Toàn tập về V.I.Lê nin - Tập 5

Chia sẻ: Vo Chi Hoa | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:344

Thêm vào BST

Báo xấu

114
lượt xem 16
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nội dung chủ yếu trong tập 5 trình bày tác phẩm chính của V.I.Lê nin viết trong thời gian nói về xây dựng Đảng Mác-xít về cách mạng ruộng đất, kịch liệt đấu trang với bọn vô chính phủ, định ra Tài liệu lược với phái tự do và quan trọng là chỉ ra triển vọng tương sáng cho phong trào cách mạng Nga.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Toàn tập về V.I.Lê nin - Tập 5

V « s ¶ n t Ê t c ¶ c ¸ c n − í c, ® o µ n k Õ t l ¹ i! V.I. Lª-nin Toµn tËp 5
V.I. Lª-nin Toµn tËp TËp 5 Th¸ng N¨m - th¸ng Ch¹p 1901 Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia Hµ Néi - 2005
lêi nhµ xuÊt b¶n Kh¼ng ®Þnh chñ nghÜa M¸c ─ Lª-nin vµ t− t−ëng Hå ChÝ Minh Nh÷ng t¸c phÈm cña V. I. Lª-nin trong tËp nµy in theo b¶n dÞch lµ nÒn t¶ng t− t−ëng vµ kim chØ nam hµnh ®éng lµ vÊn ®Ò cã cña Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ-néi tÝnh nguyªn t¾c ®èi víi c¸ch m¹ng ViÖt Nam; lµ b−íc ph¸t triÓn vÒ nhËn thøc vµ t− duy lý luËn cña §¶ng ta trong c«ng cuéc ®æi míi, quyÕt t©m x©y dùng ®Êt n−íc theo con ®−êng x· héi chñ nghÜa. Nh÷ng thµnh tùu mäi mÆt do c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n−íc mang l¹i trong nh÷ng n¨m qua thËt ®¸ng tr©n träng vµ khÝch lÖ, ®ång thêi ®ßi hái toµn §¶ng, toµn d©n ph¶i tiÕp tôc nghiªn cøu, ph¸t triÓn lý luËn c¸ch m¹ng khoa häc cña chñ nghÜa M¸c ─ Lª-nin ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò thùc tiÔn ®ang ®Æt ra trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc trong giai ®o¹n hiÖn nay. Víi tinh thÇn ®ã, viÖc t×m hiÓu, nghiªn cøu cã hÖ thèng vµ vËn dông s¸ng t¹o nh÷ng t− t−ëng, nh÷ng tinh hoa cña chñ nghÜa M¸c ─ Lª-nin lµ v« cïng quan träng vµ cÊp thiÕt ®èi víi chóng ta hiÖn nay. §¸p øng nhu cÇu häc tËp, nghiªn cøu lý luËn cña ®«ng ®¶o b¹n ®äc, ®Æc biÖt lµ cña c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, c¸c nhµ khoa häc, c¸c nhµ nghiªn cøu, gi¶ng viªn vµ sinh viªn c¸c tr−êng ®¹i häc, nh©n dÞp kû niÖm 135 n¨m ngµy sinh cña Vla®imia IlÝch Lª-nin (22-4-1870 ─ 22-4-2005), Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia xuÊt b¶n Bé s¸ch quý V. I. Lª-nin - Toµn tËp gåm 55 tËp vµ 2 tËp Tra cøu. Bé s¸ch V. I. Lª-nin - Toµn tËp ra m¾t b¹n ®äc lÇn nµy ®−îc xuÊt b¶n theo ®óng nguyªn b¶n cña Bé V. I. Lª-nin - Toµn tËp, C Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, 1975 tiÕng ViÖt, do Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ Néi, hîp t¸c víi Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸txc¬va, xuÊt b¶n vµo nh÷ng n¨m 70-80 thÕ kû XX. 10 102 ― 392 Л 714⎯ 74 * * 014(01) ― 75 *
VII TËp 5 cña Bé s¸ch V. I. Lª-nin - Toµn tËp nµy gåm c¸c t¸c phÈm cña Lªnin viÕt vµo giai ®o¹n tõ th¸ng N¨m ®Õn t¸ng Ch¹p n¨m 1901. §Æc ®iÓm lín nhÊt cña x· héi Nga thêi kú nµy lµ chÞu t¸c ®éng m¹nh cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ thÕ giíi, lµm bïng næ phong trµo c¸ch m¹ng chèng l¹i chÕ ®é Nga hoµng, thæi bïng khÝ thÕ c¸ch m¹ng cña n«ng d©n, c«ng nh©n, trÝ thøc vµ c¶ nh÷ng ng−êi d©n chñ x· héi ®ßi hái cÊp b¸ch ph¶i x©y dùng mét §¶ng Lêi tùa céng s¶n ®Ó l·nh ®¹o. Néi dung chñ yÕu cña tËp nµy, tr×nh bµy t¸c phÈm chÝnh TËp 5 trong V. I. Lª-nin Toµn tËp gåm nh÷ng t¸c phÈm cña V. I. Lª-nin viÕt trong thêi gian nµy nãi vÒ x©y dùng §¶ng cña Lª-nin viÕt vµo thêi kú tõ th¸ng N¨m ®Õn th¸ng Ch¹p 1901. m¸c-xÝt vÒ c¸ch m¹ng ruéng ®Êt, kÞch liÖt ®Êu tranh víi bän v« chÝnh phñ, ®Þnh ra s¸ch l−îc víi ph¸i tù do vµ quan träng §Æc ®iÓm cña t×nh h×nh thêi kú nµy ë n−íc Nga lµ viÖc alf chØ ra triÓn väng t−¬i s¸ng cho phong trµo c¸ch m¹ng Nga. ®Èy m¹nh phong trµo c¸ch m¹ng chèng l¹i chÕ ®é Nga Néi dung nh÷ng t¸c phÈm chÝnh trong tËp nµy ®−îc ph©n hoµng vµ tÊt c¶ nh÷ng tµn tÝch cña chÕ ®é n«ng n« ®· k×m tÝch kh¸ toµn diÖn trong phÇn Lêi tùa in ë ®Çu s¸ch, do ViÖn h·m sù ph¸t triÓn vÒ kinh tÕ vµ chÝnh trÞ cña ®Êt n−íc. nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin (Liªn X«) viÕt cho lÇn xuÊt Cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ thÕ giíi bïng næ lóc ®ã còng b¶n b»ng tiÕng ViÖt. cuèn lu«n theo c¶ n−íc Nga. Do ®Æc ®iÓm cña nÒn kinh PhÇn phô lôc vµ c¸c B¶n chØ dÉn (víi nh÷ng sè trang t−¬ng tÕ n−íc Nga lµ chñ nghÜa t− b¶n ph¸t triÓn m¹nh mÏ bªn øng cña phÇn néi dung trong tËp) ë cuèn s¸ch ®−îc tr×nh bµy c¹nh rÊt nhiÒu tµn tÝch cña chÕ ®é n«ng n«, cho nªn nh÷ng hÕt søc khoa häc vµ chuÈn x¸c; ®©y lµ phÇn tra cøu rÊt bæ Ých, gãp phÇn lµm s¸ng tá nhiÒu vÊn ®Ò trong néi dung t¸c phÈm, hËu qu¶ cña cuéc khñng ho¶ng ®ã, ⎯ cuéc khñng ho¶ng x¶y gióp b¹n ®äc hiÓu s©u s¾c h¬n t− t−ëng cña V. I. Lª-nin. ra ®óng vµo lóc mÊt mïa vµ ®ãi kÐm ë nhiÒu tØnh, ⎯ biÓu Chó thÝch cuèi trang b»ng dÊu (*) lµ cña V. I. Lª-nin; Chó hiÖn ra hÕt søc râ rÖt. Nh÷ng xÝ nghiÖp cì trung b×nh vµ thÝch b»ng ch÷ sè ArËp (1)) lµ cña ViÖn Nghiªn cøu chñ nghÜa cì nhá th× bÞ chÌn Ðp vµ ph¸ s¶n. NÒn c«ng nghiÖp ®−îc tËp M¸c ─ Lª-nin trùc thuéc Ban ChÊp hµnh Trung −¬ng §¶ng trung m¹nh h¬n, nh÷ng tæ chøc ®éc quyÒn cña bän t− céng s¶n Liªn X« (tr−íc ®©y). b¶n b¾t ®Çu xuÊt hiÖn. Chñ nghÜa t− b¶n ë n−íc Nga trë thµnh Hy väng Bé s¸ch sÏ lµ tµi liÖu nghiªn cøu vµ tham kh¶o bæ chñ nghÜa ®Õ quèc. Ých cho b¹n ®äc. Cuéc khñng ho¶ng ®ã ®· t¨ng c−êng khÝ thÕ c¸ch m¹ng Th¸ng 3 n¨m 2005 trong quÇn chóng nh©n d©n vµ lµm gay g¾t thªm cuéc ®Êu nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia tranh giai cÊp. Nh÷ng cuéc ®Êu tranh cña c«ng nh©n ngµy cµng cã tÝnh chÊt quÇn chóng vµ chÝnh trÞ. Tõ nh÷ng cuéc b·i c«ng kinh tÕ vµ ®Êu tranh ®ßi c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng vµ sinh ho¹t, c«ng nh©n ®· chuyÓn sang c«ng khai ®Êu tranh chÝnh trÞ chèng l¹i chÕ ®é Nga hoµng, chuyÓn sang b·i
VIII Lêi tùa Lêi tùa IX c«ng vµ biÓu t×nh chÝnh trÞ. Phong trµo c«ng nh©n ®−îc Më ®Çu tËp nµy lµ bµi b¸o "B¾t ®Çu tõ ®©u?" ®¨ng trong n©ng lªn mét møc cao h¬n. sè 4 b¸o "Tia löa" vµo th¸ng N¨m 1901, trong ®ã Lª-nin Do ¶nh h−ëng cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng cña c«ng nh©n gi¶i thÝch râ nh÷ng nhiÖm vô quan träng bËc nhÊt cña ®¶ng mµ cuéc ®Êu tranh giai cÊp ë n«ng th«n còng trë nªn gay d©n chñ-x· héi, tr×nh bµy kÕ ho¹ch x©y dùng mét ®¶ng m¸c- g¾t. Nh÷ng ®ît næi dËy vµ nh÷ng cuéc ®Êu tranh cña n«ng xÝt toµn Nga. Lª-nin cho r»ng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cña chÕ d©n chèng l¹i bän ®Þa chñ ngµy cµng dån dËp vµ cµng cã ®é chuyªn chÕ vµ bÞ c¶nh s¸t truy n· th× kh©u c¬ b¶n ⎯ mµ tÝnh chÊt quÇn chóng. Phong trµo sinh viªn ®−îc ®Èy m¹nh, ph¶i b¾t ®Çu tõ ®ã ®Ó x©y dùng ®¶ng ⎯ lµ ra mét tê b¸o phong trµo héi ®ång ®Þa ph−¬ng vµ phong trµo chñ nghÜa tù do m¸c-xÝt bÊt hîp ph¸p toµn Nga. Ng−êi viÕt: "Theo ý chóng trë nªn s«i næi. C¸ch m¹ng ë n−íc Nga chÝn muåi. t«i th× ®iÓm xuÊt ph¸t cña ho¹t ®éng, b−íc thùc tiÔn ®Çu Thêi kú ®ã, phong trµo d©n chñ-x· héi còng ®· cã quy tiªn ®Ó tiÕn tíi thµnh lËp c¸i tæ chøc mong muèn, vµ cuèi m« to lín. C¸c ban chÊp hµnh vµ c¸c nhãm ho¹t ®éng ®· cïng, sîi d©y chÝnh mµ nÕu n¾m ®−îc nã th× chóng ta sÏ xuÊt hiÖn trong nhiÒu thµnh phè lín (Pª-tÐc-bua, M¸t-xc¬-va, cã thÓ kh«ng ngõng ph¸t triÓn, cñng cè vµ më réng tæ Tu-la, I-va-n«-v« - V«-d¬-nª-xen-xc¬, ¤-®Ðt-xa, Kh¸c-cèp, Ba- chøc Êy, ⎯ ph¶i lµ viÖc thµnh lËp tê b¸o chÝnh trÞ toµn Nga" cu, Ti-phlÝt vµ c¸c thµnh phè kh¸c). Nh−ng tÊt c¶ nh÷ng tæ (xem tËp nµy, tr. 10). chøc Êy ch−a g¾n bã víi nhau vµ cßn ®i chËm h¬n so víi Bµi b¸o ®ã nªu lªn ý nghÜa quan träng cña tê b¸o trong cao trµo tù ph¸t cña quÇn chóng. §iÒu thiÕt yÕu lóc ®ã lµ viÖc tæ chøc vµ tiÕn hµnh c«ng t¸c tuyªn truyÒn, cæ ®éng cã ph¶i thèng nhÊt ®−îc tÊt c¶ c¸c lùc l−îng d©n chñ-x· hÖ thèng, mang tÝnh nguyªn t¾c vµ toµn diÖn, trong viÖc tæ héi c¸ch m¹ng, më réng cuéc ®Êu tranh víi lÒ lèi ho¹t chøc c«ng t¸c cña ®¶ng d©n chñ-x· héi vÒ mÆt gi¸o dôc ®éng thñ c«ng, víi nh÷ng t− t−ëng dao ®éng, víi "chñ chÝnh trÞ, gi¸o dôc t− t−ëng vµ tæ chøc quÇn chóng. Lª- nghÜa kinh tÕ". NhiÖm vô ph¶i x©y dùng mét ®¶ng v« s¶n nin chØ ra r»ng tê b¸o kh«ng nh÷ng ph¶i trë thµnh ng−êi cã kh¶ n¨ng l·nh ®¹o cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp c«ng nh©n tuyªn truyÒn tËp thÓ vµ ng−êi cæ ®éng tËp thÓ, mµ cßn ph¶i trong cuéc c¸ch m¹ng s¾p tíi ®−îc ®Æt ra tr−íc nh÷ng ng−êi lµ ng−êi tæ chøc tËp thÓ. Ng−êi ®Æc biÖt nhÊn m¹nh vai d©n chñ-x· héi mét c¸ch ngµy cµng khÈn thiÕt. trß cña tê b¸o lµ mét c«ng cô chñ yÕu ®Ó ®oµn kÕt c¸c ban Néi dung chñ yÕu cña tËp nµy lµ nh÷ng t¸c phÈm ph¸t chÊp hµnh cña ®¶ng d©n chñ-x· héi vÒ mÆt t− t−ëng vµ triÓn h¬n n÷a t− t−ëng mµ Lª-nin ®· ®Ò ra vÒ viÖc x©y tæ chøc. M¹ng l−íi th«ng tÝn viªn ®Þa ph−¬ng ®−îc lËp ra dùng mét ®¶ng c«ng nh©n m¸c-xÝt tËp trung vµ cã tÝnh chiÕn xung quanh tê b¸o nh»m môc ®Ých cung cÊp tin vµ bµi cho tê ®Êu ë Nga, vÒ viÖc th¶o ra nh÷ng nguyªn t¾c vÒ c¬ cÊu b¸o vµ ph©n ph¸t tê b¸o ®ã ë ®Þa ph−¬ng, "sÏ lµ c¸i khung tæ chøc cña ®¶ng, v¹ch ra c−¬ng lÜnh, ®−êng lèi vµ s¸ch l−îc cña chÝnh c¸i tæ chøc mµ chóng ta cÇn cã, ⎯ Lª-nin viÕt, ⎯ cña ®¶ng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn c¸ch m¹ng ®ang tíi gÇn. Nh÷ng tøc lµ mét tæ chøc kh¸ lín ®Ó cã thÓ bao trïm ®−îc toµn t¸c phÈm ®ã ph¶n ¸nh cuéc ®Êu tranh cña V.I.Lª-nin chèng quèc; kh¸ réng r·i vµ bao gåm ®−îc nhiÒu mÆt ®Ó cã thÓ l¹i "ph¸i kinh tÕ" vµ bän xÐt l¹i, b¶o vÖ lý luËn c¸ch m¹ng cña chñ tiÕn hµnh mét sù ph©n c«ng chÆt chÏ vµ tØ mØ; kh¸ v÷ng nghÜa M¸c; ph¶n ¸nh ho¹t ®éng cña Lª-nin nh»m ®oµn kÕt ®¶ng ch¾c ®Ó cã thÓ kiªn tr× kh«ng ngõng tiÕn hµnh c«ng t¸c cña d©n chñ-x· héi c¸ch m¹ng vµ l·nh ®¹o phong trµo c¸ch m¹ng m×nh trong mäi hoµn c¶nh, trong mäi "b−íc ngoÆt" vµ tr−íc n−íc Nga. mäi sù bÊt ngê; kh¸ mÒm dÎo ®Ó cã thÓ, mét mÆt th× tr¸nh
X Lêi tùa Lêi tùa XI c¸c trËn ®¸nh c«ng khai trùc diÖn víi mét kÎ ®Þch ®«ng h¬n ®Þnh; vÒ ph−¬ng diÖn tæ chøc, chñ nghÜa Êy kh«ng hiÓu ®· tËp trung tÊt c¶ lùc l−îng vµo mét n¬i duy nhÊt, vµ mÆt r»ng tÝnh chÊt quÇn chóng cña phong trµo ch¼ng nh÷ng kh¸c l¹i biÕt lîi dông sù chËm ch¹p, thiÕu linh ho¹t cña kh«ng lµm gi¶m ®i, mµ, ng−îc l¹i, cßn n©ng cao h¬n n÷a ®Þch mµ tÊn c«ng chóng vµo n¬i vµ vµo lóc chóng Ýt ngê tr¸ch nhiÖm cña ®¶ng d©n chñ-x· héi ph¶i "thµnh lËp mét nhÊt" (tr. 13-14). tæ chøc v÷ng m¹nh vµ tËp trung cña nh÷ng ng−êi c¸ch Trong bµi b¸o "M¹n ®µm víi nh÷ng ng−êi b¶o vÖ chñ m¹ng, mét tæ chøc cã kh¶ n¨ng l·nh ®¹o cuéc ®Êu tranh nghÜa kinh tÕ", Lª-nin ®· v¹ch trÇn nh÷ng quan ®iÓm c¬ cã chuÈn bÞ, còng nh− l·nh ®¹o mäi cuéc bïng næ bÊt ngê, héi chñ nghÜa cña ph¸i "kinh tÕ ", v¹ch trÇn ra r»ng hä kh«ng vµ sau rèt, lµ l·nh ®¹o cuéc tÊn c«ng quyÕt liÖt cuèi cïng" am hiÓu vÊn ®Ò t−¬ng quan gi÷a nh÷ng yÕu tè "vËt chÊt" (tr. 448). tù ph¸t vµ nh÷ng yÕu tè t− t−ëng tù gi¸c cña phong trµo. Nh÷ng bµi ph¸t biÓu cña V. I. Lª-nin t¹i ®¹i héi "thèng Lª-nin ®Æc biÖt nhÊn m¹nh ý nghÜa cña hÖ t− t−ëng m¸c-xÝt nhÊt" c¸c tæ chøc §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga ë c¸ch m¹ng ®èi víi ®¶ng cña giai cÊp c«ng nh©n, vai trß cña n−íc ngoµi, "Lêi tùa cho cuèn "Nh÷ng v¨n kiÖn cña ®¹i ®¶ng trong phong trµo c«ng nh©n víi t− c¸ch lµ ng−êi l·nh héi "thèng nhÊt"", tiÓu luËn "Tr¶ lêi Ban chÊp hµnh Xanh Pª-tÐc- ®¹o chÝnh trÞ, nhµ t− t−ëng, l·nh tô cña quÇn chóng ®−îc bua" vµ nh÷ng bµi kh¸c in trong tËp nµy ®· lµm s¸ng trang bÞ b»ng lý luËn tiªn tiÕn vµ cã kh¶ n¨ng l·nh ®¹o tá vÒ cuéc ®Êu tranh cña V.I. Lª-nin vµ nh÷ng ng−êi d©n phong trµo. Lª-nin viÕt: "Ph¸i kinh tÕ" "kh«ng hiÓu r»ng, "nhµ chñ - x· héi c¸ch m¹ng b¶o vÖ nh÷ng t− t−ëng cña tê "Tia löa" t− t−ëng" chØ xøng ®¸ng víi danh hiÖu nhµ t− t−ëng khi vµ s¸ch l−îc chèng "Héi liªn hiÖp nh÷ng ng−êi d©n nµo hä ®i tr−íc phong trµo tù ph¸t, chØ ®−êng cho nã, khi chñ - x· héi Nga" ®ang tuyªn truyÒn nh÷ng quan ®iÓm cña bän nµo hä biÕt gi¶i quyÕt, tr−íc nh÷ng ng−êi kh¸c, tÊt c¶ c¸c theo "chñ nghÜa kinh tÕ". Trong nh÷ng t¸c phÈm nµy, vÊn ®Ò lý luËn, chÝnh trÞ, s¸ch l−îc vµ c¸c vÊn ®Ò vÒ tæ chøc Lª-nin ®· gi¶i thÝch râ r»ng viÖc hîp nhÊt víi "Héi liªn mµ "nh÷ng yÕu tè vËt chÊt" cña phong trµo hóc ph¶i mét hiÖp" chØ thùc hiÖn ®−îc trªn c¬ së héi ®ã hoµn toµn tõ c¸ch tù ph¸t" (tr. 445 - 446). bá viÖc ve v·n "chñ nghÜa kinh tÕ" vµ chñ nghÜa BÐc-stanh, Lª-nin ph¬i bµy mét c¸ch s©u s¾c thùc chÊt c¬ héi chñ ®ång thêi c«ng nhËn nh÷ng nguyªn t¾c vµ s¸ch l−îc cña ®¶ng nghÜa cña "chñ nghÜa kinh tÕ". Ng−êi chØ ra r»ng "chñ nghÜa d©n chñ-x· héi c¸ch m¹ng. Trong bµi tiÓu luËn "T×nh h×nh kinh tÕ", víi tÝnh c¸ch lµ mét trµo l−u, cã nh÷ng ®Æc ®iÓm: c«ng viÖc ë n−íc ngoµi", Ng−êi th«ng b¸o vÒ viÖc hîp nhÊt vÒ ph−¬ng diÖn nguyªn t¾c, chñ nghÜa Êy lµ sù tÇm th−êng c¸c tæ chøc ë ngoµi n−íc cña b¸o "Tia löa" vµ "B×nh minh" ho¸ chñ nghÜa M¸c vµ sù bÊt lùc tr−íc nh÷ng luËn ®iÖu vµ tæ chøc c¸ch m¹ng "Ng−êi d©n chñ-x· héi" thµnh "§ång "phª ph¸n" hiÖn ®¹i, nh÷ng luËn ®iÖu thùc ra lµ biÕn d¹ng minh d©n chñ - x· héi c¸ch m¹ng Nga ë n−íc ngoµi". cña chñ nghÜa c¬ héi; vÒ ph−¬ng diÖn chÝnh trÞ, chñ nghÜa Gi÷ vÞ trÝ ®¸ng kÓ trong tËp nµy lµ t¸c phÈm "VÊn ®Ò Êy lµ khuynh h−íng muèn thu hÑp sù cæ ®éng chÝnh trÞ ruéng ®Êt vµ "nh÷ng kÎ phª ph¸n M¸c"", nã nh»m b¶o vÖ vµ ®Êu tranh chÝnh trÞ, kh«ng hiÓu r»ng nÕu kh«ng n¾m ®−îc vµ ph¸t triÓn h¬n n÷a lý luËn m¸c-xÝt vÒ vÊn ®Ò ruéng ®Êt. quyÒn l·nh ®¹o phong trµo d©n chñ chung th× ®¶ng d©n chñ- Trong t¸c phÈm nµy, Lª-nin ®· phª ph¸n toµn diÖn bän x· héi kh«ng thÓ nµo lËt ®æ ®−îc chÕ ®é chuyªn chÕ; vÒ xÐt l¹i Nga lµ Bun-ga-cèp, TsÐc-nèp vµ bän xÐt l¹i §øc lµ ph−¬ng diÖn s¸ch l−îc, chñ nghÜa Êy hoµn toµn thiÕu kiªn §a-vÝt, HÐc-tx¬, v.v., nh÷ng kÎ lªn tiÕng "phª ph¸n" häc
XII Lêi tùa Lêi tùa XIII thuyÕt c¸ch m¹ng cña chñ nghÜa M¸c, toan chøng minh r»ng ë n«ng th«n, tÊt c¶ nh÷ng hiÖn t−îng ®ã t¨ng lªn m¹nh. lý luËn m¸c-xÝt kh«ng ¸p dông ®−îc vµo n«ng nghiÖp, phñ Lª-nin viÕt: "... Thèng kª vÒ toµn bé d©n c− n«ng nghiÖp nhËn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn t− b¶n chñ nghÜa trong n«ng nghiÖp. ®· nªu lªn cho chóng ta mét c¸ch hoµn toµn râ rµng chÝnh hai Lª-nin ®· chØ ra tÝnh thiÕu c¨n cø khoa häc cña c¸i qu¸ tr×nh v« s¶n ho¸ mµ chñ nghÜa M¸c chÝnh thèng lu«n mèt "phª ph¸n chñ nghÜa M¸c", phanh phui b¶n chÊt cña lu«n nãi ®Õn, vµ bän phª ph¸n c¬ héi chñ nghÜa cè g¾ng nh÷ng quan ®iÓm lý luËn cña bän xÐt l¹i mµ chung quy che ®Ëy b»ng nh÷ng c©u s¸o rçng: mét mÆt th× n«ng d©n còng lµ nhai ®i nhai l¹i mét c¸ch bÊt lùc nh÷ng luËn cø cµng ngµy cµng mÊt nhiÒu ruéng ®Êt, d©n c− n«ng nghiÖp bÞ cò rÝch cña c¸c nhµ kinh tÕ häc t− s¶n ph¶n ®éng. Lª-nin t−íc ®o¹t, hä ph¶i ch¹y vµo c¸c thµnh phè hoÆc lµ biÕn tõ ®Ëp tan nh÷ng lêi bÞa ®Æt dèi tr¸ cña bän xÐt l¹i vÒ tÝnh nh÷ng c«ng nh©n cã ruéng ®Êt thµnh nh÷ng c«ng nh©n æn ®Þnh cña c¸c hé tiÓu n«ng vµ trung n«ng trong n«ng kh«ng cã ruéng ®Êt; mÆt kh¸c th× "nh÷ng kho¶n l−¬ng phô" nghiÖp, v¹ch trÇn m−u toan cña chóng muèn bá qua nh÷ng ph¸t triÓn trong n«ng d©n, nghÜa lµ n«ng nghiÖp kÕt hîp víi vÊn ®Ò x· héi cùc kú quan träng nãi lªn thùc chÊt cña vÊn c«ng nghiÖp, sù kÕt hîp nµy lµ b−íc ®Çu cña qu¸ tr×nh v« ®Ò ruéng ®Êt, xo¸ nhoµ nh÷ng nguyªn nh©n thùc sù cña s¶n hãa vµ lu«n lu«n lµm t¨ng thªm tóng thiÕu (kÐo dµi t×nh tr¹ng l¹c hËu trong n«ng nghiÖp vµ sù cïng khæ cña ngµy lao ®éng, ¨n uèng gi¶m sót v.v.)" (tr. 271-272). Lª-nin chØ quÇn chóng n«ng d©n, nh÷ng nguyªn nh©n Êy lµ ë nh÷ng ra r»ng, sù gay g¾t cña tÊt c¶ c¸c m©u thuÉn ë n«ng tµn d− cña chÕ ®é n«ng n«, ë chÕ ®é t− h÷u vÒ ruéng ®Êt, ë th«n tÊt yÕu dÉn tíi sù bÊt b×nh t¨ng lªn cña quÇn chóng hÖ thèng c¸c mèi quan hÖ t− b¶n chñ nghÜa. Lª-nin viÕt: n«ng d©n, r»ng n«ng d©n lao ®éng cã thÓ trë thµnh ng−êi "Tªn biÖn hé t− s¶n tÊt nhiªn lµ ra søc bá qua nh÷ng b¹n ®ång minh ®¸ng tin cËy cña giai cÊp v« s¶n trong cuéc nguyªn nh©n x· héi vµ lÞch sö cña t×nh tr¹ng n«ng nghiÖp c¸ch m¹ng s¾p tíi. l¹c hËu vµ ®æ lçi cho "tÝnh b¶o thñ cña nh÷ng lùc l−îng cña Lª-nin ®· tiÕp tôc ph¸t triÓn h¬n n÷a häc thuyÕt c¸ch giíi tù nhiªn" vµ cho "quy luËt ruéng ®Êt gi¶m bít mµu m¹ng cña chñ nghÜa M¸c vÒ vÊn ®Ò ruéng ®Êt. Ng−êi ®· mì". Quy luËt khÐt tiÕng nµy kh«ng chøa ®ùng g× hÕt ngoµi ®Ò ra nh÷ng luËn ®iÓm vÒ sù c¹nh tranh trong n«ng nghiÖp, nh÷ng lêi biÖn hé vµ sù ngèc nghÕch" ( tr. 286-287). vÒ sù tån t¹i hai lo¹i ®éc quyÒn trong ®ã: ®éc quyÒn t− Trªn c¬ së ph©n tÝch s©u s¾c theo quan ®iÓm m¸c-xÝt h÷u vÒ ruéng ®Êt vµ ®éc quyÒn kinh doanh t− b¶n chñ nghÜa nh÷ng tµi liÖu kinh tÕ n«ng nghiÖp cña Nga, §øc, §an- ®èi víi ruéng ®Êt; Ng−êi ®· kh«i phôc vµ ph¸t triÓn häc m¹ch, Lª-nin ®· chøng minh mét c¸ch hïng hån r»ng thuyÕt m¸c-xÝt vÒ ®Þa t« chªnh lÖch vµ ®Þa t« tuyÖt ®èi. T¸c nh÷ng quy luËt kinh tÕ cña chñ nghÜa t− b¶n do M¸c ph¸t phÈm "VÊn ®Ò ruéng ®Êt vµ "nh÷ng kÎ phª ph¸n M¸c"" ph¸t hiÖn còng t¸c ®éng c¶ trong n«ng nghiÖp. N«ng nghiÖp triÓn nh÷ng t− t−ëng vµ luËn ®iÓm mµ Lª-nin ®· ®−a ra còng lµ n¬i ®ang diÔn ra qu¸ tr×nh ph¸t triÓn t− b¶n chñ trong t¸c phÈm "Sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t− b¶n ë Nga", lµ nghÜa víi tÊt c¶ nh÷ng m©u thuÉn vèn cã cña nã. ViÖc tËp c¬ së cho c−¬ng lÜnh ruéng ®Êt cña §¶ng c«ng nh©n d©n trung s¶n xuÊt, sù ph©n ho¸ giai cÊp n«ng d©n, t×nh tr¹ng chñ-x· héi Nga do Lª-nin so¹n th¶o vµ cho s¸ch l−îc cña nÒn kinh tÕ trung n«ng bÞ ®Èy lïi vµ bÞ ph¸ s¶n, mét sè ®¶ng ®èi víi giai cÊp n«ng d©n. l−îng Ýt ái nh÷ng kÎ giµu cã t¨ng lªn, ®a sè d©n c− n«ng ë tËp nµy, trong c¸c luËn c−¬ng "Chñ nghÜa v« chÝnh th«n bÞ v« s¶n ho¸, sù gay g¾t cña cuéc ®Êu tranh giai cÊp phñ vµ chñ nghÜa x· héi", Lª-nin ®· v¹ch râ thùc chÊt x·
XIV Lêi tùa Lêi tùa XV héi vµ néi dung chÝnh trÞ cña chñ nghÜa v« chÝnh phñ. m−u ®å cña chñ nghÜa tù do Nga chung quy còng chØ lµ Lª-nin chØ ra r»ng, chñ nghÜa v« chÝnh phñ ®ßi ®ãng vai trß ®¹i nh»m lîi dông khÝ thÕ c¸ch m¹ng cña quÇn chóng ®Ó ®em biÓu cho quyÒn lîi cña giai cÊp c«ng nh©n, nh−ng thùc ra c¸ch m¹ng ra do¹ n¹t chÕ ®é Nga hoµng vµ giµnh nh÷ng c¶i nã chØ lµ mét trµo l−u tiÓu t− s¶n, lµ "mÆt tr¸i cña chñ nghÜa c¸ch nhá män, cã lîi cho giai cÊp t− s¶n vµ bän ®Þa chñ ®· t− s¶n c¸ nh©n t− s¶n" biÓu hiÖn t©m tr¹ng "cña ng−êi trÝ thøc ho¸. Lª-nin cho r»ng ®¶ng d©n chñ - x· héi, trong khi ñng hay tªn l−u manh bÞ mÊt h−íng". ThÕ giíi quan cña chñ hé tÊt c¶ nh÷ng phong trµo chèng chÕ ®é chuyªn chÕ, ph¶i nghÜa v« chÝnh phñ x©y dùng trªn c¬ së mét sù kh«ng hiÓu v¹ch trÇn nh÷ng ¶o t−ëng cña chñ nghÜa tù do Nga, "chÝnh biÕt vÒ nguyªn nh©n cña sù bãc lét, cña vai trß nÒn ®¹i s¸ch ph¶n béi cña c¸i hïng biÖn kho¸c l¸c vµ cña sù nhu s¶n xuÊt trong sù ph¸t triÓn x· héi vµ tÝnh tÊt yÕu ph¶i thay nh−îc nhôc nh·", gi¶i thÝch râ t¸c h¹i cña nh÷ng ¶o t−ëng thÕ chñ nghÜa t− b¶n b»ng chñ nghÜa x· héi, kh«ng hiÓu cña chñ nghÜa tù do ®èi víi phong trµo c¸ch m¹ng. biÕt vÒ cuéc ®Êu tranh giai cÊp cña giai cÊp v« s¶n, vÒ vai Trong bµi "VÒ t¹p chÝ "Tù do"", Lª-nin ®· v¹ch trÇn trß cña nhµ n−íc. Chñ nghÜa v« chÝnh phñ ®øng trªn lËp lËp tr−êng c¬ héi chñ nghÜa cña nhãm xuÊt b¶n t¹p chÝ tr−êng b¶o vÖ nh÷ng ng−êi t− h÷u nhá vµ nÒn kinh tÕ nµy lµ nhãm "Tù do". Lª-nin phª ph¸n t¹p chÝ nµy ®· xuyªn tiÓu n«ng, phñ nhËn sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc vµ gi¸o dôc t¹c vµ tÇm th−êng ho¸ nh÷ng t− t−ëng x· héi chñ nghÜa. c«ng nh©n, ®ång thêi dÉn tíi chç lµ "d−íi h×nh thøc phñ Lª-nin d¹y c¸ch viÕt sao cho ®−îc thËt sù ®¹i chóng vµ dÔ nhËn chÝnh trÞ, ®em giai cÊp c«ng nh©n phô thuéc vµo chÝnh tiÕp thu ®èi víi anh em c«ng nh©n, dïng nh÷ng thÝ dô ®¬n trÞ t− s¶n". gi¶n nhÊt rót trong x· héi ®Ó gióp hä hiÓu nh÷ng kÕt luËn vµ Trong bµi "Nh÷ng kÎ ¸p bøc c¸c héi ®ång ®Þa ph−¬ng vµ luËn ®iÓm phøc t¹p cña häc thuyÕt uyªn th©m cña chñ nghÜa M¸c. nh÷ng An-ni-ban cña ph¸i tù do", Lª-nin ®· v¹ch ra s¸ch NhiÒu bµi trong tËp nµy lµ mÉu mùc cña thÓ v¨n chÝnh l−îc cña ®¶ng m¸c-xÝt ®èi víi giai cÊp t− s¶n tù do. Trªn luËn c¸ch m¹ng cña Lª-nin. Nh÷ng bµi ®ã v¹ch trÇn ¸ch c¬ së tµi liÖu b¶n "§iÒu trÇn" mËt cña bé tr−ëng Bé tµi thèng trÞ c¶nh s¸t cña chÕ ®é Nga hoµng, v¹ch râ nh÷ng chÝnh VÝt-te vµ lêi tùa cña R.N.X.(Xt¬-ru-vª) viÕt cho nguyªn nh©n kinh tÕ - x· héi vµ chÝnh trÞ khiÕn cho khÝ thÕ c¸ch b¶n ®iÒu trÇn ®ã, Lª-nin ®· v¹ch râ khuynh h−íng cña chÝnh m¹ng tÊt yÕu ph¶i t¨ng lªn, x¸c ®Þnh triÓn väng cña phong trµo phñ Nga hoµng muèn h¹n chÕ vai trß cña héi ®ång ®Þa c¸ch m¹ng ë Nga. Trong bµi "Nh÷ng bµi häc cña khñng ho¶ng" ph−¬ng, mµ hä coi nh− lµ mét sù nh−îng bé ®èi víi phong Lª-nin ®· chØ ra r»ng víi sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t− b¶n, th× trµo c¸ch m¹ng trong nh÷ng n¨m 60. Bµi nµy ®· v¹ch trÇn tÝnh chÊt gay g¾t cña m©u thuÉn c¬ b¶n cña chÕ ®é t− b¶n nh÷ng ¶o t−ëng cña ph¸i tù do, ph¸i nµy bÊt chÊp thùc tÕ chñ nghÜa lµ m©u thuÉn gi÷a s¶n xuÊt ngµy cµng cã tÝnh kh¸ch quan vµ kh«ng hiÓu thùc chÊt cña héi ®ång ®Þa ph−¬ng, chÊt x· héi vµ viÖc chiÕm h÷u t− nh©n vÉn ®ang tån t¹i, nªn ®· coi héi ®ång ®Þa ph−¬ng lµ mÇm mèng cña chÕ ®é sÏ lµm cho nh÷ng cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ chu kú ®ang lay tù qu¶n lËp hiÕn. Lª-nin ®· v¹ch trÇn thùc chÊt chÝnh trÞ chuyÓn toµn bé hÖ thèng t− b¶n chñ nghÜa, trë thµnh mét cña chñ nghÜa tù do, tÝnh chÊt c¸ch m¹ng gi¶ hiÖu cña nh÷ng hiÖn t−îng tÊt yÕu. Lª-nin chØ ra r»ng: "Nh÷ng cuéc khñng ng−êi theo chñ nghÜa tù do Nga, viÖc hä kh«ng muèn vµ ho¶ng lín së dÜ trë thµnh ®iÒu cã thÓ x¶y ra vµ kh«ng tr¸nh kh«ng cã kh¶ n¨ng b¶o vÖ ngay c¶ nh÷ng yªu s¸ch Ýt nhiÒu khái sÏ x¶y ra, ®ã chØ lµ v× lùc l−îng s¶n xuÊt x· héi m¹nh mÏ mang tÝnh chÊt d©n chñ. Lª-nin chØ râ r»ng, tÊt c¶ nh÷ng bÞ sù chi phèi cña mét nhãm nhµ giµu chØ c¾m ®Çu ®i t×m
XVI Lêi tùa Lêi tùa XVII lîi léc" (tr. 103). Nh÷ng cuéc khñng ho¶ng lµ ng−êi b¹n NhiÒu bµi b¸o ®· tr×nh bµy t×nh tr¹ng khæ cùc cña giai ®−êng kh«ng thÓ tr¸nh khái cña ph−¬ng thøc s¶n xuÊt t− b¶n cÊp n«ng d©n Nga bÞ khñng ho¶ng vµ ®ãi kÐm ®Èy tíi chç chñ nghÜa, chóng ®ang t¹o c¬ së cho nh÷ng cuéc khñng ho¶ng ph¸ s¶n vµ chÕt mßn; nh÷ng bµi Êy cho thÊy quÇn chóng míi s©u s¾c h¬n vµ sÏ dÉn chñ nghÜa t− b¶n ®Õn chç diÖt vong. n«ng d©n ®· thøc tØnh khái t×nh tr¹ng ngoan ngo·n phôc Lª-nin v¹ch trÇn nh÷ng m−u ®å cña bän t¸n d−¬ng chñ tïng tõ bao ®êi nay vµ khái c¶nh t¨m tèi ®Ó v−¬n tíi cuéc nghÜa t− b¶n vµ bän xÐt l¹i muèn xem khñng ho¶ng nh− mét ®Êu tranh c¸ch m¹ng chèng bän ®Þa chñ. Trong c¸c bµi "N¹n hiÖn t−îng ngÉu nhiªn ®èi víi chñ nghÜa t− b¶n. Lª-nin v¹ch ra ®ãi" vµ "Th¸i ®é ®èi víi cuéc khñng ho¶ng vµ n¹n ®ãi", mµ khi sù phi lý trong luËn cø cña bän xÐt l¹i. Lª-nin viÕt: "Khñng in trong t¹p chÝ "B×nh minh" ®−îc tËp hîp l¹i d−íi mét ®Çu ®Ò ho¶ng chøng minh r»ng nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa nµo mµ chung lµ "B×nh luËn t×nh h×nh trong n−íc", còng nh− c¸c bµi hai n¨m tr−íc ®©y ®· tuyªn bè om sßm r»ng hiÖn nay n¹n "Cuéc ®Êu tranh víi nh÷ng kÎ ®ãi" vµ nh÷ng bµi kh¸c ®· v¹ch khñng ho¶ng cã lÏ trë nªn Ýt x¶y ra h¬n (nh÷ng ng−êi nµy tù trÇn chÝnh s¸ch n«ng n« cña chÝnh phñ Nga hoµng b¶o vÖ x−ng lµ "nhµ phª ph¸n", cã lÏ lµ v× hä ®· chÐp l¹i häc thuyÕt cña quyÒn lîi cña bän ®Þa chñ, hßng che giÊu t×nh c¶nh c¬ cùc cña nh÷ng nhµ kinh tÕ häc t− s¶n mét c¸ch kh«ng cã phª ph¸n) th× nh÷ng ng−êi n«ng d©n l©m vµo n¹n ®ãi vµ khñng bè nh÷ng c¸ thËt lµ thiÓn cËn biÕt bao" (tr. 104-105). nh©n cã lßng tõ thiÖn v× hä cøu gióp nh÷ng ng−êi bÞ ®ãi. Lª-nin Bµi b¸o nhÊn m¹nh r»ng nh÷ng cuéc khñng ho¶ng sÏ cßn chØ râ sù sî h·i cña chÕ ®é Nga hoµng tr−íc cuéc khëi nghÜa tiÕp tôc x¶y ra cho ®Õn khi nh÷ng ®éi qu©n v« s¶n x· héi chñ n«ng d©n, m−u ®å cña nã muèn dïng b¹o lùc ®Ó ®Ì bÑp hoÆc nghÜa lËt ®æ ®−îc ¸ch thèng trÞ cña t− b¶n vµ cña chÕ ®é t− h÷u. dïng c¸c m−u kÕ ®Ó ng¨n chÆn cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng cña Bµi b¸o lÊy dÉn chøng n−íc Nga cho thÊy r»ng chÝnh nh÷ng t¸c n«ng d©n. Lª-nin gi¶i thÝch râ r»ng th«ng tri cña chÝnh phñ vÒ ®éng tµn ph¸ hÕt søc m·nh liÖt vµ gay g¾t cña khñng ho¶ng ®· viÖc cøu trî nh÷ng ng−êi bÞ n¹n ®ãi, thùc tÕ chØ lµ lêi d¹y cho nh÷ng ng−êi c«ng nh©n nhËn thøc quyÒn lîi giai cÊp "tuyªn chiÕn chèng l¹i nh÷ng ng−êi bÞ n¹n ®ãi" vµ nh÷ng cña m×nh, ®oµn kÕt víi nhau chÆt chÏ h¬n vµ tæ chøc nhau l¹i ng−êi cøu gióp hä; nh÷ng luËt lÖ t¹m thêi vÒ viÖc tæ chøc ®Ó hµnh ®éng quyÕt liÖt chèng l¹i chñ nghÜa t− b¶n. c«ng ¨n viÖc lµm cho nh÷ng ng−êi bÞ n¹n ®ãi lµ nh÷ng "luËt lÖ Nh÷ng bµi "TrËn kÞch chiÕn míi", "B−íc ®Çu cña nh÷ng khæ sai" nh»m o Ðp vµ n« dÞch n«ng d©n. Trong bµi "Bän chñ cuéc biÓu t×nh", "Lêi thó nhËn quý gi¸" vµ nh÷ng bµi kh¸c n«ng n« ®ang ho¹t ®éng", Lª-nin ®· v¹ch trÇn thùc chÊt n«ng ®· ®¸nh gi¸ cao trµo c¸ch m¹ng cña c«ng nh©n, viÖc c«ng n«, ph¶n ®éng cña ®¹o luËt chÝnh phñ vÒ viÖc chia c«ng ®iÒn nh©n chuyÓn tõ nh÷ng cuéc b·i c«ng kinh tÕ sang nh÷ng ë Xi-bi-ri cho t− nh©n nh»m môc ®Ých tho¶ m·n nh÷ng nhu cuéc b·i c«ng vµ biÓu t×nh chÝnh trÞ, sang h×nh thøc ®Êu tranh c«ng khai chèng chÕ ®é chuyªn chÕ cña Nga hoµng. cÇu cña bän chñ n« vµ thiÕt lËp ë Xi-bi-ri mét chç dùa Lª-nin nªu lªn sù tr−ëng thµnh vÒ tr×nh ®é gi¸c ngé chÝnh v÷ng ch¾c cho chÕ ®é chuyªn chÕ. Nh÷ng t¸c phÈm nµy ®· trÞ vµ vÒ tÝnh tÝch cùc c¸ch m¹ng cña giai cÊp c«ng nh©n, nªu râ sù ph¶n kh¸ng t¨ng lªn trong n«ng d©n, nhÊn m¹nh Ng−êi nhÊn m¹nh nhiÖm vô cña ®¶ng d©n chñ - x· héi nh÷ng quyÒn lîi chung trong cuéc c¸ch m¹ng s¾p tíi cña lµ ph¶i l·nh ®¹o phong trµo c«ng nh©n, ®Êu tranh giµnh b¸ c«ng nh©n vµ n«ng d©n, nh÷ng con ng−êi g¾n bã víi nhau quyÒn l·nh ®¹o cho giai cÊp v« s¶n, gi¶i thÝch cho quÇn chóng "...kh«ng nh÷ng do thÊt nghiÖp vµ ®ãi rÐt, mµ cßn do sù ¸p thÊy râ sù cÇn thiÕt ph¶i ®Êu tranh "giµnh tù do cho toµn d©n". bøc cña c¶nh s¸t n÷a, sù ¸p bøc nµy t−íc ®o¹t kh¶ n¨ng
XVIII Lêi tùa 1 ®oµn kÕt vµ tù vÖ cña c«ng nh©n, t−íc ®o¹t c¶ cña n«ng d©n sù gióp ®ì cña nh÷ng ng−êi cã lßng tèt quyªn gióp hä. §èi víi hµng triÖu nh©n d©n mÊt hÕt mäi t− liÖu sinh ho¹t th× bµn tay nÆng nÒ cña bän c¶nh s¸t, so víi tr−íc l¹i cµng nÆng gÊp tr¨m lÇn" (tr. 106). Trong phÇn "C¸c tµi liÖu chuÈn bÞ" cã in c¸c ®Ò c−¬ng, nh÷ng b¶n tãm t¾t, c¸c dÞ b¶n ban ®Çu vµ c¸c tµi liÖu kh¸c chuÈn bÞ cho nh÷ng bµi b¸o "Nh÷ng kÎ ¸p bøc héi ®ång ®Þa ph−¬ng vµ nh÷ng An-ni-ban cña ph¸i tù do" (in lÇn b¾t ®Çu tõ ®©u 1? ®Çu tiªn), "Bän chñ n«ng n« ®ang ho¹t ®éng", "TrËn kÞch chiÕn míi" vµ nh÷ng bµi kh¸c. XÐt vÒ néi dung, bµi "Nh÷ng ®iÓm söa ch÷a vµ nh÷ng nhËn xÐt ®èi víi b¶n dù th¶o ®iÒu lÖ cña tæ chøc d©n chñ- x· héi Nga ë n−íc ngoµi" (in lÇn ®Çu tiªn) gÇn gièng víi bµi tiÓu luËn "T×nh h×nh c«ng viÖc ë ngoµi n−íc". Nh÷ng bµi nµy cho thÊy râ ho¹t ®éng cña V.I.Lª-nin trong viÖc thèng nhÊt c¸c tæ chøc ngoµi n−íc cña ®¶ng d©n chñ-x· héi c¸ch m¹ng Nga, cuéc ®Êu tranh cña Lª-nin nh»m b¶o vÖ vai trß l·nh ®¹o cña tê "Tia löa" trong viÖc thèng nhÊt ®ã, b¶o vÖ nh÷ng nguyªn t¾c vµ s¸ch l−îc cña tê "Tia löa" trong ho¹t ®éng cña nã. Bµi "NhËn xÐt vÒ bµi b¸o cña Ri-a-da-nèp "Hai sù thËt"" (in lÇn ®Çu tiªn), do Lª-nin viÕt cho tê "Tia löa", ®· nãi lªn c«ng t¸c biªn tËp cña V. I. Lª-nin trong tê "Tia löa". Lª-nin phª ph¸n nh÷ng quan ®iÓm chñ quan cña t¸c gi¶, phª ph¸n t¸c gi¶ kh«ng biÕt ph©n tÝch t×nh h×nh, phª ph¸n viÖc t¸c gi¶ ®¸nh gi¸ qu¸ cao vai trß cña N. C. Mi-khai- lèp-xki trong phong trµo gi¶i phãng. Nh÷ng tµi liÖu chuÈn bÞ cho t¸c phÈm "VÊn ®Ò ruéng ®Êt vµ "nh÷ng kÎ phª ph¸n M¸c"" v× rÊt nhiÒu nªn tËp hîp thµnh mét tËp riªng. ViÕt xong vµo th¸ng N¨m 1901 ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lªnin trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng In vµo th¸ng N¨m 1901, trªn b¸o Theo ®óng b¶n in trªn b¸o §¶ng céng s¶n Liªn-x« "Tia löa", sè 4
2 3 Trang ®Çu b¸o "Tia löa" sè 4 víi bµi cña V. I. Lª-nin "B¾t ®Çu tõ ®©u?" ⎯ 1901 ¶nh thu nhá
4 5 C©u hái: "lµm g×?" trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· ®−îc nªu lªn tr−íc nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi Nga mét c¸ch ®Æc biÖt m¹nh mÏ. §©y kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò chän con ®−êng ®i (nh− vµo kho¶ng cuèi nh÷ng n¨m 80 vµ ®Çu nh÷ng n¨m 90), mµ lµ vÊn ®Ò xÐt xem chóng ta ph¶i thùc hiÖn nh÷ng b−íc thùc tiÔn nµo vµ cô thÓ ph¶i thùc hiÖn nh− thÕ nµo trªn mét con ®−êng ®· ®−îc ®Þnh râ. §©y lµ vÊn ®Ò ph−¬ng ph¸p vµ kÕ ho¹ch ho¹t ®éng thùc tiÔn. Vµ ph¶i thõa nhËn r»ng trong chóng ta, vÊn ®Ò tÝnh chÊt vµ ph−¬ng ph¸p ®Êu tranh ®ã, vÊn ®Ò c¬ b¶n ®èi víi mét ®¶ng ho¹t ®éng thùc tiÔn, vÉn ch−a ®−îc gi¶i quyÕt, vÉn cßn g©y ra nh÷ng sù bÊt ®ång nghiªm träng, béc lé râ t×nh tr¹ng kh«ng æn ®Þnh vµ dao ®éng ®¸ng tiÕc vÒ t− t−ëng. Mét ®»ng th× xu h−íng "kinh tÕ"2, c¸i xu h−íng cè g¾ng c¾t bít vµ thu hÑp c«ng t¸c tæ chøc chÝnh trÞ vµ cæ ®éng chÝnh trÞ l¹i, vÉn hoµn toµn ch−a chÕt h¼n. §»ng kh¸c th× xu h−íng chiÕt trung v« nguyªn t¾c, c¸i xu h−íng muèn pháng theo mäi "trµo l−u" míi mµ kh«ng biÕt ph©n biÖt nh÷ng nhu cÇu tr−íc m¾t víi nh÷ng nhiÖm vô c¬ b¶n vµ nh÷ng ®ßi hái th−êng xuyªn cña toµn bé phong trµo, vÉn cßn kiªu h·nh ngÈng ®Çu lªn nh− x−a. Nh− mäi ng−êi ®Òu biÕt, xu h−íng ®ã ®· b¾t rÔ trong t¹p chÝ "Sù nghiÖp c«ng nh©n" 3 . Lêi tuyªn bè "cã tÝnh chÊt c−¬ng lÜnh" míi ®©y cña hä ⎯ mét bµi b¸o rÊt kªu víi c¸i ®Çu ®Ò rÊt kªu "Mét b−íc ngoÆt lÞch sö" (sè 6, ""Sù
6 V. I. L ª - n i n B¾t ®Çu tõ ®©u? 7 nghiÖp c«ng nh©n" khæ nhá"4) ⎯ ®· chøng thùc mét c¸ch chø kh«ng ph¶i chØ trong 24 giê th«i, còng chØ cã nh÷ng kÎ ®Æc biÖt râ rµng nhËn ®Þnh trªn ®©y. Míi ngµy h«m qua, ta cßn hoµn toµn v« nguyªn t¾c míi cã thÓ thay ®æi quan ®iÓm cña ve v·n "chñ nghÜa kinh tÕ", cßn c«ng phÉn ®èi víi viÖc c−¬ng m×nh. ViÖn ra nh÷ng sù kh¸c nhau vÒ hoµn c¶nh, viÖn ra sù quyÕt lªn ¸n tê "T− t−ëng c«ng nh©n"5, cßn "lµm dÞu bít" c¸ch thay ®æi vÒ c¸c thêi kú th× thËt lµ ®¸ng tøc c−êi: x©y dùng tæ Plª-kha-nèp ®Æt vÊn ®Ò ®Êu tranh chèng chÕ ®é chuyªn chÕ, ⎯ chøc chiÕn ®Êu vµ tiÕn hµnh cæ ®éng chÝnh trÞ lµ ®iÒu nhÊt thiÕt thÕ mµ ngµy h«m nay ta l¹i ®· trÝch dÉn c©u cña LiÕp-nÕch: ph¶i lµm, bÊt kÓ lµ trong hoµn c¶nh "b×nh th−êng, hßa b×nh" thÕ "NÕu hoµn c¶nh thay ®æi trong 24 giê th× còng cÇn ph¶i thay nµo ®i n÷a, trong thêi kú "tinh thÇn c¸ch m¹ng gi¶m sót" thÕ ®æi s¸ch l−îc trong 24 giê", ta l¹i ®· nãi tíi "mét tæ chøc chiÕn nµo ®i n÷a. H¬n n÷a: chÝnh trong hoµn c¶nh Êy, trong nh÷ng ®Êu v÷ng m¹nh" ®Ó tÊn c«ng trùc tiÕp, ®Ó c«ng ph¸ chÕ ®é thêi kú Êy l¹i ®Æc biÖt cÇn lµm c«ng t¸c nãi trªn, v× ®îi ®Õn lóc chuyªn chÕ; tíi "viÖc cæ ®éng chÝnh trÞ vµ c¸ch m¹ng (thËt lµ bïng næ vµ bèc ch¸y, míi x©y dùng tæ chøc th× ®· muén mÊt kiªn quyÕt: võa c¸ch m¹ng l¹i võa chÝnh trÞ!) réng r·i trong råi; tæ chøc ph¶i ®−îc chuÈn bÞ s½n sµng ®Ó cã thÓ më réng ho¹t quÇn chóng"; tíi "viÖc kh«ng ngõng kªu gäi ph¶n ®èi ngoµi ®éng ngay lËp tøc. "Thay ®æi s¸ch l−îc trong 24 giê"! Nh−ng ®−êng phè"; tíi "viÖc tæ chøc nh÷ng cuéc biÓu t×nh ngoµi ®−êng phè cã tÝnh chÊt chÝnh trÞ râ rÖt (sic! 1))", v. v., v. v.. muèn thay ®æi s¸ch l−îc th× tr−íc hÕt ph¶i cã s¸ch l−îc ®·, cßn nÕu kh«ng cã mét tæ chøc v÷ng m¹nh, thµnh thôc ®Êu tranh Cã lÏ chóng ta ®· cã thÓ bµy tá sù hµi lßng vÒ viÖc tê "Sù chÝnh trÞ trong bÊt cø hoµn c¶nh nµo, thêi kú nµo, th× kh«ng thÓ nghiÖp c«ng nh©n" ®· thÊm nhuÇn ®−îc mau chãng ®Õn thÕ nãi ®Õn mét kÕ ho¹ch ho¹t ®éng cã hÖ thèng, ®−îc soi s¸ng c−¬ng lÜnh do chóng ta ®Ò ra trong sè ®Çu cña b¸o "Tia löa"6: b»ng nh÷ng nguyªn t¾c v÷ng ch¾c vµ ®−îc thùc hiÖn mét c¸ch x©y dùng mét ®¶ng v÷ng m¹nh, cã tæ chøc, kh«ng nh÷ng ®Ó triÖt ®Ó, vµ chØ cã kÕ ho¹ch ho¹t ®éng nh− thÕ míi ®¸ng ®−îc giµnh lÊy nh÷ng nh−îng bé riªng lÎ mµ cßn ®Ó ®o¹t lÊy chÝnh gäi lµ s¸ch l−îc. ThËt vËy, h·y nh×n xem: ng−êi ta ®· nãi víi thµnh tr× cña chÕ ®é chuyªn chÕ n÷a, nh−ng do nh÷ng ng−êi ®· chóng ta r»ng "giai ®o¹n lÞch sö" ®· ®Æt ra tr−íc ®¶ng ta mét thÊm nhuÇn ®−îc nh− vËy kh«ng cã mét quan ®iÓm kiªn ®Þnh vÊn ®Ò "hoµn toµn míi", vÊn ®Ò khñng bè. Ngµy h«m qua, vÊn nµo c¶ nªn chóng ta hoµn toµn kh«ng thÓ hµi lßng ®−îc. ®Ò "hoµn toµn míi" lµ vÊn ®Ò tæ chøc chÝnh trÞ vµ cæ ®éng chÝnh §−¬ng nhiªn lµ tê "Sù nghiÖp c«ng nh©n" ®· uæng c«ng trÞ; ngµy h«m nay, l¹i lµ vÊn ®Ò khñng bè. H¸ ch¼ng ph¶i l¹ m−în danh cña LiÕp-nÕch. Trong vßng 24 tiÕng ®ång hå, lïng hay sao, khi cã nh÷ng ng−êi quªn mÊt lai lÞch cña hä ®Õn cã thÓ thay ®æi s¸ch l−îc cæ ®éng vÒ mét vÊn ®Ò riªng nµo nh− thÕ mµ l¹i bµn ®Õn sù thay ®æi c¨n b¶n vÒ s¸ch l−îc? ®ã, s¸ch l−îc vÒ viÖc thùc hiÖn mét chi tiÕt nµo ®ã cña tæ May thay, tê "Sù nghiÖp c«ng nh©n" ®· nãi kh«ng ®óng. VÊn chøc ®¶ng, nh−ng cßn ®èi víi vÊn ®Ò xÐt xem cã ph¶i lµ ®Ò khñng bè hoµn toµn kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò míi, vµ chóng ta nãi chung, lu«n lu«n vµ tuyÖt ®èi cÇn ph¶i cã mét tæ chøc chØ cÇn nh¾c l¹i mét c¸ch v¾n t¾t nh÷ng quan ®iÓm ®· ®−îc x¸c chiÕn ®Êu vµ cÇn ph¶i tiÕn hµnh c«ng t¸c cæ ®éng chÝnh trÞ ®Þnh cña ®¶ng d©n chñ - x· héi Nga lµ còng ®ñ râ. trong quÇn chóng hay kh«ng, th× ngay c¶ trong 24 th¸ng, VÒ nguyªn t¾c, chóng ta kh«ng bao giê tõ chèi vµ kh«ng thÓ tõ chèi ®−îc khñng bè. §ã lµ mét trong nh÷ng hµnh 1) ― nh− thÕ ®Êy!
8 V. I. L ª - n i n B¾t ®Çu tõ ®©u? 9 ®éng qu©n sù cã thÓ hoµn toµn cã lîi vµ thËm chÝ cÇn thiÕt nh−ng nghÜa vô cña chóng ta lµ ph¶i hÕt søc ®Ò phßng xu trong mét lóc chiÕn ®Êu nhÊt ®Þnh, trong mét t×nh tr¹ng qu©n h−íng ham mª khñng bè, coi khñng bè lµ ph−¬ng ph¸p ®Êu ®éi nhÊt ®Þnh vµ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. Nh−ng thùc tranh chÝnh vµ chñ yÕu, xu h−íng mµ hiÖn nay cã rÊt vµ rÊt chÊt cña vÊn ®Ò chÝnh lµ ë chç sù khñng bè ®−îc nªu lªn ngµy nhiÒu ng−êi ®ang ng¶ theo rÊt m¹nh. Khñng bè kh«ng bao giê nay hoµn toµn kh«ng ph¶i nh− lµ mét trong nh÷ng hµnh ®éng cã thÓ trë thµnh nh÷ng hµnh ®éng qu©n sù th«ng th−êng ®−îc: cña mét ®¹o qu©n ®ang t¸c chiÕn, mét hµnh ®éng g¾n liÒn chÆt nhiÒu l¾m th× nã còng chØ cã thÓ dïng ®−îc víi t− c¸ch lµ mét chÏ vµ phèi hîp víi toµn bé hÖ thèng chiÕn ®Êu, mµ lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p xung kÝch quyÕt liÖt. Thö hái: trong lóc ph−¬ng ph¸p tÊn c«ng riªng lÎ, ®éc lËp, kh«ng phô thuéc vµo nµy, chóng ta cã thÓ kªu gäi xung kÝch nh− thÕ ®−îc kh«ng? bÊt kú mét ®¹o qu©n nµo c¶. V¶ l¹i trong ®iÒu kiÖn thiÕu mét tæ H×nh nh− tê "Sù nghiÖp c«ng nh©n" nghÜ r»ng cã thÓ ®−îc. Ýt ra chøc c¸ch m¹ng trung −¬ng, trong ®iÒu kiÖn nh÷ng tæ chøc th× nã còng kªu lªn: "H·y tæ chøc c¸c ®éi xung kÝch ®i!" Nh−ng c¸ch m¹ng ®Þa ph−¬ng cßn yÕu ít th× khñng bè còng kh«ng thÓ sù sèt s¾ng Êy l¹i còng thiÕu suy xÐt. PhÇn chñ yÕu trong lùc lµ c¸i g× kh¸c thÕ ®−îc. ChÝnh v× thÕ mµ chóng ta tuyªn bè kiªn l−îng qu©n sù cña chóng ta lµ nh÷ng ng−êi t×nh nguyÖn vµ quyÕt r»ng ph−¬ng ph¸p ®Êu tranh Êy trong nh÷ng hoµn c¶nh nghÜa qu©n. Qu©n ®éi th−êng trùc, chóng ta chØ cã mét vµi ®éi hiÖn nay lµ kh«ng hîp thêi, kh«ng hîp lý, nã lµm cho nh÷ng nhá, mµ l¹i lµ ch−a ®−îc ®éng viªn, ch−a cã liªn hÖ víi nhau, chiÕn sÜ tÝch cùc nhÊt xa rêi nhiÖm vô thËt sù vµ quan träng nhÊt ch−a biÕt c¸ch xÕp ®−îc thµnh nh÷ng ®éi ngò qu©n sù th«ng cña hä ®èi víi toµn bé phong trµo, nã kh«ng lµm rèi lo¹n lùc th−êng chø ®õng nãi g× ®Õn nh÷ng ®éi xung kÝch n÷a. Trong l−îng cña chÝnh phñ mµ l¹i lµm rèi lo¹n lùc l−îng cña c¸ch nh÷ng ®iÒu kiÖn nh− thÕ, nh÷ng ai cã kh¶ n¨ng nh×n tæng qu¸t m¹ng. C¸c b¹n h·y nhí ®Õn nh÷ng biÕn cè míi ®©y: tr−íc m¾t nh÷ng ®iÒu kiÖn chung cña cuéc ®Êu tranh cña chóng ta, vµ chóng ta, nh÷ng tÇng líp réng r·i quÇn chóng c«ng nh©n thµnh kh«ng quªn nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã ë mçi "b−íc ngoÆt" cña nh÷ng thÞ vµ "d©n th−êng" thµnh thÞ lao vµo chiÕn ®Êu, thÕ mµ nh÷ng biÕn cè lÞch sö, − tÊt ph¶i thÊy râ r»ng lóc nµy khÈu hiÖu cña ng−êi c¸ch m¹ng th× l¹i kh«ng cã ®−îc mét bé tham m−u gåm chóng ta kh«ng ph¶i lµ "tiÕn lªn xung kÝch" mµ ph¶i lµ: "tæ chøc nh÷ng ng−êi l·nh ®¹o vµ tæ chøc. Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã mµ v©y h·m thµnh ®Þch mét c¸ch ®óng ®¾n". Nãi mét c¸ch kh¸c: nh÷ng ng−êi c¸ch m¹ng kiªn nghÞ nhÊt l¹i quan t©m ®Õn khñng nhiÖm vô trùc tiÕp cña ®¶ng chóng ta kh«ng thÓ lµ kªu gäi bè th× nh− thÕ h¸ ch¼ng ph¶i lµ cã nguy c¬ lµm yÕu nh÷ng ®éi nh÷ng lùc l−îng hiÖn cã tÊn c«ng ngay b©y giê, mµ ph¶i lµ kªu ngò chiÕn ®Êu, nh÷ng ®éi ngò duy nhÊt mµ ng−êi ta cã thÓ ®Æt gäi x©y dùng mét tæ chøc c¸ch m¹ng cã kh¶ n¨ng thèng nhÊt hy väng thùc sù vµo ®ã, hay sao? Nh− thÕ h¸ ch¼ng ph¶i lµ cã mäi lùc l−îng vµ l·nh ®¹o phong trµo, kh«ng ph¶i chØ trªn nguy c¬ c¾t ®øt mèi liªn hÖ gi÷a nh÷ng tæ chøc c¸ch m¹ng víi danh nghÜa mµ lµ trªn thùc tÕ, nghÜa lµ lóc nµo còng s½n sµng nh÷ng líp quÇn chóng rêi r¹c, bÊt m·n, ph¶n kh¸ng vµ s½n ñng hé mäi cuéc ph¶n kh¸ng, mäi cuéc bïng næ, sö dông sµng chiÕn ®Êu nh−ng l¹i yÕu ít chÝnh v× sù rêi r¹c cña hä, hay nh÷ng c¬ héi ®ã ®Ó më réng vµ cñng cè lùc l−îng qu©n sù cÇn sao? ThÕ mµ mèi liªn hÖ Êy chÝnh l¹i lµ b¶o ®¶m duy nhÊt cho thiÕt cho trËn ®¸nh quyÕt liÖt. th¾ng lîi cña chóng ta. Chóng ta hoµn toµn kh«ng cã ý phñ Bµi häc cña nh÷ng biÕn cè th¸ng Hai vµ th¸ng Ba7 hÕt nhËn mäi ý nghÜa cña nh÷ng cuéc tÊn c«ng anh dòng riªng lÎ, søc to lín, khiÕn ngµy nay khã mµ cã ng−êi ph¶n ®èi kÕt
10 V. I. L ª - n i n B¾t ®Çu tõ ®©u? 11 luËn nãi trªn vÒ nguyªn t¾c. Nh−ng yªu cÇu lóc nµy ®ßi hái biÕt thèng nhÊt t¸c ®éng cña chóng ta ®èi víi nh©n d©n vµ chóng ta ph¶i gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, kh«ng ph¶i lµ vÒ nguyªn t¾c ®èi víi chÝnh phñ b»ng nh÷ng lêi nãi cña b¸o chÝ th× ý mµ lµ vÒ thùc tiÔn. §ßi hái kh«ng nh÷ng ph¶i hiÓu râ rµng muèn thèng nhÊt nh÷ng ph−¬ng ph¸p t¸c ®éng kh¸c, phøc xem ®ã chÝnh lµ tæ chøc g×, cÇn thiÕt cho chÝnh c«ng t¸c t¹p h¬n, khã kh¨n h¬n, nh−ng l¹i kiªn quyÕt h¬n, sÏ chØ nµo, mµ cßn ph¶i v¹ch ra mét kÕ ho¹ch tæ chøc nhÊt ®Þnh ®Ó lµ mét ¶o t−ëng. Phong trµo cña chóng ta, c¶ vÒ t− t−ëng, cã thÓ b¾t tay mét c¸ch toµn diÖn vµo viÖc x©y dùng tæ chøc vÒ mÆt thùc tiÔn, lÉn vÒ mÆt tæ chøc, gÆp khã kh¨n nhÊt lµ ®ã. V× tÇm quan träng cÊp b¸ch cña vÊn ®Ò, nªn vÒ phÝa ë chç nã bÞ rêi r¹c, ë chç ®¹i bé phËn nh÷ng ng−êi d©n chóng t«i, chóng t«i quyÕt ®Þnh l−u ý c¸c ®ång chÝ tíi b¶n chñ - x· héi hÇu nh− bÞ thu hót hoµn toµn vµo c¸c c«ng t¸c ph¸c th¶o kÕ ho¹ch mµ chóng t«i ®· ph¸t triÓn mét c¸ch thuÇn tóy ®Þa ph−¬ng, nã thu hÑp tÇm m¾t vµ ph¹m vi ho¹t chi tiÕt trong cuèn s¸ch ®· chuÈn bÞ ®−a in8. ®éng cña hä, h¹n chÕ sù kh«n khÐo vµ rÌn luyÖn cña hä Theo ý chóng t«i th× ®iÓm xuÊt ph¸t cña ho¹t ®éng, b−íc trong c«ng t¸c bÝ mËt. Ph¶i t×m nguån gèc s©u xa nhÊt cña thùc tiÔn ®Çu tiªn ®Ó tiÕn tíi thµnh lËp c¸i tæ chøc mong sù dao ®éng, ng¶ nghiªng mµ chóng t«i ®· nãi ë trªn, ë muèn, vµ cuèi cïng, sîi d©y chÝnh mµ nÕu n¾m ®−îc nã ngay trong sù rêi r¹c Êy. Vµ b−íc tiÕn ®Çu tiªn trªn con th× chóng ta sÏ cã thÓ kh«ng ngõng ph¸t triÓn, cñng cè vµ ®−êng kh¾c phôc thiÕu sãt Êy, trªn con ®−êng biÕn nh÷ng më réng tæ chøc Êy, ⎯ ph¶i lµ viÖc thµnh lËp tê b¸o chÝnh phong trµo ®Þa ph−¬ng thµnh phong trµo thèng nhÊt toµn Nga, trÞ toµn Nga. Chóng ta cÇn tr−íc hÕt lµ tê b¸o, ⎯ kh«ng ph¶i lµ thµnh lËp tê b¸o toµn Nga. Cuèi cïng, c¸i mµ chóng cã nã th× kh«ng thÓ tiÕn hµnh ®−îc mét c¸ch cã hÖ thèng ta nhÊt thiÕt cÇn ph¶i cã, lµ mét tê b¸o chÝnh trÞ. Trong cuéc tuyªn truyÒn cæ ®éng hÕt søc cã nguyªn t¾c vµ toµn hoµn c¶nh ch©u ¢u ngµy nay, kh«ng cã c¬ quan chÝnh trÞ th× diÖn. §ã lµ nhiÖm vô chñ yÕu vµ th−êng xuyªn cña phong kh«ng thÓ cã phong trµo ®¸ng gäi lµ phong trµo chÝnh trÞ. trµo d©n chñ - x· héi nãi chung, vµ ®ã lµ nhiÖm vô ®Æc biÖt Kh«ng cã nã th× tuyÖt ®èi kh«ng thÓ thùc hiÖn ®−îc nhiÖm cÊp b¸ch trong lóc nµy, lóc mµ sù l−u ý ®Õn chÝnh trÞ, ®Õn vô cña chóng ta lµ: tËp trung mäi phÇn tö bÊt m·n vµ ph¶n nh÷ng vÊn ®Ò x· héi chñ nghÜa ®· ®−îc nhãm lªn trong c¸c kh¸ng vÒ mÆt chÝnh trÞ; th«ng qua hä mµ lµm n¶y në phong tÇng líp nh©n d©n réng r·i nhÊt. Kh«ng lóc nµo ng−êi ta trµo c¸ch m¹ng cña v« s¶n. Chóng ta ®· ®i b−íc ®Çu, chóng l¹i c¶m thÊy mét c¸ch m¹nh mÏ nh− lóc nµy lµ cÇn ph¶i bæ ta ®· lµm thøc tØnh trong giai cÊp c«ng nh©n lßng ham say sung vµo sù cæ ®éng rêi r¹c th«ng qua ¶nh h−ëng c¸ nh©n, tè c¸o vÒ mÆt "kinh tÕ" trong c¸c nhµ m¸y. Chóng ta ph¶i th«ng qua b¸o chÝ ®Þa ph−¬ng, s¸ch v.v., b»ng mét sù cæ ®i tiÕp b−íc sau lµ: lµm thøc tØnh trong mäi tÇng líp nh©n ®éng ®Òu ®Æn, tæng hîp mµ chØ cã b¸o chÝ ra ®Òu kú míi d©n cã ®«i chót gi¸c ngé, sù ham say tè c¸o vÒ mÆt chÝnh lµm ®−îc. VÞ tÊt ®· ph¶i lµ qu¸ ®¸ng nÕu nãi r»ng møc trÞ. Kh«ng nªn bèi rèi khi thÊy nh÷ng lêi tè c¸o vÒ mÆt ®é xuÊt b¶n (vµ phæ biÕn) tê b¸o ®−îc nhiÒu kú vµ ®Òu chÝnh trÞ lóc nµy cßn rÊt yÕu ít, hiÕm hoi, rôt rÌ ®Õn thÕ. ®Æn sÏ cã thÓ dïng ®Ó ®¸nh gi¸ ®óng nhÊt xem c¸i ngµnh Nguyªn do cña t×nh tr¹ng ®ã tuyÖt nhiªn kh«ng ph¶i lµ ë chç ®Çu tiªn nhÊt, thiÕt yÕu nhÊt cña ho¹t ®éng qu©n sù cña cã sù tháa hiÖp phæ biÕn víi chÕ ®é chuyªn chÕ c¶nh s¸t ®©u. chóng ta ®−îc x©y dùng v÷ng vµng nh− thÕ nµo. ThÕ n÷a, Nguyªn do lµ ë chç nh÷ng ng−êi cã kh¶ n¨ng vµ s½n sµng c¸i chóng ta cÇn, chÝnh lµ tê b¸o chung cho toµn Nga. NÕu tè c¸o kh«ng cã diÔn ®µn ®Ó cã thÓ nãi ®−îc, − kh«ng cã nh− chóng ta kh«ng biÕt vµ chõng nµo chóng ta cßn ch−a nh÷ng thÝnh gi¶ cã nhiÖt t×nh nghe vµ khÝch lÖ c¸c diÔn
12 V. I. L ª - n i n B¾t ®Çu tõ ®©u? 13 gi¶; lµ ë chç, trong nh©n d©n, hä kh«ng thÊy ë ®©u cã lùc l−îng nhau, gióp hä ph©n phèi c«ng t¸c vµ nhËn xÐt nh÷ng kÕt qu¶ nµo ®¸ng ®Ó hä cã thÓ ®Õn phµn nµn vÒ c¸i chÝnh chung do lao ®éng cã tæ chøc ®· ®¹t ®−îc. Nhê cã tê b¸o vµ phñ "cã quyÒn lùc v¹n n¨ng" ë Nga. Nh−ng b©y giê ®©y, g¾n liÒn víi tê b¸o, mét tæ chøc cè ®Þnh tù nã sÏ thµnh h×nh, tÊt c¶ nh÷ng t×nh tr¹ng ®ã thay ®æi mét c¸ch rÊt nhanh chãng. nã kh«ng nh÷ng chØ lµm c¸c c«ng t¸c ®Þa ph−¬ng mµ cßn lµm Lùc l−îng Êy ®· cã, ®ã lµ giai cÊp v« s¶n c¸ch m¹ng, giai c¶ c«ng t¸c chung th−êng xuyªn n÷a, nã gióp cho nh÷ng nh©n cÊp nµy ®· chøng tá r»ng kh«ng nh÷ng nã s½n sµng nghe theo viªn cña nã quen viÖc theo dâi ch¨m chó nh÷ng biÕn cè chÝnh vµ ñng hé lêi kªu gäi ®Êu tranh chÝnh trÞ mµ cßn s½n sµng trÞ, ®¸nh gi¸ ý nghÜa cña nh÷ng biÕn cè Êy vµ ¶nh h−ëng cña dòng c¶m nh¶y vµo chiÕn ®Êu. B©y giê, chóng ta cã thÓ vµ ph¶i nh÷ng biÕn cè Êy ®Õn c¸c tÇng líp kh¸c nhau trong nh©n d©n, lËp diÔn ®µn cho toµn d©n tè c¸o chÝnh phñ Nga hoµng; vµ v¹ch ra cho ®¶ng c¸ch m¹ng nh÷ng ph−¬ng ph¸p hîp lý ®Ó diÔn ®µn Êy ph¶i lµ tê b¸o d©n chñ - x· héi. Kh¸c víi c¸c t¸c ®éng ®Õn nh÷ng biÕn cè Êy. Nguyªn mét nhiÖm vô vÒ giai cÊp vµ tÇng líp kh¸c cña x· héi Nga, giai cÊp c«ng mÆt kü thuËt − b¶o ®¶m cung cÊp tµi liÖu cho tê b¸o mét c¸ch nh©n Nga th−êng xuyªn quan t©m ®Õn nh÷ng kiÕn thøc ®óng ®¾n vµ phæ biÕn ®óng ®¾n tê b¸o Êy − còng ®· buéc chÝnh trÞ, hä th−êng xuyªn (chø kh«ng ph¶i chØ trong thêi ph¶i x©y dùng mét mµng l−íi nh÷ng th«ng tÝn viªn ®Þa kú s«i sôc ®Æc biÖt) cã mét yªu cÇu rÊt lín vÒ s¸ch b¸o ph−¬ng cña mét ®¶ng thèng nhÊt; nh÷ng th«ng tÝn viªn nµy bÊt hîp ph¸p. Trong ®iÒu kiÖn cã nh÷ng yªu cÇu réng lín ph¶i liªn hÖ víi nhau mét c¸ch sinh ®éng, hiÓu biÕt hoµn nh− thÕ, trong ®iÒu kiÖn ta ®· b¾t ®Çu ®µo t¹o ®−îc nh÷ng c¶nh chung cña c«ng viÖc, quen víi viÖc thùc hiÖn ®Òu ®Æn ng−êi l·nh ®¹o c¸ch m¹ng cã kinh nghiÖm, trong ®iÒu kiÖn giai nh÷ng nhiÖm vô nhá nhÆt cña c«ng t¸c chung toµn Nga, thö cÊp c«ng nh©n ®· tËp trung ®Õn møc ®é khiÕn hä thùc søc lùc cña m×nh trong viÖc tæ chøc nh÷ng ho¹t ®éng c¸ch tÕ trë thµnh chñ nh©n ë nh÷ng khu c«ng nh©n c¸c thµnh phè m¹ng nµy kh¸c. Mµng l−íi th«ng tÝn viªn Êy* sÏ lµ c¸i lín, ë nh÷ng thÞ trÊn cã nhµ m¸y, ë nh÷ng n¬i cã c«ng khung cña chÝnh c¸i tæ chøc mµ chóng ta cÇn cã, tøc lµ mét x−ëng, ⎯ th× viÖc tæ chøc mét tê b¸o chÝnh trÞ lµ mét viÖc tæ chøc kh¸ lín ®Ó cã thÓ bao trïm ®−îc toµn quèc; kh¸ hoµn toµn hîp víi søc cña giai cÊp v« s¶n. Vµ th«ng qua réng r·i vµ bao gåm ®−îc nhiÒu mÆt ®Ó cã thÓ tiÕn hµnh giai cÊp v« s¶n, tê b¸o sÏ th©m nhËp vµo hµng ngò nh÷ng mét sù ph©n c«ng chÆt chÏ vµ tØ mØ; kh¸ v÷ng ch¾c ®Ó cã thÓ ng−êi tiÓu thÞ d©n ë thµnh thÞ, nh÷ng ng−êi lµm nghÒ thñ kiªn tr× kh«ng ngõng tiÕn hµnh c«ng t¸c cña m×nh trong mäi c«ng ë n«ng th«n, vµo n«ng d©n vµ sÏ trë thµnh tê b¸o hoµn c¶nh, trong mäi "b−íc ngoÆt" vµ tr−íc mäi sù bÊt ngê; chÝnh trÞ thùc sù cña toµn d©n. Tuy nhiªn, vai trß cña tê b¸o kh«ng ph¶i chØ ®ãng khung * §−¬ng nhiªn lµ nh÷ng th«ng tÝn viªn Êy chØ cã thÓ lµm viÖc ë chç phæ biÕn t− t−ëng, gi¸o dôc chÝnh trÞ vµ thu hót ®¾c lùc víi ®iÒu kiÖn lµ hä hÕt søc gÇn víi c¸c ñy ban ®Þa ph−¬ng nh÷ng b¹n ®ång minh chÝnh trÞ. Tê b¸o kh«ng nh÷ng chØ (c¸c nhãm, c¸c tæ) cña ®¶ng ta. Vµ nãi chung toµn thÓ kÕ ho¹ch do lµ ng−êi tuyªn truyÒn tËp thÓ vµ cæ ®éng tËp thÓ, mµ cßn chóng ta nªu lªn dÜ nhiªn chØ cã thÓ thùc hiÖn ®−îc víi ®iÒu kiÖn lµ lµ ng−êi tæ chøc tËp thÓ. VÒ ý nghÜa cuèi cïng nµy, cã thÓ c¸c ñy ban hÕt søc tÝch cùc ñng hé nã; nh÷ng ñy ban nµy ®· nhiÒu vÝ tê b¸o víi nh÷ng c¸i giãng dùng lªn chung quanh tßa lÇn cè g¾ng ®Ó ®i tíi sù thèng nhÊt ®¶ng, vµ chóng t«i tin r»ng hä sÏ nhµ ®ang x©y dùng, nã v¹ch râ chu vi cña c«ng tr−êng, ®¹t ®−îc sù thèng nhÊt kh«ng h«m nay th× ngµy mai, kh«ng d−íi h×nh lµm cho nh÷ng ng−êi thî x©y dùng dÔ dµng liªn l¹c víi thøc nµy th× d−íi h×nh thøc kh¸c.
14 V. I. L ª - n i n B¾t ®Çu tõ ®©u? 15 kh¸ mÒm dÎo ®Ó cã thÓ, mét mÆt th× tr¸nh c¸c trËn ®¸nh c«ng v« nghÜa. Tr¸i l¹i, hoµn toµn cã thÓ, vµ vÒ mÆt lÞch sö l¹i khai trùc diÖn víi mét kÎ ®Þch ®«ng h¬n ®· tËp trung tÊt c¶ cµng cã nhiÒu kh¶ n¨ng h¬n, lµ chÕ ®é chuyªn chÕ sÏ sôp ®æ lùc l−îng vµo mét n¬i duy nhÊt, vµ mÆt kh¸c l¹i biÕt lîi d−íi ¸p lùc cña mét trong nh÷ng cuéc bïng næ tù ph¸t hay cña dông sù chËm ch¹p, thiÕu linh ho¹t cña ®Þch mµ tÊn c«ng nh÷ng sù rèi ren chÝnh trÞ kh«ng l−êng tr−íc ®−îc vÉn th−êng chóng vµo n¬i vµ vµo lóc chóng Ýt ngê nhÊt. Ngµy h«m nay xuyªn ®e däa tõ mäi phÝa. Nh−ng kh«ng cã mét ®¶ng chÝnh trÞ ®ang ®Æt ra tr−íc m¾t chóng ta mét nhiÖm vô t−¬ng ®èi dÔ nµo l¹i cã thÓ dùa vµo nh÷ng sù bïng næ vµ rèi ren nh− thÕ ®Ó dµng lµ ñng hé sinh viªn biÓu t×nh ngoµi ®−êng trong c¸c x©y dùng ho¹t ®éng cña m×nh nÕu hä kh«ng muèn r¬i vµo chñ thµnh phè lín. Ngµy mai, cã thÓ sÏ cã nhiÖm vô khã kh¨n nghÜa m¹o hiÓm. Chóng ta ph¶i ®i con ®−êng cña chóng ta, h¬n, − thÝ dô: ñng hé phong trµo nh÷ng ng−êi thÊt nghiÖp ë kiªn tr× tiÕn hµnh c«ng t¸c cña m×nh mét c¸ch cã hÖ thèng, vµ mét quËn nµo ®ã. Ngµy kia, chóng ta ph¶i ®øng s½n ë vÞ trÝ chóng ta cµng Ýt dùa vµo ngÉu nhiªn bao nhiªu th× chóng ta cña m×nh ®Ó tham gia víi t− c¸ch lµ ng−êi c¸ch m¹ng vµo cµng ch¾c ch¾n sÏ kh«ng bÞ bÊt ngê tr−íc bÊt cø "nh÷ng b−íc mét cuéc næi dËy cña n«ng d©n. H«m nay chóng ta ph¶i lîi ngoÆt lÞch sö" nµo. dông t×nh h×nh chÝnh trÞ nghiªm träng do chÝnh phñ t¹o nªn víi cuéc tÊn c«ng cña nã vµo c¸c héi ®ång ®Þa ph−¬ng. Ngµy mai chóng ta ph¶i ñng hé sù c¨m phÉn cña nh©n d©n chèng l¹i tªn ¸c quû qu¸ qu¾t nµo ®Êy cña chÕ ®é Nga hoµng vµ ph¶i dïng tÈy chay, ®¶ kÝch, biÓu t×nh, v.v. mµ d¹y cho nã mét bµi häc, khiÕn nã ph¶i rót lui c«ng khai. ChØ cã mét ®¹o qu©n chÝnh quy lu«n lu«n chiÕn ®Êu míi cã thÓ tù rÌn luyÖn ®Õn møc ®é lóc nµo còng s½n sµng chiÕn ®Êu nh− thÕ. Vµ nÕu chóng ta thèng nhÊt ®−îc lùc l−îng cña m×nh ®Ó qu¶n trÞ mét tê b¸o chung, th× c«ng t¸c Êy sÏ ®µo t¹o, sÏ lµm n¶y ra kh«ng nh÷ng nh÷ng ng−êi tuyªn truyÒn giái giang nhÊt, mµ c¶ nh÷ng ng−êi tæ chøc khÐo lÐo nhÊt, nh÷ng l·nh tô chÝnh trÞ tµi t×nh nhÊt cña ®¶ng, cã thÓ trong giê phót cÇn thiÕt ®−a ra khÈu hiÖu kªu gäi mét cuéc chiÕn ®Êu quyÕt liÖt, vµ l·nh ®¹o cuéc chiÕn ®Êu Êy. §Ó kÕt luËn, xin cã mét vµi lêi ®Ó tr¸nh mäi sù hiÓu lÇm cã thÓ x¶y ra. Chóng ta lu«n lu«n chØ nãi ®Õn chuÈn bÞ cã hÖ thèng, cã kÕ ho¹ch, nh−ng nh− thÕ hoµn toµn kh«ng ph¶i lµ chóng ta muèn nãi r»ng chÕ ®é chuyªn chÕ chØ cã thÓ sôp ®æ v× mét cuéc v©y h·m ®óng hay v× mét cuéc xung kÝch cã tæ chøc. Quan ®iÓm ®ã sÏ lµ mét gi¸o lý
16 B¾t ®Çu tõ ®©u? 17 con ngùa giµ bÞ vïi dËp, ph¶i lµm viÖc ®Õn kiÖt søc vµ ngoan ngo·n. Chóng ta hoµn toµn kh«ng muèn nãi r»ng ®¸nh nhau víi c¶nh binh lµ h×nh thøc ®Êu tranh hay nhÊt. Tr¸i l¹i, chóng ta lu«n lu«n v¹ch cho c«ng nh©n thÊy lµ v× lîi Ých cña hä, cÇn ph¶i tiÕn hµnh ®Êu tranh b×nh tÜnh vµ kiªn ®Þnh h¬n, cÇn ph¶i tËp trung mäi sù bÊt b×nh vµo viÖc ñng hé cuéc ®Êu tranh cã tæ chøc cña ®¶ng c¸ch m¹ng. Nh−ng tinh thÇn chèng ®èi trong TrËn kÞch chiÕn míi quÇn chóng c«ng nh©n chÝnh lµ nguån gèc chñ yÕu nu«i d−ìng phong trµo d©n chñ - x· héi c¸ch m¹ng; mµ trong hoµn c¶nh giai cÊp c«ng nh©n cßn ph¶i sèng d−íi ¸ch ¸p bøc vµ b¹o lùc th× Chóng ta h×nh nh− ®ang sèng trong thêi kú mµ phong tinh thÇn chèng ®èi nµy kh«ng thÓ kh«ng thØnh tho¶ng næ ra trµo c«ng nh©n ë n−íc ta, víi mét søc m¹nh kh«ng g× k×m thµnh nh÷ng cuéc bïng næ tuyÖt väng. Vµ nh÷ng cuéc bïng næ h·m næi, l¹i dÉn ®Õn nh÷ng cuéc xung ®ét gay g¾t. Nh÷ng ®ã lµm cho qu¶ng ®¹i c«ng nh©n ®ang cßn bÞ ®Ì bÑp d−íi c¶nh cuéc xung ®ét ®ã, mét mÆt th× hÕt søc lµm cho chÝnh phñ thiÕu thèn vµ tèi t¨m, thøc tØnh, h−íng tíi mét cuéc sèng cã ý vµ c¸c giai cÊp h÷u s¶n khiÕp sî, mÆt kh¸c l¹i hÕt søc khÝch thøc, gieo r¾c trong sè nh÷ng ng−êi ®ã lßng c¨m thï chÝnh lÖ vµ lµm vui s−íng nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa. §óng, ®¸ng ®èi víi bän ¸p bøc vµ kÎ thï cña tù do. ChÝnh v× thÕ mµ mÆc dÇu cuéc ®µn ¸p qu©n sù cã g©y cho chóng ta nhiÒu tin tøc vÒ trËn kÞch chiÕn, ch¼ng h¹n nh− trËn kÞch chiÕn x¶y ra hy sinh tæn thÊt to lín, nh−ng nh÷ng cuéc xung ®ét ®ã ®· ngµy 7 th¸ng N¨m t¹i nhµ m¸y ¤-bu-khèp, ®· buéc chóng ta khÝch lÖ chóng ta vµ lµm cho chóng ta vui s−íng, v× giai cÊp ph¶i h« to: "Cuéc khëi nghÜa c«ng nh©n ®· bÞ dËp t¾t, khëi c«ng nh©n, b»ng hµnh ®éng ph¶n kh¸ng cña m×nh, ®· tá ra nghÜa c«ng nh©n mu«n n¨m!". r»ng hä kh«ng cam chÞu hoµn c¶nh cña hä, hä kh«ng muèn §· cã thêi kú, c¸ch ®©y t−¬ng ®èi kh«ng l©u l¾m, khëi lµ kÎ n« lÖ n÷a, hä kh«ng ©m thÇm chÞu khuÊt phôc tr−íc nghÜa c«ng nh©n cßn lµ mét ngo¹i lÖ hiÕm hoi, chØ ph¸t sinh b¹o lùc vµ chuyªn quyÒn. ChÕ ®é hiÖn hµnh, ngay c¶ trong trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt nµo ®ã mµ th«i. B©y giê thêi kú mµ tiÕn tr×nh sù vËt diÔn ra mét c¸ch b×nh th¶n nhÊt, kh«ng ph¶i nh− thÕ n÷a. MÊy n¨m tr−íc ®©y, chóng ta ®· còng sÏ th−êng xuyªn vµ nhÊt ®Þnh g©y ra cho giai cÊp c«ng nh©n v« vµn hy sinh tæn thÊt. Hµng ngµn, hµng v¹n ng−êi, tr¶i qua thêi kú c«ng nghiÖp phån thÞnh; lóc ®ã c«ng viÖc suèt ®êi lao ®éng ®Ó lµm giµu cho kÎ kh¸c, ®· chÕt gôc v× bu«n b¸n tiÕn hµnh nhén nhÞp vµ nhu cÇu vÒ nh©n c«ng cßn ®ãi rÐt vµ n¹n thiÕu ¨n th−êng xuyªn, hä ®· chÕt non, chÕt kh¸ lín. ThÕ mµ, c«ng nh©n vÉn tiÕn hµnh hµng lo¹t b·i yÓu v× bÖnh tËt, g©y ra bëi nh÷ng ®iÒu kiÖn lao ®éng ghª c«ng ®Ó giµnh lÊy nh÷ng ®iÒu kiÖn lao ®éng tèt h¬n: c«ng tëm, bëi hoµn c¶nh nhµ cöa tåi tµn, bëi thiÕu sù nghØ ng¬i. nh©n ®· hiÓu r»ng hä kh«ng ®−îc bá lì c¬ héi, r»ng hä ph¶i Vµ thËt lµ xøng ®¸ng víi danh hiÖu anh hïng, nh÷ng ai ®· lîi dông chÝnh lóc bän chñ kiÕm ch¸c ®−îc lîi nhuËn cao lùa chän con ®−êng sau ®©y: thµ hy sinh trong cuéc chiÕn ®Ó cã thÓ b¾t chóng ph¶i nh−îng bé dÔ dµng h¬n. Vµ ®Õn ®Êu trùc diÖn chèng l¹i nh÷ng kÎ bªnh vùc vµ b¶o vÖ chÕ ®é nay, khñng ho¶ng ®· thay thÕ cho phån thÞnh: hµng hãa x· héi bØ æi ®ã, cßn h¬n lµ chÕt dÇn, chÕt mßn, nh− kiÓu cßn ø ®äng trong tay bän chñ x−ëng, lêi l·i cña chóng
18 V. I. L ª - n i n TrËn kÞch chiÕn míi 19 cµng gi¶m sót, nh÷ng vô vì nî ph¸ s¶n cµng nhiÒu thªm; c«ng nÆng nÒ. Muèn thay ®æi nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã, cÇn ph¶i cã mét x−ëng thu hÑp viÖc s¶n xuÊt, d·n thî vµ hµng lo¹t c«ng cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng chèng l¹i toµn bé chÕ ®é chÝnh trÞ nh©n bÞ hÊt ra hÌ phè trong tay kh«ng cã lÊy mét mÈu b¸nh m×. vµ x· héi hiÖn hµnh, vµ cuéc khñng ho¶ng c«ng nghiÖp sÏ C«ng nh©n buéc ph¶i dèc søc ®Êu tranh kh«ng cßn lµ ®Ó b¾t buéc ®«ng ®¶o c«ng nh©n ph¶i nhËn râ ch©n lý ®ã lµ c¶i thiÖn t×nh c¶nh cña hä n÷a, mµ chÝnh lµ ®Ó duy tr× møc sinh ®óng ®¾n. ho¹t cò, ®Ó gi¶m bít nh÷ng tæn thÊt mµ bän chñ ®· trót vµo Chóng ta h·y quay trë l¹i cuéc kÞch chiÕn ngµy 7 th¸ng ®Çu hä. Cø nh− thÕ, phong trµo c«ng nh©n ngµy cµng s©u réng: N¨m. Chóng t«i sÏ trÝch dÉn d−íi ®©y nh÷ng tµi liÖu nhËn tho¹t ®Çu lµ cuéc ®Êu tranh trong nh÷ng ®iÒu kiÖn riªng lÎ, ®Æc ®−îc vÒ c¸c cuéc b·i c«ng vµ næi dËy cña c«ng nh©n thµnh phè biÖt; råi ®Õn cuéc ®Êu tranh ngoan c−êng vµ liªn tôc trong thêi Pª-tÐc-bua håi th¸ng N¨m 9. ë ®©y, chóng ta sÏ ph©n tÝch b¶n kú c«ng nghiÖp h−ng thÞnh vµ th−¬ng m¹i phån vinh; cuèi th«ng tin cña c¶nh s¸t vÒ cuéc kÞch chiÕn ngµy 7 th¸ng N¨m. cïng còng cuéc chiÕn ®Êu liªn tôc vµ ngoan c−êng nh− thÕ Thêi kú gÇn ®©y, chóng ta ®· kh¸ quen víi c¸c b¶n th«ng c¸o trong thêi kú khñng ho¶ng. B©y giê chóng ta ®· cã thÓ nãi r»ng: cña chÝnh phñ (vµ c¶ cña c¶nh s¸t n÷a) vÒ nh÷ng cuéc b·i c«ng, phong trµo c«ng nh©n ®· trë thµnh mét hiÖn t−îng th−êng biÓu t×nh vµ xung ®ét víi qu©n ®éi; hiÖn t¹i chóng ta ®· cã kh¸ xuyªn trong ®êi sèng cña chóng ta, vµ bÊt kú trong hoµn c¶nh nhiÒu tµi liÖu ®Ó ph¸n ®o¸n vÒ møc ®é ®¸ng tin cËy cña nh÷ng nh− thÕ nµo, phong trµo ®ã còng sÏ cø lín m¹nh. b¶n th«ng c¸o nãi trªn; ®«i khi qua lµn khãi mï dèi tr¸ cña Nh−ng t×nh tr¹ng khñng ho¶ng thay thÕ cho thêi kú c¶nh s¸t, chóng ta l¹i cã thÓ ®o¸n biÕt ®−îc ngän löa c«ng phÉn phån thÞnh cña c«ng nghiÖp kh«ng ph¶i chØ d¹y cho c«ng nh©n cña quÇn chóng. thÊy r»ng, ®èi víi hä, thèng nhÊt ®Êu tranh ®· trë thµnh mét B¶n th«ng c¸o chÝnh thøc c«ng bè: "Ngµy 7 th¸ng N¨m n¨m ®iÒu tÊt yÕu th−êng xuyªn. Sù thay thÕ ®ã cßn ®Ëp vì nh÷ng nay, sau buæi nghØ c¬m tr−a, t¹i nhµ m¸y ®óc thÐp ¤-bu-khèp ¶o t−ëng cã h¹i b¾t ®Çu h×nh thµnh tõ thêi kú phån thÞnh ë lµng A-lÕch-xan-®rèp-xc«-i-ª, däc theo ®¹i lé SlÝt-xen-bua, cña c«ng nghiÖp. ë mét ®«i n¬i, nhê b·i c«ng, c«ng nh©n gÇn 200 c«ng nh©n c¸c ph©n x−ëng kh¸c nhau cña nhµ m¸y ®· ®· buéc ®−îc bän chñ ph¶i nh−îng bé mét c¸ch t−¬ng bá viÖc vµ trong cuéc tr×nh bµy víi trung t¸ I-va-nèp, phã gi¸m ®èi dÔ dµng, do ®ã ng−êi ta ®· b¾t ®Çu thæi phång ý nghÜa ®èc nhµ m¸y, hä ®· ®−a ra nhiÒu yªu s¸ch kh«ng cã c¨n cø". cña cuéc ®Êu tranh "kinh tÕ" lªn vµ ®· b¾t ®Çu quªn mÊt r»ng víi nghiÖp ®oµn (ph−êng héi) cña c«ng nh©n vµ b·i NÕu nh− c«ng nh©n bá viÖc mµ kh«ng b¸o tr−íc hai tuÇn c«ng th× giái l¾m còng sÏ chØ giµnh ®−îc nh÷ng ®iÒu kiÖn lÔ − cø cho lµ sù bá viÖc Êy kh«ng ph¶i do nh÷ng hµnh ®éng cã lîi h¬n mét chót ®Ó b¸n mãn hµng - søc lao ®éng, mµ th«i. tr¸i ph¸p luËt cña bän chñ g©y nªn, mét ®iÒu rÊt nhiÒu khi Ph−êng héi vµ b·i c«ng trë nªn bÊt lùc khi mµ t×nh tr¹ng x¶y ra − th× ngay c¶ theo ph¸p luËt Nga hoµng (gÇn ®©y khñng ho¶ng lµm cho "mãn hµng" ®ã kh«ng t×m ®−îc thÞ luËt ph¸p Nga hoµng l¹i ®−îc bæ sung vµ t¨ng c−êng mét tr−êng tiªu thô n÷a; ph−êng héi vµ b·i c«ng kh«ng thÓ lµm c¸ch cã hÖ thèng chèng l¹i c«ng nh©n), th× ®ã còng chØ lµ thay ®æi ®−îc nh÷ng ®iÒu kiÖn ®· biÕn søc lao ®éng thµnh mét téi vi c¶nh thuéc ph¹m vi xÐt xö cña ban hßa gi¶i. hµng hãa, nh÷ng ®iÒu kiÖn ®· trãi chÆt qu¶ng ®¹i quÇn chóng Nh−ng chÝnh phñ Nga, víi nh÷ng sù nghiÖt ng· cña nã, lao ®éng vµo c¶nh thÊt nghiÖp vµ thiÕu thèn hÕt søc cµng ngµy cµng r¬i vµo t×nh tr¹ng nùc c−êi: mét mÆt th×
20 V. I. L ª - n i n TrËn kÞch chiÕn míi 21 nã ban bè nh÷ng s¾c lÖnh quy ®Þnh nhiÒu hµnh ®éng ph¹m gi¸m ®èc nhµ m¸y, tøc lµ b¶n th©n ban gi¸m ®èc mµ c«ng nh©n ph¸p míi (vÝ dô nh−: tù ý bá viÖc, hoÆc tham gia tô häp, ®· khiÕu n¹i! Kh«ng cã g× l¹ khi c«ng nh©n ®· dïng ®¸ cuéi ®Ó lµm tæn h¹i ®Õn tµi s¶n cña ng−êi kh¸c, hoÆc dïng b¹o lùc ®¸p l¹i nh÷ng sù gi¶i thÝch nh− thÕ cña bän cÇm quyÒn! chèng l¹i lùc l−îng vò trang), t¨ng thªm h×nh ph¹t vÒ téi b·i Vµ khi c«ng nh©n ®· táa hÕt xuèng mÆt ®−êng, c¾t ®øt sù ®i c«ng v.v.; mÆt kh¸c th× c¶ vÒ mÆt vËt chÊt lÉn vÒ mÆt chÝnh trÞ l¹i cña xe ngùa ch¹y b»ng ®−êng ray th× cuéc giao chiÕn thùc sù nã ®Òu kh«ng cßn cã kh¶ n¨ng thi hµnh nh÷ng luËt ph¸p ®ã vµ b¾t ®Çu. Râ rµng lµ c«ng nh©n ®· tËn lùc chiÕn ®Êu, v× hä ®· hai trõng ph¹t c«ng nh©n theo luËt ph¸p. Kh«ng cßn cã kh¶ n¨ng lÇn ®¸nh bËt cuéc tÊn c«ng cña c¶nh s¸t, hiÕn binh, kþ binh vµ vËt chÊt ®Ó truy tè hµng ngh×n, hµng v¹n ng−êi vÒ téi bá viÖc, ®éi vò trang cña nhµ m¸y*, ⎯ mÆc dÇu vò khÝ duy nhÊt cña b·i c«ng vµ "tô häp". Kh«ng cßn cã kh¶ n¨ng chÝnh trÞ ®Ó cø c«ng nh©n chØ lµ ®¸ cuéi. NÕu tin vµo b¶n th«ng c¸o cña c¶nh mçi vô nh− thÕ x¶y ra l¹i më nh÷ng phiªn tßa xÐt xö, v× dï cã s¸t th× qu¶ thËt cã "mÊy tiÕng næ" tõ ®¸m ®«ng ph¸t ra, ⎯ xoay xë bè trÝ ®−îc thµnh phÇn cña tßa ¸n, dï cã c¾t xÐn ®−îc nh−ng kh«ng cã ai bÞ th−¬ng v× mÊy tiÕng næ ®ã c¶. Ng−îc l¹i, tÝnh chÊt c«ng khai cña nã ®i th× bãng d¸ng tßa ¸n còng vÉn cø cã ®¸ cuéi bay nh− "m−a rµo" vµ trong khi kh¸ng cù l¹i, c«ng nh©n kh«ng nh÷ng chØ tá ra ngoan c−êng, mµ cßn tá ra nhanh tån t¹i, vµ dÜ nhiªn "tßa ¸n" ë ®©y kh«ng ph¶i lµ ®Ó xÐt xö c«ng trÝ, biÕt thÝch øng ngay víi hoµn c¶nh, vµ lùa chän ®−îc h×nh nh©n, mµ chÝnh lµ ®Ó xÐt xö chÝnh phñ. Vµ nh÷ng h×nh luËt thøc ®Êu tranh tèt nhÊt. Hä chiÕm c¸c s©n l©n cËn, vµ nÊp sau tr−íc ®©y ®−îc ban bè nh»m môc ®Ých trùc tiÕp lµ lµm dÔ dµng c¸c hµng rµo, hä cho¶ng ®¸ vµo ®¸m qu©n ¨n c−íp cña Nga cho cuéc ®Êu tranh chÝnh trÞ cña chÝnh phñ chèng l¹i giai cÊp hoµng, hä cho¶ng m¹nh ®Õn nçi ngay c¶ sau ba lo¹t sóng næ v« s¶n (®ång thêi còng nh»m che ®Ëy tÝnh chÊt chÝnh trÞ cña lµm chÕt mét c«ng nh©n (chØ cã mét ng−êi µ?) vµ lµm bÞ th−¬ng cuéc ®Êu tranh ®ã b»ng nh÷ng lý do "nhµ n−íc" vÒ "trËt tù x· t¸m (?) (mét ng−êi ®Õn h«m sau th× t¾t thë), ngay c¶ sau khi héi", v.v.) th× nhÊt ®Þnh nh÷ng h×nh luËt ®ã bÞ ®Èy xuèng hµng t×nh h×nh ®· diÔn ra nh− thÕ råi, mÆc dï quÇn chóng ph¶i tho¸i thø yÕu bëi cuéc ®Êu tranh chÝnh trÞ trùc tiÕp, bëi cuéc xung lui, nh−ng cuéc chiÕn ®Êu vÉn tiÕp diÔn, vµ c¸c ®¹i ®éi thuéc ®ét c«ng khai ngoµi ®−êng phè. "C¬ quan t− ph¸p" ®· tù lét bá trung ®oµn bé binh ë ¤m-xc¬ ®−îc ®iÒu vÒ ®©y vÉn ph¶i lµm c¸i mÆt n¹ v« t− vµ cao c¶, ®· ch¹y dµi ®Ó nh−êng ®Êt dông vâ nhiÖm vô "quÐt s¹ch c«ng nh©n" ë c¸c s©n l©n cËn. cho c¶nh s¸t, hiÕn binh vµ qu©n c«-d¾c, tøc lµ bän ®· ®−îc nh©n d©n thÕt cho mét mÎ ®¸ cuéi. * Nh©n tiÖn xin nãi thªm. B¶n th«ng c¸o cña chÝnh phñ cho biÕt ThËt vËy, ®éc gi¶ h¼n cßn nhí lêi cña chÝnh phñ khi vin r»ng "®éi vò trang cña nhµ m¸y" "®· ë vµo thÕ s½n sµng t¸c chiÕn trong s©n nhµ m¸y" vµ chØ sau ®ã th× hiÕn binh, kþ binh vµ tuÇn c¶nh míi vµo nh÷ng "yªu s¸ch" cña c«ng nh©n. Theo quan ®iÓm luËt ®−îc ®iÒu ®éng tíi. Tõ bao giê vµ t¹i sao ®éi vò trang cña nhµ m¸y ph¸p, th× bÊt kÓ yªu s¸ch cña c«ng nh©n nh− thÕ nµo, hÔ bá l¹i ë vµo thÕ s½n sµng t¸c chiÕn trong s©n nhµ m¸y? Ph¶i ch¨ng lµ tõ viÖc, tøc lµ ph¹m ph¸p. Nh−ng chÝnh phñ chÝnh lµ ®· mÊt mång mét th¸ng N¨m? Ph¶i ch¨ng lµ ng−êi ta ®· chê ®îi cuéc biÓu kh¶ n¨ng dùa vµo b¶n th©n c¸i s¾c lÖnh võa ban bè, vµ nã ®· t×nh cña c«ng nh©n? VÒ vÊn ®Ò nµy chóng ta kh«ng biÕt; nh−ng cã cè bµo ch÷a cho cuéc ®µn ¸p "b»ng nh÷ng ph−¬ng tiÖn ®iÒu kh«ng nghi ngê g× n÷a lµ chÝnh phñ ®· dông ý b−ng bÝt nh÷ng tµi liÖu cã thùc, nh÷ng tµi liÖu mµ chÝnh phñ ®· n¾m ®−îc, vÒ nguyªn riªng", tuyªn bè r»ng yªu s¸ch cña c«ng nh©n lµ v« c¨n cø. nh©n g©y ra bÊt m·n vµ c¨m phÉn trong c«ng nh©n, vÒ sù bµnh tr−íng Ai lµ quan tßa trong vÊn ®Ò nµy? Trung t¸ I-va-nèp, phã cña t×nh h×nh bÊt m·n vµ c¨m phÉn nµy.