Trường phái, Phong cách
và Ý niệm trong Hội họa
Lê Kinh Tài, Chủ Nghĩa Ấn Tượng 2, 2008, sơn dầu,
160x160cm.
Hình thức và nội dung của tranh vẫn là những trăn trở của
người sáng tác: Quan điểm cá nhân và cá tính là hai yếu tố
ảnh hưởng đến việc hình thành tác phẩm. Từ đó xuất hiện các
từ : Ý niệm, Phong cách, Trường phái. Các từ này có thể xem
là từ chuyên môn của hội họa.
Trường phái* là phái, dòng khoa học, nghệ thuật có khuynh
hướng tư tưởng riêng- (Từ điển wiktionary). Trong lịch sử
hội họa, từ “Trường phái” là để chỉ những hình thức đã được
định hình, được khẳng định và thừa nhận. Ví dụ: Trường phái
Ấn tượng, Trường phái Lập thể… Trong mỗi trường phái
thường có nhiều phong cách khác nhau.
Phong cách là hình thức riêng, khác biệt đặc trưng của một cá
thể. Phong cách trong hội họa là từ chỉ đặc điểm riêng của
họa sỹ trong xử lý bố cục, bút pháp, đặc điểm hình, cách
nhấn- buông... là những phần thuộc vào hình thức của bức
tranh. Phong cách có thể “gắt” hoặc “dịu”; “mạnh mẽ” hoặc
“nhẹ nhàng”... hay có thể nói phong cách chịu ảnh hưởng của
cá tính. Phong cách không xuất phát từ cá tính thì phong cách
đó sẽ khó ổn định.
Ý niệm là sự hiểu biết, nhận thức bước đầu về sự vật, sự việc,
quan hệ, quá trình nào đó- (Từ điển wiktionary). Ý niệm
trong hội họa là điều thuộc về kiến thức, hiểu biết riêng (nhân
sinh quan) được bộc lộ thông qua "ý" của tác phẩm. Hay ý
niệm cá nhân nằm trong nội dung của bức tranh.
Tóm lại, tác phẩm (tranh) là nơi gặp gỡ giữa họa sỹ và người
xem tranh. Hình thức của tranh hay phong cách riêng của họa
sỹ vẫn được xem trọng, đó là những “ký tự”, có thể dễ hiểu
hoặc không, để người ta “đọc” nội dung mà họa sỹ muốn nói.
Một bức tranh có thể có hình thức mà không có nội dung,
hoặc nặng về hình thức hơn là nội dung nhưng đằng sau tác
phẩm vẫn thấy rõ nhân sinh quan của tác giả. Có như vậy,
ngôn ngữ hội họa mới thật sự sống động.
Hk.
------------------------------------------------
*Từ “Trường phái” được thực sự thăng hoa vào thế kỷ thứ
XVII và XVIII, thời kỳ mà hàng loạt các nhóm nghệ sỹ hoặc
nghệ sỹ khẳng định mình trên cơ sở của quan niệm riêng về
nghệ thuật họ và tìm ra nhiều hình thức thể hiện mới lạ. Do
đó, trong thời kỳ này có nhiều trường phái hội họa xuất hiện
như: Trường phái Ấn tượng, Trường phái Lập thể, Trường
phái Dã thú, Trường phái Biểu hiện...