zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Khoa Học Xã Hội

» Chính trị học

Xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa - Từ tư tưởng Hồ Chí Minh đến sự vận dụng của Đảng

Chia sẻ: Tưởng Trì Hoài | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:13

Báo xấu

5
lượt xem 2
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết "Xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa - Từ tư tưởng Hồ Chí Minh đến sự vận dụng của Đảng" nhằm góp phần xây dựng con người Việt Nam giàu lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc, phát triển đầy đủ về thể chất, thẩm mỹ, trí tuệ, vững vàng về bản lĩnh chính trị, có nhân cách sống cao đẹp, có khát vọng cống hiến để phát huy những thành quả cách mạng mà các thế hệ cha anh đã vun đắp, đưa đất nước vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội. Mời các bạn cùng tham khảo!

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa - Từ tư tưởng Hồ Chí Minh đến sự vận dụng của Đảng

KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA “XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM: LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN” XÂY DỰNG CON NGƯỜI MỚI XÃ HỘI CHỦ NGHĨA - TỪ TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH ĐẾN SỰ VẬN DỤNG CỦA ĐẢNG Lê Văn Thủ Học viện Chính trị khu vực III Tác giả liên hệ: Lê Văn Thủ, email: lethutk31@gmail.com Tóm tắt: Trong tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, việc xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa là một nội dung được thể hiện sâu sắc cả trên bình diện lý luận lẫn thực tiễn. Tư tưởng ấy đã được Đảng ta vận dụng một cách thấu suốt và phát huy giá trị trong thực tiễn, góp phần vào việc định hình con người mới ở Việt Nam hiện nay. Những thành tựu to lớn qua hơn 30 năm đổi mới đã góp phần minh chứng giá trị trường tồn của tư tưởng Hồ Chí Minh về con người mới xã hội chủ nghĩa; thể hiện sự vận dụng, tìm tòi, sáng tạo của Đảng ta trong xây dựng và phát huy nhân tố con người; đồng thời cũng đặt ra những vấn đề cần phải giải quyết trong xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa phù hợp với thời cuộc để đưa đất nước vững bước đi lên con đường mà Đảng, Bác Hồ cùng với dân tộc đã xác lập, lựa chọn. Từ khóa: tư tưởng Hồ Chí Minh; chủ nghĩa xã hội; con người mới xã hội chủ nghĩa; con đường đi lên chủ nghĩa xã hội; sự vận dụng của Đảng. 1. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ XÂY DỰNG CON NGƯỜI MỚI XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Hồ Chí Minh khẳng định: “Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội, trước hết cần có những con người xã hội chủ nghĩa” (Hồ, 2011c, 66). Điều đó cho thấy Hồ Chí Minh đã đặt con người vào ví trí trung tâm, có vai trò quyết định trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Trong tư tưởng của Người, con người mới xã hội chủ nghĩa mang những phẩm chất, đặc trưng của chế độ xã hội chủ nghĩa, gắn với sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam trên mọi lĩnh vực và được thể hiện khái quát trên những khía cạnh cơ bản sau: Thứ nhất, Hồ Chí Minh đã định diện những phẩm chất cơ bản về con người mới xã hội chủ nghĩa. 513
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, con người mới xã hội chủ nghĩa phải biết yêu Tổ quốc, yêu nhân dân, yêu chủ nghĩa xã hội. Bởi theo Người, có yêu Tổ quốc thì mỗi cá nhân mới tự nguyện chiến đấu, hy sinh vì đất nước, mới ra sức lao động, sản xuất, thực hành tiết kiệm để Tổ quốc thêm giàu mạnh; có yêu nhân dân mới biết thấu hiểu và sẻ chia những vui buồn, những công tác nặng nhọc với nhân dân; từ yêu Tổ quốc, yêu nhân dân mà thêm yêu chủ nghĩa xã hội, “vì có tiến lên chủ nghĩa xã hội thì nhân dân mình mỗi ngày một no ấm thêm, Tổ quốc mỗi ngày một giàu mạnh thêm” (Hồ, 1998, 334 ). Con người mới xã hội chủ nghĩa phải có tư tưởng mới, loại bỏ những tư tưởng cũ kỹ, lạc hậu do xã hội cũ để lại để hướng đến lối sống trong sáng, có khát vọng hướng tới hạnh phúc, tự do bằng chính sức lao động, sáng tạo của mình. Cũng theo Hồ Chí Minh, con người mới xã hội chủ nghĩa cần phải có tình yêu thương giữa người với người, biết sống bao dung, độ lượng như đạo lý làm người của dân tộc Việt Nam. Đồng thời, con người mới xã hội chủ nghĩa phải có tinh thần đoàn kết quốc tế trong sáng với các dân tộc bị áp bức, với nhân dân lao động các nước trên thế giới bởi theo Người, “Dù màu da có khác nhau, trên đời này chỉ có hai giống người: giống người bóc lột và giống người bị bóc lột. Mà cũng chỉ có một mối tình hữu ái là thật mà thôi: Tình hữu ái vô sản” (Hồ, 2011a, 287). Thứ hai, trong tư tưởng Hồ Chí Minh, xây dựng con người mới đi đôi với công cuộc cải tạo xã hội theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Khi nói đến xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa, Hồ Chí Minh luôn gắn với các hoạt động cải tạo xã hội đối với mọi thành phần, giai tầng trong xã hội. Với thanh niên, Người yêu cầu phải ra sức học tập chính trị, kỹ thuật, văn hóa; với công nhân phải siêng năng, khẩn trương, khiêm tốn, phải đẩy mạnh tăng gia sản xuất và thực hành tiết kiệm; với phụ nữ phải nâng cao tinh thần yêu nước và giác ngộ xã hội chủ nghĩa, gắng học tập văn hóa, chính trị, kỹ thuật và hăng hái thi đua thực hiện “cần kiệm xây dựng Tổ quốc, cần kiệm xây dựng gia đình”; với thầy cô giáo, “phải phấn đấu nâng cao chất lượng văn hóa và chuyên môn nhằm thiết thực giải quyết các vấn đề do cách mạng nước ta đề ra… cùng nhau tổ chức và quản lý đời sống vật chất và tinh thần ở các trường học ngày một tốt hơn” (Hồ, 1998, 373); với nhân dân lao động là những người chủ tập thể của tất cả những của cải vật chất và văn hóa nên phải thấm nhuần sâu sắc tư tưởng “mình vì mọi người, mọi người vì mình”, phải chăm lo việc nước như chăm lo việc nhà. Trong tư tưởng của Người, chính những hoạt động cải 514
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA “XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM: LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN” tạo xã hội gắn với lao động, công tác của mọi thành phần, giai cấp chính là nền tảng để xây dựng xã hội chủ nghĩa cũng như hình thành nên con người mới một cách đúng đắn, bền vững. Thứ ba, Hồ Chí Minh đã vạch rõ chiến lược xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa. Theo Hồ Chí Minh, muốn xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa thì văn hóa giáo dục là một mặt trận quan trọng. Trong thư gửi các cán bộ giáo dục, học sinh, sinh viên các trường và các lớp bổ túc văn hóa, Người căn dặn: “Trong việc giáo dục và học tập, phải chú trọng đủ các mặt: đạo đức cách mạng, giác ngộ xã hội chủ nghĩa, văn hóa, kỹ thuật, lao động và sản xuất” (Hồ, 2011b, 647). Người đề cao vai trò của văn hóa trong việc xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa, cho nên Người yêu cầu nội dung văn hóa phải có ý nghĩa giáo dục, “Văn hóa phải gắn liền với lao động sản xuất. Văn hóa xa đời sống, xa lao động là văn hóa suông” (Hồ, 1998, 361), “văn hóa phải xã hội chủ nghĩa về nội dung và dân tộc về hình thức”. Trong trường học xã hội chủ nghĩa, Người yêu cầu học đi với lao động, lý luận đi với thực hành, cần cù đi với tiết kiệm, các thầy, các cô, các cháu phải luôn bồi dưỡng tư tưởng xã hội chủ nghĩa, gột rửa tư tưởng cá nhân chủ nghĩa mới có thể thành người cách mạng, thành người cộng sản chân chính. Theo Người, xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa cần đặc biệt chú trọng đến thiếu niên, nhi đồng bởi tương lai, đây là lực lượng trực tiếp xây dựng chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản. Vì vậy, cần giáo dục cẩn thận để các cháu có tư cách, đạo đức của người xã hội chủ nghĩa, cộng sản chủ nghĩa để có thể gánh vác sự nghiệp cách mạng, xây dựng đất nước. Những quan điểm ấy của Người vẫn còn nguyên giá trị và tiếp tục soi rọi để Đảng ta vận dụng vào việc xây dựng, hoàn thiện con người Việt Nam với những phẩm chất, yêu cầu phù hợp với bối cảnh hiện nay. 2. SỰ VẬN DỤNG CỦA ĐẢNG TA TRONG XÂY DỰNG CON NGƯỜI MỚI XÃ HỘI CHỦ NGHĨA HIỆN NAY 2.1. Quan điểm của Đảng về xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa Thứ nhất, Đảng đã xác lập vai trò, vị trí con người là trung tâm, là chủ thể của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Tại Đại hội VI, Đảng đã khẳng định: “Việc phát huy yếu tố con người và lấy việc phục vụ con người làm mục đích cao nhất của mọi hoạt động” (Đảng Cộng sản Việt Nam, 515
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG 1986, 86). Trên cơ sở tư duy Đổi mới của Đại hội toàn quốc lần thứ VI, Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội được Đại hội toàn quốc lần thứ VII của Đảng thông qua nhấn mạnh yêu cầu phát huy nhân tố con người trên cơ sở đảm bảo công bằng, bình đẳng về quyền lợi và nghĩa vụ công dân, kết hợp tốt tăng trưởng kinh tế với tiến bộ xã hội; giữa đời sống vật chất và đời sống tinh thần của nhân dân; giữa đáp ứng nhu cầu trước mắt với chăm lo lợi ích lâu dài; giữa cá nhân với tập thể và cộng đồng xã hội; bảo vệ tự do tôn giáo, tín ngưỡng và chống lợi dụng tự do tôn giáo, tín ngưỡng làm tổn hại đến lợi ích Tổ quốc và nhân dân. Trong đường lối phát triển kinh tế của Đại hội VIII của Đảng, nguồn lực con người trở thành động lực cho sự phát triển nhanh và bền vững. Đến Đại hội IX, con người được khẳng định là nhân tố quyết định sự phát triển của đất nước trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Trên cơ sở tổng kết 25 năm thực hiện đường lối Đổi mới, 20 năm thực hiện Cương lĩnh 1991 (Đại hội VII), Đại hội XI của Đảng Cộng sản Việt Nam tiếp tục nhất quán coi “con người là chủ thể, nguồn lực chủ yếu và là mục tiêu của sự phát triển” (Đảng Cộng sản Việt Nam, 2011,100). Nhấn mạnh thêm về con người là động lực của sự phát triển, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng khẳng định con người và nền văn hóa Việt Nam thực sự trở thành sức mạnh nội sinh, động lực phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc. Nhận thức sâu sắc và đầy đủ về vị trí của con người chính là nền tảng để Đảng, Nhà nước định hình, xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, đáp ứng yêu cầu của công cuộc đổi mới, tiến lên chủ nghĩa xã hội. Thứ hai, Đảng đã định hình và xây dựng những phẩm chất của con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội trong bối cảnh mới Vận dụng, kế thừa tư tưởng Hồ Chí Minh về con người mới xã hội chủ nghĩa, Đảng ta đã dần định hình và xây dựng những phẩm chất căn bản của con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Tại Đại hội VIII, trong chăm lo phát triển nguồn lực con người, đảm bảo công bằng xã hội, Đảng đề ra mục tiêu: “Xây dựng con người Việt Nam có trình độ trí tuệ cao, thể chất tốt, có nhân cách, bản lĩnh, có tâm hồn trong sáng, nếp sống tốt đẹp là mục tiêu của chủ nghĩa xã hội” (Ban Tư tưởng - Văn hóa Trung ương, 1996, 41). Đại hội XI khi đề cập đến những định hướng lớn về phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại đã chỉ rõ: “xây dựng con người Việt Nam giàu lòng yêu nước, có ý 516
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA “XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM: LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN” thức làm chủ, trách nhiệm công dân; có tri thức, sức khỏe, lao động giỏi; sống có văn hóa, nghĩa tình; có tinh thần quốc tế chân chính” (Đảng Cộng sản Việt Nam, 2011, 76-77). Nghị quyết số 33-NQ/TW, ngày 9/6/2014, của Hội nghị Trung ương 9 khóa XI, về xây dựng và phát triển văn hóa con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước đã xác định: Xây dựng “con người Việt Nam phát triển toàn diện, hướng đến chân - thiện - mỹ, thấm nhuần tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học” và “phát triển về nhân cách, đạo đức, trí tuệ, năng lực sáng tạo, thể chất, tâm hồn, trách nhiệm xã hội, nghĩa vụ công dân, ý thức tuân thủ pháp luật”. Luật Giáo dục năm 2019 khi đề cập đến mục tiêu giáo dục cũng khẳng định: giáo dục nhằm phát triển toàn diện con người Việt Nam có đạo đức, tri thức, văn hóa, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp; có phẩm chất, năng lực và ý thức công dân; có lòng yêu nước, tinh thần dân tộc, trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Đại hội XIII của Đảng nhấn mạnh việc phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người Việt Nam với chủ trương: “xây dựng con người Việt Nam thời đại mới, gắn kết chặt chẽ, hài hòa giữa giá trị truyền thống và giá trị hiện đại” (Đảng Cộng sản Việt Nam, 2021, 143). Qua mỗi giai đoạn, mỗi nấc thang phát triển mới, việc Đảng cụ thể hóa các đặc tính chuẩn mực cơ bản đó thành những giá trị cốt lõi để giáo dục, thực hành, rèn luyện trong đời sống và công tác của cán bộ, đảng viên và toàn thể nhân dân chính là sự thể hiện việc xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa một cách cụ thể, thiết thực. Thứ ba, Đảng đã đề ra các phương hướng, biện pháp nhằm xây dựng và hoàn thiện con người Việt Nam, gắn với công cuộc xây dựng đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Cùng với việc khẳng định vị trí con người, xác định những phẩm chất con người Việt Nam trong quá trình đi lên chủ nghĩa xã hội, Đảng đã đề ra các phương hướng toàn diện, biện pháp cụ thể để con người Việt Nam phát triển toàn diện, đáp ứng yêu cầu xây dựng đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Trong Cương lĩnh Đại hội VII, Đảng đã đề ra định hướng xây dựng nền văn hoá mới và con người mới với giải pháp: “Kết hợp và phát huy đầy đủ vai trò của xã hội, các đoàn thể, nhà trường, gia đình, từng tập thể lao động và tập thể dân cư trong việc chăm lo bồi dưỡng hình thành con người mới...” (Đảng Cộng sản Việt Nam, 2017). Để xây dựng con người Việt Nam, phát triển nguồn lực con người, Đại hội VIII của Đảng đã nêu lên 3 nội dung quan trọng: Phát triển khoa học và công nghệ, giáo dục và đào tạo; 517
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG Xây dựng nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc; Thực hiện tốt các chính sách xã hội và công bằng xã hội. Để đáp ứng yêu cầu về con người và nguồn nhân lực trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Đại hội IX đã xác định cần tạo chuyển biến cơ bản, toàn diện về giáo dục và đào tạo và thực hiện 7 biện pháp cụ thể. Xác định giáo dục là quốc sách hàng đầu để xây dựng con người, phát triển nguồn nhân lực phục vụ công cuộc xây dựng xã hội chủ nghĩa, Đảng chỉ rõ cần “Chuyển mạnh quá trình giáo dục chủ yếu từ trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học; học đi đôi với hành, lý luận gắn với thực tiễn” (Ban Tuyên giáo Trung ương, 2016, 45-46). Về mục tiêu xây dựng con người, Đại hội XII nhấn mạnh: “Đúc kết và xây dựng hệ giá trị văn hóa và hệ chuẩn mực con người Việt Nam thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế; tạo môi trường để hoàn thiện nhân cách, đạo đức, trí tuệ, năng lực sáng tạo, thể chất, tâm hồn, trách nhiệm xã hội, nghĩa vụ công dân, ý thức tuân thủ pháp luật… Có giải pháp khắc phục sự xuống cấp về đạo đức xã hội, khắc phục những mặt hạn chế của con người Việt Nam” (Đảng Cộng sản Việt Nam, 2016, 127). Xem văn hóa là sức mạnh nội sinh của dân tộc, là yếu tố cấu thành phẩm chất con người Việt Nam, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII (2021) đã xác định: “Tập trung khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, niềm tự hào, ý chí tự cường, lòng nhân ái, tinh thần đoàn kết, đồng thuận xã hội và khát vọng phát triển đất nước của toàn dân tộc. Xây dựng các cơ chế, chính sách phát huy tinh thần cống hiến vì đất nước của mọi người dân Việt Nam” (Đảng Cộng sản Việt Nam, 2021, 143). Đây là những phương hướng, biện pháp đồng bộ, toàn diện, thấm đẫm tư tưởng Hồ Chí Minh về con người mới xã hội chủ nghĩa mà đã được Đảng vận dụng trên con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. 2.2. Những kết quả đạt được và hạn chế trong xây dựng con người Việt Nam hiện nay Kết quả đạt được Có thể khẳng định, những thành tựu mà đất nước ta đạt được trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, đặc biệt qua 36 năm đổi mới chính là sản phẩm kết tinh bao công sức, trí tuệ, mồ hôi, xương máu của con người Việt Nam, những con người tiêu biểu đại diện cho sự phát triển xã hội trong thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, những “con người của thời đại”. Trong sự thành công đó có vai trò rất lớn của quá trình xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa 518
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA “XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM: LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN” mà Đảng đã thực hiện. Nhìn tổng thể, con người Việt Nam hiện nay đều có tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, tư duy đổi mới, năng động, sáng tạo hơn; đã hình thành nếp sống văn minh, tác phong công nghiệp, chủ động hội nhập trong môi trường toàn cầu hóa. Những giá trị đạo đức truyền thống định hình nên phẩm chất con người Việt Nam vẫn được giữ gìn, phát huy và thay đổi theo hướng phù hợp với nền kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế. Thể chất, trí tuệ, tầm vóc con người từng bước được nâng cao. Công tác phòng, chống tham nhũng, quan liêu, lãng phí, suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong nội bộ cán bộ, đảng viên, nhân dân có chuyển biến tích cực, góp phần xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, môi trường văn hóa, xã hội lành mạnh và bồi đắp niềm tin của nhân dân đối với chế độ xã hội chủ nghĩa. “Công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống, kỹ năng sống cho học sinh, sinh viên được đẩy mạnh” (Hội đồng Lý luận Trung ương, 2020, 156) đã góp phần hình thành nên một thế hệ trẻ sống có lý tưởng cách mạng, tư tưởng chính trị vững vàng, có hiểu biết về thế giới quan, nhân sinh quan khoa học, cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. “Thể chế bảo đảm cho quyền, lợi ích chính đáng, sự phát triển của con người ngày càng được hoàn thiện theo nguyên tắc “thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội ngay trong từng bước và từng chính sách phát triển”” (Hội đồng Lý luận Trung ương, 2020, 154) đã giúp con người Việt Nam ngày càng phát triển toàn diện, đóng góp to lớn vào sự nghiệp xây dựng đất nước, tiến lên chủ nghĩa xã hội. Hạn chế Bên cạnh đó, xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa hiện nay vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế và đối mặt với những thách thức to lớn. Hệ giá trị chuẩn mực văn hóa và con người Việt Nam làm cơ sở triển khai trong thực tiễn chưa được ban hành. “Lĩnh vực xây dựng con người còn nhiều hạn chế, khuyết điểm. Tiêu cực xã hội và tệ nạn xã hội chưa được ngăn chặn, đẩy lùi. Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên gắn liền với tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí, xa rời dân, vô cảm trước những đề nghị chính đáng của dân, mất dân chủ là nghiêm trọng, đáng lo ngại” (Hội đồng Lý luận Trung ương, 2020, 159). Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến niềm tin của nhân dân vào chế độ xã hội chủ nghĩa. Đất nước mở cửa, hội nhập trong dòng chảy cuộc cách 519
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG mạng 4.0 đã tạo ra nhiều đột phá về phát triển kinh tế nhưng cũng để lại nhiều hệ lụy khi nhiều người bị tiêm nhiễm bởi lối sống, văn hóa phương Tây và những tư tưởng cực đoan, độc hại, đặc biệt là giới trẻ dẫn đến bản sắc văn hóa dân tộc bị mai một; ngả nghiêng, dao động khi nhìn nhận công cuộc xây dựng đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Sự chống phá của các thế lực thù địch đối với cách mạng Việt Nam ngày càng tinh vi với nhiều phương thức, thủ đoạn mới phức tạp. Công tác giáo dục, đào tạo con người vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập, đặc biệt là giáo dục tư tưởng chính trị cho giới trẻ. Một số phong trào thi đua yêu nước chưa đi vào thực chất để khơi dậy tinh thần, nhiệt huyết cống hiến, hy sinh của các tầng lớp nhân dân vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM XÂY DỰNG CON NGƯỜI VIỆT NAM ĐÁP ỨNG YÊU CẦU SỰ NGHIỆP XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI HIỆN NAY Một là, xây dựng hệ giá trị con người Việt Nam phù hợp với công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội trong bối cảnh mới. Để xây dựng và hoàn thiện con người mới xã hội chủ nghĩa hiện nay, cần sớm nghiên cứu, đúc kết và ban hành hệ giá trị chuẩn mực con người Việt Nam thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế. Hệ giá trị đó cần gắn với những giá trị truyền thống tốt đẹp về con người Việt Nam đã được định hình trong dòng chảy văn hóa của dân tộc; đồng thời đáp ứng đầy đủ những đòi hỏi khách quan của công cuộc hội nhập, phát triển đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa hiện nay. Hệ giá trị chuẩn mực về con người mới chính là cơ sở để ban hành các chủ trương, biện pháp cũng như định hướng xây dựng con người Việt Nam trong bối cảnh mới, gắn với công cuộc tiến lên chủ nghĩa xã hội. Quan trọng hơn, khi hệ giá trị con người Việt Nam được xây dựng và ban hành, gắn với giá trị truyền thống của dân tộc sẽ góp phần lưu giữ và định hình bản sắc con người Việt Nam; văn hóa sẽ trở thành nguồn lực to lớn, là bệ đỡ vững chắc để phát triển con người. Đồng thời, trong một thế giới mở với sự phát triển vũ bão của cách mạng công nghiệp, những đòi hỏi mới về phẩm chất, kỹ năng con người đã có sự biến đổi sâu sắc đòi hỏi con người Việt Nam cần sớm nhận diện và tiếp biến mới có thể hội nhập để phát triển cũng như xây dựng đất nước tiến lên chủ nghĩa xã hội. 520
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA “XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM: LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN” Hai là, tăng cường đổi mới toàn diện giáo dục, đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Nhận thức được vai trò, tầm quan trọng của giáo dục trong việc xây dựng và phát triển con người Việt Nam, ngay từ sớm Đảng và Nhà nước ta khẳng định giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo, phát triển nguồn nhân lực con người ở nước ta là kế sách lâu dài làm biến đổi lớn trong đời sống xã hội, phát triển “nguyên khí quốc gia”, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực làm cho nước nhà thịnh vượng. Đổi mới nội dung, phương pháp giáo dục đào tạo phù hợp với xu thế phát triển nhanh chóng của khoa học công nghệ nhân loại, đổi mới mô hình dạy học và thay đổi mô hình đào tạo thông qua việc áp dụng công nghệ số; đổi mới từ sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước đến hoạt động của các cơ sở giáo dục - đào tạo và sự gắn kết của giáo dục gia đình - nhà trường - xã hội - bản thân người học, giữ vững mục tiêu xã hội chủ nghĩa. Việc đổi mới này chú trọng phát triển năng lực và phẩm chất, tính tích cực chủ động của người học, bảo đảm hài hòa đức, trí, thể, mỹ, thực hiện triết lý nhân sinh của nền giáo dục “dạy người, dạy chữ, dạy nghề” phải xây dựng được hệ thống giáo dục mở, xã hội học tập, phát huy tính tích cực chủ động tự học, tự nghiên cứu của người học. Việc cần thiết phải chú trọng giáo dục nhân cách, đạo đức, lối sống, kỹ năng sống, kỹ năng thực hành, kỹ năng nghiên cứu khoa học gắn với cuộc cách mạng công nghệ 4.0, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, tiếp thu truyền thống văn hóa dân tộc, tinh hoa văn hóa nhân loại, chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Tăng cường giáo dục thể chất, phát triển tầm vóc con người Việt Nam. Bên cạnh đó, cần đầu tư đội ngũ cán bộ, giáo viên đáp ứng yêu cầu thực tiễn đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Phải xây dựng chương trình, kế hoạch cụ thể để đào tạo, bồi dưỡng và có cơ chế đánh giá và sử dụng nhân tài đúng đắn giúp phát huy hết thế mạnh của nhân tài trong xây dựng đất nước, quê hương. Cần coi trọng và nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp tạo ra những người lao động có chuyên môn vững vàng và định hướng giá trị lao động phù hợp với nhu cầu xã hội. Đặc biệt quan tâm phát triển giáo dục vùng núi, vùng sâu, vùng xa, khu vực biên giới, hải đảo tạo điều kiện thuận lợi để mọi người dân được hưởng thụ thành quả của nền giáo dục. Hòa cùng xu thế hội nhập và hợp tác quốc tế trong đào tạo, bồi dưỡng để phấn đấu bắt kịp 521
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG trình độ tiên tiến trên thế giới, nhanh chóng tham gia vào đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho thị trường lao động trong nước và quốc tế. Ba là, đổi mới, nâng cao hiệu quả và sự lan tỏa các phong trào thi đua yêu nước, gắn với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, xây dựng con người mới luôn gắn với công cuộc cải tạo xã hội theo định hướng xã hội chủ nghĩa với vai trò rất quan trọng của các phong trào thi đua. Trong xây dựng, hoàn thiện con người hiện nay, các phong trào thi đua yêu nước cần gắn với thực chất, khơi dậy tiềm năng sáng tạo cũng như ý thức đóng góp của mọi tầng lớp nhân dân vào mục tiêu mà phong trào hướng đến. Do đó, cần đổi mới, nâng cao hiệu quả các phong trào thi đua yêu nước với mục đích thiết thực, gắn với từng đối tượng, con người cụ thể để mỗi người nhận thức được vai trò cũng như ý nghĩa của việc thực hiện thi đua yêu nước để ra sức phấn đấu trong lao động, học tập, công tác nhằm góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Xây dựng các phòng trào thi đua gắn với những yêu cầu, đòi hỏi cấp thiết từ cuộc sống cũng chính là cách để rèn luyện, giáo dục, hướng con người đến những giá trị, mục đích tốt đẹp; tránh xa những cái xấu, lối sống lệch chuẩn, vị kỷ đang tồn tại trong xã hội hiện nay nhằm góp phần hoàn thiện nhân cách, giá trị con người mới một cách đúng đắn và thiết thực. Bốn là, thực hiện tốt công tác giáo dục đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân. Đạo đức cách mạng là một phẩm chất căn bản, có tính bao quát tạo nên giá trị, đặc trưng của con người mới xã hội chủ nghĩa; đồng thời cũng là hạt nhân định hướng cho ý thức và hành động để mỗi cá nhân tự giác cống hiến cho sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội của nước nhà. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng, mới hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng vẻ vang” (Hồ, 1998, 336), và thực hiện thắng lợi công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội chính là nhiệm vụ cách mạng vẻ vang đó. Do đó, nội hàm xây dựng con người mới hiện nay cần thực hiện tốt công tác giáo dục đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là cán bộ, đảng viên để họ tuyệt đối trung thành với Đảng, với nhân dân, vì Đảng, vì dân mà đấu tranh quên mình, gương mẫu trong mọi việc. Chủ động phát hiện, đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển 522
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA “XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM: LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN” hóa”, các hành vi tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trong nội bộ cán bộ, đảng viên và nhân dân để tạo lập môi trường trong sạch, vững mạnh trong đảng và hệ thống chính trị, góp phần quan trọng bồi đắp nên con người mới “vừa hồng vừa chuyên”, đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội hiện nay. Năm là, tiếp tục xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách chăm lo, phát triển toàn diện con người. Suy cho cùng, động lực cơ bản của sự phát triển lịch sử là hoạt động thực tiễn của con người phù hợp với các quy luật khách quan. Vì vậy, con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực của xã hội thông qua hoạt động cải tạo tự nhiên, cải tạo xã hội và chính bản thân mình và việc xây dựng con người mới cũng không nằm ngoài quy luật ấy. Ở nước ta, “Quá trình đổi mới về kinh tế - xã hội là cơ sở để hình thành con người với những phẩm chất mới. Quá trình này đòi hỏi con người phải tự tin, chủ động, sáng tạo, năng động, thường xuyên học tập và tự bồi dưỡng về tri thức và đạo đức nghề nghiệp, bồi dưỡng về lý tưởng chính trị và bản lĩnh nghề nghiệp để phấn đấu cho việc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” (Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh, 2008, 285-286). Do đó, mọi chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước phải xuất phát từ việc không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần vì hạnh phúc của người dân, phát triển kinh tế với văn hóa xã hội, thực hiện tiến bộ công bằng, đảm bảo lợi ích chính đáng người dân, quốc gia, dân tộc. Đặc biệt, thực hiện công bằng trong quan hệ phân phối tiền lương và thu nhập, chất lượng dịch vụ y tế, phát triển bảo hiểm xã hội, nâng cao mức sống cho nhân dân, tạo cơ hội bình đẳng trong tiếp cận các nguồn lực phát triển và hưởng thụ các dịch vụ cơ bản, các phúc lợi xã hội, giảm chênh lệch mức sống giữa nông thôn và thành thị, đồng bằng và miền núi. Bên cạnh đó cần nâng cao ý thức, trách nhiệm mọi công dân sống và làm việc theo hiến pháp và pháp luật, mở rộng dân chủ và giữ vững kỷ luật kỷ cương trong xã hội góp phần xây dựng xã hội công bằng, tiến bộ, văn minh. Quan tâm tạo điều kiện thuận lợi cho các đối tượng chính sách: người có công, người nghèo, người yếu thế, đồng bào dân tộc thiểu số. Cùng với việc điều tiết các nguồn thu nhập xã hội nhằm giảm bớt sự phân hóa giàu nghèo, phải cải thiện môi trường sống và đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng, tăng cường các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao lành mạnh nhằm tạo điều kiện cho con người Việt Nam phát triển toàn diện. Những điều này không chỉ từng bước hiện thực hóa 523
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM - ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG những giá trị tốt đẹp của chủ nghĩa xã hội trong đời sống mà còn vun đắp niềm tin của mỗi người dân vào chế độ, đồng thời định hình, hoàn thiện nhân cách, phẩm chất của con người mới, phù hợp với yêu cầu mới, thời đại mới để thực hiện công cuộc xây dựng đất nước tiến lên xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay. 4. KẾT LUẬN Đi lên chủ nghĩa xã hội là một quá trình lâu dài, đầy thử thách nhưng là con đường đúng đắn và vinh quang mà dân tộc Việt Nam hướng đến. Trong quá trình này, xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa đóng vai trò đặc biệt quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến con đường đi lên của dân tộc, đến sự thành bại của cách mạng Việt Nam. Do đó, vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về con người mới xã hội chủ nghĩa, nắm bắt đúng những yêu cầu, đòi hỏi về xây dựng con người Việt Nam trong bối cảnh hiện nay là vấn đề cốt yếu trong quá trình lãnh đạo cách mạng của Đảng nhằm góp phần xây dựng con người Việt Nam giàu lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc, phát triển đầy đủ về thể chất, thẩm mỹ, trí tuệ, vững vàng về bản lĩnh chính trị, có nhân cách sống cao đẹp, có khát vọng cống hiến để phát huy những thành quả cách mạng mà các thế hệ cha anh đã vun đắp, đưa đất nước vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1]. Ban Tư tưởng - Văn hóa Trung ương. (1996). Tìm hiểu Văn kiện Đại hội VIII của Đảng. Chính trị quốc gia. [2]. Ban Tuyên giáo Trung ương. (2016). Tài liệu học tập các Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng. Chính trị quốc gia. [3]. Đảng Cộng sản Việt Nam. (1986). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI. Chính trị Quốc gia - Sự thật. [4]. Đảng Cộng sản Việt Nam. (2011). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI. Chính trị quốc gia. [5]. Đảng Cộng sản Việt Nam,. (2016). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII. Chính trị Quốc gia. [6]. Đảng Cộng sản Việt Nam. (2017). Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam. https://tulieuvankien.dangcongsan.vn/ban-chap-hanh-trung-uong-dang/dai- 524
KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA “XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM: LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN” hoi-dang/lan-thu-vii/cuong-linh-xay-dung-dat-nuoc-trong-thoi-ky-qua-do- len-chu-nghia-xa-hoi-1558 [7]. Đảng Cộng sản Việt Nam. (2021). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII (Vol. 1). Chính trị quốc gia Sự thật. [8]. Hồ, C. M. (1998). Về chủ nghĩa Mác-Lênin, chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Chính trị quốc gia. [9]. Hồ, C. M. (2011a). Hồ Chí Minh: Toàn tập (Vol. 11). Chính trị quốc gia. [10]. Hồ, C. M. (2011b). Hồ Chí Minh: Toàn tập (Vol. 12). Chính trị quốc gia. [11]. Hồ, C. M. (2011c). Hồ Chí Minh: Toàn tập (Vol. 13). Chính trị quốc gia Sự thật. [12]. Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh. (2008). Đảng Cộng sản Việt Nam vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong sự nghiệp đổi mới [Đề tài khoa học cấp Bộ (2005 - 2007)]. [13]. Hội đồng Lý luận Trung ương. (2020). 30 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Chính trị quốc gia. 525

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.