
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Tác phẩm Thích thị Bảo đỉnh hành trì bí chỉ toàn chương 釋氏寶鼎行
持秘旨全章 còn gọi là Bảo đỉnh hành trì bí chỉ toàn chương 寶鼎行持秘旨全
章 (gọi tắt là Bảo đỉnh hành trì 寶鼎行持), tác phẩm do Đệ Trúc Lâm tam tổ
Huyền Quang 玄光 tên thật là Lý Đạo Tái 李道載 (1254 - 1334) định bản (thu
thập, sửa chữa và biên tập). Tác phẩm sử dụng chữ Hán và có xen chữ Nôm,
ghi chép các nghi lễ trong đạo Phật, các bài văn hướng dẫn cách thức thực hành
nghi thức hành lễ trong trai đàn, như: đề ngạch sớ, đề Kim đồng Ngọc nữ, lễ
phát hỏa trong phát tấu, giải oan, phá ngục, v.v... Bảo đỉnh hành trì được lưu
hành rộng rãi trong các chùa Phật ở Việt Nam, thư viện tư gia, thư viện địa
phương, thư viện trung ương và các thầy cúng. Tác phẩm từ trước đến nay vẫn
được coi là bí chỉ của Thiền phái Trúc Lâm và tác phẩm này cũng được coi là
tác phẩm thực hành nghi lễ tôn giáo tiêu biểu cho biểu hiện nhập thế của Phật
giáo Trúc Lâm.
Là một tu sĩ Phật giáo, ngay từ khi mới xuất gia tu đạo, tôi vô cùng
hâm mộ công hạnh của các vị hoàng đế nhà Trần. Điều khiến tôi từng phải
trăn trở suy nghĩ tại sao các vị hoàng đế triều Trần lại sẵn sàng từ bỏ ngai
vàng cao quý để đến với cảnh chùa hoang vắng tĩnh mịch? Phải chăng do
sự tốt đẹp của tư tưởng Phật giáo hay cảnh giới của các vị hoàng đế nhà
Trần trong thời đại bình yên mới? Và trách nhiệm vì dân vì nước của các vị
ấy có giống như trách nhiệm xây dựng Thiền phái của riêng người Việt?...
Sự uyên áo mầu nhiệm của Thiền phái đã đồng hành cùng với lòng tin của
Phật tử suốt chặng đường lịch sử đó như thế nào?... Tôi thấy cần thiết phải
có nghiên cứu sâu hơn, kỹ hơn về văn bản tác phẩm này. Vì thế tôi đã lựa
chọn “Nghiên cứu văn bản Bảo Đỉnh hành trì bí chỉ toàn chương” làm đề tài
luận án Tiến sĩ Hán Nôm của mình.
2. Mục tiêu khoa học
Luận án nghiên cứu văn bản học nhóm văn bản Bảo đỉnh hành trì,
tiến hành xác lập thế hệ bản sao và xác định bản tin cậy (thiện bản). Từ đó,
nghiên cứu giá trị tác phẩm Bảo đỉnh hành trì về nội dung và nghệ thuật,
nhằm giới thiệu tác phẩm Phật giáo do Đệ tam tổ Huyền Quang định bản