Vận dụng Webquest trong dạy học chương Người giáo viên phổ thông trung học học phần Giáo dục học 2

VẬN DỤNGWEBQUEST TRONG DẠY HỌC CHƯƠNG<br /> NGƯỜI GIÁO VIÊN PHỔ THÔNG TRUNG HỌC<br /> HỌC PHẦN GIÁO DỤC HỌC 2<br /> NGUYỄN THỊ HÀ<br /> Trường Đại học Sư phạm –Đại học Huế<br /> Tóm tắt: Dạy học bằng WebQuest là một trong những phương pháp dạy học<br /> dựa trên internet. Bài báo giới thiệu cách vận dụng phương pháp WebQuest<br /> trong dạy học chương Người giáo viên phổ thông trung học. Kết quả thực<br /> nghiệm cho thấy việc áp dụng WebQuest mang lại cho người học hiệu quả<br /> học tập, sự hứng thú, tự tin, chủ động học tập và cơ hội rèn luyện một số kĩ<br /> năng như làm việc với máy tính và mạng Internet, đọc và xử lí thông tin, làm<br /> việc nhóm.<br /> Từ khóa:WebQuest, dạy học dựa trên internet, người giáo viên phổ thông<br /> trung học<br /> <br /> 1. ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Từ ý tưởng muốn tận dụng được những tài nguyên sẵn có ở trên mạng Internet, giúp<br /> người học tìm kiếm, khai thác và kết hợp nhiều nguồn thông tin khác nhau với những<br /> quan điểm khác nhau để có được tri thức hữu ích cho riêng mình, Bernie Dodge đã đưa<br /> ra ý tưởng xây dựng WebQuest sử dụng thông tin trên Internet để hỗ trợ cho việc dạy<br /> học. Sau đó ông cùng Tom March xây dựng được nhiều WebQuest rất có ý nghĩa và đã<br /> ứng dụng vào dạy học rất hiệu quả.<br /> Hiện nay, việc ứng dụng WebQuest trên thế giới đã trở nên phổ biến. WebQuest không<br /> chỉ được sử dụng trong trường đại học mà cả ở một số trường phổ thông.<br /> Ở Việt Nam, phương pháp WebQuest còn khá mới mẻ. Bắt đầu từ năm 2009, phương<br /> pháp này được Tổ chức Hợp tác Phát triển và Hỗ trợ Kĩ thuật vùng Fla-măng, Vương<br /> quốc Bỉ (VVOB) giới thiệu rộng rãi đến giáo viên trong các đợt tập huấn về ứng dụng<br /> công nghệ thông tin trong dạy học tích cực. Nhiều giáo viên đã đánh giá cao các lợi ích<br /> mà phương pháp mang lại. Tuy nhiên sau đợt tập huấn, rất ít kế hoạch bài dạy có sử<br /> dụng phương pháp WebQuest được thiết kế và sử dụng.<br /> Nhằm góp phần làm rõ cách sử dụng và hiệu quả của phương pháp trong dạy học nói<br /> chung và dạy học Giáo dục học nói riêng chúng tôi đã thiết kế và sử dụng WebQuest<br /> trong dạy học cho sinh viên các khoa cơ bản trường Đại học sư phạm –Đại học Huế.<br /> 2. TỔNG QUAN VỀ WEBQUEST<br /> 2.1. Khái niệm<br /> Với tư cách là một phương pháp dạy học, có thể định nghĩa WebQuest như sau:<br /> <br /> Tạp chí Khoa học và Giáo dục, Trường Đại học Sư phạm Huế<br /> ISSN 1859-1612, Số 03(35)/2015: tr. 87-98<br /> <br /> 88<br /> <br /> NGUYỄN THỊ HÀ<br /> <br /> WebQuest là một phương pháp dạy học, trong đó, người học tự lực thực hiện trong<br /> nhóm một nhiệm vụ về một chủ đề phức hợp, gắn với tình huống thực tiễn. Những<br /> thông tin cơ bản về chủ đề được truy cập từ những trang liên kết (Internet links) do giáo<br /> viên chọn lọc từ trước. Việc học tập theo định hướng nghiên cứu và khám phá, kết quả<br /> học tập được người học trình bày và đánh giá. [1], [3]<br /> Để thực hiện, giáo viên cần xây dựng một trang web gọi là WebQuest. Thông qua trang<br /> WebQuest, người học chủ động tiếp cận chủ đề bài học và nhiệm vụ học tập, lập kế<br /> hoạch thực hiện theo tiến trình gợi ý bằng cách đọc và xử lí thông tin trực tuyến từ địa<br /> chỉ liên kết được giáo viên cung cấp, tự kiểm tra đánh giá theo các tiêu chí có sẵn.<br /> 2.2. Thành phần<br /> Một WebQuest bao gồm sáu phần cơ bản. Nội dung các thành phần được trình bày<br /> trong bảng 1.<br /> Bảng 1. Nội dung các thành phần của WebQuest<br /> Thành phần WebQuest<br /> 1. Giới thiệu<br /> (Introduction)<br /> 2. Nhiệm vụ (Task)<br /> 3. Tiến trình (Process)<br /> 4. Tài nguyên (Resources)<br /> <br /> 5. Đánh giá (Evaluation)<br /> 6. Kết luận (Conclusion)<br /> <br /> Mô tả<br /> Xây dựng một viễn cảnh, giới thiệu mục tiêu bài học<br /> Phân rõ nhiệm vụ thực hiện, thời gian yêu cầu, phân chia tổ<br /> nhóm, chỉ tiêu đánh giá.<br /> Hướng dẫn cách thức để đạt được mục tiêu, không cầm tay chỉ<br /> việc.<br /> Chỉ dẫn các nguồn tài liệu tham khảo chính, có giá trị trên<br /> Internet để người họctham khảo nhanh.<br /> Có thể cung cấp thêm tên các tài liệu tham khảo giấy hiện có<br /> trên thị trường hoặc trong thư viện.<br /> Lập và công bố chỉ tiêu đánh giá theo các tiêu chí: Hình thức,<br /> nội dung, tính chính xác, hoạt động nhóm.<br /> Có thể có hoặc không có kết luận, điều này tùy thuộc vào từng<br /> dự án đặt ra.<br /> <br /> 2.3. Sử dụng WebQuest<br /> Sử dụng là quá trình tiến hành triển khai WebQuest. Quá trình này trải qua các bước sau:<br /> Bước 1: Chuẩn bị<br /> Đây là giai đoạn chuẩn bị kỹ lưỡng phương tiện dạy học của người giáo viên. Điều quan<br /> trọng là phải đảm bảo cho sinh viên có máy tính nối mạng để thực hiện WebQuest. Điều<br /> kiện lý tưởng là mỗi sinh viên sử dụng một máy. Với lớp học đông như ở các trường<br /> hiện nay, việc dạy học Giáo dục học với WebQuest thì điều kiện lý tưởng này khó thành<br /> hiện thực. Vì thế giáo viên có thể huy động máy tính từ phía sinh viên để đảm bảo mỗi<br /> nhóm làm việc có ít nhất một máy tính nối mạng. Giáo viên cũng có thể cho sinh viên<br /> thực hiện nhiệm vụ WebQuest ngoài giờ lên lớp để tận dụng phòng máy tính ở các thư<br /> viện, ở nhà.<br /> <br /> VẬN DỤNG WEBQUEST TRONG DẠY HỌC...<br /> <br /> 89<br /> <br /> Bước 2: Triển khai WebQuest tới sinh viên<br /> Ở giai đoạn này, người giáo viên cần phải thực hiện các công việc sau: Giới thiệu chủ đề<br /> cho sinh viên và giải thích rõ mục đích của WebQuest; nêu hình thức làm việc; phân phối<br /> các WebQuest tới sinh viên; kiểm tra WebQuest trên máy của sinh viên để so sánh với<br /> WebQuest đã thiết kế; nếu có thể, yêu cầu sinh viên hoàn thành WebQuest ở trên lớp.<br /> Bước 3. Sinh viên giải quyết nhiệm vụ<br /> Việc giải quyết nhiệm vụ có thể được thực hiện ngay trên lớp học hay ngoài giờ lên lớp.<br /> Đây là giai đoạn chiếm nhiều thời gian nhất cho việc thực hiện. Nếu giáo viên sắp xếp<br /> được thời gian và phương tiện cần thiết thì có thể cho sinh viên làm việc ngay trong giờ<br /> lên lớp. Còn không thì có thể cho sinh viên thực hiện ngoài giờ lên lớp. Giáo viên cần<br /> có những hướng dẫn, trợ giúp kịp thời trong quá trình sinh viên thực hiện WebQuest<br /> ngay cả khi họ làm việc ngoài giờ lên lớp.<br /> Bước 4: Sinh viên báo cáo kết quả<br /> Các sinh viên, các nhóm làm việc báo cáo kết quả trước lớp. Họ phải đưa ra sản phẩm<br /> của mình và bảo vệ cho những lập luận của chính mình. Các thành viên khác có quyền<br /> được chất vấn và tranh luận. Giáo viên đóng vai trò là trọng tài trong khi sinh viên trình<br /> bày và tranh luận.<br /> Việc đánh giá kết quả cần được tiến hành ngay sau đó. Việc đánh giá khách quan và<br /> chính xác sẽ là yếu tố tạo động lực thúc đẩy sinh viên tiếp tục thực hiện nhiệm vụ học<br /> tập ở những WebQuest sau này.<br /> Bước 5.Đánh giá<br /> Giáo viên cần tiến hành phỏng vấn hoặc sử dụng phiếu hỏi để tìm hiểu về hứng thú của<br /> sinh viên trong quá trình làm việc với WebQuest, những thuận lợi và khó khăn mà họ<br /> gặp phải, những ý kiến về việc có hay không thay đổi một vấn đề gì ở WebQuest, mong<br /> muốn trong tương lai. Qua đó giáo viên có cơ sở để bổ sung, thay đổi nhằm phát triển<br /> WebQuest.<br /> 2.4. Thách thức của giáo viên và sinh viên khi dạy học với Webquest<br /> *Đối với giáo viên:<br /> Trong quá trình thiết kế và sử dụng WebQuest, người giáo viên có thể gặp những khó<br /> khăn nhất định. Nếu không vượt qua được, việc dạy học với WebQuest không phát huy<br /> được những ưu điểm của phương pháp, thậm chí từ bỏ việc sử dụng phương pháp trong<br /> dạy học. Những khó khăn đó là:<br /> Thứ nhất:Không phải nội dung bài học nào cũng lựa chọn được chủ đề để thiết kế<br /> WebQuest và lôi cuốn người học vào giải quyết nhiệm vụ. Thách thức với giáo viên là<br /> phải chọn lọc nội dung kiến thức bài học để xây dựng WebQuestsao cho có sức hấp dẫn<br /> để kích thích hứng thú của người học, giúp người học thu nhậnkiến thức sau khi thực<br /> hiện WebQuest.<br /> <br /> 90<br /> <br /> NGUYỄN THỊ HÀ<br /> <br /> Thứ hai:Việc dạy học bằng WebQuest chiếm nhiều thời gian của giáo viên từ khâu thiết<br /> kế đến khâu triển khai thực hiện. Mặc dù đã chọn được chủ đề thiết kế WebQuest,<br /> nhưng nếu không tìm được nguồn tài liệu trên Internet đủ để sinh viên giải quyết nhiệm<br /> vụ, lĩnh hội nội dung bài học thì chủ đề đó phải hủy bỏ. Sự hấp dẫn của WebQuest chủ<br /> yếu được tạo nên từ sự phong phú, đa dạng của nguồn tài nguyên. Để tìm đủ, làm phong<br /> phú nguồn tài nguyên cho WebQuest đòi hỏi người giáo viên phải kiên trì, đầu tư nhiều<br /> thời gian để tìm kiếm, xử lý và lưu giữ, kiểm tra thường xuyên.<br /> Thứ ba:Việc kiểm tra thường xuyên nguồn tài nguyên để đảm bảo đủ tài nguyên cho<br /> sinh viên thực hiện nhiệm vụ là công việc rất quan trọng. Tài nguyên trên Internet có thể<br /> bị thay đổi nên khi truy nhập sinh viên không xác định được thông tin, điều này sẽ khó<br /> khăn cho sinh viên khi thực hiện các nhiệm vụ của bài học; thậm chí sinh viên không<br /> thể giải quyết được nhiệm vụ.<br /> Thứ tư:Quá trình giải quyết nhiệm vụ của sinh viên chủ yếu diễn ra ngoài giờ lên lớp.<br /> Mỗi nhóm giải quyết nhiệm vụ sẽ có kế hoạch riêng của nhóm. Yêu cầu đặt ra cho giáo<br /> viên là phải theo dõi, ghi chép các hoạt động của người học (càng nhiều càng tốt) để<br /> đánh giá chính xác sự tự giác, tích cực và tiến bộ. Ngay trong quá trình thực hiện nhiệm<br /> vụ, tự đánh giá của sinh viên, giáo viên cần có thời gian để tư vấn, giải đáp thắc mắc,<br /> giúp đỡ kịp thời khi họ có nhu cầu. Đây là những việc khá khó khăn và chiếm nhiều<br /> thời gian của giáo viên.<br /> *Đối với sinh viên<br /> Để có được những lợi ích mà dạy học với WebQuest mang lại, sinh viên không thể làm<br /> việc theo thói quen và đóng vai trò thụ động như trong lớp học truyền thống; các em<br /> phải thay đổi suy nghĩ và vai trò, nhiệm vụ của mình trong học tập. Cụ thể như sau:<br /> Thứ nhất: Phải phá bỏ tính ỳ của tư duy, từ bỏ thói quen thụ động khi lên lớp.<br /> Thứ hai:Phải bỏ qua cái tôi để phối hợp với các thành viên trong nhóm hoàn thành tốt<br /> nhiệm vụ.<br /> Thứ ba: Phải thường xuyên tự đánh giá nhóm và bản thân để có sự tiến bộ.<br /> Thứ tư:Cần có sự sáng tạo cao độ để hoàn thành nhiệm vụ và tạo sản phẩm theo yêu cầu.<br /> Mặc dù dạy và học với WebQuest đòi hỏi sự nỗ lực cao độ của cả giáo viên và sinh viên<br /> nhưng nó lại mang đến cho sinh viêncơ hội được rèn luyện và hình thành những kỹ<br /> năng mà thế kỷ 21 cần.<br /> 3. VẬN DỤNG WEBQUEST VÀO DẠY HỌC CHƯƠNG NGƯỜI GIÁO VIÊN PHỔ<br /> THÔNG TRUNG HỌC, HỌC PHẦN GIÁO DỤC HỌC 2<br /> Chúng tôi sử dụng công cụ google Sites để xây dựng WebQuest Người giáo viên Phổ<br /> thông trung học tại địa chỉ https://sites.google.com/site/tlgiaoduchoc/giao-duc-phothong/nguoi-giao-vien-ptth. Trang WebQuest gồm 4 WebQuest con tương ứng với 4<br /> chủ đề: Thầy với chúng tôi, Thầy quyết định chất lượng giáo dục, Lớp học xưa và nay,<br /> Người thầy trong thơ ca, nhạc.<br /> <br /> VẬN DỤNG WEBQUEST TRONG DẠY HỌC...<br /> <br /> 91<br /> <br /> Bảng 2. Các thành phần của các WebQuest Người giáo viên Phổ thông trung học<br /> Chủ đề<br /> Thầy<br /> với<br /> chúng<br /> tôi<br /> <br /> Người<br /> thầy<br /> quyết<br /> định<br /> chất<br /> lượng<br /> giáo dục<br /> <br /> Lớp học<br /> xưa và<br /> nay<br /> <br /> Giới thiệu<br /> Tác động của<br /> thầy mang<br /> tính<br /> toàn<br /> diện, mạnh<br /> mẽ, sâu sắc.<br /> Học trò là<br /> người cảm<br /> nhận rõ nhất.<br /> Trong giáo<br /> dục tất cả<br /> đều<br /> phải<br /> nhờ<br /> vào<br /> nhân cách<br /> người thầy.<br /> <br /> Vai<br /> trò,<br /> chức năng<br /> của người<br /> thầy đã thay<br /> đổi<br /> <br /> Nhiệm vụ<br /> Vào vai học sinh viết một lá<br /> thư cảm ơn thầy giáo cũ. Nội<br /> dung thư nói rõ:<br /> - Thầy dạy em tất cả.<br /> - Thầy ảnh hưởng tới em<br /> nhiều nhất.<br /> - Với em thầy là số 1.<br /> 1. Vào vai nhà nghiên cứu<br /> giáo dục, hãy đưa ra những lý<br /> lẽ thuyết phục nhà quản lý<br /> giáo dục rằng phải đầu tư cho<br /> đội ngũ giáo viên mới mong<br /> đem đến sự thay đổi về chất<br /> cho giáo dục.<br /> Nội dung thuyết phục bao<br /> gồm:<br /> -Khái niệm chất lượng giáo<br /> dục.<br /> - Những yếu tố ảnh hưởng<br /> đến chất lượng giáo dục.<br /> - Thầy là người quyết định<br /> nội dung dạy học.<br /> - Thầy là người quyết định<br /> phương pháp, phương tiện<br /> dạy học.<br /> - Thầy là người khơi hứng<br /> thú, tạo động lực học tập.<br /> - Thầy là người đánh giá chất<br /> lượng giáo dục trước tiên.<br /> 2. Trình bày sản phẩm trước lớp.<br /> 3. Giải đáp thắc mắc. (nếu có)<br /> 1. Dựng lại cảnh lớp học của<br /> thầy đồ và lớp học của thầy<br /> “Xitin” trước lớp.<br /> 2. Chỉ ra sự thay đổi về vai<br /> trò của người giáo viên và<br /> chức năng mới mà người giáo<br /> viên ngày nay phải đảm nhận.<br /> <br /> Tiến trình<br /> - Đọc “Các câu chuyện giáo dục”<br /> để viết những gì thầy dạy trò.<br /> - Đọc “Những dòng tâm sự của<br /> học trò” để viết về kết quả tác<br /> động củathầy.<br /> -Đọc “Tâm sự của thầy giáo “mê<br /> học sinh cá biệt”” để thấy với trò,<br /> thầy giáo giỏi luôn là số 1.<br /> - Đọc “Bàn về chất lượng giáo<br /> dục” để lấy khái niệm chất lượng<br /> giáo dục, các yếu tố ảnh hưởng<br /> đến chất lượng giáo dục<br /> - Đọc “Buổi chào cở đầu tuần ở<br /> trường THPT Nguyễn Thái Bình”.<br /> - Đọc “Kinh nghiệm giảng dạy<br /> môn Đạo đức của Thầy Liêm, môn<br /> Thể dục của cô Châu”.<br /> - Đọc “Bí quyết “gây nghiện” học<br /> sinh với các môn học của các thầy<br /> cô giáo giỏi”.<br /> Lấy đó là chứng cứ cho những lập<br /> luận của bản thân<br /> <br /> 1. Đọc kỹ tài liệu về “Lớp học thầy<br /> đồ” và “Lớp đặc biệt cái gì cũng<br /> đặc biệt”.<br /> 2. Dựng kịch bản từ đoạn hội thoại<br /> trên lớp của 2 thầy với học sinh.<br /> 3. Phân vai diễn lại cảnh dạy học<br /> của 2 thầy.<br /> 4. Chỉ ra sự thay đổi trong vai trò<br /> của người giáo viên từ thầy đồ đến<br /> thầy Xitin; chức năng mới mà thầy<br /> Xitin đảm nhận.<br /> <br />