intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Tôm sú sinh thái ở Cà Mau

Chia sẻ: Cothumenhmong Cothumenhmong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

31
lượt xem
1
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết tập trung phân tích và so sánh các chỉ tiêu kinh tế, kỹ thuật cũng như nhận thức của người nuôi tôm sú ở Cà Mau, khu vực sản xuất tôm lớn nhất của Việt Nam, bao gồm cả tôm sú nuôi theo kỹ thuật thông thường và tôm sinh thái.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Tôm sú sinh thái ở Cà Mau

Tom su sinh thai o Ca IVIau<br /> LE XUAN SINK<br /> <br /> NGUYEN TRUNG CHANH<br /> <br /> <br /> 7 3 d:i viet ndy tap trung phdn tich vd so sdnh cdc chi tieu kinh te - ky thudt cung nhU<br /> J—f nhdn thac cua ngUdi nudi tdm su (Penaeus monodon) d Cd Mau - tinh sdn xudt tdm<br /> ldn nhdt ciia Viet Nam, bao gdm cd tdm su nudi theo ky thudt thdng thudng vd tdm sinh thdi.<br /> Ke't qud nghien cUu cho thdy nudi tdm su sinh thdi cd nhiiu ldi the; ngdnh hdng tdm sinh thdi<br /> cd cd hdi phdt trien td't hdn trong thdi gian tdi. Ddng thdi, bdi vie't cung di xudt mdt sd gidi<br /> phdp chu ye'u dephdt trien ngdnh hdng tdm su sinh thdi d Cd Mau.<br /> <br /> <br /> <br /> 1. Gidi thieu trfldng (nfldc, dat va suy giam nguon ldi<br /> thiiy san, cung nhfl flng phd vdi bie'n dd'i<br /> Nudi tdm su (Penaneus. monodon) d khi hau) d vflng ven bien ciia DBSCL. Vi<br /> Viet Nam da phat trien n h a n h chdng, nha't vay, hinh thflc nudi tdm sinh thai g i n day<br /> la tfl khi thflc hien ehinh sach khuye'n dfldc quan t a m phat trien d Viet Nam, di<br /> khich chuyen dd'i cd eau kinh te ndng<br /> d i u trong loai hinh nudi nay la tinh Ca<br /> nghiep de chuyen ddi nhflng vung dat<br /> Mau vdi gan 4.000 ha nudi. Nam 2000,<br /> ndng nghiep dat hieu qua tha'p sang nudi<br /> Viet Nam phdi hdp vdi Cd quan Xuc tie'n<br /> trdng thuy san. Nam 2007, dien tich nudi<br /> nhap k h a u Thuy Si (SIPPO) xay dflng va<br /> tdm ven bien ciia Viet Nam la 624.586 ha<br /> trien khai thflc hien chfldng trinh nudi<br /> vdi san Ifldng 383.608 tan va kim ngach<br /> tdm sinh thai tai tinh Ca Mau. SIPPO da<br /> xua't khau tren 1,5 ty USD. Nudi tdm su<br /> chflng n h a n cho 831 ho nudi tdm, 30 dai ly<br /> dae biet dfldc quan tam d Ddng bang sdng<br /> va 1 doanh nghiep che bie'n xuat khau<br /> Ciin Ldng (DBSCL) ndi thfldng xuyen<br /> thuy san dat tieu chuan Naturland. San<br /> chiem khoang 85% td'ng dien tich va 80%<br /> pham tdm sinh thai Viet Nam dfldc ban<br /> san Ifldng tdm nudi ciia Viet Nam (Bd<br /> qua Thuy Si. Vdi dien tich 3.593 ha va<br /> Thuy san, va Bd Ndng nghiep va Phat trien<br /> 1.261 ho nudi tdm t h a m gia, san Ifldng tdm<br /> ndng thdn, 2002 va 2007). Tinh Ca Mau cd<br /> sinh thai t h u hoach trong 2006 va 2007 la<br /> dien tich va san Ifldng tdm nudi ldn nha't ca<br /> nfldc (rat it nudi tham canh/ban tham canh). 675 tan va 1.000 tan, vdi kim ngach xuat<br /> Day eung la ndi ma vai trd ciia rflng ngap k h a u tfldng flng la 2,656 va 4,668 trieu<br /> man va nguon ldi thuy san ven bien la dac USD (Sd Thuy san Ca Mau, 2005 va 2007).<br /> biet quan trong. San pham thiiy san sinh thai ed nhflng<br /> flu diem ve an toan thflc pham, gia ban<br /> Tuy nhien, viec phat trie'n nudi tdm tfl<br /> tdm sinh t h a i eao hdn k h o a n g 20% so vdi<br /> phat d cac vflng ven bie'n trong sud't thdi<br /> tdm thdng thfldng, giup giai quye't van de<br /> gian qua da va dang gay ra rat nhieu van<br /> de ve kinh te-xa hdi, an toan ve sinh thflc<br /> pham (ATVSTP) va thfldng mai thuy san, Le Xuan Sinh, Trudng Dai hoc Cin Tha; Nguyen<br /> cung nhfl l a m , t a n g mfle do d n h i i m mdi Trung Chanh, Chi cue Thuy san tinh Ca Mau.<br /> <br /> <br /> 38<br /> Tom su sinh thdi ...<br /> <br /> <br /> mdi trfldng, bao ve nguon ldi thuy san va biet ve cae chi tieu kinh te-ky thuat, eung<br /> phat trien rflng ngap man, ... Tuy nhien, nhfl nhan thflc ve nhflng van de chu ye'u<br /> nganh h^ng tdm sinh thai d Ca Mau va ciia cac nhdm ddi tfldng nghien cflu. Phan<br /> Vi§t Nam chfla phat trien nhfl mong ddi. tich tfldng quan da bie'n dfldc ap dung de<br /> Nhflng ngfldi ngheo khdng cd cd hoi de sii phan tich eac ye'u td' X^ anh hfldng mot<br /> dung ngudn thflc p h l m nay va nang s u i t each ed y nghia de'n Y; (nang s u i t tdm<br /> nudi tdm sinh thai tren the gidi dat tha'p nudi) theo dang ham Cobb-Douglas:<br /> (200-300 kg/ha/nam) cung la mot ban che<br /> rat ldn (Thieu Lfl, 2004). Nghien cflu nay<br /> Y,=A,-x,".xr'-'-xr<br /> dfldc thflc hien nham phan tich hien trang Phan tich tfldng quan da bie'n eung dflde<br /> cac chi tieu kinh te-ky thuat, cung nhfl ap dung de phan tich cac yeu td' X^, anh<br /> cac yeu td' tac ddng va n h a n thflc cua eac hfldng mot each cd y nghia de'n Yj (tong chi<br /> nhdm ho nudi tdm su bao gdm ea tdm su phi bie'n ddi trong san xuat gid'ng va trong<br /> nudi theo ky t h u a t TTT va tdm sinh thai d nudi tdm thit) theo dang ham Semi-log<br /> Ca Mau. Tfl dd de xua't cac giai phap cd nhfl sau:<br /> ban n h l m gdp p h i n phat trien nganh IgY, = A, + Bi.Xi + B2.X2 + ....+ B„.X„<br /> bang tdm su ndi chung va tdm sinh thai 3. Ke't qua va t h a o l u a n<br /> ndi rieng mot each hdp ly hdn d tinh Ca<br /> Mau va Viet Nam. 3.1. Thdng tin chung ve cdc hg nuoi<br /> tdm sU<br /> 2. Phiitfng phap n g h i e n ciiu<br /> Nudi tdm thdng thfldng da xua't bien d<br /> Cac boat ddng ciia nghien cflu nay dfldc<br /> DBSCL tfl cudi nhflng nam 1980, nhflng<br /> tie'n banh tfl thang 7-2007 de'n thang 6-<br /> kinh nghiem nudi tdm sinh thai chi mdi<br /> 2008 tai dia ban cac huyen Nam Can,<br /> bat d i u khoang 3 den 4 nam. Nudi tdm su<br /> Ngoc Hien, Phu Tan va T r i n Van Thdi cua<br /> hau het thudc sd hflu tfl nhan va ho gia<br /> tinh Ca Mau. Sd' lieu thfl cap dfldc thu<br /> dinh. Ho nudi tdm nhin chung khdng<br /> thap de lam ro xu hfldng chung eua nganh<br /> mfldn them lao ddng va ho tie'p can cac<br /> bang tdm su, bao gdm ca tdm sinh thai va<br /> thdng tin kinh te-ky t h u a t tfl rat nhieu<br /> tdm thdng thfldng. Nganh bang tdm su<br /> ngudn. Tu rut kinh nghiem trong san xua't<br /> dfldc the bien tdm tat b l n g sd dd sau:<br /> va tie'p thu qua phfldng tien thdng tin dai<br /> Sdn xudt gid'ng -> Nudi tdm thit -> Thu chung (tivi, dai, bao) chie'm ty le eao<br /> mua tdm nguyen lieu —> Che bien xudt (tfldng flng 91,8% va 90,5% sd' ho dflde<br /> khdu khao sat). Sfl quan tam hd trd eiia cac ban,<br /> Sd' lieu sd ca'p dfldc thu d l y dii tfl cac nganh thiiy san dia phfldng ma chii yeu la<br /> nhdm tac nhan tham gia nganh hang, Trung tam Khuye'n ngfl trflc tie'p tap hua'n<br /> nhflng trong bai vie't nay chi tap trung ve khoa hoc ky t h u a t dfldc 81,6% sd' ndng<br /> phan tich thdng tin lien quan tdi cac ho ho tie'p nhan. Ngoai ra, ed 58,2% sd' ho<br /> nudi tdm su, bao gom: (1) 50 ho nudi tdm nudi tdm coi trong viec trao dd'i kinh<br /> sinh thai, (2) 30 ho ngflng nudi tdm sinh nghiem vdi ndng dan khac. Nhflng tuye'n<br /> thai, (3) 30 bd chfla nudi tdm sinh thai thdng tin nay c l n dfldc lflu y de nang cae<br /> trong vflng dfl an nudi tdm sinh thai, va hieu qua eua boat ddng truyen thdng lien<br /> (4) 50 ho nudi tdm thdng thfldng (tdm-rflng quan tdi nudi thuy san va quan ly vung<br /> va chuyen tdm, nam ngoai vflng dfl an tdm ven bien.<br /> sinh thai). Tat ca eac ho trong khu vflc dfl an nudi<br /> Phfldng phap thd'ng ke md ta va so sanh tdm sinh thai deu nam bat dfldc thdng tin<br /> d\i(}c dflng de md ta va phan tich sfl khac ve tdm sinh thai, nhflng chi cd 62,5% sd' ho<br /> <br /> Nghiin ciiu Kinh te so 376 - Thing 9/2009 39<br /> Tom su sinh thdi...<br /> <br /> <br /> dang ap dung. 0 nhdm nudi tdm thdng 3.2. Cdc chi tieu kinh te-ky thudt<br /> thfldng cd tdi 83,7% sd' ho khdng n l m chu yeu cda nhitng hg nudi torn su<br /> dfldc thdng tin ve tdm sinh thai, sd' cdn Dien tich da't canh tae t r u n g binh eua<br /> lai (16,3%) tuy da n l m dfldc thdng tin ve eac ho dfldc khao sat (4,7 ha) cao hdn dien<br /> tdm sinh thai nhflng chfla ap dung. Dieu tich da't nudi tdm binh quan cua tinh (3,3<br /> kien b i t budc khi t h a m gia nudi tdm sinh ha) do n l m trong nhflng dia ban ed dat<br /> thai dflde cac hd khao sat cho biet bao rflng (Sd Thuy san Ca Mau, 2005). Td'ng<br /> gom: (i) td' chflc nudi theo quy trinh nudi dien tich da't t r u n g binh cua ho nudi tdm<br /> tdm sinh thai (100% sd' ho); (ii) dam bao sinh thai khoang 5,9 ha, trong do ty le<br /> dien tich rflng chie'm 70% tong dien tich mfldng chie'm khoang 49,8%, cdn lai la ty<br /> canh tac (100%); va (iii) tuyet ddi khdng le rflng 50,2%, vdi do sau mfle nfldc trong<br /> sii dung hda cha't (100%). Cac hd nudi tdm mfldng khoang 1,1 m. Cac ho ngflng nudi<br /> sinh thai cho biet cac ly do ho t h a m gia tdm sinh thai cd dien tich nudi trung binh<br /> nganh hang tdm sinh thai vi nhflng ly do: 5,2 ha va ty le mfldng 52,7 % vdi ty le rflng<br /> (i) gia tdm sinh thai d'n dinh, de tieu thu 47,3%. Cac ho nudi tdm thdng thfldng<br /> (57,1% sd' ho); (ii) ldi n h u a n dflde tang trdng vflng dfl an ciia Lam trfldng 184 cd<br /> them de tdm sinh thai mang lai (49,0%); dien tich trung binh 4,6 ha, ty le mfldng<br /> (iii) dap flng dfldc dieu kien nudi tdm sinh 43,8% vdi ty le rflng khoang 56,2%. Trong<br /> thai (49,0%); (iv) la md hinh ed hieu qua khi dd, cac ho nudi tdm thdng thfldng<br /> va ben vflng (10,2%); (v) ehi phi d i u tfl ngdai vung dfl an cd dien tich binh quan<br /> thap, de cham sdc va it riii ro (63,8%); (vi) 3,5 ha vdi ty le mfldng ra't cao (65,8%) va<br /> • theo sfl khuye'n khich eiia lam trfldng ty le rflng ehi khoang 34,2%). Nhfl vay, h l u<br /> (8,2%); (vii) dflde tap hua'n ky t h u a t theo het cae ho dang hay da ngflng nudi tdm<br /> quy trinh nudi tdm sinh thai (6,1%). sinh thai va dang nudi tdm thdng thfldng<br /> Ly do de mot sd' ho da cha'm dflt hdp khdng dap flng dflde qui dinh ve ty le rflng<br /> dong nudi tdm sinh thai gdm ed: (i) ty le cho nudi tdm sinh thai. Can ed chinh sach<br /> rflng khdng dii dieu kien nudi tdm sinh khuye'n khich n h a m t a n g ty le rflng hoac<br /> thai (55,6%); (ii) vi pham hdp ddng nudi phai cd sfl dieu chinh quy dinh ve ty le<br /> tdm sinh thai (51,9%); (iii) khdng dap rflng trong nudi tdm sinh thai cho phfl hdp<br /> flng dflde cae yeu c l u khac cua nudi tdm vdi dieu kien d nhflng vflng dflde quy<br /> sinh thai (22,2%); (iv) nudi theo quy hoach nudi tdm sinh thai.<br /> trinh tdm sinh thai khdng dat hieu qua Nhin chung, cac hg nudi tdm sen vet 1<br /> (3,7%). lan/nam (65,6% so' ho) tap trung theo quy<br /> Nhflng ho nudi tdm sinh thai deu phai dinh trong vdng 1 t h a n g cu the, thfldng la<br /> ky ke't hdp ddng vdi lam trfldng, khi thang 7 am lich (70,5% sd' ho trong nhdm<br /> cham dflt hdp ddng thi dieu kien b i t budc sen 1 lln/nam), sd' cdn lai sen vet 2 lln<br /> la phai phuc hoi ty le rflng dung theo quy trong nam vdi viec sen vet l l n d i u vao<br /> dinh (96,2% sd' ho) va phai boi thfldng thang 1-2 am lich (90,7% sd' ho eua nhdm<br /> khi pha vd hdp ddng (11,5%). Cac ho nudi nay), va 91,0% sen vet lan 2 vao thang 7-8<br /> tdm thdng thfldng neu ly do de ho khdng am lich. Do day Idp sinh bun phai sen vet<br /> tham gia nudi tdm sinh thai la do: (i) quy binh quan khoang 34,9 cm the hien mfle<br /> trinh nudi tdm sinh thai khd ap dung do boi lang ra't n h a n h cua cac ao nudi tdm,<br /> (28,0% sd' ho); (ii) thie'u vd'n san xua't ddng thdi lam t a n g lo ngai ve ndi ehfla<br /> (44,0%); (iii) gia tdm khdng d'n dinh eung nhfl viec xii ly Idp sinh bun dflde sen<br /> (28,0%); va (iv) khdng dam bao dflde ty le vet nay. Da so' cac hp nudi tdm deu do' sinh<br /> rflng theo quy dinh (40,0%). bun tren bd khi sen vet (87,2%) va so' cdn<br /> <br /> 40 Nghiin cCtu Kinh ti si 376 - Thing 9/2009<br /> Tom su sinh thdi ...<br /> <br /> <br /> lai cd bao bd cho mdt khu xfl ly sinh bfln cdn/m^. Do ap dung hinh thflc nudi quang<br /> rieng (vdi tdm sinh thai tfldng flng la 76% eanh hoac quang canh cai tien nen cac ho<br /> va 24%). Nhfl vay, y thflc cua ngfldi nudi ehi t h i tdm gid'ng khdng cho an, vi vay chi<br /> tdm tai dia ban da ed thay dd'i dang ke so phi mua tdm gid'ng thfldng chie'm ty le kha<br /> vdi nam 2004, khi dd 20% sd' ho nudi tdm cao (28,6% trong td'ng ehi phi bie'n dd'i). De<br /> xa sinh bun khi sen vet ao mfldng trflc tiep tang thu nhap va cd them thflc pham, cac<br /> ra sdng rach (Le Xuan Sinh va ctv, 2005). ho nudi tdm thfldng tha them cua hoac ea<br /> Hien nay, chi phi sen vet va cai tao ao vdi mat do tha'p nen ehi phi gid'ng bd sung<br /> mfldng chie'm ty le cao n h a t trong tdng ehi chie'm ty le tha'p hdn (12,4%).<br /> phi bie'n dd'i (41,1%). Viee xay dflng cdng trinh nudi cua h l u<br /> Tdm su gid'ng chii ye'u dfldc mua tfl cac bet eac ho nudi tdm tai dia ban khao sat<br /> trai san xua't gid'ng tai dia phfldng (85,6% cdn chfla tuan thu quy trinh ky thuat, ho<br /> sd bd nudi) va hien dfldc cae ho nudi fla thudng sfl dung chung mot kenh cho ea<br /> chudng bdn so vdi tdm gid'ng nhap tfl cac ca'p va thoat nfldc (93,1%) sd' ho). Hau bet<br /> tinh khac (74,4% sd' ho). Gid'ng tdm sinh cae ho nudi tdm chfla chu y nhieu tdi viee<br /> thai cbi dfldc san xua't trdng tinh Ca Mau quan ly nguon nfldc. Nfldc cho nudi tdm su<br /> va ehi dfldc nhdm ho nudi tdm sinh thai d dfldc la'y trflc tie'p tfl sdng rach chie'm ty le<br /> day ebon mua de tha nudi. Kiem dich tdm ra't cao (98,1% sd'ho) va ehi cd 1,9% sd'ho<br /> su gid'ng (xet nghiem) dfldc h l u het cac cd sii dung ao lang cho nudi tdm. Ngfldi-<br /> nhdm ho nudi nhan thflc la quan trong va nudi tdm thfldng ket hdp thay nfldc va thu<br /> dfldc thflc hien vdi ty le ra't cao nhfl nhdm hoach tdm theo cac eon nUde xd, dinh ky<br /> cae bd nudi tdm sinh thai (98,0% sd' ho), mdi thang 2 l l n v^o thdi diem nhflng ngay<br /> r)bdm cac bd ngflng nudi tdm sinh thai: nfldc cfldng (12,9 ± 2,9 ngay/lln). Thay<br /> 90,0% va nhdm cae ho nudi tdm thdng nfldc nhieu l l n trong thang se lam cho<br /> thfldng: 84,0%. Tuy nhien, phfldng phap ehudi thflc an tfl nhien trong ao nudi phat<br /> kiem dich nae dfldc ap dung mot each rdng trien cham, ba't ldi cho nudi tdm (DANIDA<br /> rai va hieu qua thi c l n dfl. 04 tiT nhien 13,9% CatU nhien<br /> sy^^- r 13,4% 1,8%<br /> Cua nudi M M j K ^ ^ ^ i<br /> 140<br /> ,% m i p M<br /> W^.W'.',','.',<br /> l'!'!^^-~~^ Cei nuoi<br /> ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ . 1<br /> 0 ^ 0,0% Ca nuoi<br /> T6m s u _ , - - — ' " ' Tom su 0,1%<br /> 39,5% 70,5%<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Ldi nhuan binh quan /ha md hinh/nam kha ldn (±30,1) vdi ty le bi thua Id chie'm<br /> ciia cac ho nudi tdm la 7,65 trieu ddng va cd 15,0% tdng sd' hd khao sat. Ke't qua nay<br /> sfl chenh lech kha ldn gifla cac nhdm va cac cao bdn ke't qua thd'ng ke eua Sd Thuy san<br /> hd cung nhdm. Trong dd, cae ho nudi tdm Ca Mau n a m 2007 (vdi md hinh tdm rflng<br /> sinh thai cd ldi nhuan cao nha't (11,78 trieu nam 2007 la 10%) nhflng k h a quan bdn so<br /> dong) va tha'p nhat la nhdm ho da ngflng vdi binh quan chung eiia nghe nudi tdm<br /> nudi tdm sinh thai (2,49 trieu ddng). bien d DBSCL (binh quan hang nam ed<br /> Nguyen nhan la do cae ho nudi tdm sinh 25-30% sd' hd nudi tdm bi Id; Le Xuan<br /> thai ban dfldc tdm nudi vdi gia cao hdn 20% Sinh va Phan Thi Ngoc Khuyen, 2006). Ty<br /> so vdi tdm thdng thfldng, dong thdi chi phi le thua Id cua cae ho ngflng nudi tdm sinh<br /> va nang s u i t cd chieu hfldng thuan ldi hdn thai la eao nha't (26,7% sd' ho cua nhdm),<br /> chd ngfldi nudi tdm sinh thai. nhflng cac ho nudi tdm sinh thai tiep tuc<br /> Ty s u i t ldi n h u a n binh quan chung ciia cd ldi the ciia minh vdi chi 4,0% sd' bd eua<br /> cac ho nudi tdm Ja 31,2%/nam va dao ddng nhdm ho nay bi t h u a Id.<br /> <br /> <br /> Nghiin cuu Kinh ti si 376 - Thing 9/2009 43<br /> Tom su sinh thdi...<br /> <br /> <br /> Bang 1. Cac c h i t i e u c h u y e u c u a c a c m o h i n h n u o i torn s u dxidc k h a o s a t (2008)<br /> <br /> Don v| Ngimg Chira<br /> Khoan muc Nuoi TST Nuoi TTT Tdng<br /> tinh nuoi TST nuoi TST<br /> <br /> Sd hg khdo sdt n 50 30 30 50 160 1<br /> 1. Tdng dien tich ciia ndng hd<br /> - Trung binh ha 5,9 5,2 4,6 3,5 4,7<br /> - Dd lech ehuan ha 3,7 1,9 2,2 1,6 2,8<br /> 2. Mat do tdm gid'ng/nam<br /> - Trung binh PL/m' 12,7 8,6 13,1 11,5 11,6<br /> - Do lech chuan PL/m' 8,2 4,3 6,5 6,3 6,8<br /> 3. Nang suai tdm sii/ha mat nudc/nam<br /> - Trung binh kg 218,3 120,5 192,4 178,9 182,8<br /> - Dd lech chudn kg 161,2 49,7 212,5 144,1 155,7<br /> 4. Nang sua't tdm su/ha md hinh/nam<br /> - Trung binh kg 97,4 63,9 71,7 109,8 90,2<br /> - Dd lech chuin kg 54,0 31,8 46,4 71,9 58,3<br /> 5. Chi phi /ha md hinh/nam<br /> - Trung binh lOOOd 9.406,9 10.939,3 8.847,8 12.162,1 10.450,4<br /> - Dd lech chuan lOOOd 3.071,0 4.043,4 3.287,0 3.838,3 3.767,3<br /> 6. Lai nhuan /ha md hinh/nam<br /> - Trung binh lOOOd 11.776,9 2.489,5 4.377,9 8.590,6 7.652,5<br /> - Dd lech ehuan lOOOd 9.570,1 3.911,0 4.957,8 10.808,1 9.174,8<br /> 7. Ty suai Igi nhuan/nam<br /> - Trung binh % 47,2 13,2 26,9 28,7 31,2<br /> - Dd lech ehuan % 24,0 24,8 24,5 34,1 30,1<br /> 8. Ty le sd hd nudi tdm cd lai (ldi) % 96,0 73,3 86,7 80,0 85,0<br /> <br /> <br /> Phan tich tfldng quan da bie'n ddi vdi (v) Mfle nfldc trong mfldng nen duy tri d<br /> nang suat tdm va chi phi nudi giup de xua't mfle 1,1-1,2 m.<br /> met sd' khuye'n eao gdp phan cai thien hieu<br /> qua kinh te-ky thuat trong nudi tdm nhfl (vi) Mat do tdm gid'ng tha/nam nen trong<br /> sau: khoang 9-12 con/m^.<br /> <br /> (i) Nudi tdm sinh thai td't hdn nudi tdm (vii) Mat do eua tha bd' sung/nam nen d<br /> thdng thfldng ve nhieu mat. mfle 0,13-0,16 eon/ml<br /> (ii) Td'ng dien tich md hinh 2,5-3,5 ha la (viii) So'lan tha gid'ng nen la 4-5 lln/nam.<br /> hdp ly. (ix) Ty le thay nfldc 40-50%/lln la td't<br /> (iii) Ty le dien tich rflng/ td'ng dien tich nha't. '-••'••<br /> md hinh trong khoang 50-60% la phfl hdp. (x) Sd' lan thu hoach/nam nen trong<br /> (iv) Nen cai tao ao mfldng 2 lln/nam. khoang 18-22 l l n (theo con nfldc).<br /> <br /> 44 Nghiin ciiu Kinh ti si 376 - Thing 9/2009<br /> Tom su sinh thdi<br /> <br /> <br /> 3.3. Nhdn thitc ve ngdnh hdng tom su pha nhieu hdn. Pham Van Suy (2007) eung<br /> Tdc ddng vi mat xd hdi: ngfldi nudi tdm canh bad nguy cd can kiet ngudn ldi tdm su<br /> su cho rang nganh hang nay ed tac ddng rat bd' me ngoai tfl nhien ne'u khdng cd bien<br /> ldn ve xa hdi. Khi nhieu ngfldi nudi thanh phap phu hdp de quan ly cac boat ddng khai<br /> cdng va thanh cdng qua nhieu vu thi thu thae va sfl dung tdm su bd' me. Tac gia nay<br /> nhap eua cae ho nay gia tang va kinh te dia cho biet hang nam cd khoang 86.500 tdm su<br /> phfldng phat trien mang lai anh hfldng ve xa cai trudng thanh va 36.500 tdm su diic<br /> hdi. Tuy nhien, mfle dd rui ro trong nudi tdm trfldng thanh dflde khai thac tfl vflng bien<br /> cao, khi ngfldi nudi tdm bi thua Id thi cd hdi cua Ca Mau de eung ca'p cho cac trai san<br /> mat da't, nd n i n va that hdc la rat de xay ra, xuat tdm gid'ng d dia phfldng, cac tinh dong<br /> nha't la vdi nhflng ho ed dien tich nhd va bang sdng Ciiu Long va Mien Trung. Cd the<br /> khdng cd nganh nghe khae. Cae te nan xa sii dung tdm su me cho de tdi l l n thfl tfl van<br /> hdi thfldng tang theo mfle do tha't bai trong dam bao dfldc chat Ifldng cua tdm gid'ng va<br /> nudi trdng thiiy san d cac vflng nudi gid'ng giup giam bdt viec khai thac tdm cai se vdi<br /> nhfl trong nghien cflu eiia Le Xuan Sinh va khuye'n cae cua Bd Thuy san chi sfl dung<br /> ctv (2005). Khi thi trfldng tieu thu tdm tdm me cho de 3 l l n (Sinh, 2004).<br /> khdng thuan ldi thi ddi sd'ng ra't nhieu ho<br /> Nganh hang tdm sinh thai d Ca Mau<br /> nudi tdm trd nen khd khan hdn (Le Xuan<br /> dflde nhan dinh la se tie'p tuc phat trien<br /> Sinh va Nguyin Trung Chanh, 2006).<br /> trong thdi gian tdi vdi sfl iing ho eua 41,3%<br /> Tdc ddng vi an todn ve sinh thUc phdm: sd' ho nudi tdm. Thuan ldi cd ban phat trien<br /> cac san pham tdm, dac biet la tdm su, chu nganh hang tdm sinh thai la:<br /> ye'u dfldc che bie'n va xuat khau, vi vay yeu<br /> clu ve an toan ve sinh thflc pham ngay cang (i) Dien tich rflng san cd trong cac md<br /> dfldc quan tam. Ca ngfldi san xua't gid'ng va hinh rflng-tdm ra't de chuyen qua nudi tdm<br /> ngfldi nudi cho la tae ddng nay d mfle binh sinh thai. .<br /> thfldng. Nhflng ngfldi tham gia lam tdm (ii) Tieu thu tdm sinh thai ra't thuan ldi,<br /> sinh thai ed nhan thflc ve an toan ve sinh ed gia cae hdn va dn dinh Hdn so vdi tdm<br /> thflc pham td't hdn nhdm cdn lai. Tuy nhien, thdng thfldng.<br /> treng mua ban va che bie'n tdm nguyen lieu<br /> (iii) Nha nfldc ed mot sd' chinh sach<br /> thdi gian qua da cd nhieu hien tfldng rat<br /> khuye'n khich nudi tdm sinh thai, cac cd<br /> dang quan ngai ve chat Ifldng tdm nguyen<br /> quan chuyen mdn va doanh nghiep ehe bie'n<br /> lieu, nha't la qua cac khau trung gian (Le<br /> xuat khau tdm sinh thai hd trd ve ky thuat<br /> Xuan Sinh va Phan Thi Ngec Khuyen,<br /> va tieu thu san pham.<br /> 2006).<br /> (iv) Nudi tdm sinh thai cd chi phi tha'p,<br /> Tdc dong ve mdi trUdng: nguen gay d<br /> de cham sdc, it rui ro va mdi trfldng ao nudi<br /> nhiem chd ad nudi tfl cae trai san xua't tdm<br /> dn dinh.<br /> gid'ng dfldc cac hd nudi tdm xac nhan chie'm<br /> ty le ra't eao (45,7% sd' ho), ke de'n la tfl vfla Quye't dinh trong thdi gian tdi cua eac<br /> thu mua tdm (15,7%). Cd tdi 70% sd' ngfldi nhdm ho nudi cflng dflde phan tich. Cd<br /> nudi tdm cho r i n g viec xii ly sinh bun khi 62,5% so ho nudi tdm sinh thai se tie'p tuc<br /> sen vet, nfldc thai va sii dung hda cha't/thud'c nudi tdm sinh thai, nhflng cung cd tdi<br /> trong san xuat cln dflde quan tam hdn nfla, 33,8% so' ho mud'n cham dflt hdp dong do<br /> nha't la ddi vdi nhdm v. C l n lflu y ring: that khdng dam bao ty le rflng theo quy djnh. Cd<br /> bai trong nudi tdm lam tang mfle do khai 3,8% sd' ho trfldc day cham dflt hdp ddng<br /> thac nguon ldi thuy san tfl nhien d vung ven nudi tdm sinh thai nay mud'n quay lai ky<br /> bien va rflng ngap man ed nguy cd bi tan hdp dong de tie'p tuc nudi tdm sinh thai do<br /> <br /> Nghiin ciiu Kinh te s6 376 - Thing 9/2009 45<br /> Tom su sinh thdi...<br /> <br /> <br /> da trong lai rflng dung quy dinh. Ly do eac (vi) Chfla md rdng dfldc thi trfldng xua't<br /> ho nudi tdm dfla ra de tie'p tue hoac se tham khau nen nganh hang tdm sinh t h a i cdn<br /> gia nudi tdm sinh t h a i thdi gian tdi gdm: phat trien mot each ra't h a n che (5%).<br /> (xi) Tdm it benh, de nudi, it phai sii dung Cac giai phap ed ban n h l m gdp p h i n han<br /> thud'e (68%). che khd khan de phat trien nganh hang tdm<br /> sinh t h a i d cap do dia phfldng va nganh<br /> (xii) Tie'p tuc dfldc hfldng ty le tang gia do<br /> thiiy san dfldc nhflng ngfldi tham gia de<br /> tdm sinh thai mang lai (55,7%).<br /> xua't nhfl sau:<br /> (xiii) De cd mat hang mdi va thi trfldng<br /> (i) Tang cfldng tap hua'n ky thuat ve quy<br /> xuat khau mdi sd vdi trfldc (50%).<br /> trinh san xua't gid'ng va nudi tdm sinh thai.<br /> (xiv) De van hanh ed sd san xua't tie'p tuc<br /> (ii) Cung ca'p tdm gid'ng tdm sinh thai<br /> d'n dinh va phat trien (40,0%).<br /> cha't Ifldng cao cho eac vflng nudi thee quy<br /> (xv) Dien tich da't rflng va ty le rflng hoach.<br /> thich hdp cho nudi tdm sinh thai (25,7%). (iii) Nghien cflu dieu chinh ty le rflng -<br /> (xvi) Giup tang thu nhap dn dinh cude tdm phfl hdp cho md hinh nudi tdm sinh<br /> sd'ng cua gia dinh (6,3%). thai.<br /> (xvii) Gdp p h i n nang cao uy tin ciia thfldng (iv) Da dang ddi tfldng san pham sinh<br /> hieu tdm sinh thai ciia Ca Mau (20%). thai de cd nhieu san pham va giam rui ro.<br /> (xviii) Mud'n da dang mat hang, khdng bi (v) Quy hoach lai vflng nudi tdm sinh<br /> rang bude vi mot loai san pham (10%). t h a i hdp ly hdn de thuan ldi trong d i u tfl va<br /> (xix) Ne'u da tham gia lam tdm sinh thai giam dfldc nhflng tae dong ba't ldi tfl cac<br /> ma pha vd hdp ddng thi phai boi thfldng vflng nudi lan can.<br /> (1,4%). (vi) D i u tfl phat trien ddng bd cac phan<br /> Tuy nhien, sfl phat trien nganh hang tdm doan eua ea nganh hang, tfl san xua't gid'ng<br /> sinh thai dflde chd la gap phai mot sd' khd tdi nudi, thu mua, bao quan tdm nguyen lieu<br /> khan ma nhflng ngfldi tham gia de cap tdi, va ehe bie'n/tieu thu san pham.<br /> nhfl: (vii) Tang cfldng cae chinh sach khuye'n<br /> (i) Nguon nfldc ehfla td't hoac khdng khich phat trien nganh hang tdm sinh thai<br /> dflde quan ly td't nen benh tdm edn xua't hien nhanh hdn nfla theo hfldng ben vflng eua<br /> nhieu (53,1%). nganh va dia phfldng.<br /> (ii) Khoang 20,9% sd' ho nudi tdm sinh Cac ho nudi tdm sinh t h a i cd nhflng giai<br /> thai lo ngai thu nhap bi giam do viec ngfldi phap n h l m khac phuc khd khan cua ho nudi<br /> thu mua ehi quan tam tdm sinh thai cd tdm sinh t h a i nhfl:<br /> kich cd ldn nhflng khdng mua tdm su cd kich (i) C l n cd trai san xua't gid'ng tdm sinh<br /> ed nhd va eac loai tdm khae trong cflng md t h a i cha't Ifldng cao eung ca'p du sd' Ifldng<br /> hinh theo gia san pham sinh thai. ehe ngfldi nudi (59,0% so'ho).<br /> (iii) Cha't Ifldng tdm gid'ng ehfla d'n dinh (ii) Tang mat do tdm gid'ng tha nudi so<br /> (18,8%). vdi hien nay ne'u sd'lan tha it (35,9%).<br /> (iv) Ty le rflng- tdm 7/3 edn chfla hdp ly vi (iii) Nen to chflc t h u mua tdm sinh thai<br /> khdng cd sfl khac biet ve cha't Ifldng nfldc (va cd kich cd khac nhau de dam bao quyen ldi<br /> chfla ed nghien cflu ve chat Ifldng tdm) cua ngfldi nudi (23,1%).<br /> (15,6%). (iv) Can cd giai phap giup on dinh gia<br /> (v) Thie'u vd'n san xua't va thie'u ky thuat tdm nguyen lieu (17,9%).<br /> nudi phfl hdp nen nang sua't tdm nudi cdn (v) Tang cfldng tap hua'n ky thuat nudi<br /> thap (10%). theo quy trinh nudi tdm sinh t h a i (15,4%).<br /> <br /> 46 Nghiin ciru Kinh te so 376 - Thing 9/2009<br /> Tom su sinh thdi ..<br /> <br /> <br /> (vi) Giam ty le rflng theo quy d i n h b i e n (6) C l n n g h i e n cflu t h e m ve ty le<br /> nay hoac ebo tia thfla bdt rflng de tdm nudi rflng/td'ng dien tich n u d i t h i c h hdp c u n g<br /> cd the p h a t trien td't hdn (15,4%). nhfl k h a i t h a c hdp ly n g u d n tdm bd' me tii<br /> 4. K e t l u a n v a d e x u a t n h i e n va d a d a n g gid'ng loai t h u y san trong<br /> k h u vfle nudi./.<br /> Cac ke't q u a tfl n g h i e n cflu n a y cho tha'y<br /> cac tac n h a n t h a m gia s a n x u a t , n u d i va<br /> m u a b a n tdm s u s i n h t h a i d e u cd nhflng ldi TAI LIEU THAM KHAO<br /> t h e nhfl: h i e u q u a k i n h t e cao hdn, giup da<br /> d a n g s a n p h a m t h u y s a n v a it r u i ro h d n (1) Bd Thiiy san (2002). Bao eao tdng kei hang nam.<br /> cung nhfl it gay t a c d d n g x a u tdi mdi (2) Bo Thiiy sin (2003). Tieu chi nudi torn sinh thai.<br /> trfldng h d n sd vdi cac md h i n h n u d i t d m (3) Bd Thuy san (2006). Bao cao tdng ket hang nam.<br /> thdng thfldng, nha't la cd t a c d d n g tich cflc (4)Bd Thuy san va DANIDA (2005). Hudng din<br /> tdi nguon ldi t h u y s a n v a rflng n g a p m a n . thuc hanh quan ly tdt trai sin xuit tdm sii gid'ng d Viet<br /> Nam.<br /> Cac n h d m tac n h a n d e u ed ty le cao u n g ho<br /> (5)FAO (2004). State of world's fisheries and<br /> cho sfl p h a t t r i e n cua n g a n h h a n g t d m<br /> aquaculture.<br /> sinh t h a i . (6)FA0 (2006). State of world's fisheries and<br /> Nhflng khd k h a n t r o n g p h a t t r i e n n g a n h aquaculture.<br /> h a n g tdm s i n h t h a i c h u ye'u la ve n g u d n (7) Le Xuan Sinh va Phan Thi Ngpc Khuyen (2006).<br /> nfldc, gid'ng, ky t h u a t va t h i trfldng. De Nganh hang tdm su d ddng bang sdng Ciru Long: nhin<br /> t\s gdc dd eung ca'p tdm nguyen lieu cho che' bie'n xuit<br /> p h a t trien n g a n h h a n g t d m s i n h t h a i ndi<br /> khau. Bao cao trinh bay tai Hdi thao qud'c te ve "Plidt<br /> rieng va tdm su ndi c h u n g m o t each hdp ly trie'n Klioa hgc-cdng nghe phuc vu cdng nghiep hda,<br /> n h a m gdp p h i n p h a t t r i e n k i n h te-xa hdi hien dgi hda ngdnh thiiy sdn " td chirc tai Dai hoc Nha<br /> cung nhfl bao ve va p h a t t r i e n h e sinh t h a i Trang, 16-17-11-2007.<br /> rflng ngap m a n va n g u d n ldi t h u y s a n ven (8) Le Xuan Sinh (2005). Nghien euru kinh te-xa<br /> bien cua tinb, c l n q u a n t a m nhflng de x u a t hdi phuc vu cdng tac quy hoach NTTS d huyen Nam<br /> sau: Can va Ngoc Hien, tinh Ca Mau. Bao eao tu va'n, Du an<br /> Hd tra phat trie'n nudi trdng thiiy sin man Ig (SUMA) -<br /> (1) Quy b e a c h lai cac v u n g n u d i tdm, Bd Thuy sin va DANIDA.<br /> nha't la tdm s i n h t h a i bdp ly h d n de g i a m (9) Le Xuan Sinh va Phan Thi Ngoc Khuyen, Dd<br /> tac ddng b a t ldi tdi mdi trfldng va t a c ddng Minh Chung, Huynh Van Hien va Tir Thanh Truyen<br /> xa'u tfl cac vflng n u d i l a n c a n . (2006). Danh gia tae ddng ve mat xa hdi ciia cac hoat<br /> ddng nudi trdng thiiy sin man Ig ven bie'n Viet Nam.<br /> . (2) B a n h a n h t h e m cae c h i n h s a c h Tap chi Khoa hpc - Dai hoe Cin Tha, sd Dac biet, 2006,<br /> khuye'n khich p h a t t r i e n n g a n h h a n g t d m tr.220-234.<br /> sinh t h a i , d i u tfl p h a t t r i e n ddng bd cac (10) Pham Van Suy (2007). Khio sat tinh hinh khai<br /> p h a n doan cua ea n g a n h h a n g . thac va sir dung tdm sii bd me d tinh Ca Mau. Luan an<br /> td't nghiep cao hoe Nudi trdng thuy sin, Khoa Thiiy sin<br /> (3) T a n g cfldng t a p hua'n ky t h u a t t h e o<br /> - Dai hoc Can Tha.<br /> quy t r i n h tdm s i n h t h a i , ca s a n xua't gid'ng (11) Sinh, L. X. (2004). A bio-economic modeling<br /> va nudi. of shrimp hatcheries in the Mekong River Delta,<br /> (4) Khi t h u m u a t d m s i n h t h a i n e n Vietnam. PhD thesis. University of Sydney, Australia.<br /> m u a ca tdm cd kich ed nhd de g i a m t h i e t (12) Sd Thiiy sin Ca Mau (2005). Kei qui dieu tra<br /> ve tinh hinh nudi tdm a tinh Ca Mau.<br /> thdi cho ngfldi nudi.<br /> (13) Sd Thiiy sin Ca Mau (2007). Bao cao tdng ket<br /> (5) T a n g cfldng q u a n g b a thfldng h i e u hing nam.<br /> vk xuc tie'n thfldng m a i de md r d n g t h i (14) Thieu Lu (2004). Tmh hinh nudi tdm sinh thii<br /> trfldng chd cae s a n p h a m tdm s i n h t h a i . d ddng bang sdng Ciru Long. Tap chf Thiiy sin.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Nghiin cuu Kinh ti s6 376 - Thing 9/2009 47<br />
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2