Vài nét về đường Trường Sơn trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước

VAl NET VE DUdNC TRl/tMC SCfN TRONG<br /> CUOC KHANG CHIEN CHONG MY, CCU Nl/dC<br /> <br /> H6 KHANG*<br /> <br /> <br /> thang 7-1959, tuyen van tai dQdng biln chi<br /> T ron nQa the ky trQdc day, giQa<br /> nhQng ngay phia ben kia vi tuyen<br /> 17, ca mien Nam dang chim trong mau Itta<br /> vien mien Nam ra ddi (Doan 759).<br /> Budi dau, tuyen van tai dQdng bo dQa<br /> do chinh sach va hanh dong phat xit tan vao dQdng day Thong nha't d l thQc hien<br /> sat da man nhQng ngQdi yeu nQdc, nhQng nhiem vu, chii yeu lam eong tac giao lien,<br /> ngQdi "khang chien cu" cua quan thu. Hoi van chuyin mot so vat cha't b i n g phQdng<br /> nghi Ban cha'p hanh Trung Qdng Dang l i n thQc gui thd vdi phQdng cham: phong<br /> thQ 15 do Chu tich Ho Chi Minh chii tri da tranh, giQ bi mat tuy^t doi d l bao v^ iQe<br /> chi ro con dQdng phat trien cd ban ciia each iQdng, bao v§ muc tieu nhifm vu. Tuyfo<br /> mang mien Nam la con dUdng si dung bao van tai biln, do My c6 iQc iQ^ng hai quan<br /> Ivtc cdch mang di giai phong mien Nam, manh, khong che ngat vung biln mien<br /> hoan thdnh cdch mang ddn chu nhdn ddn. Nam i\en Doan 759 gap nhieu khd khan.<br /> D I hoan thanh nhiem vu d6, mien Bic phai Mae du da tim nhieu bien phap, md nhieu<br /> diy manh chi vien cho mien Nam. Tai Thii tuyen ven biln, vong ra Tay TrQdng Sa,<br /> do Ha Noi, Dang ta va Chu tich Ho Chi vong qua Dong TrQdng Sa nhQng ket qua<br /> Minh di den quyet dinh thanh lap tuyen ban che. Trong 2 nam tQ thang 2-1962 den<br /> giao lien quan sQ tren bo va tren bien chi thang 12-1964, tuyen van tai dQdng bien da<br /> vien cho each mang mien Nam. giao cho cac chien trQdng mien Nam 4.920<br /> TQ sau Hiep dinh Gidnevd den nam ta'n vu khi, dan dQdc va trang bi ky thuat<br /> 1958, ta da eo dQdng day Thong nha't do cho chien trQdng xa nhlCt la Nam Bo. Rieng<br /> Ban Tho'ng nha't Trung Qdng td chQc dl vdi Lien khu V, td chQc dQdc 3 chuyen,<br /> dQa don can bo, chuyen tai lieu va mot so dQdc 171 ta^n thi xay ra vu Vung Ro (thang<br /> hang cin thiet giQa mien Bic va mien 12-1965) (1). TQ thang 3-1965 den thang 4-<br /> Nam. Den lue nay, dQdng day Thong nha't 1975, tuyen dQdng biln chi chuyin dQ(?c<br /> Bic Nam khong con phu hdp. Nhan thQc ro vao chien trQdng 711 i&n (2). Viec dam bao<br /> t i m quan trong va sQ ca'p thiet cua vi^c chi vien chien trQdng, ndi lien giQa hau<br /> mien Bic da tQng chi vien cht) each mang phQdng mien Bic vdi hau phQdng tai eh6<br /> mien Nam thang 5.-959, Quan uy Trung cua each mang mien Nam, each mang Lao<br /> Qdng ra quyet dinh thanh lap tuyen giao va Cam-pu-chia chii yeu dQa vao tuy^n v^n<br /> lien quan sQ tren bo (Doan 559). Tiep d6, tai chien lQ(?e tren bo.<br /> <br /> <br /> • PGS.TS. Vi$n Lich sQ Quan si?<br /> Vai na vi Budng Tm£mg Son... 11<br /> <br /> Thang 1 nam 1961, Bo Chinh tri Ban vao mien Nam, tien hanh chien iQdc "Chien<br /> Cha'p hanh Trung Qdng Dang hop va de ra tranh cue bo". TrQdc tinh hinh dd, cho'ng<br /> nhiem vu d^y manh hdn nQa da'u tranh My cQu nQdc la nhiem vu hang d i u cua<br /> chinh tri,. dQa da'u tranh vu trang len song toan Dang, toan quan va toan dan ta tren<br /> song vdi da'u tranh chinh tri. B6 Chinh tri ca hai mien Nam, Bic. 'Ta't ca cho tien<br /> giao cho Quan iiy Trung Qdng va Ban tuyen, ta't ca de danh t h i n g giac My xam<br /> Thong nha't Trung Qdng giup Trung Udng iQde" la y chi cua hau phQdng mien Bic ddi<br /> Dang trQc tiep chi dao cong tac quan sQ d vdi each mang mien Nam. TQ day, mien<br /> mien Nam, quyet dinh tang cQdng cd quan Bic vQa san xua't, vQa chien da'u, vQa tang<br /> lanh dao Trung Qdng Cue, cac khu uy ve sQc chi vien cho chien trQdng mien Nam,<br /> mat quan sQ; td chQc va kien toan Bo Chi cho each mang Lao va Cam-pu-chia.<br /> buy quan sQ Mien va Bo chi huy quan sQ<br /> D I dam bao cho van chuyen ngQdi va<br /> cac quan khu; tang cQdng doi ngu can bo,<br /> phQdng tien chien tranh eung cac loai vat<br /> d i y manh viec tiep te vu khi, tai chinh cho<br /> cha't can thiet khac vao chien trQdng, trong<br /> each mang mien Nam va md rong giao<br /> dieu kien dich danh pha ac liet, toan bo hf<br /> thong lien lac Bie-Nam.<br /> thong giao thong van tai tQ mien Bic vao<br /> ThQc hien Nghi quyet cua Bo Chinh tri, cac chien trQdng deu dQdc cha'n ehinh va<br /> Quan uy Trung Qdng chu trQdng nhanh tang CQdng. LQC iQdng van tai quan sQ<br /> ch6ng tang cQdng iQc iQdng cho Doan 559 eung iQc iQdng van tai dan sQ tren mien<br /> n h i m md rong tuyen van tai TrQdng Sdn Bic tap trung nang iQc van chuyen tao<br /> theo phQdng hQdng kien tri giQ vQng hanh chan hang cho Doan 559. LQc iQdng phong<br /> lang phia Dong, k h i n trQdng md dQdng van khong, iQc iQdng dam bao giao thong tang<br /> tai phia Tay TrQdng Sdn. Ddng thdi, manh nhanh ve sd iQdng; hinh thanh thd tran<br /> dan ap dung phQdng thQc van tai cd gidi, vQa danh dich rong k h i p vQa tap trung bao<br /> kdt hdp vdi phQdng thQc van tai tho sd (xe V9, dam bao cac d i u moi giao thong, cac dia<br /> dap thd), chu trong khai thae dQdng song. ban trong dilm.<br /> <br /> DQdc tang CQdng iQc iQdng va bing Tren tuyen van /tai chien iQde, Doan 559<br /> nhQng bien phap td chQc chat che, hi?u dQdc tang cQdng iQc iQdng va phQdng ti^n,<br /> qua, dfo giQa nam 1964, Doan 559 da xay hinh thanh iQc iQdng binh chiing hdp<br /> dQng dQdc dia ban boat dong tQ Tay Quang thanh. LQC iQdng nay dQdc bd tri thanh the<br /> Binh vao den nga ba Bien Gidi, triln khai tran danh dich, dam bao giao thong va van<br /> dQdc mpt sd tuyen, thanh lap dQdc cac eung tai quan sQ tren toan tuyen theo phQdng<br /> tram, xay dQng dQdc tuyen hanh lang noi cham vQa c6 iQc iQdng tai cho vQa cd iQc<br /> lien mien Bie vdi chien trQdng midn Nam. iQdng cd dong manh. Nhieu can bo nhan<br /> Nhd d6, trong 4 nam thQc hifn nhiem vu vien ky thuat thuoc nhieu binh chiing va cd<br /> (1961-1965), Doan da van chuyin ban giao quan dan sQ dQdc dieu dong vao chien da'u,<br /> cho cac chien trQdng g i n 3.000 ta'n vat cha't cong tac tren dQdng TrQdng Sdn.<br /> cac lo§ii, dam bao hanh quan cho 12.000 Khic phuc gian khd, kho khan, can bo,<br /> iQdt ngQdi qua lai tren dQdng TrQdng Sdn chien si, thanh nien xung phong va nhan<br /> (3). TQ nam 1965, My sii dung khong quan, vien ky thuat eua Doan 559 da ben bi, anh<br /> hai quan leo thang danh pha mien Bic, dung va mQu tri danh dich, md dQdng, dam<br /> dQa cac ddn vi quan bo cua My va chQ h l u bao giao thong, thQc hi?n nhi$m vu trung.<br /> 12 Rghien cijru Ljch siSr. s6 5.2009<br /> <br /> tam la tiep nhan cae ngudn hang tQ hau hieu qua moi am mQu va thu doan danh<br /> phQdng mien Bic (bao gom eua Tdng cue pha ngan chan eua dich, giQ vQng sQ chi<br /> Hau can, eua Ban Thong nha't Trung Qdng, vien cho chien trQdng.<br /> cua cac cd quan nha nQdc gili vao chien<br /> DQdc tSng cQdng ve iQc iQdng va phQdng<br /> trQdng, giii cho ban Lao) va ngudn thu mua<br /> tien, bo doi TrQdng Sdn nhanh ehdng td<br /> d hQdng Cam-pu-chia, td chQc van chuyen<br /> chQc lai doi hinh, bd tri lai the tran, dieu<br /> chi vien tdi cae chien trQdng mien Nam va<br /> chinh gidi tuyen chien da'u, hiep ddng giQa<br /> Lao, dam bao hanh quan cho bo doi va cac<br /> cae quan binh chiing va tQng binh tram, cai<br /> ,doan can bo dan-chinh-dang qua lai tren<br /> tien he tho'ng chi huy, tang cQdng cho cae<br /> dQdng TrQdng Sdn.<br /> trong dilm... Rut kinh nghiem thdi ky<br /> Bon nam (1965-1968), Doan 559 da "Chien tranh cue bo", he thong binh tram,<br /> chuyin tdi chien trQdng mien Nam va Lao khu kho, mang dQdng, cac diem vQdt, cac<br /> g i n 100.000 ta'n vat cha't, dam bao cho hdn doan vong tranh va viec td chQc eung doan,<br /> 200.000 iQdt ngQdi qua lai tren dudng doi hinh van tai... cung dQdc cai tien phii<br /> TrQdng Sdn (4), gdp phan danh bai no iQc hdp vdi tinh hinh mdi... Vi vay, mac du<br /> quan sQ cao nha't eua de quoc My trong dich danh pha ac liet b i n g bo binh, bing<br /> nhQng nam tien hanh chien iQdc "Chien khong quan; doi xudng khu vQc dQdng<br /> tranh cue bo" d mien Nam va danh t h i n g TrQdng Sdn mot khdi iQdng bom dan, cha't<br /> "Chien tranh dac biet" d Lao; tao dieu kien doc hoa hoe va cac loai thiet hi di?n tii hien<br /> cho viec hoan thanh nhiem vu trong cac dai tang ga'p 4 l i n thdi ky Gion-xdn (1965-<br /> giai doan tiep theo. 1968) va ga'p 20 Ian thdi ky 1960-1964...<br /> TQ nam 1969 den nam 1972 la thdi ky nhQng tuyen van tai chien iQde v i n khong<br /> My trien khai mot loat bien phap n h i m ngQng dQdc xay dQng va md rong, vQdn sau<br /> ngan chan b i n g dQdc moi ngudn tiep te tQ va vQdn xa vao cac chien trQdng. Neu trong<br /> ben ngoai vao mien Nam, dac biet la tuyen thdi ky "Chien tranh cue bo", Doan 559 mdi<br /> van tai chien iQdc tQ Bic vao Nam. Bo md thong dQdc true dQdng 20 - c^a k h i u<br /> Quo'e phong My ap dung triet d l nhQng vQdt dinh TrQdng Sdn, ndi vdi he thdng<br /> thanh tQu mdi nha't cua nen khoa hoc-eong dQdng chien iQdc d sQdn phia Tay TrQdng<br /> nghe My vao muc dich ngan chan, tang Sdn, nit n g i n cung do den cac hQdng chien<br /> cQdng do, mat do danh pha eua khong trQdng... thi tQ nam 1968 den nam 1972,<br /> quan, bo binh va cac boat dong biet kich md them 4 true dQdng tQ Dong TrQdng Sdn<br /> tren khu vQc TrQdng Sdn va he thong sang Tay TrQdng Sdn, bao gom dQdng 18,<br /> dQdng ngang re tdi cac chien trQdng ciia 16, 10 va 12, tao thanh h? thdng dQdng<br /> tuyen van tai chien iQdc. Cung mot luc, bo vUdt k h i u ehdng dich ngan chan, nang<br /> doi TrQdng Sdn phai dQdng dau vdi dieu tdng sd chieu dai tuyen dQdng tQ 2.930km<br /> ma My menh danh la "chien tranh ngan (1968) len tdi g i n 11.000km (1972), chQa<br /> chan" va "chien tranh hiiy diet" trong thdi ke 6.500km dQdng giao lien, gui thd (5).<br /> ky "Viet Nam hda chien tranh". Nhd do, trong 4 nam thQc hi^n nhi$m vv<br /> (1969-1972), tuyen van tai chidn iQdc da<br /> TrQdc tinh hinh dd, Dang va Nha nQdc<br /> van chuyen dQdc tdng khoi iQdng vat chtft<br /> chii trQdng tang cQdng them iQe iQdng va<br /> dat 118%, dam bao hanh quan dat 184 ddn<br /> phQdng ti$n d l dam bao cho Doan 559 tac<br /> 190% so vdi chi tieu; ban giao cho cac chidn<br /> chien bao v$ giao thong, dii sQc ddi phd cd<br /> Vai n&t vi Bir6ng Trugmg Son. 12<br /> <br /> <br /> trQdng mot khdi iQdng vat chat va mot sd binh, iQc iQdng md dQdng con bao gom<br /> iQdng nhan iQc tang gip 3 den 6 l i n so vdi 2.741 thanh nien xung phong va dan eong<br /> 4 nam trQdc dd (6), dap Qng ngay cang diy hoa tuyen... Ddng thdi Nha nQdc va quan<br /> dii nhu e i u ciia each mang mien Nam, each doi con tang cQdng them phQdng tien cho<br /> mang Lao va Cam-pu-chia, dac biet vao Doan 559, bao gom hang nghin xe may cac<br /> nhQng thdi diem quan va dan midn Nam loai, xe lu, may 6p hdi, may nghien da, may<br /> md cuoc tien cong chien iQdc 1972, quan va san ui... (8).<br /> dan Lao md cuoc tien cong chien iQde buoe<br /> Khi the chien t h i n g tren k h i p chien<br /> dich phai ky Hiep dinh Pari va Hiep dinh trQdng cung vdi viec iQc iQdng va phQdng<br /> Vieng chan. tien dQdc bd sung, dQdc td chQc chat che da<br /> NhQng nam 1973-1975, nhiem vu eua tao nen sQc manh mdi, giup Doan 559<br /> tuyen van tai chien iQde la phai tranh thu nhanh chong md them 3.480km dudng ed<br /> thdi cd, "tiep tue thQc hien nhiem vu van gidi va cac true doe men theo Dong va Tay<br /> chuyen chien iQdc, tiep tue bao dam hanh TrQdng Sdn. Sd ki -16-m6t dQdng mdi md do<br /> quan vao cac chien trQdng... dam bao cho Idn hdn tdng sd chieu dai giao thong dQdc<br /> cac quan khu thQc hi^n tot vi$c td chQc xay dQng trong vong 13 nam trQdc do. Cac<br /> chien trQdng, xay dQng iQc iQdng dQ trQ tuyen dQdng ngang ho trd eung dQdc khai<br /> chien iQdc. Ddng thdi phai bao dam mot thong. G i n 5.000km dQdng dng din nhien<br /> p h i n nhu ciu dan sinh kinh te, gop p h i n lieu long vdi he tho'ng tram bdm, be chQa<br /> xay dQng can cQ dia, vung giai ph6ng mien tQdng do'i hien dai tQ hau phQdng mien<br /> Nam va cac nQdc ban" (7). Bic, men theo cac true doc TrQdng Sdn,<br /> vQdn tdi cae chien trQdng (9). Cae tuyen<br /> Theo phQdng hQdng dd, cac iQc iQdng<br /> dudng bo phia Dong va Tay dQdc sQa chQa,<br /> chien da'u va eong tac tren dQdng TrQdng<br /> bao dQdng, md rong, bao dam cho vi^c van<br /> Sdn k h i n trQdng ddi mdi the tran ciu<br /> chuyen cd gidi theo doi hinh Idn, hoat dong<br /> dQdng, ddi mdi td chQc iQc iQOng va ddi mdi<br /> lien lac ca mua kho va mua mUa, ca ngay<br /> phQdng thQc'van chuyin n h i m dap Qng doi<br /> va dem.<br /> hoi eua chien trQdng trong tinh hinh mdi.<br /> Gid day, ddi mdi the tran eiu dudng dQdc Qua 16 nam xay dQng, tQ 16'i mon giao<br /> Bo doi TrQdng Sdn xac dinh ro: rut ngin va lien bi mat len loi dQdi cac trien rQng, vdi<br /> cai thien mang dQdng phia tay TrQdng Sdn, phQdng thQc van tai tho sd, gui thd la chii<br /> ddng thdi tap trung iQc iQdng xay dQng cd yeu, tuyen van tai chien iQdc phat trien<br /> ban tuydn dQdng d phia Dong day TrQdng thanh he thdng true doc va true ngang,<br /> Sdn. Thang 11 nam 1973, Hoi ddng Chinh ngay cang vQdn xa tdi cac chien trQdng,<br /> phii phe e h u i n ke hoach thiet ke, md rong vQdn sau vao cac hQdng chien dich. Tinh<br /> tuyen van tai chien iQdc TrQdng Sdn. LQc den nam 1975, tuyen van tai chien iQdc<br /> iQdng cong binh ciia Doan 559 va nganh k6o dai va md rong len tdi gin 20.000km,<br /> van tai mien Nam dQdc huy dong lam bao gdm cac he tho'ng true doc dai<br /> dQdng. TQ 8 trung doan va 65 tilu doan 6.810km, nhieu he true ngang da<br /> nam 1972, iQc iQdng cong binh ciia Doan 4.980km, 5 he thdng dQdng vQdt kha'u da<br /> 559 da tang len 1 sQ doan, 17 trung doan 700km, 1 he thdng dQdng dng dai<br /> va 40 tieu doan vdi tdng quan sd bing 1.400km, tuyen van tai dQdng song vao tdi<br /> 36.341 ngQdi. Ben canh iQc iQdng eong Stung-treng... (10) .<br /> 14 Rghien curu L|ch siSr. s6 5.2009<br /> <br /> Tren cae neo dQdng, he thdng cung vao svi dung "Chien tranh h6a hoe" nhQ rai<br /> tram, binh tram lam nhiem vu van tai, bom napan, cha't doc hoa hoc, gay mQa<br /> dieu chinh giao thong, cap phat, giao lien, nhan tao..., tan pha hiiy hoai nang ne rQng<br /> bao dam hanh quan, dQa ddn va dieu tri TrQdng Sdn. Bo binh dich md hang nghin<br /> thQdng benh binh; he thdng kho tram, tran cuoc hanh quan quy mo ngay cang Idn;<br /> dia phong khong, tram sQa chQa va bao tung hang nghin toan biet kich, tham bao<br /> dQdng xe may... cung dQdc xay dQng va tham nhap sau vao can cQ hau cin ciia ta.<br /> ngay cang hoan chinh, bao dam sQ boat Toan bo boat dong danh pha, ngan chan<br /> dong thong sudt eua eon dudng trong moi dQdng TrQdng Sdn g i n bd chat che vdi<br /> tinh huo'ng. nhQng no iQc quan sii cua dich tren k h i p<br /> Doc dai theo cac tuyen, nhieu khu can chien trQdng ba nQdc Dong DQdng va tren<br /> cQ dQ trQ chien liidc cua Bo va cae khu can vung trdi, vung bien mien Bic Viet Nam,<br /> cQ hau cin eua cae quan khu, cac mat tran khien cho cuoc chien tren dQdng TrQdng<br /> dQdc bd tri dQdi nhQng tan rQng TrQdng Sdn cang trd nen quyet liet. Nhieu tac gia<br /> Sdn, tiep can cac hQdng chien trQdng, dap My va phQdng Tay, ngay tQ ngay dd va eho<br /> Qng moi yeu ciu chien iQde, chien dich... den sau nay, cd nhQng nhan x6t kha xac<br /> dang ve nguyen nhan t h i t bai cua My d<br /> TQ khi dQdc dQa vao s^ dung cho den Viet Nam, d dQdng mon Ho Chi Minh. Ho<br /> khi ket thuc chien tranh, chien trQdng deu thQa nhan: My bai tran vi khong cit<br /> TrQdng Sdn da phai dQdng d i u vdi sQ ngan dQt dQdc con dQdng TrQdng Sdn; va My<br /> chan khoc li^t, tan bao, bing nhieu iQc khong the nao c i t dQt dQdc eon dQdng vi<br /> iQdng, nhieu thii doan, nhieu loai phQdng "con dQdng mon nay khong phai chi la mot<br /> tien chien tranh va vii khi hien dai cua ke con dQdng dQdc vach ra ma nd la ca mot<br /> thu. Ndi day, sudt 16 nam, da dien ra cuoc ludng tQ tQdng... Toan bo eon dQdng mon<br /> chien tranh ngan chan va cho'ng ngan chan Ho Chi Minh ma ngQdi ta ndi den bom nay,<br /> giQa quan va dan ta vdi eo may quan sQ la tdng ket cua hang the ky diu-tranh va<br /> khdng Id cua de quo'e My. Chi tinh tron 10 ap bQc, cho nen eon dQdng a'y e6 sQc sdng<br /> nam ke tQ khi van tai cd gidi dQdc thQc manh liet, vi n6 la tQdng trQng eho sQc<br /> hien tren dQdng TrQdng Sdn den luc ket chien da'u ciia ca mot dan toe chQ khong<br /> thuc chien tranh. My va quan doi Sai Gon phai vi nhQng doan dQdng cu t h i , vi nhQng<br /> da huy dong mot iQc iQdng Idn cac quan doc deo t h i n g dQng hay vi rQng niii ram<br /> chiing, binh chung thien chien tap trung rap hoae nhQng vung ddng b i n g ma nd da<br /> danh pha, chSn c i t con dQdng; rai xudng bang qua" (11).<br /> moi neo dQdng TrQdng Sdn cac phQdng<br /> tien, may mdc tinh vi, tQ dong eung cap Trong dieu ki$n dich danh pha ac li^t,<br /> thong tin, so' lieu phuc vu cho may bay khi hau, thdi tiet phQc tap, viec xay dQng<br /> trinh sat, may bay chien da'u cua chung ve va bao v? tuyen van tai k6o dai hang nghin<br /> iQu iQdng ngQdi, xe qua lai tren dQdng ki-16-m6t qua nhieu khu vQc dia hinh thuoc<br /> TrQdng Sdn. Sudt bao nkm, My s\i dung 20 tinh ba nQdc Viet Nam, Lao, Campuchia<br /> khong quan chien thuat, khong quan chien (12) doi hdi khong chi long dung cam ma<br /> iQdc tap trung danh pha khdc liet hong<br /> con phai cd tri thong minh, cd bi§n phap td<br /> triet ha toan bo he tho'ng van chuyen len loi<br /> chQc iQc iQdng, bd tri the tr^n... dung din,<br /> dQdi tan rQng. Them vao dd. My con dQa<br /> sang tao, hieu qua.<br /> Vai na vi fiifgmg Trifflmg Son... 15<br /> <br /> Buoi d i u , liic iQdng cong tac tren tuyen De hoan thanh nhiem vu dd, bo doi<br /> chi cd mot sd ddn vi nhd le, td chQc thanh TrQdng Sdn da chii dong, tich cQc quy<br /> cac "tram dQdng dajr" vdi nhi^m vu soi hoach va xay dQng mang giao thong lien<br /> dQdng, d i n quan, gui thd ludn sau qua cac hoan bao gdm nhieu true doc, true ngang,<br /> vung dich chidm. D i n d i n , trQdc yeu ciu dQdng vong tranh, dQdng nghi binh; hinh<br /> chi vi$n chidn trQdng ngay cang tang, thanh nhieu he thdng dQdng eho cae loai xe<br /> khdng gian chi vien ngay cang rong, dich cd gidi, triet de khai thae dQdng song, xay<br /> danh pha ngan chan quyet liet, iQe iQdng dQng tuyen dQdng dng vdi he tho'ng tram<br /> chidn d i u va cong tac tren tuyen khong bdm, be'chQa tQdng ddi hien dai; phdi hdp<br /> ngOng Idn manh. LQC iQdng dd bao gdm cae vdi cac "chien trQdng, cae quan khu md<br /> ddn vi binh chiing hdp thanh nhQ van tai mang dQdng chien dich noi vdi mang dQdng<br /> cd gidi, bo binh, phong khong, cong binh, chidn iQdc; ea'u true cac eong trinh eiu, ben<br /> thong tin va cae iQe iQdng bao dam khac vQdt, bai tru quan, bai giiu xe vQng chic,<br /> nhQ quan y, nhan vien ky thuat, thanh hdp ly; td chQc cae binh tram, khu kho,<br /> nien xung phong, cong nhan giao thong, tram sQa chQa, benh vien tren nhQng dia<br /> dan cong hda tuyen. Den cudi cuoc chien ban thuan tien, an toan; xay dQng cae dai<br /> tranh, chi rieng bo doi TrQdng Sdn da tang quan sat, tram dieu phdi giao thdng...; the<br /> den 120.000 ngQdi, g i n 9 sQ doan binh tran giao thong van tai tren toan tuyen<br /> chiing va cip tQdng dQdng, 12 trung doan ngay cang phat triln, hoan ehinh, dam bao<br /> binh chung cd dong va ca'p tQdng dQdng, iQc cho viec van chuyen lien tue, mQc do ngay<br /> iQdng cong tac, phuc vu trong cac xQdng cang tang, quy mo ngay cang Idn; bao dam<br /> siia chQa, khu kho, tram xa... Toan bo iQc tdt yeu ciu cd dong iQc iQdng ciia cae binh<br /> iQdng tren day dQdc td chQe thanh hai bp doan chii iQc.<br /> phan: iQc iQdng cd dgng va iQc iQdng tai<br /> The tran dd dQdc m^nh danh la "Tran dd<br /> cho. LQC iQdng cd dong la nhQng ddn vi hdp<br /> bat quai xuyen rQng ram", khien sQ danh<br /> thanh, nhQng ddn vi chuyen mon binh<br /> pha ciia dich khong thi'nao ngan chan noi<br /> chiing thQc hi$n cae chien dich van chuyen<br /> va danh dich tren tijfng hQdng hoae vao ngudn tiep te tQ mien Bic tdi cae chien<br /> nhQng thdi dilm quan trong, phuc vu y dd trQdng. Dieu dd cit nghia tai sao da ed<br /> chien iQdc chung. LQC iQdng tai cho la "mot iQdng dinh ciia My vao cudi nam 1967<br /> nhQng binh tram vdi cac bo phan binh eho la cin phai ed mot quan doan eua My<br /> chiing va iQc iQdng phuc vu, dam nhi^m tham gia mdi cit dQdc con dQdng mon trong<br /> cong tac chien da'u, van chuyin, bao v? giao ba thang va phai cd niia trieu quan, tQc la<br /> thong, bao dam hanh quan... tren tiing ngang vdi so' quan My dang tham chien d<br /> eung dQdng, dQdng khu vQc, dQdng dia ban Nam Viet Nam luc dd, thi mdi ed the giQ<br /> chang dQdc giao. GiQa cac bo phan iQc cho eon dQdng dd thQdng xuyen bi cit" (13).<br /> iQdng cd sQ lien quan chat che, ho trd, phol Con nhQ, "de chidm dQdc n6, phai chiem<br /> hdp va dQdi sQ lanh dao, chi huy tap trung, d6ng moi milim^t vuong d Lao, Cao Mien<br /> thdng nha't. Cac iQc iQdng d6 la'y vi$c van va ca Bic Viet Nam. T i t ca quan dpi ciia<br /> chuyin, md dQdng, bao dam hanh qufin, the gidi nay may ra mdi dii. Mot qua bom,<br /> bao v$ tuydn van tai lam nhi$m vu chii ngoai vi?e pha hoai mdi trQdng, vin khdng<br /> ydu, trong dd nhi?m vu van chuyin chi vi$n dyng den dQdc ban cha't ciia con ngQdi"<br /> la trung tam. (14).<br /> 16 Rghien curu L|ch sir. s6 5.2009<br /> <br /> Khdng chi xay dQng va hoan ehinh the tuyen van tai, can bd, chien si TrQdng Sdn<br /> tran giao lien van tai, bo doi TrQdng Sdn da tieh cQc giup dd ban xay dQng va ciing<br /> con thQc hien nhiem vu xay dQng, bao ve ed ed sd chinh tri, xay dOng iQc iQdng vu<br /> tuyen van tai chien iQdc vdi viec tac chidn, trang, phat dong chien tranh nhan dan,<br /> md rong khu vQc hanh lang, xay dQng dia bao ve va md rong tuyen hanh lang, xay<br /> ban vQng manh, xem dd la mot dieu kien dQng thanh dia ban vQng chic, dii sQc qu6t<br /> quan trong lam tha't bai cae hoat dong sach bon biet kich, tham bao, ddi phd cd<br /> ngan chan, pha hoai cua dich; khic phuc hieu qua cac thu doan va hanh dong ndng<br /> tac dong tieu cQe eua dia hinh va thdi tiet lan vung giai phdng, vung can cQ hanh<br /> ddi vdi nhip do md dQdng va van chuyin. lang, lam tha't bai am mQu ngan chan<br /> Ngay tQ nhQng nSm 60 eua the ky XX, cac tuyen van tai chien iQdc cua My - Nguy<br /> trung doan chu iQc eua ta da phdi hdp vdi (mien Nam, Lao, Thai L a n ) .<br /> ban to chQc nhieu ddt chien dau giai phdng<br /> NhQ vay, trong dieu ki§n dich chiem Qu<br /> mot khu vQe kha rong phia Tay TrQdng<br /> the va binh iQe, hda iQc, sQc cd dong, cd h$<br /> Sdn bao gdm Mudng Phin, Ban Ddng (1960- tho'ng can cQ x u i t phat tien cong tren chien<br /> 1961) DQdng 12, tQ Mu Da den dudng 9 trQdng mien Nam, tren dat Lao va Thai<br /> (1962-1963); Pha Lan-Ddng Hen (1964- Lan, neu chi dQa vao iQc iQdng cua ban<br /> 1965)... Trong nhQng nam 1970-1972, bo than thi bo doi TrQdng Sdn khong t h i xay<br /> doi ta da giai phdng A-T6-pd, cao nguyen dQng, bao ve va md rong tuyen van tai<br /> Bd-16-ven, Sa-ra-van, Pha Lan (lin 2)... chien iQdc vdi tdng chieu dai g i n 20.000km;<br /> NhQng boat dong tac chien dd n h i m md khdng t h i du iQc iQdng rai k h i p dia ban cd<br /> rong vung giai phdng doc tuyen hanh lang, chieu dai 1.000km va chieu rong 100km de<br /> tao ra sQ lien hoan giQa tuydn van tai chien bao ve con dQdng, thQc hi?n nhiem vu<br /> iQdc vdi cac chien trQdng, qua dd, tao nen trung tam la van chuyen chi vien eho cac<br /> sQ vQng chic ciia tuyen van tai chien iQdc. chien trQdng Nam Ddng DQdng. Vi vay, bo<br /> Md rong dia ban den dau, bd doi TrQdng doi TrQdng Sdn ludn ludn phoi hdp chat che<br /> Sdn khan trQdng td chQc trien khai cac ddn vdi cae chien trQdng, vdi cac ddn vi ban, vdi<br /> vi nhQ eong binh, giao lien, cd sd san xuat, iQc iQdng giao thdng vlln tai tren hau<br /> kho tang... Cae ddn vi nay vQa thQc hien phudng mien Bic va iQc iQdng van tai cua<br /> nhiem vu chuyen mon vQa dam nhiem chQc cac mat tran, cac quan khu... tao nen sQc<br /> nang iQc iQdng vu trang dia phQdng tac manh tdng hdp danh dich bao v? van<br /> chien bao ve dia ban, k h i c phuc dieu kien chuyin, md rong con dQdng, md rong hanh<br /> thieu ving dan cQ. lang, md rong vung giai phdng...<br /> Ddi vdi vung ed dan, bo doi TrQdng Sdn Bing sQc manh dd va vdi quyet tam cao,<br /> da giup dd chinh quyen va nhan dan dia long dung cam, sQ mQu tri, can bo, chien si<br /> phQdng xay dQng lang chien dau, xay dQng iQc iQdng vu trang va iQc iQdng thanh nien<br /> iQc iQdng bao ve lang ban, duy tri va day xung phong, dan edng hda tuyen tren<br /> manh san xua't. 16 nam chien d i u va eong dudng TrQdng Sdn phat huy tQ tQdng tien<br /> tac, bo doi TrQdng Sdn da gdp p h i n bao cong, khic phue gian khd hi sinh, sudt bao<br /> dam, on dinh ddi song va sinh boat cho nam rong khdng tide tudi xuan, khdng tide<br /> 250.000 ddng bao tren dia ban hoat dong md hdi va mau xQdng vi sQ nghifp con<br /> cua minh. Doi vdi vung giai phdng Lao doe dQdng da ben bi va kien cQdng tru bam<br /> Vai n&t vi Duimg Truflmg Son. 17<br /> <br /> tran dia, tru bam mat dQdng, giQ vQng phan quan trong sinh lUe va phQdng tien<br /> mach mau giao thdng ndi giQa hau phQdng chien tranh cua ke thu; thanh ndi dQdng<br /> mien Bic vdi tien tuyen mien Nam, vdi d i u va daub bai nhieu cuoc hanh binh Idn<br /> each mang Lao va Cam-pu-chia. Nhd dd, va vd hieu hda cac loai vu khi, khi tai, thiet<br /> sudt 16 nam, tuyen van tai chien iQdc bi chien tranh hien dai ma My dQa vao sQ<br /> khdng ngQng md rong, dap Qng yeu ciu dung. Trong chidn dich DQdng 9 - Nam<br /> ngay cang cao cua eude khang chien. Lao, mot sd binh tram va mang quan y,<br /> thdng tin, van tai, cong binh... cua Doan<br /> Trong 16 nam, bo ddi TrQdng Sdn da van<br /> 559 da gdp p h i n tich cQc vao qua trinh<br /> chuyin mot khdi iQdng Idn vat chit, giao<br /> ehuan hi va thQc hanh tac chidn ciia cae<br /> oho cac chien trQdng 1.500.000 t i n hang<br /> binh doan chu iQc nhQ Doan 70, SQ doan<br /> hda, vii khi, 5.500.000 mdt khdi xang diu;<br /> 324, S Q doan 2 va cac ddn vi binh chung ky<br /> dQa ddn, van chuyen, dam bao hanh quan<br /> thuat tham gia chien dich. Ddng thdi, iQc<br /> tren hai trieu iQdt ngQdi (15). NhQng nam<br /> iQdng phdng khdng va cac ddn vi thuoc<br /> quan va dan mien Nam md cac cuoc tien<br /> Doan 559 ddng vai trd la iQc iQdng tai eho<br /> cong chidn iQdc, mien Bic tSng sQc chi vi?n<br /> tieu diet mot bd phan quan dich, tao dieu<br /> cho chien trQdng, tuyen van tai chien iQdc<br /> kien eho cac binh doan chu iQc tidn edng va<br /> dam bao chuyin tQ hau phQdng ra tien<br /> phan edng tren cac hQdng chidn dich, danh<br /> tuyen mot khdi iQdng vat c h i t va quan sd<br /> bai cuoc hanh quan "Lam Sdn - 719" ciia ba<br /> ga'p 4 den 5 l i n nhQng nam trQdc dd. Do<br /> sQ doan quan doi Sai Gdn dQdc quan My<br /> vay, sQ thdng sudt va nang iQc dam bao<br /> chi vi§n.<br /> hanh quan, van tai chi vien ciia tuyen 559<br /> ddng vai trd to Idn trong vi^c tap ket iQe Trong nhQng nam 1973-1974, de chuin<br /> iQdng va vat cha't, tao ngudn dQ trQ chien bi cho tdng tidn edng va ndi day khi thdi cd<br /> iQdc, cung quan va dan ca nQdc ndi chung, tdi, bp ddi TrQdng Sdn phdi hdp vdi cae ddn<br /> quan va dan mien Nam ndi rieng thQc vi ban diy manh tac chien tieu diet va bQc<br /> hanh t h i n g Idi cac ddn (danh) chien iQdc rut cac vi tri khdng che hanh lang phia<br /> lam chuyen bien cue di$n chien trQdng. Ddng, md rong tuyen hanh lang Ddng<br /> Vdi he thdng hau cin bao dam dQdc bd TrQdng Sdn. Tuydn hanh lang nay da ndi<br /> tri dQdi cac canh rQng TrQdng Sdn menh thdng tQ DQdng 9 qua cac khu vQc hau<br /> mdng, doc theo cac cung dQdng, vQdn tdi phQdng tai cho ciia chien trQdng Tri -<br /> cae hQdng chien dich, tuyen van tai chidn Thien, Khu 5, Tay Nguyen va den Ldc Ninh<br /> iQdc con la cho dQng chan, la ban dap xuit (mien Ddng Nam Bd). Trong khi dd, cac<br /> phat tidn edng, thanh hau phQdng trQc tiep chidn trQdng khac cung diy manh tac chien<br /> ciia cac binh doan chii iQc. NhQng hdn the, md rong dia ban, xay dQng mang dQdng<br /> sudt 16 nam k l tQ khi thanh lap cho den chien dich ndi tQ cac true cua tuyen 559 tdi<br /> ngay ket thuc chien tranh, tuydn van tai cac vung giap ranh, ap sat cac vung hau<br /> chien iQdc TrQdng Sdn - DQdng Ho Chi phQdng va vung kiem soat ciia dich. Doc<br /> Minh da trd thanh mpt chien trQdng chidn theo cae tuydn van chuyen, hp thdng hau<br /> d i u tdng hdp, mot hQdng tien edng chien cin, khu kho, tram cip phat xang diu,<br /> iQdc trong ydu ciia quan va dan ta tren tram sQa chQa, quan y, thdng tin... ciia<br /> chidn trQdng mien Nam; thanh dia ban thu Doan 559 dQdc triln khai, bd tri tiep can<br /> hiit, kim chan, tieu bao, tieu di?t mot bo vdi cac can cQ hau cin ciia cac chien<br /> 18 R g h i ^ curu Lich siSr, s6 5.2009<br /> <br /> trQdng, eac quan khu, tao thanh the tran vat chat chi vien eho iQe iQdng quan giai<br /> hau cin vQng chic... phdng Cam-pu-chia deu do Doan 559 dam<br /> nhiem. Hai nam 1973, 1974, Tuyen 559 da<br /> v a o giai doan cudi cuoc chidn tranh, khu<br /> van chuyin chi vien chien trQdng Lao,<br /> vQc dQdng TrQdng Sdn trd thanh can cQ<br /> Cam-pu-chia va mien Nam mot khoi iQdng<br /> chien iQde rong rai Idn ndi lien hau phQdng<br /> vat chat ga'p 3,8 l i n giai doan 1969-1972 va<br /> mien Bic vdi hau phQdng tai cho ciia each<br /> b i n g 65,5% tdng khoi iQdng van chuyin chi<br /> mang mien Nam; g i n vung Nam Lao, Ddng<br /> vien trong 17 nam trQdc dd (1955-1972)<br /> Bac Cam-pu-chia, Nam Tay Nguyen, va<br /> (16), tao dieu kien thuan Idi cho ban tien<br /> Ddng Nam Bo thanh the tran hau phQdng<br /> len gianh t h i n g Idi vao giai doan cudi ciia<br /> trQc tiep ciia cac binh doan chii iQe. TQ dia<br /> ban TrQdng Sdn, nhieu binh doan chu iQc cuoc khang chien.<br /> da tidn xud'ng ddng b i n g phoi hdp vdi iQc NhQ the, quyet dinh xay dQng dQdng<br /> iQdng tai eho giai phdng Hue - Da N i n g va TrQdng Sdn - dQdng Hd Chi Minh va thQc<br /> vung ddng b i n g ven biln mien Trung. TQ hien t h i n g Idi quydt dinh dd la mot quyet<br /> dia ban Nam Tay Nguyen, nhieu binh doan dinh lich sQ, mot thanh cong Idn lao trong<br /> chu iQc da tien edng ve tham gia iQc iQdng chi dao chidn iQdc, dieu hanh chien tranh<br /> danh chiem va giai phdng Sai Gdn. ciia Dang va Nha nQdc ta; la bieu hien ciia<br /> y ehi, sQe manh, tri thdng minh, long dung<br /> Sudt 16 nSm xay dQng, tuyen van tai<br /> cam ciia con ngQdi Viet Nam trong nhQng<br /> chien iQdc TrQdng Sdn con la hau phQdng<br /> nam ehdng My; bieu hipn ngdi sang cua<br /> tai cho, thanh can cQ vQng chic ciia each<br /> tinh doan ket chien d i u va giup dd lin<br /> mang Lao va Cam-pu-chia, tao dieu kien<br /> nhau giQa each mang Vi§t Nam vdi each<br /> thuan Idi cho ban tien len gianh t h i n g Idi<br /> mang Lao, Cam-pu-chia. Ndi each kh^c,<br /> vao giai doan cudi ciia cuoc khang chien.<br /> "DQdng mon la mot san p h i m ky di^u ciia<br /> TQ nam 1959 da dam bao van chuyin va<br /> tai nang, sQ kien n h i n va sQ hy sinh khdng<br /> hanh quan cho chien trQdng mien Nam va<br /> bd hdn ciia con ngQdi" (17); "la hi$n than<br /> Lao dQdc 10.136 t i n cung hang nghin t i n<br /> cua nhQng giie md, nhQng khat vong ciia<br /> vat cha't cua cae nQdc xa hoi chii nghia vien<br /> ca mot dan toe" (18) nen khdng mot sQe<br /> trd eho each mang Lao. Trong cac nam<br /> manh nao ed the chan cit, cd t h i hiiy di^t<br /> 1967-1969, van chuyen chi vien eho chidn<br /> dQdc.<br /> trQdng Lao va cae ddn vi hanh quan dat tQ<br /> 105% den 115% chi tieu kd hoach. Nam Cd Tdng Bi thQ Le D u i n tQng nh^n<br /> 1970, tuyen van tai chien iQde da chuyin dinh: 'T)Qdng TrQdng Sdn la con dQdng ciia<br /> tren 5.000 t i n vu khi, dan dQdc phue vu y chi quyet thing, eua long dung cam, ciia<br /> kip thdi cho iQc iQdng giai phdng Cam-pu- khi phach anh hung. Dd la con dQdng noi<br /> chia phdi hdp vdi quan giai phdng mien lidn Nam - Bic, thoiig n h i t nQdc nha, la<br /> Nam dap tan cuoc hanh quan "Chen la". con dQdng tQdng lai giau cd cu$ To quoc ta.<br /> Cae ddn vi tinh nguyen ciia Tuyen 559 phdi Dd cung la con dQdng doan ket ciia cae dfin<br /> hdp vdi quan va dan Lao danh dich, giai tdc ciia ba nQdc Ddng DQdng" (19). DQdng<br /> phdng mot vung rong Idn phia Tay bao gdm TrQdng Sdn nam xQa, da phat trien thanh<br /> Atdpd, Savaran, Kenged'c, Pha Lan... TQ dQdng Hd Chi Minh dai rong ciia sQ nghiep<br /> sau cuoc dao ehinh My - Lonnon, dQdng xay dQng va bao v? To qude Vi§t Nam hdm<br /> vao cang Xihanue Vin bi c i t dQt, toan bd nay!<br /> Vhl na vi Budng Tniimg Son.. 19<br /> <br /> CHU THtCH<br /> (1). Dgm 15-2-1965, tau 143 (Doan 125) Quan quoc gia khdi diu tiit cang Cai Lan (Quang Ninh).<br /> chung Hai qu4n chci vu khi c^p bgn Vung Ra (Xa Tiep d6, tuyen dudng ong dong Tnldng Sdn ciing<br /> H6a Hif p, huy^n Tuy Hoa, tinh Phu Yen). Sau khi dupe xfiy dung: tuyen dudng ong nay di qua mien<br /> baic d5 hang xong, trcli r^ng sang, tau phai neo l^i. Tfiy Trj Thien vao Sa Thiy (tinh Cong Tum), tdi<br /> M^c dii da dU(jc ngyy trang nhvfng tau v5n bj phat dilm cuoi la BH Gia Mfip (tinh Binh Phudc).<br /> hif n. Tnldc tinh hinh d6, cac thiiy thu ta da quy^t<br /> (11). Theo Van Geirt: DUcmg mbn Hd Chi<br /> dinh pha huy tau. Sau axf. ki^n nay, djch rao rilft<br /> Minh, Nxb. Editions Specials Paris, 1971. Dan lai<br /> phong toa dudng biln khiS'n cho vi^c chi vi§n trSn<br /> trong Trdn do bdt qudi xuyen ritng rdm, Tong c\ic<br /> biln cua hai quftn ta gap nhilu kh6 khan.<br /> xfiy dilng kinh te ,1979, tr. 25-26.<br /> (2). Ban chi dao Tong klft chiS'n tranh tn^c<br /> (12). Do la 9 tinh Viet Nam (Ha Tinh, Quang<br /> thu^c B9 Chinh trj- Tdng Mt cu6c khdng chien<br /> Binh, Quang Tri, Thita Thien - Hue, Quang Nam,<br /> ehdng My, cthi nUdc, thang lai vd bdi hoc, Nxb.<br /> Con Tum, Gia Lai, Binh PhUdc), 7 tinh cua Lao<br /> Chinh tri Quoc gia. Ha Npi, 1996, tr. 330.<br /> (Bo Li Kham Xfiy, Khfim Mupn, Sa Va Na Kh^t,<br /> (3), (4), (5). Bp quoc phdng - Vi^n L4ch sii Quan Sa Ra Van, Xe Cong, A To Pu, Cham Pa X^c), 4<br /> 81? Vift Nam: Hdu phicang chien tranh nhdn ddn tinh Cam-pu-chia (Stung Treng, Nat Ta Ra Ki Ri,<br /> Vi^t Nam (1945-1975), Nxb. Qufin dpi nhfin dfin. Kra Chie, Mong Dun, Ki Ri).<br /> Ha Npi, 1997, tr. 232; 234; 236.<br /> (13). '^ kiS'n ciia tudng Richard G.Stinwell - TU<br /> (6). 1965-1968: k6' ho^ch chi vi§n 85.000 tfi'n, l^nh cd quan vif n trp Hoa Ky d Thai Lan (MAC)<br /> hfinh qufin 324.000 lU(?t ngudi; 1969-1972: k6' ndi vdi Kim Wilenson cua Hang thdng ta'n UPI tai<br /> ho?ich chi vi^n 114.820 tfi'n, hfinh qufin 598.000 Bang Co'c, din theo Trdn D6 bdt qudi xuyin ritng<br /> l\it}t ngudi. Din theo C6ng tdc v^n tdi qudn s{i r^m, sdd ,tT . 246.<br /> chiin lUpc, Tai li$u lUu hfinh n^i b? ciia To'ng eye (14). Van Geirt: DUcfng mbn Ho Chi Minh, sdd,<br /> H^u cUn, 1984, tr.lOO. tr. 654.<br /> (7). Nghj quyfi't a6 221/NQDU 559. Din theo (15), (16). Bp quoc phdng- Vi^n Ljch sii Quan<br /> C6ng tdc v^n tdi qudn s\i chiS'n iMc, Tfii lifu dS SI? Vi^t Nam: Hdu phUctng chien tranh nhdn ddn<br /> diin, tr. 106, 107. Vi^tNam (1945-1975), sdd, tr. 244-245; 248-249.<br /> (17). Gabriel Kolko: Gidi phau mot cuSc chien<br /> (8), (10). BO quSc phdng - Vi^n Ljch sii Qufin si?<br /> tranh, Nxb. Qufin dpi nhfin dan, Hfi Npi, 2003, tr .241.<br /> Vi^t Nam: H^u phUOng chi&'n tranh nhdn ddn Viet<br /> Nam (1945-1975), sdd, tr. 237; 238. (18). John Prados: The Blood Road: The Ho Chi<br /> Minh Trail and Viet Nam War (Con dUdng mau:<br /> (9). TU nftm 1968 d^n nfim 1975, khi djch tfing<br /> dudng Ho Chi Minh va chien tranh Vi?t Nam),<br /> cUdng d&nh phfi, ngfin ch^n, Qufin uy Trung Udng<br /> Nxb. John Wiley & Son, 1998.<br /> quylft djnh xfiy di?ng tuy^n dudng S'ng, xufi't phfit<br /> til Quang Binh vU