Toàn tập về V.I.Lê nin - Tập 33

Chia sẻ: Kien Kien | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:278

Thêm vào BST

Báo xấu

281
lượt xem 81
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tập 33 trong V.I.Lê nin toàn tập gồm các tác phẩm Nhà nước và cách mạng. Học thuyết của chủ nghĩa Mác về nhà nước và những nhiệm vụ của giai cấp vô sản trong cách mạng được viết vào tháng tám-tháng chín 1917 và xuất bản thành Tài liệu riêng năm 1918.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Toàn tập về V.I.Lê nin - Tập 33

V« s¶n tÊt c¶ c¸c n−íc, ®oµn kÕt l¹i! V.I. Lª-Nin Toµn tËp 33
V.I. Lª-Nin Toµn tËp TËp 33 Nhµ n−íc vµ c¸ch m¹ng Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia Hµ Néi - 2005
VII Nh÷ng t¸c phÈm cña V. I. Lª-nin trong tËp nµy in theo b¶n dÞch Lêi nhµ xuÊt b¶n cña Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ-néi Kh¼ng ®Þnh chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµ t− t−ëng Hå ChÝ Minh lµ nÒn t¶ng t− t−ëng vµ kim chØ nam hµnh ®éng lµ vÊn ®Ò cã tÝnh nguyªn t¾c ®èi víi c¸ch m¹ng ViÖt Nam; lµ b−íc ph¸t triÓn vÒ nhËn thøc vµ t− duy lý luËn cña §¶ng ta trong c«ng cuéc ®æi míi, quyÕt t©m x©y dùng ®Êt n−íc theo con ®−êng x· héi chñ nghÜa. Nh÷ng thµnh tùu mäi mÆt do c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n−íc mang l¹i trong nh÷ng n¨m qua thËt ®¸ng tr©n träng vµ khÝch lÖ, ®ång thêi ®ßi hái toµn §¶ng, toµn d©n ph¶i tiÕp tôc nghiªn cøu, ph¸t triÓn lý luËn c¸ch m¹ng khoa häc cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò thùc tiÔn ®ang ®Æt ra trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n−íc trong giai ®o¹n hiÖn nay. Víi tinh thÇn ®ã, viÖc t×m hiÓu, nghiªn cøu cã hÖ thèng vµ vËn dông s¸ng t¹o nh÷ng t− t−ëng, nh÷ng tinh hoa cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin lµ v« cïng quan träng vµ cÊp thiÕt ®èi víi chóng ta hiÖn nay. §¸p øng nhu cÇu häc tËp, nghiªn cøu lý luËn cña ®«ng ®¶o b¹n ®äc, ®Æc biÖt lµ cña c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, c¸c nhµ khoa häc, c¸c nhµ nghiªn cøu, gi¶ng viªn vµ sinh viªn c¸c tr−êng ®¹i häc, nh©n © Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, 1976 dÞp kû niÖm 135 n¨m ngµy sinh cña Vla®imia IlÝch Lªnin (22-4-1870 ⎯ 22-4-2005), Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia xuÊt b¶n Bé s¸ch quý 10102 ⎯ 789 V. I. Lªnin - Toµn tËp gåm 55 tËp vµ hai tËp Tra cøu. Л 859 ⎯ 75 014 (01) ⎯ 76 Bé s¸ch V. I. Lªnin - Toµn tËp ra m¾t b¹n ®äc lÇn nµy ®−îc xuÊt b¶n theo ®óng nguyªn b¶n cña Bé V. I. Lªnin - Toµn tËp, tiÕng ViÖt,
VII do Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ Néi, hîp t¸c víi Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸txc¬va, xuÊt b¶n vµo nh÷ng n¨m 70 - 80 thÕ kû XX. * * * TËp 33 trong Bé s¸ch V. I. Lªnin - Toµn tËp gåm t¸c phÈm "Nhµ n−íc vµ c¸ch m¹ng. Häc thuyÕt cña chñ nghÜa M¸c vÒ nhµ n−íc vµ nh÷ng nhiÖm vô cña giai cÊp v« s¶n trong c¸ch m¹ng", ®−îc viÕt vµo Lêi tùa th¸ng T¸m - th¸ng ChÝn 1917 vµ xuÊt b¶n thµnh s¸ch riªng n¨m 1918, vµ gåm nh÷ng tµi liÖu chuÈn bÞ cho t¸c phÈm nµy, phÇn tµi liÖu chuÈn bÞ Êy ®−îc V. I. Lª-nin gäi lµ: "Chñ nghÜa M¸c vÒ vÊn ®Ò nhµ n−íc". TËp 33 trong V. I. Lª-nin Toµn tËp gåm t¸c phÈm Néi dung nh÷ng t¸c phÈm chÝnh trong tËp nµy ®−îc ph©n tÝch kh¸ "Nhµ n−íc vµ c¸ch m¹ng. Häc thuyÕt cña chñ nghÜa M¸c toµn diÖn trong phÇn Lêi tùa in ë ®Çu s¸ch, do ViÖn Nghiªn cøu chñ vÒ nhµ n−íc vµ nh÷ng nhiÖm vô cña giai cÊp v« s¶n nghÜa M¸c - Lªnin (Liªn X«) viÕt cho lÇn xuÊt b¶n b»ng tiÕng ViÖt. trong c¸ch m¹ng", ®−îc viÕt vµo th¸ng T¸m - th¸ng ChÝn 1917 vµ xuÊt b¶n thµnh s¸ch riªng n¨m 1918, vµ gåm nh÷ng PhÇn Phô lôc vµ c¸c B¶n chØ dÉn (víi nh÷ng sè trang t−¬ng øng tµi liÖu chuÈn bÞ cho t¸c phÈm nµy, phÇn tµi liÖu chuÈn cña phÇn néi dung trong tËp) ë cuèi s¸ch ®−îc tr×nh bµy hÕt søc khoa bÞ Êy ®−îc V. I. Lª-nin gäi lµ: "Chñ nghÜa M¸c vÒ vÊn häc vµ chuÈn x¸c; ®©y lµ phÇn tra cøu rÊt bæ Ých, gãp phÇn lµm s¸ng ®Ò nhµ n−íc". tá nhiÒu vÊn ®Ò trong néi dung t¸c phÈm, gióp b¹n ®äc hiÓu s©u s¾c Vµo ®Çu thÕ kû XX chñ nghÜa t− b¶n b−íc sang giai h¬n t− t−ëng cña V. I. Lªnin. ®o¹n cuèi cïng cña nã ⎯ giai ®o¹n chñ nghÜa ®Õ quèc, Chó thÝch cuèi trang b»ng dÊu (*) lµ cña V. I. Lªnin; chó thÝch giai ®o¹n nµy ®· ®−îc Lª-nin coi lµ ®ªm tr−íc cña c¸ch b»ng ch÷ sè ¶rËp (1)) lµ cña ViÖn Nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - m¹ng v« s¶n, x· héi chñ nghÜa. Cuéc chiÕn tranh thÕ Lªnin trùc thuéc Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng §¶ng céng s¶n Liªn giíi thø nhÊt (1914 - 1918) lµm cho m©u thuÉn cña chñ X« (tr−íc ®©y). nghÜa t− b¶n gay g¾t ®Õn tét ®é, ®· thóc ®Èy nhanh chãng Hy väng Bé s¸ch sÏ lµ tµi liÖu nghiªn cøu vµ tham kh¶o bæ Ých cho qu¸ tr×nh chÝn muåi cña khñng ho¶ng c¸ch m¹ng trong b¹n ®äc. nhiÒu n−íc ®Õ quèc. Nh÷ng thñ lÜnh c¬ héi chñ nghÜa cña Quèc tÕ II Th¸ng 7 n¨m 2005 (E. BÐc-stanh, C. Cau-xky vµ nh÷ng ng−êi kh¸c) trong thêi Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia gian ®ã ®· chèng l¹i c¸c nguyªn lý cña chñ nghÜa M¸c, chèng l¹i c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa vµ chuyªn chÝnh v« s¶n, chèng l¹i viÖc dïng ph−¬ng ph¸p c¸ch m¹ng thay thÕ nhµ n−íc t− s¶n b»ng nhµ n−íc v« s¶n; hä ®· b¶o vÖ lý luËn ph¸t triÓn hßa b×nh chñ nghÜa t− b¶n thµnh
VIII Lêi tùa Lêi tùa IX chñ nghÜa x· héi. Bän v« chÝnh phñ chñ nghÜa chèng l¹i víi kÎ thï cña chñ nghÜa M¸c. Trong t¸c phÈm nµy Lª-nin bÊt kú mét nhµ n−íc nµo, kÓ c¶ nÒn chuyªn chÝnh v« s¶n. ®· chØ râ c¸c quan ®iÓm cña M¸c vµ ¡ng-ghen vÒ nhµ Trong hµng lo¹t bµi b¸o, Bu-kha-rin ®· bªnh vùc c¸c quan n−íc ®−îc ph¸t triÓn nh− thÕ nµo, ®· nhÊn m¹nh r»ng ®iÓm nöa v« chÝnh phñ, ph¶n m¸c-xÝt trong vÊn ®Ò vÊn ®Ò nhµ n−íc lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò c¨n b¶n cña nhµ n−íc. chñ nghÜa M¸c. Lª-nin ®· ph©n tÝch mèi liªn hÖ cña nhµ Thêi ®¹i chñ nghÜa ®Õ quèc ®· ®Æt ra tr−íc giai cÊp n−íc víi tÝnh chÊt giai cÊp cña x· héi, ®· chøng minh v« s¶n vµ c¸c ®¶ng m¸c-xÝt cña nã nhiÖm vô lËt ®æ ¸ch tÝnh quy luËt vµ tÝnh tÊt yÕu cña c¸ch m¹ng x· héi chñ thèng trÞ cña giai cÊp t− s¶n vµ giµnh chÝnh quyÒn vÒ tay nghÜa vµ cña chuyªn chÝnh v« s¶n, ®· v¹ch ra thùc chÊt giai cÊp c«ng nh©n. V. I. Lª-nin ®· nhÊn m¹nh: "Cho nªn vÊn vµ nhiÖm vô cña nhµ n−íc v« s¶n vµ cña nÒn d©n chñ v« s¶n, ®Ò th¸i ®é cña c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa cña giai cÊp ®· ph¸t triÓn häc thuyÕt m¸c-xÝt vÒ chñ nghÜa x· héi vµ v« s¶n ®èi víi nhµ n−íc kh«ng nh÷ng chØ cã ý nghÜa chñ nghÜa céng s¶n vµ ®· lµm s¸ng tá nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c. chÝnh trÞ - thùc tiÔn, mµ cßn cã tÝnh chÊt nãng hæi nhÊt T¸c phÈm "Nhµ n−íc vµ c¸ch m¹ng" ®Æt c¬ së cho lý n÷a, ⎯ v× ®©y lµ vÊn ®Ò lµm cho quÇn chóng thÊy râ luËn vÒ nhµ n−íc x· héi chñ nghÜa ⎯ phÇn quan träng nh÷ng viÖc hä sÏ ph¶i lµm trong mét t−¬ng lai gÇn ®©y, nhÊt cña häc thuyÕt m¸c-xÝt vÒ nhµ n−íc, vÒ sau lý luËn ®Ó tù gi¶i phãng khái ¸ch t− b¶n" (tËp nµy, tr. 4 - 5). nµy ®−îc V. I. Lª-nin ph¸t triÓn dùa trªn kinh nghiÖm NhiÖm vô chñ yÕu ®Æt ra tr−íc nh÷ng ng−êi m¸c- ChÝnh quyÒn x«-viÕt. xÝt c¸ch m¹ng trong giai ®o¹n lóc bÊy giê lµ tæng kÕt mét VÊn ®Ò nguån gèc, thùc chÊt vµ ý nghÜa cña nhµ n−íc c¸ch s¸ng t¹o kinh nghiÖm c¸ch m¹ng míi cña cuéc ®Êu tranh lu«n lu«n ®· vµ vÉn sÏ cßn lµ ®èi t−îng cña cuéc ®Êu cña giai cÊp v« s¶n vµ trªn c¬ së ®ã ph¸t triÓn h¬n tranh t− t−ëng gay g¾t nhÊt. Nh÷ng ng−êi ®¹i diÖn cho n÷a lý luËn m¸c-xÝt vÒ c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa, häc triÕt häc, sö häc, luËt häc, chÝnh trÞ kinh tÕ häc vµ chÝnh thuyÕt vÒ nhµ n−íc. Tr−íc hÕt cÇn ph¶i kh«i phôc vµ luËn t− s¶n ®ang cè t×nh lµm rèi vÊn ®Ò nhµ n−íc, mµ tr×nh bµy cã hÖ thèng c¸c quan ®iÓm cña nh÷ng ng−êi nh− Lª-nin ®· chØ ra, ®©y lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò lý s¸ng lËp chñ nghÜa céng s¶n khoa häc vÒ nhµ n−íc, ⎯ luËn khã nhÊt. Hä ®−a ra rÊt nhiÒu thø lý luËn vÒ nhµ c¸c quan ®iÓm nµy ®· bÞ nh÷ng thñ lÜnh vµ c¸c nhµ t− n−íc, trong ®ã hä biÖn hé sù thèng trÞ cña c¸c giai cÊp t−ëng cña chñ nghÜa c¬ héi quèc tÕ xÐt l¹i, ⎯ vµ ph¸t bãc lét, xãa nhßa tÝnh chÊt giai cÊp cña nhµ n−íc t− s¶n. triÓn chóng cho phï hîp víi hoµn c¶nh lÞch sö míi. Nh»m lµm cho nh©n d©n lao ®éng sao nh·ng nh÷ng vÊn Nh÷ng nhiÖm vô quan träng hµng ®Çu nµy, Lª-nin ®· ®Ò c¬ b¶n cña ®êi sèng x· héi, c¸c nhµ t− t−ëng t− s¶n thùc hiÖn trong cuèn s¸ch "Nhµ n−íc vµ c¸ch m¹ng", t¸n d−¬ng nhµ n−íc ®Õ quèc hiÖn ®¹i, miªu t¶ nã nh− mét t¸c phÈm xuÊt s¾c cña chñ nghÜa M¸c s¸ng t¹o. T¸c mét nhµ n−íc siªu giai cÊp "phån vinh chung", phñ nhËn vai phÈm cña Lª-nin, ⎯ mµ trong ®ã lÇn ®Çu tiªn häc thuyÕt trß ph¶n ®éng cña nã trong ®êi sèng x· héi. m¸c-xÝt vÒ nhµ n−íc ®−îc tr×nh bµy cã hÖ thèng vµ ®Çy ®ñ Trªn c¬ së ph©n tÝch s©u s¾c c¸c t¸c phÈm cña M¸c nhÊt, ⎯ lµ lêi gi¶i thÝch khoa häc hoµn thiÖn nhÊt, vÒ chiÒu vµ ¡ng-ghen, trong cuèn "Nhµ n−íc vµ c¸ch m¹ng", Lª- s©u vµ vÒ tÝnh chÊt nhiÒu mÆt, lý luËn vÒ nhµ n−íc, nin ®· nhÊn m¹nh r»ng chØ cã chñ nghÜa M¸c míi ®−a lµ mÉu mùc s¸ng chãi vÒ tÝnh ®¶ng trong cuéc ®Êu tranh ra ®−îc c©u tr¶ lêi khoa häc vµ ®óng ®¾n cho c©u hái:
X Lêi tùa Lêi tùa XI thÕ nµo lµ nhµ n−íc, nã xuÊt hiÖn khi nµo vµ trªn c¬ së nµo, cña bÊt kú mét cuéc c¸ch m¹ng nµo lµ vÊn ®Ò chÝnh t¹i sao trong c¸c thêi kú lÞch sö kh¸c nhau, nhµ n−íc mang c¸c quyÒn nhµ n−íc. Trong t¸c phÈm cña m×nh, Lª-nin chØ h×nh thøc kh¸c nhau vµ ®ãng vai trß kh¸c nhau. cho ta thÊy, M¸c vµ ¡ng-ghen, trªn c¬ së kinh nghiÖm Lª-nin chØ ra r»ng nhµ n−íc lµ mét hiÖn t−îng lÞch lÞch sö cña c¸c cuéc c¸ch m¹ng d©n chñ t− s¶n thÕ kû sö. Víi tÝnh c¸ch lµ c«ng cô thèng trÞ n»m trong tay c¸c XIX vµ C«ng x· Pa-ri n¨m 1871, ®· x©y dùng nªn lý giai cÊp bãc lét, nhµ n−íc xuÊt hiÖn khi x· héi ph©n hãa luËn vÒ c¸ch m¹ng v« s¶n vµ chuyªn chÝnh v« s¶n, ®· ®Ò thµnh nh÷ng giai cÊp ®èi kh¸ng. Lª-nin viÕt: "Nhµ n−íc ra nh÷ng luËn ®iÓm quan träng nhÊt vÒ th¸i ®é cña c¸ch lµ s¶n phÈm vµ biÓu hiÖn cña nh÷ng m©u thuÉn giai cÊp m¹ng x· héi chñ nghÜa ®èi víi nhµ n−íc t− s¶n; Lª-nin ph¸t kh«ng thÓ ®iÒu hßa ®−îc. BÊt cø ë ®©u, hÔ lóc nµo vµ triÓn xa h¬n n÷a häc thuyÕt cña M¸c vµ ¡ng-ghen trªn chõng nµo mµ, vÒ mÆt kh¸ch quan, nh÷ng m©u thuÉn giai c¬ së tæng kÕt kinh nghiÖm lÞch sö míi cña cuéc ®Êu cÊp kh«ng thÓ ®iÒu hßa ®−îc, th× nhµ n−íc xuÊt hiÖn" tranh giai cÊp cña giai cÊp v« s¶n trong thêi ®¹i chñ nghÜa (tr. 9). Lµ mét tæ chøc chÝnh trÞ mang tÝnh giai cÊp, ®Õ quèc. nhµ n−íc bãc lét cã c¸c c«ng cô quyÒn lùc nhê ®ã giai VÒ vÊn ®Ò giai cÊp v« s¶n sÏ kh«ng thÓ kÕt liÔu ®−îc cÊp thèng trÞ b¾t quÇn chóng lao ®éng, lµ bé phËn chiÕm chÕ ®é bãc lét t− b¶n chñ nghÜa, nÕu kh«ng giµnh ®−îc ®a sè trong d©n c−, ph¶i phôc tïng m×nh. HiÓu theo ý chÝnh quyÒn, th× M¸c vµ ¡ng-ghen ®· viÕt ngay trong nghÜa thùc sù cña danh tõ th× nhµ n−íc lµ mét bé m¸y "Tuyªn ng«n cña §¶ng céng s¶n". Trong c¸c t¸c phÈm: ®Æc biÖt phôc vô cho giai cÊp nµy ®µn ¸p giai cÊp kh¸c, "Ngµy 18 th¸ng S−¬ng mï cña Lu-i B«-na-p¸c-t¬", "Néi chiÕn nã tån t¹i trong c¸c h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi n« lÖ, ë Ph¸p", "Phª ph¸n c−¬ng lÜnh G«-ta", trong bøc th− phong kiÕn vµ t− b¶n chñ nghÜa. Trong thêi kú qu¸ ®é ¡ng-ghen göi Bª-ben ngµy 18 - 28 th¸ng Ba 1875, trong tõ chñ nghÜa t− b¶n lªn chñ nghÜa x· héi, chuyªn chÝnh lêi më ®Çu cña ¡ng-ghen viÕt cho lÇn xuÊt b¶n thø ba v« s¶n lµ tÊt yÕu lÞch sö, giai cÊp v« s¶n dïng chÝnh quyÒn t¸c phÈm cña M¸c "Néi chiÕn ë Ph¸p" vµ trong nh÷ng t¸c nhµ n−íc ®Ó ®µn ¸p thiÓu sè d©n c− lµ bän bãc lét. Chuyªn phÈm kh¸c, M¸c vµ ¡ng-ghen ®· cô thÓ hãa luËn ®iÓm chÝnh v« s¶n lµ nhµ n−íc qu¸ ®é vµ nã kh¸c vÒ c¬ b¶n víi nµy. KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ tæng kÕt kinh nghiÖm cïng nhµ n−íc bãc lét. Trong x· héi x· héi chñ nghÜa, nhµ n−íc nh÷ng bµi häc cña c¸c cuéc c¸ch m¹ng lµ kÕt luËn cña tõ chç lµ c«ng cô thèng trÞ giai cÊp chuyÓn thµnh c¬ quan M¸c vµ ¡ng-ghen cho r»ng giai cÊp c«ng nh©n chØ cã thÓ thÓ hiÖn ý chÝ cña toµn d©n. Nh− Lª-nin ®· chØ ra, víi giµnh ®−îc chÝnh quyÒn vµ thiÕt lËp nÒn chuyªn chÝnh viÖc hoµn thµnh x©y dùng x· héi céng s¶n chñ nghÜa, nhµ v« s¶n b»ng con ®−êng c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa, trong n−íc sÏ hoµn toµn kh«ng cÇn thiÕt n÷a. cuéc c¸ch m¹ng ®ã giai cÊp v« s¶n ph¸ huû bé m¸y nhµ VÞ trÝ trung t©m trong cuèn "Nhµ n−íc vµ c¸ch m¹ng" n−íc t− s¶n vµ dùng lªn bé m¸y nhµ n−íc míi. lµ nh÷ng vÊn ®Ò vÒ c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa vµ chuyªn Lª-nin ®· ph©n tÝch kÕt luËn nµy cña c¸c nhµ s¸ng lËp chÝnh v« s¶n, häc thuyÕt vÒ hai giai ®o¹n cña x· héi céng chñ nghÜa M¸c, ®· v¹ch ra ý nghÜa lý luËn vµ thùc tiÔn cña s¶n chñ nghÜa. nã ®èi víi cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng cña giai cÊp v« V¹ch ra nh÷ng quy luËt c¬ b¶n cña sù ph¸t triÓn x· s¶n trong nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö míi. Ng−êi ®· chØ ra héi, chñ nghÜa M¸c-Lª-nin ®· chØ râ r»ng vÊn ®Ò c¬ b¶n r»ng c¸c cuéc c¸ch m¹ng t− s¶n ngµy cµng hoµn thiÖn
XII Lêi tùa Lêi tùa XIII nhµ n−íc t− s¶n vµ lµm cho nhµ n−íc t− s¶n ⎯ nhµ vµ nh÷ng kÎ bãc lét hä, ⎯ t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò kinh tÕ n−íc thï ®Þch víi quyÒn lîi cña nh÷ng ng−êi lao ®éng ⎯ vµ chÝnh trÞ cho chñ nghÜa x· héi, lµm cho c¸ch m¹ng x· thÝch øng víi quyÒn lîi cña c¸c giai cÊp bãc lét. héi chñ nghÜa trë thµnh tÊt yÕu. Lª-nin nhËn xÐt r»ng Lª-nin viÕt: "Nh÷ng h×nh thøc cña c¸c nhµ n−íc t− s¶n d−íi chñ nghÜa ®Õ quèc, c¬ së x· héi cña c¸ch m¹ng ®−îc th× hÕt søc kh¸c nhau, nh−ng thùc chÊt chØ lµ mét: chung më réng. Cuéc c¸ch m¹ng ®ã sÏ trë thµnh cuéc c¸ch m¹ng quy l¹i th× tÊt c¶ nh÷ng nhµ n−íc Êy, v« luËn thÕ nµo, nh©n d©n thùc sù khi nã thu hót vµo phong trµo c¶i t¹o còng tÊt nhiªn ph¶i lµ nÒn chuyªn chÝnh t− s¶n" (tr. 44). x· héi chñ nghÜa mét ®a sè thùc sù trong d©n c−, c«ng nh©n ViÖc t¨ng c−êng bé m¸y nhµ n−íc t− s¶n, sù ph¸t vµ n«ng d©n ®ang bÞ bän t− s¶n bãc lét. Sau khi lËt ®æ triÓn bé m¸y qu©n sù vµ quan liªu cña nã nh»m chèng nÒn chuyªn chÝnh t− s¶n, c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa l¹i giai cÊp v« s¶n vµ tÊt c¶ nh÷ng ng−êi lao ®éng, lµ rÊt thiÕt lËp nÒn chuyªn chÝnh cña giai cÊp v« s¶n, mét nÒn tiªu biÓu cho giai ®o¹n ®Õ quèc chñ nghÜa víi nh÷ng tæ chøc ®éc chuyªn chÝnh sÏ bÎ g·y ®−îc sù kh¸ng cù quyÕt liÖt cña quyÒn khæng lå, víi sù chuyÓn ho¸ cña chñ nghÜa t− b¶n c¸c giai cÊp bãc lét bÞ g¹t khái chÝnh quyÒn. Lª-nin d¹y: ®éc quyÒn thµnh chñ nghÜa b¶n ®éc quyÒn - nhµ n−íc. "ChØ ng−êi nµo më réng viÖc thõa nhËn ®Êu tranh giai Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña nh÷ng tæ chøc ®éc quyÒn cÊp ®Õn møc thõa nhËn chuyªn chÝnh v« s¶n th× míi lµ dÉn tíi sù can thiÖp trùc tiÕp cña nhµ n−íc vµo nÒn kinh ng−êi m¸c-xÝt" (tr. 42). Lª-nin ®· chØ ra r»ng vÊn ®Ò chuyªn tÕ, vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t− b¶n chñ nghÜa, nh»m phôc chÝnh v« s¶n lµ vÊn ®Ò néi dung mÊu chèt cña c¸ch m¹ng vô lîi Ých cña bän ®Çu sá tµi chÝnh. x· héi chñ nghÜa. Lª-nin ®· vò trang vÒ t− t−ëng cho Lµ c«ng cô thèng trÞ tuyÖt ®èi cña bän t− b¶n ®éc §¶ng céng s¶n vµ giai cÊp c«ng nh©n n−íc Nga trong quyÒn khæng lå, nhµ n−íc t− s¶n hiÖn ®¹i ngµy cµng h¹n cuéc ®Êu tranh nh»m lËt ®æ chÝnh quyÒn cña giai cÊp t− chÕ vµ thñ tiªu nÒn d©n chñ, mµ trong ®iÒu kiÖn chñ nghÜa s¶n. t− b¶n th× nÒn d©n chñ Êy vèn ®· gi¶ hiÖu vµ bÞ c¾t xÐn. Kinh nghiÖm cña Liªn-x« vµ cña c¸c n−íc x· héi chñ Lª-nin ®· v¹ch trÇn thùc chÊt ph¶n ®éng vµ x©m l−îc nghÜa kh¸c ®· kh¼ng ®Þnh hïng hån r»ng c¸ch m¹ng x· cña c¸c nhµ n−íc ®Õ quèc (Mü, Anh vµ nh÷ng ®Õ quèc héi chñ nghÜa vµ viÖc thiÕt lËp chuyªn chÝnh v« s¶n, ⎯ mµ kh¸c) ®ang ¨n c−íp vµ bãc lét quÇn chóng lao ®éng n−íc tÝnh tÊt yÕu cña chóng ®· ®−îc M¸c, ¡ng-ghen, Lª-nin m×nh vµ nh©n d©n c¸c n−íc bÞ n« dÞch. Lª-nin ®· nhÊn chøng minh vÒ lý luËn, ⎯ lµ nh÷ng quy luËt chñ yÕu cña m¹nh r»ng chñ nghÜa ®Õ quèc ⎯ trªn mét quy m« réng giai ®o¹n qu¸ ®é tõ chñ nghÜa t− b¶n lªn chñ nghÜa x· lín h¬n nhiÒu so víi chñ nghÜa t− b¶n tr−íc ®éc héi, ®ã lµ nh÷ng quy luËt vèn cã cña tÊt c¶ c¸c n−íc quyÒn ⎯ ®· x¸c nhËn sù tÊt yÕu ph¶i ph¸ huû bé m¸y ®i theo con ®−êng chñ nghÜa x· héi. nhµ n−íc t− s¶n b»ng biÖn ph¸p c¸ch m¹ng. Bän xÐt l¹i hiÖn ®¹i vµ bän c¶i l−¬ng chèng l¹i quan Chñ nghÜa ®Õ quèc lµm t¨ng thªm m©u thuÉn gi÷a niÖm m¸c-xÝt - lª-nin-nÝt vÒ vÊn ®Ò ph¸t triÓn thÕ giíi lùc l−îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt, lµm s©u s¾c thªm hiÖn ®¹i, b»ng c¸ch ®−a ra nh÷ng quan ®iÓm mµ thùc m©u thuÉn c¬ b¶n cña chñ nghÜa t− b¶n ⎯ m©u thuÉn chÊt lµ ®Çu hµng hÖ t− t−ëng t− s¶n. Hä tuyªn truyÒn gi÷a tÝnh chÊt x· héi cña nÒn s¶n xuÊt vµ h×nh thøc chiÕm thuyÕt chñ nghÜa t− b¶n chuyÓn ho¸ hoµ b×nh thµnh chñ h÷u t− b¶n t− nh©n, m©u thuÉn gi÷a giai cÊp c«ng nh©n nghÜa x· héi, phñ nhËn tÝnh tÊt yÕu cña viÖc c¶i t¹o x·
XIV Lêi tùa Lêi tùa XV héi b»ng con ®−êng c¸ch m¹ng, cña c¸ch m¹ng x· héi H×nh thøc chuyªn chÝnh v« s¶n thø hai sau C«ng x· chñ nghÜa vµ chuyªn chÝnh v« s¶n. Hä kh¼ng ®Þnh r»ng Pa-ri lµ ChÝnh quyÒn x«-viÕt, ®−îc thiÕt lËp ë n−íc Nga tuång nh− chñ nghÜa t− b¶n ®éc quyÒn - nhµ n−íc kh«ng nhê cã C¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi vÜ ®¹i. cßn lµ chñ nghÜa t− b¶n n÷a. H×nh thøc míi cña chuyªn chÝnh v« s¶n ⎯ chÕ ®é d©n TÝnh chÊt v« c¨n cø cña nh÷ng lêi kh¼ng ®Þnh nh− vËy chñ nh©n d©n ⎯ ®· n¶y sinh ë hµng lo¹t c¸c n−íc Trung ®· bÞ Lª-nin v¹ch ra trong t¸c phÈm cña m×nh "Nhµ ¢u, §«ng-Nam ¢u vµ ch©u ¸. ChÕ ®é nµy ph¶n ¸nh tÝnh n−íc vµ c¸ch m¹ng". Lª-nin viÕt: "Sai lÇm phæ biÕn nhÊt chÊt ®éc ®¸o cña sù ph¸t triÓn c¸ch m¹ng x· héi chñ lµ lêi kh¼ng ®Þnh t− s¶n - c¶i l−¬ng cho r»ng chñ nghÜa nghÜa trong ®iÒu kiÖn chñ nghÜa ®Õ quèc yÕu ®i vµ sù thay t− b¶n ®éc quyÒn hay chñ nghÜa t− b¶n ®éc quyÒn - nhµ ®æi t−¬ng quan lùc l−îng theo h−íng cã lîi cho chñ n−íc kh«ng cßn lµ chñ nghÜa t− b¶n n÷a, r»ng nã ®· cã nghÜa x· héi, ®ång thêi còng ph¶n ¸nh c¸c ®Æc ®iÓm lÞch thÓ gäi lµ "chñ nghÜa x· héi nhµ n−íc", v.v.. §èi víi sö vµ d©n téc ë nh÷ng n−íc nµy. nh÷ng ®¹i biÓu ch©n chÝnh cña giai cÊp v« s¶n, th× viÖc Trong t¸c phÈm cña m×nh, Lª-nin ®· v¹ch ra thùc chÊt chñ nghÜa t− b¶n Êy "tiÕp cËn" víi chñ nghÜa x· héi ph¶i vµ nhiÖm vô cña chuyªn chÝnh v« s¶n, vai trß tæ chøc lµ mét b»ng chøng ®Ó chØ ra r»ng c¸ch m¹ng x· héi chñ cùc kú to lín cña nã trong viÖc x©y dùng x· héi míi sau th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa. V. I. Lª-nin nghÜa ®· ®Õn gÇn, ®· dÔ thùc hiÖn, ®· cã kh¶ n¨ng thùc ®· nhÊn m¹nh tÝnh chÊt qu¸ ®é, lÞch sö cña chuyªn chÝnh hiÖn, ®· cÇn kÝp råi, chø kh«ng ph¶i lµ mét c¸i cí ®Ó v« s¶n lµ nhµ n−íc cña thêi kú qu¸ ®é tõ chñ nghÜa t− dung thø viÖc phñ nhËn cuéc c¸ch m¹ng ®ã vµ t« ®iÓm cho b¶n lªn chñ nghÜa x· héi. chñ nghÜa t− b¶n, ®iÒu mµ tÊt c¶ bän c¶i l−¬ng chñ nghÜa Lª-nin ®· ®Æc biÖt nhÊn m¹nh tÝnh chÊt d©n chñ cña ®ang lµm" (tr. 83 - 84). nhµ n−íc v« s¶n, sù kh¸c biÖt c¬ b¶n cña nã víi nÒn Tæng kÕt kinh nghiÖm cña C«ng x· Pa-ri vµ cuéc c¸ch d©n chñ t− s¶n. Lª-nin d¹y r»ng chuyªn chÝnh v« s¶n lµ m¹ng Nga lÇn thø nhÊt, tÝnh chÊt vµ ®Æc ®iÓm cña cuéc mét kiÓu nhµ n−íc míi, "nhµ n−íc d©n chñ kiÓu míi (d©n chñ ®Êu tranh gi¶i phãng cña quÇn chóng nh©n d©n trong thêi ®èi víi nh÷ng ng−êi v« s¶n vµ nãi chung nh÷ng ng−êi kh«ng ®¹i ®Õ quèc chñ nghÜa, ngay tõ n¨m 1916, Lª-nin ®· ®−a cã cña), vµ chuyªn chÝnh kiÓu míi (chèng giai cÊp t− s¶n)" ra luËn ®iÓm quan träng nhÊt vÒ tÝnh mu«n h×nh mu«n (tr. 43). Nhµ n−íc v« s¶n b¶o vÖ quyÒn lîi cña nh÷ng vÎ cña c¸c h×nh thøc chÝnh trÞ cña chuyªn chÝnh v« ng−êi lao ®éng. Nh− Lª-nin ®· chØ râ, sù kh¸c biÖt c¬ s¶n. Lª-nin ®· trë l¹i vÊn ®Ò nµy trong lÇn xuÊt b¶n cña chuyªn chÝnh v« s¶n víi nhµ n−íc t− s¶n biÓu b¶n thø hai cuèn "Nhµ n−íc vµ c¸ch m¹ng", Ng−êi thªm hiÖn ë c¸c h×nh thøc tæ chøc nhµ n−íc vµ ë vai trß lÞch vµo ch−¬ng 2 cuèn s¸ch nµy mét tiÕt míi nãi vÒ chuyªn sö mµ nã thùc hiÖn. chÝnh v« s¶n. Lª-nin ®· nhÊn m¹nh r»ng sù qu¸ ®é C¬ së cña chuyªn chÝnh v« s¶n, nguyªn t¾c tèi cao cña tõ chñ nghÜa t− b¶n lªn chñ nghÜa x· héi kh«ng thÓ nã v¹ch râ thùc chÊt d©n chñ cña nhµ n−íc v« s¶n, lµ kh«ng t¹o ra tÝnh mu«n h×nh mu«n vÎ cña h×nh thøc sù liªn minh cña giai cÊp c«ng nh©n víi giai cÊp n«ng d©n, chÝnh quyÒn nhµ n−íc cña giai cÊp c«ng nh©n, song thùc víi toµn thÓ nh©n d©n lao ®éng vµ víi c¸c tÇng líp d©n chÊt cña chóng tÊt nhiªn sÏ lµ mét: chuyªn chÝnh v« s¶n. chñ kh¸c trong nh©n d©n d−íi sù l·nh ®¹o cña giai
XVI Lêi tùa Lêi tùa XVII cÊp c«ng nh©n. C¬ së kh¸ch quan cña khèi liªn minh tÝnh h×nh thøc cña nÒn d©n chñ t− s¶n. Lª-nin ®· nhËn Êy lµ sù thèng nhÊt cña c¸c quyÒn lîi c¬ b¶n vÒ chÝnh xÐt r»ng sù ph¸t triÓn triÖt ®Ó cña d©n chñ, viÖc t×m ra trÞ vµ kinh tÕ cña giai cÊp c«ng nh©n, cña giai cÊp n«ng c¸c h×nh thøc ph¸t triÓn nh− vËy, viÖc thö nghiÖm chóng d©n vµ toµn thÓ nh÷ng ng−êi lao ®éng. Lª-nin viÕt: "NÕu kh«ng trong thùc tiÔn lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô c¬ b¶n cña cuéc cã sù liªn minh Êy th× kh«ng thÓ cã d©n chñ v÷ng bÒn, ®Êu tranh nh»m tæ chøc l¹i x· héi theo chñ nghÜa x· héi. kh«ng thÓ cã c¶i t¹o x· héi chñ nghÜa ®−îc" (tr. 49). Lª-nin ®· ph©n tÝch qu¸ tr×nh ph¸t triÓn tõ nÒn d©n V. I. Lª-nin ®· gäi nÒn chuyªn chÝnh v« s¶n lµ "viÖc chñ t− s¶n ®Õn d©n chñ v« s¶n. ChØ cã trong ®iÒu kiÖn tæ chøc ®éi tiªn phong cña nh÷ng ng−êi bÞ ¸p bøc thµnh chuyªn chÝnh v« s¶n, lÇn ®Çu tiªn tuyÖt ®¹i ®a sè nh©n giai cÊp thèng trÞ ®Ó trÊn ¸p bän ¸p bøc" (tr. 109). d©n míi cã kh¶ n¨ng sö dông chÝnh quyÒn nhµ n−íc phôc Chuyªn chÝnh v« s¶n trÊn ¸p sù kh¸ng cù cña c¸c giai vô cho lîi Ých cña m×nh, chØ lo¹i trõ c¸c giai cÊp bãc cÊp bãc lét ®· bÞ lËt ®æ ®ang mong muèn kh«i phôc l¹i lét; sau khi thñ tiªu c¸c giai cÊp nµy th× nÒn d©n chñ ®−îc chñ nghÜa t− b¶n; chuyªn chÝnh v« s¶n dïng chÝnh thùc hiÖn trän vÑn. V× thÕ nhµ n−íc v« s¶n dùa vµo quÇn quyÒn nhµ n−íc ®Ó b¶o vÖ vµ cñng cè nh÷ng thµnh qu¶ chóng nh©n d©n, liªn hÖ chÆt chÏ víi hä vµ chÞu sù kiÓm cña c¸ch m¹ng chèng l¹i nh÷ng ©m m−u kh«i phôc nh− vËy. so¸t trùc tiÕp cña hä. Bé m¸y qu¶n lý d©n chñ lµ nÐt ®Æc Tuy nhiªn, nh− Lª-nin ®· chØ ra, thùc chÊt cña chuyªn tr−ng cña nhµ n−íc v« s¶n. Nã ngµy cµng ®−îc hoµn chÝnh v« s¶n, søc m¹nh cña nã kh«ng ph¶i ë b¹o lùc, mµ thiÖn trong qu¸ tr×nh ®Êt n−íc tiÕn dÇn lªn chñ nghÜa lµ ë tÝnh tæ chøc vµ tÝnh kû luËt cña giai cÊp c«ng nh©n. céng s¶n. Lª-nin ®· chØ ra r»ng chØ cã chñ nghÜa céng s¶n NhiÖm vô c¬ b¶n ®Æt ra tr−íc chuyªn chÝnh v« s¶n lµ "míi cã thÓ ®−a l¹i mét chÕ ®é d©n chñ thËt sù hoµn thñ tiªu mäi chÕ ®é ng−êi bãc lét ng−êi, lµ x©y dùng bÞ, vµ nã cµng hoµn bÞ bao nhiªu th× l¹i cµng mau trë chñ nghÜa x· héi. §Ó thùc hiÖn nhiÖm vô ®ã cÇn ph¶i cã nªn thõa vµ tù tiªu vong bÊy nhiªu" (tr. 110). mét chÕ ®é qu¶n lý míi, thËt sù cã tÝnh chÊt nh©n d©n Trong cuèn "Nhµ n−íc vµ c¸ch m¹ng", V. I. Lª-nin vµ ®−îc x©y dùng theo nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ. ®· ph¸t triÓn vµ cô thÓ ho¸ häc thuyÕt m¸c-xÝt vÒ hai TÝnh tÊt yÕu cña nguyªn t¾c ®ã trong ho¹t ®éng kinh tÕ giai ®o¹n cña x· héi céng s¶n chñ nghÜa, ®· nghiªn cøu vµ trong ho¹t ®éng nhµ n−íc cña chuyªn chÝnh v« s¶n b¾t s©u s¾c vÒ mÆt lý luËn vÊn ®Ò nh÷ng c¬ së kinh tÕ ®Ó nhµ nguån tõ b¶n chÊt cña nÒn kinh tÕ lín x· héi chñ nghÜa n−íc tiªu vong. dùa trªn chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t− liÖu s¶n xuÊt. TiÕp theo, Lª-nin ®· chØ ra r»ng víi tÝnh c¸ch lµ hai giai ®o¹n Lª-nin ®· chØ ra r»ng chuyªn chÝnh v« s¶n lµ cÇn thiÕt cña mét x· héi míi, x· héi céng s¶n chñ nghÜa, ⎯ x· héi ®Ó b¶o vÖ ®Êt n−íc vµ cñng cè mèi liªn hÖ quèc tÕ cña nµy, do c¸c quy luËt kh¸ch quan cña sù ph¸t triÓn lÞch giai cÊp v« s¶n ®· chiÕn th¾ng víi nh©n d©n c¸c n−íc kh¸c, sö, tÊt nhiªn sÏ thay thÕ chñ nghÜa t− b¶n, ⎯ chñ nghÜa ®Ó më réng vµ hoµn thiÖn nÒn d©n chñ x· héi chñ nghÜa. x· héi vµ chñ nghÜa céng s¶n ph¸t triÓn trªn c¬ së kinh T¸c phÈm "Nhµ n−íc vµ c¸ch m¹ng" ®· soi s¸ng mét tÕ chung lµ chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t− liÖu s¶n xuÊt, chÕ ®é c¸ch toµn diÖn vÊn ®Ò d©n chñ v« s¶n nh− lµ mét nÒn d©n nµy lo¹i trõ t×nh tr¹ng ng−êi bãc lét ng−êi. Sù kh¸c chñ cao nhÊt, ®· v¹ch ra sù kh¸c biÖt vÒ chÊt gi÷a d©n biÖt gi÷a chñ nghÜa x· héi vµ chñ nghÜa céng s¶n ®−îc chñ v« s¶n vµ d©n chñ t− s¶n, ®· chØ ra tÝnh h¹n chÕ vµ x¸c ®Þnh ë møc ®é ph¸t triÓn vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ v¨n
XVIII Lêi tùa Lêi tùa XIX ho¸ cña hai giai ®o¹n ®ã. Lª-nin ®· viÕt: "C¸i mµ ng−êi chñ nghÜa x· héi lµ mét c¸i g× chÕt, cøng ®ê, vÜnh viÔn ta th−êng gäi lµ chñ nghÜa x· héi, th× M¸c gäi lµ giai ®o¹n kh«ng thay ®æi; thËt ra, chØ cã ë d−íi chñ nghÜa x· héi, "®Çu" hay giai ®o¹n thÊp cña x· héi céng s¶n chñ nghÜa. Trong th× trong mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi vµ c¸ nh©n, chõng mùc t− liÖu s¶n xuÊt ®· biÕn thµnh së h÷u chung, míi b¾t ®Çu cã mét sù tiÕn lªn mau chãng, thËt sù, thùc th× danh tõ "chñ nghÜa céng s¶n" ë ®©y cã thÓ dïng ®−îc, sù cã tÝnh chÊt quÇn chóng, lóc ®Çu ®−îc ®a sè d©n c− tham gia, miÔn lµ ®õng quªn r»ng ®ã kh«ng ph¶i lµ chñ nghÜa céng råi vÒ sau ®−îc toµn thÓ d©n c− tham gia" (tr. 122 - 123). s¶n hoµn toµn" (tr. 121). Trong t¸c phÈm cña m×nh, Lª-nin chó ý rÊt nhiÒu Trong chñ nghÜa x· héi, hay lµ giai ®o¹n ®Çu cña x· tíi vÊn ®Ò nhµ n−íc tiªu vong ë giai ®o¹n cao cña x· héi céng s¶n chñ nghÜa, tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ t¹o héi céng s¶n chñ nghÜa. NhÊn m¹nh r»ng sù tiªu vong ra kh¶ n¨ng thùc hiÖn nguyªn t¾c: "Lµm hÕt n¨ng lùc, cña nhµ n−íc lµ c¶ mét qu¸ tr×nh dµi, Lª-nin chØ ra sù phô h−ëng theo lao ®éng". Lª-nin ®· nhÊn m¹nh: v× vËy d−íi thuéc cña nã vµo tèc ®é ph¸t triÓn cña giai ®o¹n cao cña chñ nghÜa x· héi, ®iÒu chñ yÕu lµ ph¶i kiÓm kª vµ kiÓm chñ nghÜa céng s¶n, vµ ch−a gi¶i quyÕt vÊn ®Ò thêi h¹n so¸t møc lao ®éng vµ møc tiªu dïng. Ng−êi ®iÒu hoµ viÖc ph©n vµ c¸c h×nh thøc cô thÓ cña sù tiªu vong ®ã, v× khi Êy phèi lao ®éng vµ ph©n phèi s¶n phÈm gi÷a c¸c thµnh viªn ch−a cã c¨n cø ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò nh− vËy. x· héi d−íi chñ nghÜa x· héi lµ nhµ n−íc. Trong t¸c phÈm "Nhµ n−íc vµ c¸ch m¹ng", Lª-nin ®· Ph©n tÝch giai ®o¹n cao cña x· héi céng s¶n chñ nghÜa, chØ ra r»ng lùc l−îng l·nh ®¹o vµ h−íng dÉn trong cuéc lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn trªn c¬ së chñ nghÜa x· héi ®· ®Êu tranh cho th¾ng lîi cña chñ nghÜa x· héi vµ chñ nghÜa ®−îc v÷ng ch¾c, Lª-nin ®· chØ ra r»ng, kh¸c víi chñ nghÜa céng s¶n lµ chÝnh ®¶ng m¸c-xÝt. Lª-nin viÕt: "Chñ nghÜa x· héi, trong ®ã thùc hiÖn nguyªn t¾c ph©n phèi theo lao M¸c gi¸o dôc ®¶ng c«ng nh©n, lµ gi¸o dôc ®éi tiÒn phong ®éng, nguyªn t¾c c¬ b¶n cña chñ nghÜa céng s¶n lµ: "Lµm cña giai cÊp v« s¶n, ®éi tiÒn phong nµy ®ñ søc n¾m chÝnh hÕt n¨ng lùc, h−ëng theo nhu cÇu". §iÒu ®ã chØ cã thÓ quyÒn vµ d¾t dÉn toµn d©n tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi, ®ñ thùc hiÖn ®−îc ë tr×nh ®é ph¸t triÓn cao h¬n cña x· héi, søc l·nh ®¹o vµ tæ chøc mét chÕ ®é míi, ®ñ søc lµm thÇy, khi ®· kh¾c phôc ®−îc nh÷ng sù kh¸c biÖt c¬ b¶n gi÷a lµm ng−êi dÉn ®−êng, lµm l·nh tô cña tÊt c¶ nh÷ng ng−êi thµnh thÞ vµ n«ng th«n, gi÷a lao ®éng trÝ ãc vµ lao ®éng lao ®éng vµ nh÷ng ng−êi bÞ bãc lét ®Ó gióp hä tæ chøc ch©n tay, khi lao ®éng trë thµnh nhu cÇu sè mét cña con ®êi sèng x· héi cña hä, mµ kh«ng cÇn ®Õn giai cÊp t− ng−êi vµ khi phóc lîi vËt chÊt vµ tinh thÇn ®· ®−îc ®¶m s¶n vµ chèng l¹i giai cÊp t− s¶n" (tr. 33). b¶o dåi dµo. Lª-nin ®· chØ ra r»ng tiÒn ®Ò cña chñ nghÜa §¶ng céng s¶n Liªn-x« ®· ®¸p øng ®−îc nhiÖm vô céng s¶n lµ sù ph¸t triÓn rÊt m¹nh mÏ cña lùc l−îng lÞch sö nµy. Sau khi ®¶m b¶o giµnh th¾ng lîi cho C¸ch s¶n xuÊt vµ sù gi¸o dôc con ng−êi míi. Lª-nin viÕt: "Cßn m¹ng x· héi chñ nghÜa th¸ng M−êi vÜ ®¹i, §¶ng céng s¶n d−íi nh− nh©n lo¹i sÏ ®i qua nh÷ng giai ®o¹n nµo, sÏ dïng sù l·nh ®¹o cña Lª-nin ®· ®−a n−íc ta theo con ®−êng nh÷ng biÖn ph¸p thùc tiÔn nµo ®Ó tiÕn tíi môc ®Ých tèi chñ nghÜa x· héi, ®· v¹ch ra kÕ ho¹ch x©y dùng chñ nghÜa cao Êy, th× chóng ta ch−a biÕt vµ còng ch−a thÓ biÕt ®−îc. x· héi mµ ngµy nay ®· trë thµnh hiÖn thùc thùc tÕ ë Nh−ng ®iÒu quan träng lµ ph¶i nh×n thÊy sù dèi tr¸ v« Liªn-x«. C¸c kh©u chñ yÕu cña kÕ ho¹ch nµy lµ c«ng nghiÖp h¹n trong c¸i quan niÖm t− s¶n th«ng th−êng cho r»ng ho¸ n−íc nhµ, hîp t¸c ho¸ n«ng nghiÖp, c¸ch m¹ng v¨n ho¸.
XX Lêi tùa Lêi tùa XXI Thùc hiÖn nh÷ng t− t−ëng cña Lª-nin, nh©n d©n Liªn-x«, träng vÒ ph−¬ng diÖn lý luËn vµ chÝnh trÞ, lµ: sau khi chñ d−íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng céng s¶n Liªn-x«, lÇn ®Çu tiªn nghÜa x· héi ®−îc x©y dùng thµnh c«ng vµ ®−îc cñng cè, trªn thÕ giíi ®· x©y dùng ®−îc mét x· héi x· héi chñ nghÜa sau khi c¸c giai cÊp bãc lét vµ nh÷ng tµn d− cña chóng bÞ ph¸t triÓn vµ ®ang gi¶i quyÕt th¾ng lîi c¸c nhiÖm vô qu¸ ®é thñ tiªu hoµn toµn, sau khi hoµn thµnh viÖc c¶i t¹o n«ng lªn chñ nghÜa céng s¶n. nghiÖp theo h−íng x· héi chñ nghÜa, sau khi ®· t¹o ra ®−îc Trong qu¸ tr×nh x©y dùng chñ nghÜa x· héi vµ tiÕp tôc mét sù thèng nhÊt vÒ chÝnh trÞ vµ t− t−ëng cña toµn thÓ ®Èy m¹nh chñ nghÜa x· héi tiÕn lªn, §¶ng céng s¶n Liªn- nh©n d©n, th× nhµ n−íc chuyªn chÝnh v« s¶n trë thµnh tæ x« ®· ph¸t triÓn vµ cô thÓ hãa mét sè vÊn ®Ò lý luËn cùc kú chøc chÝnh trÞ cña toµn d©n d−íi sù l·nh ®¹o cña giai cÊp quan träng: vÒ thêi kú qu¸ ®é tõ chñ nghÜa t− b¶n lªn c«ng nh©n, ®øng ®Çu lµ ®éi tiÒn phong cña nã ⎯ §¶ng céng chñ nghÜa x· héi, vÒ c¬ së vËt chÊt vµ kü thuËt cña chñ s¶n. Nhµ n−íc x· héi chñ nghÜa toµn d©n ë Liªn-x« tiÕp nghÜa x· héi vµ chñ nghÜa céng s¶n, vÒ quan hÖ s¶n xuÊt, tôc sù nghiÖp chuyªn chÝnh v« s¶n, lµ mét c¬ së thùc hiÖn vÒ c¬ cÊu x· héi vµ vÒ tæ chøc chÝnh trÞ cña x· héi trong chøc n¨ng tæ chøc trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt nh÷ng nhiÖm ®iÒu kiÖn chñ nghÜa x· héi, vÒ viÖc x©y dùng thÕ giíi quan vô x©y dùng chñ nghÜa céng s¶n. Dùa vµo ñng hé cña céng s¶n chñ nghÜa vµ ®¹o ®øc céng s¶n chñ nghÜa cña toµn thÓ nh©n d©n lao ®éng, vµo tÝnh tæ chøc tù gi¸c cña ng−êi lao ®éng trong x· héi x· héi chñ nghÜa, vÒ nh÷ng hä, nhµ n−íc x· héi chñ nghÜa toµn d©n ®ång thêi vÉn quy luËt vµ nh÷ng con ®−êng qu¸ ®é cña chñ nghÜa x· héi kh«ng tõ bá nh÷ng biÖn ph¸p c−ìng bøc cÇn thiÕt ®èi víi lªn chñ nghÜa céng s¶n. nh÷ng ng−êi vi ph¹m luËt ph¸p cña x· héi x· héi chñ nghÜa, Trong x· héi x«-viÕt, së h÷u x· héi chñ nghÜa vÒ t− vi ph¹m nh÷ng quy ®Þnh vµ nh÷ng nguyªn t¾c cña x· héi liÖu s¶n xuÊt tån t¹i d−íi hai h×nh thøc: h×nh thøc nhµ ®ã. Cïng víi c¸c n−íc x· héi chñ nghÜa kh¸c, nhµ n−íc x· n−íc (toµn d©n) vµ h×nh thøc hîp t¸c x· - n«ng trang tËp héi chñ nghÜa ë Liªn-x« tiÕn hµnh ®Êu tranh giai cÊp chèng thÓ, lµ nh÷ng h×nh thøc xuÊt hiÖn theo quy luËt, nhê kÕt chñ nghÜa ®Õ quèc trªn tr−êng quèc tÕ. qu¶ cña viÖc c¶i t¹o c¸ch m¹ng hai h×nh thøc t− h÷u: Sau khi qu¸ ®é lªn giai ®o¹n cao cña chñ nghÜa céng t− h÷u t− b¶n chñ nghÜa vµ t− h÷u tiÓu n«ng. s¶n, nhµ n−íc x· héi chñ nghÜa toµn d©n sÏ ph¸t triÓn thµnh Hai h×nh thøc së h÷u x· héi chñ nghÜa quyÕt ®Þnh sù tæ chøc tù qu¶n x· héi céng s¶n chñ nghÜa. kh¸c biÖt gi÷a giai cÊp c«ng nh©n víi n«ng d©n. Trong tiÕn Chñ nghÜa x· héi lµ c¶ mét thêi kú lÞch sö trong qu¸ tr×nh x©y dùng chñ nghÜa x· héi, tÇng líp trÝ thøc nh©n tr×nh ph¸t triÓn cña h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi céng s¶n chñ d©n ®−îc h×nh thµnh. ë Liªn-x« ®· h×nh thµnh khèi liªn nghÜa. Nã bao gåm mét c¸ch h÷u c¬, thêi kú chñ nghÜa minh v÷ng ch¾c gi÷a giai cÊp c«ng nh©n vµ n«ng d©n tËp x· héi tr−ëng thµnh vµ ph¸t triÓn mµ ®Æc ®iÓm lµ sù thÓ thÓ, khèi liªn minh nµy ®· ®−îc ph¸t triÓn trong sù thèng hiÖn toµn diÖn nh÷ng −u viÖt cña x· héi míi, cña chÕ ®é nhÊt vÒ chÝnh trÞ vµ t− t−ëng cña c¸c giai cÊp Êy víi tÇng kinh tÕ - x· héi vµ chÝnh trÞ còng nh− lÜnh vùc t− t−ëng líp trÝ thøc x· héi chñ nghÜa, trong sù liªn minh gi÷a tÊt cña x· héi Êy, lµ sù t¸c ®éng ®Çy ®ñ cña nh÷ng quy luËt c¶ nh÷ng ng−êi lao ®éng, lao ®éng ch©n tay vµ lao ®éng kh¸ch quan vµ nh÷ng nguyªn t¾c cña x· héi Êy. Qu¸ trÝ ãc, d−íi sù l·nh ®¹o cña giai cÊp c«ng nh©n. tr×nh tiÕp tôc tiÕn lªn cña x· héi x· héi chñ nghÜa ph¸t §¶ng céng s¶n Liªn-x« ®· ®−a ra mét k Õ t l u Ë n q u a n triÓn th× ®ång thêi còng lµ qu¸ tr×nh x©y dùng chñ nghÜa
XXII Lêi tùa Lêi tùa XXIII céng s¶n, qu¸ tr×nh chñ nghÜa x· héi dÇn dÇn ph¸t triÓn * * thµnh chñ nghÜa céng s¶n, qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t * triÓn c¸c h×nh thøc quan hÖ x· héi céng s¶n chñ nghÜa. Trong phÇn "C¸c tµi liÖu chuÈn bÞ" ®· c«ng bè nh÷ng Sù qu¸ ®é lªn giai ®o¹n cao cña h×nh th¸i kinh tÕ - ®o¹n bót ký cña V. I. Lª-nin mµ ng−êi ta biÕt víi tªn x· héi céng s¶n chñ nghÜa ®ßi hái ph¶i: x©y dùng c¬ së gäi lµ "Chñ nghÜa M¸c vÒ vÊn ®Ò nhµ n−íc", c¸c ®Ò c−¬ng, vËt chÊt vµ kü thuËt cña chñ nghÜa céng s¶n; hoµn thiÖn quan nh÷ng ®o¹n tãm l−îc vµ ghi chó dïng cho cuèn "Nhµ hÖ s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa vµ c¸c quan hÖ kh¸c; n−íc vµ c¸ch m¹ng", c¸c tµi liÖu dïng cho bµi b¸o kh«ng h×nh thµnh vµ cñng cè mét c¬ cÊu x· héi thuÇn nhÊt cña ®−îc viÕt "VÒ vÊn ®Ò vai trß nhµ n−íc", trong ®ã cã nh÷ng x· héi; xo¸ bá nh÷ng sù kh¸c biÖt träng yÕu gi÷a thµnh nhËn xÐt vÒ hai bµi b¸o cña N. I. Bu-kha-rin "VÒ lý luËn thÞ vµ n«ng th«n, gi÷a lao ®éng trÝ ãc vµ lao ®éng ch©n tay; nhµ n−íc ®Õ quèc" vµ "Nhµ n−íc ®Õ quèc ¨n c−íp" ph¸t triÓn d©n chñ x· héi chñ nghÜa, ph¸t triÓn tÝnh tÝch còng nh− ®Ò c−¬ng bµi b¸o "VÒ vÊn ®Ò vai trß nhµ cùc x· héi cña quÇn chóng; båi d−ìng con ng−êi ph¸t triÓn n−íc". Nh÷ng tµi liÖu chuÈn bÞ cho cuèn "Nhµ n−íc vµ toµn diÖn cña x· héi céng s¶n chñ nghÜa, båi d−ìng vµ c¸ch m¹ng" cho thÊy Lª-nin ®· nghiªn cøu s©u s¾c tíi ph¸t triÓn th¸i ®é céng s¶n chñ nghÜa ®èi víi lao ®éng, ý møc nµo vÊn ®Ò nhµ n−íc, vÊn ®Ò tÝnh chÊt, chøc n¨ng thøc céng s¶n chñ nghÜa, ph¸t triÓn mét nÒn v¨n hãa cao. vµ nhiÖm vô cña chÝnh quyÒn nhµ n−íc v« s¶n. Nh÷ng §iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu ®−îc ®Ó x©y dùng thµnh c«ng tµi liÖu Êy ®· dÉn chóng ta vµo phßng nghiªn cøu khoa chñ nghÜa céng s¶n lµ sù kÕt hîp h÷u c¬ c¸c thµnh tùu cña häc s¸ng t¹o cña Lª-nin, giíi thiÖu víi chóng ta c¸c ph−¬ng c¸ch m¹ng khoa häc - kü thuËt víi nh÷ng −u viÖt cña chñ ph¸p vµ ph−¬ng thøc lµm viÖc cña Lª-nin. nghÜa x· héi. §−êng lèi chÝnh trÞ cña §¶ng céng s¶n Liªn- §Æc biÖt ®¸ng chó ý lµ bót ký "Chñ nghÜa M¸c vÒ x« lµ nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng nhiÖm vô Êy. vÊn ®Ò nhµ n−íc", bao gåm nh÷ng ý kiÕn quan träng nhÊt ý nghÜa cña t¸c phÈm "Nhµ n−íc vµ c¸ch m¹ng" cña cña C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen vÒ nhµ n−íc vµ chuyªn chÝnh V. I. Lª-nin ®−îc thÓ hiÖn mét c¸ch ®Çy ®ñ nhÊt trong giai v« s¶n, nh÷ng ®o¹n trÝch dÉn lÊy tõ c¸c cuèn s¸ch vµ c¸c ®o¹n ph¸t triÓn x· héi hiÖn nay. Thêi ®¹i ngµy nay, mµ néi bµi b¸o cña C. Cau-xky, A. Pan-nª-cóc, E. BÐc-stanh cã dung c¬ b¶n lµ sù qu¸ ®é cña loµi ng−êi tõ chñ nghÜa t− kÌm theo nh÷ng lêi nhËn xÐt, bæ sung, tæng kÕt vµ kÕt b¶n lªn chñ nghÜa x· héi, lµ thêi ®¹i ®Êu tranh gi÷a hai hÖ thèng x· héi ®èi lËp nhau ⎯ hÖ thèng x· héi chñ nghÜa luËn cña Lª-nin. Nh÷ng ý kiÕn ph¸t biÓu ®ã ®· nªu lªn vµ hÖ thèng t− b¶n chñ nghÜa, thêi ®¹i nh÷ng cuéc c¸ch vµ ph©n tÝch s©u s¾c nh÷ng luËn ®iÓm quan träng nhÊt m¹ng x· héi chñ nghÜa vµ gi¶i phãng d©n téc, thêi ®¹i sôp ®· ®−îc ph¸t triÓn toµn diÖn, ®−îc luËn chøng vµ nªu thµnh ®æ cña chñ nghÜa ®Õ quèc, thñ tiªu hÖ thèng thuéc ®Þa, c«ng thøc hoµn chØnh trong cuèn "Nhµ n−íc vµ c¸ch m¹ng". thêi ®¹i ngµy cµng cã nhiÒu d©n téc chuyÓn sang con ®−êng T¸c phÈm "Chñ nghÜa M¸c vÒ vÊn ®Ò nhµ n−íc" cã ý chñ nghÜa x· héi, thêi ®¹i chñ nghÜa x· héi vµ chñ nghÜa nghÜa ®éc lËp to lín. Mét phÇn tµi liÖu cña t¸c phÈm nµy, céng s¶n th¾ng lîi trªn quy m« toµn thÕ giíi. Trung t©m bao gåm di s¶n lý luËn v« cïng quý b¸u cña chñ nghÜa cña thêi ®¹i ngµy nay lµ giai cÊp c«ng nh©n quèc tÕ, hÖ M¸c, ch−a ®−îc sö dông. thèng x· héi chñ nghÜa thÕ giíi. C¸c b¶n ®Ò c−¬ng cuèn "Nhµ n−íc vµ c¸ch m¹ng" cho
XXIV Lêi tùa 1 thÊy r»ng Lª-nin cã ý ®Þnh bæ sung vµo t¸c phÈm cña m×nh thªm mét ch−¬ng "Kinh nghiÖm c¸c cuéc c¸ch m¹ng Nga n¨m 1905 vµ 1917", hoÆc cho xuÊt b¶n thiªn thø hai cña cuèn s¸ch, nãi vÒ vÊn ®Ò nµy. Tuy nhiªn ý ®Þnh cña Lª-nin kh«ng ®−îc thùc hiÖn. Trong lêi b¹t cho lÇn xuÊt b¶n thø nhÊt, Lª-nin ®· gi¶i thÝch nguyªn nh©n kh«ng viÕt ®−îc phÇn ®· ®−îc dù ®Þnh viÕt cña t¸c phÈm ®ã; ®ªm tr−íc cña cuéc C¸ch m¹ng x· Nhµ n−íc vµ c¸ch m¹ng héi chñ nghÜa th¸ng M−êi 1917 ®· lµm cho Lª-nin "bÞ v−íng". Lª-nin nªu râ: "BÞ v−íng nh− vËy chØ cã thÓ lµ ®¸ng mõng th«i..., ⎯ lµm ra "kinh nghiÖm cña c¸ch m¹ng" Häc thuyÕt cña chñ nghÜa m¸c vÒ nhµ n−íc vÉn thÝch thó h¬n vµ bæ Ých h¬n lµ viÕt vÒ kinh nghiÖm vµ nh÷ng nhiÖm vô ®ã" (tËp nµy, tr. 148). cña giai cÊp v« s¶n trong c¸ch m¹ng 1 Trong c¸c t¸c phÈm tiÕp theo cña m×nh vµ ®Æc biÖt lµ trong c¸c t¸c phÈm "C¸ch m¹ng v« s¶n vµ tªn ph¶n béi Cau-xky", "S¸ng kiÕn vÜ ®¹i", "Kinh tÕ vµ chÝnh trÞ trong thêi kú chuyªn chÝnh v« s¶n", Lª-nin ®· ph©n tÝch s©u s¾c ho¹t ®éng cña c¸c X«-viÕt, lµm phong phó thªm häc thuyÕt m¸c-xÝt vÒ nhµ n−íc v« s¶n b»ng nh÷ng luËn ®iÓm vµ kÕt luËn míi. Cuèn s¸ch cña Lª-nin "Nhµ n−íc vµ c¸ch m¹ng" lµ mét ®ãng gãp cùc kú to lín vµo viÖc vò trang vÒ mÆt t− t−ëng vµ lý luËn cho §¶ng céng s¶n Liªn-x«, cho c¸c ®¶ng céng s¶n vµ c«ng nh©n ë tÊt c¶ c¸c n−íc. §¶ng vµ nh©n d©n Liªn- x« ®· lÊy nh÷ng t− t−ëng thiªn tµi cña Lª-nin lµm kim ViÕt vµo th¸ng T¸m - th¸ng chØ nam trong cuéc ®Êu tranh giµnh th¾ng lîi cho C¸ch ChÝn 1917; § 3 ch−¬ng II m¹ng th¸ng M−êi, nh»m x©y dùng thµnh c«ng chñ nghÜa ®−îc viÕt tr−íc ngµy 17 x· héi. §¶ng vµ nh©n d©n Liªn-x« còng dùa vµo nh÷ng th¸ng Ch¹p 1918 t− t−ëng ®ã ®Ó gi¶i quyÕt, lÇn ®Çu tiªn trong lÞch sö, In n¨m 1918 thµnh s¸ch Theo ®óng b¶n th¶o, nh÷ng nhiÖm vô vÜ ®¹i cña c«ng cuéc x©y dùng ®¹i quy riªng ë Pª-t¬-r«-gr¸t, Nhµ cã ®èi chiÕu víi cuèn m« x· héi céng s¶n chñ nghÜa. xuÊt b¶n "§êi sèng vµ tri thøc" s¸ch xuÊt b¶n n¨m 1919 ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c-Lª-nin ë M¸t-xc¬-va ⎯ Pª-t¬-r«-gr¸t, trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng Nhµ xuÊt b¶n §¶ng céng s¶n Liªn-x« "Ng−êi céng s¶n"
Trang ®Çu b¶n th¶o cuèn s¸ch cña V. I. Lª-nin "Nhµ n−íc vµ c¸ch m¹ng". ⎯ Th¸ng T¸m - th¸ng ChÝn 1917 ¶nh thu nhá
3 Lêi tùa lÇn xuÊt b¶n thø nhÊt HiÖn nay, vÊn ®Ò nhµ n−íc cã mét ý nghÜa quan träng ®Æc biÖt, vÒ ph−¬ng diÖn lý luËn còng nh− vÒ ph−¬ng diÖn chÝnh trÞ - thùc tiÔn. ChiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa ®· thóc ®Èy vµ ®· lµm gay g¾t thªm ®Õn cùc ®é qu¸ tr×nh biÕn chuyÓn cña chñ nghÜa t− b¶n ®éc quyÒn thµnh chñ nghÜa t− b¶n ®éc quyÒn - nhµ n−íc. Sù ¸p bøc khñng khiÕp cña nhµ n−íc ®èi víi quÇn chóng lao ®éng ngµy cµng trë nªn tµn khèc h¬n, v× nhµ n−íc ngµy cµng chÆt chÏ hoµ lµm mét víi c¸c tËp ®oµn t− b¶n cã quyÒn lùc v« h¹n. C¸c n−íc tiªn tiÕn ⎯ chóng t«i muèn nãi "hËu ph−¬ng" cña c¸c n−íc ®ã ⎯ biÕn thµnh nhµ tï khæ sai - qu©n sù ®èi víi c«ng nh©n. Nh÷ng th¶m häa vµ nh÷ng tai ho¹ ch−a tõng thÊy cña cuéc chiÕn tranh dai d¼ng lµm cho ®êi sèng cña quÇn chóng khèn khæ kh«ng thÓ chÞu ®−îc vµ lµm cho hä cµng thªm c¨m phÉn. C¸ch m¹ng v« s¶n quèc tÕ ®ang chÝn muåi râ rÖt. VÊn ®Ò th¸i ®é cña c¸ch m¹ng ®ã ®èi víi nhµ n−íc cã mét ý nghÜa thùc tiÔn. Do chÊt chøa trong hµng chôc n¨m ph¸t triÓn t−¬ng ®èi hoµ b×nh, nh÷ng phÇn tö c¬ héi chñ nghÜa ®· t¹o nªn mét trµo l−u x· héi - s«-vanh thèng trÞ trong c¸c ®¶ng x· héi chñ nghÜa chÝnh thøc trªn toµn thÕ giíi. Trµo l−u Êy (ë Nga cã Plª-kha-nèp, P«-t¬-rª-xèp, Brª-scèp-xcai-a, Ru-ba-n«-vÝch, vµ sau n÷a d−íi mét h×nh thøc h¬i che
4 V. I. Lª-nin Nhµ n−íc vµ c¸ch m¹ng 5 ®Ëy mét chót th× cã c¸c ngµi Txª-rª-tª-li, TsÐc-nèp vµ ®ång th¸i ®é cña c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa cña giai cÊp v« bän; ë §øc cã Sai-®ª-man, Lª-ghin, §a-vÝt v.v; ë Ph¸p s¶n ®èi víi nhµ n−íc kh«ng nh÷ng chØ cã ý nghÜa chÝnh vµ BØ cã R¬-n«-®en, Ghe-®¬, Van-®Ðc-ven-®¬; ë Anh cã trÞ - thùc tiÔn, mµ cßn cã tÝnh chÊt nãng hæi nhÊt n÷a, ⎯ v× Hen-®man vµ ph¸i Pha-biªng2, v.v., v.v.), c¸i trµo l−u mµ ®©y lµ vÊn ®Ò lµm cho quÇn chóng thÊy râ nh÷ng viÖc hä trªn ®Çu l−ìi th× cã tÝnh chÊt x· héi chñ nghÜa, nh−ng sÏ ph¶i lµm trong mét t−¬ng lai gÇn ®©y, ®Ó tù gi¶i phãng trong viÖc lµm l¹i cã tÝnh chÊt s«-vanh Êy cã ®Æc ®iÓm khái ¸ch t− b¶n. lµ bän "l·nh tô cña chñ nghÜa x· héi" khu«n m×nh mét c¸ch T¸c gi¶ t«i mäi vµ ti tiÖn ch¼ng nh÷ng theo quyÒn lîi cña giai cÊp Th¸ng T¸m 1917 t− s¶n d©n téc "cña m×nh", mµ chÝnh cßn theo quyÒn lîi cña nhµ n−íc "cña m×nh", v× phÇn lín nh÷ng n−íc gäi lµ ®¹i c−êng quèc ®· tõ l©u vÉn bãc lét vµ n« dÞch rÊt nhiÒu d©n téc nhá yÕu. ChiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa chÝnh lµ mét cuéc chiÕn tranh ®Ó chia vµ chia l¹i thø cña ¨n c−íp ®−îc Êy. Kh«ng ®Êu tranh chèng nh÷ng thiªn kiÕn c¬ héi chñ nghÜa vÒ vÊn ®Ò "nhµ n−íc" th× kh«ng thÓ ®Êu tranh gi¶i phãng quÇn chóng cÇn lao khái ¶nh h−ëng cña giai cÊp t− s¶n nãi chung vµ cña giai cÊp t− s¶n ®Õ quèc chñ nghÜa Lêi tùa lÇn xuÊt b¶n thø Hai nãi riªng ®−îc. Tr−íc hÕt, chóng ta h·y xÐt häc thuyÕt cña M¸c vµ ¡ng-ghen vÒ nhµ n−íc, vµ chóng ta sÏ ®Æc biÖt nãi tØ mØ B¶n in lÇn thø hai nµy gÇn nh− hoµn toµn theo ®óng ®Õn nh÷ng mÆt ®· bÞ bá quªn hoÆc bÞ chñ nghÜa c¬ héi b¶n in lÇn thø nhÊt. ChØ thªm tiÕt 3 vµo ch−¬ng II th«i. xuyªn t¹c. Sau ®ã, chóng ta sÏ ph©n tÝch riªng vÒ kÎ ®¹i T¸c gi¶ diÖn chñ yÕu cña sù xuyªn t¹c ®ã lµ C¸c-l¬ Cau-xky, l·nh M¸t-xc¬-va. tô næi tiÕng nhÊt cña Quèc tÕ II (1889 - 1914), kÎ ®· bÞ 17 th¸ng Ch¹p 1918 ph¸ s¶n mét c¸ch hÕt søc th¶m h¹i trong cuéc chiÕn tranh hiÖn thêi. Cuèi cïng, chóng ta sÏ rót ra nh÷ng bµi häc chñ yÕu trong kinh nghiÖm c¸ch m¹ng Nga n¨m 1905 vµ nhÊt lµ trong kinh nghiÖm c¸ch m¹ng n¨m 1917. Nh− thÕ hiÖn nay (®Çu th¸ng T¸m 1917), giai ®o¹n ph¸t triÓn thø nhÊt cña cuéc c¸ch m¹ng thø hai ®ang kÕt thóc; nh−ng nãi chung ng−êi ta chØ cã thÓ hiÓu toµn bé cuéc c¸ch m¹ng ®ã nh− lµ mét trong nh÷ng kh©u cña sîi d©y chuyÒn nh÷ng cuéc c¸ch m¹ng v« s¶n x· héi chñ nghÜa do chiÕn tranh ®Õ quèc chñ nghÜa g©y nªn. Cho nªn vÊn ®Ò
7 Ch−¬ng I x· héi cã giai cÊp vµ nhµ n−íc I. Nhµ n−íc ⎯ s¶n phÈm cña nh÷ng m©u thuÉn giai cÊp kh«ng thÓ ®iÒu hoµ ®−îc Ngµy nay, häc thuyÕt M¸c ®ang ë trong t×nh huèng mµ tr−íc kia häc thuyÕt cña c¸c nhµ t− t−ëng c¸ch m¹ng vµ cña c¸c l·nh tô nh÷ng giai cÊp bÞ ¸p bøc ®Êu tranh tù gi¶i phãng ®· gÆp ph¶i nhiÒu lÇn trong lÞch sö. Khi c¸c nhµ c¸ch m¹ng vÜ ®¹i cßn sèng, th× nh÷ng giai cÊp ¸p bøc th−êng ®Òn ¬n hä b»ng nh÷ng sù truy n· kh«ng ngít; chóng ®ãn tiÕp häc thuyÕt cña hä b»ng mét th¸i ®é cõu hËn d· man nhÊt, b»ng mét th¸i ®é c¨m thï ®iªn cuång nhÊt, b»ng nh÷ng chiÕn dÞch nãi dèi vµ vu c¸o tr¾ng trîn nhÊt. Sau khi hä chÕt, chóng t×m c¸ch biÕn hä thµnh nh÷ng thÇn t−îng v« h¹i, cã thÓ nãi lµ liÖt hä vµo hµng c¸c vÞ th¸nh, g¾n lªn tªn tuæi hä mét Ýt vinh quang ®Ó "an ñi" vµ mª hoÆc c¸c giai cÊp bÞ ¸p bøc; ®ång thêi, chóng t−íc hÕt néi dung cña häc thuyÕt c¸ch m¹ng cña hä ®i, tÇm th−êng ho¸ häc thuyÕt ®ã vµ lµm cïn khÝa s¾c bÐn c¸ch m¹ng cña nã. HiÖn nay, giai cÊp t− s¶n vµ bän c¬ héi chñ nghÜa trong phong trµo c«ng nh©n ®Òu nhÊt trÝ víi nhau vÒ c¸ch "c¶i biÕn" nh− thÕ chñ nghÜa M¸c. Chóng l·ng quªn, chóng xo¸ nhoµ, chóng xuyªn t¹c khÝa c¹nh c¸ch m¹ng, tinh thÇn c¸ch m¹ng cña häc thuyÕt Êy. Chóng ®Æt lªn hµng ®Çu, chóng ca tông c¸i g× mµ giai cÊp t− s¶n cã thÓ chÊp nhËn ®−îc hay cho lµ cã thÓ chÊp nhËn ®−îc. TÊt c¶ nh÷ng tªn x· héi - s«-vanh ngµy nay ®Òu lµ "nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt" c¶ ⎯ thËt ®Êy kh«ng ph¶i ®ïa ®©u! Vµ bän häc gi¶ t− s¶n §øc, míi h«m qua ®©y cßn lµ chuyªn gia
8 V. I. Lª-nin Nhµ n−íc vµ c¸ch m¹ng 9 vÒ khoa tiªu diÖt chñ nghÜa M¸c, th× nay l¹i th−êng nãi kh«ng ph¶i lµ c¸i "hiÖn thùc cña ý niÖm ®¹o ®øc", kh«ng nhiÒu ®Õn mét «ng M¸c "cña d©n téc §øc", mét «ng M¸c ph¶i lµ "h×nh ¶nh vµ hiÖn thùc cña lý trÝ" nh− Hª-ghen tuång nh− ®· gi¸o dôc nh÷ng héi c«ng nh©n ®−îc tæ chøc kh¼ng ®Þnh4. Nhµ n−íc lµ s¶n phÈm cña x· héi trong mét rÊt hoµn h¶o kia ®Ó tiÕn hµnh mét cuéc chiÕn tranh ¨n giai ®o¹n ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh; nhµ n−íc lµ mét sù thõa c−íp! nhËn r»ng x· héi ®ã bÞ h·m trong vßng m©u thuÉn Tr−íc t×nh tr¹ng Êy, tr−íc t×nh h×nh viÖc xuyªn t¹c chñ víi chÝnh b¶n th©n nã mµ kh«ng sao gi¶i quyÕt ®−îc; nghÜa M¸c trë thµnh mét ®iÒu phæ biÕn ch−a tõng thÊy, r»ng nã bÞ ph©n chia thµnh nh÷ng cùc ®èi lËp kh«ng th× nhiÖm vô cña chóng ta tr−íc hÕt lµ ph¶i kh«i phôc häc ®iÒu hoµ mµ x· héi ®ã bÊt lùc kh«ng sao tho¸t ra khái. thuyÕt ch©n chÝnh cña M¸c vÒ nhµ n−íc. Muèn thÕ, cÇn Nh−ng muèn cho nh÷ng cùc ®èi lËp ®ã, nh÷ng giai cÊp ph¶i cã c¶ mét lo¹t ®o¹n trÝch dÉn dµi trong chÝnh ngay cã quyÒn lîi kinh tÕ m©u thuÉn nhau ®ã, kh«ng ®i nh÷ng t¸c phÈm cña M¸c vµ ¡ng-ghen. TÊt nhiªn lµ nh÷ng ®Õn chç nuèt nhau vµ nuèt lu«n c¶ x· héi trong mét ®o¹n trÝch dÉn dµi Êy sÏ lµm cho b¶n tr×nh bµy thµnh nÆng cuéc ®Êu tranh v« Ých, th× cÇn ph¶i cã mét lùc l−îng nÒ vµ kh«ng lµm cho nã cã tÝnh chÊt ®¹i chóng. Nh−ng tùa hå nh− ®øng trªn x· héi, cã thÓ lµm dÞu sù xung tuyÖt ®èi kh«ng thÓ kh«ng trÝch dÉn. TÊt c¶ nh÷ng ®o¹n nµo, ®ét, gi÷ cho sù xung ®ét ®ã n»m trong giíi h¹n cña hay Ýt nhÊt tÊt c¶ nh÷ng ®o¹n cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh vÒ "trËt tù"; vµ lùc l−îng ®ã, n¶y sinh ra tõ x· héi, vÊn ®Ò nhµ n−íc trong nh÷ng t¸c phÈm cña M¸c vµ ¡ng- nh−ng l¹i ®Æt m×nh lªn trªn x· héi vµ ngµy cµng trë ghen, ®Òu nhÊt thiÕt ph¶i trÝch dÉn cho thËt ®Çy ®ñ ®Ó nªn xa l¹ ®èi víi x· héi, ⎯ chÝnh lµ nhµ n−íc" ng−êi ®äc cã thÓ tù m×nh cã mét ý niÖm vÒ toµn bé quan (tr. 177 - 178, xuÊt b¶n lÇn thø 6 b»ng tiÕng §øc)5. ®iÓm cña nh÷ng ng−êi s¸ng lËp chñ nghÜa x· héi khoa häc, Trªn ®©y, t− t−ëng c¬ b¶n cña chñ nghÜa M¸c vÒ vÊn vÒ sù ph¸t triÓn nh÷ng quan ®iÓm Êy, vµ còng lµ ®Ó chøng ®Ò vai trß lÞch sö vµ ý nghÜa cña nhµ n−íc, ®· ®−îc diÔn minh b»ng tµi liÖu vµ v¹ch râ viÖc "chñ nghÜa Cau-xky" ®¹t mét c¸ch hoµn toµn râ rµng. Nhµ n−íc lµ s¶n phÈm hiÖn ®ang gi÷ ®Þa vÞ thèng trÞ, ®· xuyªn t¹c nh÷ng quan vµ biÓu hiÖn cña nh÷ng m©u thuÉn giai cÊp kh«ng thÓ ®iÒu ®iÓm Êy nh− thÕ nµo. Chóng ta h·y b¾t ®Çu b»ng t¸c phÈm phæ biÕn nhÊt hoµ ®−îc. BÊt cø ë ®©u, hÔ lóc nµo vµ chõng nµo mµ, vÒ mÆt kh¸ch cña Ph. ¡ng-ghen: "Nguån gèc cña gia ®×nh, cña chÕ ®é quan, nh÷ng mÉu thuÉn giai cÊp kh«ng thÓ ®iÒu hoµ ®−îc, t− h÷u vµ cña nhµ n−íc", ®· xuÊt b¶n lÇn thø 6 ë Stót- th× nhµ n−íc xuÊt hiÖn. Vµ ng−îc l¹i: sù tån t¹i cña nhµ ga3 trong n¨m 1894. Chóng t«i ph¶i dÞch nh÷ng ®o¹n trÝch n−íc chøng tá r»ng nh÷ng m©u thuÉn giai cÊp lµ kh«ng dÉn theo nguyªn b¶n tiÕng §øc, v× c¸c b¶n dÞch ra tiÕng thÓ ®iÒu hoµ ®−îc. Nga, tuy rÊt nhiÒu, nh−ng th−êng th−êng hoÆc lµ kh«ng Sù xuyªn t¹c chñ nghÜa M¸c, sù xuyªn t¹c theo hai ®Çy ®ñ, hoÆc lµ rÊt kÐm. h−íng chñ yÕu, b¾t ®Çu chÝnh tõ ®iÓm c¨n b¶n vµ hÕt søc Tæng kÕt sù ph©n tÝch lÞch sö cña m×nh, ¡ng-ghen nãi: träng yÕu ®ã. Mét mÆt, c¸c nhµ t− t−ëng t− s¶n, vµ nhÊt lµ c¸c nhµ "Nhµ n−íc quyÕt kh«ng ph¶i lµ mét lùc l−îng t− t−ëng tiÓu t− s¶n, tr−íc ¸p lùc cña nh÷ng sù thËt ®−îc ¸p ®Æt tõ bªn ngoµi vµo x· héi. Nhµ n−íc còng lÞch sö kh«ng thÓ chèi c·i ®−îc, ®· buéc ph¶i thõa nhËn
10 V. I. Lª-nin Nhµ n−íc vµ c¸ch m¹ng 11 r»ng chØ ë ®©u cã nh÷ng m©u thuÉn giai cÊp vµ cã ®Êu nhiªn kh«ng ph¶i lµ nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa (®iÒu tranh giai cÊp th× míi cã nhµ n−íc, nh−ng chóng l¹i "söa mµ chóng ta, nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch, vÉn lu«n lu«n chøng ch÷a" M¸c, lµm cho nhµ n−íc thµnh ra mét c¬ quan ®iÒu minh), mµ lµ nh÷ng ng−êi d©n chñ tiÓu t− s¶n cã mét hoµ giai cÊp. Theo M¸c, nÕu cã thÓ ®iÒu hoµ ®−îc giai luËn ®iÖu su«ng cã vÎ x· héi chñ nghÜa. cÊp th× nhµ n−íc kh«ng thÓ xuÊt hiÖn vµ còng kh«ng thÓ MÆt kh¸c, sù xuyªn t¹c chñ nghÜa M¸c "theo kiÓu Cau- ®øng v÷ng ®−îc. Theo bän gi¸o s− vµ bän chÝnh luËn xky" cßn tinh vi h¬n nhiÒu. "VÒ mÆt lý luËn", hä kh«ng tiÓu thÞ d©n vµ phi-li-xtanh ⎯ th−êng nãi trong khi trÝch chèi c·i nhµ n−íc lµ mét c¬ quan thèng trÞ giai cÊp, còng dÉn M¸c mét c¸ch thiÖn ý! ⎯ th× vai trß cña nhµ n−íc kh«ng chèi c·i m©u thuÉn giai cÊp lµ kh«ng thÓ ®iÒu hoµ l¹i chÝnh lµ ®iÒu hoµ giai cÊp. Theo M¸c, nhµ n−íc lµ mét ®−îc. Nh−ng hä bá qua hoÆc hä xo¸ nhoµ mÊt ®iÒu d−íi c¬ quan thèng trÞ giai cÊp, lµ mét c¬ quan ¸p bøc cña mét ®©y: nÕu nhµ n−íc lµ mét s¶n phÈm cña nh÷ng m©u thuÉn giai cÊp nµy ®èi víi mét giai cÊp kh¸c; ®ã lµ sù kiÕn lËp giai cÊp kh«ng thÓ ®iÒu hoµ ®−îc, nÕu nhµ n−íc lµ mét mét "trËt tù", trËt tù nµy hîp ph¸p ho¸ vµ cñng cè sù ¸p lùc l−îng ®Æt lªn trªn x· héi vµ "ngµy cµng trë nªn xa l¹ bøc kia b»ng c¸ch lµm dÞu xung ®ét giai cÊp. Theo ý kiÕn ®èi víi x· héi" th× râ rµng lµ viÖc gi¶i phãng giai cÊp bÞ ¸p bøc cña bän chÝnh kh¸ch tiÓu t− s¶n, th× trËt tù chÝnh lµ sù kh«ng nh÷ng kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc nÕu kh«ng tiÕn ®iÒu hoµ giai cÊp, chø kh«ng ph¶i sù ¸p bøc cña mét giai hµnh mét cuéc c¸ch m¹ng b¹o lùc, mµ còng kh«ng thÓ thùc cÊp nµy ®èi víi mét giai cÊp kh¸c; lµm dÞu xung ®ét hiÖn ®−îc nÕu kh«ng thñ tiªu bé m¸y chÝnh quyÒn nhµ tøc lµ ®iÒu hoµ, chø kh«ng ph¶i lµ t−íc nh÷ng ph−¬ng n−íc do giai cÊp thèng trÞ dùng nªn, bé m¸y thÓ hiÖn "sù tiÖn vµ thñ ®o¹n ®Êu tranh nhÊt ®Þnh mµ giai cÊp bÞ ¸p xa l¹" nãi trªn. KÕt luËn Êy, tù nã ®· râ rµng vÒ mÆt lý bøc ®ang dïng ®Ó lËt ®æ giai cÊp ¸p bøc. luËn råi, M¸c ®· rót nã ra mét c¸ch hoµn toµn chÝnh x¸c ⎯ Cho nªn, trong c¸ch m¹ng 1917, khi vÊn ®Ò vai trß vµ nh− chóng ta sÏ thÊy sau ®©y ⎯ trªn c¬ së ph©n tÝch ý nghÜa cña nhµ n−íc ®−îc ®Æt ra mét c¸ch ®Çy ®ñ, mét mét c¸ch cô thÓ, vÒ mÆt lÞch sö, nh÷ng nhiÖm vô cña c¸ch c¸ch thùc tiÔn, nh− mét vÊn ®Ò hµnh ®éng tøc thêi, vµ m¹ng. Vµ chÝnh kÕt luËn Êy, Cau-xky ⎯ chóng t«i sÏ nãi h¬n n÷a nh− mét vÊn ®Ò hµnh ®éng quÇn chóng, th× hÕt th¶y tØ mØ vÒ ®iÓm nµy trong ®o¹n sau ⎯ ®·... "bá quªn" vµ xuyªn nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng6 vµ men-sª-vÝch ®Òu t¹c ®i. hoµn toµn r¬i tuét ngay vµo lý luËn tiÓu t− s¶n cho r»ng "nhµ n−íc" "®iÒu hoµ" giai cÊp. RÊt nhiÒu nghÞ quyÕt vµ 2. nh÷ng ®éi vò trang ®Æc biÖt, nhµ tï, v.v.. bµi b¸o cña bän chÝnh kh¸ch thuéc hai ®¶ng Êy ®Òu nhiÔm ¡ng-ghen nãi tiÕp: ®Çy c¸i lý luËn "®iÒu hoµ" tiÓu thÞ d©n vµ phi-li-xtanh Êy. "... So víi tæ chøc huyÕt téc tr−íc kia (thÞ téc hay Cßn nãi r»ng nhµ n−íc lµ c¬ quan thèng trÞ cña mét giai bé téc)7 th× ®Æc tr−ng thø nhÊt cña nhµ n−íc lµ ë cÊp nhÊt ®Þnh, giai cÊp nµy kh«ng thÓ nµo ®iÒu hoµ ®−îc víi chç nã ph©n chia thÇn d©n trong quèc gia theo sù ®èi ph−¬ng (víi giai cÊp chèng l¹i nã), th× bän d©n chñ tiÓu t− s¶n kh«ng bao giê cã thÓ hiÓu ®−îc. Th¸i ®é cña bän x· héi chñ ph©n chia l·nh thæ..." nghÜa - c¸ch m¹ng vµ bän men-sª-vÝch n−íc ta ®èi víi nhµ n−íc C¸ch ph©n chia Êy, chóng ta thÊy tùa hå nh− lµ lµ mét trong nh÷ng chøng cí râ rµng nhÊt tá ra r»ng hä tuyÖt "tù nhiªn", nh−ng nã ®· ph¶i tr¶i qua mét cuéc ®Êu
12 V. I. Lª-nin tranh l©u dµi víi tæ chøc cæ x−a theo t«ng téc, thÞ téc. "... §Æc tr−ng thø hai lµ sù thiÕt lËp mét quyÒn lùc x· héi, quyÒn lùc nµy kh«ng cßn trùc tiÕp lµ d©n c− tù tæ chøc thµnh lùc l−îng vò trang n÷a. QuyÒn lùc x· héi ®Æc biÖt ®ã lµ cÇn thiÕt v× tõ khi cã sù ph©n chia x· héi thµnh giai cÊp th× kh«ng thÓ cã tæ chøc vò trang tù ®éng cña d©n c− ®−îc n÷a... QuyÒn lùc x· héi ®ã tån t¹i ë mäi quèc gia. Nã kh«ng ph¶i chØ gåm nh÷ng ng−êi ®−îc vò trang, mµ cßn gåm c¶ nh÷ng vËt phô thªm n÷a, nh− nhµ tï vµ ®ñ lo¹i c¬ quan c−ìng bøc mµ c¬ cÊu cña x· héi thÞ téc (bé téc) ch−a hÒ biÕt ®Õn..."8 ¡ng-ghen ph¸t triÓn kh¸i niÖm vÒ c¸i "lùc l−îng" gäi lµ nhµ n−íc Êy, lùc l−îng n¶y sinh tõ x· héi, nh−ng l¹i tù ®Æt m×nh lªn trªn x· héi vµ ngµy cµng trë nªn xa l¹ víi x· héi. Lùc l−îng Êy chñ yÕu lµ g×? Lµ nh÷ng ®éi vò trang ®Æc biÖt, trong tay cã nh÷ng nhµ tï, v.v.. Chóng ta cã quyÒn nãi lµ nh÷ng ®éi vò trang ®Æc biÖt, v× quyÒn lùc x· héi vèn cã cña bÊt cø nhµ n−íc nµo còng ®Òu "kh«ng cßn trùc tiÕp lµ" d©n c− vò trang, lµ "tæ chøc vò trang tù ®éng" cña d©n c− n÷a. Còng nh− tÊt c¶ nh÷ng nhµ t− t−ëng c¸ch m¹ng vÜ ®¹i, ¡ng-ghen cè lµm cho nh÷ng c«ng nh©n ®· gi¸c ngé chó ý ®Õn chÝnh ngay c¸i mµ quan niÖm phi-li-xtanh chiÕm ®Þa vÞ thèng trÞ cho lµ kh«ng ®¸ng chó ý nhÊt, th«ng th−êng nhÊt vµ ®· ®−îc nh÷ng thiªn kiÕn kh«ng nh÷ng cè chÊp mµ cã thÓ nãi lµ cøng ®ê, c«ng nhËn lµ thiªng liªng. Qu©n ®éi th−êng trùc vµ c¶nh s¸t lµ nh÷ng c«ng cô vò lùc chñ yÕu cña quyÒn lùc nhµ n−íc. Nh−ng cã thÓ nµo kh¸c thÕ B×a trong cña cuèn s¸ch cña V.I. Lª-nin "Nhµ n−íc vµ c¸ch m¹ng". ⎯ ®−îc kh«ng? 1918 §èi víi tuyÖt ®¹i ®a sè ng−êi ¢u cuèi thÕ kû XIX, mµ ¶nh thu nhá ¡ng-ghen ®· tiÕp xóc, nh÷ng ng−êi ch−a hÒ sèng qua,