VIN HÀN LÂM
KHOA HC XÃ HI VIT NAM
HC VIN KHOA HC XÃ HI
NCS NGUYN DANH LONG
(PHÁP DANH THÍCH VÂN PHONG)
NGHIÊN CỨU VĂN BẢN
“BẢO ĐỈNH HÀNH TRÌ BÍ CH TOÀN CHƯƠNG”
Ngành: Hán Nôm
Mã s: 9.22.01.04
TÓM TT LUN ÁN TIẾN SĨ HÁN NÔM
HÀ NI 2024
Công trình được hoàn thành ti Hc vin Khoa hc xã hi
Người hướng dn khoa hc: 1. PGS. TS. Nguyn Tá Nhí
2. PGS. TS. Vương Th ng
Phn bin 1: PGS. TS. Hà Văn Minh
Phn bin 2: PGS. TS. Phm Văn Khoái
Phn bin 3: PGS. TS. Lã Minh Hng
Lun án s được bo v trước Hội đồng chm lun án tiến sĩ họp ti
Hc vin Khoa hc xã hi gi ngày tháng năm 2024
\
Có th tìm hiu lun án ti:
- Thư viện Hc vin Khoa hc xã hi - Vin n lâm Khoa hc xã hi
Vit Nam
- Thư viện Quc gia Vit Nam
1
M ĐẦU
1. Lý do chọn đềi
c phm Tch th Bảo đỉnh hành trì ch tn cơng 釋氏寶鼎行
持秘旨全章 còn gi Bảo đỉnh hành trì ch toàn chương 寶鼎行持秘旨全
(gi tt Bo đỉnh hành trì 寶鼎行持), tác phẩm do Đệ Trúc Lâm tam t
Huyn Quang 玄光 tên tht là Lý Đo Tái 李道載 (1254 - 1334) đnh bn (thu
thp, sa cha và biên tp). c phm s dng ch n và có xen ch Nôm,
ghi cp các nghi l trong đo Pht, c bài văn hướng dn cách thc thc hành
nghi thc hành l trong trai đàn, như: đề ngch s, đề Kim đồng Ngc n, l
phát ha trong phát tu, gii oan, p ngc, v.v... Bo đỉnh nh trì được u
nh rng i trong các chùa Pht Vit Nam, thư viện gia, thư viện địa
phương, thư viện trung ương vàc thầy ng. Tác phm t trước đến nay vn
đưc coi là bí ch ca Thin phái Trúc m tác phẩm này cũng đưc coi là
c phm thc hành nghi l n giáo tiêu biu cho biu hin nhp thế ca Pht
giáo Trúc Lâm.
một tu Phật giáo, ngay t khi mi xuất gia tu đạo, tôi cùng
hâm m công hnh ca các v hoàng đế nhà Trần. Điều khiến tôi tng phi
trăn trở suy nghĩ tại sao các v hoàng đế triu Trn li sn sàng t b ngai
vàng cao quý để đến vi cnh chùa hoang vắng tĩnh mịch? Phải chăng do
s tốt đẹp của tư tưởng Pht giáo hay cnh gii ca các v hoàng đế nhà
Trn trong thời đại bình yên mi? Và trách nhiệm vì dân nước ca các v
y giống như trách nhiệm xây dng Thin phái của riêng người Vit?...
S uyên áo mu nhim ca Thiền phái đã đồng hành cùng vi lòng tin ca
Pht t sut chặng đưng lch s đó như thế nào?... Tôi thy cn thiết phi
nghiên cứu sâu hơn, kỹ hơn về văn bản tác phm này. Vì thế tôi đã la
chn Nghn cu văn bản Bo Đỉnh hành trì ch tn chương làm đề i
lun án Tiến sĩ Hán Nôm của mình.
2. Mc tiêu khoa hc
Lun án nghiên cứu văn bản học nhóm văn bản Bảo đỉnh hành t,
tiến hành xác lp thế h bản sao xác định bn tin cy (thin bn). T đó,
nghiên cu giá tr tác phm Bảo đỉnh hành trì v ni dung ngh thut,
nhm gii thiu tác phm Pht giáo do Đệ tam t Huyn Quang định bn
2
trong đời sống văn hóa Pht giáo thi Trn gn lin vi Pht giáo Trúc Lâm
Yên T trong đời sống văn hoá hiện nay.
3. Đối tượng và phm vi nghiên cu
3.1. Đối tượng nghiên cu
Nghn cứu nhóm văn bn Bo đỉnhnh trì hin lưu tr ti Vin Nghiên
cu Hán Nôm (06 bn) VHv.1096, VHv.1097, AH.a1/4, A.2838, AC.225,
A.2760 T viện Quc gia Vit Nam (03 bn): R.311 R.332. R.3199.
3.2. Phm vi nghiên cu
Phm vi nghiên cu ca luận án đi sâu nghiên cứu văn bản tác phm
Bảo Đỉnh hành t các vấn đề như: văn bn, tác gi, ni dung hình
thc; vấn đề ảnh hưởng ca tác phẩm trong đời sống văn hóa Phật giáo nói
riêng và văn hóa xã hội nói chung.
Ngoài ra, khi cn s đối chiếu, so sánh, tìm lun c chng minh
cho các luận điểm đã đưa ra, chúng tôi s có th m rng nghiên cu ti các
văn bản Hán Nôm khác viết v Thin phái Trúc Lâm.
4. Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
4.1. Cơ sở lý thuyết
Trên s quan điểm của Đảng Nhà nước Vit Nam trong vic
sưu tầm, bo tn, nghiên cu khai thác phát huy văn hóa truyền thng,
xây dng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sc dân tc.
Nhng tri thc v Ng văn Hán Nôm, Phật hc, lch s, tôn go, n
ngưng được vn dng lý thuyết nghiên cu khoa hc trong từng chương
ca lun án.
4.2. Phương pháp nghiên cứu
Trong quá trình tiến hành nghiên cu, luận án đã vận dng mt s
phương pháp nghiên cứu cơ bản sau:
- Phương pháp nghiên cứu văn bản hc Hán Nôm; Phương pháp
nghiên cu Mc bn hc; Phương pháp nghiên cứu Pht học, văn hóa học;
Nghiên cu liên ngành: Nhằm đối chiếu vấn đề trên nhiu bình din có mi
liên quan ti nhau
5. Đóng góp mới của đề tài
3
- Gii thiu mt cách h thống văn bản Bảo đỉnh hành trì t văn
khc mc bản đến các văn bản in t mc bản (thư tịch).
- Làm các vấn đề văn bản như: Cấu trúc văn bn, tác gi văn bản,
xác định bn nghiên cu biên dch công b (thin bn) tác phm Bo
đỉnh hành trì.
- Nghiên cu giá tr ni dung giá tr ngh thut ca tác phm Bo
đỉnh hành trì, gii mã, gii thiu v tác phm Phật giáo, hướng ti s bo
tn và phát huy giá tr ca tác phm.
- Gii thiu vai trò của văn bn Bảo đỉnh hành trì trong h thng tác
phm Pht giáo Trúc Lâm Yên T.
- Nghiên cu các hoạt động sinh hoạt văn hóa, hành trì khoa nghi
nhng vấn đề Pht giáo ca Pht giáo Trúc Lâm Yên T trong đi sng tín
ngưỡng, văn hóa bản địa....
- Khẳng định vai tca Pht giáo Trúc Lâm Yên T trong đời sng
chính tr tư tưởng, văn hóa xã hội, tôn giáo qua văn bản Bảo đỉnh hành trì.
- Phiên âm toàn b tuyn dch mt ni dung trong tác phm Bo
đỉnh hành trì.
6. Ý nghĩa lý luận và thc tin ca lun án
6.1. Ý nghĩa lý luận
- Lun án góp phn cung cp cái nhìn khái quát v một văn bản ca
Thin phái Trúc Lâm Yên T cũng như những tác động ca tác phm trong
lch s và đi sng xã hi hin nay.
6.2. Ý nghĩa thực tin
- Lun án góp phần làm rõ đặc điểm văn bn ca tác phm Bảo đỉnh
hành trì ch toàn chương trên nhiều phương diện, như: Lịch s hình
thành văn bản, quá trình truyn bn, s ợng văn bản, tác gi, ngôn ng th
hin trong tác phm.
- Lun án th làm tài liu tham kho cho vic thc hành nghi l
tôn giáo và nghiên cứu đời sng tâm linh của người Vit.
7. Kết cu ca lun án