BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO - BỘ QUỐC PHÒNG
HỌC VIỆN QUÂN Y
NGUYỄN PHƯƠNG HIỀN
NHU CẦU, THỰC TRẠNG
VÀ MỘT SỐ NĂNG LỰC CỐT LÕI TRONG ĐÀO TẠO
THẠC SĨ ĐIỀU DƯỠNG Ở NƯỚC TA HIỆN NAY
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC
Ngành: Quản lý y tế
Mã số: 972 08 01
HÀ NỘI - 2023
Công trình được hoàn thành tại:
Học viện Quân y
Người hướng dẫn khoa học:
1. HD1: TS. Nguyễn Anh Tuấn
2. HD2: PGS.TS. Lê Văn Bào
Phản biện 1: …...................................................................
Phản biện 2: ..........................................................................
Phản biện 3: .........................................................................
Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Trường
họp tại.................................................................
Vào hồi…… giờ…., ngày ... tháng ...năm………
Có thể tìm hiểu luận án tại thư viện:
1. Thư viện Quốc Gia
2. Thư viện Học viện Quân y
1
ĐẶT VẤN ĐỀ
Trên thế giới chương trình đào tạo thạc sĩ điều dưỡng đã có quá
trình phát triển lâu dài để đáp ứng với kiến thức mới trong chăm sóc
điều dưỡng, gắn liền với năng lực. Ở Việt Nam, chương trình đào tạo
thạc sĩ điều dưỡng của các trường thường xây dựng chuẩn đầu ra dựa
trên chuẩn năng lực dành cho người điều dưỡng, nhu cầu học tập của
người học và định hướng phát triển tiếp trong tương lai.
Năm 2012, Bộ Y tế đã ban hành Bộ Chuẩn năng lực cơ bản của
Điều dưỡng Việt Nam. Hiện tại Bộ Y tế phối hợp với Hội Điều
dưỡng Việt Nam đã và đang rà soát lại Bộ chuẩn năng lực này và
định hướng phân các năng lực cần thiết theo trình độ, vị trí việc làm
của người điều dưỡng phù hợp với yêu cầu nguồn nhân lực trong
nước và đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế.
Xuất phát từ thực tiên trên, chúng tôi đã tiến hành đề tài “Nhu
cầu, thực trạng và một số năng lực cốt lõi trong đào tạo thạc sĩ điều
dưỡng ở nước ta hiện nay” với 2 mục tiêu:
(1) Mô tả nhu cầu và thực trạng đào tạo thạc sĩ điều dưỡng ở
Việt Nam hiện nay.
(2) Đánh giá các nhóm năng lực cốt lõi của thạc sĩ điều dưỡng
theo chuẩn đầu ra chương trình đào tạo.
➢ Những đóng góp mới của luận án:
- Mô tả thực trạng đào tạo thạc sĩ điều dưỡng đến cuối năm 2020;
- Xác định nhu cầu thạc sĩ điều dưỡng cần đào tạo về số lượng để
duy trì và đào tạo nhân lực điều dưỡng đến năm 2025 cũng như các
năng lực cốt lõi cần có phục vụ cho các vị trí việc làm;
- Đưa ra 4 nhóm năng lực cốt lõi và các năng lực chi tiết ứng với
từng nhóm năng lực cốt lõi cùng với mức độ ưu tiên đào tạo của từng
nhóm trong chuẩn đầu ra chương trình đào tạo.
➢ Bố cục của luận án:
Luận án gồm 132 trang với 8 hình, 14 biểu đồ và 34 bảng, với:
Đặt vấn đề 2 trang; Chương 1: Tổng quan 36 trang; Chương 2: Đối
tượng và phương pháp nghiên cứu 22 trang; Chương 3: Kết quả 38
trang; Chương 4: Bàn luận 30 trang; Kết luận và khuyến nghị 3 trang;
Hạn chế nghiên cứu 1 trang. Tài liệu tham khảo: 129 tài liệu (tiếng
Việt 47, tiếng Anh 82) trong đó có 39 tài liệu (31%) từ năm 2018 trở
lại đây.
2
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
1.1. Thực trạng và nhu cầu đào tạo nhân lực điều dưỡng hiện nay
1.1.1. Thực trạng và nhu cầu nhân lực điều dưỡng hiện nay
1.1.1.1. Tình hình chung về nguồn nhân lực điều dưỡng và nhu cầu
sử dụng
Theo Hội ĐD Quốc tế (ICN) và WHO, trên thế giới đến năm
2030 cần thêm khoảng 9 triệu ĐD thực hành. Riêng các nước Đông
Nam Á cần thêm 1,9 triệu ĐD.
Ở Việt Nam, hiện có 11,4 ĐD/10.000 dân, đến năm 2030 sẽ
thiếu khoảng 40.000 đến 50.000 ĐD.
1.1.1.2. Thực trạng và nhu cầu nhân lực thạc sĩ điều dưỡng
Hội ĐD Quốc tế (ICN) nhận thấy có bằng thạc sĩ sẽ mở ra nhiều
cơ hội việc làm và tăng thêm thu nhập cho người ĐD, số lượng người
học thạc sĩ ĐD ngày càng tăng.
Theo báo cáo của Hội Điều dưỡng Việt nam, đến năm 2021 tổng
số thạc sĩ, CKI ĐD đang có tại các cơ sở điều trị trên toàn quốc là
1499 người, chủ yếu đang công tác tại các cơ sở đào tạo ngành ĐD
còn tại các cơ sở y tế thì còn hạn chế.
1.1.2. Thực trạng và nhu cầu đào tạo thạc sĩ điều dưỡng
1.1.2.1. Thực trạng và nhu cầu đào tạo thạc sĩ điều dưỡng trên thế giới
Ở các nước tiên tiến việc đào tạo ĐD có hệ thống ổn định về quy
mô đào tạo, đội ngũ cán bộ đạt chuẩn chất lượng và đã đào tạo các
trình độ cử nhân, thạc sĩ, tiến sĩ ĐD từ những năm 1980.
1.1.2.2. Thực trạng và nhu cầu đào tạo thạc sĩ điều dưỡng tại Việt Nam
Đến 12/2020 có 4/6 trường (Trường ĐH Y Dược TP. HCM,
Trường ĐH ĐD Nam Định, Trường ĐH Y Hà Nội, Trường ĐH
Thăng Long - Trường ĐH Y Dược Huế, Trường ĐH Phenikaa) đã có
học viên tốt nghiệp CTĐT thạc sĩ ĐD.
Để mở ngành và duy trì đào tạo ngành ĐD trình độ ĐH và CĐ thì
phải có trình độ từ thạc sĩ đúng ngành ĐD trở lên. Theo báo cáo tổng
hợp số lượng giảng viên trình độ thạc sĩ ngành ĐD hiện đang công tác
tại các cơ sở đào tạo còn hạn chế và chưa bảo đảm chất lượng.
1.2. Năng lực và nhóm năng lực cốt lõi của thạc sĩ điều dưỡng
1.2.1. Năng lực và các năng lực cốt lõi của người thạc sĩ điều dưỡng
1.2.1.1. Năng lực và năng lực cốt lõi
Năng lực là kiến thức, kỹ năng, khả năng và hành vi mà người
lao động cần có; năng lực cốt lõi gồm nhiều năng lực có điểm chung.
3
1.2.1.2. Năng lực và nhóm năng lực cốt lõi của thạc sĩ điều dưỡng
Tùy yêu cầu ĐD của từng quốc gia, nhưng nhìn chung các nước
vẫn có những nhóm năng lực cốt lõi: (1) năng lực chuyên môn về
ĐD, đáp ứng các yêu cầu về đạo đức nghề nghiệp; (2) năng lực quản
lý, làm việc nhóm; (3) năng lực nghiên cứu, tự phát triển bản thân.
1.2.2. Chuẩn năng lực người điều dưỡng và năng lực cốt lõi của
thạc sĩ điều dưỡng
1.2.2.2. Chuẩn năng lực điều dưỡng và thạc sĩ điều dưỡng tại Việt Nam
Bộ Y tế đã ban hành Chuẩn năng lực cơ bản của ĐD Việt Nam
gồm 3 lĩnh vực và 25 tiêu chuẩn, 110 tiêu chí cần đạt được. Và nhiệm
vụ, vai trò, trình độ theo từng hạng của người ĐD.
Tuy nhiên, chưa có chuẩn năng lực riêng theo từng trình độ đào
tạo đối với người ĐD.
Tham khảo các tài liệu quốc tế và yêu cầu nhiệm vụ của ĐD
hạng II có thể gợi ý một số nhóm năng lực cần có của người thạc sĩ
ĐD như sau: (1) Có đủ năng lực chuyên môn điều dưỡng theo trình
độ thạc sĩ; (2) Có năng lực tổ chức, lãnh đạo, phát triển chuyên môn
chung trong đơn vị; (3) Có năng lực hiểu và thực hiện đúng chính
sách phát luật, đường lỗi lãnh đạo của Đảng, thực hiện đạo đức nghề
nghiệp; (4) Có năng lực tổ chức đào tạo, huấn luyện và thực hiện
nghiên cứu khoa học.
1.3. Năng lực cần có của thạc sĩ điều dưỡng của chuẩn đầu ra
trong chương trình đào tạo đào tạo thạc sĩ điều dưỡng
1.3.1. Chuẩn đầu ra chương trình đào tạo
1.3.2. Chuẩn đầu ra chương trình đào tạo thạc sĩ điều dưỡng của
các trường đại học quốc tế
1.3.3. Chuẩn đầu ra chương trình đào tạo thạc sĩ điều dưỡng của
một số trường đại học tại Việt Nam
Chuẩn đầu ra CTĐT thạc sĩ ĐD của các trường ĐH ở Việt Nam
được xây dựng và thường xuyên rà soát theo quy định về xây dựng
chuẩn đầu ra và chương trình đào tạo của Bộ GDĐT.
Chuẩn đầu ra cũng như chương trình đào tạo của các trường
được rà soát, chỉnh sửa để phù hợp với yêu cầu của xã hội và nhu cầu
học tập của người học (trường ĐH Y Dược TPHCM đã 3 lần chỉnh
sửa, trường ĐH Điều dưỡng Nam Định có 2 lần chỉnh sửa).
CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng, phạm vi và thời gian nghiên cứu
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu