi¸c ngé g¾n víi nh÷ng kÎ nghiÖn ngËp bÞ sa ®äa, nh÷ng nãi r»ng: chóng ta kh«ng ph¶i lµ bän v« chÝnh phñ, kh«ng ph¶i kÎ v« l¹i. §óng thÕ. Nh−ng tõ ®ã chØ cã thÓ kÕt luËn r»ng ®¶ng lµ bän ¨n c¾p, còng kh«ng ph¶i lµ qu©n c−íp bãc, chóng ta cao cña giai cÊp v« s¶n kh«ng bao giê ®−îc coi chiÕn tranh du h¬n tÊt c¶ bän ®ã kia, chóng ta b¸c bá chiÕn tranh du kÝch, th× kÝch lµ mét ph−¬ng thøc ®Êu tranh duy nhÊt hay thËm chÝ lµ t«i tù hái: ch¼ng biÕt nh÷ng ng−êi ®ã cã hiÓu hä ®· nãi g× ph−¬ng thøc ®Êu tranh chñ yÕu; r»ng ph−¬ng thøc ®Êu tranh kh«ng? Trong toµn quèc ®ang diÔn ra nh÷ng cuéc xung ®ét vò ®ã ph¶i phôc tïng nh÷ng ph−¬ng thøc ®Êu tranh kh¸c, nã trang vµ nh÷ng cuéc chiÕn ®Êu gi÷a chÝnh phñ cña bän Tr¨m ph¶i thÝch øng víi nh÷ng ph−¬ng thøc ®Êu tranh chñ yÕu vµ ®en víi quÇn chóng. §ã lµ hiÖn t−îng tuyÖt ®èi kh«ng thÓ nã ph¶i ®−îc ¶nh h−ëng cã tÝnh chÊt gi¸o dôc vµ tæ chøc cña tr¸nh ®−îc trªn b−íc ph¸t triÓn hiÖn nay cña c¸ch m¹ng. Nh©n chñ nghÜa x· héi n©ng lªn thµnh mét ph−¬ng thøc cao th−îng. d©n ®· ph¶n øng l¹i hiÖn t−îng ®ã mét c¸ch tù ph¸t vµ kh«ng NÕu kh«ng cã ®iÒu kiÖn cuèi cïng ®ã th× trong x· héi t− s¶n cã tæ chøc, ― vµ chÝnh v× thÕ mµ rÊt th−êng ph¶n øng d−íi tÊt c¶ nh÷ng ph−¬ng thøc ®Êu tranh, kh«ng trõ mét ph−¬ng nh÷ng h×nh thøc vông vÒ vµ kh«ng tèt, ― còng b»ng nh÷ng thøc nµo, ®Òu lµm cho giai cÊp v« s¶n g¾n víi ®ñ mäi tÇng líp cuéc xung ®ét vò trang vµ nh÷ng trËn tÊn c«ng cã vò trang. T«i phi v« s¶n, ë bªn trªn hoÆc ë bªn d−íi giai cÊp v« s¶n, vµ nÕu hiÓu r»ng v× tæ chøc cña chóng ta non yÕu vµ thiÕu chuÈn bÞ, bá mÆc cho ph¸t triÓn tù ph¸t th× tÊt c¶ nh÷ng ph−¬ng thøc nªn t¹i mét ®Þa ph−¬ng nµo ®ã, trong mét lóc nµo ®ã, ®¶ng ®Êu tranh ®ã ®Òu mßn mái, bÞ biÕn chÊt vµ tho¸i hãa ®i. chóng ta cã thÓ kh«ng l·nh ®¹o cuéc ®Êu tranh tù ph¸t ®ã. T«i Nh÷ng cuéc b·i c«ng, mµ bÞ bá mÆc cho ph¸t triÓn tù ph¸t, th× hiÓu r»ng vÊn ®Ò ®ã ph¶i do nh÷ng c¸n bé c«ng t¸c thùc tiÔn ë sÏ tho¸i ho¸ thµnh nh÷ng “Alliances” ― nh÷ng tho¶ hiÖp gi÷a ®Þa ph−¬ng gi¶i quyÕt, r»ng c¶i t¹o nh÷ng tæ chøc non yÕu vµ c«ng nh©n víi chñ x−ëng chèng l¹i ng−êi tiªu dïng. NghÞ ch−a ®−îc chuÈn bÞ còng kh«ng ph¶i lµ mét viÖc dÔ dµng. viÖn trë thµnh mét nhµ thæ, trong ®ã mét bÇy con bu«n chÝnh Nh−ng khi t«i nghe thÊy mét nhµ lý luËn hay mét nhµ chÝnh trÞ t− s¶n ®em b¸n bu«n vµ b¸n lÎ nh÷ng “tù do cña nh©n luËn cña §¶ng d©n chñ - x· héi, ®¸ng lÏ ph¶i lÊy lµm buån bùc d©n”, “chñ nghÜa tù do”, “d©n chñ”, chñ nghÜa céng hoµ, chñ khi thÊy t×nh tr¹ng thiÕu chuÈn bÞ ®ã th× l¹i l¾p l¹i mét c¸ch tù nghÜa chèng gi¸o quyÒn, chñ nghÜa x· héi vµ nh÷ng hµng cao tù m·n vµ d−¬ng d−¬ng tù ®¾c nh− anh chµng N¸c-txÝt1) th−êng dïng kh¸c n÷a. B¸o chÝ th× tho¸i ho¸ thµnh mô trïm nh÷ng c©u häc thuéc lßng trong thêi niªn thiÕu cña hä vÒ chñ nhµ thæ cã thÓ tiÕp ®ãn ai còng ®−îc, thµnh mét c«ng cô lµm nghÜa v« chÝnh phñ, chñ nghÜa Bl¨ng-ki, chñ tr−¬ng khñng bè, ®åi b¹i quÇn chóng, nã phØnh hãt mét c¸ch bØ æi nh÷ng b¶n n¨ng thÊp hÌn cña ®¸m quÇn chóng v. v. vµ v. v.. §¶ng d©n th× t«i thËt ®au lßng thÊy häc thuyÕt c¸ch m¹ng nhÊt trªn thÕ chñ - x· héi kh«ng cã ph−¬ng thøc ®Êu tranh v¹n n¨ng nµo giíi ®· bÞ lµm nhôc ®Õn nh− thÕ. kh¶ dÜ dïng mét bøc v¹n lý tr−êng thµnh mµ ng¨n c¸ch Ng−êi ta nãi: chiÕn tranh du kÝch lµm cho giai cÊp v« ®−îc giai cÊp v« s¶n víi c¸c tÇng líp ë trªn hay ë d−íi nã 1) N¸c-txÝt ― theo thÇn tho¹i cæ Hy-l¹p lµ mét chµng trai tuÊn tó mét chót. §¶ng d©n chñ - x· héi, tuú tõng thêi kú mµ dïng thÝch ng¾m h×nh ¶nh cña m×nh in trªn mÆt n−íc; tªn cña chµng trai ®ã nh÷ng ph−¬ng thøc ®Êu tranh kh¸c nhau, b»ng c¸ch lu«n lu«n trë thµnh tõ ®ång nghÜa víi ng−êi tù yªu b¶n th©n m×nh. ¸p dông nh÷ng ph−¬ng thøc ®Êu tranh ®ã víi nh÷ng ®iÒu