Vận dụng hành lang pháp lý - Luật bảo vệ môi trường trong sản xuất nông nghiệp và phát triển nông thôn ở An Giang

VẬN DỤNG HÀNH LANG PHÁP LÝ - LUẬT BẢO VỆ MÔI<br /> TRƯỜNG TRONG SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN<br /> NÔNG THÔN Ở AN GIANG<br /> Th.S Nguyễn Minh Diễm Quỳnh<br /> <br /> <br /> 1. Đặc điểm tình hình<br /> An Giang là một trong những tỉnh có tiềm lực kinh tế lớn ở khu vực<br /> Đồng bằng sông Cửu Long cùng những yếu tố thuận lợi về điểu kiện tự nhiên,<br /> địa hình, tài nguyên thiên nhiên và vị trí phân bố lãnh thổ. Đây được xem là<br /> một trong những địa phương giàu tiểm năng phát triển kinh tế, nông nghiệp<br /> thủy sản, bên cạnh khu kinh tế cửa khẩu, công nghiệp chế biến, sản xuất vật<br /> liệu xây dựng và dịch vụ du lịch.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bản đồ hành chính tỉnh An Giang 1<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Bên cạnh diện tích đất sản xuất nông nghiệp của tỉnh là 84,4% , An Giang ưu<br /> tiên tập trung xây dựng, củng cố các công trình thủy lợi, bảo đảm nước sản xuất, sinh<br /> hoạt, gắn với triển khai các biện pháp nhằm giảm thiệt hại do thiên tai, dịch bệnh gây<br /> ra. Thực hiện mục tiêu của Tỉnh ủy, năm 2017, An Giang đã khảo sát xác định 28<br /> điểm kênh, rạch, sông có nguy cơ sạt lở, có chiều dài 2,7km, đồng thời rà soát các<br /> <br /> <br /> GV khoa Luật- Khoa học Chính trị, trường ĐH An Giang.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 538<br />  PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG<br /> KỶ YẾU HỘI THẢO<br /> TỪ THỰC TIỄN ĐẾN CHÍNH SÁCH<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> vùng xâm nhập mặn, khô hạn… Trên cơ sở đó, tỉnh đã chủ động nạo vét 146/159<br /> công trình thủy lợi với chiều dài trên 233km, gia cố 83km đê bao; tu sửa, nâng cấp<br /> 195 cống, công trình thủy lợi… Địa phương quản lý, khai thác công trình thủy lợi,<br /> xây dựng đề án khai thác hồ chứa nước tại huyện Tri Tôn, Tịnh Biên. Từ năm 2015<br /> đến nay, Tỉnh ủy An Giang đã lãnh đạo triển khai 62 dự án, đề tài cấp tỉnh, 67 mô<br /> hình, giải pháp khoa học cấp cơ sở. Các công trình thủy lợi đều hướng đến mục tiêu<br /> tạo thuận lợi chuyển đổi cơ cấu nông nghiệp và tích tụ ruộng đất.<br /> Những vấn đề chính liên quan đến môi trường và tài nguyên ở An Giang<br /> có thể kể đến như: cơ sở hạ tầng kỹ thuật môi trường đô thị (đường sá, hệ thống<br /> cấp thoát nước, hệ thống kỹ thuật quản lý chất thải rắn, nhà vệ sinh công cộng,<br /> cây xanh, nghĩa địa…) phát triển không đồng bộ và không theo kịp quá trình đô<br /> thị hóa; Hệ thống thu gom và xử lý chất thải rắn còn nhiều bất cập; Chất thải và<br /> ô nhiễm môi trường do hoạt động sản xuất công nghiệp (khói thải từ các lò<br /> gạch, bụi từ các hoạt động khai thác đá, xay xát lúa gạo, vật liệu xây dựng, xi<br /> măng và chế biến thức ăn gia súc… chưa được xử lý tốt); Nước thải và bùn thải<br /> từ các ao, hổ, hầm nuôi thủy sản; chất thải và thức ăn thừa từ các bè cá; dư<br /> lượng thuốc bảo vệ thực vật trong đất, trong nước ảnh hưởng đến môi trường.<br /> Nhiều khu vực nông thôn của tỉnh còn thiếu nước sạch và không đảm bảo<br /> các điều kiện vệ sinh môi trường; tình trạng sạt lỡ bờ sông, khai thác cát trái<br /> phép trên bờ sông Tiền và sông hậu vẫn còn diễn biến phức tạp; vấn đề mô<br /> nhiễm xuyên biên giới Camphuchua- Việt Nam do sự tác động của nhiều nguên<br /> nhân; Tình hình môi trường càng trở nên phức tạp và khó kiểm soát trong mùa<br /> lũ, đặc biệt là ở các bãi rác. 2<br /> Liên quan đến vấn đề môi trường và ô nhiễm môi trường, nhà nước ta đã<br /> ban hành các văn bản quy phạm pháp luật như luật bảo vệ môi trường, luật bảo<br /> vệ và phát triển rừng, luật thủy sản, luật thủy lợi, pháp lệnh giống câu trồng và<br /> pháp lệnh giống vật nuôi. Trong đó, phạm vi điều chỉnh của luật bảo vệ môi<br /> trường mang tính chi phối, gồm các quy định về hoạt động bảo vệ môi trường,<br /> chính sách, biện pháp và nguồn lực đề bảo vệ môi trường, quyền và nghĩa vụ,<br /> trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, hộ gia đình, cá nhân trong bảo vệ môi<br /> trường.<br /> Với đặc trưng thế mạnh của An Giang là cây lúa và nguồn lợi thủy sản,<br /> tập trung chủ yếu ở các khu vực nông thôn. Như vậy, làm thế nào để sản xuất<br /> nông nghiệp và phát triển nông thôn một cách bền vững thì bảo vệ môi trường<br /> <br /> <br /> <br /> 539<br /> và phòng, chống, khắc phục ô nhiễm môi trường là một trong những vấn đề cấp<br /> bách đặt ra trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đó cũng<br /> chính là lý do tác giả viết nài này dưới góc độ từ thực tiễn đến việc vận dụng<br /> các chính sách của nhà nước trước vấn nạn ô nhiễm môi trường tại địa phương.<br /> <br /> <br /> 2. Hành lang pháp lý trong bảo vệ môi trường<br /> 2.1. Chính sách của Nhà nước về bảo vệ môi trường<br /> Tại Điều 5 luật Bảo vệ môi trường năm 2014 có quy định chính sách của<br /> nhà nước về bảo vệ môi trường là tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chức, hộ gia<br /> đình, cá nhân tham gia hoạt động bảo vệ môi trường; kiểm tra, giám sát việc<br /> thực hiện hoạt động bảo vệ môi trường theo quy định của pháp luật; Tuyên<br /> truyền, giáo dục kết hợp với biện pháp hành chính, kinh tế và biện pháp khác<br /> để xây dựng kỷ cương và văn hóa bảo vệ môi trường; Bảo tồn đa dạng sinh học;<br /> khai thác, sử dụng hợp lý và tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên; phát triển năng<br /> lượng sạch và năng lượng tái tạo; đẩy mạnh tái chế, tái sử dụng và giảm thiểu<br /> chất thải; Ưu tiên xử lý vấn đề môi trường bức xúc, ô nhiễm môi trường nghiêm<br /> trọng, ô nhiễm môi trường nguồn nước; chú trọng bảo vệ môi trường khu dân<br /> cư; phát triển hạ tầng kỹ thuật bảo vệ môi trường; Đa dạng hóa các nguồn vốn<br /> đầu tư cho bảo vệ môi trường; bố trí khoản chi riêng cho bảo vệ môi trường<br /> trong ngân sách với tỷ lệ tăng dần theo tăng trưởng chung; các nguồn kinh phí<br /> bảo vệ môi trường được quản lý thống nhất và ưu tiên sử dụng cho các lĩnh vực<br /> trọng điểm trong bảo vệ môi trường.<br /> Ưu đãi, hỗ trợ về tài chính, đất đai cho hoạt động bảo vệ môi trường, cơ<br /> sở sản xuất, kinh doanh thân thiện với môi trường; Tăng cường đào tạo nguồn<br /> nhân lực về bảo vệ môi trường; Phát triển khoa học, công nghệ môi trường; ưu<br /> tiên nghiên cứu, chuyển giao và áp dụng công nghệ tiên tiến, công nghệ cao,<br /> công nghệ thân thiện với môi trường; áp dụng tiêu chuẩn môi trường đáp ứng<br /> yêu cầu tốt hơn về bảo vệ môi trường; Gắn kết các hoạt động bảo vệ môi<br /> trường, bảo vệ tài nguyên với ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo đảm an ninh<br /> môi trường; Nhà nước ghi nhận, tôn vinh cơ quan, tổ chức, hộ gia đình và cá<br /> nhân có đóng góp tích cực trong hoạt động bảo vệ môi trường; Mở rộng, tăng<br /> cường hợp tác quốc tế về bảo vệ môi trường; thực hiện đầy đủ cam kết quốc tế<br /> về bảo vệ môi trường.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 540<br />  PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG<br /> KỶ YẾU HỘI THẢO<br /> TỪ THỰC TIỄN ĐẾN CHÍNH SÁCH<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 2.2. Những hoạt động bảo vệ môi trường được khuyến khích.<br /> Những hoạt động bảo vệ môi trường cũng được khuyến khích cũng đã<br /> được ghi nhận tại điều 6 như sau: Truyền thông, giáo dục và vận động mọi<br /> người tham gia bảo vệ môi trường, giữ gìn vệ sinh môi trường, bảo vệ cảnh<br /> quan thiên nhiên và đa dạng sinh học; Bảo vệ, sử dụng hợp lý và tiết kiệm tài<br /> nguyên thiên nhiên; Giảm thiểu, thu gom, tái sử dụng và tái chế chất thải;<br /> Hoạt động ứng phó với biến đổi khí hậu; phát triển, sử dụng năng lượng sạch,<br /> năng lượng tái tạo; giảm thiểu phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính, phá hủy<br /> tầng ô-zôn; Đăng ký cơ sở, sản phẩm thân thiện với môi trường; sản xuất, kinh<br /> doanh, tiêu dùng sản phẩm thân thiện với môi trường.<br /> Nghiên cứu khoa học, chuyển giao, ứng dụng công nghệ xử lý, tái chế<br /> chất thải, công nghệ thân thiện với môi trường; Đầu tư xây dựng cơ sở sản xuất<br /> thiết bị, dụng cụ bảo vệ môi trường; cung cấp dịch vụ bảo vệ môi trường; thực<br /> hiện kiểm toán môi trường; tín dụng xanh; đầu tư xanh; Bảo tồn và phát triển<br /> nguồn gen bản địa; lai tạo, nhập nội các nguồn gen có giá trị kinh tế và có lợi<br /> cho môi trường; Xây dựng thôn, làng, ấp, bản, buôn, phum, sóc, khu dân cư<br /> thân thiện với môi trường; Phát triển các hình thức tự quản và tổ chức hoạt<br /> động dịch vụ giữ gìn vệ sinh môi trường của cộng đồng dân cư; Hình thành nếp<br /> sống, thói quen giữ gìn vệ sinh môi trường, xóa bỏ hủ tục gây hại đến môi<br /> trường; Đóng góp kiến thức, công sức, tài chính cho hoạt động bảo vệ môi<br /> trường; thực hiện hợp tác công tư về bảo vệ môi trường.<br /> 2.3. Những hành vi bị nghiêm cấm<br /> Phá hoại, khai thác trái phép nguồn tài nguyên thiên nhiên; Khai thác<br /> nguồn tài nguyên sinh vật bằng phương tiện, công cụ, phương pháp hủy diệt,<br /> không đúng thời vụ và sản lượng theo quy định của pháp luật; Khai thác, kinh<br /> doanh, tiêu thụ các loài thực vật, động vật hoang dã thuộc danh mục loài nguy<br /> cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy<br /> định; Vận chuyển, chôn lấp chất độc, chất phóng xạ, chất thải và chất nguy hại<br /> khác không đúng quy trình kỹ thuật về bảo vệ môi trường; Thải chất thải chưa<br /> được xử lý đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường; các chất độc, chất phóng xạ và<br /> chất nguy hại khác vào đất, nguồn nước và không khí; Đưa vào nguồn nước hóa<br /> chất độc hại, chất thải, vi sinh vật chưa được kiểm định và tác nhân độc hại<br /> khác đối với con người và sinh vật.<br /> Thải khói, bụi, khí có chất hoặc mùi độc hại vào không khí; phát tán bức<br /> <br /> <br /> 541<br /> xạ, phóng xạ, các chất ion hóa vượt quá quy chuẩn kỹ thuật môi trường; Gây<br /> tiếng ồn, độ rung vượt quá quy chuẩn kỹ thuật môi trường; Nhập khẩu, quá<br /> cảnh chất thải từ nước ngoài dưới mọi hình thức; Nhập khẩu, quá cảnh động<br /> vật, thực vật chưa qua kiểm dịch; vi sinh vật ngoài danh mục cho phép; Sản<br /> xuất, kinh doanh sản phẩm gây nguy hại cho con người, sinh vật và hệ sinh<br /> thái; sản xuất, sử dụng nguyên liệu, vật liệu xây dựng chứa yếu tố độc hại vượt<br /> quá quy chuẩn kỹ thuật môi trường.<br /> Phá hoại, xâm chiếm trái phép di sản thiên nhiên, khu bảo tồn thiên<br /> nhiên; Xâm hại công trình, thiết bị, phương tiện phục vụ hoạt động bảo vệ môi<br /> trường; Hoạt động trái phép, sinh sống ở khu vực được cơ quan nhà nước<br /> có thẩm quyền xác định là khu vực cấm do mức độ đặc biệt nguy hiểm về môi<br /> trường đối với con người; Che giấu hành vi hủy hoại môi trường, cản trở hoạt<br /> động bảo vệ môi trường, làm sai lệch thông tin dẫn đến gây hậu quả xấu đối với<br /> môi trường; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn, vượt quá quyền hạn hoặc thiếu trách<br /> nhiệm của người có thẩm quyền để làm trái quy định về quản lý môi trường 3 .<br /> <br /> <br /> 3. Thực trạng vấn đề môi trường và ô nhiễm môi trường tại An<br /> Giang<br /> Đối chiếu các quy định của pháp luật dựa trên thực tiễn nông thôn Việt<br /> Nam đang trong quá trình chuyển đổi, kèm theo đó là tình trạng ô nhiễm môi<br /> trường do ý thức con người trong bảo vệ môi trường còn bị hạn chế - chỉ thấy<br /> được những cái lợi trước mắt mà chưa quan tâm đến bệnh tật, sức khỏe hay yếu<br /> tố bền vững của sự phát triển khu vực ở nông thôn.<br /> Từ đặc trưng cơ bản của một tỉnh phát triển về nông nghiệp với dư lượng<br /> phân bón, thuốc trừ sâu cùng các chất thải của làng nghề truyền thống; sự quan<br /> tâm chưa triệt để của các cấp, các ngành; cách xử lý chưa kịp thời của cơ quan<br /> chức năng; chế tài pháp luật chưa đủ sức răn đe đã gây nên hiện tượng ô nhiễm<br /> mỗi lúc một nhiều, không chỉ riêng An Giang hay các tỉnh đồng bằng Sông Cửu<br /> Long mà trên phạm vi cả nước. Đây là một trong những vấn đề nan giải đòi hỏi<br /> phải có hướng đi riêng, cách xử lý thích hợp gắn tiêu chí bảo vệ môi trường cần<br /> được đặt ở vị trí hàng đầu trong hoạch định các chính sách kinh tế- xã hội tại<br /> địa phương.<br /> Trên cơ sở giới hạn và phạm vi của tham luận khi nghiên cứu vấn đề môi<br /> trường và ô nhiễm môi trường trong sản xuất nông nghiệp và phát triển nông<br /> <br /> <br /> 542<br />  PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG<br /> KỶ YẾU HỘI THẢO<br /> TỪ THỰC TIỄN ĐẾN CHÍNH SÁCH<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> thôn ở An Giang, tác giả sẽ đi sâu phân tích thực trạng của vấn đề này tại địa<br /> phương như sau:<br /> Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh An Giang nhiệm kỳ 2015-2020 đã xác định:<br /> "Nông nghiệp là ngành kinh tế mũi nhọn, xây dựng An Giang trở thành trung tâm<br /> nông nghiệp của Đồng bằng Sông Cửu Long; phấn đấu tăng giá trị sản xuất nông<br /> nghiệp bình quân đạt 192 triệu đồng/ha vào năm 2020, sử dụng hiệu quả nguồn vốn,<br /> tài nguyên, sức lao động, công nghệ…”. Theo đó, Tỉnh ủy An Giang tập trung lãnh<br /> đạo huy động nhiều nguồn lực phát triển nông nghiệp theo chiều sâu, không ngừng<br /> gia tăng năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của các sản phẩm nông<br /> nghiệp, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần người nông dân...<br /> Trong tổ chức lại sản xuất, chuyển đổi tư duy của cán bộ, nông dân từ phát triển<br /> theo diện tích, năng suất, sản lượng sang tư duy tăng giá trị, hiệu quả trên một đơn vị<br /> diện tích. Các địa phương chủ động cơ cấu sản phẩm nông nghiệp lợi thế so sánh trên<br /> thị trường, xác định bốn loại sản phẩm chủ lực, gồm: lúa, cá, rau màu, cây dược liệu;<br /> tập trung phát triển các loại hình kinh tế trang trại, gia trại, mở rộng hạn điền, tích tụ<br /> ruộng lớn, ưu tiên chuyển đổi mục đích sử dụng ruộng đất làm kinh tế trang trại theo<br /> mô hình, công ty cổ phần, vận động người dân góp vốn bằng đất cùng sản xuất kinh<br /> doanh, chia cổ tức. Các địa phương cũng chủ động chuyển đổi vùng trồng lúa kém<br /> hiệu quả sang trồng hoa màu, cây ăn trái, chăn nuôi. Hiện, tỉnh chuyển dịch 9.316ha<br /> trồng xoài, rau dưa gần 22.000ha… Năm 2017, An Giang có 45 doanh nghiệp ký kết<br /> chuỗi sản xuất, tiêu thụ sản phẩm với nông dân, qua mô hình 19 hợp tác xã, 32 tổ hợp<br /> tác, tích tụ 20.586ha đất sản xuất theo mô hình “cánh đồng mẫu lớn”. Tỉnh xây dựng<br /> được 24 mô hình sản xuất hiệu quả, như “nuôi tôm trên đất lúa tại huyện Thoại Sơn”,<br /> lợi nhuận 100 triệu đồng/ha, tăng gấp 5 lần lợi nhuận trồng lúa; mô hình “Rau<br /> VietGap, rau hữu cơ”, có gần 20ha tại TP Long Xuyên; “trồng nấm rơm comport”;<br /> “Nuôi cá tra thương phẩm”, có 336ha, sản lượng hơn 98.000 tấn; “Mô hình trồng<br /> chuối, xoài công nghệ cao”… nâng giá trị sản xuất đạt hơn 165 triệu đồng/ha đất<br /> nông nghiệp.<br /> Tại huyện Chợ Mới, một trong những địa phương chuyển đổi mô hình sản xuất<br /> hiệu quả, từ năm 2016 đến nay, huyện chuyển dịch từ đất lúa kém hiệu quả sang<br /> trồng hoa màu, cây ăn trái được hơn 3.000ha, nâng tổng số diện tích cây ăn trái lên<br /> hơn 5.200ha, lợi nhuận đạt từ 57 triệu đồng đến 234 triệu đồng/ha. Là tỉnh có nhiều<br /> đồng bào Khmer, Chăm, An Giang chủ động tăng cường cán bộ xuống cơ sở, phát<br /> hành tài liệu bằng tiếng Khmer, Chăm, hướng dẫn bà con trồng thốt nốt, thu nhập<br /> tăng thêm hơn 300.000 đồng/tháng. An Giang cũng xây dựng “Trung tâm Giống công<br /> <br /> <br /> 543<br /> nghệ cao” bảo đảm cung cấp giống cho yêu cầu sản xuất trong tỉnh và các tỉnh Đồng<br /> bằng sông Cửu Long với mức đầu tư 10 triệu euro.<br /> UBND tỉnh đã có kế hoạch, xác định rõ cơ chế, vốn, chính sách, mô hình<br /> sản xuất, lực lượng cụ thể. Cấp ủy các cấp luôn chú trọng phát huy vai trò<br /> gương mẫu của cán bộ, đảng viên. Địa phương chọn đơn vị làm điểm, đẩy mạnh<br /> tuyên truyền, nhân rộng gương điển hình tiên tiến. Các ban, ngành chủ động<br /> đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ, công chức, có chuyên<br /> môn phục vụ yêu cầu kinh tế hợp tác, hợp tác sản xuất và có nội dung bồi<br /> dưỡng cho nông dân cụ thể, sát từng đề án, dự án, chương trình, liên kết chuỗi<br /> sản xuất, ứng dụng công nghệ, làm thay đổi nhận thức, hành động. Năm 2017,<br /> An Giang đã tổ chức 223 cuộc hội thảo, trình diễn trên 1.500 điểm khoa học kỹ<br /> thuật cho hơn 100.000 lượt nông dân. Tỉnh ủy còn chỉ đạo rà soát, bổ sung<br /> thêm chức năng, nhiệm vụ một số ban, ngành, nhưng không tăng biên chế, đáp<br /> ứng yêu cầu sản xuất nông nghiệp; chủ động liên kết vùng, đẩy mạnh xúc tiến<br /> thương mại, dự báo, xác định sản lượng tiềm năng sát thực tiễn theo kinh tế thị<br /> trường, có sự can thiệp của ngành chức năng, khắc phục tình trạng lúc thiếu,<br /> lúc thừa, được mùa mất giá 4<br /> Các làng nghề thủ công truyền thống có vai trò quan trọng đối với sự<br /> phát triển kinh tế - xã hội và giải quyết việc làm ở các địa phương. Tuy nhiên,<br /> tình trạng ô nhiễm không khí đã làm ảnh hưởng không chỉ trực tiếp đến cuộc<br /> sống, sinh hoạt và sức khỏe của những người dân trong vùng mà còn ảnh hưởng<br /> đến cả những người dân sống ở vùng lân cận. Họ phải sống chung với khói bụi,<br /> uống nước từ nguồn ô nhiễm chất thải. Từ đó, gây bất bình, dẫn đến những<br /> phản ứng, đấu tranh quyết liệt của người dân đối với những hoạt động gây ô<br /> nhiễm môi trường.<br /> Nghề đặc trưng gắn với nông thôn- vùng đồng bằng sông nước của An<br /> Giang có thể được kể đến là việc nuôi cá lồng bè và hiện tượng cá chết hàng<br /> loạt trên các khúc sông đã được phương tiện thông tin và truyền thông nhiều<br /> lần đăng tải, gây nên quá trình ô nhiễm môi trường nước rất đáng được báo<br /> động.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 544<br />  PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG<br /> KỶ YẾU HỘI THẢO<br /> TỪ THỰC TIỄN ĐẾN CHÍNH SÁCH<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Cá chết hàng loạt trên đoạn sông Cái Vừng thuộc khu vực 3 xã Long<br /> Hòa, Phú Lâm và Phú Thạnh thuộc huyện Phú Tân của An Giang<br /> Thực trạng này đã được Chi cục Thủy sản tỉnh An Giang khuyến cáo,<br /> người nuôi di dời các lồng bè nuôi ra khỏi khu vực bị ảnh hưởng, tăng cường<br /> sục khí tạo ô-xy, quạt bè tạo dòng chảy hoặc cung cấp ô-xy viên tức thời cho<br /> các bè có hiện tượng thiếu ô-xy cục bộ. Những hộ nuôi cá lân cận cũng nên tiến<br /> hành sang thưa, giảm mật số cá để bảo vệ đàn cá của mình. Với các loại cá đã<br /> chết, người nuôi cá cần trục vớt, xử lý, không được đổ cá chết ra sông làm ô<br /> nhiễm môi trường nước 5<br /> Đó là điển hình một số trường hợp gây nên hiện tượng ô nhiễm môi<br /> trường trong sản xuất nông nghiệp và phát triển nông thôn ở An Giang. Vì lẽ<br /> đó, các giải pháp cần được đặt ra trong thời gian tới nhằm giảm thiểu tình trạng<br /> ô nhiễm môi trường mà các ngành, các cấp, cơ quan chức năng và người dân<br /> cần quan tâm thực hiện, trong đó, sự gắn kết giữa hành lang pháp lý trong thực<br /> tiễn bảo vệ môi trường luôn được chú trọng đề cao.<br /> <br /> <br /> 4. Giải pháp bảo vệ môi trường trong sản xuất nông nghiệp và phát<br /> triển nông thôn ở An Giang.<br /> Để ngăn chặn, khắc phục và xử lý có hiệu quả những hành vi gây ô<br /> nhiễm môi trường, cần thực hiện đồng bộ một số giải pháp chủ yếu sau:<br /> Một là, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục về môi trường trong<br /> toàn xã hội nhằm tạo sự chuyển biến và nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành<br /> pháp luật bảo vệ môi trường, trách nhiệm xã hội của người dân, doanh nghiệp<br /> trong việc gìn giữ và bảo vệ môi trường; xây dựng ý thức sinh thái, làm cho<br /> mọi người nhận thức một cách tự giác về vị trí, vai trò, mối quan hệ mật thiết<br /> giữa tự nhiên, con người và xã hội.<br /> <br /> <br /> 545<br />  Hai là, tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật về bảo vệ môi trường,<br /> trong đó những chế tài xử phạt phải thực sự đủ mạnh để đủ sức răn đe các đối<br /> tượng vi phạm. Bên cạnh đó, cần xây dựng đồng bộ hệ thống quản lý môi<br /> trường trong các nhà máy, các khu công nghiệp theo các tiêu chuẩn quốc tế,<br /> đồng thời tổ chức giám sát chặt chẽ nhằm hướng tới một môi trường tốt đẹp và<br /> thân thiện hơn với con người.<br /> Ba là, tăng cường công tác nắm tình hình, thanh tra, kiểm tra, giám sát<br /> về môi trường (thường xuyên, định kỳ, đột xuất); phối hợp chặt chẽ giữa các cơ<br /> quan chuyên môn, nhất là giữa lực lượng thanh tra môi trường với lực lượng<br /> cảnh sát môi trường các cấp, nhằm phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời, triệt<br /> để những hành vi gây ô nhiễm môi trường của các tổ chức, cá nhân. Đồng thời,<br /> nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ chuyên trách<br /> công tác môi trường; trang bị các phương tiện kỹ thuật hiện đại để phục vụ có<br /> hiệu quả hoạt động của các lực lượng này.<br /> Bốn là, chú trọng công tác quy hoạch phát triển các khu, cụm, điểm công<br /> nghiệp, các làng nghề, các đô thị, đảm bảo tính khoa học cao, trên cơ sở tính<br /> toán kỹ lưỡng, toàn diện các xu thế phát triển, từ đó có chính sách phù hợp;<br /> tránh tình trạng quy hoạch tràn lan, thiếu đồng bộ, chồng chéo như ở nhiều địa<br /> phương thời gian vừa qua, gây khó khăn cho công tác quản lý nói chung, quản<br /> lý môi trường nói riêng. Đối với các khu công nghiệp, cần có quy định bắt buộc<br /> các công ty đầu tư hạ tầng phải xây dựng hệ thống thu gom, xử lý nước thải tập<br /> trung hoàn chỉnh mới được phép hoạt động, đồng thời thường xuyên có báo cáo<br /> định kỳ về hoạt động xử lý nước thải, rác thải tại đó.<br /> Năm là, tổ chức thực hiện nghiêm túc việc thẩm định, đánh giá tác động<br /> môi trường đối với các dự án đầu tư, trên cơ sở đó, cơ quan chuyên môn tham<br /> mưu chính xác cho cấp có thẩm quyền xem xét quyết định việc cấp hay không<br /> cấp giấy phép đầu tư. Việc quyết định các dự án đầu tư cần được cân nhắc kỹ<br /> lưỡng giữa lợi ích đem lại trước mắt với những ảnh hưởng của nó đến môi<br /> trường về lâu dài. Thực hiện công khai, minh bạch các quy hoạch, các dự án<br /> đầu tư và tạo điều kiện để mọi tổ chức và công dân có thể tham gia phản biện<br /> xã hội về tác động môi trường của những quy hoạch và dự án đó.6<br /> Sáu là, chính quyền địa phương cần thường xuyên kiểm tra, rà soát các<br /> đối tượng phải lập cam kết bảo vệ môi trường trong lĩnh vực chăn nuôi có đảm<br /> bảo thực hiện nghiêm túc hay chưa để kịp thời chấn chỉnh và xửa lý thích hợp.<br /> <br /> <br /> <br /> 546<br />  PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG<br /> KỶ YẾU HỘI THẢO<br /> TỪ THỰC TIỄN ĐẾN CHÍNH SÁCH<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Từ đó, phảt thuy tinh thần thượng tôn pháp luật trong ý thức bào vệ môi trường<br /> của quần chúng nhân dân, đặc biệt là ở khu vực nông thôn ngày càng được nâng<br /> cao.<br /> Bảy là, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục về môi trường trong<br /> toàn xã hội nhằm tạo sự chuyển biến và nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành<br /> pháp luật; BVMT, trách nhiệm xã hội của người dân, doanh nghiệp trong việc<br /> gìn giữ và BVMT; xây dựng ý thức sinh thái, làm cho mọi người nhận thức một<br /> cách tự giác về vị trí, vai trò, mối quan hệ mật thiết giữa tự nhiên - con người -<br /> xã hội. Đi đôi với công tác tuyên truyền, giáo dục cần tăng cường hơn nữa vai<br /> trò của các cơ quan quản lý nhà nước về vấn đề này trên các địa bàn nông thôn,<br /> như các cấp chính quyền địa phương, các cơ quan quản lý và BVMT, các cơ sở<br /> y tế, các tổ chức đoàn thể có liên quan để đảm bảo cho công tác tuyên truyền,<br /> giáo dục và thực thi các biện pháp BVMT, bảo vệ và nâng cao sức khỏe, nâng<br /> cao chất lượng nguồn nhân lực nông thôn có hiệu quả hơn.<br /> Tóm lại, để giảm thiểu những tác động xấu của ô nhiễm môi trường đến<br /> sức khỏe của người dân nông thôn hiện nay cần thực hiện nhiều giải pháp đồng<br /> bộ từ cơ chế, chính sách, nguồn tài chính hỗ trợ đến công tác tuyên truyền cho<br /> người dân về ý thức bảo vệ chính môi trường mình đang sinh sống. Về lâu dài,<br /> cần có các giải pháp về kiểm tra, kiểm soát môi trường chặt chẽ, trong đó cần<br /> quan tâm hơn đến việc xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý môi trường tại các khu<br /> vực nông thôn hiện nay. 7<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1. Sở Tài nguyên và Môi trường An Giang, Báo cáo tỉnh An Giang 5 năm<br /> giai đoạn 2005-2009.<br /> 2. Luật Bảo vệ môi trường năm 2014- Điều 5, 6,7.<br /> 3. Nguyễn Duy Hiển, “An Giang phát triển nông nghiệp bền vững ứng phó<br /> với biến đổi khí hậu”, Báo điện tử Quân Đội nhân dân, 07-01-2018.<br /> 4. Xoa Nguyễn, “Xử lý tình trạng cá chết hàng loạt ở An Giang”, Sunflower<br /> và Tiếp Thị Gia Đình, 12/02/2016.<br /> 5. TPH, “Ô nhiễm môi trường- vấn đề cần quan tâm giải quyết”,<br /> www.angiang.gov.vn.<br /> 6. Phạm Công Nhất, “Ô nhiễm môi trường nông thôn và giải pháp khắc<br /> phục”, Đại học Quốc gia Hà Nội, Tạp chí Môi trường, số 5/2014.<br /> <br /> <br /> 547<br />