Tóm tắt Luận văn Thạc sĩ Khoa học: Nghiên cứu quy trình xử lý mẫu nước tiểu để phân tích một số chất ma túy tổng hợp nhóm ATS bằng phương pháp CE-C4D

Ạ Ọ Ộ Ố Đ I H C QU C GIA HÀ N I

ƯỜ Ọ Ự Ạ Ọ TR NG Đ I H C KHOA H C T  NHIÊN

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

Ạ T  THÙY LINH

Ử

Ứ

Ẫ

ƯỚ

Ể

NGHIÊN C U QUY TRÌNH X  LÝ M U N

C TI U

Ộ Ố

Ấ

Ể

Đ  PHÂN TÍCH M T S  CH T MA TÚY T NG

Ổ  H P Ợ

Ằ

ƯƠ

NHÓM ATS B NG PH

NG PHÁP CE­C

4D

Ọ Ậ Ạ   LU N VĂN TH C SĨ KHOA H C

ộ Hà N i – 2016

Ạ Ọ Ộ Ố Đ I H C QU C GIA HÀ N I

ƯỜ Ọ Ự Ạ Ọ TR NG Đ I H C KHOA H C T  NHIÊN

­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­­

Ạ T  THÙY LINH

Ứ

Ử

Ẫ

ƯỚ

Ể

NGHIÊN C U QUY TRÌNH X  LÝ M U N

C TI U

Ộ Ố

Ấ

Ể

Đ  PHÂN TÍCH M T S  CH T MA TÚY T NG

Ổ  H P Ợ

Ằ

ƯƠ

NHÓM ATS B NG PH

NG PHÁP CE­C

4D

Chuyên ngành: Hóa phân tích

ố Mã s : 60440118

Ậ Ọ   Ạ LU N VĂN TH C SĨ KHOA H C

Ẫ NG ƯỜ ƯỚ I H Ọ   NG D N KHOA H C:

ườ ị ễ     HD 1: TS. Nguy n Th  Ánh H ng

ễ ườ HD 2: TS. Nguy n Xuân Tr ng

ộ Hà N i ­ 2016

M  Đ UỞ Ầ

ạ ứ ệ ạ ể ọ ộ ổ ỏ T  n n ma túy là hi m h a cho toàn xã h i, gây t n h i s c kh e, làm suy

ẩ ố ườ ạ ạ thoái nòi  gi ng,   ph m  giá  con  ng ả   i,   phá  ho i  h nh  phúc  gia  đình,   gây  nh

ậ ự ế ộ ố ưở h ọ ng nghiêm tr ng đ n tr t t ể   , an toàn xã h i và an ninh qu c gia. Nguy hi m

ữ ệ ề ệ ơ h n n a, vi c tiêm chích ma túy còn là nguyên nhân lan truy n căn b nh nguy

ể hi m HIV/AIDS [2].

ệ ả ử ụ ệ ấ ậ ể Hi n nay, vi c s n xu t, v n chuy n, buôn bán và s  d ng ma túy ngày

ứ ạ ể ả ộ ị ề   càng tinh vi, ph c t p và khó ki m soát. Các cán b  ph i làm giám đ nh khá nhi u

ả ử ụ ế ạ ấ ẩ ươ ủ lo i ch t và các ch  ph m c a chúng, ph i s  d ng các ph ọ   ng pháp khoa h c

ệ ế ặ ả ả ơ ỏ ơ ơ ị ả   đòi h i ph i nhanh h n, chính xác h n và đ c hi u h n. K t qu  giám đ nh ph i

ứ ủ ự ủ ầ ậ ậ ơ ỗ   là tin c y và đáp  ng các yêu c u c a các c  quan th c thi lu t pháp c a m i

ố ượ ệ ậ ị ử ụ ị ướ n c. Do v y, vi c xác đ nh đ i t ng có s  d ng ma túy thông qua giám đ nh

ẫ ẩ ọ ướ ố ượ ủ ể ấ ầ ế m u ph m sinh h c (n c ti u) c a chính đ i t ng đó cũng r t c n thi t.

ệ ẫ ẩ ọ ị Ở ệ  Vi t Nam, vi c giám đ nh ma túy trong các m u ph m sinh h c đ ượ   c

ự ệ ề ươ ư ắ ị ằ th c hi n b ng nhi u ph ễ ng pháp nh : phân tích mi n d ch, s c ký khí (GC),

ệ ắ ả ố ổ ớ ỏ ắ s c ký khí – kh i ph  (GC­MS), s c ký l ng hi u năng cao (HPLC) v i kh  năng

ệ ố ạ ế ị ỏ ầ ư phát hi n t t. Tuy nhiên, đây là lo i thi t b  đòi h i đ u t ồ   ầ ấ ớ  ban đ u r t l n đ ng

ứ ạ ấ ờ ườ th i quy trình kèm theo r t ph c t p do đó giá thành phân tích cao, th ng đ ượ   c

ể ở ệ ế ươ ầ tri n khai các phòng thí nghi m tuy n Trung ng. Trong khi đó, nhu c u phân

ấ ị ạ ự ế tích   giám   đ nh   các   ch t   ma   túy   t ị   ệ i   các   phòng   thí   nghi m   hình   s   tuy n   đ a

ươ ấ ớ ứ ệ ể ươ ph ng là r t l n. Do đó, vi c nghiên c u phát tri n các ph ng pháp phân tích

ỗ ợ ề ả ấ ằ ạ ệ ơ đ n gi n, chi phí th p nh m h  tr  đi u tra t i các phòng thí nghi m phân tích

ế ị ươ ế ướ ự ế ma túy tuy n đ a ph ấ ầ ng là r t c n thi t. Tr c tình hình th c t đó, nhóm

ứ ủ ứ ướ ệ ầ nghiên c u c a chúng tôi đã nghiên c u và b c đ u thành công trong vi c xác

ộ ố ấ ợ ướ ể ươ ổ ị đ nh m t s  ch t ma túy t ng h p nhóm ATS trong n ằ c ti u b ng ph ng pháp

4D) v i các k t ế

ả ử ụ ộ ẫ ệ ế ớ đi n di mao qu n s  d ng detector đ  d n không ti p xúc (CE­C

ề ệ ể ấ ờ qu : t ả ố ư ượ i  u đ ồ c đi u ki n phân tích đ  tách đ ng th i 4 ch t ma túy MA, MDA,

4

ớ ạ ệ ủ ế ướ ế MDMA và MDEA; gi i h n phát hi n c a MA sau khi chi t và tr c khi chi t là

10ppb và 500ppb [29].

ề ẫ ướ ườ ứ ấ ứ ạ Tuy nhiên, do n n m u n ể c ti u th ề   ng khá ph c t p, ch a r t nhi u

ấ ữ ư ấ ợ ơ ặ   ch t khác nhau nh  ezym, vitamin, axit amin, các h p ch t h u c  khác và đ c

+, NH4

+, Mg2+, Cl­, SO4

2­,… H n n a, hàm

ệ ộ ượ ư ớ ữ ơ bi t là m t l ng l n các ion nh : Na

ể ấ ấ ầ ấ ổ ợ ượ l ng các ch t ma túy t ng h p có th  r t th p nên các thành ph n khác trong

ẫ ẽ ươ ế ể ế ả ề n n m u s  gây khó khăn cho ph ng pháp phân tích. Vì th , đ  có k t qu  phân

ố ấ ầ ệ ẫ ạ ế tích t t thì vi c làm s ch và làm giàu m u là r t c n thi ự   t. Do đó, chúng tôi th c

ệ ứ ử ẫ ướ ể ể ề hi n đ  tài “ Nghiên c u quy trình x  lý m u n c ti u đ  phân tích m t s ộ ố

4D” trên cùng thi

ổ ấ ằ ươ tế ợ ch t ma túy t ng h p nhóm ATS b ng ph ng pháp CE­C

ả ạ ứ ề ằ ả ị b  đo mà không kh o sát l i đi u ki n t i  u, ụ   ệ ố ư  nh m nâng cao kh  năng  ng d ng

4D đ i v i phân tích ma túy nói riêng và các nhóm ch t ấ

ươ ố ớ ủ c a ph ng pháp CE­C

ứ ầ khác nói chung, đáp  ng nhu c u th c t ự ế .

5

ƯƠ Ổ CH NG 1: T NG QUAN

ớ ệ ợ ổ 1.1. Gi i thi u chung về ma túy t ng h p nhóm ATS

ố ự ệ ấ ồ Ma túy là các ch t gây nghi n có ngu n g c t ặ  nhiên ho c nhân t o ạ [2],

ơ ể ố ư ứ ề ể ổ ộ khi đ a vào c  th  s ng có th  làm thay đ i m t hay nhi u ch c năng tâm ­ sinh

ủ ơ ể ử ụ ề ầ ẽ ị ệ ộ ả ề ể ấ ẫ lý c a c  th . S  d ng ma túy nhi u l n s  b  l thu c c  v  th  ch t l n tâm

ậ ả ọ ộ lý, gây h u qu  nghiêm tr ng cho cá nhân, gia đình và xã h i.

ạ ổ ợ Ma túy t ng h p d ng Amphetamine (Amphetamine ­ ATS ­ amphetamine­

ữ ấ ượ ổ ợ ừ type­stimulans) là nh ng ch t ma túy đ c t ng h p ra t ầ   ấ  các hóa ch t ban đ u

ờ ệ ố ụ ề ấ ầ ấ (ti n ch t). Chúng có tác d ng kích thích nh t th i h  th ng th n kinh trung

ươ ư ả ấ ưở ng   gây   h ng   ph n   và   o   giác   hoang   t ng.   Ngoài   Amphetamine,

ọ Methamphetamine (MA) và MDMA (còn g i là Ecstasy) thì trong nhóm này còn có

ề ượ ị ướ ố ế ấ ấ r t nhi u ch t khác nhau, đ c quy đ nh trong Công c qu c t năm 1971 v ề

ấ ướ ư ầ sác ch t h ấ   ng th n nh : MDA, MDE, MDEA, PMA, MMDA...Chúng có c u

ọ ươ ự ơ ở ủ trúc hóa h c t ng t ụ    nhau trên c  s  khung c a Amphetamine, do đó có tác d ng

ượ d ố c lý gi ng nhau.

ể ấ ặ ạ ớ Đ c đi m và d ng dùng: Khác v i heroine và các ch t ma túy khác là các

ệ ự ụ ấ ỉ ố ả ượ ư ch t này ch  có hi u l c tác d ng t i đa, gây c m giác đê mê khi đ ự   c đ a tr c

ơ ể ế ườ ế ử ụ ứ ố ằ ti p vào c  th  qua đ ng máu. N u s  d ng b ng hình th c u ng thì chúng b ị

ự ế ủ ụ ể ả ậ ị d ch tiêu hóa phân h y làm gi m tác d ng đáng k . Vì v y, trong th c t Heroine

ỉ ấ ử ụ ệ ấ ồ ố ố và các ch t ma túy khác có ngu n g c thu c phi n ch  th y s  d ng qua đ ườ   ng

ử ụ ằ ặ ườ ấ ố tiêm, chích ho c hút, hít mà không s  d ng b ng đ ng u ng. Các ch t ATS có

ơ ể ằ ệ ự ụ ư ườ ự ế hi u l c tác d ng khi đ a vào c  th  b ng đ ng tr c ti p là vào máu và c ả

ứ ử ụ ư ố ớ ế ườ đ ấ   ng tiêu hóa. Chính vì th , ngoài các hình th c s  d ng nh  đ i v i các ch t

ổ ợ ượ ử ụ ứ ằ ố ma túy khác, ma túy t ng h p còn đ c s  d ng b ng hình th c u ng. Trong

ự ế ườ ặ ấ ợ ổ ợ ướ ạ th c t ộ ố , m t s  ít tr ng h p g p các ch t ma túy t ng h p ATS d ố   i d ng  ng

ổ ế ấ ẫ ộ ể ứ ở ạ tiêm hay b t đ  pha tiêm, hút, hít, hình th c ph  bi n nh t v n là d ng viên

6

ể ố ề ộ ướ ữ ắ ớ nén, viên nh ng đ  u ng v i nhi u hình dáng, kích th c, màu s c và nh ng ký

ệ ấ hi u r t khác nhau.

ử ụ ế ớ ợ ổ 1.2. Tình hình s  d ng ma túy t ng h p nhóm ATS trên th  gi i và ở ệ   t  Vi

Nam

1.2.1. Trên th  gi ế ớ i

ề ố ủ ườ ử ụ Theo báo cáo c a UNDOC v  s  ng i s  d ng ma tuý

cho hay, toàn c uầ

ừ ế ệ ườ ừ ử ụ ấ có t 172 đ n 250 tri u ng ộ ầ   i t ng s  d ng ma tuý trái phép ít nh t m t l n

ế ệ ườ ử ụ ợ ộ trong   năm.   16   đ n   51   tri u   ng ấ i   s   d ng   du c   ch t   ma   tuý   thu c   nhóm

ế ệ ườ ử ụ ữ ổ ợ amphetamin; 12 đ n 24 tri u ng i s  d ng ma tuý t ng h p estasy. Nh ng con

ữ ả ườ ừ ộ ầ ử ể ố s  trên đây là tính c  nh ng ng ư   i t ng m t l n th  qua ma tuý (có th  ch a

ề ố ườ ệ ệ ướ nghi n). Còn v  s  ng i nghi n ma tuý kinh niên, UNODC ả   c tính vào kho ng

ệ ế ườ ả ằ ườ ế 18 đ n 38 tri u ng i. H ng năm có kho ng 200.000 ng ự   i ch t vì ma túy. Th c

ấ ả ưở ấ ế ế t này cho th y ma túy có  nh h ế ng x u đ n kinh t ủ , văn hóa c a toàn th  gi ế ớ   i.

ề ấ ọ ượ ợ ố ọ Vì v n đ  nghiêm tr ng nên ngày 26/6 hàng năm đ c Liên H p Qu c ch n làm

ố ế ụ ạ ố “Ngày qu c t phòng, ch ng l m d ng ma túy” [10].

ị ườ ố ạ ổ ợ Methamphetamine th ng lĩnh th  tr ầ   ng các lo i ma túy t ng h p toàn c u

ở ộ ở và đang m  r ng ạ   ử ụ  Đông Á và Đông Nam Á. S  d ng methamphetamine d ng

ể ở ự ắ ộ ỹ ệ tinh th  ngày càng tăng các khu v c thu c B c M  và châu Âu. Hi n nay, ATS

ủ ế ử ụ ấ ở ử ụ ậ ố ờ ẫ v n là ch t ma túy ch  y u s  d ng Nh t. Ngoài ra, s  ngu i đã s  d ng ATS

ở ứ ụ ệ ắ ạ Th y Sĩ là 8%, Đ c 2,8%, Ti p Kh c 1,6%, Brazil là 5%. T i Úc 25% nam và

ữ ổ ừ ố ượ ụ ắ ữ ể ừ 12% n  tu i t ử  20­ 24 đã th  dùng ATS. S  l ng các v  b t gi ATS k  t năm

ầ ấ ở ứ ấ 2009 – tăng g n g p đôi m c trên 144 t n trong năm 2011 và 2012, và v n ẫ ở

ứ ộ ị ườ ấ ở ộ m c đ  cao vào năm 2013 – cho th y th  tr ng ATS m  r ng nhanh chóng trên

ế ạ ấ ầ ầ ổ ộ ớ   toàn c u. Cho đ n tháng 12 năm 2014, có t ng c ng 541 lo i ch t kích th n m i

ế ứ ự ộ ỏ ượ ệ ạ (NPS) có tác đ ng tiêu c c đ n s c kh e đã đ c phát hi n và báo cáo t i 95

ớ ố ượ ố ạ ủ ổ qu c gia và vùng lãnh th  ­ gia tăng 20% so v i s  l ng 450 lo i c a năm ngoái.

1.2.2. Ở ệ  Vi t Nam

7

ệ ể ậ ạ T i Vi ứ ạ   t Nam, tình hình buôn bán, v n chuy n ma túy ngày càng ph c t p.

ế ậ ố ộ ở ễ Cu c chi n ch ng buôn l u ma túy đã di n ra trên 30 năm qua, ngày càng tr  lên

ệ ọ ộ ạ ự ụ ị ố kh c li t. B n t i ph m ma túy t trang b  vũ khí quân d ng, ngày càng hung

ọ ươ ể ậ ệ ể ệ hăng, dùng m i ph ng ti n đ  v n chuy n ma túy vào Vi ả   t Nam hay quá c nh

ệ ướ ế ầ ừ t Vi t Nam đi các n c khác. Trong vài năm g n đây, trên hai tuy n biên gi ớ   i

ệ ệ ự ượ ứ ệ ắ Vi t nam ­ Lào và Vi t ­ Trung các l c l ng ch c năng đã phát hi n, b t gi ữ

ố ụ ị ắ ụ ế ổ ữ ư ề ố ầ g n 5.340 v  (chi m 30% t ng s  v  b  b t gi trên toàn qu c). Đi u đáng l u ý

ượ ủ ế ệ ắ ổ ợ ị ố ụ là s  v  và l ng ma túy t ng h p (ch  y u là ma túy đá) b  phát hi n, b t gi ữ

ứ ậ ể ệ ấ ấ ả gia tăng nhanh chóng. Các hình th c v n chuy n, c t gi u tinh vi, x o quy t nh ư

ể ậ ể ấ ườ ơ ể ấ c t gi u trong hàng hóa, trong c  th , hành lý đ  v n chuy n qua đ ng hàng

ủ ề ầ ố ộ ạ   không,.... Theo th ng kê c a B  Công an, 6 tháng đ u năm 2013, trong nhi u lo i

ị ắ ữ ớ ổ ma túy b  b t gi , có t i 46 kg và 140 nghìn viên ma túy t ng h p ợ [10].

ử ụ ấ ổ ợ Trong năm 2014, tình hình mua bán, s  d ng ma túy t ng h p, nh t là ma

ế ụ ặ ạ ợ ổ ệ túy t ng h p d ng “đá” ti p t c gia tăng, đ c bi t trong gi ớ ẻ ố ượ i tr ; s  l ng ma túy

ề ơ ổ ợ ợ ổ t ng h p thu gi ữ ượ  đ c trong năm 2014 nhi u h n 147,7 kg ma túy t ng h p so

ợ ạ ổ ệ ủ ế ừ ồ ớ v i năm 2013. Ngu n ma túy t ng h p t i Vi t Nam ch  y u t ố ậ    Trung Qu c v n

ể ớ ộ ị ộ ỉ ả ạ ơ chuy n qua các biên gi i thu c t nh Qu ng Ninh và L ng S n vào n i đ a. Bên

ố ượ ộ ế ụ ể ả ổ ợ ạ c nh đó, đ i t ạ ng ph m t ấ i ti p t c tìm cách s n xu t ma túy t ng h p đ  tiêu

ộ ị ự ượ ụ ề ả ộ ề ạ th  ngay trong n i đ a. Năm 2014, L c l ng C nh sát đi u tra t i ph m v  ma

ố ợ ự ượ ớ ứ ệ ắ ữ túy đã ph i h p v i các l c l ng ch c năng phát hi n, b t gi ụ ớ    19195 v  v i

ố ượ ế ộ ạ ữ 28880 đ i t ng liên quan đ n t i ph m ma túy; thu gi 573,2 kg heroin; 19,3 kg

ệ ầ ố ổ   cocain; 28,8 kg thu c phi n; 1536 kg c n sa; 231,2 kg và 165314 viên ma túy t ng

ề ươ ứ ệ ả ậ ợ h p cùng nhi u ph ng ti n, tài s n, v t ch ng khác.

ề ự ử ụ ợ ở ứ ạ ộ ổ M t nghiên c u v  th c tr ng s  d ng ma túy t ng h p các thành ph ố

ổ ế ở ả ố ắ ạ ấ ố ớ l n cho th y thu c l c (MDMA) là lo i ATS ph  bi n c  3 thành ph , cao

ở ớ ầ ố ồ ố ượ ấ nh t là thành ph  H  Chí Minh v i g n 80% đ i t ứ ng nghiên c u báo cáo có

ử ụ ạ ạ ử ụ s  d ng lo i ATS này. Methamphetamin cũng là lo i ATS s  d ng ph  bi n ổ ế ở

ố ồ ộ ổ ạ   Hà n i và thành ph  H  Chí Minh (61,00% và 87.12%). Theo nhóm tu i, các lo i

8

ổ ế ở ấ ả ố ắ ử ụ ư ATS nh  thu c l c hay methamphetamin s  d ng ph  bi n t c  các nhóm t

ỉ ừ ổ ố ượ ổ ử ụ ử ụ ừ ấ tu i (x p x  t 50% đ i t ng t ng nhóm tu i s  d ng), trong đó s  d ng ph ổ

ơ ở ế ướ bi n h n nhóm d ổ i 40 tu i [12] .

ể ự ư ậ ệ ẩ ượ ệ ả ọ Nh  v y, đ  th c hi n đ y lùi đ c ma túy thì vi c quan tr ng là ph i có

ộ ộ ứ ị ứ ự ề ằ ậ ờ ồ ị ệ   ngu n ch ng c  k p th i nh m th c thi lu t pháp và đi u tr  ng  đ c, cai nghi n.

ự ệ ộ ươ ị Do đó vi c xây d ng m t ph ấ   ng pháp giám đ nh ma túy nhanh, chính xác là r t

ế ầ c n thi t.

ộ ố ươ ổ ợ ị 1.3. M t s  ph ng pháp xác đ nh ma túy t ng h p nhóm ATS

ệ ổ ợ ượ ự ệ ằ Vi c phân tích ma túy t ng h p nhóm ATS đ ề   c th c hi n b ng nhi u

ươ ươ ươ ệ ph ng pháp khác nhau nh ư các ph ắ ng pháp s c ký, ph ng pháp đi n hóa,

ươ ễ ọ ị ươ ệ ả ph ng pháp phân tích mi n d ch h c, ph ng pháp đi n di mao qu n…

ươ ệ

1.3.1.Ph

ng pháp đi n hóa

ự ứ ế ấ ộ ệ   E.M.P.J. Garrido cùng c ng s  [15] đã ti n hành nghiên c u tính ch t đi n

ủ hóa   c a   amphetamin   (A),   methamphetamin   (MA),   methylenedioxyamphetamin

ị ệ   (MDA) và methylenedioxymethamphetamin (MDMA) trong các dung d ch  đ m

ằ ươ khác nhau b ng ph ệ   ng pháp vôn ampe vòng, sóng vuông, xung vi phân trên đi n

ế ấ ả ớ ự c c glassy carbon trong kho ng pH 1,2 đ n 12,2. V i MA, sóng anot xu t hi n ệ ở

Ở ượ pH trên 9, Ep  = +0,92V. ể  pH 2 có th  quan sát đ ủ c sóng anot c a MDA, Ep =

ớ ạ ệ ớ ạ ị ượ ủ +1,17V. Gi i h n phát hi n và gi i h n đ nh l ử ụ   ng c a MDMA khi s  d ng

ươ ươ ứ ả ph ng pháp von ampe xung vi phân t ng  ng là 1,2 và 3,7 µM. Các tác gi đã

ượ ế ươ ẫ ế ẩ ả ượ ị đ nh l ng MDMA trong m u huy t t ng thêm chu n. K t qu  thu đ ệ   c hi u

ộ ệ ẩ ấ ồ su t thu h i 99,5%; 100,6%; 100,2%, đ  l ch chu n (RSD) 1,4; 0,9; 1,1 % t ươ   ng

ứ ứ ớ ượ ẩ ng v i các m c hàm l ng thêm chu n 15; 30; 45µM.

1.3.2.Phương pháp ELISA

ắ ươ ề ể ấ ạ ặ Nguyên t c: Ph ng pháp ELISA có r t nhi u d ng mà đ c đi m chung là

ự ế ợ ự ệ ể ặ ữ ề đ u d a trên s  k t h p đ c hi u gi a kháng nguyên và kháng th , trong đó

ể ượ ắ ơ ấ ộ ớ ợ ườ kháng th  đ c g n v i m t enzyme. Khi cho thêm c  ch t thích h p (th ng là

9

ẽ ủ ả ứ ấ ơ ộ   nitrophenol phosphate) vào ph n  ng, enzyme s  th y phân c  ch t thành m t

ự ứ ệ ấ ỏ ả ứ ệ ặ ả ấ ch t có màu. S  xu t hi n màu ch ng t ữ    đã x y ra ph n  ng đ c hi u gi a

ể ớ ườ ộ kháng th  v i kháng nguyên và thông qua c ng đ  màu mà bi ế ượ t đ ồ c n ng đ ộ

ể ầ ệ kháng nguyên hay kháng th  c n phát hi n.

ử ụ ự ộ ươ ể ị Marleen Laloup và c ng s  [24] đã s  d ng ph ng pháp này đ  xác đ nh

ẫ ướ ươ amphetamin, MDMA, MDA trong m u máu và n ọ c b t. Ph ng pháp phân tích

ượ ự ệ ủ ệ ộ ể ự này  có  th   d   đoán  đ ặ   c   s   hi n   di n  c a   m t   trong   hai  amphetamin   ho c

ớ ộ ủ ể ả ạ ẩ ạ   MDMA/MDA (MDMA và s n ph m chuy n hóa c a nó MDA) v i đ  nh y đ t

ộ ặ ệ ậ ọ ộ ỹ 98,3% và đ  đ c hi u 100%. Đây là m t k  thu t sàng l c nhanh và chính xác đ ể

ẫ ị ướ ọ xác đ nh amphetamin, MDMA/MDA trong các m u n c b t và huy t t ế ươ   ng

ươ d ng tính.

ươ ử ẩ 1.4. Các ph ọ ẫ ng pháp x  lý m u ph m sinh h c

Hàm lượng ma túy nhóm ATS trong mẫu phẩm sinh học thường nhỏ  vì

ế ệ ứ ươ ấ ầ ể ử ẫ ế th  vi c nghiên c u ph ng pháp đ  x  lý làm giàu m u là r t c n thi ệ   t. Hi n

ươ ế ấ ờ ế ỏ ế nay có 2 ph ng pháp chi t xu t thu ng dùng là chi ỏ t l ng – l ng và chi t pha

r n.ắ

ươ ế ỏ ỏ

1.4.1.Ph

ng pháp chi t l ng – l ng

ế ỏ ươ ế ự ự ố Chi ỏ t l ng­l ng là ph ng pháp chi ủ   t d a trên s  phân b  khác nhau c a

ộ ẫ ữ ấ ườ ộ ướ ch t tan gi a hai pha không tr n l n vào nhau th ng m t pha là n c và pha còn

ữ ơ ặ ấ ướ ạ l i là dung môi h u c  không tan ho c r t ít hòa tan trong n c. Quá trình chi ế   t

ể ấ ừ ướ ữ ơ ượ ự là quá trình chuy n ch t tan t pha n c vào pha h u c  đ ệ c th c hi n qua b ề

ặ ế ữ ờ ươ ữ ọ ế m t ti p xúc gi a hai pha nh  các t ng tác hóa h c gi a tác nhân chi ấ   t và ch t

ầ c n chi ế [8,9]. t

ể ượ ế ả ế ề ệ ả Đ  có đ c k t qu  chi ế ố t t t, quá trình chi t ph i có các đi u ki n chi ế   t

ế ề ệ ế ữ ơ ấ ầ c n thi t. Đi u ki n chi t ch t phân tích vào pha h u c :

ế ế ượ ộ ẫ + Dung môi chi ị t và d ch chi t là hai pha không đ c tr n l n, trong đó

ả ộ ế ễ ẩ ấ ả ả dung môi ph i có đ  tinh khi t cao, đ m b o không làm nhi m b n ch t phân

tích;

10

α ố ệ ố + H  s  tách càng khác 1 càng t t

ự ậ ả ớ ằ + Cân b ng chi ế ạ ượ t đ t đ ị c nhanh và thu n ngh ch, s  phân l p ph i rõ

ể ả ế ượ ố ràng đ  gi i chi t đ c t t

ọ ượ ả ề ệ ế ố ư ồ ị + Ph i ch n đ c đi u ki n chi ồ   ủ i  u bao g m pH c a dung d ch, n ng t t

ế ụ ử ấ ộ ồ ố ộ đ  tác nhân chi t, n ng đ  thu c th , ch t ph  gia…

ươ ế ỏ ụ ể ấ ỏ ơ Ph ng pháp chi ấ   t l ng – l ng có th  áp d ng cho các ch t bay h i, ch t

ư ể ắ ớ ế ị ơ ệ ề ả ấ ữ ư ỏ l ng và r n v i nh ng  u đi m nh  các thi t b  đ n gi n, hi n có r t nhi u dung

ế ớ ộ ọ ọ ố ậ ợ ẫ môi tinh khi t v i đ  hòa tan và ch n l c t t, hòa tan m u thu n l ợ   i và phù h p

ế ị ắ ớ v i thi t b  s c ký.

ươ ế ắ

1.4.2.Ph

ng pháp chi t pha r n

ế ộ ạ ắ ắ ỏ ượ ả ế ụ ấ Chi t pha r n là m t d ng s c ký l ng đ c c i ti n thành h p th  pha

ắ ự ự ế ậ ớ ơ ỹ ố ủ   ắ r n v i các c  ch  khác nhau. K  thu t này d a trên nguyên t c s  phân b  c a

ữ ấ ch t tan gi a hai pha không tan vào nhau [8].

ệ ế ượ ử ụ ổ ế ự Hi n nay chi ắ t pha r n đang đ c s  d ng ph  bi n trong lĩnh v c phân

ữ ơ ụ ấ ạ ả ơ ị tích cho m c đích xác đ nh c  các ch t vô c  và h u c , các kim lo i và phi kim

ữ ư ể do nh ng  u đi m sau:

ệ ấ ồ + Hi u su t thu h i cao

ế ạ ậ ị ằ + Cân b ng chi t đ t nhanh và có tính thu n ngh ch

ẫ ượ ỏ ượ ế ợ + Thích h p cho m u l ng nh  và phân tích l ấ ng v t các ch t

ễ ử ụ ể ế ả ơ ạ + Thao tác đ n gi n, d  s  d ng, có th  ti n hành hàng lo t

ạ ấ ả ớ + Kh  năng làm giàu và làm s ch ch t phân tích l n

ư ậ ể ề ấ ươ ấ ậ Nh  v y, có th  nh n th y có nhi u ph ị ng pháp xác đ nh các ch t ma

ư ươ ế ị ệ ầ túy nh ng các ph ng pháp này ỏ ề đ u đòi h i trang thi ạ t b  hi n đ i, yêu c u k ỹ

ươ ấ ấ ệ ề ả ậ thu t cao . Tuy nhiên, ph ng pháp đi n di mao qu n cho th y r t có ti m năng

ươ ả ử ụ ộ ẫ ệ ế ở b i vì ph ng pháp đi n di mao qu n s  d ng detector đo đ  d n không ti p xúc

ươ ớ ớ ữ ư ư ể (CE­C4D) là ph ng pháp phân tích m i v i nh ng  u đi m nh : thi ế ị ươ   ng t b  t

ạ ộ ể ự ộ ể ả ả ấ ơ ố ơ đ i đ n gi n, chi phí th p, ho t đ ng đ n gi n, có th  t đ ng hóa và tri n khai

11

ạ ườ ộ ượ ỏ ẫ ấ phân tích ngay t ệ i hi n tr ớ ng v i m t l ụ ụ ị   ng nh  m u và hóa ch t ph c v  k p

ề ờ ứ ậ th i quá trình đi u tra. Do đó, chúng tôi t p trung nghiên c u quy trình phân tích

ộ ố ấ ợ ế ệ ả ị ổ m t   s   ch t   ma   túy   t ng   h p   ATS   trên   thi ử ụ   t   b   đi n   di   mao   qu n   s   d ng

ế ố ộ ẫ ế detector đ  d n không ti p xúc, k t n i ki u t ể ụ ệ .  đi n

ƯƠ Ệ CH Ự NG 2: TH C NGHI M

ứ ụ ộ 2.1. M c tiêu và n i dung nghiên c u

ụ ứ 2.1.1. M c tiêu nghiên c u

ụ ủ ậ ứ ử ẫ ướ M c tiêu c a lu n văn là: Nghiên c u quy trình x  lý m u n ể c ti u đ ể

ộ ố ấ ợ ổ ồ phân tích m t s  ch t ma túy t ng h p nhóm ATS (g m: MA, MDA, MDMA,

ằ ươ ộ ẫ ệ ả MDEA) b ng ph ử ụ ng pháp đi n di mao qu n, s  d ng detector đo đ  d n không

4D).

ế ố ụ ệ ế ể ti p xúc theo ki u k t n i t đi n (CE­C

ứ ộ 2.1.2. N i dung nghiên c u

ể ạ ượ ụ ứ ự ệ ề ầ ộ Đ  đ t đ c m c tiêu đ  ra, các n i dung nghiên c u c n th c hi n bao

g m:ồ

12

ệ ề ổ ươ ồ ị ­ T ng quan tài li u v  các ph ể ng pháp khác nhau đ  xác đ nh đ ng m t s ộ ố

ấ ổ ươ ẫ ướ ợ ợ h p ch t ma túy t ng h p nhóm ATS và các ph ử ng pháp x  lý m u n ể c ti u.

ự ườ ẩ ủ ấ ­ Xây d ng đ ng chu n c a các ch t phân tích.

ươ ộ ụ ộ ị ng pháp phân tích (xác đ nh LOD, LOQ, đ  đúng, đ  ch m).

­ Đánh giá ph

ứ ố ư ế ỏ ế ạ ắ i  u quy trình chi t l ng và chi ể ử t pha r n đ  x  lý làm s ch,

­ Nghiên c u, t

ẫ ướ làm giàu m u n ể c ti u.

ộ ố ẫ ụ ướ ự ể ệ ọ ộ   c ti u do Vi n Khoa h c hình s  và Đ i

­ Áp d ng phân tích m t s  m u n

ự ấ ọ ộ ỹ ị ậ giám đ nh hóa h c – Phòng k  thu t hình s  ­ CATP Hà N i cung c p.

ộ ố ẫ ự ứ ệ ằ ố ươ ng pháp GC/MS do

­ Th c hi n phân tích đ i ch ng m t s  m u b ng ph

ự ự ệ ệ ọ Vi n Khoa h c hình s  th c hi n.

ươ ứ 2.2. Ph ng pháp nghiên c u

ươ 2.2.1. Ph ng pháp phân tích

ươ ươ ả ử ụ ệ Ph ng pháp phân tích là ph ng pháp đi n di mao qu n s  d ng detector

4D). Thi

ế ố ể ụ ệ ế ế ị ượ ộ ẫ đ  d n không ti p xúc k t n i ki u t đi n (CE – C t b  này đ c thi ế   t

ế ạ ở ế k  và ch  t o b i Công ty 3Sanalysis ( ơ ở ợ   http://www.3sanalysis.vn/) trên c  s  h p

ứ ủ ụ ớ ỹ ế ị ồ tác v i nhóm nghiên c u c a GS. Peter Hauser (Th y S ), là thi t b  có ngu n th ế

ể ự ệ ế ự ộ ệ ế ị cao lên đ n 20kv, có th  th c hi n bán t đ ng (hình 2.1). H  thi ệ   t b  này hi n

ượ ể ứ ứ ụ ệ ể ạ đang đ c tri n khai nghiên c u hoàn thi n và phát tri n  ng d ng t ộ i B  môn

ọ ườ ạ ọ ự Hóa Phân tích, Khoa Hóa h c, Tr ạ ọ   ọ ng Đ i h c Khoa h c T  nhiên, Đ i h c

ố Qu c gia Hà N i ộ [1].

13

ệ ế ị Hình 2.1. H  thi t b  CE­C4D

ộ ề ộ ẫ ế ế ể ế ả ộ ế   (1: H p th  an toàn, 2: B  đi u khi n cao th , 3: C m bi n đo đ  d n không ti p

Ố ề ề ệ ể ậ ẫ ộ ị ỉ xúc, 4:  ng d n dung d ch đ m, 5: Núm đi u ch nh , 6: B  ph n đi u khi n, 7:

Bình khí nén)

ấ 2.3. Hóa ch t và thi ế ị t b

2.3.1. Hóa ch tấ

ấ ử ụ ấ ả ề ạ ộ ế T t c  các hóa ch t s  d ng đ u thu c lo i tinh khi t phân tích và đ ượ   c

ướ ế ằ pha ch  b ng n c deion.

ấ ẩ 2.3.1.1. Ch t chu n

ượ ạ ơ ng d ng baz  =80,2%)

­ MA (Lipomed, hàm l

ượ ạ ơ ng d ng baz  = 82,8%)

­ MDA (Lipomed, hàm l

ượ ạ ơ ng d ng baz  = 83,71%)

­ MDMA (Lipomed, hàm l

ượ ạ ơ ng d ng baz  = 84,66%)

­ MDEA (Lipomed, hàm l

ấ 2.3.1.2. Hóa ch t, dung môi

ượ ng > 99,5%)

­ L­ Arginine (C6H14N4O2) (Fluka, hàm l

­ Axit acetic (CH3COOH), (PA, Merck, Đ c)ứ

­ Axit clohydric (HCl), (PA, Merck, Đ c)ứ

ố

­ Axit photphoric (H3PO4) (PA, Deajung, Hàn Qu c, 85%)

14

­ Natri hydroxyd (NaOH), (PA, Merck, Đ c)ứ

­ Methanol (CH3OH), (PA, Merck, Đ c)ứ

ố

­ Etyl axetat (CH3COOC2H5), (PA, Deajung, Hàn Qu c, >99,9%)

ố

­ 2­propanol (C3H8O), (PA, Deajung, Hàn Qu c, >99,8%)

ố

­ Diclometan (CH2Cl2), (PA, Deajung, Hàn Qu c, 99%)

ẩ ị ị ấ 2.3.1.3. Chu n b  các dung d ch hóa ch t

ẩ ị ố * Pha các dung d ch chu n g c

ừ ấ ộ Cân chính xác t ng ch t phân tích trên cân phân tích (đ  chính xác 0,1mg):

ể 0,0125 g MA, 0,0121 g MDA, 0,0119 g MDMA, 0,0118 g MDEA chuy n vào bình

ứ ị ị đ nh m c 10,0 mL, thêm 4 mL Methanol và đem rung siêu âm 30 phút sau đó đ nh

ứ ế ằ ướ ượ ẩ ố ị ạ m c đ n v ch b ng n c deion ta đ c các dung d ch chu n g c 1000ppm.

ỏ ơ ẩ ộ ồ ị ượ ằ ướ Các dung d ch chu n n ng đ  nh  h n đ c pha loãng b ng n c deion

ỉ ệ ợ ừ ẩ ố ị ướ theo t  l thích h p t dung d ch chu n g c 1000 ppm tr c khi phân tích.

ệ ệ ị *   Pha dung d ch đ m đi n di

ữ ệ ộ ị ượ ế ợ Dung d ch pha đ ng đi n di k t h p gi a Arginine và axit acetic đ c pha

ư ể ố ỏ nh  sau: Cân chính xác 0,0435g Arginine chuy n vào c c có m  50,0 mL rung

ế ế siêu âm trong 5 phút cho tan h t sau đó thêm t ừ ừ  t ủ    axit axetic vào đ n khi pH c a

ử ụ ệ ị ị ượ ớ dung d ch là 4.5 (s  d ng máy đo pH). Dung d ch đ m đ c pha m i hàng ngày.

15

ƯƠ Ả Ả Ậ Ế CH NG 3: K T QU  VÀ TH O LU N

ươ ượ ử ụ ứ ể ị Ph ng pháp ( CE­C4D) đã đ c s  d ng đ  nghiên c u tách và xác đ nh

ộ ố ấ ờ ợ ổ ướ ầ ồ đ ng th i m t s  ch t ma túy t ng h p nhóm ATS [29] và b c đ u đã đ t đ ạ ượ   c

ả ề ề ộ ố ế ệ ố ư ấ m t s  k t qu  v  đi u ki n t i  u phân tích 4 ch t ma túy MA, MDA, MDMA

ề ẫ ướ ể ượ và MDEA. Tuy nhiên, do n n m u n ứ ạ c ti u ph c t p và hàm l ấ   ng các ch t

ướ ườ ấ ầ ệ ẫ ấ ỏ phân tích trong n ể c ti u th ử ng r t nh  nên vi c x  lý m u là r t c n thi ế   t.

ẫ ướ ứ ử ể ậ Trong nghiên c u này, chúng tôi t p trung vào quy trình x  lý m u n c ti u trên

ậ ế ỏ ế ệ ả ằ ắ ơ ở ỹ c  s  k  thu t chi ỏ t l ng ­ l ng và chi t pha r n nh m nâng cao hi u qu  phân

4D. Các n iộ

ằ ấ ố ươ tích b n ch t ma túy nhóm ATS nêu trên b ng ph ng pháp CE­C

ứ ụ ể ự ồ dung nghiên c u c  th  bao g m: xây d ng và đánh giá l ạ ườ i đ ẩ ng chu n, giá tr ị

ạ ệ ố ư ử ứ ề ể ẫ ả ờ LOD, LOQ t i th i đi m nghiên c u; kh o sát đi u ki n t i  u x  lý m u n ướ   c

ơ ở ỹ ậ ỏ ể ỏ ế ắ ti u trên c  s   k  thu t l ng ­l ng và chi ệ   ằ t pha r n (SPE) nh m nâng cao hi u

ộ ố ẫ ự ế ụ ả ứ ế ố qu  phân tích; áp d ng phân tích m t s  m u th c t ớ    và ti n hành đ i ch ng v i

ươ ự ự ề ệ ệ ố ọ ph ng pháp truy n th ng (GC­MS) do Vi n Khoa h c Hình s  th c hi n.

ự ườ ẩ ủ ấ 3.1. Xây d ng đ ng chu n c a các ch t phân tích

ự ườ ẩ 3.1.1. Xây d ng đ ng chu n

ử ụ ể ậ ị ườ ẩ ồ ộ Các dung d ch s  d ng đ  l p đ ả   ng chu n có n ng đ  trong kho ng

ớ ớ ượ 5÷120 v i MA và 10÷140ppm v i MDA, MDAM, MDEA và đ c pha loãng t ừ

ầ ẩ ố ỗ ị ị ượ ự ầ ơ các dung d ch chu n g c ban đ u. M i dung d ch đ ệ   c b m 3 l n và th c hi n

ế ị ệ ả ử ụ ộ ẫ ệ quá trình đi n di trên thi t b  đi n di mao qu n s  d ng detector đ  d n không

ệ ố ư ư ề ế ớ ti p xúc v i các đi u ki n t i  u nh  sau:

ườ ề ả ­ Mao qu n silica đ ề   ổ ng kính trong ID = 50 µm, t ng chi u dài: 60cm (chi u

ệ ụ dài hi u d ng 53cm).

16

đở ộ cao 10 cm.

­ Phương pháp bơm mẫu: Thủy động lực học kiểu xiphông

­ Thời gian bơm mẫu: 45 s

­ Dung dịch đệm điện di: Arg/Ace (10 mM) pH = 4,5.

­ Thế tách: 10 kV

ị ệ ả ượ ử ụ ể ậ ế ­ Giá tr  di n tích pic trung bình là k t qu  đ c s  d ng đ  l p đ ườ   ng

chu n.ẩ

2

ả ươ ồ ấ B ng 3.1. Ph ủ ng trình h i quy c a các ch t phân tích

ấ ươ ồ ệ ố ươ Ch t phân tích Ph ng trình h i quy H  s  t ng quan R

MA y = (­0,9818±2,0367) + (2,0003±0,0564)x 0,9994

MDA y = (­0,9677±1,8107) + (1,0187±0,0251)x 0,9995

MDMA y = (­1,2708±2,0969) + (1,3137±0,0290)x 0,9989

MDEA y = (­0,8904±3,7057) + (1,3182±0,0513)x 0,9996

2 c a các ch t phân tích ấ

ệ ố ươ ừ ế ấ ả ủ T  các k t qu  trên cho th y h  s  t ng quan R

value<0,05 ch ng t

ờ ồ ơ ị ứ ỏ ệ ề ớ đ u l n h n 0,99 đ ng th i giá tr  P ế    x và y có quan h  tuy n

tính.

ứ ố ư ề ế ỏ 3.2. Nghiên c u, t ệ ủ i  u các đi u ki n c a quá trình chi ằ   ỏ t l ng ­ l ng nh m

ẫ ướ ể ị xác đ nh MA, MDA, MDMA, MDEA trong m u n c ti u

ả ế 3.2.1. Kh o sát dung môi chi t

ậ ế ỏ ệ ự ỏ ọ ượ ỹ Trong k  thu t chi t l ng­l ng vi c l a ch n đ c dung môi là vô cùng

ể ọ ượ ế ả ế ả ố quan tr ng. Đ  có đ c k t qu  chi ế ố t t t, dung môi chi t ph i hoà tan t t các

ư ấ ạ ố ớ ấ ẫ ch t phân tích, nh ng l i không hoà tan t t v i các ch t khác có trong m u, h  s ệ ố

ố ủ ệ ế ả ớ ự ệ ể ự ơ ở phân b  c a h  chi ể t ph i l n, đ  cho s  chi ế ượ t đ c tri t đ . D a trên c  s  này

ự ệ ể ệ ả ọ ả   và tham kh o các tài li u [1,7], chúng tôi đã l a ch n 3 h  dung môi sau đ  kh o

sát:

17

Dung môi 1: Cloroform/isopropanol(9/1v/v)

Dung môi 2: Diclometan/ isopropanol (9/1 v/v)

Dung môi 3: Etyl axetat

MDA

MA

MDMA

10mV

1

MDEA

2

3

600

800

900

1000

700 Thêi gian di chuyÓn (s)

ế ể ệ ả K t qu  thu đ ượ ượ c đ c th  hi n trong hình 3.5:

ồ ệ ấ ị Hình 3.5. Đi n di đ  xác đ nh 4 ch t ma túy trong nhóm ATS

ế ườ ươ ứ ớ v i các dung môi chi t khác nhau (đ ng 1,2,3 t ớ   ng  ng v i dung môi

1,2,3)

ừ ế ệ ả ả ấ T  k t qu  trên ta th y etyl acetat là dung môi cho hi u qu  chi ế ố t t ấ   t nh t,

ồ ừ ệ ạ ễ ơ ộ ấ hi u su t thu h i t 78­102%. Ngoài ra, etyl acetat l ạ   i d  bay h i, không đ c h i

ậ ợ ế ự ấ r t thu n l i cho quá trình chi ọ t nên chúng tôi l a ch n dung môi này cho các

ế ả kh o sát ti p theo.

ủ ả ườ ế 3.2.2. Kh o sát pH c a môi tr ng chi t

ệ ố ế ụ ủ ộ ộ ị ố ủ H  s  phân b  c a dung môi chi t ph  thu c vào đ  pH c a dung d ch vì

ưở ả ủ ự ế ế ệ ế ề ộ ồ ậ ẽ ả v y s   nh h ng tr c ti p đ n hi u qu  c a quá trình chi t v  đ  thu h i cũng

a trong kho ngả

ư ả ẫ ấ ạ nh  kh  năng làm s ch, làm giàu m u. Mà các ch t phân tích có pK

ế ả ả ưở ủ ườ 9,7 ­ 9,9, vì th  chúng tôi đã kh o sát  nh h ng c a pH môi tr ng chi ế ế   t đ n

ệ ấ ế ả ị ừ ế hi u su t chi t trong kho ng pH xung quanh giá tr  pK ụ ể a, c  th  là t 7 đ n 11, s ử

ể ề ả ượ ế ể ệ ụ d ng NH ỉ 4OH đ  đi u ch nh pH. K t qu  đ c th  hi n trong hình 3.7:

18

ễ ự ụ ồ ị ể ộ ồ ệ ấ Hình 3.7. Đ  th  bi u di n s  ph  thu c hi u su t thu h i vào pH

ườ ế môi tr ng chi t

ừ ế ấ ả ạ ừ ệ ả T  k t qu  trên ta th y, t i pH t 8­10 cho hi u qu  chi ế ố ố ớ ấ   t t đ i v i t t t

ồ ạ ệ ấ ấ ấ ả c  các ch t phân tích.Trong đó, hi u su t thu h i t ậ   i pH=9 là cao nh t do v y

ự ế ố ư ọ chúng tôi l a ch n pH =9 là pH chi i  u. t t

ả ế ể 3.2.3. Kh o sát th  tích dung môi  chi t

ể ế ả ưở ấ ượ ế ế ẫ Th   tích   dung   môi   chi t   nh   h ng   đ n   ch t   l ng   chi ế   t   m u.   N u

ệ ả ế ế ượ ượ l ng dung môi ít thì hi u qu  chi t không cao, còn n u l ng dung môi quá

ề ẽ ệ ả ế ẽ ậ nhi u s  không làm tăng hi u qu  chi t, th m chí s  gây khó khăn trong quá trình

ề ệ ẫ ả ổ ố ồ ờ cô đu i dung môi và t n kém khi phân tích đ ng th i nhi u m u. Vi c kh o sát

ể ự ứ ệ ớ th  tích dung môi chi ế ượ t đ ể c th c hi n v i 4 m c th  tích dung môi etyl axetat

ượ ế ặ ế ầ ả khác nhau là 1ml, 2ml, 3ml, 4ml và đ c chi t l p 2 l n. K t qu  thu đ ượ ượ   c c đ

MDA

20mV

MA

MDMA

4ml

MDEA

3ml

2ml

1ml

700

800

900

1000

Thêi gian di chuyÓn (s)

ể ệ th  hi n trong hình 3.8 và hình 3.9:

ớ ượ ệ ả ả ồ ế Hình 3.8. Đi n di đ  k t qu  kh o sát v i l ng dung môi

19

ế chi t khác nhau

ư ậ ế ỏ ỏ ố ư Nh  v y, quy trình chi t l ng – l ng t ư i  u nh  sau:

ẫ ấ ướ ể ề ệ ẫ ắ ố L y 5 ml m u n c ti u vào  ng nghi m có n p xoáy; ki m hóa m u v ề

4OH 25% (ki m tra b ng gi y qu ); chi

ằ ị ể ằ ấ ỳ ế ẫ ằ pH = 9 b ng dung d ch NH t m u b ng 3

ắ ớ ớ ớ   ml etyl axetat, l c trong vòng 10 phút; ly tâm cho tách l p; hút l p etyl axetat (l p

2, hòa tan c n chi

ằ ổ ặ trên), đu i dung môi b ng dòng khí N ế ớ ượ t v i l ng metanol thích

4D. V i quy trình này, gi

ồ ế ị ớ ớ ạ ợ h p (100µL) r i phân tích trên thi t b  CE­C i h n phát

ạ ượ ớ ệ ớ hi n đ t đ c v i MA là 10ppb, v i MDA, MDMA, MDEA là 50ppb.

ứ ố ư ề ế ằ ắ 3.3. Nghiên c u, t ệ ủ i  u các đi u ki n c a quá trình chi t pha r n nh m xác

ẫ ướ ể ị đ nh MA, MDA, MDMA, MDEA trong m u n c ti u

ọ ộ ả ế ự 3.3.1. Kh o sát l a ch n c t chi t

ậ ệ ẵ ử ụ ự ệ D a trên các v t li u s n có trong phòng thí nghi m, chúng tôi s  d ng hai

ạ ộ ể ế ử ẫ lo i c t SCX và C18 đ  ti n hành x  lý m u.

ẫ ướ ử ế ả ả ơ ở ử ụ ể K t qu  kh o sát quy trình x  lý m u n c ti u trên c  s  s  d ng hai

ế ượ ể ệ ả ạ ộ lo i c t chi t C18 và SCX đ c th  hi n trong hình 3.10 và b ng 3.16:

ồ ủ ử ụ ộ ế ệ ấ ả ộ   B ng 3.16. Hi u su t thu h i c a quá trình chi t khi s  d ng c t SCX và c t

C18

ấ ạ ộ Lo i c t

SCX C18 MA 79,9 71,5 ệ Hi u su t thu h i (%) MDA 36,3 79,9 ồ MDMA ­ 82,1 MDEA 60,0 88,9

ử ụ ệ ượ ế ả ấ ộ K t qu  trên cho th y khi s  d ng c t SCX không phát hi n đ ệ   c tín hi u

ồ ủ ớ ộ ấ ặ ấ ấ ộ ủ c a ch t MDMA và đ  thu h i c a các ch t khá th p. M t khác v i c t C18 phát

ồ ừ ấ ộ hi n đ ệ ượ ấ ả c t t c  các ch t phân tích, đ  thu h i t ự    71 ÷ 89%. Do đó, chúng tôi l a

ọ ộ ế ả ữ ch n c t C18 cho nh ng kh o sát ti p theo.

ủ ệ ả ị 3.4.2. Kh o sát pH c a dung d ch đ m

20

ế ệ ả ả ở Qua tham kh o tài li u [14, 22], chúng tôi ti n hành kh o sát các pH khác

ệ ế ệ ả nhau: 5; 6; 7; 8 (đ m photphat) và pH  9; 10 (đ m amoni). K t qu  thu đ ượ đ c cượ

ể ệ ả th  hi n trong hình 3.11, 3.12 và b ng 3.17 :

ệ ị ệ ị 1: dung d ch đ m photphat pH 5 2: dung d ch đ m photphat pH 6

ệ ị ệ ị 3: dung d ch đ m photphat pH 7 4: dung d ch đ m photphat pH 8

ị ệ 5: dung dich đ m amoni pH 9 ệ 6: dung d ch đ m amoni pH 10

ồ ủ ệ ấ ấ ở Hình 3.12. Hi u su t thu h i c a ch t phân tích các pH khác nhau

ủ ệ c a đ m

ấ ở ế ả ấ ộ Nhìn vào k t qu  trên ta th y ấ   ồ ủ  pH = 9, đ  thu h i c a các ch t là th p

ở ồ ủ ự ấ ấ ậ ộ ấ nh t và ọ   ớ  pH = 6, đ  thu h i c a các ch t là l n nh t. Vì v y, chúng tôi l a ch n

ố ư ệ pH đ m t i  u là 6.

ử ạ ầ ả ị 3.3.3. Kh o sát thành ph n dung d ch r a t p

ề ẫ ướ ườ ứ ấ ứ ạ ề ấ N n m u n ể c ti u th ng khá ph c t p, ch a r t nhi u ch t khác nhau

+, NH4

+,

ấ ữ ư ư ơ ợ nh  ezym, vitamin, axit amin, các h p ch t h u c  và các ion nh : Na

2­,… đ  gi m  nh h ể ả ả

ưở ủ ế ế ả ấ Mg2+,Cl­, SO4 ng c a các ch t này đ n k t qu  phân tích

ầ ự ệ ả ả ọ ợ ử ạ đi n di thì c n l a ch n dung môi r a t p phù h p, làm gi m các ion  nh h ưở   ng

ế ử ạ ả ạ ấ và h n ch  r a gi ỏ ộ i ch t phân tích ra kh i c t trong giai đo n này.

21

ử ạ ệ ậ ả ồ ố ị Do v y, chúng tôi kh o sát b n h  dung d ch r a t p khác nhau bao g m:

ị Dung d ch 1: 1,0 mL H20  1,0 mL n­hexan 2,0 mL MeOH/H20 (1/9 v/v)

20 (1/9 v/v)

ị Dung d ch 2: 2,0 mL MeOH/H

ị Dung d ch 3: 1,0 mL axit axetic 2,0 mL MeOH/H20 (1/9 v/v)

20  1,0 mL H3PO4 (10mM) 2,0mL MeOH/H20 (1/9

ị Dung d ch 4: 1,0 mL H

v/v)

ưở ủ ể ị ể ử ạ Ả 3.3.4.  nh h ng c a th  tích dung d ch axit ế   H3PO4  dùng đ  r a t p đ n

ệ ấ ấ ồ ủ hi u su t thu h i c a ch t phân tích

3PO4, chúng tôi ti nế

ấ ủ ể ả ả ị ử ạ Đ  kh o sát kh  năng r a t p ch t c a dung d ch H

3PO4  là 1,0 mL; 2,0 mL; 3,0 mL. K t quế

ả ở ứ ể hành kh o sát các m c th  tích H ả

MA

10 mM

MDA

MDMA

1 mL H3PO4

MDEA

2 mL H3PO4

3 mL H3PO4

MÉu tr¾ng 1mL H3PO4

700

800

900

1000

Thêi gian di chuyÓn (s)

ể ệ ả ượ đ c th  hi n trong hình 3.14 và b ng 3.19 :

ồ ệ ấ ị Hình 3.14. Đi n di đ  xác đ nh 4 ch t ma túy trong nhóm ATS

3PO4 r a t p khác nhau

ử ạ ể v i ớ th  tích H

ả ưở ủ ử ả ả 3.3.5. Kh o sát  nh h ng c a dung môi r a gi i

ử ế ả ạ ả Chúng tôi ti n hành kh o sát các các lo i dung môi r a gi i sau:

4OH 25% (80/20/2 v/v/v)

ỗ ợ Dung môi A: 2,0 mL h n h p clorofom/2 ­ propanol/NH

2Cl2/2 ­ propanol/NH4OH 25% (80/20/2 v/v/v)

ỗ ợ Dung môi B: 2,0 mL h n h p CH

Dung môi C: 2,0 mL Methanol

4OH 25% (78/20/2 v/v/v)

ỗ ợ Dung môi D: 2,0 mL h n h p etyl axetat/MeOH/NH

22

MA

MDA

MDMA

10 mV

Dung m«i A

MDEA

Dung m«i B

Dung m«i C

Dung m«i D

400

600

1000

1200

800 Thêi gian di chuyÓn (s)

ế ể ệ ả ả K t qu  thu đ ượ ượ c đ c th  hi n trong hình 3.15 và b ng 3.20:

ồ ệ ấ ị Hình 3.15. Đi n di đ  xác đ nh 4 ch t ma túy trong nhóm ATS

ả ớ v i các dung môi ử r a gi i khác nhau

ưở ủ ử ả ế ộ ấ Ả 3.3.6.  nh h ể ng c a th  tích r a gi ồ ủ i đ n đ  thu h i c a các ch t phân

tích

ử ể ả ố ả ử ư Th  tích dung môi r a gi i càng ít càng t ả ả t nh ng ph i đ m b o r a gi ả   i

ỏ ậ ệ ụ ế ả ấ ấ ế h t ch t phân tích ra kh i v t li u h p ph . Chúng tôi ti n hành kh o sát ở    3

ứ ử ể ả ừ ế ả ấ m c th  tích Methanol r a gi i: 1,0 ml; 2,0 m; 3,0 ml. ớ   T  k t qu  trên ta th y v i

ể ệ ấ ấ ấ ấ ồ th  tích MeOH là 1,0 mL, hi u su t thu h i các ch t phân tích là th p nh t. Đ ộ

ử ụ ự ệ ề ấ ồ thu h i các ch t khi s  d ng 2,0 mL và 3,0 mL có s  chênh l ch không nhi u và

ồ ề ệ ả ậ ấ ằ ự   hi u su t thu h i đ u n m trong kho ng 95,5 ÷ 106,4 %. Vì v y, chúng tôi l a

ử ể ọ ả ố ư ch n th  tích r a gi i  u là 2,0 mL MeOH. i t

ớ ế ắ ẫ ượ ạ ờ V i quy trình chi t pha r n này, m u đ ồ c làm s ch đ ng th i và đ ượ   c

ầ ậ ớ ạ ệ ớ ạ ị ượ làm giàu lên 50 l n. Do v y, gi i h n phát hi n, gi i h n đ nh l ẫ   ng trong m u

ạ ượ ể ầ ượ ư ủ ấ ớ ướ n c ti u đ t đ c v i các ch t nh  sau: LOD và LOQ c a MA l n l t là 10

ủ ấ ppb; 34 ppb; LOD và LOQ c a các ch t MDA, MDMA, MDEA là 50 ppb và 166

ppb.

ự ế ẫ 3.4. Phân tích m u th c t

ố ẫ ẽ ụ ẫ ả ử   ử Chúng tôi áp d ng c  hai quy trình x  lý m u trên (1 s  m u s  đc x  lý

ẽ ử ụ ẫ ố ỏ ỏ ượ ằ b ng SPE, 1 s  khác s  s  d ng chiêt l ng l ng, thông tin m u đ c nêu trong

23

ộ ố ẫ ế ể b nả g 3.25 và k t  qu  đ ả ượ nêu trong b nả g 3.26) đ  phân tích m t s  m u n c ướ   c

ể ủ ườ ị ử ụ ệ ổ ợ ti u c a ng ấ i b  tình nghi đã s  d ng các ch t ma túy t ng h p do Vi n Khoa

ự ị ự ậ ọ ỹ ộ ọ h c hình s  và Đ i giám đ nh hóa ộ    h c – Phòng k  thu t hình s  ­ CATP Hà N i

cung c p. ấ

ẫ ướ ể ớ ỉ ệ Các m u n c ti u sau khi chi ế ượ t đ c pha loãng v i t  l ợ  thích h p sau đó

ế ệ ằ ươ ẩ ti n hành phân tích đi n di b ng ph ng pháp thêm chu n.

ứ ẫ ẩ M c 0: không thêm chu n vào m u phân tích

ộ ượ ứ ẫ ẩ ợ ị M c 1: thêm m t l ng dung d ch chu n MA thích h p vào m u phân tích

ố ượ ế ấ ả ử ụ K t qu  phân tích cho th y, các đ i t ng s  d ng ma túy v i li u l ớ ề ượ   ng

ử ụ ẽ ờ ượ ẫ ướ và th i gian s  d ng khác nhau s  cho hàm l ng MA trong các m u n ể   c ti u

ượ ệ ả ớ ừ khác nhau. Hàm l ự ng có s  khác bi ộ t khá l n, dao đ ng trong kho ng t ế    0,3 đ n

42,4ppm.

Ậ Ế K T LU N

ớ ề ẫ ướ ứ ử ể ể V i đ  tài “nghiên c u quy trình x  lý m u n c ti u đ  phân tích m t s ộ ố

4D”, lu n văn đã thu

ằ ấ ợ ổ ươ ậ ch t ma túy t ng h p nhóm ATS b ng ph ng pháp CE­C

ộ ố ế ả ượ đ c m t s  k t qu  sau:

ự ườ ẩ ồ ộ ­ Xây d ng đ ả ng chu n cho MA trong kho ng n ng đ  5 ÷ 60 ppm và 10

ấ ả ấ ớ ươ ồ ÷ 120 ppm v i các ch t MDA, MDMA, MDEA. T t c  các ph ng trình h i quy

2> 0,998. Gi

ệ ố ươ ớ ạ ệ ớ ạ ị ề đ u cho h  s  t ng quan R i h n phát hi n và gi i h n đ nh l ượ   ng

ủ ấ ủ c a MA là 0,5 ppm và 1,7 ppm, c a các ch t MDA, MDMA, MDEA là 2,5 ppm và

ỏ ơ ằ ị ớ ạ ề 8,3 ppm. Các giá tr  CV % đ u nh  h n 3% n m trong gi i h n cho phép.

ố ư ử ẫ ằ ế ỏ ế ­ T i  u quy trình x  lý m u b ng chi ỏ t l ng – l ng và chi ắ   t pha r n.

ươ ấ ằ ồ ủ ử ả ẫ ộ Ph ng pháp x  lý m u cho đ  thu h i c a các ch t n m trong kho ng 95,5 ÷

24

ớ ớ ạ ệ ớ ạ ị ượ 102,0 %. V i quy trình này, gi i h n phát hi n và gi i h n đ nh l ẫ   ng trong m u

ạ ượ ủ ầ ượ ể ủ ấ ướ n c ti u đ t đ c c a MA l n l t là 10 ppb và 34 ppb; c a các ch t MDA,

ấ ươ ụ MDMA, MDEA là 50 ppb và 166 ppb cho th y ph ể ng pháp có th  áp d ng phân

ẫ tích các m u th c t ự ế .

ẫ ướ ự ệ ể ộ ọ ị ­ Phân tích 20 m u n c ti u do Vi n Khoa h c hình s  và Đ i giám đ nh

ự ế ả ấ ậ ọ ộ ỹ hóa h c ­ Phòng k  thu t hình s  ­ CATP Hà N i cung c p. K t qu  phân tích

ượ ẫ ướ ể ằ ả ừ ấ cho th y hàm l ng MA trong các m u n c ti u n m trong kho ng t 0,3 ­ 42,4

ppm.

ứ ế ẫ ố ướ ể ị ­ Đã ti n hành phân tích đ i ch ng 10 m u n c ti u xác đ nh hàm l ượ   ng

ươ ạ ự ế ệ ả ấ ọ ằ MA b ng ph ng pháp GC­MS t i Vi n Khoa h c hình s . K t qu  cho th y sai

4D và GC­MS dao đ ng trong kho ng 1,97% ­ 14,4%,

ươ ả ộ ố ữ s  gi a ph ng pháp CE­C

ớ ỡ ả ượ ề ố ằ n m trong kho ng sai s  cho phép v i c  hàm l ấ   ng ppm. Đi u này cho th y

4D đáng tin c y.ậ

ươ ph ng pháp CE­C

ừ ả ượ ấ ươ ệ ả ế T  các k t qu  thu đ c cho th y ph ợ   ng pháp đi n di mao qu n tích h p

4D ) phù h p v i vi c xác đ nh đ ng ồ

ộ ẫ ế ệ ợ ớ ị detector đo đ  d n không ti p xúc (CE ­ C

ờ ượ ẫ ướ ấ th i hàm l ng 4 ch t MA, MDA, MDMA, MDEA trong m u n ể c ti u.

25