YOMEDIA
ADSENSE
Vua Lý Anh Tông, chiến lược biển và hành dinh trại Yên Hưng
33
lượt xem 1
download
lượt xem 1
download
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
Bài viết dựa vào nguồn thư tịch cổ bước đầu xác định thời kỳ vua Lý Anh Tông là thời điểm mở đầu của các nhà nước Việt Nam xây dựng và thực thi các chiến lược Vương triều mình đối với vùng biển đảo thiêng liêng và máu thịt của Tổ quốc.
AMBIENT/
Chủ đề:
Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!
Nội dung Text: Vua Lý Anh Tông, chiến lược biển và hành dinh trại Yên Hưng
-?<br />
VUA LY ANH TONG, CHIEN LU'OC BIEN<br />
VA HANH DINH TRAI YEN mTNG<br />
<br />
NGUYEN QUANG NGOC*<br />
<br />
<br />
<br />
An. Sii hien dien cua cac nen van hoa khao<br />
V iet Nam la dau cau noi lien giiSa<br />
Dong Nam A luc dia va Dong Nam<br />
A hai dao, la giao diem cua cac nen van<br />
CO d day vdi so^ liidng, quy mo cac di tich<br />
nhii vay chdng to so' liidng ngifdi di cii ra<br />
hoa, van minh 16n cua the gi6i. Viet Nam cac -vCing bien dao khong nho va ngay tii do<br />
nam tren diicing h&ng hai quo'c te tii Tay ho da thuoc nhieu nhom ngiidi, nhieu ldp<br />
sang Dong, tii Nam len Bac nen giii mot -vi ng^iidi khac nhau.<br />
the dia - chinh tri, dia - kinh te va dia - van Khong phai ngau nhien, tran danh lich<br />
hoa het siic dac biet. sd ket thiic 1000 nam Bac thuoc, md ra thdi<br />
Ket qua khai quat va nghien cdu khao ky doc lap lau dai cho dan toe Viet Nam lai<br />
CO hoc S Viet Nam mot the ky qua da xac dien ra cl -viing ciia song Bach Dang vao<br />
dinh dUdc kha ro rang nhiing ldp cU dan co nhiing ngay cuo'i nam 938. Tran thang nay<br />
td trong cac viing noi dia lien tuc tien ra md ra truyen tho'ng Bach Dang, truyen<br />
khai pha, sinh cd lap nghiep va lam chu cac tho'ng thuy chie'n, nghe thuat tieu diet that<br />
vung dao, quan dao ngoai Bien Dong. nhanh chong va triet de cac doan quan xam<br />
liidc hung manh d dia dau song bien cua To<br />
Bat dau td khoang Hau ky Da cu va<br />
nha't la tii Sd ky Da mdi (khoang td 25.000 quo'c chi trong vong mot con niidc trieu.<br />
nam den 18.000 nam each ngay nay) da co Ciing td sau chien cong ky dieu nay, cac<br />
nhiing bo phan cii dan td luc dia tie'n ra nha niidc doc lap Viet Nam td Ngo, Dinh,<br />
chiem linh cac dao, quan dao ci khu viic Tien Le cho de'n Ly, Tran, Le, Mac, Le-<br />
Dong Bac. Ho dinh cit tai day khai pha da't Trinh, Tay Sdn va Nguyen luon luon y thdc<br />
dai, diing nha, lap lang va de lai cac di tich, mot each day du tam quan trpng ciia bien,<br />
di vat thuoc thdi dai Da cii d Con Co, hai dao va hau nhii trieu dai nao cung deu<br />
Quang Binh, thuoc thdi dai Da mdi (cac CO chien liidc do'i vdi cac -vung bien dao. Tiec<br />
v a n hoa Hoa Binh, Soi Nhu, Da But, Ha rang sd sach ddi xiia ghi chep qua co dong<br />
Long, Bau Tro) tren dai dao, quan dao chay nen du co co' gang den may, chung ta ciing<br />
dai td Mong Cai cho den Bac Trung Bo va khong the nhan ra dUdc mot each chinh xac<br />
van hoa Sd ky Kim khi (Van hoa Hoa Loc) nhiing hoat dong ciia cac chinh quyen doc<br />
thuoc khu viic bd bien Thanh Hoa, Nghe lap dau tien tren linh viic nay. Mai de'n<br />
<br />
<br />
GS-TS. Vien Viet Nam hoc va Khoa hoc phat trien - DHQG HN<br />
Rghien cihi Lieh sir, so 1.2011<br />
<br />
thdi Ly, dac biet vao thdi vua Ly Anh Tong dinh Ly Anh Tong do'i vdi cac -vung bien<br />
m6i tha'y sii cii chep ve cac hoat dong ciia dao, tii viec xay diing cac cd sd quan ly, to<br />
nha vua va trieu dinh d cac -vung bien dao chiic cac doi tau thuyen cho de'n viec tien<br />
hay CO lien quan de'n cac vung bien dao. hanh kiem tra, kiem soat, xac dinh ranh<br />
Trong bai vie't nay, chu ye'u diia vao gidi tren bien, bao ve dan chiing va md rong<br />
nguon tai lieu thii tich co, chiing toi biidc cac quan he giao thiidng buon ban vdi tau<br />
dau xac dinh thdi ky -vua Ly Anh Tong thuyen ngoai quo'c...<br />
(1138-1175) la thdi diem md d i u cua cac - Thang 10, nam 1147 Ly Anh Tong cho<br />
nha niiSc Viet Nam xay diing va thiic thi "diing hdnh dinh d trai Yen Hiin^' (2).<br />
cac chie'n liidc cua Viidng trieu minh do'i vdi - Thang 2, nam 1149 nhan viec thuyen<br />
viing bien dao thieng heng va mau thit cua buon 3 nifdc Trao Oa (Java, Indonesia), Lo<br />
To quo'c. Lac va Xiem La (deu thuoc Thai Lan ngay<br />
1. Vua Ly Anh Tong va chie'n liitfc nay) vao Hai Dong xin cii trii buon ban,<br />
do'i v6i cac vung bien dao •vua Ly Anh Tong "ben cho lap trang d ncfi<br />
Ly Anh Tong la -vi -vua thii 6 cua -viidng hdi ddo, ggi la Vdn Don de mua bdn hdng<br />
tneu Ly, sau Ly Thai To (1009-1028), Ly hoa quy, ddng tie'n sdn vat dia phiicfng" (3).<br />
Thai Tong (1028-1054), Ly Thanh Tong - Thang 11, nam 1161 Ly Anh Tong "sai<br />
(1054-1072), Ly Nhan Tong (1072-1127) va To Hien Thdnh ldm Do tiidng, Do An Di<br />
Ly Than Tong (1127-1138). Ong sinh thang ldm phd, dem 2 van qudn di tudn cdc ncfi<br />
4 nam Binh Thin (1136), len ngoi Hoang de' ven bien Tdy Nam, de giQ yen mien bien<br />
thang 10 nam Mau Ngo (1138), khi m6i gi&i. Vua thdn di tien den cita bien Thdn<br />
chxia. tron 3 tudi, ci ngoi 37 nam, mat thang Ddu d Dgi An (nay la ciia bien Thdn Phii)<br />
7 nam At Ty (1175), tho 40 tudi. mdi trd vi' (4).<br />
Danh gia ve sii nghiep cua Ly Anh Tong - Thang 2, nam 1171 "Vua di tudn cdc<br />
cho de'n nay trong gi6i sii hoc ciing cdn co hdi ddo, xem khdp hinh the nui song, muon<br />
nhiing y Iden khac nhau ve tufng linh viic biet ddn dinh dau kho vd diidng di xa gdn<br />
cu the, nhiing tren tong the deu tho'ng nha't the ndo" (5).<br />
khang dinh thdi ky Ly Anh Tong tri vi v&n - Thang 2, nam 1172 "Vua di tudn cdc<br />
nam trong gia: doan phat trien va thinh hdi ddo d dia gich. cdc phien bang Nam Bdc,<br />
dat cua viidng trieu Ly. Trong thdi ky tri vi ve bdn do ghi chep phong vat roi ve" (6).<br />
cua Ly Anh Tong, toan ven lanh thd va<br />
- Thdi Ly Anh Tdng, nha vua lien tuc<br />
lanh hai cua da't nii6c diidc giii viing, vi the cho dong thuyen ldn tham gia vao viec<br />
cua quo'c gia Dai Viet, cua viidng trieu Ly kiem tra, kiem soat, khai thac va bao ve<br />
diidc de cao, diing nhii sii gia Ngo Thi Si cac viing song nifdc, bien dao nhif dong 2<br />
the ky XVIII ca ngdi: "Nghi thiic khdc thuyen Vinh Long, Thanh Lan va 2 thuyen<br />
thudng, dien le long trong, hdng may ngdn ldn TrUdng Quye't, Phung Tien (1147); dong<br />
nam ve triidc chiia titng co. Cong gay diing 2 thuyen Vinh Dieu, Thanh Lan (1151);<br />
niidc thiic hat ddu tii vua Anh Tong cd the dong thuyen Vinh Chifdng (1154); ddng<br />
noi la toi ddy" (1). thuyen to ban cua ngii trii, thuyen to ban<br />
Cac tli lieu va sii kien lich sii d\idi day cua cung noi (1156); dong thuyen Nhat<br />
chinh la nhiing minh chiing cho mot chie'n Long (1167) va ddng thuyen Ngoan Thiiy<br />
liidc tiidng do'i day dii va he tho'ng cua trieu (1173) (7)...<br />
Vua Ly ?Tnh Tong.<br />
<br />
<br />
Chac chan -vi nhiing thanh cong cua cac cat ban cho An Sinh Vifdng Tran Liiu (cha<br />
chinh sach nay ma trieu dinh nha Td'ng da de cua Tran Hifng Dao) vao nam 1237 (12);<br />
phai phong cho Ly Anh Tong lam An Nam hay mot vung lang que trii phii, mot cii<br />
Qud'c Vuang va chinh thiic cong nhan nifdc diem manh tra'n giii vung quan ai Bach<br />
ta la An Nam Quoc (8). Ngo Thi Si da hoan Dang ma sau khi khong don difdc thuyen<br />
toan CO ly khi cho r i n g thdi -vua Ly Anh lifdng cua Trifdng Van Ho, 6 Ma Nhi da<br />
Tong tri -vi: "luyen binh gidng vo, chgn cho danh vao trai Yen Hifng viia de ciidp<br />
tiidng sai sii khien cho Chiem Thdnh phdi lifdng thao ve nuoi doi quan dang chet doi d<br />
gia le phien thdn, nhd Tong phdi phong la Van Kiep, -vifa triet pha mpt cd sd quan sii<br />
niidc ldn, trieu dinh sdng sua, bien gidi yen trpng yeu cua nha Tran (13). Theo chiing<br />
ldnh, hdu nhii dem lai diidc nin thinh tri toi, trai Yen Hifng tuy khong ldn nhif mpt<br />
ddn vi hanh chinh ngang vdi cap phu, lg,<br />
nhu thdi Thdi Tong, thcfi Nhdn Tong' (9) va<br />
nhifng ciing khdng phai la ddn vi hanh<br />
"neu khong phdi la ngUdi rdt sdng suot, rdt<br />
chinh cap cd sd, ma chi la tap hdp mpt so'<br />
anh dung thi khong dUc/c nhU vay" (10).<br />
cac ddn -vi cif trii ca dan sii va quan sii d<br />
2. Hanh dinh trai Yen Hifng va vi tri khu viic tifdng difdng vdi cac xa Yen Hifng,<br />
cua no trong chie'n lUtfc bien Quynh Lau tong Ha Bac trifdc day (14). Ve<br />
Cong -viec quan trong dau tien ciia -vua •vi tri ciia trai Yen Hifng, ban dich cac sach<br />
Ly Anh Tong (va cung co the difdc coi la Dg,i Viet sii ky todn thU, Dg.i Viet sii ky tuc<br />
ciia ca Vifdng trieu Ly) do'i vdi cac -viing bien deu thoang nha't chii giai "nay Id ddt<br />
bien dao la dat ra hanh dinh d trai Yen huyen Yen HUng tinh Qudng Ninh", hay<br />
HUng (11) nhii la mot cd quan quan ly cua noi mpt each cu the hdn tiic la da't thi tran<br />
trieu dinh trung ifdng do'i vdi ciia ngo yet Quang Yen va cac xa phu can nhif Yen<br />
hau song nifdc quan trong nha't cua da't Giang, Cpng Hda huyen Yen Hifng.<br />
nifdc, ciing nhii toan bo cac -viing bien dao Thdi Ly, de tang cifdng cho trieu dinh<br />
ciia quo'c gia Dai Viet noi chung. kiem tra, quan ly cac dia phifdng trpng ye'u,<br />
Trai Yen Hifng cd quy mo va -vi tri nhif nha Ly cdn dat ra cac hdnh cung, hdnh dinh<br />
the nao ciing la van de can phai ban. Difdi va phil de. Sau hanh dinh d trai Yen Hifng<br />
thdi Ly, he tho'ng hanh chinh d cac dia diing nam 1147, hen tuc trong cac nam<br />
phifdng cd 24 16 (tuy nhien hien nay ciing 1154, 1155, 1156, Ly Anh Tdng cho diing cac<br />
khong cd tai lieu xac dinh difdc day du ca hanh cung Ung Phong d Nam Dinh, hanh<br />
ten goi va -vi tri ciia 24 lo nay). Ngoai lg ra cung Ly Nhan d Ha Nam, hanh cung Ngii<br />
con CO phu, d mien niii hay cac mien xa xoi Thien d Thai Binh, phu de d Phii Lifdng<br />
con CO cac dao, chdu, trai. Ben difdi cac (Thai Nguyen), phu de d chau Quang<br />
phil, chdu, trai la hUctng, gidp... That Nguyen (Cao Bang) (15). Phu de d Phii<br />
khong the hinh dung trai Yen Hifng d day Lifdng, Quang Nguyen de danh rieng cho<br />
lai tifdng difdng vdi cac lg, phu giong nhif Phd ma, Cong chiia cai quan cac viing bien<br />
cac viing chau Hoan, chau Ai. Chiing toi gidi phia Bac. Hanh cung ciing giong nhii<br />
Cling khong nghi quy mo cua trai Yen Hifng cung dien difdc xay diing giiia -vung nong<br />
chi nhif mot xdm nho ciia mot ddn -vi thon nghiep trpng yeu de nha •vua mdi khi di<br />
lang dang hinh thanh sau nay. Sii cu ciing kiem tra, khuye'n khich phat trien san xuat<br />
ttfng nhieu l i n nhac de'n ten trai Yen Hifng nong nghiep (nhif xem cay rupng, xem gat<br />
nhii -viec dat nay ttfng difdc Tran Thai Tong Ilia...) ma phai nghi lai. Con hanh dinh la<br />
Rghien euru Lieh sit. so 1.2011<br />
<br />
dinh thli, doanh trai d ngoai Kinh do tren nhan lay nui lam thanh ma hdu nhii chifa<br />
nguyen tac xay diing phuc •vu cho •viec quan cd xay diing mdi. Den nam Minh Menh thd<br />
d ndi quan yeu, nhifng trong thiic te, ngifdi 7 (1826) mdi dap them liiy da't va nam Tii<br />
ddng dau hanh dinh thay mat cho trieu Diic thli 12 (1859) mdi xay gach chu vi 295<br />
dinh van phai cai quan nhiing "viec dan sii trifdng, md 3 ciia, ma mpt phan dau tich<br />
ma trieu dinh uy thac. Sach Dg.i Viet sH ky con lai den ngay nay. Diidi chan gd la Ben<br />
todn thu cho bie't vao thang 8 nam 1044 sau Ngli sdng Chanh ma cac •vi hoang de - thi<br />
khi danh thang Chiem Thanh, tren diidng nhan liing danh trong lich sd nhif Tran<br />
tif Phat The trd ve Kinh do Thang Long, -vua Thanh Tong, Le Thanh Tong deu da tifng<br />
Ly Thai Tong "den hdnh dinh Nghe An, ggi difng thuyen ngii, lam thd ca ngdi canh sac<br />
Uy Minh hdu Nhat Quang den uy lao roi va con ngifdi cua quan tri An Bang.<br />
trao cho tiit viet trdn thu, chdu dy, gia phong Chung tdi hy vpng rdi day trong chifdng<br />
tudc vUdng. TrUdc day vua uy cho Uy Minh trinh qudc gia bao tdn va ton tao •vung<br />
thu to hdng ndm d Nghe An vd sai lap trg.i chie'n trifdng Bach Dang, cac chuyen gia<br />
Ba Hoa khie'n cho [trdn dy] dUdc vUng chdc, khao cd hpc se cd cd hpi khai quat d khu<br />
lg,i dat die'm canh cdc ndi cdt chda lUcfng •viic ben trong cua tda thanh thdi Nguyen<br />
thiic ddy du, cdi gt cdng viia y vua, cho nen va qua dd cd the tim ra dd'u tich cua ddn An<br />
dUdc tudc phong nhU the" (16). Bang xiia. Ne'u xac dinh difdc chinh xac -vi<br />
Tiec rang cho de'n nay chiing ta chifa cd tri cua ddn An Bang thdi Le thi cung cd<br />
nghien cdu cd ban va nha't la chifa tufng td nhieu kha nang se tim diidc da'u vet cac<br />
chdc khai quat khao co hpc quy mo ldn de hoat dpng ciia td tien ta d •vi tri difdc coi la<br />
xac dinh chinh xac -vi tri va quy mo cua quan trpng nha't cua viing ciia song Bach<br />
hanh dinh Yen Hifng thdi Ly. Thee quan Dang vao thdi diem cua chie'n thang Bach<br />
sat bifdc dau cua chiing toi thi d •viing eda Dang nam 1288, ciing nhif vet tich con lai<br />
song Bach Dang chi cd hai dia diem cd cua cac thdi ky trifdc, trong dd khong loai<br />
trii hanh dinh trai Yen Hifng thdi Ly.<br />
nhieu kha nang c6 lien quan de'n •vi tri<br />
hanh dinh nay: Tha hai la khu •viic niii Dinh chi each<br />
Thli nhdt la khu viic thanh Quang Yen thanh Quang Yen khoang 2 km ve phia<br />
thdi Nguyen. Toa thanh nay nam tren go Dong Bac. Day ciing la mpt qua nui tha'p,<br />
niii Tien Sdn, xa Quynh Lau, triic tie'p an dinh niii kha rpng, xifa cd Thanh Tre, tifdng<br />
ngii eda seng Bach Ddng va sdng Chanh, la truyen la Dinh Phu vd cung linh thieng, hau<br />
•vi tri trpng ye'u nha't cua toan •viing (17). nhif khong ai dam dung tdi (nhifng vi qua<br />
Khi •vua Gia Long thanh lap •vifdng trieu lau ddi nen ciing khdng co ai bie't day la<br />
Nguyin lap ra tran Yen Quang cai quan dinh hay phil nao). Thanh nay no'i thong vdi<br />
toan bp mien Dong Bac, nam 1804 da quyet song Chanh va sdng Bach Dang ma ddng<br />
dinh chpn go nui nay lam ly sd ciia toan song cd, ben Xifdng tii dau niii (nay la xdm<br />
train. Liic do tren go da cd ddn An Bang vd'n Dinh, xa Cpng Hda) chay ra Khe Chanh nay<br />
la tri sd cua phu Hai Dong gdm 2 huyen van cdn nhan difdc da'u vet.<br />
Yen Hifng, Hoanh Bd va 3 chau Tien Yen, Tuy chifa bie't difdc -vi tri that chinh xac<br />
Van Ninh, Van Ddn. Hdn 2 chuc nam dau ciia hanh dinh Yen Hifng, nhifng hoan toan<br />
difdi thdi Gia Long va Minh Menh, tran ly cd the khang dinh nd khong the d ngoai<br />
Yen Quang rdi Quang Yen (18) vSn chi khu viic xa Quynh Lau, tdng Ha Bac xifa<br />
Vua Ly Enh Tflng...<br />
<br />
(nay la Thi tran Yen Hifng va xa Cpng Hda, sif-van hoa cua do thi Quang Yen, do thi<br />
huyen Yen Hiing). Day chinh la ndi d i u trail giii bien dao, dd thi che chan cho Kinh<br />
tien vua Ly Anh Tong, vifdng trieu Ly va dd Thang Long, hifng vong ciing non song<br />
cac nha nifdc phong kie'n Viet Nam da trien da't nifdc nghin nam qua va mai mai ve sau.<br />
khai va thiic thi mpt chie'n lifcfc xay diing va Hda vao xu the phat trien cua da't nifdc<br />
bao ve cac vung bien dao, cac ke hoach chan trong thdi dai cdng nghiep hda, hien dai hda,<br />
ddng va danh tan cac dao quan xam lifdc tai bie'n ddi toan cau, Quang Yen - Yen Hitag<br />
viing ciia ngo yet hau cua dd't nifdc, du khong the khdng gdng minh len, triet de huy<br />
chiing hung hd keo quan tif bien vao da't hen dpng mpi ngudn liic, phat trien do thi ben<br />
hay da bi danh bai trong da't lien dang tim •viing, nang tam dd thi theo hifdng tii chu cao<br />
difdng thao chay ra bien. Truyen thd'ng Bach ve tai chinh va chuyen manh ra dai difdng,<br />
Dang - mpt truyen thd'ng ldn cua dan tpc tang cifdng hdp tac va hdi nhap qudc te, thiic<br />
Viet Nam da difdc hinh thanh, tie'p no'i, hien sii menh cao ca ma each day 864 nam "vua<br />
nhan len va thang hoa tif •vung eda sdng Anh Tdng nha Ly trong chie'n lifdc bien dao<br />
Bach Dang, tif khu •viic trai Yen Hifng ndi dau tien cua quoc gia Dai Viet da tim chpn va<br />
tie'ng nay. Day cung chinh la chieu sau lich uy thac vao hanh dinh trai Yen Hiing.<br />
<br />
<br />
CHU THICH<br />
(1). Dai Viet sii ky tiin bien. Ban dich, Nxb. [1147] (. ) , mim, dong, thdng 10, diing hdnh cung d<br />
Khoa hoc xa hoi, Ha Noi, 1997, tr. 294. trai Yen Hiing" (tr. 282). Theo chung toi chuyen dich<br />
(2). Dai Viet sH ky toan thit, T.I, Ban dich, Nxb "hdnh dinh" (tf S ) th&nh "hdnh cung" (f? §•) la lam<br />
<br />
Khoa hoc xa hoi, H& Noi, 1993, tr. 316. sai di noi dung v^ y nghia ciia sii kien.<br />
(12). Dai Viet sU ky todn thU, T.II, sdd, tr. 16.<br />
(3), (4), (5), (6), (8). Dai Viet su! ky todn thti, T.I,<br />
Sach ch6p: "Lay ddt Yen Phu, Yen Diidng, Yen<br />
sdd, tr. 317, 323, 324, 325, 323.<br />
Sinh, Yen Hiing, Yen Bang cho Lieu ldm dp thang<br />
(7). Thong ke theo sach Dai Viet sit ky toan thii,<br />
moc. Nhdn ddt diidc phong md Lieu co ten hieu la<br />
T.I, sdd, tut t r a n g 316 den t r a n g 325.<br />
Yen Sinh Vitcfng". NhvJ the ro r^ng Yen HiJng<br />
(9). Dai Viet sil ky tien bien, sdd, tr. 295. P h a n (cung Yen Phu, Yen DifSng, Yen Bang) khong phai<br />
Huy Chu trong Lich triiu hien chitdng lotii chi la nhOng trai nho n h u cac thon trai hien nay.<br />
ciing n h a n x6t tUdng tii: "Vua cUng ran viec triidc, (13), (16). Dai Viet si ky todn thii, T.I, sdd, tr.<br />
cdn than viec sau, di2c nghiep ngdy mot tien; luyen 61, 266.<br />
binh, gidng vu, chpn tU&ng sai sii [khien cho] (14). Dang Xuan Bang trong SH hgc bi khdo.<br />
Chiem Thdnh giii le phien thdn, nhd Tong sdch Ban dich, Nxb. Van hoa Thong tin, H^ Noi, 1997,<br />
phong coi nhu: nitdc ldn. Trong triiu lite dy, ai cung tr. 427 lai cho trai Yen HUng thdi Tran tUOng<br />
khen la minh tri" (T.I, Ban dich, Nxb. Khoa hoc xa dUdng vdi huyen Yen H u n g thcii Nguyin.<br />
hoi, Ha Noi, 1992, tr. 194-195). (15). Dai Viet sH ky todn thii, T.I, sdd, tr. 321-<br />
(10). Dai Viet sit ky tiin bien, sdd, tr. 295. 322. Cling can phai noi them la cac hanh cung<br />
<br />
(11). Dai Viet si ky todn thit, sdd, tr. 316. Ung Phong va Ly N h a n von da r a t noi tieng tii<br />
<br />
Nguyen vSn chQ H a n tci 6a, quyen 4 la "tao Yen duai thdi vua Ly N h a n Tong (1072-1127), bay gici<br />
Ly Anh Tong chi cho diing lai hay tu sita lai, chit<br />
Hiing trai hdnh dinh" ( i t S S ^ t ? S ) . Ban dich<br />
khong phai \k xay diing hoan toan mdi.<br />
sach Dai Viet sH ky tiin bien, ciing sii kien nay<br />
nhifng lai dich la "Dinh Mdo, nam thit 8 (]^m liep trang 49)<br />
Butmg 16"i Khong lien het e i a An B6. 49<br />
<br />
York, 1970, tr. 48. (8). LGandhi, Chdn ly cua toi, Nxb. P h u Nfl,<br />
(3), (14). N.Jayapalan, Foreign Policy of India, Ha Ngi, 1987, tr. 185.<br />
Publishers Atlantic& Distributors Ltd, Delhi, (9). R.C.Hom, Soviet - Indian Relation: Issues<br />
2001, tr. 84, 101. and Influence, Praeger Publishers, New Yerk, 1982,<br />
(4). N g u y i n Canh Hue (1998), Tim hieu tU tr. 182.<br />
tudng hod binh trong chinh sdch ddi ngogi cua<br />
(10). S.R.Sharma (2003), Indo-Soviet Relations<br />
nUdc Cpng hod An Dp, Tap chi Nghiin ciu Lich si,<br />
1972-1991, A Brief Survey - P a r t II; Disccvery<br />
so 3-1998, t r 62.<br />
Publishing House, Delhi, tr. 86.<br />
(5). Indo - Soviet Treaty of Peace, Friendship<br />
(11). P.J.S.Ducan (1989), The Soviet Union and<br />
and Cooperation, Shadow of the bear: The Indo -<br />
India, Council on foreign relations press, New<br />
Soviet Treaty, Published by Shri P.KDeo, South<br />
York, tr. 45.<br />
Avenue Lance, Ne^w Delhi, India, 1971, tr. 189.<br />
(6), (7). Indo - Soviet Treaty of Peace, (12). R.C.Horn, sdd, tr. 214.<br />
Friendship and Cooperation, Sdd, tr. 189, 188. (13). R.C.Horn, sdd, tr. 213.<br />
<br />
<br />
<br />
VUA LY ANH TONG, CHIEN LUOC BIEN<br />
(Tiip theo trang 7)<br />
<br />
<br />
<br />
(17). Theo sach Dgi Nam thUc luc, T.IV, B a n dinh vi t r i khong t h e t h a y t h e dUdc cua t i n h<br />
dich, Nxb. Giao due. H a Ngi, 2004, tr. 1032- t h a n h Q u a n g Yen, da k h u y e n vua M i n h Menh<br />
1033, thi vao nfim 1836, n h a n viec Tong do'c Hai khong nen nghe theo ldi t a u t h i e n kien cua Le<br />
Yen Nguyen Cong Trfl de nghi md rgng thfinh Due Dflc va vua M i n h M e n h da y t h e e ldi ban<br />
Q u a n g Yen, Hg p h u Le Due Dflc t a u khong n e n cua Bg Cdng. Dieu n a y gop p h i n ly giai tai sao<br />
tiep t u c d lai Q u a n g Yen ma c i n phai chuyen tfl ra't sdm, cac n h a nfldc phong kien Viet N a m<br />
s a n g dia diem mdi thugc h u y e n Thiiy Dfldng deu chgn Q u a n g Yen (ma cu t h e la k h u vflc t i n h<br />
(nay la T h u y Nguyen, H a i Phdng), vua M i n h t h a n h Q u a n g Yen) iam t r u n g t a m tra'n gifl vflng<br />
M e n h giao cho Bg Cong xem x6t lai viec nay. cila song Bach Dling va md rgng r a t o a n t u y e n<br />
Sau khi t i n h t o a n ky ludng mgt each tong the, duyen hai, bien va hai dao k h u vflc Dong Bfic.<br />
Bg Cong cho rfing: "Xay dflng thfinh tri, co q u a n (18). That ra day cung chi Ifi ten ggi khac nhau<br />
he de'n sU che cho'ng d bien cUdng. Dia thi'tinh cila cung mgt dia diem. Ten 16 An Bang da co tfl<br />
thdnh Qudng Yen, trong co the khd'ng che dUgc thdi T r i n . Nfim 1466, Le T h a n h Tong dfit An Bang<br />
cd hgt, ngodi co thi trd'n dp dUdc uung hdi thfla tuyen. Den ddi vua Le Anh Tong mdi doi An<br />
cUang, t h u c la ndi h i n h t h e dep. Ldi cua do'c Bang Ifim An Quang va nfim 1822, vua Minh<br />
t h a n CO d i n h k i e n da'y". Bg Cong sau khi xac Menh doi An (Yin) Quang thfinh Quang Yen.<br />
ADSENSE
CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD
Thêm tài liệu vào bộ sưu tập có sẵn:
Báo xấu
LAVA
AANETWORK
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Chịu trách nhiệm nội dung:
Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA
LIÊN HỆ
Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM
Hotline: 093 303 0098
Email: support@tailieu.vn