XÂY DỰNG NỀN ĐƯỜNG Ô TÔ part 2

Chia sẻ: Ajdka Ajsdkj | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:21

Thêm vào BST

Báo xấu

235
lượt xem 112
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

chuẩn bị các cơ sở sản xuất. 1. Cơ sở sản xuất của công tr−ờng gồm các xí nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng và bán thành phẩm, các x−ởng sửa chữa cơ khí và bảo d−ỡng xe máy, các cơ sở bảo đảm việc cung cấp điện, n−ớc... phục vụ cho quá trình thi công và sản xuất vật liệu. 2. Trừ các thành phố và khu vực kinh tế lớn, trong xây dựng đ−ờng th−ờng tổ chức các cơ sở sản xuất tạm thời, thời gian sử dụng 2-3 năm để sản xuất các bán thành...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: XÂY DỰNG NỀN ĐƯỜNG Ô TÔ part 2

2.3 chuÈn bÞ c¸c c¬ së s¶n xuÊt. 1. C¬ së s¶n xuÊt cña c«ng tr−êng gåm c¸c xÝ nghiÖp s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng vµ b¸n thµnh phÈm, c¸c x−ëng söa ch÷a c¬ khÝ vµ b¶o d−ìng xe m¸y, c¸c c¬ së b¶o ®¶m viÖc cung cÊp ®iÖn, n−íc... phôc vô cho qu¸ tr×nh thi c«ng vµ s¶n xuÊt vËt liÖu. 2. Trõ c¸c thµnh phè vµ khu vùc kinh tÕ lín, trong x©y dùng ®−êng th−êng tæ chøc c¸c c¬ së s¶n xuÊt t¹m thêi, thêi gian sö dông 2-3 n¨m ®Ó s¶n xuÊt c¸c b¸n thµnh phÈm. 3. Ph¶i tÝnh to¸n ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu vÒ vËt liÖu c¸c lo¹i (cÊp phèi, ®¸ c¸c lo¹i, c¸c b¸n thµnh phÈm: bª t«ng nhùa, ®¸ trén nhùa, bª t«ng xi m¨ng...) cho c¸c c«ng tr×nh, c¨n cø vµo vÞ trÝ c¸c nguån vËt liÖu phï hîp víi tiÕn ®é thi c«ng mµ x¸c ®Þnh c«ng suÊt ho¹t ®éng cña c¸c má vËt liÖu vµ c¸c tr¹m trén trùc thuéc nhµ thÇu còng nh− khèi l−îng vËt liÖu ph¶i mua t¹i c¸c c¬ së s¶n xuÊt cè ®Þnh theo hîp ®ång. 4. Thêi kú chuÈn bÞ c¸c xÝ nghiÖp s¶n xuÊt ®−îc x¸c ®Þnh theo thêi h¹n mµ xÝ nghÖp ®ã ph¶i cung cÊp s¶n phÈm cho x©y dùng ®−êng. §Ó x©y dùng c¸c xÝ nghiÖp nµy còng ph¶i lËp tiÕn ®é thi c«ng, ghi râ: ngµy khëi c«ng vµ ngµy hoµn thµnh nhµ x−ëng s¶n xuÊt vµ nhµ ë, thêi kú vËn chuyÓn thiÕt bÞ ®Õn x©y l¾p, thêi gian ch¹y thö vµ s¶n xuÊt thö, thêi gian lµm ®−êng vËn chuyÓn vËt liÖu ®Õn vµ chë s¶n phÈm ®i... 5. Tr−íc khi xÝ nghiÖp s¶n xuÊt phôc vô thi c«ng ph¶i cã mét thêi gian dù tr÷ söa ch÷a c¸c trôc trÆc ph¸t hiÖn khi s¶n xuÊt thö. 6. Trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ cÇn ph¶i tæ chøc ®µo t¹o, båi d−ìng tay nghÒ ®Ó cã ®ñ c¸n bé, c«ng nh©n sö dông tèt c¸c xÝ nghÖp ®ã. 2.4 chuÈn bÞ ®−êng t¹m, ®−êng tr¸nh vµ c«ng t¸c ®¶m b¶o giao th«ng 1. Khi sö dông ®−êng hiÖn cã ®Ó vËn chuyÓn phôc vô thi c«ng th× nhµ thÇu ph¶i ®¶m nhËn viÖc duy tu b¶o d−ìng con ®−êng ®ã, b¶o ®¶m cho xe ch¹y an toµn vµ ªm thuËn. 2. Khi thi c«ng n©ng cÊp c¶i t¹o hoÆc lµm l¹i con ®−êng cò th× nhµ thÇu ph¶i cã biÖn ph¸p thi c«ng kÕt hîp tèt víi viÖc b¶o ®¶m giao th«ng sao cho c¸c xe m¸y vµ xe c«ng céng kh«ng lµm h¹i c«ng tr×nh vµ viÖc ®i l¹i ®−îc an toµn. 3. §Ó b¶o vÖ c«ng tr×nh, ®¶m b¶o an toµn giao th«ng, nhµ thÇu ph¶i bè trÝ ®Çy ®ñ c¸c biÓn b¸o, rµo ch¾n, thiÕt bÞ chiÕu s¸ng vµ c¸c thiÕt bÞ kh¸c t¹i nh÷ng vÞ trÝ mµ viÖc thi c«ng kh«ng g©y trë ng¹i cho viÖc sö dông b×nh th−êng con ®−êng. C¸c biÓn b¸o ph¶i s¬n ph¶n quang, c¸c thiÕt bÞ an toµn kh¸c ph¶i cã chiÕu s¸ng ®¶m b¶o cã thÓ nh×n thÊy chóng vµo ban ®ªm. 4. Nhµ thÇu ph¶i bè trÝ ng−êi ®iÒu khiÓn giao th«ng b»ng cê ë c¸c chç mµ viÖc thi c«ng g©y trë ng¹i cho giao th«ng, nh− c¸c ®o¹n ®−êng hÑp, xe chØ ®i l¹i mét chiÒu, c¸c ®o¹n ph¶i ch¹y vßng quanh c«ng tr×nh, ®iÒu khiÓn giao th«ng trong giê cao ®iÓm, trong tr−êng hîp thêi tiÕt xÊu... 5. Nhµ thÇu ph¶i ®¶m b¶o c«ng t¸c duy tu b¶o d−ìng hiÖn h÷u vµ viÖc ®iÒu khiÓn giao th«ng trªn ®o¹n ®−êng m×nh nhËn thÇu trong suèt thêi gian thi c«ng, b¶o ®¶m an toµn giao th«ng. - 20 -
6. Trong qu¸ tr×nh thi c«ng, nhµ thÇu ph¶i kÞp thêi dän dÑp c¸c ch−íng ng¹i vËt g©y c¶n trë vµ nguy hiÓm cho giao th«ng, nhÊt lµ c¸c ®èng vËt liÖu vµ c¸c xe m¸y ®ç tr¸i phÐp. 2.5 c«ng t¸c chuÈn bÞ hiÖn tr−êng thi c«ng 2.5.1 C«ng t¸c kh«i phôc cäc. 1. Tr−íc khi thi c«ng ®µo ®¾p cÇn ph¶i: - Kh«i phôc t¹i thùc ®Þa nh÷ng cäc chñ yÕu x¸c ®Þnh vÞ trÝ tuyÕn ®−êng thiÕt kÕ. - §o ®¹c kiÓm tra vµ ®ãng thªm cäc phô ë nh÷ng chç cÇn thiÕt ®Ó tÝnh to¸n khèi l−îng ®−îc chÝnh x¸c h¬n. - KiÓm tra cao ®é ë c¸c cäc mèc cao ®¹c vµ ®ãng thªm c¸c mèc cao ®¹c t¹m thêi. - Ngoµi ra trong khi kh«i phôc cäc cña tuyÕn ®−êng cã thÓ ph¶i chØnh tuyÕn ë mét sè ®o¹n c¸ biÖt ®Ó c¶i thiÖn chÊt l−îng tuyÕn hoÆc gi¶m bít khèi l−îng. 2. §Ó cè ®Þnh tim ®−êng trªn ®o¹n th¼ng th× ph¶i ®ãng cäc ë c¸c vÞ trÝ 100m vµ c¸c chç thay ®æi ®Þa h×nh b»ng c¸c cäc nhá, ngoµi ra cø c¸ch 0,5-1 km ph¶i ®ãng 1 cäc to. 3. Trªn ®−êng cong th× ph¶i ®ãng cäc to ë c¸c ®iÓm T§, TC vµ c¸c cäc nhá trªn ®−êng cong. Kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c cäc nhá trªn ®−êng cong trßn thay ®æi tuú theo b¸n kÝnh R cña nã: R< 100m Kho¶ng c¸ch cäc 5m 100 ≤ R ≤ 500m Kho¶ng c¸ch cäc 10m R>500m Kho¶ng c¸ch cäc 20m 4. §Ó cè ®Þnh ®Ønh ®−êng cong ph¶i dïng cäc ®Ønh lo¹i lín. Cäc ®Ønh ®−îc ch«n ë trªn ®−êng ph©n gi¸c kÐo dµi vµ c¸ch ®Ønh ®−êng cong 0,5m ngay t¹i ®Ønh gãc vµ ®óng d−íi qu¶ räi cña m¸y kinh vÜ, ®ãng cäc khÊc cao h¬n mÆt ®Êt 10cm. Tr−êng hîp ®Ønh cã ph©n cù bÐ th× ®ãng cäc cè ®Þnh ®Ønh ë trªn ®−êng tiÕp tuyÕn kÐo dµi, kho¶ng c¸ch gi÷a chóng lµ 20m. 5. Khi kh«i phôc tuyÕn cÇn ph¶i ®Æt thªm c¸c mèc cao ®¹c t¹m thêi, kho¶ng c¸ch gi÷a chóng th−êng lµ 1km. Ngoµi ra t¹i c¸c vÞ trÝ cña cÇu lín vµ cÇu trung, c¸c ®o¹n nÒn ®−êng ®¾p cao, c¸c vÞ trÝ lµm t−êng ch¾n, c¸c ®−êng giao nhau kh¸c møc... ®Òu ph¶i ®Æt mèc cao ®¹c. C¸c mèc cao ®¹c ®−îc ®óc s½n vµ cè ®Þnh vµo ®Êt hoÆc lîi dông c¸c c«ng tr×nh vÜnh cöu nh− thÒm nhµ, trô cÇu. Trªn c¸c mèc ph¶i ®¸nh dÊu chç ®Æt mia. 6. Trong qu¸ tr×nh kh«i phôc tuyÕn cßn ph¶i x¸c ®Þnh ph¹m vi thi c«ng lµ khu vùc cÇn dän dÑp, gi¶i phãng mÆt b»ng tr−íc khi thi c«ng. CÇn ph¶i vÏ s¬ ®å ph¹m vi thi c«ng cã ghi ®Çy ®ñ ruéng v−ên, nhµ cöa vµ c¸c c«ng tr×nh ph¶i di dêi hoÆc ph¸ bá ®Ó lµm c«ng t¸c ®Òn bï. 2.5.2. C«ng t¸c dän dÑp mÆt b»ng thi c«ng. 1. Tr−íc khi b¾t ®Çu c«ng t¸c lµm ®Êt, cÇn ph¶i dän s¹ch c©y, cá, c¸c líp ®Êt h÷u c¬, c¸c ch−íng ng¹i vËt n»m trong ph¹m vi thi c«ng. 2. c¸c hßn ®¸ to c¶n trë viÖc thi c«ng nÒn ®µo hoÆc n»m ë c¸c ®o¹n nÒn ®¾p cã chiÒu cao nhá h¬n 1,5m, ®Òu ph¶i dän ®i. Th−êng nh÷ng hßn ®¸ cã thÓ tÝch trªn 1,5m3 th× ph¶i dïng - 21 -
m×n ®Ó ph¸ næ, cßn nh÷ng hßn ®¸ nhá h¬n cã thÓ dïng m¸y ®Ó ®−a ra khái ph¹m vi thi c«ng. 3. Ph¶i chÆt c¸c cµnh c©y v−¬n xoÌ vµo ph¹m vi thi c«ng tíi ®é cao 6m, ph¶i ®¸nh gèc c©y khi chiÒu cao nÒn d¾p nhá h¬n 1,5m hoÆc khi chiÒu cao gèc c©y cao h¬n mÆt ®Êt tù nhiªn 15-20cm. C¸c tr−êng hîp kh¸c ph¶i chÆt c©y (chØ ®Ó gèc cßn l¹i cao h¬n mÆt ®Êt 15cm). 4. Víi nh÷ng nÒn ®−êng ®¾p chiÒu cao d−íi 1m th× ë c¸c hè lÊy ®Êt ®Òu cÇn ph¶i ®µo bá líp ®Êt h÷u c¬ tr−íc khi ®µo ®¾p. §Êt h÷u c¬ sau khi dän th−êng ®−îc chÊt thµnh ®èng ®Ó sau nµy dïng l¹i. 5. Trong ph¹m vi thi c«ng nÕu cã c¸c ®èng r¸c, ®Çm lÇy, ®Êt yÕu, ®Êt muèi, hay hèc giÕng, ao hå... ®Òu cÇn ph¶i xö lý tho¶ ®¸ng tr−íc khi thi c«ng. T¸t c¶ mäi ch−íng ng¹i vËt trong ph¹m vi thi c«ng ph¶i ph¸ dì vµ dän s¹ch. -Trong phÇn nÒn ®¾p, c¸c hè ®µo bá c©y cèi hoÆc c¸c ch−íng ng¹i vËt ®Òu ph¶i ®−îc lÊp vµ ®Çm chÆt b»ng c¸c vËt liÖu thÝch hîp nh− vËt liÖu ®¾p nÒn ®−êng th«ng th−êng. - ViÖc ®æ bá, huû bá c¸c chÊt th¶i do dän dÑp mÆt b»ng ph¶i tu©n thñ ph¸p luËt vµ c¸c quy ®Þnh cña ®Þa ph−¬ng. NÕu ®èt (c©y, cá) ph¶i ®−îc phÐp vµ ph¶i cã ng−êi tr«ng coi ®Ó kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn d©n c− vµ c«ng tr×nh l©n cËn. - ChÊt th¶i cã thÓ ®−îc ch«n lÊp víi líp phñ dÇy Ýt nhÊt 30cm vµ ph¶i b¶o ®¶m mü quan. - vÞ trÝ ®æ chÊt th¶i nÕu n»m ngoµi ph¹m vi chØ giíi gi¶i phãng mÆt b»ng th× ph¶i cã sù cho phÐp cña ®Þa ph−¬ng (qua th−¬ng l−îng). - VËt liÖu tËn dông l¹i ph¶i ®−îc chÊt ®èng víi m¸i dèc 1:2 vµ ph¶i bè trÝ ë nh÷ng n¬i kh«ng ¶nh h−ëng ®Õn viÖc tho¸t n−íc; ph¶i che phñ bÒ mÆt ®èng vËt liÖu. 2.5.3. B¶o ®¶m tho¸t n−íc trong thi c«ng. 1. Trong qu¸ tr×nh thi c«ng ph¶i chó ý ®¶m b¶o tho¸t n−íc kÞp thêi nh»m tr¸nh c¸c hËu qu¶ xÊu cã thÓ x¶y ra nh− ph¶i ngõng thi c«ng mét thêi gian, ph¶i lµm thªm mét sè c«ng t¸c ph¸t sinh do m−a g©y ra vµ ®Ó tr¸nh ¶nh h−ëng ®Õn d©n c− l©n cËn. 2. Trong thi c«ng ph¶i −u tiªn thi c«ng c¸c c«ng tr×nh tho¸t n−íc cã trong hå s¬ thiÕt kÕ, ®ång thêi khi cÇn th× lµm thªm mét sè c«ng tr×nh tho¸t n−íc t¹m thêi chØ dïng trong thêi gian thi c«ng. C¸c c«ng tr×nh tho¸t n−íc t¹m thêi nµy cÇn ®−îc thiÕt kÕ khi lËp b¶n vÏ thi c«ng (nhÊt lµ trong khu vùc cã d©n c−). 3. Khi thi c«ng tõng c«ng tr×nh cô thÓ còng cÇn ph¶i ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kü thuËt vµ tæ chøc ®Ó ®¶m b¶o tho¸t n−íc. 4. Khi thi c«ng nÒn ®¾p th× bÒ mÆt cña mçi líp ®Êt ®¾p ph¶i cã ®é dèc ngang
2.5.4 C«ng t¸c lªn khu«n ®−êng 1. Ph¶i cè ®Þnh nh÷ng vÞ trÝ chñ yÕu cña mÆt c¾t ngang nÒn ®−êng trªn thùc ®Þa ®Ó ®¶m b¶o thi c«ng nÒn ®−êng ®óng víi thiÕt kÕ. Tµi liÖu dïng ®Ó lªn khu«n ®−êng lµ b¶n vÏ mÆt c¾t däc, mÆt b»ng vµ mÆt c¾t ngang nÒn ®−êng. 2. §èi víi nÒn ®¾p, c«ng t¸c lªn khu«n ®−êng bao gåm viÖc x¸c ®Þnh ®é cao ®¾p ®Êt t¹i tim ®−êng vµ mÐp ®−êng, x¸c ®Þnh ch©n taluy vµ ph¶i xÐt ®Õn bÒ réng ®¾p phßng lón ®èi víi c¸c ®o¹n nÒn ®¾p trªn ®Êt yÕu vµ giíi h¹n thïng ®Êu (nÕu cã). C¸c cäc lªn khu«n ®−êng ë nÒn ®¾p thÊp ®−îc dãng t¹i vÞ trÝ cäc H (cäc 100m) vµ cäc ®Þa h×nh; ë nÒn ®−êng ®¾p cao ®−îc ®ãng c¸ch nhau 20-40m vµ ë ®−êng cong c¸ch nhau 5-10m. 3. §èi víi nÒn ®µo, c¸c cäc lªn khu«n ®−êng ®Òu ph¶i dêi khái ph¹m vi thi c«ng. 2.5.5. ChuÈn bÞ xe m¸y thi c«ng. 1. Trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ, nhµ thÇu ph¶i chuÈn bÞ vµ vËn chuyÓn ®Õn c«ng tr−êng c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ ®¾p øng ®−îc c¸c yªu cÇu thi c«ng theo ®óng c¸c quy ®Þnh trong hîp ®ång thÇu, ph¶i ®µo t¹o c«ng nh©n sö dông c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ ®ã vµ tæ chøc b¶o d−ìng söa ch÷a chóng trong qu¸ tr×nh thi c«ng. 2. Trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ, nhµ thÇu ph¶i bè trÝ mét x−ëng söa ch÷a c¬ khÝ ®Ó tiÕn hµnh c«ng t¸c söa ch÷a vµ b¶o d−ìng m¸y trong khi thi c«ng. 3. Ph¶i thùc hiÖn tèt ph−¬ng ch©m “ph©n c«ng cè ®Þnh ng−êi sö dông m¸y, ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm, vÞ trÝ c«ng t¸c”. 2.5.6 Bæ xung hå s¬ thiÕt kÕ vµ lËp b¶n vÏ thi c«ng. 1. §èi víi c¸c tuyÕn ®−êng c¶i t¹o n©ng cÊp: Nªn tiÕn hµnh c«ng t¸c kh¶o s¸t hiÖn tr−êng ®Ó bæ sung thiÕt kÕ theo 7 néi dung sau: - §Õm vµ c©n xe Ýt nhÊt lµ 5 ngµy liªn tôc 24 giê trong ngµy. Ph¶i x¸c ®Þnh ®−îc sè l−îng, lo¹i xe vµ t¶i träng trôc xe trªn tÊt c¶ c¸c lµn xe theo 2 h−íng. - x¸c ®Þnh ®é b»ng ph¼ng cña mÆt ®−êng th«ng qua viÖc x¸c ®Þnh chØ sè ®é b»ng ph¼ng thèng nhÊt quèc tÕ IRI (International Roughnes Index) theo c¶ 2 h−íng ®i vµ vÒ cña con ®−êng. Ph¶i x¸c ®Þnh chØ sè IRI trung b×nh cho tõng ®o¹n chiÒu dµi kh«ng lín h¬n 500m. - Quan s¸t t×nh tr¹ng hiÖn h÷u cña mÆt ®−êng, lÒ ®−êng trªn toµn chiÒu dµi. ViÖc quan s¸t ®−îc tiÕn hµnh hai lÇn, mçi lÇn theo mét h−íng nh»m s¬ bé x¸c ®Þnh khèi l−îng c«ng viÖc (kh«i phôc, duy tu, söa ®−êng) vµ ph¹m vi cÇn tiÕn hµnh trªn phÇn xe ch¹y, trªn lÒ ®−êng... tr−íc khi thi c«ng mÆt ®−êng. - §o ®é vâng ®µn håi cña mÆt ®−êng b»ng cÇn Benkelman däc theo ®−êng víi cù ly gi÷a c¸c ®iÓm ®o do kü s− quy ®Þnh. - X¸c ®Þnh c−êng ®é cña ®Êt nÒn th«ng qua viÖc x¸c ®Þnh c−êng ®é cña ®Êt nÒn b»ng thÝ nghiÖm nÐn tÊm Ðp, b»ng dông cô xuyªn ®éng (DCP). Tuy nhiªn viÖc thÝ nghiÖm c−êng ®é ®Êt nÒn chØ ®−îc tiÕn hµnh trong tr−êng hîp nghi ngê vµ khi chØ sè CBR cña nÒn ®Êt d−íi mãng nhá h¬n 4%. - 23 -
- KiÓm tra c¸c yÕu tè h×nh häc cña ®−êng: nhµ thÇu ph¶i tiÕn hµnh ®o ®¹c l¹i c¸c yÕu tè h×nh häc hiÖn h÷u cña tuyÕn ®−êng liªn quan ®Õn thiÕt kÕ, vÝ dô phÇn xe ch¹y, chiÒu réng lÒ ®−êng, ®é dèc ngang cña mÆt ®−êng, lÒ ®−êng... trªn tõng ®o¹n lµ nh÷ng th«ng sè ®Çu vµo cÇn thiÕt ®Ó thiÕt kÕ c¶i t¹o hoÆc t¨ng c−êng c¸c kÕt cÊu nµy. - KiÓm tra sù æn ®Þnh cña nÒn ®−êng ®¾p vµ nÒn ®−êng ®µo ë nh÷ng vÞ trÝ cã kh¶ n¨ng mÊt æn ®Þnh vµ ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p xö lý cÇn thiÕt. - Trªn c¬ së sè liÖu kh¶o s¸t, ®o ®¹c trªn ®©y mµ tiÕn hµnh bæ xung hå s¬ thiÕt kÕ vµ b¶n vÏ thi c«ng, ®Æc biÖt lµ c¸c thiÕt kÕ l¹i kÕt cÊu mÆt ®−êng theo c¸c sè liÖu vÒ giao th«ng vµ c−êng ®é nÒn mÆt ®−êng míi kh¶o s¸t ®−îc. 2. §èi víi c¸c tuyÕn ®−êng x©y dùng míi: -Ph¶i xem xÐt kü l¹i c¸c sè liÖu kh¶o s¸t ®Þa h×nh, ®Þa chÊt thñy v¨n, vËt liÖu x©y dùng vµ c¸c gi¶i ph¸p tÝnh to¸n thiÕt kÕ c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh ë hå s¬ thiÕt kÕ kü thuËt, ®èi chiÕu thùc ®Þa kiÓm tra tÝnh hîp lý cña chóng ®Ó ph¸t hiÖn c¸c sai sãt, c¸c bÊt hîp lý hoÆc c¸c gi¶i ph¸p kh«ng cßn phï hîp do thùc tÕ ®Þa h×nh thay ®æi hoÆc do c¸c ®iÒu kiÖn vËt liÖu thay ®æi... tõ ®ã hoµn chØnh thiÕt kÕ b¶n vÏ thi c«ng chi tiÕt, cÇn ph¶i tiÕn hµnh kh¶o s¸t bæ sung vÒ ®Þa chÊt, thuû v¨n, vËt liÖu x©y dùng; ®Æc biÖt víi c¸c nÒn ®−êng ®¾p qua vïng sôt lë, tr−ît s−ên, ®¾p trªn ®Êt yÕu, ®o¹n ®−êng ngËp lôt, tr−êng hîp sö dông c¸c vËt liÖu t¹i chç. - B¶n vÏ thi c«ng chi tiÕt ph¶i ®−îc thiÕt lËp trªn b×nh ®å, tr¾c däc 1:500 vµ víi ®iÒu kiÖn ®Þa chÊt, vËt liÖu x©y dùng t¹i chç víi mçi c«ng tr×nh tho¸t n−íc (tõng cèng vµ tõng r·nh däc, r·nh ®Ønh, víi cÊu t¹o nèi tiÕp t−êng ch¾n víi nÒn ®−êng ë hai ®Çu, cã cÊu t¹o lç tho¸t n−íc...); ®èi víi mçi ®o¹n nÒn ®−êng ®iÒu kiÖn ®Þa chÊt kh¸c nhau hoÆc cã c−êng ®é nÒn ®Êt d−íi ¸o ®−êng kh¸c nhau. - Trong giai ®o¹n thiÕt kÕ b¶n vÏ thi c«ng chi tiÕt còng cÇn chó träng kiÓm tra c¸c gi¶i ph¸p b¶o ®¶m an toµn giao th«ng vµ gi¶i ph¸p t¹o thuËn lîi cho viÖc ®i l¹i qua ®−êng cña d©n c− hai bªn ®−êng. - 24 -
Ch−¬ng 3 C«ng t¸c lμm ®Êt trong x©y dùng ®−êng 3-1 c¸c vÊn ®Ò chung C«ng t¸c lµm ®Êt cã thÓ ph©n lµm mÊy lo¹i c¬ b¶n sau ®©y: 1. §µo lÊy ®Êt r·nh biªn vµ thïng ®Êu bªn ®−êng (mét bªn hoÆc hai bªn) ®Ó ®¾p nÒn ®¾p. 2. §µo lÊy ®Êt nöa bªn trªn cña nÒn ®µo ®Ó ®¾p nÒn ®¾p ë nöa bªn d−íi (nÒn nöa ®µo nöa ®¾p). 3. §µo lÊy ®Êt ë thïng ®Êu tËp trung hoÆc ë nÒn ®µo vËn chuyÓn ®Õn chç ®¾p ®Ó ®¾p nÒn ®¾p. 4. §µo lÊy ®Êt ë nÒn ®µo vËn chuyÓn ®Õn chç ®æ ®Êt, hoÆc ®em ®Êt tõ nÒn ®µo ch÷ L ®æ ra phÝa bªn d−íi cña nÒn ®µo. Do sù kh¸c nhau vÒ yªu cÇu ®µo, ®¾p, vÒ ®Þa h×nh vµ vÒ cù ly vËn chuyÓn nªn ph−¬ng ph¸p thi c«ng vµ c¸ch thøc tæ chøc thi c«ng ¸p dông cho c¸c lo¹i c«ng t¸c nãi trªn còng hoµn toµn kh«ng gièng nhau. Khi x©y dùng, cã thÓ dùa vµo c¸c ®Æc ®iÓm ®ã ®Ó ¸p dông c¸c ph−¬ng ¸n kh¸c nhau (gäi lµ ph−¬ng ¸n ®µo ®¾p) ®èi víi tr×nh tù tiÕn hµnh c«ng t¸c ®µo, ®¾p theo bÓ réng vµ chiÒu cao (chiÒu s©u) cña nÒn ®−êng. VÝ dô, cã thÓ hoµn thµnh toµn bé c«ng t¸c ®µo, ®¾p trong mét ®o¹n ng¾n, sau ®ã tiÕn dÇn tõng ®o¹n, còng cã thÓ ph©n líp ®µo, ®¾p trong mét ®o¹n t−¬ng ®èi dµi råi cø tiÕn hµnh dÇn tõng líp. Khi chän ph−¬ng ¸n ®µo, ®¾p ph¶i xÐt ®Õn c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn t¹i chç, t×nh h×nh ®µo, ®¾p cô thÓ vµ c¸c nh©n tè kh¸c nh− lo¹i c«ng cô thi c«ng sö dông vµ thêi h¹n quy ®Þnh ph¶i hoµn thµnh... ®Ó sao cho ph−¬ng ¸n ®−îc chän cã thÓ ®¾p øng c¸c yªu cÇu d−íi ®©y mét c¸ch tèi ®a: - T¹o ra ®−îc c¸c ®iÒu kiÖn c«ng t¸c tèt khiÕn cho hiÖu suÊt cña ng−êi vµ c«ng cô ph¸t huy ®−îc ®Çy ®ñ. - Cã ®−îc diÖn c«ng t¸c ®ñ, tiÖn cho viÖc bè trÝ toµn bé ng−êi vµ m¸y mãc cÇn thiÕt ®Ó hoµn thµnh c«ng tr×nh ®óng kú h¹n, ®ång thêi b¶o ®¶m ®−îc ®iÒu kiÖn lµm viÖc b×nh th−êng. - Cã lîi cho viÖc n©ng cao chÊt l−îng c«ng tr×nh võa cã thÓ b¶o ®¶m an toµn thi c«ng, l¹i cã thÓ b¶o ®¶m tho¸t n−íc ra khái ®−êng trong mäi giai ®o¹n ®µo, ®¾p. Khi thi c«ng, tÊt yÕu ph¶i tu©n thñ c¸c yªu cÇu thiÕt kÕ, quy ph¹m kü thuËt thi c«ng vµ quy tr×nh thao t¸c thi c«ng. Trong ®iÒu kiÖn khã kh¨n vÒ ®Êt ®ai hiÖn nay, ®Ó gi¶m diÖn tÝch chiÕm ®Êt cña ®−êng tèt nhÊt lµ sö dông ph−¬ng ¸n lÊy ®Êt ë nÒn ®µo hoÆc ë thïng ®Êu tËp trung ®Ó ®¾p nÒn ®¾p. - 25 -
3.2 C«ng t¸c lµm ®Êt khi x©y dùng nÒn ®µo. 3.2.1 C¸c ph−¬ng ¸n ®µo nÒn ®−êng. Khi ®µo nÒn ®µo, ph¶i dùa vµo t×nh h×nh cô thÓ ®Ó sö dông c¸c ph−¬ng ¸n ®µo kh¸c nhau nh−: ®µo ngang, ®µo däc vµ ®µo hçn hîp... 3.2.1.1. Ph−¬ng ¸n ®µo ngang. Tõ mét ®Çu hoÆc tõ c¶ hai ®Çu ®o¹n nÒn ®µo, ®µo trªn toµn bé mÆt c¾t ngang tiÕn dÇn vµo däc theo tim ®−êng (h×nh 3-1), ph−¬ng ¸n nµy thÝch hîp víi ®o¹n nÒn ®µo s©u vµ ng¾n. I H−íng ®µo NÒn ®µo I I-I I H−íng ®µo §−êng vËn chuyÓn ®Êt BËc thø 1 NÒn ®¾p I BËc thø 2 PhÇn ®µo sau cïng I-I H×nh 3-1: Ph−¬ng p h¸p ®µo ngang a) §µo trªn toµn mÆt c¾t; b) §µo tiÕn dÇn tõng bËc Theo ph−¬ng ¸n ®µo nµy, cã thÓ cã ®−îc mÆt ®µo t−¬ng ®èi cao (vÝ dô khi dïng m¸y xóc gÇu thuËn ®Ó b¶o ®¶m xóc ®Çy gÇu th× cÇn ph¶i cã mÆt ®µo cao nh− vËy) nh−ng diÖn c«ng t¸c l¹i hÑp (b»ng bÒ réng nÒn ®µo). NÕu nÒn ®µo qu¸ s©u th× cã thÓ ph©n thµnh bËc cÊp ®ång thêi ®µo tiÕn vµo (nh− h×nh 3-1b) ®Ó t¨ng thªm diÖn c«ng t¸c nh»m ®Èy nhanh tiÕn ®é thi c«ng. ChiÒu cao bËc cÊp ®−îc x¸c ®Þnh tuú theo n¨ng suÊt c«ng t¸c vµ c¸c yªu cÇu an toµn; nÕu lµm thñ c«ng th× th−êng lÊy b»ng 1,5 - 2,0m nÕu dïng m¸y xóc th× cã thÓ t¨ng lªn ®Õn trªn 3 - 4m tuú theo lo¹i ®Êt vµ dung tÝch gÇu. Mçi bËc cÊp ®Òu ph¶i cã ®−êng vËn chuyÓn ®Êt ra riªng ®Ó tr¸nh c¶n trë lÉn nhau, lµm ¶nh h−ëng ®Õn n¨ng suÊt lµm viÖc vµ g©y ra tai n¹n. 3.2.1.2. Ph−¬ng ¸n ®µo däc Ph−¬ng ¸n nµy cßn ®−îc ph©n thµnh 2 lo¹i: ®µo tõng líp vµ ®µo thµnh luèng (h×nh 3-2). §µo tõng líp lµ ph−¬ng ¸n ®µo dÇn tõng líp theo h−íng däc trªn toµn bé bÒ réng nÒn ®µo víi chiÒu dµy líp kh«ng lín. MÆt líp ®µo nªn dèc ra phÝa ngoµi ®Ó tiÖn tho¸t n−íc. Ph−¬ng ¸n nµy thÝch hîp víi viÖc dïng m¸y c¹p chuyÓn (nÕu ®o¹n nÒn ®µo t−¬ng ®èi dµi vµ réng) vµ m¸y ñi (nÕu ®o¹n nÒn ®µo ng¾n vµ dèc lín) ®Ó thi c«ng. - 26 -
Ph−¬ng ¸n ®µo thµnh luèng tøc lµ tr−íc hÕt ®µo mét luèng më ®−êng däc theo ®o¹n nÒn ®µo, sau ®ã ®µo më réng ra hai bªn, ®ång thêi lîi dông luèng më ®−êng ®Ó tho¸t n−íc vµ ®Ó vËn chuyÓn ®Êt ra, ®o¹n nÒn ®µo t−¬ng ®èi s©u cã thÓ ®−îc tiÕn hµnh ®µo dÇn tõng tÇng. Cã thÓ dïng nh©n lùc hoÆc m¸y ®µo ®Êt ®Ó ®µo, ®ång thêi l¾p ®−êng ray, dïng xe goßng, hoÆc c¸c lo¹i xe kh¸c ®Ó vËn chuyÓn ®Êt. Ph−¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi c¸c ®o¹n nÒn ®µo võa dµi võa s©u. H×nh 3-2 ph−¬ng ph¸p ®µo däc (sè trªn h×nh vÏ lµ thø tù ®µo) a) §µo ph©n tÇng; b) §µo thµnh luèng 3.2.1.3 Ph−¬ng ¸n hçn hîp Lµ ph−¬ng ¸n sö dông hçn hîp c¶ ph−¬ng ph¸p ®µo ngang vµ ph−¬ng ph¸p ®µo däc thµnh luèng, ph−¬ng ¸n nµy thÝch hîp cho c¸c ®o¹n nÒn ®µo s©u vµ ®Æc biÖt dµi, theo ®ã tr−íc tiªn ®µo mét luèng theo h−íng däc cña nÒn ®µo, råi theo h−íng ngang ®µo sang hai bªn mét sè hµo phô, b»ng c¸ch nµy cã thÓ tËp Luèng ®µo theo h−íng däc trung nhiÒu ng−êi vµ m¸y mãc lÇn l−ît theo h−íng däc, h−íng ngang ®ång thêi ®µo vµo. Tuy nhiªn, cÇn chó ý mçi mét mÆt dèc ®−îc më ®Ó ®µo ®Òu ph¶i ®ñ chç cho mét tæ thi c«ng hoÆc mét cç m¸y lµm viÖc b×nh th−êng. Hµo ®µo theo h−íng ngang Khi ®µo nÒn nöa ®µo vµ vËn chuyÓn ®Êt H×nh 3-3 Ph−¬ng ¸n ®µo hçn hîp hoÆc ®æ ®Êt theo h−íng ngang th× cßn cã thÓ sö dông c¸c ph−¬ng ¸n ®µo tõng tÇng hoÆc tõng m¶ng (h×nh 3-4). H×nh 3-4 C¸c ph−¬ng ¸n ®µo nÒn nöa ®µo (nÒn ch÷ L) a) Ph−¬ng ph¸p ®µo tõng tÇng; b) Ph−¬ng ph¸p ®µo tõng m¶ng Khi chän ph−¬ng ¸n ®µp nÒn ®µo, nÕu ph¶i lîi dông ®Êt ®µo ®Ó ®¾p nÒn ®¾p, th× ph¶i ®µo tõng tÇng theo c¸c tÇng ®Êt thuéc lo¹i kh¸c nhau ®Ó tho¶ m·n c¸c yªu cÇu ®èi víi viÖc ®¾p nÒn ®¾p. 3.2.2. C¸c yªu cÇu ®èi víi viÖc x©y dùng nÒn ®−êng ®µo 3.2.2.1. C¸c yªu cÇu chung. Yªu cÇu ®é chÆt phÝa trªn cña nÒn ®−êng ®µo theo TCVN (Tiªu chuÈn ®Çm nÐn theo TCVN 4201-1995) cho ë b¶ng 3-1. - 27 -
B¶ng 3-1 Yªu cÇu ®é chÆt phÝa trªn cña nÒn ®−êng ®µo §é chÆt K §é s©u tÝnh tõ ®¸y ¸o §−êng « t« cã Vtt ≥ §−êng « t« cã Vtt< ®−êng xuèng, cm 40km/h 40km/h ≥0,98 ≥0,95 30 Yªu cÇu vÒ ®é dèc taluy nÒn ®−êng ®µo theo TCVN 4054. §é dèc m¸i taluy nÒn ®−êng ®µo cho ë b¶ng 3-2. B¶ng 3-2 Yªu cÇu vÒ ®é dèc taluy nÒn ®−êng ®µo ChiÒu cao m¸i dèc §é dèc lín nhÊt cña Lo¹i ®Êt ®¸ nÒn ®µo, m m¸i dèc 1. §¸ cøng §¸ cã phong ho¸ nhÑ (nøt nÎ) 16 1/0,2 §¸ dÔ phong ho¸ 16 1/0,5-1/1,5 2. C¸c lo¹i ®¸ bÞ phong ho¸ m¹nh 6 1/1 3. §¸ rêi r¹c 6-12 1/1,5 4. §Êt c¸t, ®Êt c¸c lo¹i sÐt ë tr¹ng 12 1/1,5 th¸i cøng, nöa cøng, dÎo chÆt Ngoµi ra, khi m¸i dèc cã cÊu t¹o dÔ bÞ lë, r¬i th× gi÷a mÐp ngoµi cña r·nh biªn tíi ch©n m¸i dèc ph¶i cã mét bËc thÒm réng tèi thiÓu 0,8m. Khi ®· cã t−êng phßng hé, hoÆc khi m¸i dèc thÊp h¬n 2,0m kh«ng ph¶i bè trÝ bËc thÒm nµy. Yªu cÇu ®èi víi nÒn ®−êng lµ ®¸: NÕu nÒn ®−êng lµ ®¸ cøng (Rnbh > 300daN/cm2 trë lªn), tr−íc khi x©y dùng mÆt ®−êng ph¶i cã líp ®Öm ®¸ d¨m cÊp phèi hoÆc ®Êt ®åi ®Çm chÆt > 30cm vµ m¸i r·nh biªn hoÆc m¸i nÒn ®−êng ph¶i ®−îc gia cè chèng thÊm n−íc. Khi thi c«ng ph¶i b¶o vÖ líp ®¸ d−íi ®¸y ¸o ®−êng, kh«ng ®−îc lµm vì, lµm rêi hoÆc h− háng líp ®¸ nµy. ChiÒu s©u ®µo ®¸ d−íi ®¸y ¸o ®−êng tèi thiÓu lµ 15cm, tèi ®a lµ 30cm vµ kh«ng ®−îc ®Ó c¸c chç ®äng n−íc trªn mÆt ®¸. Nhµ thÇu ph¶i hoµn thiÖn m¸i taluy sau khi næ ph¸, bãc bá tÊt c¶ c¸c m¶nh ®¸ rêi r¹c kh«ng g¾n ch¾c víi m¸i dèc, ph¸ bá c¸c chç nh« ra cã thÓ ¶nh h−ëng ®Õn an toµn xe ch¹y, b¶o ®¶m ®é æn ®Þnh l©u dµi c¸c m¸i taluy. 3.2.2.2 Yªu cÇu vÒ c«ng nghÖ thi c«ng 1. KiÓm tra lªn ga phãng d¹ng ë hiÖn tr−êng: Ngay t¹i hiÖn tr−êng, tr−íc khi thi c«ng vÞ trÝ tim, vÞ trÝ ®Ønh taluy (®Ønh tr¸i vµ ®Ønh ph¶i), vÞ trÝ r·nh biªn, r·nh ®Ønh ®Òu ph¶i ®−îc ®Þnh vÞ chÝnh x¸c. 2. KiÓm tra trong qu¸ tr×nh thi c«ng: - 28 -
- KiÓm tra n¬i ®æ ®Êt (®Êt th¶i) cã ®óng quy ®Þnh kh«ng. Tr¸nh c¸c tr−êng hîp ®æ ®Êt ra m¸i taluy ©m vµ ra n¬i lµm c¶n trë dßng ch¶y cña c¸c c«ng tr×nh tho¸t n−íc; - KiÓm tra ®Êt ®µo ®−îc tËn dông l¹i ®Ó ®¾p; - KiÓm tra c¸c biÖn ph¸p an toµn lao ®éng khi thi c«ng ë trªn cao hoÆc næ m×n; - KiÓm tra chÊt l−îng phÇn nÒn ®Êt ë cao ®é thiÕt kÕ xem cã ®óng nh− thiÕt kÕ hay kh«ng (theo cét ®Þa tÇng hoÆc hè ®µo khi kh¶o s¸t) ®Ó kÞp thêi ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt thÝch hîp nh−: cµy xíi, ®Çm l¹i hoÆc thay ®Êt... 3. C¸c tiªu chuÈn kiÓm tra sau khi ®· thi c«ng xong: - KiÓm tra cao ®é tim ®−êng vµ vai ®−êng. Sai sè cho phÐp vÒ cao ®é kh«ng qu¸ 5cm vµ kh«ng t¹o ra ®é dèc phô thªm 0,5%. - KÝch th−íc h×nh häc cña nÒn ®−êng. Sai sè cho phÐp ±5cm trªn ®o¹n 50m dµi nh−ng toµn chiÒu réng nÒn ®−êng kh«ng hôt qu¸ 5cm. - KiÓm tra ®é dèc däc cña nÒn ®−êng. Sai sè cho phÐp ±0,005; - KiÓm tra ®é dèc ngang, siªu cao ë c¸c ®−êng cong n»m. Sai sè cho phÐp kh«ng qu¸ 5% cña ®é dèc thiÕt kÕ. - KiÓm tra ®é dèc m¸i taluy, ®é b»ng ph¼ng cña bÒ mÆt m¸i taluy. Sai sè cho phÐp kh«ng qu¸ (2, 4, 7)% ®é dèc thiÕt kÕ t−¬ng øng víi chiÒu cao (>6, 2-6,
B¶ng 3-4 Yªu cÇu vÒ m¸i dèc taluy nÒn ®−êng ®¾p ChiÒu cao m¸i dèc nÒn ®¾p Lo¹i ®Êt ®¸ D−íi 6m 6-12m 1. C¸c lo¹i ®¸ cã phong ho¸ nhÑ 1/1-1/1.3 1/1.3-1/1.5 2. §¸ d¨m, sái s¹n, c¸t lÉn sái s¹n, c¸t to, c¸t 1/1.5 1/1.3-1/1.5 võa, xØ quÆng 3. C¸t nhá, c¸t bét, ®Êt sÐt vµ c¸t pha 1/1.5 1/1.75 4. §Êt bét, c¸t nhá 1/1.75 1/1.75 3. Yªu cÇu vÒ gia cè m¸i dèc taluy nÒn ®−êng ®¾p. Nãi chung, m¸i taluy nÒn ®−êng ®¾p th«ng th−êng ®−îc gia cè b»ng trång cá. Nh÷ng khu vùc th−êng xuyªn ngËp n−íc cÇn ¸p dông c¸c biÖn ph¸p sau: - §¸ héc xÕp khan miÕt m¹ch cã tÇng läc ng−îc phÇn cã sãng vç. - §¸ héc x©y cã tÇng läc ng−îc ®èi víi phÇn th−êng xuyªn ngËp n−íc (thêi gian ngËp n−íc >21ngµy). - TÊm ®an BTXM cã lç tho¸t n−íc ®èi víi nÒn ®−êng th−êng xuyªn ngËp n−íc. 4. Yªu cÇu vÒ líp bao taluy khi nÒn ®−êng ®¾p b»ng c¸t. Tr−êng hîp nÒn ®−êng ®−îc ®¾p b»ng c¸t, yªu cÇu phÝa m¸i taluy ph¶i ®¾p lãt líp ®Êt sÐt bao dµy ≥ 50cm ®Ó b¶o vÖ chèng xãi líp mÆt vµ trång cá. §Êt sÐt ®¾p bao taluy yªu cÇu cã chØ sè dÎo >17. 3.3.2. Chän vËt liÖu ®¾p. Ph¶i cè g¾ng chän vËt liÖu ®Êt ®¸ cã chÊt l−îng tèt t¹i chç ®Ó ®¾p nÒn ®−êng vµ tiÕn hµnh ®Çm chÆt theo yªu cÇu quy ®Þnh ®Ó b¶o ®¶m nÒn ®−êng æn ®Þnh vµ Ýt biÕn d¹ng. VËt liÖu ®¾p nÒn ®−êng (gäi t¾t lµ ®Êt ®¾p) nªn dïng c¸c lo¹i ®Êt ®¸ c−êng ®é cao, æn ®Þnh tèt ®èi víi n−íc, tÝnh Ðp co nhá, tiÖn thi c«ng ®Çm nÐn, cù ly vËn chuyÓn ng¾n. Khi chän ®Êt ®¾p mét mÆt ph¶i xÐt tíi nguån vËt liÖu vµ tÝnh kinh tÕ, mÆt kh¸c ph¶i xÐt tíi tÝnh chÊt cña nã cã phï hîp hay kh«ng. §Ó tiÕt kiÖm ®Çu t− vµ chiÕm dông Ýt ruéng ®Êt tèt th−êng ph¶i tËn dông ®Êt nÒn ®µo hoÆc c¸c c«ng tr×nh phô thuéc (nh− m−¬ng, r·nh tho¸t n−íc) hoÆc t¹i c¸c hè lÊy ®Êt ë c¸c vïng ®Êt trèng ®åi träc... ®Ó lµm ®Êt ®¾p. Th«ng th−êng c¸c lo¹i ®Êt kh«ng chøa c¸c t¹p chÊt cã h¹i ®Òu cã thÓ dïng lµm ®Êt ®¾p. Cã thÓ ph©n lo¹i ®Êt ®¸ ®¾p nÒn ®−êng theo møc ®é thÝch hîp nh− sau: 1. §¸ côc khã phong ho¸: tho¸t n−íc tèt, c−êng ®é cao, æn ®Þnh n−íc, cã thÓ sö dông trong c¸c tr−êng hîp vµ c¸c mïa trong n¨m kh«ng h¹n chÕ, lµ lo¹i vËt liÖu d¾p tèt nhÊt. Nh−ng khe hë gi÷a c¸c hßn ®¸ ph¶i ®−îc chÌn chÆt ®Ó c¸c hßn ®¸ kh«ng bÞ chuyÓn dÞch g©y lón d−íi t¸c dông cña träng l−îng b¶n th©n vµ t¶i träng xe ch¹y. - 30 -
2. §Êt ®¸ d¨m (®¸ sái): tho¸t n−íc tèt, hÖ sè ma s¸t cao, æn ®Þnh n−íc, dÔ thi c«ng ®Çm nÐn lµ vËt liÖu ®¾p rÊt tèt. NÕu hµm l−îng ®Êt h¹t nhá t¨ng nhiÒu th× tÝnh thÊm n−íc vµ æn ®Þnh n−íc gi¶m xuèng. 3. §Êt c¸t kh«ng dÝnh: tÝnh tho¸t n−íc vµ æn ®Þnh n−íc ®Òu tèt, chiÒu cao mao dÉn rÊt nhá, gãc néi ma s¸t kh¸ cao nh−ng dÔ rêi r¹c, dÔ bÞ n−íc xãi mßn, nªn cÇn trén thªm mét Ýt ®Êt dÝnh hoÆc gia cè bÒ mÆt taluy ®Ó t¨ng ®é æn ®Þnh cña nÒn ®−êng. 4. §Êt ¸ c¸t: gãc néi ma s¸t t−¬ng ®èi cao l¹i cã tÝnh dÝnh, dÔ ®Çm lÌn ®Ó ®¹t c−êng ®é vµ ®é æn ®Þnh tèt, lµ lo¹i ®Êt ®¾p tèt. 5. §Êt bôi: do chøa nhiÒu c¸c h¹t mÞn mao dÉn nghiªm träng, khi kh« dÔ bÞ giã thæi bay, rÊt dÔ bÞ Èm −ít, khi b·o hoµ n−íc cã thÓ bÞ ho¸ láng do chÊn ®éng. §Êt bôi lµ lo¹i vËt liÖu ®¾p kÐm æn ®Þnh, khi b¾t buéc ph¶i sö dông cÇn trén thªm c¸c vËt liÖu kh¸c, t¨ng c−êng viÖc tho¸t n−íc, cã biÖn ph¸p c¸ch ly... 6. §Êt dÝnh: Ýt thÊm n−íc, khi kh« th× cøng khã ®µo nh−ng sau khi thÊm n−íc th× c−êng ®é gi¶m nhiÒu, sù thay ®æi thÓ tÝch do tr−¬ng në vµ co rót khi kh« Èm tuÇn hoµn còng lín, khi qu¸ kh« hoÆc qu¸ Èm ®Òu khã thi c«ng - NÕu ®Çm nÐn chÆt vµ tho¸t n−íc tèt cã thÓ dïng ®¾p nÒn ®−êng. 7. §Êt sÐt nÆng: hÇu nh− kh«ng thÊm n−íc, lùc dÝnh kÕt rÊt lín, khi kh« rÊt khã ®µo ®¾p, khi Èm tÝnh tr−¬ng në vµ tÝnh dÎo ®Òu rÊt lín - TÝnh chÊt x©y dùng cña nã chÞu ¶nh h−ëng kh¸ lín bëi thµnh phÇn kho¸ng vËt: ®Êt sÐt chøa cao lanh lµ tèt nhÊt, thø ®Õn lµ ®Êt sÐt ilit, ®Êt sÐt m«ng-m«ri«lit lµ kÐm nhÊt. §Êt sÐt nÆng kh«ng thÝch hîp ®Ó x©y dùng nÒn ®−êng. 8. §¸ mÒm: dÔ phong ho¸ (nh− ®¸ v«i sÐt, diÖp th¹ch) sau khi ngÊm n−íc c−êng ®é gi¶m thÊp, biÕn d¹ng lín, th−êng kh«ng thÝch hîp ®Ó lµm vËt liÖu ®¾p nÒn ®−êng. Khi thi c«ng nÕu cã thÓ Ðp vôn, ®Çm nÐn ®ñ chÆt th× cã thÓ gi¶m nhá ®é lón sau nµy. Ngoµi ra ®Êt h÷u c¬, ®Êt chøa c¸c muèi hoµ tan qu¸ giíi h¹n cho phÐp ®Òu kh«ng ®−îc dïng ®Ó ®¾p nÒn ®−êng. NÕu sö dông cÇn ph¶i h¹n chÕ vµ cã biÖn ph¸p xö lý thÝch ®¸ng. C¸c phô phÈm c«ng nghiÖp nh− tro bay, xØ lß cao thuéc vËt liÖu kho¸ng chÊt còng cã thÓ sö dông ®Ó ®¾p nÒn ®−êng. 3.3.3 Yªu cÇu vÒ c«ng nghÖ thi c«ng nÒn ®¾p. 1. Khi ®¾p nÒn ®−êng trªn s−ên dèc cã ®é dèc lín h¬n 1:6 hoÆc ®¾p c¹p nÒn ®−êng hiÖn h÷u yªu cÇu ph¶i ®¸nh cÊp theo quy ®Þnh cña thiÕt kÕ. - ViÖc ®¾p nÒn ®−êng ph¶i ®−îc tiÕn hµnh theo c¸c líp ®Êt n»m ngang - ChiÒu dµy cña mét líp ®Êt th−êng kh«ng qu¸ 25cm, tuú theo lo¹i ®Êt vµ thiÕt bÞ ®Çm nÐn hiÖn cã mµ cã thÓ hiÖu chØnh trªn nguyªn t¾c b¶o ®¶m ®é chÆt ®ång ®Òu trªn toµn chiÒu dµy líp. - Tr−íc khi ®¾p líp tiÕp theo ®é chÆt cña líp ph¶i ®¹t ®−îc ®é chÆt yªu cÇu quy ®Þnh. - ViÖc ®¾p ®Êt trªn cèng ph¶i tiÕn hµnh theo ph−¬ng ph¸p ®¾p thµnh tõng líp ®ång thêi ë hai bªn cèng vµ ®ång thêi ®Çm chÆt, b¶o ®¶m cho cèng kh«ng bÞ ®Èy ngang khi thi c«ng vµ kh«ng bÞ lón kh«ng ®Òu trong qu¸ tr×nh sö dông. - 31 -
ë ®o¹n ®−êng ®¾p ®¸, ph¶i dïng cì ®¸ d−íi 15cm ®¾p tõ ®Ønh cèng trë lªn trªn lµ 1m vµ tõ tim cèng ra hai bªn Ýt nhÊt b»ng 2 lÇn ®−êng kÝnh èng cèng. ViÖc ®¾p ®Êt ë ®Çu cÇu còng ph¶i tiÕn hµnh theo ph−¬ng ph¸p ®¾p thµnh líp vµ ®Çm chÆt ®¹t ®é chÆt yªu cÇu ®Ó tr¸nh lón trong qu¸ tr×nh khai th¸c. §Êt ®¾p sau mè tèt nhÊt lµ ®Êt ¸ c¸t. 2. Nguyªn t¾c ®¾p: Khi dïng c¸c lo¹i ®Êt cã tÝnh chÊt kh¸c nhau ®Ó ®¾p nÒn ®−êng, ph¶i tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c sau: - §Êt cã tÝnh chÊt kh¸c nhau ph¶i ®−îc ®¾p thµnh líp, kh«ng ®−îc ®¾p lÉn lén (nh−ng cã thÓ sö dông sau khi ®· trén) ®Ó tr¸nh trë thµnh c¸c tói n−íc hoÆc c¸c mÆt tr−ît. - ViÖc bè trÝ c¸c líp ®Êt ph¶i phï hîp víi ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña nÒn ®−êng. C¸c lo¹i ®Êt kh«ng thay ®æi thÓ tÝch do Èm −ít hoÆc ®ãng b¨ng th× nªn ®¾p ë líp trªn ®Ó cho mÆt ®−êng cã mét nÒn mãng v÷ng ch¾c æn ®Þnh. NÕu phÇn d−íi cña nÒn ®−êng th−êng bÞ ngËp n−íc th× nªn ®¾p b»ng ®Êt thÊm n−íc tèt. - Khi líp d−íi ®¾p b»ng ®Êt khã tho¸t n−íc th× mÆt trªn cña nã ph¶i cã ®é dèc ngang ra hai bªn lµ 4% ®Ó b¶o ®¶m cho líp ®Êt thÊm n−íc phÝa trªn cã ®−êng tho¸t n−íc. Ngoµi ra kh«ng nªn ®¾p phñ líp ®Êt khã tho¸t n−íc ë mÆt taluy cña líp ®Êt thÊm n−íc. - Khi kÝch cì h¹t cña hai líp vËt liÖu trªn vµ d−íi chªnh nhau nhiÒu, vÝ dô líp trªn lµ ®Êt dÝnh, líp d−íi lµ ®¸ héc th× ë gi÷a ph¶i lµm mét líp läc ng−îc b»ng vËt liÖu ®¸, c¸t ®Ó ng¨n ngõa kh«ng cho ®Êt dÝnh chui vµo khe hë gi÷a c¸c hßn ®¸ lµm cho nÒn ®−êng bÞ lón. Chç nèi tiÕp gi÷a hai ®o¹n nÒn ®−êng ®¾p b»ng hai lo¹i vËt liÖu kh¸c nhau ph¶i lµ mÆt nghiªng ®Ó tr¸nh lón kh«ng ®Òu t¹i n¬i tiÕp gi¸p. 3.3.4. C«ng t¸c kiÓm tra nghiÖm thu: - §¾p ®Êt vµ c«ng t¸c kiÓm tra chÊt l−îng. - Sö dông lo¹i lu vµ s¬ ®å c«ng nghÖ ®−îc duyÖt, nhµ thÇu tiÕn hµnh ®¾p nÒn ®−êng. - §Êt ®¾p ®óng tiªu chuÈn. NÕu thÊy nghi ngê cã sai kh¸c víi lo¹i ®Êt ®· ®−îc duyÖt cÇn yªu cÇu nhµ thÇu lÊy mÉu ®Êt lµm l¹i thÝ nghiÖm. Th«ng th−êng cø 1000m3/1 lÇn thÝ nghiÖm. - §¾p theo tõng líp ®Òu ®Æn víi chiÒu dÇy 20~25cm. §Êt khi lu ph¶i cã ®é Èm xÊp xØ víi ®é Èm tèt nhÊt ®−îc x¸c ®Þnh b»ng thÝ nghiÖm ®Çm nÐn tiªu chuÈn ë trong phßng thÝ nghiÖm. Tõng líp ®Òu cã kiÓm tra ®é chÆt ngay t¹i hiÖn tr−êng. ChØ sau khi ®¹t ®é chÆt yªu cÇu míi cho tiÕp tôc lµm c¸c líp tiÕp theo. Sai sè vÒ ®é chÆt so víi thiÕt kÕ cho phÐp lµ 1%. - Yªu cÇu ®èi víi c«ng t¸c hoµn thiÖn vµ nghiÖm thu tæng thÓ theo tõng giai ®o¹n: + Vç ph¼ng m¸i taluy. + NÕu ph¶i ®¾p bao m¸i taluy hay trång cá m¸i taluy th× ph¶i thùc hiÖn ngay, tr¸nh m−a xãi mßn. - 32 -
+ KiÓm tra cao ®é tim ®−êng vµ vai ®−êng. Sai sè cho phÐp vÒ cao ®é kh«ng qu¸ 5cm vµ kh«ng t¹o ra ®é dèc phô thªm 0.5%. + KÝch th−íc h×nh häc cña nÒn ®−êng. Sai sè cho phÐp 5cm trªn ®o¹n 50m dµi nh−ng toµn chiÒu réng nÒn ®−êng kh«ng hôt qu¸ 5cm. + KiÓm tra ®é dèc däc cña nÒn ®−êng. Sai sè cho phÐp 0,005; + KiÓm tra ®é dèc ngang, ®é dèc siªu cao ë c¸c ®−êng cong n»m. Sai sè cho phÐp kh«ng qu¸ 5% cña ®é dèc thiÕt kÕ. + KiÓm tra ®é dèc m¸i taluy, ®é b»ng ph¼ng cña bÒ mÆt m¸i taluy. Sai sè cho phÐp kh«ng qu¸ (2, 4, 7) % ®é dèc thiÕt kÕ t−¬ng øng víi chiÒu cao (>6, 2-6,
- Søc c¶n l¨n khi ch¹y trªn ®−êng vËn chuyÓn lÇy léi: SCL2 = (34 +18 x 1,65) x 18 % = 11520 kg Tõ catalo cña nhµ chÕ t¹o m¸y cã thÓ x¸c ®Þnh tèc ®é ch¹y m¸y theo SCL. Ta cã: Víi ®−êng vËn chuyÓn kh«, cøng: V1= 48km/h Víi ®−êng vËn chuyÓn lÇy léi: V2= 7km/h Nh− vËy khi ch¹y trªn ®−êng lÇy léi, n¨ng suÊt cña m¸y gi¶m ®i 7 lÇn. B¶ng 3-5 Gi¸ trÞ cña hÖ sè k Gi¸ trÞ k cña xe m¸y thi c«ng (%) TÝnh chÊt cña ®−êng vËn chuyÓn B¸nh lèp ¸p B¸nh lèp ¸p B¸nh xÝch suÊt cao suÊt thÊp Bª t«ng b»ng ph¼ng 3 1,7 2,3 §−êng ®Êt kh« lu lÌn chÆt 4 5 3,5 NÒn h¬i vâng 6,5 10 5 §−êng t¹m b¶o d−ìng kÏm (lÇy léi) 8 12 10 C¸t vµ sái s¹n kh«ng dÝnh 9 18 16 §−êng t¹m lÇy léi, æ gµ 10cm s©u 11 25 18 §Êt sÐt dÝnh, vÕt lón 25cm 15 40 30 Chó thÝch cña b¶ng 3-5: 1. HÖ sè k xÐt tíi c¸c nguyªn nh©n kh¸c nhau sinh ra søc c¶n l¨n (ma s¸t cña c¸c gèi, trôc, biÕn d¹ng cña lèp xe) vµ vµo kho¶ng 2-3% (trªn mÆt bª t«ng b»ng ph¼ng). 2. Tõ b¶ng nµy cho they SCL cña mét m¸y thi c«ng cã thÓ thay ®æi tõ 1-10, tuú theo tr¹ng th¸i bÒ mÆt. 3. M¸y thi c«ng b¸nh xÝch ®i l¹i trªn ®−êng vËn chuyÓn xÊu còng cã søc c¶n l¨n nhá. 3.4.2. HÖ sè b¸m. Ta ®· biÕt lµ xe m¸y thi c«ng chØ cã thÓ ®i l¹i trªn ®Êt mÒm yÕu nÕu søc kÐo cña nã th¾ng ®−îc søc c¶n l¨n. NÕu lùc b¸m gi÷a c¸c b¸nh xe chñ ®éng vµ ®Êt l¹i nhá th× b¸nh xe sÏ quay t¹i chç (patinÐ) vµ søc kÐo nµy sÏ trë nªn v« Ých. Do ¶nh h−ëng cña thêi tiÕt vµ cña ®é chÆt cña líp mÆt mµ tr¹ng th¸i cña c¸c lo¹i ®Êt còng kh¸c nhau. VÝ dô víi ®Êt c¸t th× m−a nhá sÏ lµm Èm bÒ mÆt, t¨ng ®é b¸m vµ c¶i thiÖn bÒ mÆt xe ch¹y, cßn víi ®Êt sÐt th× m−a nhá còng lµm bÒ mÆt tr¬n tr−ît vµ lón vÖt b¸nh xe. BiÕt ®−îc hÖ sè b¸m cña ®Êt th× cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc c¸c lùc kÐo lín nhÊt (E): E ≤ f x Pm Trong ®ã: f - HÖ sè b¸m gi÷a lèp xe víi mÆt ®−êng Pm - T¶i träng trªn c¸c b¸nh xe chñ ®éng B¶ng 3-6 liÖt kª mét vµi trÞ sè cña f. - 34 -
B¶ng 3-6 HÖ sè b¸m f HÖ sè b¸m (%) cña xe m¸y TÝnh chÊt ®Êt B¸nh xÝch B¸nh lèp §−êng ®Êt kh« 0,9 0,60 §−êng ®Êt Èm (b¾t ®Çu m−a) 0,9 0,25 §−êng ®Êt sau khi m−a 0,7 0,40 C¸t kh« 0,2 0,30 C¸t Èm 0,5 0,40 Tõ b¶ng trªn ta thÊy hÖ sè b¸m thay ®æi trong mét ph¹m vi réng phô thuéc vµo tÝnh chÊt cña ®Êt vµ m¸y ch¹y trªn b¸nh xÝch hoÆc b¸nh lèp. Trªn ®−êng ®Êt kh« vµ h¬i Èm hÖ sè b¸m cña b¸nh xÝch lµ 0,9, do ®ã ch¾c ch¾n lµ m¸y kÐo b¸nh xÝch cã thÓ kÐo ®−îc träng l−îng b¶n th©n cña nã. 3.4.3. HÖ sè t¬i xèp – HÖ sè ®Çm chÆt. Khi lµm ®Êt, chñ c«ng tr×nh th−êng thanh to¸n theo m3 ®Êt ®· ®Çm chÆt (hoÆc ®«i khi theo m3 t¹i hè lÊy ®Êt), trong lóc ®ã nhµ thÇu l¹i vËn chuyÓn ®Êt theo tÊn - kil«mÐt (T.km). V× vËy cÇn ph¶i x¸c ®Þnh dung träng cña ®Êt ®¸ hoÆc tû sè cña c¸c dung träng ë ba tr¹ng th¸i: T¹i chç – t¬i xèp - ®· ®Çm chÆt. NÕu gäi V0 lµ thÓ tÝch ë thïng ®Êu, Vf lµ thÓ tÝch ë tr¹ng th¸i t¬i xèp, VC lµ thÓ tÝch ®· ®Çm chÆt, th×: V HÖ sè t¬i xèp: Ff = Vo Vc HÖ sè ®Çm chÆt: FC = Vo HÖ sè t¬i xèp Ff lu«n lín h¬n 1 vµ lµ mét hÖ sè mµ nh÷ng ng−êi thi c«ng vµ vËn chuyÓn ®Êt ®Æc biÖt quan t©m. Ng−îc l¹i hÖ chÆt FC cã thÓ nhá h¬n hoÆc lín h¬n 1 tuú theo ®é chÆt cña ®Êt ®¹t ®−îc sau khi lu lÌn. §èi víi chñ c«ng tr×nh Ff lµ mét hÖ sè cÇn biÕt ®Ó ®¶m b¶o c©n b»ng khèi l−îng gi÷a ®Êt ®µo vµ ®Êt ®¾p. CÇn l−u ý lµ cïng víi mét lo¹i ®Êt Ff cã thÓ thay ®æi tuú theo ®é Èm tù nhiªn cña nã. VÝ dô víi ®Êt sÐt khi ®µo ë ®é Èm tèt nhÊt th× hÖ sè t¬i xèp Ff = 1,25 trong lóc ®ã nÕu ®µo ë thêi kú kh« h¹n th× ®Êt ®µo ra chñ yÕu lµ c¸c côc cã ®é rçng lín vµ Ff vµo kho¶ng 1,35. B¶ng 3-7 cho gi¸ trÞ cña c¸c hÖ sè Ff vµ FC cña mét vµi lo¹i ®Êt ®¸. B¶ng 3-7 TÝnh chÊt cña vËt liÖu Ff FC §Êt xèp: §Êt sÐt, ¸ sÐt, ¸ c¸t ®é Èm gÇn ®é Èm tèt nhÊt 1,25 0,90 C¸t vµ c¸t sái 1,10 1,00 - 35 -
§Êt xèp ®· cè kÕt: SÐt vµ ®¸ v«i sÐt vì thµnh côc 1,35 1,10 §Êt ®¸ sau khi xíi t¬i 1,30 1,15 VËt liÖu ®¸ ë má ®¸ (khai th¸c b»ng næ m×n) 1,40 1,2, Còng cã thÓ tham kh¶o hÖ sè t¬i xèp trong b¶ng “HÖ sè chuyÓn thÓ tÝch tõ ®Êt tù nhiªn sang ®Êt t¬i” ë phô lôc 3 TCVN 4447 - 87. - 36 -
Ch−¬ng 4 Thi c«ng nÒn ®−êng b»ng m¸y 4.1 Nguyªn t¾c chän m¸y thi c«ng nÒn ®−êng Khi thi c«ng nÒn ®−êng th× ph¶i tiÕn hµnh c«ng t¸c xíi, ®µo, vËn chuyÓn, san, ®Çm nÐn vµ hoµn thiÖn nÒn ®−êng phï hîp víi thiÕt kÕ, cho nªn th−êng ph¶i dïng nhiÒu lo¹i m¸y cã tÝnh n¨ng kh¸c nhau phèi hîp víi nhau ®Ó thùc hiÖn c¸c kh©u c«ng t¸c ®ã. Trong c¸c c«ng t¸c nµy cã c«ng t¸c chÝnh víi khèi l−îng lín nh− ®µo, ®¾p, vËn chuyÓn, vµ cã c«ng t¸c phô víi khèi l−îng nhá nh− xíi, san, ®Çm lÌn, hoµn thiÖn, cho nªn cÇn ph¶i ph©n biÖt m¸y chÝnh (hay m¸y chñ ®¹o) vµ m¸y phô. M¸y chÝnh thùc hiÖn c¸c kh©u c«ng t¸c chÝnh, cßn m¸y phô thùc hiÖn c¸c kh©u c«ng t¸c phô. Khi chän m¸y ph¶i chän m¸y chÝnh tr−íc, m¸y phô sau, trªn nguyªn t¾c m¸y phô ph¶i ®¶m b¶o ph¸t huy tèi ®a n¨ng suÊt cña m¸y chÝnh. Khi chän m¸y, ph¶i xÐt mét c¸ch tæng hîp tÝnh chÊt cña c«ng tr×nh, ®iÒu kiÖn thi c«ng vµ trang thiÕt bÞ m¸y mãc hiÖn cã, ®ång thêi ph¶i tiÕn hµnh so s¸nh kinh tÕ kü thuËt. 4.1.1. TÝnh chÊt c«ng tr×nh bao gåm: Lo¹i nÒn ®−êng (®µo hay ®¾p), chiÒu cao ®µo ®¾p, cù ly vËn chuyÓn, khèi l−îng c«ng viÖc vµ thêi h¹n thi c«ng v.v… Khi viÖc thi c«ng c«ng tr×nh ®· x¸c ®Þnh, th× thêi h¹n thi c«ng cã t¸c dông quan träng ®èi víi viÖc chän m¸y. §Ó ®¶m b¶o n¨ng suÊt cao, nªn chän lo¹i m¸y cã c«ng suÊt lín, n¨ng suÊt cao, thiÕt bÞ tèt. Nh−ng nÕu khèi l−îng Ýt, th× nªn dïng lo¹i m¸y c«ng suÊt nhá, nÕu kh«ng sÏ kh«ng tËn dông kh¶ n¨ng lµm viÖc cña m¸y. NÕu khèi l−îng c«ng t¸c lín, tËp trung, th× ph¶i dïng nh÷ng m¸y cã c«ng suÊt cao nh− m¸y ®µo gÇu to, m¸y xóc chuyÓn cã c«ng suÊt lín. ChiÒu cao ®µo ®¾p cã ¶nh h−ëng trùc tiÕp tíi gi¸ thµnh x©y dùng, cho nªn khi chiÒu cao ®µo ®¾p kh¸c nhau th× dïng lo¹i m¸y mãc kh¸c nhau. Th«ng th−êng qui ®Þnh chiÒu cao nÒn ®−êng h
chuyÓn hoÆc dïng m¸y xóc chuyÓn cã dung tÝch thïng lín. Cù ly vËn chuyÓn hîp lý cña m¸y ñi lµ d−íi 100m, nÕu lín h¬n n¨ng suÊt thÊp, gi¸ thµnh 1m3 ®Êt sÏ t¨ng. 2. §iÒu kiÖn thi c«ng Bao gåm: lo¹i ®Êt, ®Þa chÊt thuû v¨n, ®iÒu kiÖn tho¸t n−íc mÆt, ®iÒu kiÖn vËn chuyÓn (®é dèc mÆt ®Êt, tr¹ng th¸i mÆt ®−êng, ®Þa h×nh, ®Þa vËt v.v…) ®iÒu kiÖn khÝ hËu (m−a, n¾ng, giã, nhiÖt ®é, s−¬ng mï v.v…) vµ ®iÒu kiÖn cung cÊp vËt liÖu cho m¸y lµm viÖc. §iÒu kiÖn thi c«ng cã ¶nh h−ëng rÊt lín tíi viÖc chän m¸y, nhÊt lµ ®èi víi m¸y chÝnh. §èi víi ®Êt sÐt lÉn ®¸ hay ®Êt t−¬ng ®èi cøng cã thÓ dïng m¸y ®µo. M¸y xóc chuyÓn chØ cã thÓ thi c«ng ®Êt cøng víi n¨ng suÊt cao sau khi ®· ®−îc xíi t¬i. §èi víi c«ng t¸c ®µo ®Êt ngËp n−íc, dïng m¸y ®µo gÇu d©y thÝch hîp h¬n c¸c lo¹i m¸y kh¸c. Vµo mïa m−a viÖc thi c«ng b»ng m¸y còng trë ng¹i v× ®Êt Èm −ít m¸y khã ho¹t ®éng. §iÒu kiÖn cung cÊp ®iÖn n−íc, nhiªn liÖu còng cã ¶nh h−ëng nhiÒu tíi viÖc trang bÞ ®éng lùc. Khi chän m¸y, cÇn chó ý gi¶m sè chñng lo¹i m¸y kh¸c nhau trong cïng mét ®éi m¸y ®Ó tiÖn cho viÖc cung cÊp nhiªn liÖu. Nªn chó ý khi chän m¸y sao cho chØ cÇn l¾p thªm thiÕt bÞ phô lµ cã kh¶ n¨ng lµm ®−îc c¸c c«ng t¸c kh¸c nhau, vÝ dô m¸y ñi cã thÓ ®µo, ®¾p, vËn chuyÓn, san lÊp ®Êt trong vßng 100m, ®ång thêi cã thÓ dïng lµm m¸y kÐo, l¾p thªm thiÕt bÞ phô lµ cã thÓ san ®−îc taluy. Tr−êng hîp kh«ng cã ®ñ lo¹i m¸y, cã thÓ c¨n cø vµo tèc ®é thi c«ng yªu cÇu, m¸y mãc hiÖn cã mµ tæ chøc sö dông hîp lý. Khi sö dông m¸y th× ph¶i t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó m¸y lµm viÖc víi n¨ng suÊt cao nhÊt. B¶ng 4-1 Ph¹m vi sö dông cña mét sè m¸y chñ yÕu Lo¹i m¸y C«ng t¸c chuÈn biC«ng t¸c lµm ®Êt C«ng viÖc kh¸c -Lµm ®−êng t¹m -§µo ®¾p nÒn ®−êng cao -San s¬ bé mÆt ®Êt -Ng¶ c©y, nhæ gècd−íi 3m -Tu söa thïng ®Êu -R·y cá, ®µo líp h÷u c¬ -§µo ®Êt -§Çm nÐn ®Êt -San cho dèc tho¶i -VËn chuyÓn ®Êt ®¸ tíi -§Èy m¸y xóc M¸y ñi -LÊp hè, lÊp m−¬ng 100m. chuyÓn r·nh -§µo nÒn ®−êng h×nh -§µo cÊp thang, tam gi¸c vµ nÒn -Hãt ®Êt sôt ®−êng nöa ®µo, nöa ®¾p -KÐo xe, kÐo m¸y M¸y xóc -R·y cá, ®µo ®¾p líp -§µo ®Êt -San s¬ bé mÆt ®Êt chuyÓn h÷u c¬. -§¾p ®Êt -Tu söa thïng ®Êu - 38 -
(m¸y -VËn chuyÓn ®Êt trong c¹p) ph¹m vi 60-700m) -§¾p nÒn ®−êng cao tíi -Gät taluy 0.75m -§µo r·nh tho¸t -X©y dùng nÒn ®−êng n−íc M¸y san -R·y cá kh«ng ®µo kh«ng ®¾p -San b»ng mÆt ®Êt tù hµnh -Bãc bá líp ®Êt h÷u c¬ -§µo nÒn ®−êng s©u tíi -T¹o ®é khum vµ ®é 0.6m nghiªng -§µo nÒn nöa ®µo nöa ®¾p M¸y cµy -Xíi mÆt ®−êng cò -Xíi tr−íc c¸c lo¹i ®Êt m¸y xíi -Ng¶ c©y, nhæ gèc, rÉy cøng ®Ó phôc vô c¸c bôi c©y nhá lo¹i m¸y kh¸c. -§µo vµ ®æ ®Êt trong -§µo hè, ®µo hµo ph¹m vi 5-10m -§µo ®Êt d−íi n−íc M¸y xóc -Phèi hîp c¸c ph−¬ng -VÐt bïn tiÖn vËn chuyÓn ®Êt víi cù ly trªn 500m N¨ng suÊt cña m¸y trong mét ca cã thÓ x¸c ®Þnh theo mét c«ng thøc tæng qu¸t sau: TK t Q N= t T - thêi gian lµm viÖc trong mét ca; Kt- hÖ sè sö dông thêi gian; Q - khèi l−îng c«ng viÖc hoµn thµnh ®−îc trong mét chu k× lµm viÖc (m3 hay m2) t - thêi gian cña mét chu k× lµm viÖc ®Ó hoµn thµnh khèi l−îng c«ng viÖc Q Tõ c«ng thøc trªn, muèn n©ng cao n¨ng suÊt m¸y ph¶i: - TËn dông n©ng cao khèi l−îng lµm ®−îc trong mét chu k×; - Gi¶m ®Õn møc tèi thiÓu thêi gian cña mét chu k× lµm viÖc cña m¸y; - T¨ng hÖ sè sö dông thêi gian trong mét ca. §èi víi m¸y thi c«ng nÒn ®−êng, cã thÓ chia lµm hai lo¹i: lo¹i lµm viÖc cã tÝnh chu k× vµ lo¹i lµm viÖc cã tÝnh liªn tôc. C«ng viÖc cña m¸y lµm viÖc cã tÝnh chÊt chu k× gåm cã: - §µo ®Êt; - ChuyÓn ®Êt tíi n¬i ®æ (cã khi san vµ ®Çm lÌn s¬ bé); - Quay l¹i n¬i ®µo. §èi víi m¸y lµm viÖc cã tÝnh chu k×, c¸c c«ng viÖc nµy t¸ch rêi nhau vµ nèi tiÕp nhau. M¸y ®µo, m¸y xóc chuyÓn, m¸y ñi thuéc lo¹i nµy. - 39 -