A- M ĐUỞ Ầ
1. Lý do ch n đ tàiọ ề
Đi m i ph ng pháp d y h c là yêu c u c p thi t trong giai đo nổ ớ ươ ạ ọ ầ ấ ế ạ
hi n nay. Nh m t o ra th h h c sinh năng đng, sáng t o, t tin, có đ năngệ ằ ạ ế ệ ọ ộ ạ ự ủ
l c, thu n th c k năng làm vi c, đáp ng yêu c u ngu n nhân l c c a thự ầ ụ ỹ ệ ứ ầ ồ ự ủ ị
tr ng, ngành giáo d c đã tri n khai b i d ng giáo viên các ph ng phápườ ụ ể ồ ưỡ ươ
d y h c hi n đi g n v i k thu t d y h c tích c c. M t trong nh ngạ ọ ệ ạ ắ ớ ỹ ậ ạ ọ ự ộ ữ
ph ng pháp đã và đang phát huy hi u qu trong d y h c là ph ng phápươ ệ ả ạ ọ ươ
th o lu n nhóm.ả ậ
Ph ng pháp th o lu n nhóm có nhi u u th trong d y h c, nh t làươ ả ậ ề ư ế ạ ọ ấ
đi t ng h c sinh b c trung h c ph thông. Ph ng pháp này v a có tácố ượ ọ ậ ọ ổ ươ ừ
d ng khai thác t i u các ph ng pháp d y h c truy n th ng, v a phát huyụ ố ư ươ ạ ọ ề ố ừ
các ph ng pháp d y h c hi n đi và đc bi t là t n d ng m i kh năng c aươ ạ ọ ệ ạ ặ ệ ậ ụ ọ ả ủ
k thu t d y h c tích c c hi n nay. Góp ph n làm cho ti t h c sinh đng, vuiỹ ậ ạ ọ ự ệ ầ ế ọ ộ
v , nh nhàng, t t c h c sinh đu làm vi c. Th o lu n nhóm t o ra m iẻ ẹ ấ ả ọ ề ệ ả ậ ạ ố
quan h t ng tác đng thu n gi a th y và trò, rèn cho các em k năng h pệ ươ ồ ậ ữ ầ ỹ ợ
tác t p th , h tr nhau gi a các thành viên trong vi c tìm hi u ki n th c. uậ ể ỗ ợ ữ ệ ể ế ứ Ư
th n i tr i c a th o lu n nhóm là v a phát huy hi u qu vai trò trí tu t pế ổ ộ ủ ả ậ ừ ệ ả ệ ậ
th , v a kh ng đnh đc v trí c a cá nhân. Trong su t quá trình h c t p m tể ừ ẳ ị ượ ị ủ ố ọ ậ ộ
năm, ít nh t h c sinh đc làm tr ng nhóm đ t ch c th o lu n và trìnhấ ọ ượ ưở ể ổ ứ ả ậ
bày k t qu tr c l p m t l n. Cho nên, v trí c a cá nhân đc đ cao trênế ả ướ ớ ộ ầ ị ủ ượ ề
c s vai trò c a cá nhân đó trong nhóm. S liên k t đc bi t này t o ra đcơ ở ủ ự ế ặ ệ ạ ượ
s đoàn k t, th u hi u, h tr nhau trong h c t p. Vì th , th o lu n nhóm cònự ế ấ ể ỗ ợ ọ ậ ế ả ậ
đc g i là hình th c d y h c phân hóa nh m tích c c hóa quá trình h c t pượ ọ ứ ạ ọ ằ ự ọ ậ
c a h c sinh.ủ ọ
Th o lu n nhóm đc s d ng r ng rãi và phát huy hi u qu trong d yả ậ ượ ử ụ ộ ệ ả ạ
h c các tr ng trung h c ph thông. L a tu i h c sinh trung h c ph thôngọ ở ườ ọ ổ ứ ổ ọ ọ ổ
đang n m pha có nhi u bi n đng, tâm lý thích khám phá, không mu n sằ ở ề ế ộ ố ự
áp đt t ng i khác mà ph i t mình tìm tòi, sáng t o. Các em v a mu n hòaặ ừ ườ ả ự ạ ừ ố
mình vào t p th đ h c t p l n nhau, v a mu n kh ng đnh kh năng c aậ ể ể ọ ậ ẫ ừ ố ẳ ị ả ủ
mình tr c b n bè. Đi u này hoàn toàn phù h p v i yêu c u c a các hìnhướ ạ ề ợ ớ ầ ủ
th c th o lu n nhóm v i các k thu t d y h c hi n đi. Cho nên, khi áp d ngứ ả ậ ớ ỹ ậ ạ ọ ệ ạ ụ
th o lu n nhóm đc đa s h c sinh h ng ng v i thái đ tích c c, h p tácả ậ ượ ố ọ ưở ứ ớ ộ ự ợ
ch t ch .ặ ẽ
- 1 -
B môn GDCD l p 10 tr ng trung h c ph thông là m t môn h cộ ớ ở ườ ọ ổ ộ ọ
v a khô, v a dài, v a khó b i tính tr u t ng, khái quát hóa cao, đòi h i v aừ ừ ừ ở ừ ượ ỏ ừ
ph i có óc t ng t ng, v a ph i có v n hi u bi t chung, v n s ng phongả ượ ượ ừ ả ố ể ế ố ố
phú. Môn h c này ch đc phát huy hi u qu khi áp d ng hình th c th oọ ỉ ượ ệ ả ụ ứ ả
lu n nhóm. đó, h c sinh s ng v i chính cu c s ng th t c a mình đ t đóậ Ở ọ ố ớ ộ ố ậ ủ ể ừ
rút ra ki n th c lý lu n chung và soi r i vào cu c s ng đ hình thành quanế ứ ậ ọ ộ ố ể
đi m, thái đ đúng.ể ộ
Trong th c t , vi c áp d ng ph ng pháp này còn nhi u khó khăn cự ế ệ ụ ươ ề ả
v nh n th c, cách th c đn đi u ki n c s v t ch t, trang thi t b , t ch cề ậ ứ ứ ế ề ệ ơ ở ậ ấ ế ị ổ ứ
th c hi n. Khi áp d ng, giáo viên GDCD còn t ra lúng túng c trong hìnhự ệ ụ ỏ ả
th c phân nhóm, ch n l a câu h i đn t ch c th o lu n. Trong khi đó, mônứ ọ ự ỏ ế ổ ứ ả ậ
h c v n đã khó, h c sinh đã ng i h c l i càng làm cho các em xa r i môn h cọ ố ọ ạ ọ ạ ờ ọ
h n.ơ
Qua th c ti n v n d ng th o lu n nhóm, b c đu tôi đã đúc k t đcự ễ ậ ụ ả ậ ướ ầ ế ượ
m t s kinh nghi m v “V n d ng ph ng pháp th o lu n nhóm trong gi ngộ ố ệ ề ậ ụ ươ ả ậ ả
d y môn GDCD10 trung h c ph thông” đ cùng trao đi v i đng nghi p. ạ ở ọ ổ ể ổ ớ ồ ệ
2. M c đích và nhi m v nghiên c uụ ệ ụ ứ
- Làm rõ c s lý lu n c a th o lu n nhóm trong gi ng d y GDCD.ơ ở ậ ủ ả ậ ả ạ
- Nh ng thu n l i, khó khăn trong v n d ng th o lu n nhóm đ gi ngữ ậ ợ ậ ụ ả ậ ể ả
d y GDCD tr ng trung h c ph thông Ba Đình hi n nay.ạ ở ườ ọ ổ ệ
- Đ xu t các gi i pháp khoa h c cho vi c v n d ng th o lu n nhómề ấ ả ọ ệ ậ ụ ả ậ
trong gi ng d y môn GDCD l p 10 tr ng trung h c ph thông.ả ạ ớ ở ườ ọ ổ
3. Đi t ng và ph m vi nghiên c uố ượ ạ ứ
Cách v n d ng th o lu n nhóm trong gi ng d y môn GDCD l p 10 ậ ụ ả ậ ả ạ ớ ở
tr ng THPT Ba Đình t năm h c 2013- 2014 đn năm h c 2014- 2015ườ ừ ọ ế ọ
4. Ph ng pháp th c hi n sáng ki n ươ ự ệ ế
Đ th c hi n đ tài, tác gi s d ng h th ng các ph ng pháp: phân tích,ể ự ệ ề ả ử ụ ệ ố ươ
t ng h p, so sánh, ổ ợ l ch s và logicị ử , th ng kê, đi u tra xã h i h c…ố ề ộ ọ
5. K t c u c a đ tàiế ấ ủ ề : Ngoài ph n m đu, k t lu n, n i dung c a đ tàiầ ở ầ ế ậ ộ ủ ề
đc tri n khai 4 m c:ượ ể ụ
1. M t s v n đ lý lu n chungộ ố ấ ề ậ
2. Nh ng thu n l i, khó khăn khi áp d ng ph ng pháp th o lu n nhómữ ậ ợ ụ ươ ả ậ
trong gi ng d y môn GDCD l p 10 tr ng THPT Ba Đìnhả ạ ớ ở ườ
3. Bi n pháp th c hi n th o lu n nhóm trong gi ng d y môn GDCD l pệ ự ệ ả ậ ả ạ ớ
10 tr ng THPT Ba Đìnhở ườ
- 2 -
4. K t qu th c nghi mế ả ự ệ
- 3 -
II- N I DUNGỘ
1. M t s v n đ lý lu n chungộ ố ấ ề ậ
1.1. Ph ng pháp và ph ng pháp th o lu n nhómươ ươ ả ậ
Theo cách hi u ph bi n hi n nay, ph ng pháp là cách th c, quy trình,ể ổ ế ệ ươ ứ
bi n pháp ti n hành đ đt đc m c tiêu đ ra. Ph ng pháp chính là hìnhệ ế ể ạ ượ ụ ề ươ
th c v n đng c a s v t nh m làm cho n i dung c a s v t bi n đi. Theoứ ậ ộ ủ ự ậ ằ ộ ủ ự ậ ế ổ
quan đi m c a tri t h c Mác - Lê nin, s bi n đi c a hình th c s v t đnể ủ ế ọ ự ế ổ ủ ứ ự ậ ế
m t gi i h n nh t đnh thì làm bi n đi n i dung c a s v t. ộ ớ ạ ấ ị ế ổ ộ ủ ự ậ Ph ng phápươ
d y h c (PPDH) là m t h th ng nh ng hành đng có m c đích c a giáoạ ọ ộ ệ ố ữ ộ ụ ủ
viên nh m t ch c ho t đng nh n th c và th c hành c a h c sinh, đm b oằ ổ ứ ạ ộ ậ ứ ự ủ ọ ả ả
h c sinh lĩnh h i n i dung bài h c. ọ ộ ộ ọ
Trong lý lu n d y h c, có r t nhi u ph ng pháp, trong đó có th có 2 hậ ạ ọ ấ ề ươ ể ệ
th ng ph ng pháp: truy n th ng và hi n đi. Ph ng pháp d y h c truy nố ươ ề ố ệ ạ ươ ạ ọ ề
th ng nh : tr c quan, thuy t trình, đàm tho i; ph ng pháp d y h c hi n điố ư ự ế ạ ươ ạ ọ ệ ạ
nh : v n đáp tìm tòi, nêu v n đ, th o lu n nhóm, theo d án.ư ấ ấ ề ả ậ ự
Trong m i gi d y h c, không bao gi giáo viên s d ng m t ph ngỗ ờ ạ ọ ờ ử ụ ộ ươ
pháp chuyên bi t mà ph i s d ng t ng h p nhi u ph ng pháp, trong đóệ ả ử ụ ổ ợ ề ươ
ph ng pháp xuyên su t là tr c quan ( vi t b ng, tranh nh, sách giáo khoa,ươ ố ự ế ả ả
các bài vi t m u, các ví d m u, mô hình, thí nghi m…), thuy t trình ( l iế ẫ ụ ẫ ệ ế ờ
nói), hành vi c ch , đi u b và tùy m i bài, m i ch ng, m i m c đ có thử ỉ ệ ộ ỗ ỗ ươ ỗ ụ ể ể
ch n l a m t ph ng pháp đc tr ng nh nêu v n đ, th o lu n nhóm. T tọ ự ộ ươ ặ ư ư ấ ề ả ậ ấ
nhiên, khi s d ng các ph ng pháp, giáo viên nào cũng c g ng khai thác tínhử ụ ươ ố ắ
u vi t c a m i ph ng pháp cho phù h p đc thù m i đn v ki n th c vàư ệ ủ ỗ ươ ợ ặ ỗ ơ ị ế ứ
đi t ng h c sinh. Hi u qu c a vi c s d ng các ph ng pháp tùy thu cố ượ ọ ệ ả ủ ệ ử ụ ươ ộ
vào k năng và kinh nghi m c a m i giáo viên. Đ nâng cao hi u qu sỹ ệ ủ ỗ ể ệ ả ử
d ng các ph ng pháp d y h c, c n ph i chú tâm s d ng các k thu t d yụ ươ ạ ọ ầ ả ử ụ ỹ ậ ạ
h c nh kọ ư thu t đng não không công khai, k thu t b cá, k thu t m nhỹ ậ ộ ỹ ậ ể ỹ ậ ả
ghép, k thu t khăn ph bàn, k thu t s đ t duy…ỹ ậ ủ ỹ ậ ơ ồ ư
Ph ng pháp th o lu n nhóm là t ch c cho h c sinh bàn b c, trao điươ ả ậ ổ ứ ọ ạ ổ
trong nhóm nh . Th o lu n nhóm đc s d ng r ng rãi nh m giúp cho m iỏ ả ậ ượ ử ụ ộ ằ ọ
h c sinh tham gia m t cách ch đng vào quá trình h c t p, t o c h i choọ ộ ủ ộ ọ ậ ạ ơ ộ
h c sinh có th chia s ki n th c, kinh nghi m, ý ki n đ gi i quy t m t v nọ ể ẻ ế ứ ệ ế ể ả ế ộ ấ
đ có liên quan đn n i dung bài h c. ề ế ộ ọ
- 4 -
Ph ng pháp th o lu n nhóm đc s d ng r ng rãi trong gi ng d yươ ả ậ ượ ử ụ ộ ả ạ
hi n nay. B i vì ch ng trình sách giáo khoa hi n nay c a b môn GDCD h uệ ở ươ ệ ủ ộ ầ
nh ki n th c đã c p nh t khá đy đ, toàn di n. Vì v y, c n ph i cóư ế ứ ậ ậ ầ ủ ệ ậ ầ ả
ph ng pháp t ch c d y h c phù h p đ cu n hút h c sinh, phát huy vai tròươ ổ ứ ạ ọ ợ ể ố ọ
ch đng, tích c c trong tìm hi u, khai thác ki n th c c a các em. M t khác,ủ ộ ự ể ế ứ ủ ặ
th c hi n th o lu n nhóm có tác d ng rèn luy n k năng làm vi c t p th , kự ệ ả ậ ụ ệ ỹ ệ ậ ể ỹ
năng t duy đc l p sáng t o và k năng t h c, t nghiên c u.ư ộ ậ ạ ỹ ự ọ ự ứ
1.2. Vai trò c a ph ng pháp th o lu n nhóm ủ ươ ả ậ
Ph ng pháp th o lu n nhóm đc hình thành t nh ng th p niên 90ươ ả ậ ượ ừ ữ ậ
c a th k tr c và đc s d ng ph bi n t năm h c 2006 – 2007 trongủ ế ỷ ướ ượ ử ụ ổ ế ừ ọ
các tr ng ph thông. Qua th c ti n, th o lu n nhóm xu t phát t yêu c uườ ổ ự ễ ả ậ ấ ừ ầ
phát tri n các năng l c c a ngu n nhân l c, nh t là rèn luy n các k năng cáể ự ủ ồ ự ấ ệ ỹ
nhân. Yêu c u c a phát tri n kinh t đòi h i năng l c cá nhân và m i liên hầ ủ ể ế ỏ ự ố ệ
h p tác gi a các cá nhân trong dây chuy n phát tri n. Do đó, ngay t nhàợ ữ ề ể ừ
tr ng, cá nhân ph i hình thành đc các năng l c t ng tác. ườ ả ượ ự ươ
H c t p là quá trình cá nhân t tìm ra ki n th c cho mình. Đó là nh ngọ ậ ự ế ứ ữ
ki n th c thông qua t ng tác v i các cá nhân khác, v i xã h i và th c ti nế ứ ươ ớ ớ ộ ự ễ
mà có. T quan ni m v h c, quan ni m v ho t đng d y và ph ng phápừ ệ ề ọ ệ ề ạ ộ ạ ươ
d y h c cũng thay đi. Ho t đng d y là ho t đng c a giáo viên nh m tạ ọ ổ ạ ộ ạ ạ ộ ủ ằ ổ
ch c và h ng d n ho t đng h c c a ng i h c đ h t khám phá và th cứ ướ ẫ ạ ộ ọ ủ ườ ọ ể ọ ự ự
hi n nhi m v h c t p. H c t p ch u s tác đng c a các tác nhân nh n th c,ệ ệ ụ ọ ậ ọ ậ ị ự ộ ủ ậ ứ
xã h i, văn hoá, liên nhân cách. Do v y, d y h c ph i t ch c các d ng nhộ ậ ạ ọ ả ổ ứ ạ ư
tác đng đa d ng cho h c sinh tham gia, ph i t o ra các ho t đng d y h c đaộ ạ ọ ả ạ ạ ộ ạ ọ
d ng nh tác đng nh n th c cá nhân nh t phát hi n, tìm tòi, t lĩnh h i;ạ ư ộ ậ ứ ư ự ệ ự ộ
tác đng xã h i, văn hoá nh g n vi c h c v i hoàn c nh c th , v i b iộ ộ ư ắ ệ ọ ớ ả ụ ể ớ ố
c nh văn hoá và xã h i, th i đi; ph i t o ra các tác đng tâm lí: s h p tác,ả ộ ờ ạ ả ạ ộ ự ợ
g n k t, chia s trách nhi m và l i ích. ắ ế ẽ ệ ợ
Trong s các ph ng pháp d y h c đang s d ng, ph ng pháp d yố ươ ạ ọ ử ụ ươ ạ
h c th o lu n nhóm có nhi u u th trong th c hi n m c tiêu giáo d c hi nọ ả ậ ề ư ế ự ệ ụ ụ ệ
nay, tránh đc l i h c th đng trên l p, giáo viên th ng đa ra nhi u bi nượ ố ọ ụ ộ ớ ườ ư ề ệ
pháp đ kích thích kh năng t duy và sáng t o c a h c sinh. Có th nói, môể ả ư ạ ủ ọ ể
hình th o lu n nhóm s giúp cho h c sinh c g ng tìm hi u và phát bi u trongả ậ ẽ ọ ố ắ ể ể
nhóm c a mình đ trình bày cho c l p, đng th i tinh th n h p tác trongủ ể ả ớ ồ ờ ầ ợ
nhóm s đc phát huy và h tr l n nhau gi a các thành viên trong nhóm.ẽ ượ ỗ ợ ẫ ữ
Nh th , khi m t v n đ đc đem ra th o lu n trách nhi m nghiên c u vàư ế ộ ấ ề ượ ả ậ ệ ứ
tìm hi u v n đ s đc thông qua trong nhóm và dù cho v n đ đc gi iể ấ ề ẽ ượ ấ ề ượ ả
- 5 -