Vai trò của càng nhai trong điều trị bệnh nhân mất răng loại Kennedy I và II bằng hàm giả tháo lắp từng phần

Chia sẻ: Sunshine_6 Sunshine_6 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:5

Thêm vào BST

Báo xấu

41
lượt xem 5
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Cμng nhai lμ một loại dụng cụ cơ học của răng hμm mặt mô phỏng t−ơng quan hμm trên – hμm d−ới với khớp thái d−ơng hμm (2) vμ đ−ợc dùng để nghiên cứu khớp cắn, lên răng vμ chỉnh khớp hμm giả. Cμng nhai đ−ợc chia lμm nhiều loại (4): cμng nhai bán thích ứng, cμng nhai thích ứng, cμng nhai loại arcon vμ loại Non-Arcon …Ngoμi ra còn có một loại dụng cụ khác dùng để lên răng giả đó lμ cμng cắn. Dụng cụ nμy chỉ mô phỏng đ−ợc động tác há ngậm của hμm d−ới. ở các n−ớc tiên tiến, cμng nhai đã đ−ợc sử dụng trong răng hμm...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Vai trò của càng nhai trong điều trị bệnh nhân mất răng loại Kennedy I và II bằng hàm giả tháo lắp từng phần

TCNCYH 34 (2) - 2005 vai trß cña cµng nhai trong ®iÒu trÞ bÖnh nh©n mÊt r¨ng lo¹i kennedy i vµ ii b»ng hµm gi¶ th¸o l¾p tõng phÇn Tèng Minh S¬n R¨ng Hµm mÆt – Tr−êng §¹i häc Y Hµ Néi - 60 bÖnh nh©n mÊt r¨ng tõng phÇn lo¹i kennedy I vµ II ®−îc lµm hµm gi¶ th¸o l¾p tõng phÇn vµ ®−îc chia ®Òu thµnh 2 nhãm: + Nhãm nghiªn cøu: Cµng nhai ®−îc sö dông khi lªn r¨ng gi¶ + Nhãm chøng: Cµng c¾n ®−îc sö dông khi lªn r¨ng gi¶ - KÕt qu¶ nghiªn cøu: + Cµng nhai sö dông hiÖu qu¶ h¬n cµng c¾n trong lµm hµm gi¶ th¸o l¾p tõng phÇn + Dïng cµng nhai tèn Ýt thêi gian chØnh khíp h¬n dïng cµng c¾n. I. §Æt vÊn ®Ò HiÖn nay ch−a cã nghiªn cøu nµo so s¸nh hiÖu qu¶ cña cµng nhai vµ cµng c¾n - Cµng nhai lµ mét lo¹i dông cô c¬ häc trong ®iÒu trÞ bÖnh nh©n mÊt r¨ng tõng cña r¨ng hµm mÆt m« pháng t−¬ng quan phÇn. Do ®ã môc tiªu cña nghiªn cøu nµy hµm trªn – hµm d−íi víi khíp th¸i d−¬ng lµ: §¸nh gi¸ vai trß cña cµng nhai trong hµm (2) vµ ®−îc dïng ®Ó nghiªn cøu ®iÒu trÞ bÖnh nh©n mÊt r¨ng lo¹i Kennedy khíp c¾n, lªn r¨ng vµ chØnh khíp hµm I vµ II b»ng hµm gi¶ th¸o l¾p tõng phÇn. gi¶. Cµng nhai ®−îc chia lµm nhiÒu lo¹i (4): cµng nhai b¸n thÝch øng, cµng nhai II. ®èi t−îng vµ ph−¬ng ph¸p thÝch øng, cµng nhai lo¹i arcon vµ lo¹i nghiªn cøu Non-Arcon …Ngoµi ra cßn cã mét lo¹i 1. §èi t−îng nghiªn cøu dông cô kh¸c dïng ®Ó lªn r¨ng gi¶ ®ã lµ cµng c¾n. Dông cô nµy chØ m« pháng - BÖnh nh©n mÊt r¨ng lo¹i Kennedy I ®−îc ®éng t¸c h¸ ngËm cña hµm d−íi. vµ II + MÊt r¨ng phÝa sau 2 bªn kh«ng cßn ë c¸c n−íc tiªn tiÕn, cµng nhai ®· r¨ng giíi h¹n xa ®−îc sö dông trong r¨ng hµm mÆt tõ l©u vµ réng r·i. T¹i ViÖt Nam, cµng nhai Ýt + MÊt r¨ng phÝa sau 1 bªn kh«ng cßn ®−îc sö dông v× thao t¸c cã phÇn phøc r¨ng giíi h¹n xa t¹p vµ gi¸ thµnh cßn cao, cµng c¾n ®−îc - C¸c bÖnh nh©n nghiªn cøu ®· ®−îc sö dông phæ biÕn do thao t¸c ®¬n gi¶n ®iÒu trÞ tiÒn phôc h×nh h¬n vµ kh«ng ®¾t mÆc dï dông cô nµy cã - Sè l−îng: 60 bÖnh nh©n chia ®Òu mét sè nh−îc ®iÓm. thµnh 2 nhãm - Nghiªn cøu l©m sµng so s¸nh hiÖu qu¶ 2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu cña hai lo¹i dông cô trªn trong ®iÒu trÞ bÖnh nh©n mÊt r¨ng toµn bé ®· ®−îc - Nhãm nghiªn cøu: 30 bÖnh nh©n lµm NguyÔn To¹i nghiªn cøu trong ®Ò hµm gi¶ th¸o l¾p tõng phÇn cã dïng cµng tµi:“Nghiªn cøu øng dông hµm nhùa th¸o nhai b¸n thÝch øng lo¹i Quick Master ®Ó l¾p ®iÒu trÞ phôc håi chøc n¨ng thÈm mü”. lªn r¨ng gi¶. 59
TCNCYH 34 (2) - 2005 - Nhãm chøng: 30 bÖnh nh©n lµm hµm Ch¹m khíp kh«ng tèt: gi¶ th¸o l¾p tõng phÇn cã dïng cµng c¾n -R¨ng hµm: chØ cã ®iÓm ch¹m ë nóm lo¹i Oswung ®Ó lªn r¨ng gi¶. hoÆc r·nh. - C¸c tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ khi l¾p hµm gi¶ (7): -R¨ng cöa: kh«ng ch¹m khíp. + Nhu cÇu ph¶i chØnh khíp ë khíp c¾n + Thêi gian chØnh khíp c¾n ( sau khi trung t©m hµm gi¶ ®· l¾p ®−îc vµo trong miÖng) : + Nhu cÇu ph¶i chØnh khíp khi hµm TÝnh b»ng phót. d−íi ®−a sang bªn, ra tr−íc - Sè liÖu ®−îc sö lý b»ng ph−¬ng ph¸p + Sù ch¹m khíp cña r¨ng gi¶ ë khíp thèng kª y häc theo ch−¬ng tr×nh EPI- c¾n trung t©m (5), (6) INFO, Version 6. Ch¹m khíp tèt: - R¨ng hµm: cã ®iÓm ch¹m ë c¶ nóm r¨ng vµ hè r·nh - R¨ng cöa : ch¹m khíp III. KÕt qu¶ nghiªn cøu B¶ng 1: Nhu cÇu hµm gi¶ cÇn chØnh khíp ë khíp c¾n trung t©m Nhu cÇu chØnh khíp Sè bÖnh nh©n Sè bÖnh nh©n kh«ng Tæng céng Lo¹i dông cô cÇn chØnh khíp cÇn chØnh khíp Cµng c¾n 29 1 30 Cµng nhai 27 3 30 Tæng céng 56 4 60 Sè liÖu b¶ng 1 cho ta thÊy sù kh¸c biÖt vÒ nhu cÇu chØnh khíp cña hµm gi¶ ë 2 nhãm kh«ng cã ý nghÜa thèng kª víi p > 0,05 ( P= 0,67) B¶ng 2: Nhu cÇu r¨ng gi¶ cÇn chØnh khíp ë khíp c¾n trung t©m Nhu cÇu chØnh khíp Sè r¨ng gi¶ cÇn Sè r¨ng gi¶ kh«ng Tæng céng Lo¹i dông cô chØnh khíp cÇn chØnh khíp Cµng c¾n 95 97 192 Cµng nhai 52 122 174 Tæng céng 147 219 366 Sù kh¸c biÖt vÒ nhu cÇu r¨ng gi¶ cÇn chØnh khíp ë 2 nhãm lµ cã ý nghÜa thèng kª víi p < 0,001 (χ2 = 14,5) B¶ng 3: Nhu cÇu hµm gi¶ cÇn chØnh khíp khi hµm d−íi chuyÓn ®éng sang bªn Nhu cÇu chØnh khíp Sè bÖnh nh©n Sè bÖnh nh©n kh«ng Tæng céng Lo¹i dông cô cÇn chØnh khíp cÇn chØnh khíp Cµng c¾n 24 6 30 Cµng nhai 5 25 30 Tæng céng 29 31 60 Sù kh¸c biÖt vÒ hµm gi¶ cÇn chØnh khíp khi hµm d−íi chuyÓn ®éng sang bªn ë 2 nhãm lµ cã ý nghÜa thèng kª víi p < 0.001 (χ2 = 25) 60
TCNCYH 34 (2) - 2005 B¶ng 4: Nhu cÇu hµm gi¶ cÇn chØnh khíp khi hµm d−íi chuyÓn ®éng ra tr−íc Nhu cÇu chØnh khíp Sè bÖnh nh©n Sè bÖnh nh©n kh«ng cÇn chØnh khíp cÇn chØnh khíp Tæng céng Lo¹i dông cô Cµng c¾n 11 19 30 Cµng nhai 4 26 30 Tæng céng 15 45 60 Sù kh¸c biÖt vÒ nhu cÇu hµm gi¶ chØnh khíp khi hµm d−íi chuyÓn ®éng ra tr−íc ë 2 nhãm lµ cã ý nghÜa thèng kª víi p < 0,03 (χ2 = 4,36) B¶ng 5: Sù ch¹m khíp cña r¨ng gi¶ ë khíp c¾n trung t©m Nhu cÇu chØnh khíp Sè r¨ng ch¹m Sè r¨ng khíp tèt Tæng céng Lo¹i dông cô ch¹m khíp kh«ng tèt Cµng c¾n 91 101 192 Cµng nhai 155 19 174 Tæng céng 246 120 366 Sù kh¸c biÖt vÒ ch¹m khíp cña r¨ng gi¶ ë 2 nhãm lµ cã ý nghÜa thèng kª víi p < 0.001 (χ2 = 72) B¶ng 6: Thêi gian trung b×nh chØnh khíp cña 1 bÖnh nh©n ë nhãm nghiªn cøu vµ nhãm chøng §¬n vÞ: Phót Nhãm n x+s min max Nghiªn cøu 30 20,9+ 7 10 35 Chøng 30 34,9 + 9,5 20 55 Sù kh¸c biÖt vÒ thêi gian trung b×nh cña hµm d−íi c¶ sang bªn vµ ra tr−íc víi chØnh khíp ë 1 bÖnh nh©n lµ cã ý nghÜa nh÷ng gãc ®é kh¸c nhau. Do ®ã khi lªn thèng kª víi p < 0.001 (t = 6,53) r¨ng cã thÓ lo¹i bá ®−îc nh÷ng ®iÓm v−íng khi hµm d−íi tham gia vµo c¸c iii. bµn luËn chuyÓn ®éng trªn. Cµng c¾n chØ cã cö 1. Vai trß cña cµng nhai trong lªn r¨ng ®éng h¸ - ngËm theo 1 trôc b¶n lÒ nªn ë khíp c¾n trung t©m nÕu dùa vµo tû lÖ kh«ng lo¹i bá ®−îc c¸c ®iÓm v−íng khi hµm gi¶ kh«ng cÇn chØnh khíp ë khíp c¾n hµm d−íi chuyÓn ®éng sang bªn, ra tr−íc. trung t©m th× kh«ng hiÖu qu¶ h¬n cµng So víi nghiªn cøu cña NguyÔn To¹i c¾n. §a sè c¸c hµm gi¶ vÉn ph¶i mµi (8), tû lÖ bÖnh nh©n cÇn chØnh khíp khi chØnh khíp, do khíp c¾n cao. Nguyªn ®−a hµm d−íi sang bªn lµ 0% vµ ra nh©n trªn cã thÓ do mßn r¨ng ë mÉu th¹ch tr−íc lµ 10%, ë nghiªn cøu cña chóng cao hµm ®èi diÖn trong qu¸ tr×nh lªn r¨ng t«i tû lÖ t−¬ng øng lµ 17% vµ hoÆc trong qu¸ tr×nh Ðp nhùa. 13%…§iÒu nµy cã thÓ gi¶i thÝch do 2. HiÖu qu¶ cña cµng nhai h¬n h¼n so trong tr−êng hîp mÊt r¨ng toµn bé, khi víi cµng c¾n trong lªn r¨ng khi hµm d−íi lªn r¨ng ta cã thÓ chñ ®éng s¾p xÕp chuyÓn ®éng sang bªn, ra tr−íc. Cµng r¨ng gi¶ theo c¸c ®−êng cong Spee, nhai cã låi cÇu, nã m« pháng chuyÓn ®éng Wilson dÔ lo¹i ®−îc c¸c ®iÓm v−íng (3). 61
TCNCYH 34 (2) - 2005 Ttong tr−êng hîp mÊt r¨ng tõng phÇn, ®éng t¸c hµm d−íi chuyÓn ®éng ®−a khíp c¾n cña c¸c r¨ng th−êng lÖch l¹c sang bªn, ra tr−íc. Sù ch¹m khíp cña lµm cho c¸c ®−êng cong trªn biÕn ®æi c¸c r¨ng gi¶ ®−îc sö dông cµng nhai ë (1), mÆt kh¸c viÖc chØnh khíp c¸c r¨ng khíp c¾n trung t©m còng tèt h¬n. thËt cã thÓ kh«ng ®−îc hoµn h¶o. Do 2. Dïng cµng nhai trong hµm gi¶ th¸o vËy trong nghiªn cøu cña chóng t«i, khi l¾p tõng phÇn tiÕt kiÖm thêi gian chØnh l¾p hµm gi¶ ph¶i chØnh khíp nhiÒu h¬n. khíp so víi dïng cµng c¾n 1. Sù ch¹m khíp cña r¨ng gi¶ ë khíp Tµi liÖu tham kh¶o c¾n trung t©m lµ mét vÊn ®Ò quan träng, r¨ng cã ch¹m khíp tèt th× hiÖu qu¶ ¨n 1. NguyÔn V¨n C¸t. Khíp c¾n - Bé nhai míi cao. Theo kÕt qu¶ b¶ng 5, sù m«n R¨ng hµm mÆt - §¹i häc Y Hµ Néi - ch¹m khíp cña r¨ng gi¶ ë nhãm bÖnh 1997: 36 - 38. nh©n ®−îc dïng cµng nhai tèt h¬n dïng 2. Davis Henderson B.S, D.D.S - Mc cµng c¾n. KÕt qu¶ nµy cïng phï hîp víi Cracken’s partial denture construction - kÕt qu¶ nghiªn cøu cña NguyÔn To¹i (8). The C.V. Mosby Company - 1969: 27 Trong nghiªn cøu cña chóng t«i tû lÖ 3. Guillen GE, Staffanous RS - ch¹m khíp tèt ë nhãm dïng cµng nhai lµ occlusal plane modification of an existing 89% (155/174) vµ nghiªn cøu cña maxillary complete denture prior to NguyÔn To¹i tû lÖ nµy lµ 90%. removable partial denture construction: a 2. Thêi gian chØnh khíp hµm gi¶ ( chØ case report - Quintessence Int 1991 Jul; lµ mét phÇn trong thêi gian l¾p hµm) còng 22(7): 543 - 6 lµ 1 yÕu tè mµ c¸c b¸c sÜ cÇn quan t©m. 4. Mai §×nh H−ng. Khíp c¾n - Bé m«n §èi víi b¸c sÜ, thêi gian tiÕp xóc víi bÖnh R¨ng hµm mÆt - §¹i häc Y Hµ Néi - nh©n ë trªn ghÕ lµ rÊt quÝ, thêi gian nµy 1999: 27 - 28. cµng Ýt cµng tèt. Tõ l©u, mét sè b¸c sÜ cho r»ng dïng cµng nhai phøc t¹p, tèn nhiÒu 5. Major M. ASH, BS, D.D.S, M.S and thêi gian khi dïng cung mÆt ®Ó chuyÓn Ramfjord, L.D.S, Ph.D - An Introduction to t−¬ng quan 2 hµm víi khíp th¸i d−¬ng functional occlusion - W.B. Saunders hµm sang cµng nhai. Nh−ng hä l¹i kh«ng Company - 1982: 5 - 7; 82 - 83 nghÜ ®Õn thêi gian tiÕt kiÖm ®−îc khi 6. Major M.ASH, Jr; D.D.S - Dental chØnh khíp vµ hµm gi¶ cã khíp c¾n tèt anatomy physiology and occlusion - W.B. h¬n. Theo b¶ng 6 th× dïng cµng nhai sÏ Saunders Company - 1993: 435 - 444 tiÕt kiÖm ®−îc thêi gian khi chØnh khíp so 7. Stewast. RUDD.KUEBKER: Clinical víi cµng c¾n. removable partial prosthodontics - The C.V. V. KÕt luËn Mosby company - 1983: 504 - 513. Qua c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ vai trß 8. NguyÔn To¹i. Ngiªn cøu øng dông cña cµng nhai, chóng t«i rót ra mét sè kÕt hµm nhùa th¸o l¾p ®iÒu trÞ phôc håi chøc luËn: n¨ng vµ thÈm mü - LuËn ¸n tiÕn sÜ 2002: 75 - 84. 1. HiÖu qu¶ cña cµng nhai h¬n h¼n so víi cµng c¾n trong lªn r¨ng gi¶ ë hµm gi¶ th¸o l¾p tõng phÇn, ®Æc biÖt lµ trong c¸c 62
TCNCYH 34 (2) - 2005 Summary The semi-adjustable’s role in the treatment of the Kennedy I and II edentulous patients by the removable partial dentures - 60 Kennedy I + II edentulous patients were treated by the removable partial dentures and divided in two groups: + In the first group: The semi-adjustable articulator Quick master was used in the arrangement of the artificial teeth. + In the second group: The simple (hinge) articulator was used - The results are shown as follows: + The semi-adjustable articulator has better effect in comparison with the hinge articulator + The length of the correcting occlusal discrepancies was shorter when the semiadjustable was used. 63