Vai trò NT-proBNP (N-terminal pro B type natriuretic peptide) trong chẩn đoán khó thở cấp

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> VAI TRÒ NT-PROBNP (N-TERMINAL PRO B TYPE NATRIURETIC<br /> PEPTIDE) TRONG CHẨN ĐOÁN KHÓ THỞ CẤP<br /> Trần Ngọc Thái Hòa *, Trần Văn Ngọc *<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Phân biệt suy tim cấp với bệnh lý hô hấp có vai trò quan trọng đối với bệnh nhân khó thở cấp<br /> tại khoa cấp cứu. Nt-proBNP được xem là xét nghiêm nhanh, đáng tin trong chẩn đoán suy tim cấp tại khoa<br /> cấp cứu.<br /> Mục tiêu: Xác định vai trò của NT-proBNP trong chẩn đoán khó thở cấp tại khoa cấp cứu bệnh viện<br /> Chợ Rẫy.<br /> Đối tượng- phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu cắt ngang. Có 190 bệnh nhân nhập khoa cấp cứu do<br /> khó thở cấp, chia thành 2 nhóm suy tim và nhóm bệnh hô hấp. NT-proBNP được lấy lúc nhập viện và so sánh<br /> giữa hai nhóm.<br /> Kết quả: NT-proBNP ở nhóm suy tim cấp cao hơn nhóm hô hấp có ý nghĩa thống kê. Có mối tương quan<br /> thuận giữa nồng độ NT-proBNP và độ nặng suy tim. Điểm cắt 899 pg/ml NT-proBNP giúp chẩn đoán khó thở<br /> cấp do suy tim cấp. Bệnh nhân vào đợt cấp COPD có nồng độ NT-proBNP cao hơn các bệnh hô hấp khác. Việc<br /> kết hợp NT-proBNP và thăm khám lâm sàng giúp chẩn đoán suy tim cấp cao hơn.<br /> Kết luận: Ở nồng độ 899 pg/ml, NT-proBNP giúp chẩn đoán suy tim cấp.<br /> Từ khóa: NT-proBNP, khó thở cấp, suy tim cấp.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> THE ROLE OF NT-PROBNP (N-TERMINAL PRO B TYPE NATRIURETIC PEPTIDE) FOR THE<br /> DIAGNOSIS ACUTE DYSPNEA<br /> Tran Ngoc Thai Hoa, Tran Van Ngoc<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 15 - Supplement of No 1 - 2011: 324 - 330<br /> Background: Differentiating acute heart failure from pulmonary disease is important for patients admitting<br /> to emergency department because of dyspnea. NT-proBNP is recently obtained a fast, accurate test to diagnosis<br /> acute heart failure in patients presenting with dyspnea.<br /> Method: This is a prospective study. 190 patients presenting with acute dyspnea were endrolled. We<br /> divided into 2 groups one with acute heart failure, the other with pulmonary disease. NT-proBNP were taken and<br /> compared between 2 groups.<br /> Results: Patients with heart failure had the median NT-proBNP level 4488pg/ml higher the other 193 pg/ml<br /> (p 2,5 mg/dl)<br /> Cường aldosterol<br /> <br /> Phương pháp thu thập số liệu<br /> Cách thu thập số liệu<br /> Bệnh nhân nhập khoa cấp cứu bệnh viện<br /> Chợ Rẫy thỏa tiêu chuẩn chọn mẫu trên được<br /> đưa vào nhóm nghiên cứu.<br /> Thăm khám bệnh nhân, ghi nhận các triệu<br /> chứng cơ năng, thực thể.<br /> Các xét nghiệm thường quy thực hiện: công<br /> thức máu, BUN, creatinin, ion đồ, ECG, XQ<br /> ngực thẳng được thực hiện tại khoa cấp cứu.<br /> 2ml máu tĩnh mạch xác định nồng độ NTproBNP.<br /> Theo dõi diễn tiến, chẩn đoán và điều trị tại<br /> các khoa phòng. Tiếp tục thu thập các số liệu<br /> mới giúp chẩn đoán nguyên nhân khó thở cấp:<br /> siêu âm tim, đo chức năng hô hấp.<br /> <br /> Xác định chẩn đoán<br /> Suy tim<br /> Tiêu chuẩn chẩn đoán suy tim:<br /> - Tiêu chuẩn Framingham kết hợp siêu âm tim.<br /> - Đáp ứng các thuốc lợi tiểu, giảm tiền tải,<br /> giảm hậu tải, tăng sức co bóp cơ tim.<br /> <br /> 325<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 15 * Phụ bản của Số 1 * 2011<br /> <br /> - Chẩn đoán của bác sĩ chuyên khoa lúc xuất<br /> viện.<br /> - Độ nặng suy tim theo phân loại của độ<br /> nặng của Hiệp Hội Hoa Kỳ (NYHA).<br /> <br /> Bệnh phổi<br /> Đợt cấp bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, hen<br /> phế quản, viêm phế quản, ung thư phổi,…<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Có 190 bệnh nhân thỏa tiêu chuẩn nhập viện<br /> do khó thở cấp<br /> <br /> Nguyên nhân khó thở cấp:<br /> <br /> - Tiền căn bệnh phổi trước đây.<br /> - Tiêu chuẩn Anthonisen trong chẩn đoán<br /> đợt cấp COPD ( có 2 trong 3 triệu chứng sau:<br /> khó thở tăng; đàm tăng; đàm đục, đổi màu)<br /> - Triệu chứng nhiễm khuẩn đường hô hấp:<br /> sốt, ho đàm.<br /> - XQuang ngực thẳng: gợi ý bệnh phổi tắc<br /> nghẽn mạn tính, thâm nhiễm nhu mô gợi ý viêm<br /> phổi, hay tổn thương nghi ung thư, tràn dịch<br /> màng phổi<br /> <br /> Biểu đồ 1: Nguyên nhân khó thở cấp COPD: bệnh<br /> phổi tắc nghẽn mạn; VP: viêm phổi, VPQ: viêm phế quản,<br /> HPQ: hen phế quản; PE: thuyên tắc phổi; Khác: tràn dịch<br /> màng phổi, tràn khí màng phổi, ung thư phổi,…<br /> <br /> 190 bệnh nhân được chia thành 02 nhóm với<br /> <br /> - Chức năng hô hấp: hội chức tắc nghẽn, hội<br /> chứng hạn chế.<br /> <br /> nguyên nhân gây khó thở cấp để phân tích.<br /> <br /> - Siêu âm tim với phân suất tống máu bình<br /> thường, không có suy tim tâm trương.<br /> <br /> tim) :113 bệnh nhân (59,5%).<br /> <br /> - Đáp ứng với điều trị đặc hiệu: kháng viêm,<br /> giãn phế quản, kháng sinh,…<br /> - Chẩn đoán của bác sĩ chuyên khoa điều trị.<br /> <br /> Nhóm bệnh nhân suy tim cấp (nhóm suy<br /> <br /> Nhóm bệnh hô hấp: 77 bệnh nhân ( 40,5%).<br /> <br /> Đặc điểm lâm sàng ở hai nhóm bệnh nhân<br /> Bảng 1: Đặc điểm bệnh nhân khó thở<br /> Suy tim<br /> (n=113)<br /> <br /> Bệnh hô<br /> hấp(n= 77)<br /> <br /> Giá trị p<br /> <br /> Tuổi trung bình<br /> <br /> 64±17,9<br /> <br /> 63±19<br /> <br /> >0,05<br /> <br /> Phân tích số liệu<br /> <br /> < 50 tuổi<br /> <br /> 22,1%<br /> <br /> 20,8%<br /> <br /> 0,8<br /> <br /> Nồng độ NT- proBNP được chuyển sang log<br /> để đạt phân phối chuẩn.<br /> <br /> ≥50 tuổi<br /> <br /> 77,9%<br /> <br /> 79,2%<br /> <br /> 0,8<br /> <br /> - Xác định nồng độ NT- proBNP bằng máy<br /> Elecsys System với sinh phẩm Roche Diagnostic.<br /> <br /> Số liệu nồng độ NT- proBNP được biểu hiện<br /> bằng số trung vị và khoảng tứ phân vị thứ 25-75.<br /> Các test so sánh có ý nghĩa với giá trị p < 0,05<br /> (test 2 đuôi) và thực hiện bởi SPSS 16.0.<br /> Tìm điểm cắt nồng độ NT proBNP giúp<br /> chẩn đoán phân biệt nguyên nhân khó thở do<br /> tim và do hô hấp dùng đường cong ROC dùng<br /> phần mềm Medcalc 11.0.<br /> Phân tích đa biến để xác định các yếu tố tiên<br /> lượng độc lập trong chẩn đoán suy tim.<br /> <br /> Hemoglobin (g/dl)<br /> <br /> 11,82 ± 2,07 12,29 ± 1,57<br /> <br /> > 0,05<br /> <br /> Creatinin (mg/dl)<br /> <br /> 1,127 ± 0,31 1,098 ± 1,16<br /> <br /> > 0,05<br /> <br /> EF (%)<br /> <br /> 42,47 ± 14,9 63,55 ± 8,8<br /> <br />