MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của luận án
Đề kháng kháng sinh làm giảm các lựa chọn kháng sinh điều trị bệnh, buộc phải
dùng kháng sinh thế hệ mới đắt tiền, độc tính cao hơn hoặc kháng sinh chỉ đạt dược động
học ở mức trung bình, làm ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị. Các nỗ lực để giảm đề kháng
kháng sinh được coi như là then chốt của vấn đề. Thực hành chăn nuôi tốt và an toàn sinh
học đã khẳng định vai trò quan trọng của nó khi được so sánh với các giải pháp khác nhằm
hạn chế sử dụng kháng sinh (Backhans và ctv, 2015; Laanen và ctv, 2013; Postma và ctv,
2017). Mặc dù vậy, những bệnh mãn tính trong chăn nuôi, hay còn gọi là bệnh liên quan sản
xuất, thường không thể tránh khỏi và đây là đối tượng thường phải sử dụng kháng sinh để
kiểm soát và dễ dẫn đến lạm dụng kháng sinh. Hội chứng hô hấp phức hợp là một trong
những bệnh sản xuất quan trọng làm gia tăng tỉ lệ bệnh, tỉ lệ chết trên heo, gây tổn thất kinh
tế cho trang trại (Sassu và ctv, 2018) và là nguyên nhân chính để sử dụng kháng sinh
(Karriker và ctv, 2012). Việc đánh giá tình trạng đề kháng (hay mẫn cảm) kháng sinh của
các vi khuẩn gây bệnh sẽ giúp người chăn nuôi sử dụng kháng sinh hợp lý hơn, từ đó hướng
tới việc giảm sử dụng kháng sinh và đề kháng kháng sinh. Tại Việt Nam, các nghiên cứu
mẫn cảm kháng sinh của vi khuẩn gây bệnh hô hấp trên heo còn hạn chế vì nhiều lý do như
năng lực phòng thí nghiệm, chi phí cao,…Vì vậy, đẩy mạnh thực hiện các nghiên cứu đánh
giá mẫn cảm kháng sinh của vi khuẩn gây bệnh hô hấp trên heo là rất cần thiết.
Với tình hình dịch bệnh như hiện nay, hầu hết các giải pháp cải thiện sức khỏe đàn
và hạn chế sử dụng kháng sinh chỉ có thể phát huy hiệu quả trên nền tảng thực hiện tốt an
toàn sinh học. Nghiên cứu này sẽ đi sâu vào khai thác khía cạnh an toàn sinh học liên quan
đến giảm sử dụng kháng sinh. Tuy nhiên, các nghiên cứu liên quan đến can thiệp giảm sử
dụng kháng sinh bằng an toàn sinh học trên heo tại Việt Nam còn hạn chế; việc thực thi an
toàn sinh học chưa được nghiêm túc mặc dù thông tin hay hướng dẫn về an toàn sinh học đã
được giới thiệu. Hay nói cách khác, vấn đề về thay đổi tư duy hay nhận thức về vai trò của
an toàn sinh học trong chăn nuôi chưa thật sự cao. Do đó, thông tin khoa học cho thấy được
an toàn sinh học có thể cải thiện được năng suất và giảm sử dụng kháng sinh một cách trực
quan sẽ là động lực thiết thực cho những can thiệp giảm sử dụng kháng sinh trong chăn nuôi
heo tại Việt Nam.
Từ những vấn đề cấp thiết trên, nghiên cứu “Mẫn cảm kháng sinh của một số vi
khuẩn gây bệnh hô hấp trên heo và can thiệp giảm sử dụng kháng sinh ở trang trại”
được tiến hành.
2. Phạm vi nghiên cứu
Chăn nuôi heo tại Việt Nam tập trung nhiều ở vùng Đông Nam Bộ với quy mô công
nghiệp và chuyên môn hóa, trong đó heo nuôi thịt là giai đoạn có nhiều vấn đề về sử dụng
thuốc kháng sinh, nhất là đối với bệnh hô hấp. Do đó, nghiên cứu tập trung vào bệnh hô hấp
của heo thịt trong chăn nuôi công nghiệp. Các trại chăn nuôi này sẽ được lấy mẫu để phân
lập các vi khuẩn gây bệnh hô hấp và đánh giá mẫn cảm kháng sinh, bên cạnh đó thông tin
về trại cũng như năng suất chăn nuôi và đặc biệt dữ liệu về sử dụng kháng sinh cũng được
thu thập. Các giá trị định lượng tổng quát sử dụng kháng sinh ở cấp độ đàn sẽ được đưa vào
nghiên cứu. Giá trị này chưa được sử dụng tại Việt Nam trong việc quản lý sử dụng kháng
sinh của nhà nước.
Các giải pháp giảm sử dụng kháng sinh thường mang tính đơn lẻ, chỉ giải quyết phần
“ngọn” của vấn đề. Các giải pháp can thiệp giảm sử dụng kháng sinh bằng an toàn sinh học
đã chứng minh hiệu quả và tính khả thi nhất là tình hình dịch bệnh phổ biến như hiện nay.
Do đó để mang tính tổng quát hơn đề tài sẽ chọn giải pháp an toàn sinh học như là tổ hợp
cho tất cả giải pháp tại các trại chăn nuôi để giảm sử dụng kháng sinh. Tuy nhiên, trong bối
