SKKN: Vận dụng phương pháp dạy học tích cực trong dạy học phần “Công dân với đạo đức”, chương trình môn Giáo dục công dân lớp 10 trường THPT Nguyễn Du

1

Ở

Ụ

S  GIÁO D C VÀ

Ạ ĐÀO T O BR

­VT

ƯỜ Ễ TR NG THPT NGUY N DU

Ả

Ế

Ế

BÁO CÁO K T QU  SÁNG KI N

Ấ Ơ Ở

Ọ

C P C  S  NĂM H C 2016 ­ 2017

Ậ Ậ

ƯƠ ƯƠ

Ọ Ọ

Ạ Ạ

Ụ Ụ V N D NG PH V N D NG PH

Ự    Ự NG PHÁP D Y H C TÍCH C C NG PHÁP D Y H C TÍCH C C

Ớ Ạ Ớ Ạ

Ọ Ọ

Ạ Ạ

Ầ Ầ

Ứ    Ứ TRONG D Y H C PH N “CÔNG DÂN V I Đ O Đ C” TRONG D Y H C PH N “CÔNG DÂN V I Đ O Đ C”

ƯƠ ƯƠ

Ớ Ớ

Ụ Ụ

CH CH

NG TRÌNH MÔN GIÁO D C CÔNG DÂN L P 10  NG TRÌNH MÔN GIÁO D C CÔNG DÂN L P 10

Ễ Ễ

Ở ƯỜ Ở ƯỜ  TR  TR

NG THPT NGUY N DU NG THPT NGUY N DU

Ả

Ế

TÁC GI

SÁNG KI N:

2

ươ

Ch

ng 1:

C  SƠ Ở ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP

ế ả ự ầ 1. S  c n thi t hình thành gi i pháp

ự ể ế ố ả ữ ầ ặ ộ S  phát tri n kinh t ầ    ­ xã h i trong b i c nh toàn c u hoá đ t ra nh ng yêu c u

ự ụ ụ ệ ệ ả ớ ổ ớ m i  cho s  nghi p giáo d c là đào t o ạ   ạ đ i m i căn b n, toàn di n giáo d c, đào t o,

ứ ể ệ ầ ặ ồ phát tri n ngu n nhân l c ấ   ự   đáp  ng yêu c u nhi m v  m i đang đ t ra ngày càng c p ụ ớ

ữ ộ ị ướ ơ ả ủ ệ ổ ụ ớ thi tế . M t trong nh ng đ nh h ng c  b n c a vi c đ i m i giáo d c là chuy n t ể ừ ề    n n

ộ ề ụ ự ụ ệ ễ ọ   ờ giáo d c mang tính hàn lâm, kinh vi n, xa r i th c ti n sang m t n n giáo d c chú tr ng

ấ ủ ườ ọ ủ ộ ệ ẩ ự vi c hình thành năng l c và ph m ch t c a n ạ   i h c, phát huy tính ch  đ ng, sáng t o

ụ ệ ậ ậ ổ ứ ệ ả ạ ọ ủ c a HS. Vì v y, Vi c v n d ng và t ch c có hi u qu  quá trình d y h c trong nhà

ườ ổ ươ ả ộ ố ọ tr ng ph  thông thì các ph ạ ng pháp gi ng d y là m t thành t vô cùng quan tr ng, vì

ụ ệ ậ ợ ươ ự ạ ằ ọ vi c v n d ng h p lý các ph ng pháp d y h c nh m là phát huy tính tích c c, t ự ự    l c

ự ộ ệ ủ ự ể ạ ộ và sáng t o, phát tri n năng l c hành đ ng, năng l c c ng tác làm vi c c a ng ườ ọ   i h c.

ữ ướ ố ế ả ở ườ Đó cũng là nh ng xu h ng qu c t trong c i cách PPDH nhà tr ổ ng ph  thông.

ữ ị ướ ổ ớ ượ ế ị ị Nh ng đ nh h ng đ i m i PPDH đã đ c xác đ nh trong Ngh  quy t Trung

ươ ủ ế ả ị ươ ng 4 khóa VII c a Đ ng (1/1993), Ngh  quy t Trung ng 2 khóa VIII (12/1996)

ượ ể ế ụ ậ ượ ụ ể ị ủ ỉ đ c th  ch  hóa trong Lu t Giáo d c (2005), đ c c  th  hóa trong các ch  th  c a B ộ

ụ ạ ặ ạ ộ ệ ả ấ Giáo d c và Đào t o. Đ c bi ạ   ệ  trong các văn ki n trình Đ i h i XII, Đ ng ta nh n m nh t

ặ ệ ơ ậ ườ ể ấ ự s  quan tâm đ c bi t và làm rõ h n l p tr ề ự ầ   ng, quan đi m, tính nh t quán v  s  c n

ế ả ổ ụ ệ ể ạ ả ớ ồ thi t ph i đ i m i căn b n, toàn di n giáo d c, đào t o, phát tri n ngu n nhân l c ự  chỉ

ấ ượ ệ ả ụ ạ ấ ầ ấ ớ rõ: “ch t l ng, hi u qu  giá ụ   o d c và đào t o còn th p so v i yêu c u, nh t là giáo d c

ệ ố ữ ụ ụ ề ệ ế ạ ạ ọ đ i h c, giáo d c ngh  nghi p. H  th ng giáo d c và đào t o thi u liên thông gi a các

ộ ươ ẹ ự ứ ụ ế trình đ  và các ph ặ ng th c giáo d c, đào tao; còn n ng lý thuy t, nh  th c hành. Đào

ế ớ ủ ứ ế ả ấ ắ ầ ọ ạ t o thi u g n k t v i nghiên c u khoa h c, s n xu t kinh doanh và nhu c u c a th ị

3

ườ ứ ụ ứ ệ ạ ộ ọ ố ố tr ng lao đ ng; chú tr ng đúng m c vi c giáo d c đ o đ c, l ỹ i s ng và k  năng làm

ệ ươ ạ ậ ụ ệ ể ế ả vi c. Ph ế   ng pháp giáo d c, vi c thi, ki m tra và đánh giá k t qu  còn l c h u và thi u

ự ụ ế ạ ặ ấ ả ộ th c ch t. Qu n lí giáo d c và đào t o có m t còn y u kém. Đ i ngũ nhà giáo và cán b ộ

ấ ậ ấ ượ ụ ề ả ố ượ ầ ư ụ qu n lí giáo d c b t c p v  ch t l ng, s  l ơ ấ ng và c  c u. Đ u t cho giáo d c và

ư ư ụ ệ ế ạ ạ ả ơ đào t o ch a hi u qu . Chính sách c  ch  tài chính cho giáo d c và đào t o ch a phù

ơ ở ậ ế ạ ậ ấ ấ ậ ỹ ở ợ h p. C  s  v t ch t­ k  thu t còn thi u và l c h u, nh t là vùng sâu, vùng xa, vùng

ệ ể ự ệ ố ề ổ ụ ệ ả ớ ặ đ c bi t khó khăn”. Đ  th c hi n t t m c tiêu v  đ i m i căn b n, toàn di n GD&ĐT

ấ ủ ế ố ề ả ứ ầ ậ ổ ị ớ   theo   Ngh   quy t   s   29­NQ/TW,   c n   có   nh n   th c   đúng   v   b n   ch t   c a   đ i   m i

ươ ạ ị ướ ự ể ườ ọ ph ọ ng pháp d y h c theo đ nh h ng phát tri n năng l c ng ộ ố ệ   i h c và m t s  bi n

ớ ươ ạ ọ ướ ổ pháp đ i m i ph ng pháp d y h c theo h ng này.

ự ế ệ ổ ớ ễ ờ Th c t vi c đ i m i PPDH t ạ ườ i tr ng THPT Nguy n Du trong th i gian qua còn

ự ự ị ấ ậ ộ ố ư ề ế ế ạ ả ế   nhi u b t c p và h n ch , m t s  giáo viên ch a th c s  ch u khó, quy t tâm c i ti n

ệ ượ ẫ ệ ạ ư ứ ế ọ ọ PPDH, v n còn hi n t ng “đ c ­ chép”, ch a chú tr ng đ n vi c t o h ng thú, kích

ư ủ ế ụ ặ ế ệ ậ ậ ọ thích t ứ  duy h c sinh ti p nh n, làm ch  ki n th c. Vì v y, nhi m v  đ t ra cho các GV

ự ừ ế ả ả ạ ổ ớ ợ ớ ặ   đang tr c ti p gi ng d y, là ph i không ng ng đ i m i PPDH cho phù h p v i đ c

ự ự ư ọ ổ ớ ủ ộ ạ ằ tr ng môn h c. Đ i m i nh m phát huy tính tích c c, t giác, ch  đ ng sáng t o và rèn

ệ ả ự ọ ụ ế ầ ậ ợ luy n thói quen vào kh  năng t ứ   ỹ  h c. Tinh th n h p tác, k  năng v n d ng ki n th c

ụ ữ ự ễ ố vào nh ng tình hu ng khác nhau và trong th c ti n, tránh s ự ỷ ạ  l ộ i và ph  thu c vào GV,

ạ ự ừ ề ế ọ ụ ế ứ ấ ọ đem l i ni m vui, s  yêu thích qua t ng ti ệ t h c, bài h c đó nhi m v  h t s c c p thi ế   t.

ổ ế ề ấ ả 2. T ng quan các v n đ  liên quan đ n gi i pháp

ụ ấ ậ ươ ự ạ ạ ọ V n đ ề v n d ng ph ng pháp d y h c tích c c trong d y h c ọ không ph i làả

ộ ấ ề ớ ế ề ấ ả ọ m t v n đ  m i, mà t ừ ướ  tr c đ n nay có r t nhi u nhà khoa h c, nhà qu n lý, các

ư ề ả ề ậ ở ữ ộ chuyên gia  trong và ngoài n cướ   đ a ra nhi u gi i pháp đ  c p nh ng góc đ  khác

nhau.

ụ ề ả ọ ọ V y, tậ rong công tác giáo d c đi u quan tr ng là nhà giáo ph i làm cho h c sinh hào

ậ ự ự ự ụ ụ ế ấ ở ỉ ứ h ng, ph n kh i, tích c c ti p nh n t s  giáo d c. Nhà giáo d c ch  là ng ườ ướ   ng i h

ế ượ ứ ể ở ọ ợ ủ ộ ự ẫ d n, g i m  cho h c sinh ch  không th  thay th  đ ạ   c tính tích c c ch  đ ng, sáng t o

ư ọ ế ọ ườ ờ ỳ ổ ạ ạ ủ ầ ố ủ c a h c sinh nh  nhà tri t h c, ng i th y vĩ đ i c a Trung Qu c th i k  c  đ i là

ử ế ế ẳ ỏ ổ Kh ng t nói: “Trò nào không h i làm th  nào? Làm th  nào? Thì ta cũng ch ng làm th ế

4

ượ ơ ậ ụ ệ ả ậ ọ ộ nào đ c”. Vì v y, nhà giáo d c ph i tìm m i bi n pháp đ ng viên, kh i d y tính tích

ủ ể ứ ậ ố ế ợ ở ự ủ c c c a ch  th  ông nói: “Không t c gi n vì mu n bi t thì không g i m  cho, không

ượ ẽ ả ố ế ự b c mình vì không rõ đ ậ c thì không bày v  cho. V t có b n góc b o cho bi ộ t m t góc

ạ ữ mà không suy ra ba góc khác thì không d y n a”.

ứ ể ề ươ ạ Ở ệ  Vi t Nam tiêu bi u cho các công trình nghiên c u v  ph ọ   ng pháp d y h c

ư ả ạ ọ ọ ươ ạ ườ nh  tác gi Phan Huy Ng : “D y h c và ph ọ ng pháp d y h c trong nhà tr ng” tác

ả ứ ấ ề ậ ạ ọ ươ ạ ỹ gi đã đi sâu nghiên c u v n đ  lý lu n d y h c, các ph ọ ng pháp d y h c, k  thu t s ậ ử

ươ ệ ạ ườ ế ủ ể ạ ạ ụ d ng ph ọ ng ti n d y h c trong nhà tr ng, đi m m nh và h n ch  c a các ph ươ   ng

ạ ọ ươ ư ầ ế ả pháp d y h c, các ph ng pháp đánh giá k t qu  [33; 183]. Cũng nh  Tr n Bá Hoành:

ớ ổ ươ ọ ươ ả ứ “Đ i m i ph ạ ng pháp d y h c, ch ng trình SGK” tác gi nghiên c u và trình bày lý

ậ ổ ớ ươ ọ ươ lu n chung đ i m i ph ạ ng pháp d y h c, ch ổ ng trình và SGK ph  thông [19; 7,176].

ư ặ ươ ạ ộ ủ ớ ọ ả Còn Đ ng Thành H ng: “T ầ ng tác và ho t đ ng c a th y trò trên l p h c” tác gi đã

ậ ử ụ ử ủ ứ ọ ỏ ọ ỹ chú tr ng trình bày k  thu t s  d ng câu h i trong bài h c, hành vi  ng x  c a giáo

ử ụ ờ ư ộ ả ớ ươ ữ ế ệ viên, s  d ng l i nói trên l p và trình bày b ng nh  m t ph ng ti n ngôn ng  vi t trên

ơ ả ề ạ ự ầ ớ ọ ả ậ ớ l p [20; 28]. V i Tr n Bá Đoàn: “Lý lu n c  b n v  d y và h c tích c c” tác gi nêu

ề ự ự ầ ữ ề ệ ạ ấ ọ ế ạ lên nh ng v n đ  chung v  th c tr ng d y và h c hi n nay, s  c n thi ớ   ả ổ t ph i đ i m i,

ữ ị ướ ổ ươ ự ề ạ ọ nh ng đ nh h ớ ng đ i m i theo ph ng pháp d y và h c tích c c [16; 3] và nhi u công

ệ ố ừ ự ứ ậ ạ ọ trình khác. T  s  nghiên c u lý lu n d y h c và nêu lên h  th ng các PPDH theo h ướ   ng

ự ủ ườ ọ ủ ẳ ị ườ ọ ủ ộ tích c c, ch  đ ng c a ng i h c, kh ng đ nh vai trò trung tâm c a ng i h c trong quá

ạ ả ế ự ạ ạ ọ trình d y h c, các tác gi đã có cách vi t khác nhau t o ra s  đa d ng và phong phú v ề

ươ ứ ộ n i dung và ph ng pháp nghiên c u.

ứ ế ề ẳ ầ ị ươ ạ ọ H u h t các công trình nghiên c u đ u kh ng đ nh ph ự   ng pháp d y h c tích c c

ố ớ ự ủ ể ọ ỗ   có ý nghĩa và vai trò quan tr ng đ i v i s  hình thành và phát tri n nhân cách c a m i

ườ ố ấ ượ ể ọ ế ố ơ ả ạ ng i là nhân t quan tr ng đ  nâng cao ch t l ọ ng d y và h c, là y u t c  b n đ ể

ườ ọ ứ ữ ộ ộ ỹ ng ệ   i h c lĩnh h i tri th c, k  năng và hình thành thái đ . Nh ng giáo trình, tài li u,

ứ ề ậ ươ ự ạ ọ công trình nghiên c u v  lý lu n ph ng pháp d y h c tích c c nói chung khá phong phú

5

ị ướ ụ ự ề ấ ầ ọ và đã đ nh h ng m c tiêu t m quan tr ng v  PPDH tích c c, đã cung c p cho tôi v ề

ươ ứ ề ậ ả ph ơ ở ề ng pháp lý lu n làm c  s , ti n đ  nghiên c u cho gi i pháp

ề ự ư ứ ư ể ả ạ ệ   Nh ng ch a có công trình nghiên c u nào tìm hi u, kh o sát v  th c tr ng vi c

ớ ạ ự ụ ứ ạ ầ ươ ọ ậ v n d ng PPDH tích c c trong d y h c ph n “Công dân v i đ o đ c”, ch ng trình

ớ ạ ườ ễ ằ ụ môn  Giáo d c  công dân l p 10 t i tr ng THPT Nguy n Du ư   nh m đ a  ra ph ươ   ng

ướ ả ề ề ậ ặ ấ ộ h ng và gi i pháp cho v n đ  này. Do v y, trong  đ  tài này m t m t tác gi ả ế ừ    k  th a

ữ ấ ậ ề nh ng v n đ  lý lu n v ể   ề PPDH tích c cự  nói chung. M t khác, tôi đi sâu phân tích, tri n ặ

ề ớ ơ ộ ấ ự ế ơ ụ ự ế khai áp d ng vào m t v n đ  m i h n, có ý nghĩa th c t ế    h n, liên quan tr c ti p đ n

ụ ủ ự ệ ề ọ chuyên môn và nghi p v  c a mình thông qua đ  tài mà tôi l a ch n đó là: ậ ụ    V n d ng

ươ ớ ạ ự ọ ọ ầ ạ ạ ph ứ   ng   pháp   d y   h c   tích   c c   trong   d y   h c   ph n   “Công   dân   v i   đ o   đ c”,

ươ ớ ườ ễ

làm đ  tàiề

ch ụ ng trình môn Giáo d c công dân l p 10 tr ng THPT Nguy n Du

nghiên c u.ứ

ụ ủ ả i pháp

3. M c tiêu c a gi

ự ứ ụ ạ ầ ậ ạ ọ ự Nghiên c u th c tr ng vi c ệ v n d ng PPDH tích c c trong d y h c ph n “Công

ớ ạ ứ ươ ụ ớ ườ dân v i đ o đ c”, ch ng trình môn Giáo d c công dân l p 10 tr ễ   ng THPT Nguy n

ộ ố ả ủ ề ừ ế ự ề ệ ấ ả ả Du, T  k t qu  kh o sát, th c nghi m c a đ  tài, đ  xu t m t s  gi ằ i pháp nh m nâng

ấ ượ ụ ạ ọ ườ ễ cao ch t l ng d y h c môn Giáo d c công dân ở ớ l p 10 tr ng THPT Nguy n Du.

ứ ể ả ả ắ 4. Căn c  đ  gi ủ i pháp c a tác gi là đúng đ n

ấ ươ ơ ở ề ặ c  s  lý lu n

ứ ự ấ Th  nh t, Xu t phát v  m t  ạ ậ  c a vi c v n d ng ph ệ ậ ủ ứ ớ ạ ụ ươ ọ ạ   ng pháp d y   ng trình môn GDCD

ầ ọ h c tích c c trong d y h c ph n “Công dân v i đ o đ c”, ch ớ l p 10

ệ ươ ươ 4.1. Khái ni m ph ng pháp và ph ạ ọ ng pháp d y h c

ệ ươ + Khái ni m ph ng pháp

ươ ấ ừ ữ ậ ạ ng pháp Khái ni m  ệ ph xu t phát t thu t ng  Hi L p “Methodos” có nghĩa

ườ ứ ứ ệ ươ ệ ấ chung nh t là con đ ng nghiên c u, cách th c làm vi c, ph ng ti n mà ch  th ủ ể

ươ ọ ử ụ ứ ể ạ ộ ph ế ng pháp d y h c s  d ng tác đ ng, chi m lĩnh đ  tìm ra và ch ng minh chân lý.

6

ư ề ị ươ ượ G.Hêghen đ a ra đ nh nghĩa v  ph ng pháp và đ c Lênin nêu lên trong tác

ẩ ế ọ ươ ủ ộ ứ ậ ự ậ ph m Bút ký tri t h c: “Ph ỗ   ộ ng pháp là hình th c v n đ ng c a n i dung s  v t. M i

ấ ủ ả ượ ể ệ ấ ị ự ậ ề s  v t đ u có b n ch t c a nó và đ ứ   ứ c th  hi n qua hình th c nh t đ nh. Hình th c

ờ ộ ờ ộ ồ không bao gi ờ ồ ạ  t n t i riêng, tách r i n i dung. Đ ng th i n i dung cũng không t n t ồ ạ   i

ỗ ự ậ ề ứ ậ ờ ộ ươ ậ ộ ủ tách r i hình th c v n đ ng c a nó. M i s  v t đ u có ph ng pháp v n đ ng riêng

ả ạ ươ ế ả ủ c a mình” [33; 142]. ọ ầ  Trong d y h c c n ph i có ph ng pháp, ph i làm cho HS ti p thu

ế ườ ớ ự ỗ ự ủ ấ ắ ẫ ứ ằ ki n th c b ng con đ ng ng n nh t, v i s  n  l c c a HS, d ướ ự ướ i s  h ả   ng d n gi ng

ả ườ ổ ượ ỉ ở ặ ộ ế ạ ủ d y c a GV. K t qu  trong tr ng ph  thông đ c đánh giá không ch m t n i dung

ả ề ươ mà còn c  v   ph ng pháp.

ủ ể ươ ứ ạ Theo quan đi m c a C. Mác (1818­1883): “Ph ệ ố   ng pháp là s c m nh tuy t đ i,

ể ưỡ ể ậ ấ ấ ậ ạ ổ duy nh t, cao nh t, vô cùng t n, không có v t th  nào có th  c ng l i n i; đó là xu th ế

ấ ạ ỗ ấ ạ ả ậ ở ế ủ c a lý tính đi đ n ch  tìm th y l i, nh n th y l i b n thân mình trong m i s  v t ọ ự ậ ”

ạ ượ ụ ố ả ượ ệ ả [24; 122]. Trong công tác giáo d c mu n đ t đ c hi u qu  thì GV ph i đ c trang b ị

ọ ẫ ự ế ệ ậ ứ ố ầ ủ ả ề ơ ở đ y đ  c  v  c  s  lý lu n khoa h c l n kinh nghi m th c t ế . Vì có ki n th c t ư   t ch a

ắ ươ ọ ố ạ ư ể ươ ch c đã có ph ng pháp d y h c t t, nh ng không th  có ph ả ng pháp gi ng d y t ạ ố   t

ứ ơ ả ư ữ ủ ắ ộ

ừ

ữ

ệ

ế ế n u GV ch a n m v ng ki n th c c  b n c a b  môn.

T  nh ng quan ni m trên,

ộ ị

ư

ề

ươ

ư

ươ

ng pháp là cách

chúng tôi đ a ra m t đ nh nghĩa v  ph

ng pháp nh  sau:

Ph

ệ ủ

ủ

ầ

ể ạ ượ

ụ

ặ

th cứ  làm vi c c a th y và c a trò

c m c đích đ t ra.

đ  đ t đ

ệ ươ ạ + Khái ni m ph ọ ng pháp d y h c

ề ươ ế ị ạ Cho đ n nay, có nhi u ề  đ nh nghĩa khác nhau v  ph ọ ng pháp d y h c. Theo tác gi ả

ấ ề ươ ọ ọ ị ữ ạ ườ Phan Tr ng Ng : “Đ nh nghĩa chung nh t v  ph ọ ng pháp d y h c là nh ng con đ ng,

ứ ế ạ ọ ư ạ ộ cách th c  ti n hành ho t  đ ng d y h c”[33; 145]. ặ   Còn  GS. TS   Đ ng Thành H ng:

ươ ữ ạ ươ ạ ộ ậ ự ứ “Ph ọ ng pháp d y h c là nh ng ph ng th c ho t đ ng tr t t có liên quan qua l ạ   i

ữ ụ ụ ằ ạ ọ ủ c a giáo viên và h c sinh nh m đ t nh ng m c tiêu giáo d c” [21; 1]. Tuy nhiên, có

ủ ị ư ề ễ ề ạ ộ nhi u cách di n đ t khác nhau nh ng n i dung c a đ nh nghĩa trên đ u có m t t ộ ư ưở    t ng

ươ ự ươ ạ ọ ạ ộ ủ ế chung là: Ph ng pháp d y h c là s  t ng tác trong ti n trình ho t đ ng c a giáo viên

7

ọ ươ ọ ượ ệ ữ và h c sinh, do đó ph ạ ng pháp d y h c đ ố c xem xét trong m i liên h  gi a ph ươ   ng

ớ ố ụ ủ ạ ọ ộ pháp v i các nhân t khác c a quá trình d y h c (m c đích, n i dung, hình th c t ứ ổ ứ    ch c

ể ọ ơ ở ứ ủ ề ị ạ d y h c, ki m tra, đánh giá, ...).

Trên c  s  nghiên c u nh ng đ nh nghĩa c a nhi u nhà ữ

ư ề ọ ị ươ ư ạ ọ khoa h c khác nhau,  chúng tôi đã đ a ra đ nh nghĩa v  ph ng pháp d y h c nh  sau:

ươ ạ ộ ứ ạ ọ ữ Ph ng pháp d y h c là cách th c ho t đ ng có trình t ự ớ ự ươ , v i s  t ng tác gi a giáo

ạ ượ ằ ọ ụ ủ viên và h c sinh nh m đ t đ ạ ọ c m c đích c a quá trình d y h c

ệ ươ ạ ọ + Khái ni m ph ự ng pháp d y h c tích c c

ư ưở ủ ộ ự ủ ấ ạ ườ ọ ủ ể ủ T  t ng nh n m nh vai trò tích c c ch  đ ng c a ng i h c là ch  th  c a quá

ọ ậ ừ ư ưở ớ ề ỉ ạ ổ ượ trình h c t p cũng đã có t lâu. ng ch  đ o đ i m i v  PPDH đ ể   c phát bi u

T  t

ướ ứ ự ề ấ ọ d i nhi u hình th c: “l y h c sinh làm trung tâm”, “phát huy tính tích c c”, “ph ươ   ng

ự ạ ọ ươ ạ ộ ụ ự ự pháp d y h c tích c c”, “ph ọ   ng pháp giáo d c tích c c”, “tích c c hóa ho t đ ng h c

ườ ọ ế ạ ề ề ớ ạ ộ ậ t p”, “ ho t đ ng hóa ng ọ ủ   i h c”, cùng v i đi u đó là nhi u lý thuy t d y h c c a

ề ả ư ề ệ ả ủ nhi u tác gi bàn v  PPDH. Nh ng quan ni m và cách trình bày, lý gi i c a các tác gi ả

ấ ớ ề ả ố không ph i đã hoàn toàn th ng nh t v i nhau v  PPDH

ươ ự ữ ậ ạ ọ ộ ọ ượ ở Ph ng pháp d y h c tích c c là m t thu t ng  rút g n, đ c dùng ề    nhi u

ướ ữ ể ươ ụ ạ ọ ướ n ỉ c, đ  ch  nh ng ph ng pháp giáo d c, d y h c theo h ng phát huy tính tích

ạ ủ ủ ộ ườ ọ ự c c, ch  đ ng, sáng t o c a ng i h c.

ự ượ ự ạ ộ ủ ộ ho t đ ng, ch  đ ng, “Tích c c” trong PPDH tích c c đ ớ c dùng v i nghĩa là trái

ạ ộ ụ ộ ự ứ ớ ớ ớ nghĩa v i không ho t đ ng, th  đ ng ch  không dùng v i theo nghĩa trái v i tiêu c c.

ả ầ ướ ớ ạ ộ ự ệ Tác gi Tr n Bá Hoành: “PPDH h ng t ạ   i vi c ho t đ ng hóa, tích c c hóa ho t

ứ ủ ậ ườ ọ ự ủ ậ ộ đ ng nh n th c c a ng i h c, nghĩa là t p trung vào phát huy tính tích c c c a ng ườ   i

ự ủ ứ ả ậ ườ ạ ằ ọ h c ch  không ph i là t p trung vào phát huy tính tích c c c a ng i d y, đành r ng đ ể

ả ỗ ự ớ ạ ự ề ơ ạ d y theo PPDH tích c c thì giáo viên ph i n  l c nhi u h n so v i d y theo ph ươ   ng

ụ ộ ủ ướ ố ạ ẳ ồ ị ươ pháp th  đ ng” [19; 83]. Còn c  Th  t ng Ph m Văn Đ ng kh ng đ nh: “ph ng pháp

ọ ạ ồ ọ ườ ọ ườ ạ d y h c mà các đ ng chí nêu ra, nói g n l ấ i là l y ng i h c làm trung tâm. Ng i ta

ườ ư ữ ữ ệ ấ ẫ ặ ỏ ợ th ng đ t ra nh ng câu h i, đ a ra nh ng câu chuy n có tính h p d n, khêu g i, đòi

ườ ườ ọ ườ ả ỏ ị ỏ h i, ng i nghe, ng ẫ i đ c, d u là ng i suy nghĩ kém c i cũng ph i ch u khó, suy

8

ự ể ả ượ ữ ự nghĩ, tìm tòi...PPDH tích c c này có kh  năng phát tri n đ c nh ng năng l c đang ng ủ

ở ỗ ườ ươ ườ ươ ự ọ yên m i con ng i...Ph ng pháp này giúp ng i ta ph ng pháp t ọ    h c và ham h c.

Tuy nhiên, hi n nay cũng đang có nhi u quan ni m, t

ấ ề ệ ệ Đó là cái quý báu nh t”[17; 5]. ư

ủ ướ ậ ươ ọ ưở t ụ ng c a các giáo d c trong và ngoài n c t p trung làm rõ “Ph ạ ng pháp d y h c tích

ự ế ư ễ ệ ề ầ ạ ậ ỗ ộ ế   ự c c”. M i m t khái ni m có s  ti p c n khác nhau v  cách di n đ t. Nh ng h u h t

ả ề ẳ ị ươ ự ằ ạ ọ các tác gi đ u kh ng đ nh, ph ự   ng pháp d y h c tích c c nh m phát huy tính tích c c,

ạ ủ ủ ộ ườ ọ ch  đ ng, sáng t o c a ng i h c.

ứ ủ ộ ố ơ ở ả ọ Trên c  s  tham kh o m t s  công trình nghiên c u c a các nhà khoa h c, chúng

ư ươ ự ư ạ ọ ị tôi đ a ra đ nh nghĩa v ng pháp d y h c tích c c nh  sau: ề ph

ươ ự ạ ươ ơ ậ Ph ọ ng pháp d y h c tích c c là ph ủ ộ   ng pháp kh i d y, phát huy tính ch  đ ng

ự ủ ả ườ ạ ạ ườ ọ ấ ườ ọ sáng t o tích c c c a c  ng i d y và ng i h c, trong đó l y ng i h c làm trung tâm

ơ ở ị ướ ổ ứ ủ ườ ầ trên c  s  phát huy vai trò đ nh h ng, t ch c c a ng ế ợ i th y và k t h p các ph ươ   ng

ệ ỹ ạ ượ ậ ạ ằ ụ ủ ọ ệ ti n k  thu t hi n đ i nh m đ t đ c các m c tiêu c a bài h c.

ủ ặ ươ ư 4.2.  Đ c tr ng c a ph ự ạ ọ ng pháp d y h c tích c c

ạ ọ ổ ứ ủ ọ ạ ộ ch c các ho t đ ng c a h c sinh ­ D y h c thông qua t

ự ự ơ ở ẻ ượ ủ ằ PPDH tích c c d a trên c  s  tâm lý cho r ng, nhân cách c a tr  đ c hình thành

ạ ộ ủ ộ ờ ự ủ ọ ứ thông qua các ho t đ ng ch  đ ng, có ý th c. Trí thông minh c a h c sinh nh  s  tác

ớ ố ượ ủ ể ạ ộ ữ ườ ạ ọ ộ đ ng gi a ch  th  ho t đ ng v i đ i t ng và môi tr ng. D y h c theo cách này

ỉ ơ ứ ả ấ ướ ẫ ả ộ không ch  đ n gi n cung c p tri th c mà còn h ng d n hành đ ng. Kh  năng hành

ầ ượ ả ở ấ ặ ộ ộ đ ng là m t yêu c n đ ỉ ố ớ ừ c đ t ra không ch  đ i v i t ng cá nhân mà c ộ ộ    c p đ  c ng

ị ươ ự ữ ắ ộ ọ ọ ồ đ ng đ a ph ớ   ng và toàn xã h i. Trong PPDH tích c c, h c "ch " và h c "làm" g n v i

ừ ọ ế ế ố ồ ạ ố ố ể nhau. T  h c làm đ n bi t làm, mu n làm và cu i cùng mu n t n t i và phát tri n nh ư

ộ ườ ự ủ ạ nhân cách m t con ng ộ i lao đ ng, t ộ  ch , năng đ ng, sáng t o.

ệ ạ ọ ọ ươ ­ D y và h c chú tr ng rèn luy n ph ng pháp t ự ọ .  h c

ươ ự ọ ữ ọ ậ ứ ầ ố ọ Ph ng pháp t h c là c u n i gi a h c t p và nghiên c u khoa h c. M t y u t ộ ế ố

ọ ậ ứ ả ả ả ọ ọ quan tr ng đ m b o thành công trong h c t p và nghiên c u khoa h c là kh  năng phát

ệ ờ ị ả ế ợ ề ả ữ ự ễ ế ấ hi n k p th i và gi i quy t h p lý nh ng v n đ  n y sinh trong th c ti n. N u rèn

ệ ườ ọ ượ ỹ ươ ự ọ ế luy n cho ng i h c có đ c k  năng, ph ng pháp thói quen t h c, bi ạ   t linh ho t

9

ứ ụ ữ ữ ề ọ ớ ố ế ự ự ệ ng d ng nh ng đi u đã h c vào nh ng tình hu ng m i bi t t l c phát hi n và gi ả   i

ơ ậ ề ặ ẽ ạ ữ ế ề ấ ố ọ ọ quy t nh ng v n đ  đ t ra thì s  t o cho h  lòng ham h c, kh i d y ti m năng v n có

ườ ỗ trong m i con ng i.

ườ ớ ọ ậ ọ ậ ể ợ ­ Tăng c ố ợ ng h c t p cá th  ph i h p v i h c t p h p tác.

ỏ ự ố ắ ỗ ọ ị ự ủ ự ệ PPDH tích c c đòi h i s  c  g ng trí tu  và ngh  l c cao c a m i h c sinh trong

ự ự ộ ớ ứ ế ấ ọ ớ ư quá trình t l c giành l y ki n th c m i. Trong m t l p h c, t ộ ế    duy và trình đ  ki n

ứ ủ ọ ậ ự ề ả ấ ộ ậ th c c a h c sinh không đ u nhau. Vì v y bu c ph i ch p nh n s  phân hoá v  c ề ườ   ng

ụ ọ ậ ọ ượ ệ ế ấ ộ ế ế ộ đ  và ti n đ  hoàn thành nhi m v  h c t p, nh t là khi bài h c đ c thi ộ   t k  thành m t

ọ ậ ứ ả ỗ ọ ỹ ọ ậ chu i công tác h c t p. Tuy nhiên, trong h c t p không ph i m i tri th c, k  năng, thái

ượ ằ ườ ạ ộ ầ ớ ọ ộ ề đ  đ u đ c hình thành b ng con đ ộ   ng ho t đ ng thu n túy cá nhân. L p h c là m t

ườ ệ ợ ữ ế ạ ầ ố môi tr ng giao ti p th y ­ trò, t o nên m i quan h  h p tác gi a cá nhân trên con

ườ ứ ủ ế ạ ậ ả ậ ậ đ ng chi m lĩnh tri th c c a nhân lo i. Thông qua th o lu n, tranh lu n trong t p th ể

ế ủ ỗ ượ ề ẳ ỏ ỉ ị ườ ọ ý ki n c a m i cá nhân đ c đi u ch nh, kh ng đ nh hay bác b , qua đó ng i h c nâng

ụ ậ ộ ọ ượ ể ố ế ệ ộ ớ mình lên m t trình đ  m i. Bài h c v n d ng đ c v n hi u bi ủ   t và kinh nghi m c a

ủ ả ớ ỗ m i cá nhân và c a c  l p.

ế ợ ủ ủ ầ ­ K t h p đánh giá c a th y và c a trò.

ọ ậ ụ ệ ằ ậ ọ ỉ ị ự   Trong h c t p, vi c đánh giá h c sinh không ch  nh m m c đích nh n đ nh th c

ạ ộ ờ ạ ự ủ ệ ề ề ậ ạ ồ ị ỉ ạ   tr ng và đi u ch nh ho t đ ng c a trò, đ ng th i t o ra đi u ki n nh n đ nh th c tr ng

ạ ủ ể ầ ỉ ạ ộ và đi u ch nh ho t đ ng d y c a th y.

ư ặ ươ ự ạ ọ Nh  v y, ư ậ b nố  đ c tr ng ủ c a các ph ể ệ   ng pháp d y h c tích c c trên đã th  hi n

ệ ủ ể ạ ữ ệ ả ầ ắ ậ ọ ư tính  u vi ố   t c a nó. Vì v y, đ  d y h c có hi u qu  thì giáo viên c n n m v ng b n

ươ ự ạ ọ ặ đ c tr ng ủ ư c a các ph ng pháp d y h c tích c c.

ươ ạ ọ ố ề ươ ng pháp d y h c truy n th ng và ph ự   ạ ọ ng pháp d y h c tích c c

 So sánh ph ư nh  sau:

ươ ạ ọ ươ Ph ng pháp d y h c Ph ạ ọ ng pháp d y h c

ố

ề ọ ế ể truy n th ng ­ H c là quá trình ti p thu và lĩnh tích c cự ộ ự   ọ ­ H c là quá trình phát tri n n i l c

ứ ủ ườ ọ ộ h i   tri   th c,   qua   đó   hình   thành ố v n   có   c a   ng i   h c   làm cho Quan  ni mệ

10

ứ ế ỹ ườ ọ ượ ươ ki n th c, k  năng, t ư ưở  t ng và ng i h c có đ c ph ng pháp,

tình c m.ả kĩ   năng,   thói   quen,   ý   chí   t ự ọ     h c

ằ b ng   cách   tìm   tòi,   khám   phá,   thu

ử ậ ừ nh n   và   x   lý   thông   tin   t môi

ổ ứ ụ ề ạ ườ . ng xung quanh tr ạ ­   D y   là   quá   trình   t ạ     ch c   ho t ­ D y là quá trình truy n th  tri

ứ ứ ỹ ứ ậ th c,   k   năng   và   ch ng   minh ộ đ ng nh n th c cho HS ạ .  D y HS B nả   ch tấ

ủ ấ ứ ọ ướ chân lý theo cách c a GV. ­ Chú tr ng cung c p tri th c, k ỹ tìm ra chân lý. ẫ ­ H ng d n cho ng ườ ọ ớ   i h c s m ụ M c tiêu

ỹ ả ứ ộ năng, k  x o. ớ ờ ố thích  ng v i đ i s ng xã h i hòa

ể ố ử ọ ớ ậ ồ ộ ­ H c đ  đ i phó v i thi c . Tri ể nh p và phát tri n c ng đ ng,  xã

ứ ượ ề ạ ị th c đ c truy n đ t đã quy đ nh h i.ộ

ươ ầ ọ ợ trong   ch ng   trình   và   sách   giáo ­   Tôn   tr ng     nhu   c u   và   l i   ích

ủ ả khoa. kh  năng c a HS.

ệ ồ ­   Trong   sách   giáo   khoa   và   sách ọ   ­   Các   ngu n   tài   li u   khoa   h c ộ N i dung

ư ọ giáo viên. ợ khác h c phù h p nh : Sách giáo

ệ ạ ạ ­ Tài li u do GV so n d y cho khoa,   sách   giáo   viên,   phòng   thí

ườ ọ ể ỳ ự ế ệ ng ứ i h c đ  đáp  ng các k  thi. nghi m, th c t …

ầ ủ ươ ị + Yêu c u c a ch ng trình quy đ nh

ự ế ố ả   +   Tình   hu ng   th c   t ,   hoàn   c nh

xung quanh.

ộ ầ + Nhu c u xã h i

ử ụ ủ ế ươ ự ẫ Ch  y u s  d ng ph ng pháp ữ ấ ề ọ + Nh ng v n đ   h c sinh quan tâm. ọ ướ  tìm tòi, ng d n h c sinh t GV h Ph ngươ

ế ễ ả ả ế ấ ề thuy t   trình   ,   di n   gi ề   i,   truy n khám phá, gi i quy t v n đ  giúp pháp

ụ ế ề ộ ứ ộ ộ ứ th  ki n th c m t chi u. HS lĩnh h i tri th c m t cách ch ủ

ồ ố ị ỗ ố ạ ộ đ ng. D y h c t ồ ọ ươ ng tác. ư ạ ỗ Ch  ng i c  đ nh, GV đ i di n ệ   Ch   ng i   linh   ho t   nh :   H c ọ ở

11

ệ ọ ớ ả ớ v i c  l p. ớ ở l p, phòng thí nghi m, h c theo

ượ ọ ọ nhóm   đ c   chú   tr ng,   h c   cá ổ

Hình  ứ th c   t ch cứ ọ

ọ ắ ả ủ ế ạ nhân, h c đôi b n, h c th c t ấ B ng   đen,   ph n   tr ng,   s ự ế .  ử ụ     d ng ấ   ả Ch   y u   là   b ng   đen   và   ph n ngươ

ươ ệ ệ ậ ỹ các ph ạ   ng ti n k  thu t hi n đ i tr ng.ắ Ph ti nệ

ả ạ

ự ọ ạ ớ ư ạ ỗ ợ ệ h  tr  cho vi c gi ng d y. ề ợ H p tác hai chi u: D y – T  h c. D y – Ghi nh , t ạ    duy tái t o Mô

ườ ọ ủ c a ng i h c.

hình   d yạ   h cọ

ườ ạ ạ ọ ướ ậ ­   Ng ề   ủ ộ i   d y   ch   đ ng   truy n ­   D y   h c   h ng   t p   trung   vào trò

ứ ườ ọ ườ ề ọ ạ đ t tri th c, ng ụ ộ   i h c th  đ ng ng i   h c,   đ   cao   vai   trò   ch ủ

ế ự ự ủ ti p thu. ộ đ ng,   t ự   l c   tích  c c   c a   ng ườ   i

ườ ọ ự ọ h c.   Ng i   h c   t mình   tìm   ra Vai c aủ   iườ   Ng ạ d y   và iườ ứ ướ ự ướ ế ki n th c d i s  h ẫ ủ   ng d n c a ng h cọ GV.

ườ ụ ạ ườ ạ ườ ọ ­   Ng ộ   ề i   d y   truy n   th   m t ­ Ng i d y – ng i h c, ng ườ   i

ề ấ ộ ườ ọ ạ chi u đ c tho i hay phát v n. ọ h c – ng i h c.

ườ ạ ườ ạ ị ướ ­ Ng ả i d y gi ng ­ Ng ườ ọ   i h c ­ Ng i  d y  đ nh  h ng,  h ướ   ng

ớ ọ ộ ườ ề ọ ghi nh , h c thu c lòng. Ng ườ   i ẫ d n   cho   ng i   h c   v   ph ươ   ng

ề ộ ự ọ ử ạ d y   đ c   quy n   đánh   giá   cho pháp   t ứ   h c,   cách   ng   x ,   gi ả   i

đi m.ể ề ế ấ quy t v n đ .

ườ ạ ạ ườ ạ ầ ọ ­   Ng ạ   ầ i   d y   là   th y   d y,   d y ­ Ng ạ   i d y là th y h c cách d y

ữ ạ ề ạ ườ ch , d y ngh  và d y ng i. cho ng ườ ọ ự ọ i h c, t h c ch , t ữ ự ọ    h c

ề ự ọ h c làm ng i.

ể ả ế ễ ườ ủ ộ ­ D  chuy n t i đ n ng ườ ọ   i h c ngh , t ự   ­  Phát huy tính ch  đ ng,  tích c c Ư ể u đi m

ố ượ ộ ứ ủ ậ m t   kh i   l ầ   ng   thông   tin   c n ọ   nh n   th c   c a   HS   và   chú   tr ng

ế ố ượ ể ể thi t cho s  l ớ ng l n HS. ế ự đ n s  phát tri n cá th , giúp HS

12

ả ộ ờ ọ ậ ­   Trong   m t   kho ng   th i   gian ứ h ng thú h c t p.

ấ ắ ọ ỹ ể ng n,   GV  có   th   cung   c p  cho ự ­   Chú   tr ng   th c   hành   k   năng

ườ ọ ố ượ ế ọ ườ ng ộ i h c m t kh i l ng thông ớ giao ti p v i m i ng i.

ấ ượ ấ ứ ệ tin r t phong phú, đ c c u trúc ­ Rèn luy n cho HS ý th c đ ượ   c

ặ ộ ự ọ ẽ theo m t logic ch t ch . ề ả b n thân v  quá trình t h c, t ự

ế ằ ữ ứ ắ ­   HS   ti p   thu   b ng   con   đ ườ   ng nghiên   c u   và   n m   v ng   các

ấ ắ ượ ươ ệ ng n nh t và ghi chép đ ầ   c đ y ph ng pháp làm vi c trí tu  đ ệ ể

ủ ọ ọ ậ ể ệ ớ ủ ộ đ  n i dung c a bài h c. hi u, ghi nh  tài li u h c t p, hình

ả ộ ờ ỹ ả ỹ ­   Trong   m t   kho ng   th i   gian ự   thành   k   năng,   k   x o   và   th c

ấ ắ ệ ệ ể ộ ể ng n,   GV  có   th   cung   c p  cho ế   hi n vi c ki m tra lĩnh h i ki n

ườ ọ ố ượ ng ộ i h c m t kh i l ng thông th c.ứ

ấ ượ ườ ề ả ọ tin   r t   phong   phú   đ c   GV   cô ọ ­   M i   ng i   h c   đ u   ph i   suy

ắ ọ ừ ẻ ọ ỏ ộ đ ng và ch t l c t kho tàng tri nghĩ, chia s , h c h i và giúp đ ỡ

ứ ấ ộ ẳ ự th c và c u trúc theo m t logic ẫ l n nhau, bình đ ng và t ơ    tin h n,

ặ ủ ộ ả ẽ ch t ch . ch  đ ng gi ề ế ấ i quy t v n đ .

ườ ọ ổ ớ ọ ấ ­ Cung c p cho ng i h c khuôn ­ Không khí l p h c luôn sôi n i.

ẫ ươ ậ m u và ph ứ   ng pháp nh n th c,

ươ ấ ổ ợ ph ng pháp t ng h p, c u trúc

ệ ọ ậ tài li u h c t p, giúp ng ườ ọ   i h c

ươ ứ ậ có ph ng pháp nh n th c.

ạ ọ ố ề ­   D y   h c   truy n   th ng   không

ỏ ử ụ ề đòi   h i   s   d ng   nhi u   ph ươ   ng

ỡ ố ệ ờ ti n nên đ  t n th i gian và công

ượ ấ ỏ ứ s c cho GV. ­ Thu đ ả   c r t ít thông tin ph n ả ­ Đòi h i GV ph i gia công v  t ề ự ế H n chạ

ườ ọ ệ ề ờ ồ ừ h i t phía ng i h c. ố ự l c tài li u và t n nhi u th i gian,

ộ ư ứ ữ ứ ầ ư ả ­ M c đ  l u gi ủ    thông tin c a công s c đ u t cho bài gi ng.

ườ ọ ấ ớ ủ ả ươ ệ ng ắ   i h c r t ít, do trí nh  ng n ­ Ph i có đ  ph ng ti n và thi ế   t

ệ ủ ớ ể ọ ợ ạ h n, trí nh  làm vi c c a ng ườ   i ứ   ị ạ b   d y  h c   phù  h p  đ   đáp  ng

13

ườ ị ả ạ ọ nghe th ng xuyên b  quá t i. quá trình d y h c.

ể ạ ọ   ­ Tính cá th  hóa trong d y h c ậ ­   HS   sau   khi   t p   trung   vào   suy

ả ả ấ ạ ổ th p,   do   gi ng   viên   ph i   dùng nghĩ, bàn b c, trao đ i ph i t ả ự ư    đ a

ộ ố ệ ế ậ m t s  bi n pháp chung cho c ả ra   k t   lu n   và   ghi   bài   d ướ ự  i   s

l p.ớ ướ h ẫ ủ ng d n c a GV.

ọ ả ế ư ụ ộ   ầ ­     H c   sinh   g n   nh   th   đ ng ­   GV   thì   ph i   bi ụ t   áp   d ng   các

ế ậ ộ ơ ộ   ti p nh n thông tin, ít có c  h i PPDH   và   PTDH   m t   cách   linh

ể ệ ụ ừ ạ ộ ợ th  hi n và áp d ng các ý t ưở   ng ho t, phù h p vào t ng n i dung

ệ ố ớ ạ ệ ọ ọ   ớ ủ c a   mình   đ i   v i   tài   li u   h c ả ủ c a bài h c m i đ t hi u qu .

ượ ậ t p,   không   phát   huy   đ c   tính

ủ ộ ự ạ ủ   tích c c ch  đ ng sáng t o c a

i h c.

ng ươ ể ậ ự ụ ầ ạ ọ ộ ố ườ ọ ớ   ng pháp d y h c tích c c có th  v n d ng trong ph n “Công dân v i

ớ 4.3.. M t s  ph ươ ạ ứ đ o đ c”, ch ụ ng trình môn Giáo d c công dân l p 10 .

ể ậ ự ụ ệ ề ấ ấ ả ạ Hi n nay, có r t nhi u PPDH tích c c có th  v n d ng vào t ọ   t c  các bài d y h c

ề ạ ấ ỉ ở ươ  ch ng trình môn GDCD c p THPT. Trong ph m vi đ  tài này, chúng tôi ch  nghiên

ộ ố ế ệ ứ c u m t s  PPDH có nhi u ề ưu th  trong vi c phát huy tính tích c c c a ự ủ HS trong d yạ

ớ ạ ứ ầ ộ ươ ớ ọ h c ph n “Công dân v i đ o đ c”, thu c ch ng trình môn GDCD l p 10 như sau:

ươ ấ 4.3.1.  Ph ề ng pháp nêu v n đ

ấ ủ ấ ả ắ ữ ể ể ề ấ ả ố ề ắ   Đ  có th  nêu tình hu ng v n đ , GV ph i n m v ng b n ch t c a v n đ , n m

ỉ ầ ế ể ộ ọ ỏ ọ ỉ ữ v ng n i dung bài h c. N u không GV ch  có th  nêu ra câu h i mà HS ch  c n đ c sách

ể ả ờ ạ ộ ễ ả ộ ỏ ư giáo khoa là có th  tr  l i m t cách d  dàng, không đòi h i ph i có ho t đ ng t duy.

ố ớ ụ ậ ầ ặ ả ế ấ ề ệ Yêu c u đ t ra đ i v i vi c v n d ng PPNVĐ và gi i quy t v n đ  trong môn GDCD

ỏ ướ ả ế đòi h i GV ph i ti n hành các b c sau:

ặ ấ ướ ề B c 1: Đ t v n đ :

ề ấ ướ ẫ ậ ả ậ GV nêu v n đ  cho HS suy nghĩ. GV h ấ   ạ ng d n HS nh n d ng và th o lu n v n

ả ế ớ ự ỡ ủ ề ầ đ  c n gi i quy t v i s  giúp đ  c a GV.

ả ề ướ           B c 2: Gi ế ấ i quy t v n đ :

ướ ứ ế ể ẫ ả GV h ng d n HS ti n hành nghiên c u, đ  tìm ra cách gi ế ấ i quy t v n đ  đ ề ượ   c

ự ự ự ạ ọ ả ả ố ư ế giao, HS t l c suy nghĩ, sáng t o và l a ch n gi i pháp t ố u, cho k t qu  t i ấ . t nh t

14

ướ ế ấ ậ B c 3: K t lu n v n đ ề:

ả ủ ả ớ ế ả ậ             GV cho các nhóm trình bày k t qu  c a nhóm mình. C  l p cùng th o lu n,

ả ủ ừ ủ ế ế ề ậ ấ so sánh và đánh giá k t qu  c a t ng cá nhân hay c a nhóm, GV k t lu n v n đ  đã

ượ ả ấ ấ ề ớ ế ề đ c gi i quy t và đ  xu t v n đ  m i.

ứ ử ệ ậ ấ ộ ọ            Quá trình nghiên c u và th  nghi m, chúng tôi nh n th y tùy theo n i dung bài h c

ứ ộ ể ậ ụ ộ ợ   và trình đ  HS, GV có th  v n d ng PPNVĐ theo các m c đ  đã nêu trên cho phù h p.

ậ ụ ở ứ ộ ự ả ẩ ị Tuy nhiên, khi v n d ng, cho dù m c đ  nào thì GV luôn ph i có s  chu n b  chu đáo,

ướ ả ờ ủ ố ỏ ả ế tr ả c các tình hu ng và c m xúc c a HS khi tr  l i các câu h i, khi gi ấ   i quy t các v n

đ .ề

ộ ố ể ậ ụ ầ ư ạ ọ ư V n d ng PPNVĐ vào d y h c môn GDCD c n l u ý m t s  đi m nh sau:

ụ ề ạ ọ ố ạ ộ ự ệ ậ ấ ­ D y h c nêu v n đ  có tác d ng t ứ ủ   t trong vi c tích c c hóa ho t đ ng nh n th c c a

HS.

ụ ề ắ ấ ả ợ ớ ộ ớ ọ ớ ự ễ   ­ V n đ  nêu ra ph i phù h p v i trình đ  HS v i m c tiêu bài h c và g n v i th c ti n

ộ ố ộ ượ ố ố ế ầ ườ ặ cu c s ng, huy đ ng đ ứ ủ c v n s ng, ki n th c c a HS, tránh t m th ng hóa ho c thô

ấ ị ể ướ thi n hóa làm m t đ nh h ị ng chính tr .

ị ỹ ưỡ ứ ự ề ế ẩ ấ ả ờ ­  M t nhi u th i gian, ph i có tâm huy t, công s c và s  chu n b  k  l ng.

ả ượ ộ ậ ự ư ả ạ ủ ­ Ph i phát huy đ c kh  năng đ c l p, suy nghĩ, năng l c t duy sáng t o c a ng ườ   i

ứ ủ ả ụ ậ ả ế ấ ọ ậ ề ọ h c, v n d ng các tri th c c a b n thân vào gi i quy t v n đ  trong h c t p cũng nh ư

ự ễ trong th c ti n.

ả ế ợ ễ ớ ươ ầ ­  Ph i k t h p nhu n nhuy n v i các ph ng pháp khác.

ươ ữ ư ề ể ấ ng pháp nêu v n đ  có nh ng  u đi m sau: ậ ụ           V n d ng ph

ộ ườ ưở ườ ọ ộ ộ ự ể ế ủ M t là, ạ t o ra môi tr ng lý t ng cho ng i h c, b c l s  hi u bi t c a mình

ự ộ ự ồ ờ ổ ạ ộ ọ ậ ứ ể m t cách tích c c và t giác. Đ ng th i GV t ắ    ch c ho t đ ng h c t p đ  HS n m

ượ ứ ươ ể ạ ệ ộ ữ v ng đ c tri th c và các ph ả ng pháp lĩnh h i khác nhau đ  đ t hi u qu .

ườ ọ ủ ộ ứ ế ậ Hai là: PPNVĐ giúp ng ơ ộ   ộ i h c ti p nh n tri th c m t cách ch  đ ng, là c  h i

ể ệ ủ ụ ứ ệ ế ả ả ọ ể đ  HS th  hi n kh  năng c a b n thân trong vi c áp d ng ki n th c đã h c vào gi ả   i

ự ễ ế ấ ề ặ ố quy t v n đ  các tình hu ng th c ti n đ t ra.

ườ ọ ể ả Ba là, PPNVĐ giúp ng ộ ậ i h c phát huy kh  năng đ c l p suy nghĩ, phát tri n năng

ứ ủ ả ậ ụ ạ ỹ ả ế ự ư l c t duy, sáng t o, k  năng v n d ng các tri th c c a b n thân vào gi ấ   i quy t các v n

ự ễ ờ ồ ườ ế ề ọ ậ đ  h c t p và trong th c ti n. Đ ng th i PPNVĐ còn tăng c ự ể ng s  hi u bi ợ   t và h p

ữ ệ ợ ả ế ố tác gi a các thành viên trong nhóm thông qua vi c h p tác gi i quy t tình hu ng, thông

15

ượ ự ủ ạ ộ ể ể qua đó GV có th  ki m tra, đánh giá đ ọ   c năng l c c a HS thông qua các ho t đ ng h c

t p.ậ

ữ ư ế ư ữ ể ạ Ngoài nh ng  u đi m trên PPNVĐ còn có nh ng h n ch  nh  sau:

ự ể ề ấ ả ộ ố ỏ ệ   ề Đ  xây d ng m t tình hu ng có v n đ , đòi h i GV ph i có nhi u kinh nghi m

ư ỹ ề ơ ụ ệ ậ ả ố   ề v  chuyên môn cũng nh  k  năng v n d ng PPDH, đó là vi c không h  đ n gi n đ i

ữ ọ ọ ọ ỏ ườ ọ ữ ơ ớ v i m i GV và m i bài h c; h n n a PPNVĐ còn đòi h i ng ả ắ i h c ph i n m v ng tri

ề ầ ứ ấ ả ế ế th c liên quan đ n v n đ  c n gi i quy t.

ươ ậ ả ng pháp th o lu n nhóm 4.3.2.  Ph

ươ ả ậ ươ ờ ợ Ph ng pháp th o lu n nhóm là ph ng pháp dùng l ở   i nói trong đó GV g i m ,

ổ ứ ủ ổ ộ đ ng viên và t ề ộ ấ   ế  ch c cho HS tham gia trao đ i ý ki n chung c a nhóm mình v  m t v n,

ơ ở ứ ế ế ậ ớ ị ỏ ấ ề trên c  s  đó rút ra k t lu n, ki n th c m i, xác đ nh và làm sáng t v n đ  liên quan

ộ ươ ề ư ế ệ ườ ế đ n n i dung bài h c. ọ Ph ng pháp này có nhi u  u th  trong vi c tăng c ọ ậ   ng h c t p

ố ợ ớ ọ ợ ườ ọ ể ơ ợ ủ c a cá nhân ph i h p v i h c tâp h p tác giúp ng ớ   i h c hi u bài sâu h n, phù h p v i

ủ ươ ữ ứ ề ấ ầ ậ ủ ả ạ nh ng v n đ  trong ph n đ o đ c, pháp lu t, các ch  tr ng chính sách c a Đ ng,

Nhà n c.ướ

ậ ớ ể ế ả ậ ỏ   ả PPTLN có th  ti n hành theo 2 cách là th o lu n l p và th o lu n theo nhóm nh .

ỉ ậ ứ ứ ề ả ạ ậ   Trong ph m vi đ  tài nghiên c u chúng tôi ch  t p trung làm rõ hình th c th o lu n

ộ ớ ỏ ọ nhóm nh  trong m t l p h c.

ự ẩ ả ậ ộ ọ ỏ ị D a vào n i dung bài h c, GV chu n b  các câu h i th o lu n, chia HS theo nhóm

ỏ ừ ụ ệ ả ậ ỗ ỏ ọ nh  t ế    4 ­ 8 em và giao nhi m v  cho m i nhóm th o lu n 1 – 2 câu h i. M i ý ki n

ả ượ ạ ả ố ủ c a các thành viên nêu lên trong nhóm ph i đ ậ   ấ c bàn b c th ng nh t. Sau khi th o lu n,

ử ộ ỗ ườ ả ướ ả ớ ủ ế ầ m i nhóm c  m t ng i lên trình bày k t qu  tr ỗ   c c  l p. Sau ph n trình bày c a m i

ướ ể ả ớ ề ể ẫ ượ ế ổ nhóm, GV h ng d n, đi u khi n đ  c  l p đ ệ ố   c đóng góp ý ki n b  sung. H  th ng

ỏ ủ ủ ủ ấ ặ ầ ọ ộ ộ câu h i c a các nhóm chính là c u trúc n i dung c a bài h c, ho c m t ph n c a bài

h c.ọ

ữ ự ế ộ ượ ử ụ ẽ Là m t trong nh ng PPDH tích c c, PPTLN n u đ ộ c s  d ng r ng rãi s  giúp

ọ ậ ủ ộ ế ộ ự   cho HS tham gia m t cách ch  đ ng vào quá trình h c t p, khuy n khích tính tích c c

ạ ơ ộ ể ọ ậ ả ớ ữ ụ ngay c  v i nh ng HS r t rè, nhút nhát trong h c t p, t o c  h i đ  các em đ ượ ự ể th c t

ệ ể ẻ ệ ế ả ế ề hi n mình, HS có th  chia s  kinh nghi m, ý ki n hay cùng gi ộ   ộ ấ i quy t m t v n đ , m t

ề ế ọ ạ ươ ươ ố tình hu ng v  tri ứ t h c, đ o đ c… trong ch ng trình môn GDCD. Ph ng pháp này

ườ ọ ự ộ ọ ượ ỏ đòi h i ng i h c tích c c đ ng não, cho phép m i thành viên trong nhóm đ c phát huy

ủ ả ạ ộ ả ợ ộ ươ ớ ọ ố t i đa kh  năng c a b n thân trong ho t đ ng h p tác, c ng tác, t ng tác v i m i thành

16

ượ ạ ự ể ệ ề ế ạ ọ ọ viên khác, đ c t o m i đi u ki n đ  tham gia tr c ti p vào quá trình d y h c, đ ượ   c

ể ệ ủ ể th  hi n quan đi m c a mình.

ụ ả ầ ạ ọ ướ Áp d ng PPTLN vào d y h c môn GDCD c n ph i theo các b c sau:

ớ ủ ề ầ ủ ề ệ ế ả ậ ỏ ­ GV gi ờ   i thi u ch  đ  c n th o lu n và nêu các câu h i có liên quan đ n ch  đ , th i

ậ ả gian th o lu n.

ủ ớ ầ ặ ầ ố ị ỉ ­ GV chia s  HS c a l p thành các nhóm, ch  đ nh ho c yêu c u các nhóm b u nhóm

ưở ư ư ạ ữ ể ậ ả ộ tr ng, th  ký và trong nhóm th  ký ghi l ủ i nh ng đi m chính c a cu c th o lu n nhóm

ể ướ ả ớ ầ ưở ư mình đ  trình bày tr c c  l p. HS c n luân phiên nhau làm “nhóm tr ng” và “th  ký”,

ả ả ế ệ ậ ướ ứ ề ằ ờ ạ đ i di n cho nhóm trình bày k t qu  th o lu n d i nhi u hình th c: b ng l ấ   i, gi y

ụ ả ọ ậ ổ ớ ế ặ ả kh  l n, b ng ph , b n trong ho c phi u h c t p.

ổ ứ ế ậ ả ộ ượ ­ GV t ch c cho các nhóm ti n hành th o lu n các n i dung đã đ ờ   c giao trong th i

ị gian quy đ nh.

ả ả ử ạ ệ ế ậ ướ ớ ắ ­ C  đ i di n nhóm trình bày k t qu  th o lu n tr c l p. Các nhóm khác l ng nghe,

ấ ấ ế ổ ổ ch t v n, trao đ i, b  sung ý ki n.

ắ ậ ả ọ ờ ầ ­ Trong th i gian h c sinh th o lu n, GV c n đi vòng quanh các nhóm và l ng nghe ý

ế ủ ế ầ ỡ ợ ế ki n c a HS, giúp đ , g i ý n u c n thi t.

ế ế ổ ỏ ­ Giáo viên t ng k t các ý ki n theo nhóm nh .

ượ ư ạ ọ ườ ổ ộ Đây là m t PPDH đ c đ a vào d y h c trong các tr ng ph  thông. Quá trình

ụ ủ ế ề ờ ả ậ ỏ ậ v n d ng chi m nhi u th i gian c a ti ệ   ế h c. ọ Vì v y, đòi h i GV ph i có kinh nghi m t

ệ ổ ứ ạ ầ ư ọ trong vi c t ậ ụ  ch c d y h c. Khi v n d ng PPTLN c n l u ý:

ớ ộ ư ả ả ậ ỏ ớ ộ ọ ợ ­ Đ a ra câu h i th o lu n ph i sát v i n i dung bài h c và phù h p v i trình đ  HS,

ượ ữ ệ ả ậ ộ ị ượ không đ c th o lu n khái ni m, đ nh nghĩa hay nh ng n i dung đã đ c tr  l ả ờ ầ ủ  i đ y đ

trong SGK.

ả ế ứ ổ ể ạ ệ ề ạ ỗ ­ Cách chia nhóm ph i h t s c linh ho t, luôn thay đ i đ  t o đi u ki n cho m i HS

ượ ớ ấ ả ủ ậ ả ớ ọ ờ đ ư c giao l u v i t ị t c  HS trong l p h c và quy đ nh rõ th i gian th o lu n c a các

nhóm.

ả ạ ạ ộ ể ị ủ ế ả ậ ­ GV ph i đi l ờ   ắ i, quan sát ho t đ ng th o lu n, l ng nghe ý ki n c a HS đ  k p  th i

ở ộ ố ế ậ ể ệ ắ ặ ỡ ố giúp đ  ho c nh c nh  m t s  HS có bi u hi n thi u t p trung không mu n đóng góp ý

ế ệ ọ ế ộ ầ ki n. C n khích l ế    m i HS cùng tham gia đóng góp ý ki n, không chê bai m t ý ki n

nào.

17

ả ả ả ượ ế ặ ả ậ ủ ­ K t qu  th o lu n c a các nhóm ph i đ c trình bày trên b ng ho c treo xung quanh

ớ ữ ọ ể ơ ộ ề ầ ớ ỗ ế ườ t ng l p h c đ  HS có c  h i quan sát, ghi nh  nh ng đi u m i em c n bi t.

ẩ ắ ả ị ả ậ ở ­ GV ph i nh c nh  HS chu n b  bài tr ướ ở c nhà, sau khi th o lu n xong, HS ch  b ỉ ổ

ớ ả ư ậ ữ ế ả ờ sung thêm nh ng ý còn thi u vào bài, có nh  v y m i đ m b o th i gian cho m t ti ộ ế   t

h c.ọ

ỉ ử ụ ở ữ ủ ầ ọ ộ ọ ­ Ch  s  d ng PPTLN ế    nh ng ph n có n i dung khó, tr ng tâm c a bài h c, chi m

ủ ế ạ ọ ễ ề ờ nhi u th i gian c a ti t d y h c d  làm “cháy” giáo án.

ộ ế ọ ầ ­ GV không nên s  d ng ử ụ PPTLN hai l n trong m t ti t h c.

ậ ươ ạ ọ ả ấ ậ ụ V n d ng ph ề ư   ng pháp th o lu n nhóm trong qua trình d y h c có r t nhi u  u

ổ ậ ư ể đi m n i b t nh  sau:

ườ ữ ế ả ớ M t làộ , PPTLN tăng c ớ   ữ ng kh  năng giao ti p gi a HS v i GV, gi a HS v i

ẻ ỹ ụ ế ỹ ườ ớ HS trong nhóm, k  năng chia s , k  năng thuy t ph c ng i nghe. Trong l p, HS s ẽ

ượ ể ộ ộ ể ợ ớ ổ ế ể đ c trao đ i, h p tác v i nhau, đ  b c l hi u bi ề ộ   ủ t, quan đi m c a mình v  n i

ươ ọ ậ ư ự ề ọ dung, ph ơ ộ   ng pháp h c t p, cũng nh  trong lĩnh v c khác; giúp h  có nhi u c  h i

ứ ư ệ ễ ạ ả ưở ủ rèn luy n các kh  năng di n đ t cách th c t duy, ý t ng c a mình.

ế ố ạ ữ Hai là, PPTLN đã t o y u t , kích thích thi đua gi a các thành viên trong nhóm và

ữ ặ ệ ọ ậ ệ ạ gi a các nhóm, đ c bi ề   ủ ề t là trong vi c h c t p các ch  đ  có tính sáng t o cao và nhi u

ườ ượ ề ế ướ ề ệ ạ ng i trình bày đ c nhi u ý ki n d i góc nhìn khác nhau, t o đi u ki n thu n l ậ ợ ể i đ

ộ ể ỏ ẫ ọ ớ ế ề ệ các thành viên h c h i l n nhau v i thái đ  hi u bi t v  trách nhi m trong nhóm đ ượ   c

nâng cao.

ề ơ ộ ồ ừ ả ạ Ba là, PPTLN t o ra nhi u c  h i cho GV có thông tin ph n h i t phía ng ườ   i

ừ ự ủ ể ể ượ ứ ọ h c, t đó GV có th  đánh giá năng l c c a HS, có th  thu đ c tri th c và kinh

ừ ạ ủ ế ể ườ ọ ệ nghi m t phía HS qua các ý ki n phát bi u sáng t o c a ng i h c.

ố ơ ộ ế ể ẳ ạ B n là, ữ   PPTLN t o c  h i bình đ ng trong cách trình bày ý ki n, quan đi m gi a

ư ữ ệ ậ ớ ớ ộ HS v i HS, gi a HS v i GV m t cách thân thi n, nghiêm túc cũng nh  nh n xét, đánh

ủ ườ ề ỉ ư ủ ế ổ ế giá ý ki n c a ng i khác và đi u ch nh t duy c a mình. Do đó, n u GV t ch c t ứ ố   t

ự ể ẽ ế ế ệ ậ ổ ầ PPTLN s  góp ph n tăng s  hi u bi ọ ỏ   t, tin c y, thân thi n, đoàn k t và trao đ i, h c h i

ữ ẫ l n nhau gi a các thành viên.

ữ ể ươ ữ ả ậ ạ ư Ngoài nh ng  u đi m trên ph ng pháp th o lu n nhóm còn có nh ng h n ch ế

ư nh  sau:

18

ủ ả ẽ ề ấ ạ ờ ườ ạ ọ D y h c b ng ằ  PPTLN s  làm m t nhi u th i gian c a c  ng i d y và ng ườ   i

ự ầ ư ỹ ưỡ ả ỏ ả ườ ề ọ h c. Nên đòi h i ph i có s  đ u t k  l ả ng v  bài gi ng, GV ph i l ng tr ướ ượ   c đ c

ể ả ố các tình hu ng có th  x y ra.

ầ ư ự ệ ươ ể C n l u ý khi th c hi n PPTLN đó là ph ụ   ng pháp này không th  áp d ng

ọ ấ ọ ườ ề ụ ạ ả ọ ộ ợ ờ cho m i v n đ , m i tr ắ   ng h p vì m c tiêu d y h c là m t kho ng th i gian ng n,

ườ ọ ộ ượ ề ộ ủ ề ớ ấ cung c p cho ng i h c m t l ấ   ệ ố ng thông tin l n, có h  th ng v  m t ch  đ  nh t

ả ắ ứ ứ ữ ả ỏ ế ị đ nh, nên đòi h i GV ph i n m v ng ki n th c chuyên môn, có kh  năng  ng x ử

ữ ế ượ ở ộ ế ấ ạ ọ nh ng ý ki n trái ng ứ c nhau, nh n m nh ki n th c tr ng tâm, m  r ng các h ướ   ng

ứ ỏ ề ả ứ ấ nghiên c u, làm sáng t ồ    thêm các v n đ  n y sinh trong quá trình nghiên c u. Đ ng

ủ ề ể ệ ặ ệ ậ ả ả ờ ị ạ   th i, GV ph i có kinh nghi m trong vi c đ t ra ch  đ  đ  HS th o lu n không b  l c

ể ề ể ề ệ ắ ả ớ ỹ ọ   ề đ , kinh nghi m v  kh  năng l ng nghe, k  năng đi u khi n và ki m soát l p h c

ọ ậ ự ủ ế ạ ể ọ đ  h c sinh phát huy tính tích c c, sáng t o trong h c t p c a HS. N u GV không

ệ ượ ữ ự ẽ ế ụ ạ ọ ệ ắ n m v ng và thi u kinh nghi m trên s  không th c hi n đ c m c tiêu d y h c.

ươ ả ề ng pháp gi ế ấ i quy t v n đ 4.3.3.  Ph

ứ ổ ứ ủ ề ằ ạ ấ ố PPGQVĐ là cách th c t ề    ch c c a GV nh m t o ra tình hu ng có v n đ  và đi u

ạ ộ ộ ậ ủ ể ằ ả ề ọ ậ ế ấ ọ khi n ho t đ ng c a h c sinh nh m đ c l p gi ạ   i quy t các v n đ  h c t p. Khi d y

ự ệ ả ọ h c theo PPGQVĐ đã kích thích HS t ứ  khám phá tri th c, phát hi n gi ế ấ i quy t v n đ ề

ớ ạ ứ ở ươ ầ ấ ọ ộ ợ ớ m t cách khoa h c, r t phù h p v i ph n “Công dân v i đ o đ c” ch ớ   ng trình l p

10.

ầ ổ ứ ọ ậ ụ ể ướ Đ  áp d ng PPGQVĐ, GV c n t ch c cho HS h c t p theo các b ư c nh  sau:

ặ ấ ề ả ế ấ ự ề ệ ả ­  GV đ t v n đ , nêu cách gi i quy t v n đ , HS th c hi n cách gi ế ấ i quy t v n đ ề

ướ ẫ ủ ệ ủ ế ả theo h ng d n c a GV, GV đánh giá k t qu  làm vi c c a HS.

ề ợ ể ấ ả ề ớ ự ế ấ ỡ ủ ­  GV nêu v n đ , g i ý đ  HS tìm ra cách gi i quy t v n đ  v i s  giúp đ  c a GV khi

ầ ầ c n. GV và HS c n đánh giá.

ề ệ ấ ấ ạ ố ị ề ả   ấ ­  GV cung c p thông tin t o tình hu ng có v n đ . HS phát hi n và xác đ nh v n đ  n y

ự ự ề ấ ả ế ọ ả ệ ả sinh, t l c đ  xu t các gi ự  thuy t và l a ch n gi ự i pháp. HS th c hi n cách gi ế   i quy t

ề ầ ấ v n đ . GV và HS c n đánh giá.

ự ự ặ ủ ộ ề ả ủ ệ ả ấ ồ ­  HS t l c phát hi n v n đ  n y sinh trong hoàn c nh c a mình ho c c a c ng đ ng,

ề ả ọ ả ế ả ấ ự l a ch n v n đ  ph i gi i quy t. HS gi ề ế ấ i quy t v n đ .

ứ ử ệ ấ ộ ọ Quá trình nghiên c u và th  nghi m, chúng tôi th y tùy theo n i dung bài h c và

ể ậ ụ ộ ướ ợ trình đ  HS, GV có th  v n d ng PPGQVĐ theo các b c đã nêu trên cho phù h p. Tuy

19

ụ ậ ị ướ ự ẩ nhiên, khi v n d ng cho dù ở ướ  b ả c nào thì GV luôn ph i có s  chu n b  tr c các tình

ả ờ ủ ả ố ỏ ả ế ấ hu ng và c m xúc c a HS khi tr  l i các câu h i, khi gi i quy t các v n đ . ề Khi v nậ

ầ ư ụ d ng PPGQVĐ c n l u ý:

ụ ề ấ ả ợ ớ ươ ụ ề ắ ọ ­  Nêu v n đ  ph i phù h p v i m c tiêu ch ớ   ng trình, m c tiêu bài h c và g n li n v i

ộ ố ự ễ ợ ộ ộ ớ ượ ố ố ế th c ti n cu c s ng, phù h p v i trình đ  HS, huy đ ng đ ứ ủ   c v n s ng, ki n th c c a

HS.

ả ượ ự ạ ủ ­  Ph i kích thích đ c s  sáng t o c a HS.

ả ề ượ ự ả ọ ả ố ệ ấ ­  Cách gi ế ấ i quy t v n đ  đ c l a ch n ph i là gi i pháp t ả t nh t và có hi u qu .

ậ ụ ế ợ ầ ớ ươ ọ ­  Khi v n d ng c n k t h p v i các ph ạ ng pháp d y h c khác.

ậ ụ ươ ả ữ ư ể V n d ng ph ng pháp gi ế ấ i quy t v n đ

ố ề có nh ng  u đi m sau: ộ ậ ư ộ M t là, PPGQVĐ giúp HS phát huy t i đa tính đ c l p, t ạ  duy sáng t o, PPDH

ộ ố ệ ạ ứ ự ệ ớ ỹ ế này rèn luy n năng l c thích  ng v i cu c s ng hi n t i, thông qua k  năng bi t gi ả   i

ự ễ ộ ố ế ấ ọ ậ ề ợ ả quy t v n đ  h p lý n y sinh trong quá trình h c t p và trong cu c s ng th c ti n.

ườ ọ ấ ượ ệ ữ ứ ế ố Hai là, PPGQVĐ giúp ng i h c th y đ ớ   c m i liên h  gi a ki n th c cũ v i

ớ ể ủ ộ ố ứ ứ ụ ự ế ễ ậ ố ặ   ế ki n th c m i đ  c ng c  và v n d ng ki n th c vào trong cu c s ng th c ti n. M t

ứ ứ ệ ế ấ ầ ớ khác, HS th y có nhu c u và h ng thú trong vi c tìm ki n th c m i.

ữ ư ể ạ ươ ả ế ấ ữ ề Bên c nh nh ng  u đi m trên ph ng pháp gi ạ   i quy t v n đ  còn có nh ng h n

ấ ị ế ch  nh t đ nh đó là:

ứ ủ ả ầ ế ơ ả ủ ề ạ ờ ố H n ch  c  b n c a PPGQVĐ là t n nhi u th i gian và công s c c a c  th y và

ạ ượ ả ọ ề ấ ố trò, không ph i bài h c nào cũng t o đ c tình hu ng có v n đ .

ả ắ ử ụ ữ ế ạ ặ ọ ứ   M t khác, khi s  d ng PPGQVĐ vào d y h c GV ph i n m v ng ki n th c

ả ừ ứ ớ ề ấ ạ ố ườ ọ chuyên môn và t o ra tình hu ng có v n đ  ph i v a s c v i ng ế   i h c, liên quan đ n

ế ườ ọ ẽ ễ ả ặ ố ọ ộ n i dung bài h c, n u không ng i h c s  d  n n khi g p tình hu ng khó, không nhi ệ   t

ế ấ ẫ ố tình tham gia khi tình hu ng thi u h p d n.

ươ ộ 4.3.4.  Ph ng pháp đ ng não

ậ ạ ộ ỹ ắ ả ọ ộ ờ PPĐN là m t k  thu t d y h c giúp HS trong m t th i gian ng n n y sinh đ ượ   c

ưở ề ả ị ề ộ ấ ụ ậ ươ ề nhi u ý t ng, nhi u gi ề  đ nh v  m t v n đ  nào đó. V n d ng ph ng pháp này giúp

ắ ẽ ộ ờ ộ ừ cho GV trong m t th i gian ng n s  “lôi ra” m t danh sách các thông tin t ề    HS làm ti n

ả ậ ộ ầ ề đ  cho các n i dung c n phân tích, th o lu n.

ạ ọ ươ ể ế ộ ướ D y h c ph ng pháp đ ng não có th  ti n hành theo các b c sau:

ề ướ ặ ấ ả ớ ừ ế ặ ỏ ỏ ­ GV nêu câu h i ho c v n đ  tr c c  l p ho c cho t ng nhóm nh  qua phi u giao

vi c.ệ

20

ộ ệ ả ờ ể ­  Đ ng viên khích l HS tr  l ế i vào phi u h c t ặ ọ ập ho c phát bi u.

ặ ớ ưở ư ớ ệ ấ ả ể ủ ế ả ­ GV ho c l p tr ng, th  ký l p li t kê t t c  các ý ki n phát bi u c a HS lên b ng,

ọ ậ ể ấ ả ế ả ừ lên phi u h c t p, lên b n trong đ  t ớ t c  HS trong l p theo dõi (tr ế  các ý ki n trùng

ế ạ ặ l p) và phân lo i các ý ki n đúng, sai.

ế ủ ợ ổ ượ ữ ắ ắ ­ T ng h p các ý ki n c a HS, cho HS đ ế   c nêu nh ng băn khoăn, th c m c và GV k t

ề ộ ủ ậ ầ ấ ọ lu n v n đ  (n i dung c n làm rõ c a bài h c).

ụ ầ ả ạ ầ ả ậ ọ Khi v n d ng PPĐN trong d y h c môn GDCD c n đ m b o các yêu c u s ư

ạ ph m sau:

ỉ ử ụ ộ ớ ề ạ ọ ộ ­ Ch  s  d ng PPĐN khi d y h c các n i dung ít nhi u đã quen thu c v i HS.

ể ử ụ ọ ổ ở ầ ế ế ọ ­ Có th  s  d ng PPĐN khi m  đ u bài h c, k t thúc bài h c, t ng k t bài.

ể ầ ả ờ ế ế ắ ọ ọ ậ ầ ế ắ ọ ­ Các ý ki n phát bi u c n ng n g n. N u tr  l ằ   i vào phi u h c t p c n ng n g n b ng

ộ ừ ộ ụ ừ m t câu, m t t hay c m t .

ấ ả ủ ế ề ượ ấ ậ ộ ­ T t c  ý ki n c a HS đ u đ c GV, hoan nghênh, ch p nh n, không v i vàng c ườ   i

ậ chê, phê phán hay nh n xét đúng sai.

ề ộ ế ầ ấ ậ ọ ộ ệ ệ ằ ­ Khi k t lu n v n đ , n i dung bài h c GV c n đ ng viên, khích l ấ    HS b ng vi c nh n

ủ ấ ả ọ ự ế ạ ả m nh k t qu  này là c a t t c  m i thành viên xây d ng nên.

ươ ộ ữ ư ể Ph ng pháp đ ng não có nh ng  u đi m sau:

ườ ọ ư ạ ượ ế M t làộ , PPĐN giúp ng i h c phát huy t duy sáng t o, khai thác đ ứ   c ki n th c

ấ ủ ủ ậ ữ ệ ẩ ườ ự ự ể và kinh nghi m c a t p th  nh ng ph m ch t c a ng ạ ộ i ho t đ ng t ộ ậ  l c, đ c l p suy

nghĩ.

ế ườ ọ ả Hai là, PPĐN khuy n khích ng i h c tham gia vào quá trình gi ề   ế ấ i quy t v n đ .

ả ủ ữ ế ộ ộ ưở ả ấ K t qu  c a các cu c đ ng não là nh ng lý t ng, các gi ế   i pháp có tính ch t phát ki n

ườ ọ ủ c a ng i h c.

ữ ư ế ư ữ ể ạ Ngoài nh ng  u đi m trên PPĐN còn có nh ng h n ch  nh  sau:

ế ủ ế ề ạ ờ ổ ứ ấ H n ch  c a PPĐN là m t nhi u th i gian, n u GV t ch c không khéo đôi khi

ượ ộ ộ ưở ủ ề ầ ả ế k t qu  thu đ c sau cu c đ ng não là các ý t ờ ng nghèo nàn, xa r i ch  đ  c n nghiên

ọ ậ ứ c u, h c t p.

ộ ố ề ầ ư ự ệ ươ ợ M t s  đi u c n l u ý khi th c hi n PPĐN là ph ớ   ng pháp không thích h p v i

ạ ộ ườ ạ ủ ầ ự ẫ ườ ọ các bài d y có n i dung t ng minh, khuôn m u, ít c n s  sáng t o c a ng i h c. Đòi

ả ắ ữ ệ ạ ả ộ ỏ h i GV ph i n m v ng PPĐN và có trình đ  và kinh nghi m cao trong gi ng d y.

ươ ứ ườ ể ợ 4.3.5.  Ph ng pháp nghiên c u tr ng h p đi n hình

21

ộ ự ự ứ ố PPNCTHĐH là m t PPDH, trong đó HS t ự   ộ  l c nghiên c u m t tình hu ng th c

ễ ả ề ủ ế ặ ấ ố ố ộ ti n   và   gi i   quy t   các   v n   đ   c a   tình   hu ng   đ t   ra.   Tình   hu ng   là   m t   hoàn

ự ế ứ ự ữ ẫ ộ ườ ả ư c nhả  th c t , trong đó ch a đ ng nh ng mâu thu n, xung đ t. Ng i ta ph i đ a ra

ế ị ơ ở ắ ộ ươ ố m t quy t đ nh trên c  s  cân nh c các ph ng án khác nhau. Tình hu ng cũng có th ể

ự ứ ệ ệ ậ ắ ộ ớ ố là m t hoàn c nh ả  g n v i câu chuy n có c t truy n, nhân v t, có ch a đ ng xung

ứ ợ ượ ế ộ ố ấ ứ ể ề ộ đ t, có tính ph c h p đ c vi ộ ấ t ra đ  minh ch ng m t v n đ  hay m t s  v n đ ề

ự ế ữ ự ạ ặ ọ ố ố ộ ố ủ c a cu c s ng th c t . Tình hu ng trong d y h c là nh ng tình hu ng th c ho c mô

ự ố ỏ ượ ấ ằ ạ ạ ọ ph ng theo tình hu ng th c, đ ọ   ụ c c u trúc hóa nh m m c đích d y h c. D y h c

ự ệ ả theo PPNCTHĐH đã kích thích HS t ứ  khám phá tri th c, phát hi n gi ế ấ i quy t v n đ ề

ớ ạ ứ ở ươ ầ ấ ọ ộ ợ ớ m t cách khoa h c, r t phù h p v i ph n “Công dân v i đ o đ c” ch ớ   ng trình l p

10.

ậ ụ ạ ầ ả ướ ọ V n d ng PPNCTHĐH vào d y h c môn GDCD c n ph i theo các b c sau :

ự ế ặ ọ ố ể ế ộ ­ Đ c (xem ho c nghe) tình hu ng th c t ề  và suy nghĩ v  nó (có th  vi t m t vài lĩnh

ướ ề ả ậ ớ ườ ự v c đó tr c khi th o lu n đi u đó v i ng i khác).

ỏ ướ ư ề ộ ế ẫ ố ­ GV đ a ra m t hay nhi u câu h i h ệ   ng d n liên quan đ n tình hu ng (trong tài li u

ế ừ vi t hay t GV.

ả ậ ố ­ Th o lu n tình hu ng th c t ự ế .

ề ượ ề ấ ả ậ ấ ứ ằ ­ Th o lu n v n đ  chung hay các v n đ  đ c minh ch ng b ng th c t ự ế .

ậ ụ ầ ạ ả ả ầ   ọ Khi v n d ng PPNCTHĐH trong d y h c môn GDCD c n đ m b o các yêu c u

ư ạ s  ph m sau:

ừ ể ấ ố ộ ề ắ ­ Tình hu ng có th  dài hay ng n, tùy t ng n i dung v n đ .

ả ượ ế ư ề ạ ằ ặ ấ ỏ ộ ố ­ Tình hu ng ph i đ c k t thúc b ng m t lo t các v n đ  ho c câu h i nh :

ẽ ả ề ế ế ậ ạ ạ ậ   ạ ẽ B n nghĩ đi u gì s  x y ra ti p theo? B n s  làm gì n u b n là nhân v t A? Nhân v t

ể ượ ấ ư ế ặ ầ ả ề B? v.v… V n đ  này có th  đ c ngăn ch n nh  th  nào? Lúc này c n ph i làm gì

ủ ấ ế ề ầ ọ ể ạ đ  h n ch  tính tr m tr ng c a v n đ ?

ề ả ờ ấ ả ượ ể ố ộ ­ V n đ  tr  l ỏ i các câu h i này ph i đ ơ   ộ c dùng đ  khái quát m t tình hu ng r ng h n,

khái quát h n.ơ

ệ ớ ệ ạ ệ ầ ố ư ộ ơ ­ Tình hu ng c n liên h  v i kinh nghi m hi n t ớ   ố i cũng nh  tình hu ng r ng h n, v i

ề ươ ủ ườ ọ ệ ngh  nghi p trong t ng lai c a ng i h c.

ể ễ ố ả ủ ườ ọ ề ­ Tình hu ng có th  di n gi i theo cách nhìn c a ng ể ở i h c và đ  m  nhi u h ướ   ng

ả ế gi i quy t.

22

ứ ự ề ế ể ề ẫ ấ ầ ố ­ Tình hu ng c n ch a đ ng mâu thu n, v n đ  có th  liên quan đ n nhi u ph ươ   ng

di n.ệ

ể ả ố ế ầ ừ ứ ớ ­ Tình hu ng c n v a s c v i HS và có th  gi ệ ụ ể ề i quy t trong đi u ki n c  th .

ề ầ ố ả ế ệ ả ế ­ Tình hu ng c n có nhi u cách gi i quy t khác nhau. Trong vi c gi i quy t các tình

ự ễ ả ố ờ ả ấ hu ng th c ti n, không ph i bao gi cũng có gi i pháp duy nh t đúng.

ể ượ ứ ố ự ệ ộ ­ Đôi khi nghiên c u tình hu ng có th  đ c th c hi n trên video hay m t băng

ả ở ạ ữ ế cát­Sét mà không ph i d ng ch  vi t.

ươ ứ ườ ỗ ợ ể ợ Ph ng pháp nghiên c u tr ầ ng h p đi n hình góp ph n h  tr  cho các PPDH

ể ữ ư khác nên có nh ng  u đi m sau:

ộ ườ ọ ủ ộ ạ M t là, PPCNTHĐH giúp cho ng ứ   i h c nâng cao tinh ch  đ ng, sáng t o, h ng

ả ộ ố ế ấ ọ ậ ế ề ễ thú và cách gi ự i quy t v n đ  trong h c t p và th c ti n cu c s ng. Do đó, n u GV t ổ

ứ ố ự ể ẽ ế ỏ ẫ ệ ch c t ầ t PPDH này s  góp ph n tăng thêm s  hi u bi ọ t, thân hi n và h c h i l n nhau

ể ở ữ ệ ề ớ ướ ả ề v  kinh nghi m gi a các thành viên trong l p đ  m  ra nhi u h ng gi ế i quy t trong

ự ễ ố các tình hu ng th c ti n.

ơ ộ ạ ườ ọ ể ệ ỹ Hai là, PPCNTHĐH t o c  h i cho ng i h c phát tri n toàn di n các k  năng

ư ỹ ử ể ấ ị nh  k  năng phân tích đ  xác đ nh v n đ , ậ ề  kỹ năng thu th p và x  lý thông tin , kỹ năng

ả ệ ủ ư ể ậ ậ ườ ọ ạ tranh lu n, đ a ra lu n đi m và b o v  ý ki n ế  c a mình, qua đó ng i h c sáng t o khi

ả ấ ư đ a ra các gi ề i pháp cho v n đ .

ữ ươ ứ ườ ợ ạ Nh ng h n ch  c a ng pháp nghiên c u tr ể ng h p đi n hình là: ế ủ  ph

ề ả ạ ằ ọ ờ ườ ạ ẽ ấ D y h c b ng PPNCTHĐH s  m t nhi u th i gian cho c  ng i d y và ng ườ   i

ể ổ ứ ả ỏ ỏ ổ ọ ệ ộ ườ ạ ầ ị ọ h c. Vì đ  t ch c m t bu i h c có hi u qu  đ i h i ng ẩ i d y c n chu n b  chu đáo,

ứ ề ờ ế ế ế ế ầ ư đ u t nhi u th i gian và công s c vào thi ạ t k  bài d y, trong thi ữ   ạ t k  bài d y nh ng

ậ ậ ả ố ổ ớ tình hu ng ph i luôn đ i m i và c p nh t thông tin.

ự ủ ườ ổ ứ ộ ấ ự ệ Ngoài ra, năng l c c a ng ch c th c hi n PPCNTHĐH cũng là m t v n đ i t ề

ượ ổ ứ ọ ọ đ c quan tâm. Vì là ng ườ ướ i h ẫ ng d n, t ỏ    ch c và là tr ng tài khoa h c,  nên đòi h i

ườ ạ ể ở ộ ả ắ ữ ứ ế ướ ứ ng i d y ph i n m v ng ki n th c chuyên môn đ  m  r ng các h ng nghiên c u và

ả ế ố ườ ọ ể ự ư ệ ế ạ gi i quy t các tình hu ng mà ng i h c đ a ra. Đ  th c hi n ti t d y thành công thì

ẽ ả ặ ườ ọ ư ể ệ ẩ ị ở GV ph i giám sát ch t ch  ng i h c nh  ki m tra vi c chu n b  bài ủ  nhà c a HS

ướ ế ớ ạ ả ạ ự ộ ộ ế ể tr c khi đ n l p ph i m nh d n, t tin b c l ả   ủ  ý ki n, quan đi m c a mình và GV ph i

ố ổ ứ ờ ạ ườ l ng tr ướ ượ c đ c tình hu ng t ch c gi d y.

ạ ộ ườ ọ ­ Ho t đ ng hóa ng i h c.

ủ ộ ứ ủ ề ậ ỹ ỉ ườ ọ ­ Ch  đ ng trong đi u ch nh nh n th c, hành vi hay k  năng c a ng i h c.

23

ế ạ ổ ợ ướ ả ­ Có th  m nh trong phân tích, t ng h p, đánh giá và h ng gi i quy t tr ế ườ   ng

ờ ố ự ế ể ứ ộ ủ ế ọ ợ ụ ể h p c  th  trong đ i s ng th c t , đ  Qua đó rút ra ki n th c n i dung c a bài h c.

ế ạ * H n ch :

ẩ ọ ườ ứ ể ể ợ ợ ị ự  ­ Chu n b  l a ch n tr ớ ộ   ng h p đi n hình đ  nghiên c u cho phù h p v i n i

ụ ứ ề ạ ỏ ờ dung, m c tiêu đào t o. Do đó, đòi h i nhi u th i gian và công s c.

ả ổ ị ườ ữ ệ ­ Khó có gi ế i pháp xác đ nh n u không b  sung th ng xuyên các d  ki n.

ứ ệ ử ụ ự ễ ự ấ

Th  hai, xu t phát v  m t  ươ ớ ạ ứ ớ “Công dân v i đ o đ c”, ch ề ặ th c ti n vi c s  d ng PPDH tích c c trong ph n ầ   ạ ườ   ng ụ ng trình môn Giáo d c công dân l p 10 t i tr

ễ THPT Nguy n Du.

ề ườ ễ

ể ủ ớ ự ườ ễ ẳ ị Vài nét v  tr ng THPT Nguy n Du V i s  hình thành và phát tri n c a tr ng THPT Nguy n Du đã kh ng đ nh đ ượ   c

ụ ủ ỉ ự ệ ớ ộ ệ ị v  trí trong s  nghi p giáo d c c a t nh nhà. Đ i ngũ CB­GV­CNV v i lòng nhi ế   t huy t

ừ ề ệ ầ ự ọ ậ ệ yêu ngh , luôn có tinh th n trách nhi m cao, không ng ng t ấ    h c t p, rèn luy n và ph n

ố ụ ả ệ ạ ậ ấ đ u hoàn thành t t nhi m v  gi ng d y và công tác. Vì v y, hàng năm thu hút khá đông

ỏ ể ể ầ ọ ớ ườ ứ ầ HS khá, gi i vào h c, đi m thi tuy n đ u vào l p 10 th ỉ ng cao th  3 t nh. Ph n đông

ọ ậ ố ắ ỉ ệ ệ ỏ ỉ ệ ế HS luôn c  g ng h c t p và rèn luy n, nên t  l HS ơ i chi m h n 60%. T  l HS

khá gi

ệ ạ ườ ề ạ ả ỗ ố đ  t t nghi p THPT luôn đ t 100%. ng luôn có nhi u HS đ t gi i cao

Hàng năm tr

ọ ỏ ấ ỉ ỏ ấ ề ặ ạ trong các kì thi ch n HS gi ả i c p t nh. Trong quá trình gi ng d y đòi h i v n đ  đ t ra

ầ ả ả ệ ứ ụ ớ cho các th y, cô là ph i luôn tìm tòi gi i pháp m i, tiên phong trong vi c  ng d ng công

ộ ươ ừ ệ ả ự ẳ ị ngh  thông tin vào bài gi ng và không ng ng nâng cao trình đ  v n lên t kh ng đ nh

ấ ượ ố ể ả ạ ượ ữ ch t l ng, làm t t công tác gi ng d y. Đ  có đ ỏ   ự c nh ng thành t u đó, thì đòi h i

ườ ườ ự ả ả ỹ ng i GV, ng ắ   ể i làm công tác qu n lý ph i tìm hi u k  các PPDH tích c c và n m

ượ ả ệ ủ ấ ượ ự ự ấ ữ v ng đ c b n ch t, quy trình th c hi n c a các PPDH tích c c và đã th y đ ữ   c nh ng

ư ế ủ ể ặ ạ ệ ầ ư ụ u đi m và h n ch  c a các PPDH này. Đ c bi ậ t, c n l u ý khi v n d ng các PPDH

ự ế ạ ọ ủ ừ ụ ể ươ ạ ọ tích c c trong ti t d y h c c a t ng bài c  th  vì không có ph ng pháp d y h c nào là

ọ ườ ứ ệ ể ả ặ ợ ố ư t u cho m i tr ỹ ộ ng h p, nên vi c nghiên c u k  n i dung bài gi ng, đ c đi m riêng

ố ượ ọ ườ ọ ự ế ợ ể ạ ươ ủ ừ c a t ng môn h c và đ i t ng ng i h c đ  có s  k t h p đa d ng các ph ng pháp

ọ ạ d y h c khác.

ề ấ ươ ẩ ủ ụ ươ ớ V  C u trúc ch ng trình, m c tiêu, chu n c a ch ng trình l p 10

24

ớ ộ ủ ầ ổ ươ ọ ươ Do yêu c u c a đ i m i n i dung và ph ạ ng pháp d y h c, ch ng trình môn

ớ ừ ọ ượ ấ ầ GDCD l p 10 t năm h c 2006 ­ 2007 đ c c u trúc thành hai ph n :

ế ớ ứ ệ ấ ầ ớ ươ ­ Ph n th  nh t: Công dân v i vi c hình thành th  gi i quan, ph ậ   ng pháp lu n

khoa h c.ọ

ớ ạ ứ ứ ầ ­ Ph n th  hai: Công dân v i đ o đ c.

ứ ủ ề ậ ạ ộ Trong   ph m   vi   nghiên   c u   c a   đ   tài   chúng   tôi   t p   trung   phân   tích   n i   dung

ươ ớ ệ ổ ể ở ớ ạ ứ ầ ch ng trình, gi i thi u t ng th  các bài ph n hai “Công dân v i đ o đ c”.

ủ ứ ầ ươ ớ Ph n th  hai c a ch ọ   ng trình môn GDCD l p 10 có vai trò quan tr ng ề ị V  v  trí:

ữ ể ệ ị ế ề ạ ứ ọ ạ trong vi c trang b  cho HS nh ng hi u bi ơ ả ủ t v  các ph m trù c  b n c a Đ o đ c h c và

ứ ủ ệ ạ ườ ệ ạ có trách nhi m đ o đ c c a ng ầ   i công dân trong giai đo n hi n nay. Đây cũng là ph n

ụ ạ ứ ữ ế ộ ể ổ t ng k t nh ng n i dung giáo d c đ o đ c mà HS đ ượ ọ ở ậ c h c ọ  b c ti u h c và THCS.

ủ ứ ụ ầ M c tiêu c a ph n th  hai là:

ạ ượ ầ ầ ọ H c xong ph n này, HS c n đ t đ c:

ề ế ứ ể ượ ứ ệ ạ ạ + V  ki n th c: Hi u đ ị ạ   ộ ố c quan ni m đ o đ c, m t s  ph m trù và giá tr  đ o

ườ ệ ệ ạ ứ ơ ả ủ đ c c  b n c a ng i công dân Vi t Nam trong giai đo n hi n nay.

ề ỹ + V  k  năng:

ệ ượ ể ỹ ạ ứ Có k  năng phân tích, đánh giá các quan đi m, các hành vi, hi n t ng đ o đ c trong

ộ ằ ờ ố đ i s ng h ng ngày, ở ườ  tr ng và ngoài xã h i.

ế ự ề ỉ ự ạ ứ ệ ả ầ ộ Bi đi u ch nh, t t t hoàn thi n b n thân theo các yêu c u đ o đ c xã h i.

ề ộ + V  thái đ :

ưở ị ạ ứ ố ớ ề ả ộ Tin t ng vào các giá tr  đ o đ c xã h i. Có tình c m, ni m tin đ i v i các quan

ố ớ ể ể ắ ộ ộ ộ   đi m, thái đ , hành vi đúng đ n và có thái đ  phê phán đ i v i các quan đi m, thái đ ,

ẩ ệ hành vi l ch chu n.

ọ ậ ế ệ ự ể ở ệ ả ườ Có quy t tâm h c t p, rèn luy n, t hoàn thi n b n thân đ  tr  thành ng i công dân

t.ố t

ư ậ ụ ở ậ ủ ể ầ ố Nh  v y, m c tiêu môn GDCD b c THPT: “Góp ph n c ng c , phát tri n h ệ

ị ạ ậ ư ưở ứ ố ị ố ố th ng giá tr  đ o đ c, văn hóa, pháp lu t, t t ng chính tr , l i s ng mà HS đã đ ượ   c

ở ậ ể ậ ọ ọ ọ ờ hình thành ệ   ồ   b c ti u h c và h c sinh THCS. Đ ng th i giúp h  nh n rõ trách nhi m

ố ớ ự ệ ổ ự ệ ả ọ ố ị ủ c a thanh niên đ i v i s  nghi p xây d ng và b o v  t qu c, trang b  cho h  ph ươ   ng

ủ ộ ể ọ ủ ự ậ ắ ự ị ủ ả pháp lu n đúng đ n đ  h  có đ  b n lĩnh, đ  năng l c ch  đ ng và t giác xác đ nh

ươ ướ ể ủ ả ố ệ ph ng h ng phát tri n c a b n thân sau khi t t nghi p THPT” [3; 6].

25

ươ ớ ớ ạ ấ c ượ c u trúc Ch ng trình môn GDCD l p 10 ph n:

ụ ư ộ ọ ứ đ ầ “Công dân v i đ o đ c”  ả ả trong 7 bài nh ng do B  Giáo d c năm h c 2011­ 2012 gi m t i còn 6 bài vì:

ề ạ ứ ệ ế Bài 10: Quan ni m v  đ o đ c (1 ti t).

ơ ả ủ ạ ứ ọ ộ ố ạ ế Bài 11: M t s  ph m trù c  b n c a đ o đ c h c (2 ti t).

ớ ế Bài 12: Công dân v i tình yêu, hôn nhân và gia đình (2 ti t).

ớ ộ ồ ế Bài 13: Công dân v i c ng đ ng (2 ti t).

ớ ự ệ ổ ự ệ ả ố ế Bài 14: Công dân v i s  nghi p xây d ng và b o v  T  qu c (2 ti t).

ộ ố ấ ề ấ ớ ế ủ ạ ế Bài 15: Công dân v i m t s  v n đ  c p thi t c a nhân lo i (1 ti t).

ươ ộ ờ ượ ượ ệ Trong ch ng trình cũ toàn b  th i l ủ ớ ng c a l p 10 đ ạ   c dành cho vi c d y

ế ọ ươ ứ ạ ầ ớ ượ ể ừ ớ Tri t h c, nay ch ng trình m i có thêm ph n đ o đ c (đ c chuy n t l p 11 cũ

ự ắ ổ ướ ế ạ ạ ở ố ọ ế xu ng). S  dĩ có s  s p x p này vì k  ho ch d y h c THPT đã có thay đ i tr c đây

ỗ ớ ố ế ế ầ ế ầ ổ môn GDCD m i l p có s  ti t là 1,5 ti t/ tu n, nay là 1 ti ự t/ tu n. Do s  thay đ i này,

ầ ế ọ ứ ề ạ ầ ượ ụ ắ ả ơ ph n Tri t h c và ph n Đ o đ c đ u đ c tinh gi m, rút ng n, bám sát h n m c tiêu

ươ ứ ủ ầ ớ ươ ớ ủ c a ch ng trình m i. Tuy nhiên, ph n th  2 c a ch ng trình l p 10 “Công dân v iớ

ề ượ ấ ạ ộ ớ ạ ứ đ o đ c” đ u đ c c u trúc v i 2 m ch n i dung:

ạ ứ ọ ề ạ ứ ơ ả ủ ộ ố ệ ạ ộ M t là: Quan ni m v  đ o đ c, m t s  ph m trù c  b n c a Đ o đ c h c: nghĩa

ự ạ ẩ ụ ươ v , l ng tâm, nhân ph m và danh d , h nh phúc.

ệ ơ ả ủ ể ệ ị ạ ứ ố Hai là: Các giá tr  đ o đ c, th  hi n trong 3 m i quan h  c  b n c a con ng ườ   i,

đó là:

ệ ớ ả ự ệ ả + Quan h  v i b n thân: Bài T  hoàn thi n b n thân.

ệ ớ ườ ớ + Quan h  v i ng i khác: Bài Công dân v i tình yêu, hôn nhân và gia đình.

ệ ớ ộ ấ ướ ồ ạ ồ ớ ộ ồ + Quan h  v i c ng đ ng, đ t n c, nhân lo i g m các bài: Công dân v i c ng đ ng;

ộ ố ấ ớ ự ệ ổ ự ệ ả ớ ố ề ấ   Công dân v i s  nghi p xây d ng và b o v  T  qu c;  Công dân v i m t s  v n đ  c p

ế ủ ạ thi t c a nhân lo i.

ừ ộ ươ ụ ể ượ ấ ớ T  n i dung ch ng trình, các bài c  th  trong SGK đ ớ   ấ c c u trúc r t m i so v i

ệ ự tài li u GDCD cũ theo trình t sau:

ở ầ ắ ầ ọ ộ ọ ị ướ ủ ­ Ph n m  đ u bài h c: Trình bày m t cách ng n g n, đ nh h ng chú ý c a HS v ề

ầ ủ ề ế ữ ứ ầ ọ ồ ỹ ộ nh ng yêu c u c a bài h c, bao g m yêu c u v  ki n th c, k  năng, thái đ .

ứ ủ ị ế ầ ộ ọ ơ ướ ạ ­ Ph n n i dung bài h c: Trình bày các đ n v  ki n th c c a bài d ụ ớ   i d ng các m c l n,

ề ấ ớ ủ ỏ ể ệ ầ ọ ữ   nh  đ  HS theo dõi. Đi u r t m i c a SGK hi n nay là trong các ph n bài h c có nh ng

ể ợ ữ ữ ậ ả ầ ỏ ươ ph n in nghiêng, ch  nh , ch  in đ m, có các tranh  nh, đ  g i ý ph ọ ậ   ng pháp h c t p

26

ỏ ườ ủ ữ ữ ượ ủ c a HS và PPDH c a GV. Nh ng dòng ch  in nghiêng, in nh  th ng đ c dùng đ ể

ỏ ể ẫ ứ ầ ế ấ ắ ấ ạ ớ ậ   nh n m nh ki n th c c n nh , các câu h i đ  d n d t, cung c p các thông tin, thu t

ậ ầ ữ ế ọ ng , nhân v t c n thi t trong bài h c.

ệ ệ ạ ả ả ấ ồ ờ i gi ộ   i m t

ủ ệ ầ ả ọ ồ ỉ ị ­ Tài li u tham kh o: R t đa d ng và phong phú bao g m các câu chuy n, l ệ ố ừ ộ s  t , n i dung c a bài h c, các tài li u, đ a ch  các ngu n tài li u c n tham kh o giúp

ứ ậ ợ ễ cho HS trong quá trình nghiên c u, t ự ọ ượ  h c đ c thu n l i d  dàng.

ụ ủ ắ ậ ậ ỏ ỏ ố ­ Câu h i và bài t p: M c tiêu các câu h i và bài t p là giúp HS c ng c , kh c sâu, m ở

ế ồ ưở ứ ệ ể ạ ứ ộ r ng ki n th c, trau d i lý t ỹ ng, đ o đ c, rèn luy n k  năng, phát tri n năng l c t ự ư

ứ ụ ậ ượ ọ ả ề ủ ự ữ duy, v n d ng các tri th c đã đ c h c vào lý gi ấ i nh ng v n đ  c a t ộ    nhiên, xã h i

ườ ả ổ ể ề ầ ấ ớ ớ và con ng ộ   i. V i các v n đ  đã nêu trên c n ph i đ i m i PPDH đ  khai thác n i

ầ ủ ọ ể ử ụ ự ạ ự   dung, các ph n c a SGK. S  d ng PPDH tích c c vào d y h c đ  phát huy tính tích c c,

ử ụ ủ ộ ủ ể ạ ổ ự t ớ  giác, ch  đ ng sáng t o c a HS. Đ i m i ki m tra, đánh giá, s  d ng trong các

ườ ệ tr ng THPT hi n nay.

ươ ả ng phap th́ ệ ực hi n gi i pháp

5­ Ph

ể ự ử ụ ệ ế ươ ậ ủ ệ Đ  th c hi n sáng ki n này, ngoài s  d ng ph ứ   ng pháp lu n c a vi c nghiên c u

ậ ị ứ ủ ủ ệ ậ ồ là ch  nghĩa duy v t bi n ch ng và ch  nghĩa duy v t l ch s , t ử ư ưở  t ng H  Chí Minh v ề

ậ ụ ề ươ ặ GDĐĐ cho thanh niên, trong đ  tài tôi còn v n d ng các ph ng pháp mang tính đ c thù

ươ ự ế ả ổ ố sau đây: Ph ợ ng pháp phân tích, t ng h p, kh o sát, đánh giá th c t , so sánh, th ng kê,

ộ ố ươ ề ộ ọ đi u tra xã h i h c và m t s  ph ng pháp khác.

ố ượ ụ ạ ng và ph m vi áp d ng

6­ Đ i t

6.1. Đ i t

ễ ố ượ  áp d ngụ ng ườ ớ ­ HS l p 10 tr ng THPT Nguy n Du

ự ụ ậ ươ ầ ớ ­ V n d ng PPDH tích c c trong ch ớ ạ   ng trình GDCD l p 10 ph n “Công dân v i đ o

đ c”ứ

ạ ụ   6.2. Ph m vi áp d ng

ườ ứ ệ ễ ng THPT Nguy n Du huy n Châu Đ c – BRVT

­ Tr

27

ươ

Ch

ng 2:

Ộ Ả QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ N I DUNG GI I PHÁP

ị ướ ổ ớ ượ ế ị ị ượ ữ            Nh ng đ nh h ng đ i m i PPDH đã đ c xác đ nh trong Ngh  quy t, đ c th ể

ị ề ổ ụ ụ ế ệ ả ậ ớ ỉ ạ   ch  hóa trong Lu t Giáo d c, Ch  th  v  đ i m i căn b n, toàn di n giáo d c và đào t o.

ấ ủ ổ ề ả ư ư ậ ớ ươ ứ Nh ng nhìn chung GV ch a nh n th c đúng v  b n ch t c a đ i m i ph ạ   ng pháp d y

ị ướ ự ẩ ấ ườ ọ ề ọ h c theo đ nh h ng phát tri n ể ph m ch t và năng l c ng ầ i h c. Vì ph n nhi u ti ế   t

ẫ ử ụ ế ả ọ ả ầ ả ạ d y h c GV v n s  d ng PPDH thuy t trình, gi ng gi i là ch  y u, ủ ế  th y gi ng – trò

ế ượ ư ệ ề ệ ạ ọ nghe và ghi chép, ch a khai thác h t đ ư ạ c tài li u d y h c, ch a t o đi u ki n cho HS

ủ ư ự ự ệ ệ ế ạ làm vi c cá nhân, làm vi c nhóm nên ch a phát huy h t năng l c, s  sáng t o c a HS

ạ ộ ọ ậ ọ ậ ứ ệ ế ẫ ọ trong các ho t đ ng h c t p, d n đ n vi c h c sinh ít có h ng thú trong h c t p làm

ả ưở ấ ượ ụ ặ ậ ạ nh h ng ch t l ng d y – h c. ự trong d yạ ọ   M t khác, khi v n d ng PPDH tích c c

ớ ạ ầ ẻ ư ự ọ ọ h c ph n “Công dân v i đ o đ c”, ề ứ   nhi u GV tr khi l a ch n PPDH, ch a có kinh

ể ự ệ ệ ể ọ ọ ươ ợ ộ nghi m trong vi c tìm hi u kĩ n i dung bài h c đ  l a ch n ph ng pháp phù h p, còn

ứ ữ ộ ố ư ế ắ ạ ộ m t s  GV có thâm niên công tác có trình đ  và ki n th c v ng ch c nh ng h n ch  v ế ề

ủ ụ ế ệ ệ ả ậ ử ụ s  d ng công ngh  thông tin nên b o th , thành ki n trong vi c v n d ng PPDH tích

ấ ế ả ử ụ ự ạ ệ ự ớ c c v i quan ni m không nh t thi t ph i s  d ng PPDH tích c c, dù d y PPDH nào đi

ữ ụ ắ ượ ế ọ ộ chăng n a m c tiêu là HS n m đ ẫ c n i dung bài h c. Nên d n đ n HS không có thói

ệ ướ ứ ỳ ớ ự ụ ộ ủ quen t ự ọ ự  h c, t ứ  nghiên c u tài li u tr c khi lên l p, s c và s  th  đ ng c a HS quá

ứ ự ệ ể ẩ ấ ớ ớ l n tron vi c phát tri n năng l c và ph m ch t thích  ng v i các PPDH phát huy tính

ặ ườ ố ắ ữ ề ả ệ tích c c h c t p ự ọ ậ . M c dù nhà tr ng luôn c  g ng đ  ra nh ng gi i pháp trong vi c ch ỉ

ụ ự ể ậ ế ạ ặ ệ ạ đ o, tri n khai các T ổ v n d ng PPDH tích c c trong các ti ọ t d y h c. Đ c bi ả   t là th o

ấ ổ ấ ả ườ gi ng c p t , c p tr ấ ỉ ng, c p t nh.

28

ư ạ ượ ư ụ ụ ệ ả ớ ườ ừ ề nh ng ch a đ t đ c hi u qu  so v i m c tiêu giáo d c mà nhà tr ng đ  ra. T  đó, tôi

ứ ậ ượ ằ ế ủ ạ ộ ả ườ đã nh n th c đ ữ c r ng, m t trong nh ng h n ch  c a gi i pháp nhà tr ề ng đ  ra là

ư ụ ụ ủ ớ ợ ườ ự ễ ch a phù h p v i m c tiêu giáo d c c a nhà tr ng trong th c ti n. Nên tôi đã có ý

ả ậ ụ ươ ạ ọ ạ ọ ưở t ư ng đ a ra gi i pháp V n d ng ph ầ   ự ng pháp d y h c tích c c trong d y h c ph n

ớ ạ ứ ươ ớ ườ “Công dân v i đ o đ c”, ch ụ ng trình môn Giáo d c công dân l p 10 tr ng THPT

ượ ừ ọ ầ c hình thành t năm h c 2013­ 2014, góp ph n ầ Góp ph n làm sáng t ỏ

đ

ễ Nguy n Du

ộ ố ấ ễ ủ ụ ự ề ệ ậ ậ thêm m t s  v n đ  lý lu n và th c ti n c a vi c v n d ng PPDH tích c c ự  trong ph nầ

ứ ươ ớ ở ớ ạ “Công dân v i đ o đ c”, ch ụ ng trình môn Giáo d c công dân l p 10 các tr ườ   ng

ớ ạ ứ ạ ả ươ ầ “Công dân v i đ o đ c” ch ụ   ng trình giáo d c THPT. Trong quá trình gi ng d y ph n

ớ ụ ả ớ ỗ công dân l p 10” ọ ạ ườ   ng i tr

và đã áp d ng trong gi ng d y cho 12 l p 10/m i năm h c t ạ

ễ ừ ự ế ọ ọ THPT Nguy n Du, t ệ    năm h c 2013 cho đ n năm h c 2017 thì trong quá trình th c hi n

ả ậ ượ ự ệ ệ ưở ứ gi i pháp, chúng tôi luôn nh n đ c s  tín nhi m Ban giám hi u và h ng  ng toàn th ể

ộ ồ ụ ườ ố ượ ư ể ệ ạ H i đ ng giáo d c nhà tr ng. Đ i t ự ng HS đ  chúng tôi th c nghi m s  ph m có

ọ ậ ươ ặ ằ ự ề ố ồ ề ề ấ ộ m t b ng v  năng l c h c t p t ự   ng đ i đ ng đ u, các em đ u c ng tác r t tích c c

ạ ộ ả ủ ệ ả ạ ọ ả ư trong ho t đ ng d y h c cũng nh  trong kh o sát hi u qu  c a gi i pháp.

ộ ả II. N i dung gi i pháp

ả 1. Gi ố ớ i pháp đ i v i giáo viên

ề * V  chuyên môn

ớ ạ ụ ệ ạ ầ ậ ọ Vi c v n d ng PPDH tích c c ứ   ự trong d y h c ph n “Công dân v i đ o đ c”,

ươ ạ ượ ệ ầ ả ch ụ ng trình môn Giáo d c công dân 10 đ t đ ả   c hi u qu , theo chúng tôi GV c n ph i

ữ ệ ề ạ đ t nh ng đi u ki n sau đây:

ả ượ ạ ọ ề ạ ẩ ạ ộ ­ GV d y h c môn GDCD ph i đ c đào t o m t cách chính quy, đ t chu n v  chuyên

môn.

ả ượ ị ở ở ữ ụ ể ậ ­ GV ph i đ ả   ề c trang b  c  s  lý lu n v ng vàng v  các PPDH, hi u rõ m c đích, b n

ư ư ế ấ ượ ủ ừ ể ươ ể ch t và cách ti n hành cũng nh   u, nh c đi m c a t ng ph ể ng pháp đ  có th  khai

ả ắ ố ợ ệ ậ ộ ọ ữ   ạ thác và ph i h p chúng m t cách thành th o, ngh  thu t và khoa h c; ph i n m v ng

ọ ể ư ứ ủ ớ ừ ị ế ủ ơ ằ   ợ ộ n i dung c a bài h c đ  đ a ra PPDH phù h p v i t ng đ n v  ki n th c c a bài nh m

ữ ệ ả ờ ạ ớ ọ ướ ậ ụ ự ạ đ t hi u qu  trong nh ng gi lên l p d y h c theo h ng v n d ng các PPDH tích c c.

29

ệ ế ộ ổ ộ ấ ả ờ ố ề ­ Hi n nay, xã h i có nhi u bi n đ i sâu r ng trên t ự t c  các lĩnh v c đ i s ng. GV

ữ ứ ứ ệ ể ế ế ả ắ ngoài vi c hi u và n m v ng ki n th c trong SGK thì GV ph i có ki n th c liên môn,

ể ở ộ ọ ậ ứ ệ ế ự ồ ưỡ t  b i d ng h c t p công ngh  thông tin đ  m  r ng ki n th c, thi ế ế ượ t k  đ c bài

ệ ử ả ử ụ ụ ụ ệ ạ ạ ả gi ng đi n t ủ    và s  d ng thành th o các PTDH hi n đ i ph c v  cho bài gi ng c a

ả ơ ườ ậ ậ ạ mình phong phú h n. Ngoài ra GV ph i th ng xuyên c p nh t thông tin đ i chúng đ ể

ượ ự ế ồ ữ ả ố ừ ư đ a ra đ c nh ng tình hu ng th c t l ng ghép vào bài gi ng, t ắ  đó HS n m b t đ ắ ượ   c

ề ễ ữ ấ ế ọ ộ ộ ố nh ng v n đ  di n ra trong cu c s ng xung quanh mình, làm cho ti t h c sinh đ ng và

ượ ự ứ ọ ậ ủ ầ ế ế ự gây đ c s  h ng thú trong h c t p c a HS là c n thi t và có ý nghĩa thi t th c trong

ệ ệ ế ườ ọ ấ ụ l y ng i h c làm trung tâm”. ự vi c th c hi n tri t lý trong giáo d c “

*

ề ặ ạ ứ ệ ủ ề * V  m t đ o đ c ngh  nghi p c a GV

ề ể ệ ả ở ự ế ợ ộ GV ph i có lòng yêu ngh  th  hi n ớ ồ    s  đoàn k t, h p tác, c ng tác v i đ ng

ể ố ể ự ụ ệ ạ ứ ự ệ ậ nghi p, có ý th c xây d ng t p th  t t đ  cùng th c hi n m c tiêu d y h c. ọ  lòng yêu

ươ ừ ự ọ ậ ộ ủ ả ề ể ệ ngh  th  hi n sở ự v n lên không ng ng t h c t p, nâng cao trình đ  c a b n thân,

ọ ơ ọ ậ ệ ạ ọ ồ ự ứ ế ồ ọ h c m i n i, m i lúc, h c t p qua b n bè, đ ng nghi p, t trau d i thêm ki n th c khoa

ỏ ủ ự ự ụ ễ ệ ạ ầ ặ   ọ h c và th c ti n lên ngang t m đòi h i c a cách m ng và s  nghi p giáo d c đang đ t

ọ ậ ừ ấ ả ươ ứ ạ ra, ph i không ng ng h c t p và làm theo t m g ồ ng đ o đ c H  Chí Minh và l ờ ạ   i d y

ồ ố ớ ườ ụ ủ c a Bác H  đ i v i ng i làm công tác giáo d c.

ạ ứ ệ ủ ề ườ ưở Đ o đ c ngh  nghi p c a ng i GV còn th  hi n ố ể ệ s ng có lý t ụ ng, có m c đích,

ươ ụ ớ ộ ấ ấ ầ ơ ư ý chí v n lên, có tinh th n ph n đ u liên t c v i đ ng c  trong sáng và t ạ    duy sáng t o

ở ự ầ ư ừ ạ ế ế ả nh  ư  s  đ u t , sáng t o trong t ng trang giáo án, cách thi ợ   t k  bài gi ng cho phù h p

ố ượ ệ ự ử ụ ủ ế ế ọ ớ ừ v i t ng đ i t ng c a vi c l a ch n và s  d ng PPDH, PTDH cho đ n ti n trình

ể ằ ể ả ả ạ ọ ả gi ng d y và ki m tra, đánh giá HS. GV ph i giúp HS hi u r ng b n thân môn h c có

ệ ọ ị ướ ữ vai trò quan tr ng trong vi c đ nh h ng hình thành nhân cách cho HS và nh ng giá tr ị

ứ ề ế ộ ủ ấ ướ ủ ự ư ế nhân văn cũng nh  ki n th c v  kinh t ­ xã h i c a đ t n c và s  thành công c a các

ẽ ọ ẹ ế ậ ơ ượ ứ ừ ữ ọ ế em s  tr n v n h n n u các em ti p nh n đ c nh ng tri th c t môn h c này. Nh ư

ớ ạ ạ ầ ậ ố ọ ụ ậ v y, mu n v n d ng PPDH tích c c ứ   ự trong d y h c ph n “Công dân v i đ o đ c”,

ươ ạ ượ ớ ệ ả ả ộ ch ng trình môn GDCD l p 10 đ t đ ể   c hi u qu , GV ph i yêu thích b  môn, hi u

ề ế ứ ắ ộ ệ ổ ứ ơ ả ủ ộ m t cách sâu s c v  ki n th c c  b n c a b  môn và có ý th c quán tri t đ i m i v ớ ề

ứ ế ở ộ ố ư ươ PPDH. B i vì, có ki n th c b  môn t ắ t ch a ch c đã có ph ả ng pháp gi ng d y t ạ ố   t,

ư ể ươ ạ ố ế ư ắ ữ ế nh ng không th  có ph ả ng pháp gi ng d y t t n u GV ch a n m v ng ki n th c c ứ ơ

30

ữ ộ ế ệ ộ ố ộ ạ ẫ ả b n b  môn. Vì th , gi a n i dung và PPDH có m i quan h  tác đ ng qua l i l n nhau

ế ọ ệ ả ạ ộ làm nên ti ả t h c sinh đ ng và hi u qu  trong quá trình gi ng d y.

ả ố ớ ọ i pháp đ i v i h c sinh 2. Gi

ọ ậ ụ ắ ơ ộ ị 2.1. Xác đ nh đ ng c  và m c đích h c t p đúng đ n

ủ ộ ự ầ ả ọ ị ­  GV ph i xây d ng, xác đ nh cho HS t m quan tr ng, ý nghĩa c a b  môn GDCD nh ư

ọ ừ ầ ư ề ể ọ các môn h c khác ngay t ế   ọ  đ u năm h c nh  v  cách h c, cách đánh giá cho đi m, x p

ạ ọ ự ế ế ể ạ ả ạ ổ ọ lo i h c l c và h nh ki m ph i theo đúng quy ch , x p lo i HS trung h c ph  thông. Vì

ườ ẫ ạ ả ổ Trong tr ng ph  thông x y ra 2 tình tr ng đánh giá HS mâu thu n nhau:

ứ ệ ườ ầ ớ ả ớ ớ + Th  nh t, ủ ấ  GV ch  nhi m th ng "n i tay", thông c m v i HS, ph n l n các em

ể ố ớ ị ắ ề ượ ế đ u đ ạ ạ c x p lo i h nh ki m: t t và khá, em nào quá đáng l m m i b  trung bình.

ứ ữ ủ ệ ậ ắ ớ +  Th  hai, có nh ng l p GV ch  nhi m nhìn nh n, đánh giá HS quá kh t khe,

ụ ể ệ ầ ộ không toàn di n, siêu hình, theo ki u ch p mũ, th y bói xem voi, nhìn m t cành khô lá úa

ừ ả ệ ệ mà đánh giá c  cánh r ng không xanh, làm cho HS thi t thòi, bi quan, tri ự   ộ t tiêu đ ng l c

ọ ậ h c t p.

ữ ề ể ả ừ ự ễ ộ    th c ti n cu c

­ GV hình thành và phát tri n cho các em nh ng tình c m, ni m tin t

ự ủ ệ ệ ả ộ ọ ố ờ   ố s ng và khi GV phân tích n i dung bài h c ph i liên h  tình hu ng hi n th c c a đ i

ụ ể ể ể ộ ố ỉ ữ ố s ng xã h i và cho HS phát bi u ch  ra nh ng hành vi c  th  đúng sai, đ  lôi cu n các

ư ồ ọ ậ ả ố ế ố em vào quá trình h c t p nh  H  Chí Minh đã d y: ạ  “Mu n h c t p có k t qu  t ọ ậ t thì

ả ươ ừ ậ ộ ph i có thái đ  đúng và ph ng pháp đúng” ứ ượ   c .[31; Trang 96]. T  đó, HS nh n th c đ

ố ớ ự ụ ủ ứ ệ ị v  trí, vai trò, ch c năng và nhi m v  c a môn GDCD đ i v i s  hình thành th  gi ế ớ   i

ậ ố ố ệ ị ạ ứ ề ọ quan khoa h c và nhân sinh quan, v  các giá tr  đ o đ c, pháp lu t, l ự   i s ng hi n th c

ể ượ ứ ạ ề ạ ỏ c đi u này, đòi h i GV đa d ng hóa các hình th c d y h c đ ọ ể trong xã h iộ . Đ  làm đ

ọ ậ ứ ẽ ề ể ậ ạ thu hút, t o h ng thú cho HS trong h c t p đ  HS s  có cách nhìn nh n đúng v  vai trò

ộ ọ ậ ủ ắ ầ ọ ọ ớ và t m quan tr ng c a môn h c thì các em m i có thái đ  h c t p đúng đ n.

ớ ươ ườ ự ọ ủ ọ ậ ng pháp h c t p và tăng c ng tính t h c c a HS ổ 2.2. Đ i m i ph

ổ ớ ươ ạ ọ ị ướ ệ ọ ng pháp d y và h c theo đ nh h ng coi tr ng vi c b i d ồ ưỡ   ng

Đ i m i ph

ự ự ọ ự ạ ự ự ứ ủ ứ ế ế năng l c t h c, t sáng t o t khám phá, t nghiên c u chi m lĩnh ki n th c c a HS.

31

ả ọ ố ủ ứ ạ GV trong quá trình d y h c ph i phát huy t t vai trò c a ng ườ ổ i t ch c, phân công và

ướ ứ ể ề ậ ẫ ế ế ổ h ng d n, đi u khi n quá trình nh n th c, bi t cách khuy n khích, c  vũ HS tham gia

ạ ộ ế ố ự ạ ậ ị ứ vào ho t đ ng nh n th c tích c c trong d y h c ọ  theo Ngh  quy t s  29­NQ/TW ư  nh  sau:

ị ướ ướ ẫ ộ ẩ * HS Chu n b  bài tr ế ớ c khi đ n l p, GV h ng d n HS khai thác n i dung trong

ế ệ ạ ả ọ   sách giáo khoa, báo, tài li u tham kh o, trên m ng internet... có liên quan đ n môn h c.

ộ ố ế ệ ả ộ ọ Vì sách, tài li u tham kh o... chi m m t vai trò vô cùng quan tr ng trong cu c s ng và

ọ ậ ọ ệ ạ ả trong h c t p. H c qua sách, tài li u tham kh o, báo, m ng internet... có nghĩa là thu

ứ ứ ể ế ậ ạ th p, tìm hi u nghiên c u các ki n th c mà sách, báo mang l i cho HS. Khi khai thác qua

ệ ả ạ ả ế ạ ữ sách, tài li u tham kh o, báo, m ng internet... HS ph i bi ủ   t v ch ra nh ng ý chính c a

ế ọ ộ n i dung liên quan đ n bài h c.

ố ớ ứ ự ủ ự ễ ễ ậ ạ ế   t Ví d :ụ  Khi d y bài 7: Th c ti n và vai trò c a th c ti n đ i v i nh n th c (ti

2)

ự ễ ố ớ ủ ụ ậ ứ a, M c 3: Vai trò c a th c ti n đ i v i nh n th c

ơ ở ủ ự ễ ứ ậ a. Th c t n là c  s  c a nh n th c.

ướ ệ ẫ ộ ­ GV h ả   ng d n HS khai thác n i dung trong sách giáo khoa, tài li u tham kh o,

ạ trên m ng internet là:

ữ ụ ữ ầ ư   + Siêu t m nh ng câu t c ng , ca dao nh :

ư ấ ồ ồ

Chu n chu n bay th p thì m a,

ừ ắ Bay cao thì n ng, bay v a thì râm.

ớ ư .       Ch p đông nhay nháy gà gáy thì m a

Nh t n ấ ướ , nhì phân, tam c nầ , t c ứ ố .  gi ng

ầ ờ ư . ờ ạ       Trăng qu ng tr i h n, trăng tán tr i m a

…………………………………………

ữ ể ế ề ự ờ ế ứ + Nói lên nh ng hi u bi ệ t, tri th c, kinh nhi m v  d  báo th i ti ệ   t trong vi c

ệ ượ ự ủ ườ ề ả ộ ừ quan sát các hi n t ng trong t nhiên c a ng i dân lao đ ng đ u n y sinh t ạ    ho t

ự ễ ộ đ ng th c ti n.

ự ế ự ậ ệ ượ ờ ộ ườ ệ + Nh  có s  ti p xúc, tác đ ng vào s  v t, hi n t ng mà con ng i phát hi n ra

ể ượ ả ậ ủ ấ ộ các thu c tính, hi u đ c b n ch t, quy lu t c a chúng.

ướ ự ấ ệ ủ ử ớ ẫ ọ ị ­ GV h ng d n HS đ c sách giáo khoa L ch s  l p 10, Bài 1: S  xu t hi n c a loài

ườ ườ ạ ộ ự ủ ể ễ ng ầ i và b y ng ạ ộ   i nguyên th y đ  khai thác quá trình ho t đ ng th c ti n (ho t đ ng

32

ủ ể ệ ộ ườ lao đ ng) là quá trình phát tri n và hoàn thi n các giác quan c a con ng ờ i. Nh  đó kh ả

ứ ủ ậ ườ ầ ủ ơ ề ự ậ ệ ượ ắ năng nh n th c c a con ng i này càng sâu s c và đ y đ  h n v  s  v t, hi n t ng.

ệ ụ ể ữ ố ớ ứ ị ọ   * GV nên quy đ nh cách th c làm vi c c  th  gi a GV và HS đ i v i môn h c

ư ạ ọ ộ nh : H c thu c bài cũ, so n bài tr ướ ở c ậ  nhà, làm bài t p. Vì làm bài giúp chúng ta c ngủ

ắ ượ ứ ế ắ ọ ả ự ọ ố c  các ki n th c đã h c, n m b t đ ấ ủ c b n ch t c a v n ấ đ , ề t ậ    h c qua các bài t p

ạ ơ ả ố ả ậ ố giúp HS  sáng t o h n trong cách gi i bài t p ậ , mu n gi i bài t p t t thì HS ph i ả   h cọ

ộ ả ầ ế ủ ọ ộ thu c bài cũ vì khi h cọ , HS c n ph i bi t đang h c cái gì? N i dung c a nó ra làm sao?

ự ế ụ ứ ể ế Đ  áp d ng ki n th c vào th c t .

ả ủ ộ ự ệ ả ổ ọ * HS ph i thay đ i cách h c, ph i luôn ch  đ ng, tích c clàm vi c cá nhân, làm

ệ ự ứ ể ế ế ệ vi c nhóm, t giác trong h c t p ọ ậ  đ  tìm ki m ki n th c ề ế   ứ , có ý th c trách nhi m v  k t

ả ọ ậ ủ ế ự ọ ọ ơ ằ ủ ọ ọ ọ qu  h c t p c a mình, bi h c và tranh th  h c m i lúc, m i n i b ng m i cách, t t

ắ ượ ả ắ ể ệ ự ọ ở ph i luôn n m b t đ ủ c ý chính c a bài h c. ọ  Đ  vi c t h c tr  thành thói quen ăn sâu

ứ ủ ể ả ườ ậ ở vào ý th c c a HS thì GV ph i ki m tra th ệ ng xuyên vi c làm bài t p ủ  nhà c a HS,

ể ướ ứ ể ế ặ ọ ớ ki m tra bài cũ tr ế   c khi vào h c bài m i ho c ki m tra bài cũ ki n th c liên quan đ n

ạ ớ ọ bài m i trong quá trình d y và h c.

ả ườ ổ 3. Gi ố ớ i pháp đ i v i Nhà tr ng và T  chuyên môn

ườ ủ ườ ổ ớ ươ ­ Tăng c ả ng vai trò qu n lý c a nhà tr ệ ng trong vi c đ i m i ph ng pháp

ả ạ gi ng d y môn GDCD

ệ ườ ệ ấ ưở ể ầ ả Ban giám hi u nhà tr ng, nh t là Hi u tr ỉ ạ   ng c n ph i có quan đi m ch  đ o

ố ớ ạ ộ ư ầ ả ổ ị ạ ộ   ớ ậ t p trung,  u tiên đ i v i ho t đ ng đ i m i PPDH. C n ph i xác đ nh đây là ho t đ ng

ủ ủ ế ạ ọ ổ ườ ế ạ tr ng tâm trong k  ho ch công tác c a T  chuyên môn, c a Nhà tr ng. K  ho ch này

ể ệ ở ỉ ổ ứ ạ ầ ộ th  hi n ỳ  hàng tu n, hàng tháng, hàng k , tránh tình tr ng m t năm ch  t ợ    ch c hai đ t

ể ệ ặ ả ầ ộ ớ H i gi ng th  hi n tinh th n PPDH m i mang n ng tính phong trào. Cho nên, trong quá

ỉ ạ ệ ổ ưở ả ọ ấ ả trình ch  đ o T  chuyên môn, Hi u tr ng ph i chú tr ng t t c  các khâu trong quy trình

ạ ộ ữ ự ạ ổ ớ ị ế ế ầ ho t đ ng; xác đ nh nh ng yêu c u đ i m i, bàn b c, xây d ng thi ẫ   t k  giáo án m u

ướ ớ ầ ượ ử ể ự ờ ử ệ ạ ậ ổ theo h ng đ i m i, l n l t c  GV d y th  nghi m và t p th  d  gi ỗ   ị , quy đ nh m i

ả ế ự ờ ế ạ ủ ự ị tháng ph i ti n hành d  gi ổ ộ t d y c a các GV trong T  b  môn, s  quy đ nh d  gi ự ờ ti

ướ ẽ ầ ư ư ậ ụ ổ ớ ộ đó h ỉ ng vào m c tiêu đ i m i PPDH, ch  có nh  v y GV b  môn s  đ u t ơ   ề  nhi u h n

ụ ổ ứ ự ệ ệ ệ ớ ộ ả   trong vi c tìm tòi cách th c th c hi n liên t c đ i m i PPDH m t cách có hi u qu .

ổ ưở ệ ự ạ ụ ủ Nhi m v  c a T  tr ng chuyên môn là ph i ế ả xây d ng k  ho ch chi ti ế ụ ể  t c  th

ạ ộ ủ ự ể ổ ệ ề v  ho t đ ng chuyên môn c a T , th c hi n công tác thanh tra, ki m tra và theo dõi

33

ạ ộ ổ ệ ắ ủ ho t đ ng chuyên môn c a các thành viên trong t ả   ế . Phân công, s p x p công vi c gi ng

ộ ợ ổ ứ ạ ổ ế ạ d y chuyên môn m t cách h p lý; t ch c sinh ho t chuyên môn cho T , thi ự t th c bàn

ổ ề ứ ệ ả ầ ổ ớ ạ b c, trao đ i v  chuyên môn có hi u qu  theo tinh th n đ i m i, ch  không ph i h p t ả ọ ổ

ứ ủ ế ạ ặ ỉ ườ mang n ng tính hình th c ch  thông báo k  ho ch c a nhà tr ng cho thành viên trong t ổ

ế ồ ế ư ệ ầ ộ ọ ườ ơ bi t, r i k t thúc cu c h p mà hi n nay h u nh  các tr ữ   ng THPT đang làm. H n n a,

ổ ộ ự ả ạ ổ ề ổ ứ ự ệ ế T  b  môn ph i có k  ho ch xây d ng và t ớ    ch c th c hi n các chuyên đ  đ i m i

ế ườ ụ ự PPDH. Khuy n khích GV môn GDCD th ng xuyên áp d ng PPDH tích c c trong bài

ế ổ ưở ể ạ ệ ả ả ộ ợ ả ạ gi ng m t cách h p lý đ  đ t hi u qu  cao. Vì th , T  tr ế ng ph i có k  ho ch c  th ụ ể

ổ ệ ổ ộ hàng tháng thăm quan d  gi ự ờ ế ạ  ti t d y GV trong t và trao đ i kinh nghi m m t cách

ỡ ọ ậ ẫ ự ờ ể ầ chân tình theo tinh th n giúp đ , h c t p l n nhau thông qua d  gi ệ    đ  rút kinh nghi m

ế ọ cho ti t h c sau.

ổ ưở ổ ớ ữ ề ệ ề ạ ả ạ ị T  tr ng ph i m nh d n đ  ngh , trao đ i v i Ban giám hi u v  nh ng khó

ổ ữ ự ệ ặ ả ố ế ạ ậ ọ khăn trong t mình g p ph i, khi nh ng GV mu n th c hi n ti ụ   t d y h c v n d ng

ự ầ ỗ ợ ể ự ạ PPDH tích c c c n có h  tr  CNTT và các PTDH khác mà GV không th  t t o đ ượ   c.

ổ ưở ườ ố ấ ả ổ T  tr ả ng ph i th ng xuyên đôn đ c t t c  các GV trong t ả    tham gia thao gi ng

ườ ụ ự ậ ế ề ề ữ ệ tr ng v n d ng PPDH tích c c và vi ả   t chuyên đ  v  nh ng kinh nghi m trong gi ng

ổ ưở ả ấ ươ ệ ệ ổ ư ạ ủ d y c a GV, nh ng chính T  tr ng ph i làm t m g ớ   ự ng trong vi c th c hi n đ i m i

ả ự ế ả ườ ạ ể ử ụ ệ PPDH, ph i tr c ti p thao gi ng tr ng có s  d ng PPDH hi n đ i đ  GV trong t ổ ự    th c

ờ ổ ứ ấ ệ ế ề ả ọ ỏ ồ ệ hi n, h c h i và rút kinh nghi m cho b n thân. Đ ng th i, t ấ    ch c l y ý ki n v  ch t

ủ ừ ư ự ữ ể ả ạ ộ ượ l ng gi ng d y c a t ng GV b  môn, d a trên nh ng tiêu chi đ  đánh giá nh : Tích

ổ ướ ự ọ ướ ệ ầ ả ầ ớ ự c c đ i m i PPDH, h ẫ ng d n HS t h c b c đ u đã có hi u qu , tinh th n trách

ự ệ ệ ố ầ ượ ộ nhi m   cao   trong   chuyên   môn.   GV   nào   th c   hi n   t t   thì   c n   đ c   đ ng   viên   khen

ưở ọ ậ ớ ạ ư ậ ộ ổ ớ th ng, vì có nh  v y m i t o ra phong trào lan r ng h c t p trong t và GV m i có

ế ố ể ậ ụ ự ế ạ ớ tâm huy t c ng hi n v i ngh . ọ   ề Đ  v n d ng các PPDH tích c c vào quá trình d y h c

ự ỗ ự ủ ỡ ướ ự ả ạ ế đ t k t qu  cao thì ngoài s  n  l c c a GV và HS thì s  quan tâm, giúp đ , h ẫ   ng d n

ệ ủ ề ạ ườ ấ ầ ổ ộ ế và t o đi u ki n c a Nhà tr ng và T  b  môn là r t c n thi ạ   ọ t và quan tr ng trong ho t

ụ ạ ọ ộ đ ng d y h c và giáo d c HS.

34

ả ụ ọ ố ớ ệ ể 4. Gi i pháp đ i v i Gia đình và Đoàn th  thanh niên trong vi c giáo d c h c sinh

ườ ố ớ ụ ự ọ ủ ủ ả ­ Tăng c ng vai trò qu n lý c a gia đình đ i v i giáo d c t h c c a HS

ặ ệ ụ ự ọ ủ ọ ề ấ ọ Gia đình có vai trò đ c bi t quan tr ng trong v n đ  giáo d c t h c c a h c sinh

ả ườ ở ợ ả ắ ộ đó là, gia đình ph i th ng xuyên khuyên b o, nh c nh , g i ý, đ ng viên con em mình

ự ế ố ớ ề ự ọ ệ ấ ị ỉ ệ ọ ậ h c t p, không nên tr c ti p ch  th , m nh l nh đ i v i các em trong v n đ  t h c, vì ở

ấ ị ứ ự ứ ậ ộ ộ ổ ụ ệ ứ l a tu i này có m t trình đ  nh n th c nh t đ nh, ý th c t giáo d c, rèn luy n đang

ơ ữ ọ ậ ẽ ể ả ắ ạ ở phát tri n m nh m , nên gia đình ph i quan tâm nh c nh  các em h c t p. H n n a, gia

ề ọ ả ạ ủ ế ề ệ ặ ươ ỹ ờ ệ ệ đình ph i t o đi u ki n v  m i m t ch  y u là ph ng ti n, tài li u và qu  th i gian

ụ ự ọ ể ộ ọ ậ ở h c t p nhà đ  các em h c t p. ệ ọ ậ  Vi c giáo d c t ợ    h c cho con em mình m t cách h p

ầ ớ ự ự ậ ụ ủ ấ ộ ọ lý ph n l n ph  thu c vào tính ch t tích c c t ự    l p c a h c sinh trong quá trình th c

ọ ậ ụ ự ọ ệ ệ ờ ồ hi n công vi c h c t p. Đ ng th i quá trình giáo d c t ỏ    h c cho con, em mình đòi h i

ắ ử ự ề ọ ậ ữ ữ ệ ả ố ổ ỉ ữ   ph i có s  đi u ch nh, u n n n s a ch a, b  sung nh ng kinh nghi m h c t p, nh ng

ẽ ợ ẽ ẩ ặ ị ự ọ ậ ố quy đ nh rõ ràng ch t ch  h p lý thì s  thúc đ y các em t giác h c t p t t.

ườ ụ ọ ủ ệ ể ­ Tăng c ọ   ng vai trò c a Đoàn th  thanh niên trong vi c giáo d c h c sinh h c

t pậ

ứ ể ổ ườ ữ ẻ ọ T  ch c Đoàn th  Thanh niên trong các tr ầ ng h c là nh ng th y, cô giáo tr , năng

ệ ụ ệ ộ ượ ộ đ ng, nhi t tình và có trình đ  nghi p v  chuyên môn phát huy đ ế ạ   c vai trò, th  m nh

ọ ậ ệ ố ợ ẽ ủ ạ ặ ủ c a mình ụ   trong vi c giáo d c HS h c t p nh ư  ph i h p ch t ch  c a lãnh đ o nhà

ườ ụ ủ ệ ể ệ ộ ỡ tr ng, h i ph  huynh HS, GV ch  nhi m…, đ  có bi n pháp giúp đ  các em HS có

ư ề ể ệ ế ả ằ ọ ự h c l c y u, trung bình, hoàn c nh khó khăn b ng nhi u bi n pháp nh  tìm hi u sâu

ề ươ ọ ậ ủ ữ ố ơ h n v  ph ả ng pháp h c t p c a các em, hoàn c nh gia đình và nh ng tình hu ng trong

ệ ọ ậ ủ ộ ố ế ả ẫ ặ ệ   cu c s ng mà HS đang g p khó khăn là rào c n d n đ n vi c h c t p c a HS kém hi u

ữ ừ ể ả ư ủ ệ ệ ể ọ qu . T  nh ng tìm hi u tâm t ỡ    nguy n v ng c a các em đ  có bi n pháp tháo g ,

ọ ự ế ố ớ ư ệ ề ẳ ạ ọ ậ ch ng h n đ i v i HS có đi u ki n h c t p, nh ng h c l c y u, trung bình thì Đoàn thể

ẽ ươ ướ ề ẫ ươ ệ ọ Thanh niên s  có ph ng pháp h ng d n HS v  ph ọ ậ   ề ng pháp h c, v  tài li u h c t p

ố ớ ư ệ ế ề ả ọ liên quan đ n môn h c; đ i v i HS không có đi u ki n nh  hoàn c nh khó khăn thì

ố ợ ừ ể ả ạ ườ ộ Đoàn th  Thanh niên ph i ph i h p t phía Lãnh đ o nhà tr ụ ng, H i ph  huynh HS,

35

ủ ể ể ệ ặ ấ ầ ỡ ệ ề ặ ậ GV ch  nhi m… đ  giúp đ  HS v  m t v t ch t và tinh th n có th . Đ c bi t là Đoàn

ể ọ ỏ ườ ổ ụ ạ ứ th  Thanh niên, GV, h c sinh gi i trong tr ng t ế    ch c ph  đ o cho các em có ki n

ữ ệ ớ ứ ể ả ớ ị th c căn b n đ  theo k p v i HS trong l p ớ . Nh ng vi c làm đó m i đúng ý nghĩa v i l ớ ờ   i

ồ ố ớ ả ươ ẫ ạ ủ d y c a Bác H  đ i v i thanh niên: “Thanh niên ph i xung phong và g ng m u, trong

ứ ế ả ạ ạ ỏ ọ ộ công tác, trong h c h i, trong ti n b , trong đ o đ c cách m ng. Thanh niên ph i thành

ộ ự ượ ữ ế ế ắ ớ ố m t l c l ng to l n và v ng ch c trong kháng chi n và ki n qu c.

ả

ố ớ ở

ụ

ạ

5. Gi

i pháp đ i v i S  Giáo d c và Đào t o

ấ ượ ể ụ ề ạ ộ ọ Đ  nâng cao ch t l ng d y h c môn GDCD nói chung thì ph  thu c nhi u vào

ế ị ị ề ữ ữ ỉ ướ ỉ ạ ể ẫ nh ng quy t đ nh, ch  th  v  nh ng ho t đ ng ạ ộ  h ng d n, quan đi m ch  đ o tri ệ ể  t đ

ự ệ ệ ớ ướ ự ủ ở ụ ạ ổ vi c th c hi n đ i m i PPDH theo h ng tích c c c a S  Giáo d c & Đào t o.

ế ụ ụ ự ả ạ ở ượ ộ ầ S  Giáo d c &  Đào t o c n ph i ti p t c xây d ng  đ c  đ i ngũ GV môn

ữ ể ề ệ ậ ạ ơ ọ GDCD đúng chuyên ngành và t o đi u ki n cho GV h c nh ng b c cao h n đ  nâng cao

ộ ổ ứ ạ ỏ ấ ỉ ổ ứ ỳ trình đ . Duy trì t ch c phong trào thi GV d y gi i c p t nh và t ọ    ch c thêm k  thi h c

ỏ ỉ ộ ầ ủ ể ằ ầ ỗ ọ sinh gi i t nh môn GDCD m i năm m t l n đ  nh m nâng cao t m quan tr ng c a môn

ư ọ ỉ ạ ệ ữ ọ h c GDCD nh  nh ng môn h c khác. ề ự Quan đi m ể ch  đ o v  th c hi n PPDH phát huy

ệ ổ ư ậ ự ụ ệ ớ tính tích c c ự ph i đ ả ượ th c hi n liên t c và lâu dài, có nh  v y thì vi c đ i m i PPDH c

ớ m i thành công.

ở ườ ả ị ụ S  Giáo d c & Đào t o ỉ ạ ạ  ch  đ o các tr ng THPT trong đ a bàn qu n lý vi c t ệ ổ

ườ ề ề ự ể ế ứ ch c th ng xuyên các chuyên đ  v  PPDH tích c c, cách ki m tra, đánh giá k t qu ả

ệ ủ ồ ưỡ ứ ề ị ề ữ ế ọ ậ h c t p và rèn luy n c a HS, b i d ng cho GV nh ng ki n th c v  chính tr , v  kinh

ươ ườ ố ậ ủ ủ ả ế t ộ ủ ị  ­ xã h i c a đ a ph ng, đ ng l i chính sách c a Đ ng, Pháp lu t c a Nhà n ướ ể  c đ

ụ ụ ệ ệ ạ ả ạ ả ph c v  cho vi c gi ng d y đ t hi u qu .

ụ ầ ả ạ ở ố ộ S  Giáo d c & Đào t o c n ph i có đ i ngũ GV c t cán môn GDCD đ  th ể ườ   ng

ụ ươ ệ ổ ứ ậ ồ ưỡ ấ xuyên ph  trách ự xây d ng ch ng trình, tài li u và t ch c t p hu n, b i d ế   ng ki n

ứ ỹ ố ệ ố ự ể th c và k  năng ậ ụ  v n d ng t ự t PPDH tích c c và th c hi n t t cách ki m tra đánh giá khi

ườ ể ư ữ ầ ồ ị ề v  các tr ng THPT thanh tra, ki m tra. Đ ng th i, ờ đ a ra nh ng yêu c u, quy đ nh c ụ

ể ề ườ ố ợ ạ ớ ườ ệ ụ ể ể ự th  v  các tr ng THPT và ph i h p v i lãnh đ o nhà tr ng đ  th c hi n c  th  nh ư

36

ự ờ ể ệ ả ạ ề ể ấ vi c ki m tra so n giáo án, thao gi ng, d  gi ể   , cách ra đ  ki m tra, cách ch m đi m,

ể ầ ưở ệ ỗ ợ ỏ cho đi m và c n có chính sách khen th ng, khích l , h  tr ự    th a đáng khi GV th c

ệ ố ự ỉ ạ ạ ẽ ủ ụ ạ ọ ở hi n t t công tác d y h c. Chính s  ch  đ o đó c a S  Giáo d c & Đào t o s   giúp cho

ọ ạ ượ ế ệ ạ ả ơ vi c d y h c đ t đ c k t qu  ngày càng cao h n.

ươ Ch ng 3:

Ự Ả Ệ ̣ HI U QU  TH C NGHIÊM

ự ụ ờ ệ 1. Th i gian th c nghi m (áp d ng)

ự ứ ứ ệ ạ ầ ầ ọ ớ * Bài  th c  nghi m:  Ph n  “Công dân v i  đ o  đ c”  ­  h c  ph n  th  hai trong

ươ ứ ế ể ớ ợ ộ ch ạ   ọ ng trình GDCD l p 10. Tuy nhiên, đ  ch n n i dung ki n th c phù h p cho ho t

ự ự ự ệ ệ ợ ớ ờ ị ệ   ộ đ ng th c nghi m và phù h p v i th i gian th c nghi m, tôi xác đ nh bài th c nghi m

ế ủ ạ ứ ọ ộ ố ủ ạ ế ủ ti t 1 c a bài 11: M t s  ph m trù c a đ o đ c h c và 1 ti ớ   t c a bài 12: Công dân v i

ế ợ ứ ở ữ ế ộ Tình yêu, hôn nhân và gia đình. K t h p nh ng n i dung ki n th c SGK môn GDCD

ố ớ ộ ố ệ ả ộ ớ l p 10, tôi còn tham kh o thêm m t s  tài li u có liên quan khác đ i v i các n i dung

ả ạ gi ng d y.

ế ạ ự ệ ế ế ự ệ ờ ị + Ti t d y th c nghi m: Ti t 1 và ti ọ   t 2:  Xác đ nh th i gian th c nghi m: H c

ủ ọ ỳ k  2 c a năm h c 2016 ­ 2017 (tháng 3 năm 2016)

ụ ể ữ ự ự ệ ệ ệ ớ ớ ớ ị ị ố   Xác đ nh l p th c nghi m c  th : Vi c xác đ nh l p th c nghi m v i nh ng đ i

ụ ể ự ệ ầ ả ọ ọ ượ t ng h c sinh c  th  góp ph n quan tr ng cho quá trình th c nghi m gi ng d y t ạ ừ

ổ ờ ố ượ ệ ả ứ ế ươ vi c phân b  th i gian trong bài gi ng, kh i l ng ki n th c, ph ng pháp và ph ươ   ng

Ở ứ ệ ế ể ạ ả ớ ị ự   ti n gi ng d y, cho đ n cách th c ki m tra, đánh giá, …  đây tôi xác đ nh l p th c

ứ ệ ố ớ ớ ớ nghi m là l p 10A1 và l p đ i ch ng là l p 10A3.

ế ế ụ ụ ự ệ 2. Thi t k  giáo án th c nghi m (ph  l c 1)

ả ọ ậ ủ ọ ề ể ế ầ 3. Đ  ki m tra đánh giá k t qu  h c t p c a h c sinh l n 2 ( 45 phút)

Ầ

Ắ

Ệ

ể

­ PH N TR C NHI M (3 đi m)

ọ ự ấ ể ề ỗ ố ữ ướ i đây sao cho phù :   L a ch n đáp án đúng nh t đ  đi n vào nh ng ch  tr ng d

ệ ạ ứ ặ ệ ố ữ ớ t gi a cá nhân v i cá

ươ ạ ự ả ớ b. L ộ ng tâm.

ố ớ ầ d. H nh phúc. ủ ồ ủ ộ ộ Câu 1 h p?ợ ữ 1. ....................là s  ph n ánh nh ng m i quan h  đ o đ c đ c bi ữ nhân và gi a cá nhân v i xã h i. a. Nghĩa v .ụ ụ 2. Nghĩa v  là ....................đ i v i yêu c u, l c. Nhân ph m.ẩ ợ i ích chung c a c ng đ ng, c a xã h i.

37

ự ấ

ủ ủ ụ c a cá nhân. ệ b. nhi m v   ạ ộ d. ho t đ ng c a cá nhân.

ươ ủ ủ ố ớ a. s  m t mát c a cá nhân. c. trách nhi m ệ c a cá nhân. ng tâm dù t n t 3. L ồ ạ ở ạ i tr ng thái nào cũng ....................đ i v i cá nhân.

ả c. có  nh h d. có ý nhĩa tích c c.ự

ị ạ ứ ủ ươ a. không có tác d ng.ụ 4. L ưở b. có ý nhĩa tiêu c c.ự ng tâm là..................làm nên giá tr  đ o đ c c a con ng ấ ng x u. ườ i.

ọ  quan tr ng.  n i tâm.

ỏ ỗ ườ ể ạ ượ ữ ướ ế ố b. Y u t ế ố ộ d. y u t ế t……………….đ  đ t đ ả i ph i bi c n ng c

ơ

ố ớ ỡ ế ị ế ố  quy t đ nh. a. Y u t ọ ề ả c. n n t ng quan tr ng. 5. Tình yêu chân chính đòi h i m i ng ố ẹ t đ p. m , hoài bão t a. s ng vì nhau và hi sinh cho nhau. ợ c. giúp đ  và h p tác v i nhau.

ế b. quan tâm đ n nhau. d. suy nghĩ, tính toán.

ự ẽ ế ậ ọ ừ ả  c

ế 6. Tình yêu s  không có………….n u thi u đi s  chân thành, tin c y và tôn tr ng t hai phía.

ế ụ ố ẹ ơ ở ể ồ ạ a. k t c c t t đ p. c. c  s  đ  t n t i.

ự ẹ ạ ẽ ạ b. s  lãng m n, đ p đ . d. h nh phúc.

ữ ướ ả ờ c ý tr  l Câu 2: Khoanh tròn vào ch  cái tr ấ   i đúng nh t.

ạ ứ ủ ả ố ệ  đánh giá và đi u ch nh hành vi đ o đ c c a b n thân trong m i quan h

ườ ộ ượ ọ 1. Năng l c t ớ v i ng ự ự i khác và xã h i đ ề ỉ c g i là:

ự ề ỉ ươ ự ự ậ a. t đi u ch nh . b. l ng tâm . c. t đánh giá . d. t ứ .  nh n th c

ự ạ ứ ủ ợ ớ ự ữ ệ ắ ẩ ộ   2. Khi th c hi n nh ng hành vi phù h p v i các quy t c, chu n m c đ o đ c c a xã h i

ả ấ ỏ ớ thì cá nhân c m th y hài lòng, th a mãn v i chính mình. ạ Đó là tr n thái:

ả

ủ ươ ủ ươ ng tâm. ng tâm. ẹ c. nh  nhõm c a l ướ ng c a l d. vui s ng tâm. ng tâm.

ủ ươ ả ủ ươ ể ự ế ệ ủ ấ , bi u hi n c a tình yêu r t:

ự ế b. đa d ng và phong phú. ự ụ  và th c d ng. c. th c t

d. lãng m n.ạ ủ ọ ạ ả ắ a. Tho i mái c a l b. thanh th n c a l 3. Trong th c t a. đ p.ẹ 4. Tình yêu là tình c m sâu s c, đáng trân tr ng c a cá nhân, tuy nhiên, không nên cho

ệ ả ỉ ằ r ng tình c m đó ch  hoàn toàn là vi c:

ủ ộ

ỗ ế ườ c a m i cá nhân. c. c a xã h i. d. liên quan đ n ng i khác.

ể ủ ậ a. c a t p th . ư ủ b. riêng t 5. tình yêu luôn luôn man tính:

b. riên t .ư c. xã h i.ộ d. ích k .ỷ

a. cá nhân. 6. Tình yêu chân chính làm cho con ng i: ườ

ạ ượ ủ

c m c đích c a mình. ệ ơ ố ớ a. S m đ t đ ưở b. tr ụ ng thành và hoàn thi n h n. ị c. có đ a v  và thu nh p cao. ữ ượ d. có đ ậ ị c nh ng gì mình mu n.

38

Ầ Ự Ậ ể ­ PH N T  LU N (7 đi m)

ệ ủ ữ ể

ể ộ ố ệ ụ ớ ụ ễ ệ Câu 1(3đ) : Em hãy nêu nh ng bi u hi n c a tình yêu chân chính? Vì sao khôn nên quan ướ ặ ệ h  tình d c s m ho c quan h  tình d c tr c hôn nhân? Em hãy k  m t s  b nh d  lan

ề ễ ườ ụ truy n và lây nhi m qua đ ng tình d c?

ộ ố ể ặ ả

ể ể ạ ụ ủ ự ự ệ ả ừ   ụ Câu 2 (4đ): Em hãy k  ra m t s  nghĩa v  mà b n thân em ho c gia đình em đã t ng ộ   i m t ệ th c hi n? Vì sao chúng ta ph i th c hi n các nghĩa v  c a mình? Em có th  k  l

ủ ả ề ộ ứ ươ ế ả ộ ỷ ệ k  ni m v  m t hành đ ng nào đó c a b n thân khi n em ph i day r t l ng tâm? Và

ế ả ư ế ủ hãy cho bi t c m xúc c a em nh  th  nào?

ả ạ ượ ủ ệ ả 4. Hi u qu  đ t đ c c a gi i pháp

ế ả ứ ư ể ầ a. K t qu  thu đ ượ ở ầ c l n ki m tra l n th  1 nh  sau:

ự ư ệ ạ ượ ớ ố ượ ế ớ ọ c ti n hành v i đ i t ng h c sinh l p 10 tr ườ   ng

Th c nghi m s  ph m đ ổ

ễ ứ ớ THPT Nguy n Du . Chúng tôi t ch c cho ọ 73/452 h c sinh ự   ở hai  l p  ớ 10A1  (l p th c

ớ ứ ớ ố ượ ầ nghi mệ ) và l p 10A3 ố  (l p đ i ch ng) ọ  năm h c 201 6­ 2017. Yêu c u ch n ọ đ i t ng các

ơ ở ươ ọ ư ớ l p này trên c  s  t ng ngươ  về h c l c nh đ ư:

ứ ể ố + M c phân ph i các đi m s ố.

ị + Giá tr  Mean ề ể  v  đi m s ố.

ự ế ệ ổ ứ ể Tr cướ  ti n hành th c nghi m, chúng tôi t ch c cho HS làm bài ki m tra 15 phút

ứ ủ ể ậ ả ộ ể ệ cho hai  l p, ớ đ  kh o sát trình đ  nh n th c c a các em ữ   ự , đ  đánh giá s  chênh l nh gi a

ể ố ướ ế ự ủ các đi m s  trung bình c a nhóm TN và nhóm ĐC tr c ti n hành ệ .  th c nghi m

ơ ữ ể ố ề ứ ầ ố H n n a, chúng tôi đã th ng kê đi m s ể ố ki m tra ể    l n 1 v  m c phân b  các đi m

ư ố ủ s  c a nhóm TN và nhóm ĐC nh  sau:

ể ầ ố ớ ớ B ng ả ể 4.1: Th ng kê đi m ki m tra l n 1 c aủ  l p TN và l p ĐC

ể ể ự ớ ệ Đi m ki m tra T n sầ ốL p th c nghi m

ớ ố ứ L p đ i ch ng

ự ớ ệ ứ ổ ộ L p th c nghi m ộ ổ T ng c ng ớ ố L p đ i ch ng T ng c ng

0 0 1 2 0 0 1 1 0 0 2 3 1 2 3 4

39

5 6 7 8 9 10 ố 12 17 8 15 7 2 73

ổ T ng s Mode  Median  Average

ể ể ể ầ ố ướ 6 8 4 8 3 1 33 6 7 6.60 ể 4.1: Th ng kê đi m ki m tra l n 1 6 9 4 7 4 1 33 6 7 6.60 thì các đi m ki m tra tr Qua B ng ả ự   c th c

ả ể ệ ấ ớ ượ ố nghi m, chúng ta th y: K t ủ ớ ế qu  ki m tra c a l p TN và l p ĐC đ c phân b  cũng

ươ ươ t ng đ ng nhau :

ố ể ể ớ ớ Hình 1: Bi uể  đồ phân b  đi m ki m tra l n 1ầ c a ủ l p TN và l p ĐC

ừ ố ể ể ạ ế ớ T  th ng kê đi m ki m tra ầ l n 1 ớ l p TN và l p ĐC, chúng tôi phân lo i k t qu ả

ể ể ả ể ố ớ đi m ki m tra B ng 4.2: Th ng kê phân lo i h c l c ạ ọ ự  ki m tra l n 1ầ ớ   c a ủ l p TN và l p

ư ĐC nh  sau:

< 5 7 8→

5 6→ ạ L pớ ạ ế Lo i y u (Lo iT.bình (Khá) 9 10→ i)ỏ (Gi T. c ngộ

)

L p ớ TN L p ớ ĐC

3 2 ề ọ ự 14 15 ể ủ ớ ớ ầ 33 4 12 33 5 13   c a l p TN và l p ĐC Như  v yậ ,  v  h c l c c a ủ ki m tra l n 1 có  s  t ự ươ   ng

đ ố . ngươ  v  đi m s .  ề ể

40

ế ả ư ứ ể ầ b. K t qu  thu đ ượ ở ầ c l n ki m tra l n th  2 nh  sau:

ớ ạ ứ ầ ạ ả Qua gi ng d y ph n “công dân v i đ o đ c” cho HS, tôi đã đi sâu phân tích, đánh

ủ ự ự ụ ự ầ ạ ậ ạ ạ ọ giá th c tr ng c a th c tr ng v n d ng PPDH tích c c trong d y h c ph n “Công dân

ươ ớ ễ ỉ ớ ạ ứ , ch v i đ o đ c” ng trình môn GDCD l p 10 ở ườ  tr ng THPT Nguy n Du, tôi đã ch  ra

ồ ạ ữ ế ả ạ nguyên nhân, nh ng t n t i, h n ch  trong công tác gi ng day.

ự ể ệ ườ ụ ụ ệ ậ Sau khi tri n khai và th c hi n th ng xuyên và liên t c vi c v n d ng PPDH

ớ ạ ự ạ ọ ươ ớ ầ tích c c trong d y h c ph n “Công dân v i đ o đ c” ứ , ch ng trình môn GDCD l p 10

ễ ượ ưở ứ ư ọ ở ườ  tr ng THPT Nguy n Du đã đ c HS h ng  ng tích c c và yêu thích h c Môn

ủ ự ể ế ề ệ ạ ả GDCD. Bên c nh đó, đ  đánh giá tính kh  thi c a th c nghi m tôi ti n hành đi u tra,

ứ ủ ư ả ộ ậ kh o sát thái đ  và nh n th c c a HS nh  sau:

ự ứ ự ệ ả ạ ọ ố ớ ớ ớ ệ   Giáo viên ch n d y cùng lúc c  2 l p đ i ch ng và l p th c nghi m. L p th c nghi m

ế ế ớ ứ ư ạ ố ạ d y theo giáo án đã thi t k . L p đ i ch ng d y cùng bài nh ng giáo án không thi ế ế  t k

ướ ươ ủ ế ự ạ ọ ươ theo h ậ ụ ng v n d ng ph ng pháp d y h c tích c c mà ch  y u là ph ế   ng pháp thuy t

ễ ả ủ ử ụ ể ả trình, di n gi ử ụ   ả i c a giáo viên, không s  d ng b ng bi u, tranh  nh, không s  d ng

ươ ọ ậ ư ế ế ệ ầ ạ ọ ph ng ti n d y h c  nh  phi u h c  t p,  máy chi u, máy qua  đ u,  ti vi, B ng  ả 4.4.

ố ể ể ự ầ Th ng kê ế k t qu ả đi m ki m tra sau 2 l n th c nghi m ệ  (ph  l cụ ụ  5,6)

ể L p ớ Ki m tra Sĩ số

10A1(TN) L n 1ầ

10A2(TN) L n 2ầ

10A3(ĐC) L n 1ầ

10A4(ĐC)

L n 2ầ

41

Ự Ế Ế THI T K  GIÁO ÁN TH C NGHI M S  1

Ộ Ố Ạ Ủ Ạ Ế Ệ Ứ Ố Ọ Ơ Ả BÀI 11: M T S  PH M TRÙ C  B N C A Đ O Đ C H C (TI T23)

ụ I.

M c tiêu ọ ọ ầ ạ

ế ng tâm.

ừ ạ ứ ụ ươ ệ i. T  đó có

ứ ộ ặ ứ ồ ưỡ

ệ ượ

ằ ọ ạ ứ ạ ứ ộ ố

ớ ẩ ữ ữ ế ộ

ủ ị ả gìn và gi ự ự ạ ứ ị gìn các giá tr  và chu n m c đ o đ c m i, ti n b ự ệ ẩ giác th c hi n hành vi c a b n thân theo các giá tr , chu n m c trong

ỏ ộ ố ộ ầ m t s  n i dung sau:

ụ ươ ạ

ươ H c sinh bài này h c sinh c n đ t: ứ ề ế * V  ki n th c ể ượ c th  nòa là nghĩa v , l ­ Hi u đ ườ ầ ữ ể ­ Hi u rõ nh ng yêu c u và nhi m mà đ o đ c xã h i đ t ra cho con ng ớ ạ ứ ề ạ ứ ậ ng đ o đ c m i. nh n th c đúng v  đ o đ c cá nhân và có ý th c b i d ề ỹ * V  k  năng ộ ộ ­ Đánh giá m t cách khoa h c các hi n t ng đ o đ c trong xã h i. ễ ­ Đánh giá các hành vi đ o đ c di n ra trong cu c s ng h ng ngày. ộ ề * V  thái đ ọ ế t tôn tr ng và gi ­ Bi ứ ự ­ Có ý th c t ộ ố cu c s ng. ộ II. N i dung ạ Khi d y bài này, GV c n chú ý làm sáng t Ph m trù Nghĩa v , L ng tâm. ng pháp

ể ử ụ ươ ươ ạ ế ng pháp ph ng pháp thuy t trình,

ậ ớ

ụ ữ ế

ả

ế ạ ấ

ế

ệ ạ ứ ớ ế ể ỏ ậ

t đ o đ c v i pháp lu t?  ớ ệ I. III. Ph ể ả Đ  gi ng d y bài này, giáo viên có th  s  d ng ph ả ề ấ ạ đàm tho i, nêu v n đ , th o lu n l p. ệ ươ ệ IV. Tài li u và ph ng ti n ớ ­ SGK, DGV GDCD l p 10, câu ca dao t c ng  liên quan đ n bài hoc. ế ­ Máy chi u, b n trong. ọ ậ ổ ­ Gi y kh  to, phi u h c t p, bút d , băng dính, kéo. ọ ệ ả ­ Tranh,  nh, câu chuy n liên quan đ n bài h c ạ ọ V. Ti n trình d y h c 1.  Ki m tra bài cũ(4’) Câu h i: Em hãy phân bi ớ ­ Gi

ạ ạ ệ ạ

i thi u bài m i (1’) ứ ọ ữ ả ấ ủ ữ ệ

ồ ươ ờ ố ữ ự ứ ệ ạ ồ

ọ ộ ố ạ

ứ ơ ả ữ   Ph m trù đ o đ c h c bao g m nh ng khái ni m  đ o đ c c  b n ph n ánh nh ng ữ   ặ ổ ế ệ ả đ c tính căn b n, nh ng ph ng ti n và nh ng quan h  ph  bi n nh t c a nh ng ạ ứ ạ ệ ượ   ng đ o đ c trong đ i s ng hi n th c. Đ o đ c h c bao g m các ph m trù hi n t ơ ả ủ   ọ ươ ơ ả c  b n: nghĩa vu, l ng tâm…… hôm nay chúng ta h c m t s  ph m trù c  b n c a ạ ứ ọ đ o đ c h c.

­

Daï y   ba øi   m ô ù i  :

42

ủ N i dung chính c a bài

ươ T/gian 15’  ạ ộ   Ph ủ Ho t đ ng c a GV và HS ấ ng pháp v n đáp, nêu ộ Nghĩa v  ụ ệ ụ a. Nghĩa v  là gì? ể ụ

ụ ệ ủ   Nghĩa   v   là   trách   nhi m   c a

ố ớ ầ ỗ m i cá nhân đ i v i yêu c u, l ợ   i ậ

ủ ồ ộ ủ   ích   chung   c a   c ng   đ ng,   c a ỏ xã h i.ộ ả

ả ề ữ

ế

ộ

ổ ể ụ

ề

ạ ộ ậ

ế ẹ

ế ậ

ấ

ộ ố ộ

ờ ư ể ấ ệ

ế ẽ ườ

ng h p đó em s  làm gì? ế ả ớ

ế

ợ ậ   có   khi   nhu   c u,   l

ớ ợ

i   ích   cá   ộ   i ích xã h i. ả ườ ạ ộ Ho t đ ng 1: ấ ụ ể ề v n đ  tìm hi u khái ni m nghĩa v .  ụ M c tiêu : HS tìm hi u nghĩa v  là gì. ế Cách ti n hành: ả ề ệ   ả ế GV: Chi u lên màn  nh; tranh,  nh v  vi c ẹ  ườ ng   nh p   ngũ,   cha   m thanh   niên   lên   đ chăm sóc con. ặ ­ GV đ t câu h i: ả   1. Em có c m nghĩ gì sau khi xem tranh,  nh trên? ữ 2. Nh ng tranh,  nh đó nói v  nh ng nghĩa ụ v  nào? ể ­ Cá nhân HS phát bi u ý ki n.  ề ấ   ­ GV PP nêu v n đ  giúp HS hi u n i dung bài hoc. Cho HS trao đ i ví d  trong SGK   ẹ  ẹ (Trang 68) v  soi m  nuôi con và cha m nuôi con. ề ? Em có nh n xét gì v  ho t đ ng nuôi con   ưở   ủ ng c a sói m  và cha me nuôi con đ n tr thành? ả ớ   ế ể ­  HS  phát  bi u   ý  ki n  cá   nhân  và   c   l p cùng trao đ i.ổ ­ GV và HS cùng đánh giá và k t lu n nghĩa v .ụ ề ­ GV nêu v n đ :  ướ ủ ươ ng di d i m t s  h  gia Nhà n   c ch  tr ặ ằ   ế ị đình đ n khu tái đ nh c  đ  l y m t b ng ủ ự   xây d ng nhà máy th y đi n. N u nhà em ợ ơ r i vào trong tr ậ ­ HS nh n xét ý ki n cá nhân và c  l p trao đ i.ổ ậ ­ GV nh n xét và k t lu n. ự ế ầ Trong   th c   t ẫ nhân mâu thu n v i nhu c u, l ợ trong tr ầ ng h p này cá nhân ph i làm gì.

43

Bài h c:ọ

ả ế ặ

ế

ế ả i c a mình vì quy n l

ệ ộ

ầ ợ

ủ ầ   ­ Cá nhân ph i bi t đ t nhu c u, ộ ủ   c a   xã   h i   lên   trên,   không ữ t hi sinh nh ng th  còn ph i bi   ề ợ   ề ợ ủ quy n l i chung. ả   ­   Xã   h i   có   trách   nhi m   b o ả đ m   nhu   c u   và   l   i   ích   chính đáng c a cá nhân.

19’ ả

ng tâm ng tâm là gì? ệ Ph ậ ớ ng pháp gi ể ế ấ   i quy t v n ươ   ng ự ự

ề ế t khái ni m l

ng tâm, các   ả   ữ  gìn b n ươ ệ ng tâm, cách gi ườ ng tâm.

ạ ng tâm có 2 tr ng thái

ấ

ệ

ủ ệ ọ ộ

ượ ạ ự ẩ ạ ể ậ ả ươ 2. L ươ a. L ươ    đánh L ng tâm là năng l c t ạ   ỉ giá   và   đi u   ch nh   hành   vi   đ o ố   ủ ả ứ đ c   c a   b n   thân   trong   m i ệ ớ   i  khác   và  xã quan  h  v i  ng h i.ộ ươ  : đó  ­ L ủ ươ ả ự   ng tâm là s  thanh th n c a l sự  ự ắ ứ ủ ơ và s  c n r t c a lu ng tâm ( ỉ   ả thanh   th n   có   đ c   không   ch do  cá nhân  đã ho t đ ng theo   ứ   đúng   các   chu n   m c   đ o   đ c ủ   c a XH mà còn ngay c  cá nhân ữ ươ ạ ộ Ho t đ ng 2: ả ề đ , th o lu n l p tìm hi u khái ni m l tâm. ụ M c tiêu:  HS bi ủ ươ ạ tr ng thái c a l ươ ể thân đ  có l ế Cách ti n hành: ­ GV nêu tình hu ng:ố ạ Ở ớ     l p   10B1   có   2   b n   là   Tu n   và   Thành cùng mang tài li u vào phòng thi. Khi phát   ắ   ệ hi n ra cô giáo ch  nhi m đã g i lên nh c nh .ở ỗ ế ấ Tu n đã nh n ra khuy t đi m, xin l i cô và ố ứ ẽ ử h a s  s a ch a. Còn Thành thì ch i quanh

44

ắ ỗ ầ ậ i vì không xem

ầ

ấ ề

ữ ườ ậ ấ quy t đ nh năng l c t ươ   ng i có l ỉ ứ ỉ

ỗ ứ

ị

t?ế ọ ự ề

ấ

ỗ ả

ậ ớ ả ậ ổ ớ ể ả ờ   i

ư ắ m c sai l m nh ng đã nh n ra ủ ượ đ c   sai   l m   c a   mình   và   đã ữ ầ ử s a ch a sai l m) ự ự  ế ị ế ố ­ Y u t ề   đánh giá và đi u ch nh hành vi ủ ạ ườ   đ o   đ c   c a   m i   ng i   khác ự ụ ủ   nhau : ngoài s  giáo d c c a gia ườ ộ ng và xã h i, còn đình, nhà tr   ự  ữ ộ ế ố m t y u t  quan tr ng n a là s ủ   ệ ự ụ ự   rèn   luy n   c a   giáo   d c,   t t ỗ   ườ ả i. Do đó, m i b n thân m i ng ườ ườ ả ng   xuyên   rèn ng   i   ph i   th ệ ả   ữ luy n cho mình nh ng tình c m ố ẹ t đ p t

ế t trình bày ý ki n cá nhân  ổ ế ủ

ể ế ậ và cho là mình không m c l tài li u.ệ 1. Em có nh n xét gì v  Tu n và Thành? 2. Gi a Tu n và Thành ai là ng tâm th c t nh? ể ươ ng tâm là gì? 3. Em hi u l ụ ộ 4.   Hãy  nêu m t  vài  ví  d  mà   các   anh  ch bi 5.   Đi u   gì   làm   cho   năng   l c   đánh   giá   và ủ hành vi c a thành và tu n khác nhau? ­ GV th o lu n l p  ­ HS trao đ i, th o lu n v i nhau đ  tr  l câu h i.ỏ ầ ượ ­ HS l n l ậ ­ GV nh n xét các ý ki n c a HS và b  sung thêm đ  có k t lu n chính xác.

ấ ươ ể ở ng pháp v n đáp thành

ệ ư ế ể

ở i ph i rèn luy n nh  th  nào đ ng tâm?

ế ố ạ ứ i ki n th c

ổ ế ự ệ

ờ ố ư ủ ự ự ệ

ả

ươ ế b.   Làm   th   nào   đ   tr ươ ườ ng tâm  ng i có l ườ ườ ầ ỗ - M i ng   ng xuyên i c n th ứ   ạ ư ưở ệ ng   đ o   đ c   t rèn   luy n   t ế   ứ ạ ể theo   quan   đi m   đ o   đ c   ti n b .ộ   ­ T  giác th c hi n các hành vi ứ ạ đ o   đ c,   th c   hi n   đúng   các   ụ ủ ả nghĩa v  c a b n thân. ồ ưỡ ­ b i d ể ẽ ẹ đ p đ … đ  luôn có l ng tình c m trong sáng ng tâm.

ỏ ỉ

ữ ế ng tâm mà còn ph i bi t gi

ử ụ ­ GV s  d ng ph ỏ ặ ­ GV đ t câu h i:  ả ườ Con ng ườ ươ i có l tr  thành ng ế ể ­ HS phát bi u ý ki n ế ế ­ GV t ng k t ý ki n và ch t l ọ ậ ­ GV k t lu n toàn bài h c ạ   ặ ươ ng tâm là đ c tr ng c a đ i s ng đ o L ị ạ   ế ố ộ ứ  n i tâm làm nên giá tr  đ o đ c, là y u t ườ ứ ươ ờ   ng   tâm   mà đ c   con   ng i.   Nh   có   l ượ ố ẹ ờ ố ữ c duy nh ng cái t   t đ p trong đ i s ng đ ố   ộ ể trì   và   phát   tri n.   Do   đó   trong   cu c   s ng ả ỗ không   ch   đòi   h i   m i   cá   nhân   ph i   có   ươ   ả ươ l ng  gìn l tâm.

ậ ấ ố ệ ậ ổ   Cho HS làm bài t p sau và GV treo gi y kh  to

ắ ế ươ ứ ộ ớ ộ ng  ng v i c t B

B

ẻ ủ 4.  C ng c , luy n t p (5 phút):    trên b ngả . Câu 1: S p x p các c t A t A ọ 1. Tr  em đi h c a. Đóng thuế

45

ọ ầ ườ

ả

2. Kinh doanh hàng hóa ạ ự ố 3. S ng t  do – H nh phúc ngươ 4. Chăm sóc yêu th ươ ạ b. Tr ng h c và th y cô giáo ẹ c. Cha m  nuôi con ố ệ ổ d. B o v  T  qu c ố ủ ộ ủ   ng tâm c a tình hu ng sau và nói rõ thái đ  c a

ậ ố ườ ng ngã.

i B ướ ẫ ẩ ế ự ẩ ố ế H ng d n HS chu n b  cho ti t 2. Nhân ph m và Danh d ,

ạ ậ Câu 2: phân tích tr ng thái l ư ế em nh  th  nào? ố ộ ụ ạ ư ườ      T i ngã t  đ ng ph  m t c  già ch ng g y qua đ ẳ ấ ồ ườ i A: Nhìn th y r i đi th ng Ng ỡ ậ ườ i B: Giúp  đ  t n tình Ng ườ ạ ế ườ i C: Ch  nh o ng Ng ị ạ ộ 5. Ho t đ ng n i ti p:  H nh phúc. Làm bài t p 1, 2 trong SGK, trang 75

Ố Ự Ế Ệ THI T K  GIÁO ÁN TH C NGHI M S  2

ế Ế Ớ BÀI 12: CÔNG DÂN V I TÌNH YÊU, HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH (Ti t 25)

ụ 1. M c tiêu

ọ ọ ầ ạ

ề ế

ệ

ệ ề ể ữ ề ầ

ộ ố ệ ệ ộ

ộ ữ ề ồ ữ ệ ế ệ ạ ộ

ỏ ộ ố ộ ầ m t s  n i dung sau:

ộ ố ề ệ ủ ể ầ H c sinh bài này h c sinh c n đ t: ứ * V  ki n th c ­  Tình yêu là gì? Quan ni m v  tình yêu. ­ Tình yêu chân chính là gì? Bi u hi n tình yêu chân chính, nh ng đi u c n tránh trong tình yêu. ề ỹ * V  k  năng ­ Phê phán m t s  quan ni m, thái đ , hành vi sai trái trong quan h  tình yêu. ộ * V  thái đ ủ ­ Đ ng tình  ng h  nh ng quan ni m đúng và ti n b . phê phán nh ng hành vi l ch l c. ộ II. N i dung ạ Khi d y bài này, GV c n chú ý làm sáng t ­ Tình yêu chân chính, bi u hi n c a tình yêu chân chính, m t s  đi u c n tránh trong

ươ tình yêu nam n .ữ ng pháp

ả ậ ớ ả ậ   ng pháp th o lu n l p, th o lu n

ươ ạ ể ử ụ ế ng pháp thuy t trình, đàm tho i…

ệ ươ ng ti n

ả

ế ạ ấ

ụ ữ ệ ế ơ

ế ể ỏ ườ ầ ự ế ế ỗ ể ẩ t th  nào là nhân ph m, danh d ? M i ng i c n làm gì đ  có

ẩ III. Ph ể ả ạ Đ  gi ng d y bài này, giáo viên có th  s  d ng ph ớ ế ợ nhóm, k t h p v i ph ươ ệ IV. Tài li u và ph ế ­ Máy chi u, b n trong. ọ ậ ổ ­  Gi y kh  to, phi u h c t p, bút d , băng dính, kéo. ớ ­  SGK, SGV GDCD l p 10, Ca dao, t c ng , th , câu chuy n liên quan đ n tình yêu. ạ ọ V. Ti n trình d y h c 1.  Ki m tra bài cũ(4’) Câu h i: Em hãy cho bi ự nhân ph m danh d ?

46

ớ

i thi u bài m i (1’) ướ Ở ệ ộ ệ  bài tr

c các em đã bi ể ế t m t s  quan ni m v  đ o đ c c a dân t c ta, gi ấ ề ạ ứ ủ ế ộ ố ề ạ ứ

ớ 2.  Gi ờ ọ               h c này các em cùng tìm hi u các v n đ  đ o đ c liên quan đ n tình yêu, hôn nhân và gia   đình. ớ ạ 3.  D y bài m i T/gian ạ ộ   Ho t đ ng N iộ

ủ c a GV và dung

HS chính

10’

tiêu

ti nế

ữ

ộ   ạ Ho t   đ ng ngươ   1:  Ph pháp   v nấ   đáp,   thuy tế   trình   tìm  ể   hi u   khái ệ ni m     tình yêu. ụ M c   :  HS tìm hi uể   tình   yêu   là  gì. Cách   hành: ­   GV   đ tặ   câu h i:ỏ 1.   Em   hãy  tìm   m t   sộ ố  câu   ca   dao,  ữ   ụ t c   ng , ơ  ạ đo n   th ề   nói   v   tình yêu nam n .ữ   Qua  2.   nh ng   câu ca   dao,   t cụ   ạ   ữ ng ,   đo n ơ   th   đó,   em ể tình hi u     có    yêu ủ c a bài 1. Tình  yêu  a. Tình  yêu là  gì? Tình  là  yêu   ự   s   rung ả   c m   và quy nế   luy nế   sâu   s cắ   ữ gi a   hai   iườ   ng khác  i.  ớ Ở  gi ọ   có h   ừ  ự s   ph ề  ợ h p   v nhi uề   m t…ặ làm   cho  ọ h     có nhu   c uầ   ầ   g n gũi, ắ g n   bó   v iớ   nhau,  nguy nệ   ố s ng   vì

47

ế ể

+Bi uể   ớ

nhau   và  s nẵ   sàng  hi nế   dâng  cho  nhau  cu cộ   s ngố   c aủ   mình.

ể

ể   ữ nh ng   bi u ệ hi n gì? ­   HS   phát  bi u ý ki n. ớ +   Nh   ai,   ồ   ổ ổ b i h i, b i h i..v…ồ   ệ hi n:   nh nhung,  quy nế   luy n,ế   ắ   ố mu n   g n bó nhau… ­   GV   đ tặ   ế ti p     câu h i:ỏ tế   Em   bi ữ   nh ng   quan ệ   ni m   nào ề v  tình yêu? ­   HS   phát  ế   bi u ý ki n. tắ   GV   tóm   t ghi trên    b ngả ­   HS   l aự   ọ ch n đáp án   đúng   theo  cách   hi uể   ủ c a các em ­   GV   đ nhị   ướ   ng   cho h HS   rút   ra  ậ   ế ế k t k t lu n “quan   ni mệ   ề  ầ sai   l m   v tình   yêu   sẽ  ế   ẫ d n   đ n ả  ậ h u   qu ề  ặ n ng   n ­   Tình  yêu  mang  tính   xã  h i.ộ   Xã   h iộ   không  can  thi pệ   ế đ n tình   yêu   cá  nhân,  nh ngư   có   trách  nhi mệ   ngướ   h ọ   ẫ d n m i

48

iườ   ng có   quan  ni mệ   đúng  ề  ắ đ n   v tình yêu,  ệ   ặ t đ c bi ở ữ    nh ng iườ   ng ầ   ắ b t   đ u cướ   b sang  tu iổ   thanh  xuân.

trong   cu cộ   ủ   ố s ng   c a ả   b n   thân ạ ệ   i   và hi n   t ươ   ng   lai”. t ừ đó T   ọ   ướ ng   h c h sinh   đ nế   quan   ni mệ   đúng   đ nắ   ề v  tình yêu.   Tình   yêu   là  gì? ­   GV   đ tặ   ế ti p     câu h i: ỏ 1.   Theo   em  tình   yêu   có  mang tính xã  ộ   h i và mang tính giai c pấ   không? 2.   Em   có  ậ nh n   xét   gì   ế   ề v   ý   ki n sau:   “   tình  yêu là    chuy nệ   ư ủ    c a riêng t ườ   ỗ m i   ng i, không   liên  quan gì đ nế   iườ   ng khác”. ­   HS   phát  ế ể bi u ý ki n.   M iỗ   Có! ạ ờ th i   đ i   có   quan   ni mệ   yêu   khác  nhau   ch ngẳ

49

ẹ ặ

12’

ự

c   1

ạ   trong h n   XHPK   tình  thể  yêu   ệ   tính hi n    “Cha  G/C. m   đ t  đâu   con   ng iồ   đó”…. ộ   ạ Ho t   đ ng Th oả   2:  ậ lu n   nhóm   ề v   tình   yêu   chân chính. ụ tiêu:   M c   HS hi u thể ế  nào   là   m tộ   tình   yêu  chân   chính,  ệ   ể bi u   hi n ủ   c a tình yêu chân chính. Cách   ti nế   hành: ướ :  B GV chia l pớ   4  thành nhóm   và  giao câu h iỏ   ậ   ả th o   lu n cho các    nhóm và quy  ờ   ị th i đ nh   th oả   gian   ậ lu n 3 phút. Nhóm 1: Gia  bà  đình   ạ   H nh   và ự   ông   L c   là ạ   b n   bè   thân ế ừ    lâu. t  t thi ọ b.   Thế  là  nào   ộ m t tình   yêu  chân  chính. *   Bi uể   hi n:ệ ­   Tình  c mả   chân  th c, sự quy nế   luy n,ế   cu nố   hút, g nắ   bó   gi aữ   m tộ   nam   và  ộ ữ m t n .   Sự  ­ quan  tâm   sâu  ế   ắ s c   đ n nhau  không  ụ ợ i. v  l   Sự  ­ chân  thành,  tin   c yậ   và   tôn  ừ  tr ng t

50

2

ộ

ự

ả c phía. ­   Lòng  ị   v  tha và ự s     rung c m. ả *   Tình  yêu  chân  chính: Là   tình  yêu  trong  sáng,  lành  m nh,ạ phù h pợ   v iớ   quan  ni mệ   ạ ứ   đ o đ c ộ  ế ti n   b ủ   c a   xã h i.ộ

ộ

Mai   là   con  ạ   bà   H nh   là m t   cô   gái   xinh   đ p,ẹ   ỏ   ọ i. h c   gi l cự   Ông   ố   mu n   mai yêu   con   trai  mình.   Gia  đình   ông  L c   và   con   trai  tìm m iọ   cách   đ   cóể   ượ tình đ   c   ủ   ả c m   c a Mai.   Em   có  ậ   nh n   xét   gì ề v   tình   ố hu ng trên? Nhóm   2:  Trong   m tộ   ư   ị d p giao l u ị  ơ ớ v i   đ n   v ộ ị   ộ b   đ i   đ a ươ ph ng, ả   và   H i ấ Tu n   đã   trò   ớ   ệ chuy n   v i nhau, r i hồ ọ  yêu   nhau   –  ế m t chi n sĩ   thông   tin  ị   ơ ủ c a   đ n   v . Gia   đình,  ạ b n   bè   chê   ả   bai   H i   vì ộ   ỏ sao   b   m t chàng có đ aị   ộ   ị v ,   xã   h i, có   trình   độ  ấ   ọ h c   v n,

51

ề

ườ

ộ

ằ

ể  ủ ti n   c a   đ yêu   m tộ   ng   i   lính. Em có nh nậ   xét   gì   về  tình   hu ngố   trên? Nhóm   3:  và  Mai   ơ   ắ Th ng   ch i thân   v iớ   ngườ   nhau th xuyên   quan  tâm giúp đỡ  nhau   trong  ố   cu c   s ng ậ   ọ và   h c   t p. ề   ả C   hai   đ u ượ đ   c   vào ọ ạ   Đ i   h c   và ố   ế đ n   cu i năm   c aủ   ạ   ườ ng   Đ i tr ọ  ọ h c, h   chính   th cứ   ố ớ   tuyên b  v i ề  ạ b n   bè   v tình yêu c aủ   ọ   h .   Em   có ậ nh n   xét   gì   ề v   tình   ố hu ng trên? Nhóm   4:  Thanh   và  H ng   yêu   cượ   nhau   đ ộ m t     năm, hai   gia   đình  hoàn    có ả c nh   khó     đ tộ   khăn,

52

ệ

ằ

ế

nhiên   Bố  ị  ằ H ng   b ệ b nh,   lúc   này   xu tấ   ấ   hi n   Tu n ặ ra   m t   vì   nhà   có   ti nề   sang nói v iớ     H ng,   mình ằ   yêu H ng đã   n uế   lâu, ấ   ằ H ng   ch p ậ   thì nh n   ệ   ề ti n   vi n ẽ  phí Tu n sấ ế lo   h t,   vì   túng   thi uế   ằ nên H ng đã   nghĩ   nh nậ   ờ   cho   i l xong.   Lúc  này   Thanh  ượ   c, t   đ bi Thanh   cũng  không nói gì  ứ ặ   mà   c   l ng theo   dõi  đỡ    giúp H ng.ằ   ư   Nh ng trong ờ     gian th i ậ ờ nh n l   i yêu ấ   thì Tu n   ằ ả   H ng   c m ệ   ấ th y   m t ỏ   m i và chán ả n n,   không   ạ   ấ th y   h nh r iồ     phúc, ặ   ằ H ng   g p ấ   Tu n   nói

53

ấ   ớ   Tu n, v i ơ   ả em   c m   n trong  anh   ờ     gian th i qua   đã   giúp  ỡ đ   gia   đình   em,   nh ngư   v nẫ   em   không   thể  ố ừ   l a   d i   anh ượ đ   c   vì   em không   có  tình   c mả   ngươ   yêu   th ớ v i   anh,   và   ằ ở  H ng   tr ớ   ạ v i   i l Thanh   và  xin   Thanh  ứ   tha   th   vì suy    phút l chệ   nghĩ   ạ   l c   đã   làm Thanh   đau  ổ kh   và   bày   ả   ỏ   tình   c m t ằ   ủ c a   H ng ớ   ố đ i v i   Thanh.  Thanh   r tấ   vui   đã   ôm  ằ H ng   và   ộ   đ ng   viên, v iớ   nói   ằ   H ng,   anh ẫ   v n   yêu   em ư nh     ngày nào.   Em   có  ậ   nh n   xét   gì ề v   tình   ố hu ng trên?

54

ướ ọ

ự

:  c   2 B H c   sinh   trong   nhóm  ề  trao   đ i   vổ tình   hu ngố   ượ c   giao, đ   ả  ế ghi   k t   qu ậ ả th o lu n. ướ :  c   3 B ệ   ạ   di n Đ i các   nhóm  ầ ượ t báo l n l   tranh    cao, ổ  ậ lu n   b sung   và   l aự   ọ ch n đáp án   theo  đúng   cách   hi uể   ủ c a các em. ướ :  c   4 B ế   ổ GV t ng k t các   ý   ki nế   ể  ủ c a   HS   đ ấ   ố th ng   nh t ộ n i dung bài   ấ   ọ h c và nh n ộ   ạ m nh   m t ố s     ý   trong ộ n i dung. ể Đ   có   s quy nế   ẫ   ế l n luy n   nhau   và   giữ  sự  cho   quy nế   ề   ế luy n   b n lâu   thì   con  ả   ườ ng i   ph i ự    hoàn luôn t ệ   thi n   mình,

55

ớ

ề

ả

i.ườ

luôn   đ iổ     m i   mình. ạ Bên c nh đó   trong   quá  trình đ i xố ử  ườ   ớ i v i   ng c nầ   yêu   tránh   vi cệ   ứ đáp   ng   vô   ệ   đi u   ki n các  yêu c uầ   ườ   ủ i c a   ng   Đ cặ   yêu. ệ t  là  quan bi   ụ   ệ h   tình   d c ướ tr   c   hôn nhân. ậ   ư Nh   v y, tình   yêu  chân   chính  ừ  ph i   có   t hai phía, còn  tình yêu đ nơ   ỉ  ươ ng   ch ph ạ i  đau đem l   ấ   ổ   b t kh , ạ h nh   cho   con ng ­  GV có thể  dùng   bài  ơ th :     “Tôi yêu em” c aủ   Puskin.  ế lên   Chi u   ể  ả màn  nh đ ọ   HS   đ c   và phân tích. Trích:   “Tôi  yêu em” (A.  Puskin) “ ........

56

ươ

ươ Tôi   yêu   em,   th mầ   âm   không   hi  v ngọ ụ Lúc   r t   rè,     h mậ   khi ự   lòng h c   ghen Tôi   yêu   em,   yêu   chân  thành,   đ mằ   th mắ ầ C u   em   ườ   ượ i c ng đ tình, nh  tôiư   đã yêu em”. ­   GV   cho  HS phân tích  ơ bài   th   trên   tế   và   cho   bi ả  ậ h u   qu ủ c a tình yêu   đ nơ   ươ ph ng? ­   GV   HS  ấ   th y rõ   ậ   ượ đ c   h u ả ủ qu  c a tình   yêu   đ nơ     ng, GV ph ề  cho   m t   độ ề tài   v   nhà   HS tìm hi uể   ộ   và   n p   vào ầ   tu n   sau   : ề   đ   tài   đó   là “Em   hãy  ư đ a   ra   cách   ả ủ   i c a hóa gi tình yêu đ nơ   ng”. ph

57

ể ế

ạ

12’

ặ GV   đ t   câu h i:ỏ Em   hi uể   tình   yêu  chân   chính  là gì? ­   HS   phát  bi u ý ki n. GV   nh nấ     m nh,   tình yêu làm cho  iườ   con   ng ạ   h nh   phúc, ờ ố   t yêu   đ i   t ơ   ẹ đ p   h n. Giúp   cho  iườ   con   ng có   cái   nhìn  ngươ   và   ph l aự   pháp   ọ ch n     tình yêu   đúng  đ n.ắ ộ   ạ Ho t   đ ng  Th oả   3: ớ   ậ lu n   l p theo   bàn,  tìm   hi uể   ề   ữ nh ng   đi u ầ tránh c n     trong   tình  yêu. Cách   ti nế   hành: ớ   Bu c 1: GV giao   phi uế   ọ ậ h c t p cho   HS theo bàn  (4 phút). Tình hu ngố : c.   M tộ   ề   ố s   đi u c nầ   tránh  trong  tình yêu. ­   Yêu  ngươ   đ quá  s m,ớ   nh mầ   ẫ l m tình   ớ   ạ b n   v i tình yêu. ­   Yêu  ộ   m t   lúc nhi uề   i,ườ   ng

58

ả

ế

yêu   để  ch ngứ   ỏ t   kh năng  chinh  ph cụ   b nạ   khác  i,ớ   gi yêu   vì  m cụ   đích   vụ  ợ   i.   Có l quan   hệ  tình d cụ   cướ   tr hôn  nhân.

ồ

ể

ả

ở ủ iướ   B và D c nhau   ngày  10/4/1989.  Sáng   ngày  29.4.   1989,  ệ   B đ n b nh ệ   vi n   xin ạ   n o   thai. Bác sĩ h i lýỏ   do, B k :ể   B và D yêu  nhau   đã   4    cu iố   năm, năm 1 988 B  ệ   ố t   nghi p t ấ trung c p Y,   đang   đ iợ   phân   công  công   tác   thì  D   và   gia  đình   D   xin  ướ cho  c   i.  B và   gia   đình  cô đ ng ý vì   “yêu   nhau  đã   lâu,   tìm  hi u   đã   kĩ,   hôn   nhân  ế   ph i   đ n”, ủ ụ   và   th   t c ướ ễ   i di n ra c ọ g n,     vui, đúng   pháp  lu t.ậ ế   ầ G n   h t ầ   tu n   trăng ậ ọ     m i m t ớ   ườ ng i   m i bàn   vi cệ   công   tác   và     c a đôi ăn

59

ả ở

ệ

ồ   ợ   ch ng v ẻ tr . D và gia   đình   đòi   B      nhà ph i   làm   ru ngộ   và chăm sóc  ẹ   cha m . Còn B   và   gia  đình B đòi B  đi   công   tác  ư   nh đã   ượ   đ c   đào ạ   t o. D tuyên ế   ố   “N u b : ở   không   nhà ạ thì   n o   thai   sau   đó   c tắ   ỗ   ứ đ t”.   M i bên   khăng  khăng theo ý  ủ c a mình và   B đã đi đ nế   ệ b nh vi n... H i:ỏ  ­ B và D đã  có   sai   l mầ   gì trong tình  yêu? ả  ậ ­   H u   qu ầ   ủ c a   sai  l m đó? ­   Theo   em  tình  trong   c nầ   yêu   tránh   đi uề   gì? ướ B c 2: HS   trong   theo  bàn trao đ i,ổ   ậ   ả lu n th o   ể  ớ v i nhau đ

60

ả ờ   l i   câu

ớ i

ệ

Lây

tr h i.ỏ ướ B c   3:   ệ   ạ   di n Đ i ộ ố ọ   m t   s   h c sinh   theo  bàn   phát  ể   bàn bi u,     bổ  khác sung ý ki n.ế ướ   B c 4: GV ế ổ t ng k t các   ủ   ế ý   ki n   c a để  HS   ấ   ố th ng   nh t ộ n i dung bài   h c.ọ ­   GV:   L ngồ   ghép   thêm  ộ     dung n i giáo   d cụ   ị  ỏ ứ s c kh e, v thành   niên,  giáo   d cụ   gi   tính,   giáo   d cụ   dân s .ố ­   GV:   Đ aư   ra   các   số  ế   li u   chi u trên   màn  nhả ạ   +   N o   phá ổ   ở thai     tu i ị v   thành   niên. ế +   k t   hôn s m.ớ   + nhi mễ   HIV/AIDS

61

ngườ   qua   đ ụ ố   tình d c đ i ị  ổ ớ v i   tu i   v thành niên.

ớ ố ứ Đi mể L p đ i ch ng Ghi chú

ự   ớ L p th c nghi mệ

L n 1ầ 0 L n 2ầ 0 L n 1ầ 0 L n 2ầ 0 1

0 0 0 0 2

1 1 1 0 3

1 1 2 01 4

6 6 66 3 5

9 9 8 29 6

4 4 46 821 7

7 7 82 722 8

4 4 3 120 9

1 1 1 1 10

ổ ố T ng s 331 331 33 33

­  Mode: Giá tr  t n s ị ầ ố. 6 6 6 8 Mode

­ Median: Trungvị.

7 7 7 7 Mode Median ị ­ Average: Giá tr  trung bình .

Trung vị Average

Gía tr  ị

7.78

ừ ả 6.84 ự ệ ể ầ 6.60  T  b ng 2. 6.60 7, ta th y:ấ  Tr c ướ th c nghi m (ki m tra l n 1) và th cự

ể ầ ứ ầ trung bình          Nh n xét: ậ ngi mệ  (ki m tra l n 2), chúng tôi đã dùng công th c tính các ề   giá trị trong ph n m m

ủ ớ ư Excel nh : Mode , Median, Average c a L p ớ TN và  L p ĐC .

62

ể ế ể ả          K t qu  bài ki m tra tr l n 1ầ c TN (Ki m tra ớ  và l p ĐC ), l p TNớ

ằ trung  bình  x p  xấ ỉ  b ng  nhau

ể ầ ơ ớ ự ệ ể nghi m  ệ (Ki m tra l n 2), l p có đi mể   ướ   (AverageTN  =   6.60  ≈  AverageĐC  =   6.60).   Sau  th cự   ố   đi m trung bình cao h n l p đ i ớ th c nghi m có

ch ngứ  (AverageTN = 6.84 < AverageĐC = 7.78).

ớ ẳ ị ị ự   ằ                Do đó,  chúng tôi kh ng đ nh r ng giá tr  trung bình trong hai l p th c

ứ ộ ệ ả ệ nghi m và đ iố  ch ng th c s ệ ự ự là khác nhau và tác đ ng có hi u qu  rõ r t

ể ể ế ế ạ  đi mể  các bài ki m tra l n 2ầ c aủ

ể ể ớ ố

Sau khi ki m tra chúng tôi ti n hành x p lo i ạ ớ l p TN và l p ĐC

theo B ngả  4.5: Th ng kê phân lo i đi m ki m tra ư  nh  sau:

< 5 5→6 7 8→ 9 10→

(Gi i)ỏ

L pớ L p ớ TN L p ớ ĐC ạ ế Lo i y u 0 (%) 2 (6.1%) (Lo iT.ạ bình) 5(15%) 15(45.4%) (Khá) 15(45.6%) 11(33.4%) 13(39.4%) 5(15.1%) T. c ngộ 33 33

ồ ị ể ể ầ ạ Hình 2: Đ  th  phân lo i đi m ki m tra l n 2

ừ ả ố ể ể ậ ạ T  b ng th ng ầ phân lo i đi m ki m tra l n 2, chúng tôi có nh n xét:

ể ạ ỏ ủ ớ ố ­ % đi m lo i gi ự i c a l p th c nghi m ớ ệ  (39.4%) > l p đ i ch ng ứ (15.1%).

ủ ớ ự ể ạ ố ­ % đi m lo i khá c a l p th c nghi m ớ ệ (45.6%) > l p đ i ch ng ứ (33.4%)

ệ ự ể ớ ặ ­ Đ c bi t không có HS đi m lo i y u ệ   ạ ế ở l p th c nghi m.

63

SO SÁNH ĐIỂM TRUNG BÌNH KIỂM TRA LẦN 1 VÀ KIỂM TRA LẦN 2

7.78

8

7.5

LỚP TN

6.84

7

LỚP ĐC

6.6

6.6

Điểm trung bình

6.5

6

Trước TĐ

Sau TĐ

ể ệ ầ ự sau 2 l n th c nghi m

Hình 3: Đ  thồ ị so sánh đi m trung bình

ả ủ ệ ắ ẳ ậ ị Các nh n xét này càng kh ng đ nh ch c ch n v ộ   ắ ề tính hi u qu  c a tác đ ng

ự ệ th c nghi m.

ự ọ ậ ủ ả ự ệ ệ ộ  Hi u qu  th c nghi m qua đánh giá thái đ  tích c c h c t p c a HS.

ả ự ủ ệ ậ ự ụ ể ệ ơ Đ  làm rõ h n hi u qu  th c c a vi c v n d ng PPDH tích c c môn GDCD, sau

ự ề ệ ế ả ệ ả ọ ậ ủ ế th c nghi m chúng tôi đã ti n hành kh o sát ý ki n v  hi ủ   u qu  h c t p c a HS c a

ả ự ộ ộ LTN và LĐC. N i dung kh o sát (ph  l c ụ ụ 9). Bao g m: ồ Thái đ  tích c c h c t p ọ ậ , thái

ề ữ ố ớ ể ậ ả ọ ộ ứ đ  h ng thú đ i v i môn h c và nh n xét v  nh ng bài ki m tra và kh  năng hoàn thành

ủ ể các bài ki m tra c a HS.

ế ả ế ở Chúng tôi ti n hành kh o sát và thu đ ượ 33/33 phi u ế ở LĐC và 33/33 phi u c LTN

ế ả ả ạ ư ệ ọ ả và k t qu  kh o sát hi u qu  d y h c môn GDCD nh  sau:

ộ ố

  Thái đ  tích c c h c t p

ự ọ ậ (Câu s  3, ph  l c ụ ụ  9)

64

ồ ị ủ ộ thái đ  tích c c h c t p ự ọ ậ  c a HS.

Hình 2.4: Đ  th  đánh giá

ủ ế ố ự ể ộ LTN s  ý ki n c a HS hăng hái phát bi u xây d ng n i dung bài h c ọ   (15/33  –

ỏ ớ ề ạ ủ ế ặ 45%),  đ  b t ý ki n c a mình và đ t câu h i v i giáo viên ( 11/33  –  33.3  %) cao h nơ

ề ớ ệ ể ế ầ ỉ nhi u so v i LĐC ặ . Đ c bi t là t ỷ l ệ ch  phát bi u ý ki n khi th y, cô yêu c u ( ầ 13/33 –

ề ế ớ ơ ề ấ   , đi u này cho th y 39.4%), không phát bi u (ể 8/33­ 22.2%) chi m nhi u h n so v i LTN

ả ở ộ ộ ọ ậ ủ thái đ  h c t p c a HS không ph i n i dung bài h c ọ hay môn h c ọ mà chính là ph ngươ

ổ ứ ạ ọ ủ pháp t ch c d y h c c a GV.



ộ ứ ớ ố ọ ụ ụ Thái đ  h ng thú v i môn h c (Câu s  1,4 ,     ph  l c 9  )  .

Tần số

Câu 1/ TN

Câu 1/ ĐC

Câu 4/ TN

Câu 4/ ĐC

20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0

Lựa ch ọ n a Lựa ch ọ n b Lựa ch ọ n c Lựa ch ọ n d

Câu 1/ TN

17

10

4

1

Câu 1/ ĐC

8

3

20

9

Câu 4/ TN

6

2

6

4

Câu 4/ ĐC

1

15

13

19

ồ ị ứ ớ ủ ọ  c a HS.

Hình 2.5: Đ  th  đánh giá h ng thú v i môn h c

ấ ế ọ ố LTN có s  ý ki n ế  r t thích ti t h c GDCD v a r i ừ ồ  (17/33 – 51.5%), thích ti ế ọ   t h c

ố ế ọ ừ ồ ố ớ GDCD v a r i ( ừ ồ 10/33 – 30.3%). Ng ượ ạ  LĐC s  ý ki n ế  ti c l i t h c v a r i đ i v i em

bình th ngườ  (20/33 – 60.6%), và không thích ti ế ọ ừ ồ 9/33 – 27.2%). LĐC s  ýố t h c v a r i (

ể ế ệ ạ ọ ớ ộ ki n ế ít thích đ c tài li u, vào m ng Internet, tìm hi u n i dung bài m i, liên quan đ n bài

ề ơ ọ h c môn GDCD ( ớ   13/33  –  39.4%); không thích (19/33  –  57.5%) cao h n nhi u so v i

ư ậ ẳ ị ụ ư LTN. Nh  v y chúng tôi kh ng đ nh tính  u th  c a ậ ế ủ v n d ng PPDH tích c c ự đã t oạ

ố ớ ự ứ nên s  h ng thú, say mê đ i v i ng ườ ọ . i h c

ế ả ậ

 Kh  năng nh n th c, ti p thu tri th c c a ứ ủ ứ

ố ớ     HS đ i v i bài h cọ (Câu 2, ụ ụ     ph  l c 9  ).

65

Tần số 25

20

22

20

15

Câu 2/ TN

10

Câu 2/ ĐC

10

8

7

5

3

1

2

0

Câu

Lựa ch ọn c Lựa ch ọ n

d

Lựa ch ọn a

Lựa ch ọ n b

ồ ị ứ ủ ứ ả ậ ọ ế  kh  năng nh n th c, ti p thu tri th c c a bài h c

Hình 2.5: Đ  th  đánh giá

ụ ứ ế ể ế ố ậ            LTN s  ý ki n hi u và v n d ng ki n th c làm các bài t p ậ  (22/33­66.6%), cao

ư ế ố ộ ộ ơ h n LĐC ;  còn s  ý ki n c a ể ủ   LĐC có n i dung hi u, có n i dung ch a rõ (20/33  –

ư ể ể ơ 60.6%); ch a hi u nhi u ( ề 10/33 – 30.3% ); không hi u bài (3/33 – 9.1%) cao h n LTN.

ề ẳ ị ụ ạ ậ ọ ủ Đi u này kh ng đ nh ự vi cệ  v n d ng PPDH tích c c vào d y h c môn GDCD c a LTN

ấ ượ ớ ớ ề ơ có ch t l ng cao h n nhi u so v i v i LĐC .

ụ ể ả ả 5. Kh  năng tri n khai và áp d ng gi i pháp

ậ ụ ươ ự ạ ạ ầ ọ ọ n d ng ph ớ   ng pháp d y h c tích c c trong d y h c ph n “Công dân v i Vi c vệ

ớ ạ ườ ự ế ả ạ ỉ ạ đ o đ c” ớ ứ  l p 10 i tr ễ   ng THPT Nguy n không ch  dùng gi ng d y tr c ti p trên l p t

ụ ệ ỉ ị ở ườ Du, mà còn là áp d ng trong toàn huy n, T nh bà r a­ vũng tàu các tr ng THPT. S ử

ươ ạ ạ ọ ự ậ ở d ng ụ ph ng pháp d y h c tích c c ự   này đã t o thói quen cho HS t ôn t p nhà đ ể

ứ ủ ủ ể ươ ấ ả ộ ở ố ế ki m tra, c ng c  ki n th c c a bài/ ch ng cho t ọ t c  các môn h c xã h i khác các

ọ ừ ấ ế ấ ấ c p h c t c p THCS đ n c p THPT.

̀ ̣ ̣ 6. Bai hoc kinh nghiêm

ụ ậ ươ ự ạ ạ ầ ọ ọ Qua v n d ng ph ớ   ng pháp d y h c tích c c trong d y h c ph n “Công dân v i

ự ệ ệ ả ả ả ớ ọ ạ đ o đ c” ứ  l p 10 có hi u qu  cao thì tôi rút ra bài h c cho b n thân ph i th c hi n đúng

ậ ụ ươ ạ ọ quy trình v n d ng ph ng pháp d y h c tích c c ư ự  nh  sau:

66

ướ ươ ạ ọ ế ế bài gi ngả bài d y  ạ theo   h t k ậ ụ ng v n d ng ph ng pháp d y h c tích

6.1. Thi

c c ự

ọ ủ ế ầ ạ ạ ậ ọ ọ ị a.  L p k  ho ch d y h c : Xác đ nh nhu c u, phong cách h c c a h c sinh; xác

ụ ự ệ ầ ạ ầ ả ạ ọ ị ộ ị đ nh m c tiêu d y h c; Xác đ nh yêu c u n i dung bài d y và c n ph i th c hi n quá

ấ ạ ộ ọ ụ ể ự ệ ề ạ ợ ớ trình c u trúc hóa l ọ   i n i dung cho phù h p v i đi u ki n d y h c c  th ; L a ch n

ứ ổ ứ ạ ọ ươ ươ ệ ạ ọ ườ hình th c t ch c d y h c, ph ng pháp, ph ng ti n d y h c và môi tr ọ ậ   ng h c t p;

ự ự ể ế ệ ạ ạ   Xây d ng k  ho ch ki m tra đánh giá; T  đánh giá và rút kinh nghi m cho quá trình d y

ế ọ h c ti p theo .

ứ ợ ể ề ạ ạ ọ ồ ọ ạ ộ   ộ          b. Tri n khai d y h c: D y h c là m t quá trình ph c h p g m nhi u ho t đ ng

ạ ổ ứ ẽ ể ề ệ ả ấ ặ có c u trúc đan xen ch t ch ; Truy n đ t, t ộ   ề  ch c qu n lý và đi u khi n vi c lĩnh h i

ể ướ ế ỗ ợ ẫ thông tin, quá trình giao ti p đ  h ng d n, h  tr  ng ườ ọ Ngoài ra giáo viên ph iả i h c.

ự ộ ướ ạ ơ ộ ự ế ẫ ộ ọ ọ ạ t o đ ng l c, h ng d n, đ ng viên, khuy n khích, t o c  h i l a ch n cho h c sinh.

ả ọ ậ ủ ọ ế ể ạ ọ ụ            c. Đánh giá k t qu  h c t p c a h c sinh: Trong quá trình d y h c có th  áp d ng

ứ ụ ề ớ ạ ể ờ nhi u hình th c đánh giá v i m c đích khác nhau, t ồ   i các th i đi m khác nhau bao g m

ỗ ế ạ ọ ậ ủ ọ ạ đánh giá sau m i ti ả ộ ế t d y, bài d y, đánh giá theo c  m t ti n trình h c t p c a h c sinh

ế ặ ổ ho c đánh giá t ng k t.

ả ế ệ ề ằ ạ ồ ọ ể           d. C i ti n vi c d y h c và phát tri n chuyên môn b ng nhi u ngu n thông tin

ể ư ạ ả ượ ữ khác nhau trong và sau khi gi ng d y. Giáo viên có th  đ a ra đ c nh ng đánh giá,

ậ ầ ị ế ể ả ế ọ ị ướ ệ ớ nh n đ nh c n thi ệ ạ t đ  c i ti n vi c d y h c theo đ nh h ể   ng m i thông qua vi c ki m

ọ ể ớ ườ ụ ể tra h c sinh. Cùng v i ki m tra, đánh giá th ủ ng xuyên, m c đích c a ki m tra, đánh giá

ộ ạ ượ ề ứ ữ ư ế ậ ằ ỳ ề ụ ị đ nh k  là nh m đ a ra nh ng k t lu n v  m c đ  đ t đ c v  m c tiêu, ch t l ấ ượ   ng

ộ ủ ọ ự ế ạ ọ ọ . ạ d y h c và s  ti n b  c a h c sinh trong quá trình d y h c

ệ ế ạ ạ ạ ọ ộ ả   Bên c nh đó, tôi đ c các tài li u liên quan đ n n i dung bài d y; So n giáo án gi ng

ị ươ ự ệ ệ ế ạ ạ ọ ọ ẩ d y;ạ  Chu n b  ph ng ti n d y h c; Th c hi n ti n trình d y h c.

ạ ọ ự ế ệ ớ 6.2. Th c hi n ti n trình d y h c trên l p

ệ ọ + Giao vi c cho h c sinh

ứ ế ậ ả ọ ượ ộ + H c sinh th o lu n n i dung ki n th c đã đ c giao

67

ả + HS trình bày k t quế

ổ ớ ậ + L  p góp ý, nh n xét, b  sung.

ế ổ ậ + GV k t lu n và b  sung

ệ ạ ọ ự ớ 6.3. Th c hi n d y h c trên l p

ụ ư ệ ạ ổ ứ ạ ộ ạ ọ GV dùng các thao tác nghi p v  s  ph m đ ể t ch c ho t đ ng d y và h c theo

ộ ộ ứ ượ ị ớ ủ ự ổ m t n i dung và hình th c đã đ c xác đ nh theo đ i m i c a PPDH tích c c đó là GV

ỉ ổ ứ ế ổ ọ ch  là ng ườ ướ i h ẫ ng d n, t ạ ọ    ch c, c  vũ, khuy n kích h c sinh tham gia vào các ho t h c

ể ọ ự ạ ộ ư ế ệ ỹ cá nhân, ho t đ ng nhóm đ  h c t ứ  chi m lĩnh nh ng tri th c và rèn luy n k  năng, kỹ

ủ ộ ứ ự ệ ế ộ ộ ự x oả  cho HS làm vi c đ ể ch  đ ng lĩnh h i tri th c m t cách tr c ti p, t giác và sáng

ọ ượ ự ệ ươ ế ạ t oạ . vì v y, ậ Các bài h c đ ế ế c th c hi n k  ti p nhau theo ch ng trình và k  ho ch c ụ

ầ ủ ụ ả ộ th .ể  Vì v y, tậ rong giáo án ph iả  ph n ánh khá đ y đ  các y u t ế ố ư m c đích, n i dung, nh

ươ ọ ướ ớ ư ph ng pháp, hình th c ứ  t ổ ứ , PTDH, các năng mà h c sinh h ch c ng t ự   i nh  năng l c

ộ ệ ượ ệ ạ ự xã h i, năn l c chuyên bi ả đ ỏ t…thì đòi h i GV ph i ệ ố c đào t o có h  th ng nghi p v ụ

ụ ấ ứ ữ ể ề ệ ạ ạ ứ   ổ ề ứ ư s  ph m đ  thích  ng v  nh ng thay đ i v  ch c năng, nhi m v  r t đa d ng và ph c

ạ ọ ệ ặ ớ ổ ớ ạ ủ t p c a quá trình d y h c, có nhi ộ t tình v i công cu c đ i m i giáo d c ụ . M t khác, đòi

ạ ộ ọ ậ ủ ộ ự ể h i ỏ HS tích c c suy nghĩ, ch  đ ng tham gia các ho t đ ng h c t p đ  khám phá và lĩnh

ứ ự ế ệ ắ ộ ỹ ự ư t ộ h i ki n th c, rèn luy n k  năng, xây d ng thái đ  và hành vi đúng đ n nh : giác

ọ ậ ủ ọ ậ ề ế ứ ệ ế ạ ả trong h c t p, có ý th c trách nhi m v  k  ho ch h c t p c a mình và k t qu  chung

ế ự ọ ủ ọ ở ọ ơ ọ ế ế ậ ủ ớ c a l p, bi h c và tranh th  h c m i n i, m i lúc, bi t t ứ   t cách ti p nh n tri th c

ộ ọ . ệ ố m t cách có h  th ng và khoa h c

ử ụ ươ ế ị 6.4 S  d ng các ph ệ ng ti n, thi ạ ọ . t b  trong quá trình d y h c

ự ự ở ụ ắ ự ổ ớ ỗ ợ ầ , góp ph n h  tr  cho

PTDH th c s  tr  thành công c  đ c l c đ i m i PPDH

ạ ộ ự ụ ứ ệ ho t đ ng d y ạ  ­ h cọ , th c hi n các m c tiêu h c t p ư ọ ậ  nh : ki n t ỹ ế h c, k  năng, thái đ ộ,

ệ ủ ọ ậ ứ ề ể ợ kích thích h ng thú h c t p ầ   ọ ậ , đi u ki n quá trình h c t p, h p lý hóa công vi c c a th y

ể ạ ượ ế ệ và trò đ  đ t đ ụ c các m c tiêu c a ả   ủ  t ngừ  bài h cọ . Cho nên, đ  phát huy h t hi u qu  và ể

ả ắ ữ ượ ể nâng cao vai trò c a ủ PTDH, thì đòi h i ỏ GV ph i n m v ng  u ư , nh c đi m và các kh ả

ầ ủ ư ươ ể ự ụ ệ ạ năng cũng nh  yêu c u c a ph ng ti n ệ  đ  th c hi n m c tiêu d y h c ế ử ụ   ọ . N u s  d ng

ầ ư ự ớ ọ ạ ữ không đúng v i nh ng yêu c u s  ph m ạ  khi l a ch n PTDH thì PTDH l ụ   i có tác d ng

ướ ả ế ự ệ theo chi u ề h ng . tiêu c c, làm cho HS hoang mang, hi u qu  ti p thu kém

68

ổ ớ ể ọ 6.5. Đ i m i ki m tra, đánh giá h c sinh

ụ ệ ể ả ề   Vi c ệ ki m tra đánh giá ph i toàn di n, khách quan, chính xác và có tác d ng đi u

ọ ậ ủ ự ố ắ ạ ộ ạ ọ ộ ỉ ch nh ho t đ ng d y h c, đ ng viên s  c  g ng h c t p c a HS.

ể ủ ặ ỉ ự Ki m tra ,  đánh giá  c a môn GDCD có đ c thù riêng không ch  d a trên tiêu chí

ể ự ề ố ủ đi m s  c a HS mà đánh giá d a trên nhi u kênh khác ỉ ự    nhau. Vì n uế  đánh giá ch  d a

ự ề ụ ể trên tiêu chí đi m sể ố mà không d a trên nhi u kênh khác nhau ệ  có th  làm l ch m c tiêu

ạ ườ ệ đào t o con ng i toàn di n.

Ấ Ề Ế Ế Ị K T LU N Ậ  VÀ Đ  XU T, KHUY N NGH

1. Tính m iớ

ậ ớ ạ ự ạ ầ ọ Vi c vệ ụ n d ng ứ   PPDH tích c c trong d y h c ph n “Công dân v i đ o đ c”

ể ệ ự ệ ớ ể ừ ề ố ớ l p 10 đã th  hi n s  khác bi t v i PPDH truy n th ng đã chuy n t ủ    vai trò c a

ườ ụ ế ụ ộ ề ắ ọ ỉ ng ứ i GV ch  chú tr ng truy n th  ki n th c, HS th  đ ng l ng nhe và ghi chép

ủ ườ ổ ứ ế ổ sang vai trò c a ng i GV ch ỉ ng ườ ướ i h ẫ ng d n, t ch c, c  vũ, khuy n kích HS

ể ọ ự ạ ọ ạ ộ ư ế tham gia vào các ho t h c cá nhân, ho t đ ng nhóm đ  h c t chi m lĩnh nh ng tri

ứ ệ ỹ ủ ộ ệ ộ th c và rèn luy n k  năng, ỹ ả  cho HS làm vi c đ   k  x o ứ   ể ch  đ ng lĩnh h i tri th c

ự ế ộ ự ủ ộ ự m t cách tr c ti p, t giác và sáng t o ạ . HS tích c c suy nghĩ, ch  đ ng tham gia các

ạ ộ ọ ậ ứ ế ệ ể ỹ ự   ộ ho t đ ng h c t p đ  khám phá và lĩnh h i ki n th c, rèn luy n k  năng, xây d ng

ắ ộ ự ọ ậ ứ ệ ư t thái đ  và hành vi đúng đ n nh : giác trong h c t p, có ý th c trách nhi m v  k ề ế

ủ ớ ọ ậ ủ ế ả ạ ế ự ọ ho ch h c t p c a mình và k t qu  chung c a l p, bi h c và tranh th  h c ủ ọ ở t t

ọ ơ ọ ế ệ ố ứ ế ậ ộ m i n i, m i lúc, bi ọ . t cách ti p nh n tri th c m t cách có h  th ng và khoa h c

2. Tính kh  thiả

ạ ộ ế ệ ả ượ ậ ụ ấ c, cho th y vi c ệ  v n d ng PPDH ự             Qua ho t đ ng th c nghi m và k t qu  thu đ

ớ ạ ạ ượ ứ ự ạ ọ ớ ầ tích c c trong d y h c ph n “Công dân v i đ o đ c” ứ  l p 10 t o đ ọ ậ   c h ng thú h c t p

ự ự ủ ộ ệ ạ cho HS, và phát huy tính tích c c, t giác, ch  đ ng sáng t o và rèn luy n thói quen vào

ả ự ọ ữ ụ ứ ế ậ ầ ợ ỹ kh  năng t h c và tinh th n h p tác, k  năng v n d ng ki n th c vào nh ng tình

ố ự ễ . hu ng khác nhau và trong th c ti n

69

ủ ợ ả 3. L i ích c a gi i pháp

ớ ạ ụ ầ ậ Qua các bài gi ngả  v n d ng PPDH tích c c ứ   ự  trong ph n “Công dân v i đ o đ c”

ọ ậ ứ ệ ế ả ớ l p 10, đã ạ t o nên h ng thú trong h c t p và hi u qu  là HS khi ti p thu bài h c ọ  m tộ

ệ ố ệ ồ ờ ự cách có h  th ng và khoa h c ọ ,  đ ng th i đã rèn luy n cho HS tính t ệ    giác trong vi c

ờ ố ư ỹ ứ ế ế ỹ ỹ chi m lĩnh tri th c và các k  năng khác trong đ i s ng nh  k  năng giao ti p, k  năng t ự

ả ọ ậ ủ ệ ế ẳ ặ ầ ị ọ ự h c, t chi ụ trách nhi m k t qu  h c t p c a mình….. M t khác, kh ng đ nh t m quan

ậ ụ ự ạ

ự

ộ

tr ngọ  v n d ng PPDH tích c c góp ph n m ng thành công v ề đ iổ

ệ ầ th c hi n cu c cách

ệ ụ ớ ấ ế m i PPDH theo m c tiêu giáo d c ạ ụ  giai đo n hi n nay là t t y u và khách quan.

ề ấ ế ị 4. Đ  xu t, khuy n ngh

ườ ầ ị ế ị ạ ọ ng THPT c n trang b  các PTDH và thi t b  d y h c nh ả ư: Phim  nh, sách

­    Nhà tr

ủ ơ ề ị ử ế ả ầ ả ọ ằ   báo, phim  nh v  l ch s , sách tham kh o có liên quan đ n môn h c đ y đ  h n nh m

ệ ạ ề ệ ả ạ ọ ệ ạ t o đi u ki n cho GV và HS đ t hi u qu  cao trong vi c d y và h c.

ộ ồ ồ ưỡ ộ ớ ở ề ề ng chuyên đ  cho GV v  chuyên

­ H i đ ng b  môn c p t nh m  ra các l p b i d ấ ỉ

ụ ư ệ ề ộ ể ề ệ ạ môn, nghi p v  s  ph m, các chuyên đ  kinh t ậ   ế ­ xã h i đ  GV có đi u ki n c p

ữ ụ ể ả ớ ự ễ nh tậ  nh ng thông tin m i, th c ti n đ  áp d ng vào bài gi ng.

ế ớ ự ề ả ả ạ ọ ­ GV d y môn GDCD ph i tâm huy t v i ngh  mà mình đã l a ch n, ph i luôn là t mấ

ươ ự ự ọ ự ủ g ng t ự ọ  t  h c, nghiên c u, ứ  t ạ  sáng t o và ổ ,  luôn luôn là trung tâm c a m i s  thay đ i

ệ ổ ớ ỉ ệ ạ ổ đ i m i giáo d c ụ . Ch  có nh  v y ớ ư ậ , vi c đ i m i PPDH thành công và đ t hi u qu ả, m iớ

ể ừ ề ế ậ ạ ọ ớ ố ườ chuy n t mô hình d y h c truy n th ng v i cách ti p c n ng ầ i th y là m trung tâm,

ườ ọ ụ ộ ậ ạ d y là chính , ng i h c th  đ ng sang mô hình thông tin h ướ  t p trung vào ng ng ườ ọ   i h c

ệ ậ ọ ủ ạ ộ ủ ạ ề ặ và đ c bi t t p trung vào ho t đ ng h c c a ng ủ   ườ ọ   đ  cao vai trò ch  đ o c a i h c,

ườ ọ ự ứ ế ế ộ ườ ng ườ ọ ; ng i h c i h c tr c ti p chi m lĩnh tri th c do xã h i cung c p ấ , còn ng ầ   i th y

ướ đóng vai trò là ng i ườ t ổ ứ h  ch c, ng d n ẫ , ch  đ o HS ỉ ạ .

ả ở ườ ồ ưỡ ớ ế ậ ạ  ph i th ở ng xuyên m  các l p b i d ứ   ậ ng c p nh t ki n th c ụ ­ S  Giáo d c và Đào t o

ộ ở ể ể ể ề ấ ậ ậ ề v  pháp lu t và ra bài t p v  nhà n p s  đ  ch m đi m làm tiêu chí đ  xét thi đua giáo

viên.

70

Ụ Ụ PH  L C

ế ứ ự ộ ả ị

ế ố Mã s  phi u

ế ớ ọ ố   ụ ụ 1. Ph  l c 1: Phi u kh o sát vai trò, v  trí và thái đ  tích c c, h ng thú l p h c đ i ớ v i môn GDCD. ọ            Các em h c sinh thân m n!

ệ ể ậ ả ỏ

A………….. ả ờ

Đ  nâng cao hi u qu  môn GDCD b c THPT. Các em hãy tr  l i các câu h i sau

đây.

ộ Stt N i dung

Đánh giá A

ố ớ ủ ứ ậ D B C  các l aự ấ  : (Đánh d u X vào Nh n th c vai trò c a HS đ i v i môn GDCD

II.

ấ ọ ch n mà các em cho là đúng nh t).

ứ ấ ổ ổ ổ

ổ Theo em, môn GDCD có b  ích v i các em không?

ố ớ ủ ự ấ ọ ị ớ (Đánh d u X các l a ch n mà các em cho là ổ  M c đánh giá:  A. R t b  ích;    B. B  ích;   C. Ít b  ích;     D.  Không b  ích. 1 II. V  trí c a môn GDCD đ i v i HS:

đúng nh t).  ấ

ứ ấ ọ M c đánh giá:   A. R t quan tr ng; B. Quan tr ngọ

ọ

ư ế ụ C. Ít quan tr ng;   2 D. Không quan tr ng.ọ ị   Môn Giáo d c công dân có v  trí nh  th  nào trong các môn

ượ ọ ọ h c mà em đ

c h c. ự ọ ậ ủ ố ớ ộ ọ ấ  (Đánh d u X vào III. Thái đ  tích c c h c t p c a các em đ i v i môn h c GDCD.

ự ấ ọ các l a ch n mà các em cho là đúng nh t).

ứ ườ ế

ả ỏ ớ ả ờ ặ ỏ M c đánh giá: A. Không;   B. Hi m khi;   C. Thi tho ng;   D.Th 3 ng xuyên. ọ   i câu h i và đ t câu h i v i GV khi h c HS hăng hái tr  l

ộ ữ ớ

ủ ế ế ế nh ng n i dung m i. GV quan tâm đ n các ý ki n c a HS cho dù là ý ki n đó 4

ứ ủ ệ ế ả đúng hay sai. ọ   Trong các bài gi ng, GV liên h  các ki n th c c a bài h c 5

ụ ể

ộ ộ ố ớ v i các tình hu ng c  th  trong th c t GV đ ng viên ự ế . ọ ậ ệ HS  hoàn thành vi c h c t p m t cách t ố   t 6

nh t.ấ

ố ớ ộ ứ ủ ự ấ ọ    (Đánh d u X vào các l a ch n IV. Thái đ  h ng thú c a các em đ i v i môn GDCD.

mà các em cho là đúng nh t).  ấ

71

ứ ườ ả  C. Thi tho ng;    D.Th ng xuyên.

ế ở ọ

ể ế c khi đ n ti

ế ọ t h c. ệ ệ ọ M c đánh giá:  A. Không; B. Hi m khi;  7 8 9 ỉ ọ H c sinh ch   h c trong v  ghi. ớ ướ ộ HS tìm hi u n i dung bài m i tr ạ HS đ c thêm tài li u, vào m ng Internet tìm tài li u và thông

ọ

ọ ế ẩ ị tin liên quan đ n bài h c. ỏ H c  sinh  chu n b  các  câu  h i  ngoài sách  giáo khoa  liên 10

ọ ớ

ế ớ ặ ặ ả ỏ ọ ể ỏ quan đ n bài h c đ  h i GV khi h c bài m i. ả ấ Trong l p, HS c m th y tho i mái khi đ t câu h i ho c đ ề 11

ớ ọ ế ủ ạ b t ý ki n c a mình. ỳ ờ ế HS Ch  đ n k  thi m i h c. 12

ụ ụ

Ể

Ể

ụ ụ

Ể

Ể

Ph   l c   5:   DANH   SÁCH   ĐI M   KI M   TRA

Ph  l c 6: DANH SÁCH ĐI M KI M LĐC

LTN

L pớ

H  ọ

Tên

Tên

Stt

L pớ

KT  L n ầ 1

KT  L n ầ 2

KT  L nầ   1

KT L n ầ 2

H  ọ ễ Nguy n Thanh  Thiên

ầ ữ

ị

ị  Tr n Th  Hoàng ị ỹ ặ

ễ

Tr n Lê Khánh

10A1 10A1 Hoàng Tr n Trâm  ễ 10A1 Nguy n N  Hoàng ầ Tr n Vân  10A1 ạ Ph m Y  10A1 ươ 10A1 V ng Th  Giáng  ầ 10A1 ồ 10A1 H  Th  M       10A1 Ngô Đ ng Thùy ị ỳ 10A1 Hu nh  Th  Kim ứ 10A1 Nguy n Đ c ầ 10A1 ễ 10A1 Nguy n Văn ễ 10A1 Nguy n Lê Minh ậ ễ 10A1 Nguy n Nh t Lý Hoa 10A1 ị ạ Ph m Th   10A1 ị 10A1 Lê  Th  xuân 10A1 Đoàn Qu cố 10A1 Hoàng Th  Mị ỹ

An Anh Anh Anh  Bình C m ầ Châu  Diệu D ngươ Đan  Đông  H ngằ H nhạ Hi nề Hi uế H ngồ Huệ Huyên  Kiên  La

3 9 6 8 6 8 9 5 8 5 9 6 5 8 8 6 5 7 6 5

9 8 10 6 8 9 8 5 9 7 9 7 8 5 7 9 7 9 8 9

Bình  Di mễ H nhạ Hân Hi nề Hoàng Hoàng ươ H ng  Kim  Kông  Liên  Li uễ Linh  L c ộ L cự Lý  My Nên Nga Nh tậ

6 5 9 5 8 6 6 9 5 5 8 9 5 6 8 9 4 8 5 6

8 7 6 5 7 7 8 7 7 5 8 10 7 8 7 6 5 8 8 7

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

ễ

ị

21

ễ 10A1 Nguy n Th  Di m

Lài

4

5

ễ 10A3 Nguy n Thái  ề ị 10A3 Võ Th  Ki u ầ ị ỹ Tr n Th  M 10A3 ạ Ph m Thành 10A3  Đào Minh 10A3 10A3 Đinh Huy 10A3 Đoàn Duy 10A3 Hoàng Thị ồ ỗ 10A3 Đ  Vĩnh Ph n 10A3 Hoàng H ngồ Phan H ngươ 10A3 ị 10A3 Võ Th  Thúy ị ế Lê Th  Y n 10A3  Lê Công 10A3 ạ ấ Ph m T n 10A3 ị ạ Ph m Th  Minh 10A3 ễ ễ 10A3 Nguy n Di m  ọ ạ Ph m Ng c 10A3 ị ồ Lê Th  H ng  10A3 ễ 10A3 Nguy n Hoàng  ộ ươ Tr ng M ng  Ki uề

10A3

Như

3

7

72

ươ

ng

ị ị ồ

Lê Mai

ngươ

ị

ị ng Th  Thanh

ầ ầ ươ ầ

ươ

ngươ

ị

ầ

ầ

ị

ạ Ph m Th  Ph 10A1 10A1 Võ Th  H ng  ữ ồ 10A1 H  Hoàng h u 10A1 Ngô Tr ng ọ 10A1 Ngô ồ 10A1 H  Th  Thanh Lê Thành 10A1 Lê Vũ Di pệ 10A1 ẩ ễ 10A1 Nguy n C m 10A1 Bùi H iả Lê Xuân  10A1 Tr n Hoàng  10A1

10A3 Ngô Xuân 10A3 10A3 Vũ Minh ị Tr n Th  Thu 10A3 Tr n Văn Minh 10A3 Tr 10A3 10A3 Tr n Đình 10A3 Võ Xuân ị 10A3 ng Th  Thu  L 10A3 Võ Lê Anh 10A3 Nguy n Th  Thu  10A3

ễ Tr n Th  Kim

22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33

9 8 7 9 9 9 7 9 6 7 8 7 9

6 8 8 5 7 6 4 8 7 10 6 7 6

Phúc Ph Quang ngươ S  Tài  Tâm  Thành Thành Th oả Thư Th yủ Th yủ Mode

9 6 9 8 7 6 7 7 6 7 9 6 6

8 6 7 7 7 6 7 6 5 5 7 7 7

8

6

Trung vị

7

7

6.60

6.84

Loan Loan  L iợ nghĩa Nh t ậ Nhung Phát Ph ngụ Ph Quân  Qúy Thái  Mode Trung  vị Gía tr  ị trung  bình

7.78 ả ạ

ọ

ả

ế

Gía tr  ị 6.60 trung bình ệ   ự t th c nghi m

ụ ụ ườ

ễ

ệ Ph  l c 9: Phi u kh o sát hi u qu  d y h c môn GDCD ti tr

ế ng THPT Nguy n Du

ể

ệ

ả

ậ

ọ

Các em h c sinh thân m n!

ế Đ  nâng cao hi u qu  môn GDCD b c THPT. Các em

ả ờ

hãy tr  l

ỏ i các câu h i sau đây:

ế ọ

ừ ồ

Câu 1: Em có thích ti

t h c GDCD v a r i không?

ườ

ấ       a. R t thích.

b. Thích.

c. Bình th

ng.

d. Không thích.

ừ ồ ở ứ ộ

ể

ộ

ọ

Câu 2: Em có hi u n i dung bài h c GDCD v a r i

m c đ  nào?

ậ ụ

ứ

ể

ậ

ế a. Hi u và v n d ng ki n th c làm các bài t p.

ư

ể

ộ

ộ

b. Có n i dung hi u, có n i dung ch a rõ.

ư

ề

ể

c. Ch a hi u nhi u.

ể

d. Không hi u bài.

ư ế

ạ ộ

ọ ậ

ủ

ậ

ộ

ạ   ề ứ Câu 3: Em có nh n xét nh  th  nào v  m c đ  ho t đ ng h c t p c a các b n

ế ọ

ừ ồ

trong thích ti

t h c GDCD v a r i?

ự

ể

ộ

ọ

a. Hăng hái phát bi u xây d ng n i dung bài h c.

ế ủ

ỏ ớ

ề ạ

ặ

b. Đ  b t ý ki n c a mình và đ t câu h i v i giáo viên.

ể

ế

ầ

ầ

ỉ

c. Ch  phát bi u ý ki n khi th y, cô yêu c u.

73

d. Không phát bi u.ể

ệ

ệ

ể

ạ

ọ

ớ

ộ

Câu 4: Vi c đ c tài li u, vào m ng Internet, tìm hi u n i dung bài m i, liên quan

ố ớ

ọ

ế đ n bài h c môn GDCD đ i v i em:

ấ

a. R t thích.

b. Thích.

c. Ít thích.

d. Không thích.